80 | Wiadomości Handlowe 4/2011 (104)
ASOR T YMENT
Zawartość tłuszczu 0% 0,5% 1,5% 2% 3% 3,2% 3,8% Opakowanie 1l 0,5 l Pozostałe pojemności
Ilościowo 0,6 8,0 17,9 18,9 3,3 51,1 0,2
Wartościowo 0,7 7,4 15,2 22,4 3,0 51,0 0,3
91,7 3,9 4,4
88,8 6,5 4,7
Mleko UHT: lokalizacja sprzedaży – wartościowo (w proc.) Małe sklepy spożywcze
10,1
Średnie sklepy spożywcze
13,3
Duże sklepy spożywcze
9,5
Supermarkety
51,4
Smakowe mleko UHT: segmentacja rynku (w proc.) Ilościowo 32,9 17,7 14,7 13,5 4,3 16,9
Wartościowo 29,0 15,0 15,0 11,3 3,6 26,1
47,2 33,7 6,8 8,4 3,9
53,6 29,1 5,4 5,2 6,7
Smakowe mleko UHT: lokalizacja sprzedaży – wartościowo (w proc.) Małe sklepy spożywcze
5,9
Średnie sklepy spożywcze
Hipermarkety
22,4
20,6
Duże sklepy spożywcze
13,0
Supermarkety
38,1
Desery na bazie mleka (z chłodziarek): segmentacja rynku (w proc.) Segment Z bitą śmietaną Puddingi i kremowe Z ryżem i kaszą manną Inne Smak Czekoladowy Czekoladowo-orzechowy Waniliowy Karmelowy Truskawkowy Pozostałe smaki
Branża mleczarska wychodzi z dołka Po kryzysie lat 2008‑2009 poprawiła się koniunktura na krajowym rynku mleka. Mimo postępującej koncentracji produkcji, polskie mleczarstwo wciąż należy jednak do najbardziej rozdrobnionych w Unii Europejskiej. Branżę najbardziej niepokoi fakt, że z rynku znika coraz więcej małych, niezależnych sklepów, bo z wielkimi sieciami rozmawia się trudno.
N
Hipermarkety
15,7
Smak Czekoladowy Waniliowy Kakao Truskawkowy Bananowy Inne smaki Opakowanie 200 ml 250 ml 500 ml 1000 ml Inne pojemności
MLEKO I JEGO PRZETWORY
Ilościowo 29,1 43,8 18,1 9,0
Wartościowo 21,3 49,2 19,7 9,8
25,6 19,5 14,6 4,5 5,4 30,4
19,7 28,8 10,9 3,4 5,3 31,9
Źródło: Nielsen, Panel Handlu Detalicznego, grudzień 2009-listopad 2010
Pięciu największych producentów mleka i jego przetworów ma ponad 40‑proc. udział w polskim rynku
iezależne sklepy nie wytrzymują konkurencji. Jeżeli szybko czegoś z tym nie zrobimy, to rodzimy handel przestanie istnieć i pozostaną jedynie międzynarodowe molochy. Cóż przyjdzie nam z faktu, że nasza żywność jest chwalona na świecie, skoro nie będziemy mieć gdzie jej sprzedać, bo zachodnie sieci ściągną produkty ze swoich krajów – mówi Leszek Cieciura, zastępca dyrektora Robico. O swoje walczy także niezrzeszony detal, który łącząc się w większe grupy, coraz śmielej naciska na producentów. – Widzę, jak takie placówki zaczynają skupiać się w różnych związkach i organizacjach. Wdrażają jednolite procedury, akcje promocyjne, gazetki handlowe. Zjawisko to nie przybrało jeszcze dużej skali, ale się nasila – mówi Grzegorz Gańko, prezes OSM Sierpc.
Każdy musi zrobić bilans Choć sprawa opłat półkowych w relacjach między sieciami a producentami poruszana jest od kilkunastu lat, to do tej pory niewiele udało się zrobić dla rozwiązania problemu. W Polsce receptą na uzdrowienie relacji producent ‑detalista miał być Kodeks Dobrych Praktyk Handlowych, jednak – według branży mleczarskiej – skończyło się zaledwie na dobrych chęciach. – Kodeks, w kształcie, który nam zaproponowano, nie dawał dostawcom w zasadzie żadnych gwarancji. Nie był obligatoryjny, a więc handel wielkopowierzchniowy nie miałby obowiązku stosować się do jego zapisów – tłumaczy Leszek Cieciura. Zaznacza że istnieje szansa na porozumienie, ale tylko wówczas, gdy opłaty będą przejrzyste i nakładane za usługi, które faktycznie zostały wykonane... Znane są przykłady dostawców, którzy dochodzili swoich praw na drodze sądowej i wygrali kilka spraw związanych z opłatami półkowymi. Jednak „krnąbrni” producenci nie mają już powrotu do tych sieci, z którymi weszli w spór. Każdy musi więc zrobić bilans, co bardziej mu się opłaca – walczyć w sądzie, czy pochylić głowę i współpracować na zasadach narzuconych przez dużych odbiorców? Desery na bazie mleka (z chłodziarek): lokalizacja sprzedaży – wartościowo (w proc.) Małe sklepy spożywcze
7,2
Średnie sklepy spożywcze
Potrzeba lepszej efektywności Polskie mleczarnie wciąż cechuje niska efektywność. I to pomimo nadmiaru mocy produkcyjnych, które są wyraźnie większe, niż na początku lat 90., kiedy szacowano je na 12,5 mld litrów rocznie. Znaczące inwestycje, zwłaszcza w modernizację linii technologicznych, doprowadziły do znacznego zwiększenia się potencjału produkcyjnego (wynosi on obecnie ponad 15 mld litrów). Jednak polscy producenci mleka nie są w stanie wykorzystać bazy technologicznej, którą posiadają. Obłożenie maszyn wynosi przeciętnie od 50 do 70 proc. To dlatego statystyczne polskie gospodarstwo przetwarza kilkakrotnie mniej Jogurty: lokalizacja sprzedaży (w proc.) Format sklepu Hipermarkety Supermarkety i dyskonty Duże sklepy spożywczo-przemysłowe Małe sklepy spożywczo-przemysłowe Sklepy spożywcze
Ilościowo 20 34
17
17
10
10
20
19
Źródło: MEMRB, listopad 2009-październik 2010
Niskie spożycie, dobre perspektywy Od 2005 roku spożycie mleka w Polsce wzrosło z 259 do 276 kg na głowę (dla przykładu, w Danii sięga ono 470 kg). Dlatego branża niezmiennie narzeka na niewielki popyt krajowy. Jednak Jogurty: segmentacja rynku (w proc.) Segment Jogurty do jedzenia łyżeczką Jogurty pitne Smak Smakowe z owocami Naturalne Smakowe nieowocowe Opakowanie 0-100 g 101-249 g 250 g 251-300 g 301-400 g 401-500 g Ponad 500 g
Ilościowo 76,7 23,3
Wartościowo 73,8 26,2
70,8 20,6 8,6
71,9 18,3 9,8
0,2 40,6 5,9 5,3 31,4 12,5 4,1
0,5 44,4 7,5 5,0 27,7 10,4 4,5
Źródło: Nielsen, Panel Handlu Detalicznego, grudzień 2009-listopad 2010
Mimo wzrostu cen, wyroby naszych mleczarni wciąż są tańsze, w stosunku do europejskich konkurentów, o około 15 proc. Jogurty: główni producenci – udziały wartościowe (w proc.)
Jogurty: główni producenci – udziały ilościowe (w proc.)
Hipermarkety
18,3
Pozostali
Pozostali
20
16,2
21
Danone
Duże sklepy spożywcze
13,3
Wartościowo 20 33
mleka, niż jego odpowiednik na Zachodzie. Dla przykładu, w Niemczech ta sama liczba mleczarni przerabia trzy razy więcej mleka, przy niższym o 18 proc. zatrudnieniu. Wprawdzie pięć największych firm ma ponad 40‑proc. udział w naszym rynku mleka, ale wartość ich sprzedaży waha się od 360 do 500 mln euro rocznie na przedsiębiorstwo. Tymczasem wiodące podmioty zajmujące się przetwórstwem mleka w UE są 10 do 20 razy większe.
Fot. Intermarché
Mleko UHT: segmentacja rynku (w proc.)
37
Danone
Bakoma
44
12
Marki własne
15
Supermarkety
45,0
Zott
24
Źródło: Nielsen, Panel Handlu Detalicznego, grudzień 2009-listopad 2010
Zott
27
Źródło: MEMRB, listopad 2009-październik 2010