HENRI THE OPEN-MINDED AND BILINGUAL MAGAZINE OF VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL
N°14 – DRIEMAANDELIJKS – WINTER 2019
Het denken onderwerpt zich niet... biep Het onderwerp... biep... denkt niet... Het... biep ... DENKT
Robinson Crusoe, the first Brexiteer?
Architect Charlotte Nys on the poetry of Braem
Science for science’s sake is vital
In dit nummer HENRI N° 14 winter 2019
8 Homo Roboticus
Neemt de robot het van ons over? Interview aan de vooravond van het Homo Roboticus congres op 7 februari.
LEES ZEKER OOK...
14
18
24
Was Robinson Crusoe de eerste Brexiteer?
Dwing wetenschap niet in een keurslijf, zeggen Eric Jespers en Ann Dooms
Stefan Magez researches a Sub-Saharan disease in South Korea
Literatuurwetenschap
Wetenschapscommunicatie
Research uncovered
32
DNA van de VUB Architect Charlotte Nys over de poĂŤzie en energie van het Braemgebouw
22
Denkplek Harri Kalimo thinks by immersing himself in music
2
HENRI WINTER 2019
Drie vragen aan Caroline Wie kan daar nu tegen zijn? Een automatische stofzuiger, een zelfrijdende auto, een ondersteunend skelet voor wie aan een rolstoel gekluisterd is. Het is maar een greep uit de vele vormen die ‘robots’ kunnen aannemen. Robots die ons leven aangenamer en makkelijker maken. Robots als opstapje naar een utopische wereld zonder vervelende klussen, zonder verkeersongevallen (al is onze zelfrijdende vriend soms nog een brokkenpiloot) en zonder lichamelijke beperkingen. De robot als mirakeloplossing. Maar helaas kunnen we met gelijkaardige technologieën ook heel andere robots maken. Vechtrobots bijvoorbeeld, die bliksemsnel beslissingen kunnen nemen en voor wie menselijke tegenstanders helemaal geen partij zijn. Dreigen robots geen monster van Frankenstein te worden? En zullen ze een sociaal bloedbad aanrichten, met massaal jobverlies? Hoog tijd om over alle disciplines heen een stand van zaken op te maken. Daarover gaat het project, het congres (op 7 februari) en het boek Homo Roboticus. Lees er alles over in deze Henri. Wat zal de verre toekomst brengen? Deze vraag moeten we blijkbaar niet stellen aan futurologen, maar wel aan wiskundigen. Zij zijn hun tijd gemiddeld driehonderd jaar
voor. Het is uiteraard fascinerend dat de wiskundige theorieën van vandaag pas over driehonderd jaar toepassingen zullen vinden, maar overheden die onderzoek financieren, hebben liever een snellere return on investment. Dat is totaal ten onrechte. Overigens, ook de Brexit was driehonderd jaar geleden al voorspeld. Niet door wiskundigen, maar door Robinson Crusoe. Superieur zijn op je eigen eiland. Hij toonde de Brexiteers de weg, zoals u verderop in dit nummer kan lezen. Wat brengt de nabije toekomst? Ik heb geen glazen bol, maar ik hoop dat er in 2019 meer dwarsdenkers zullen opstaan. Ik heb het ook geschreven in mijn maandelijkse column in de krant De Tijd: Leve de dwarsdenkerij in tijden van groepsdenken. Want ook al denkt niet iedereen vandaag hetzelfde, het zijn toch vooral kampen die tegenover elkaar staan. En binnen die kampen weerklinken er vaak weinig dissidente geluiden. Ik mis de individuele stem van de mensen die niet steeds herhalen wat anderen hebben voorgedacht. Dwarsheid is een positieve eigenschap die gepaard gaat met openheid, vrijheid en durf. En die steevast leidt tot nieuwe verrassende inzichten. Caroline Pauwels ―
H
HENRI
COLOFON
Poincaré. Henri Poincaré, French mathematician and philosopher of science. Passionate defender of the principle of "Academic Freedom". This principle is firmly embedded in the VUB charter
Henri ontvangen? Schrijf je in op vub.be/henri
"La pensée ne doit jamais se soumettre, ni à un dogme, ni à un parti, ni à une passion, ni à un intérêt, ni à une idée préconçue, ni à quoi que ce soit, si ce n'est aux faits eux-mêmes, parce que, pour elle, se soumettre, ce serait cesser d'être." Henri Poincaré (1854-1912)
What does the future hold? Elsewhere in this edition you’ll see that we should really be asking this question to mathematicians, since they’re usually 300 years ahead of their time. Brexit, too, was foretold 300 years ago… by Daniel Defoe's Robinson Crusoe, who, feeling superior on his own island, showed Brexiteers the way. In the meantime, there’s a whole other vision of the future fast becoming reality – that of a world full of robots. These high-tech helpers can make our lives easier and more pleasant, but at the same time they could be responsible for a social bloodbath, with serious job losses. The Homo Roboticus project, book and congress consider how humans and robots can live together.
HENRI is het eigenzinnige, tweetalige magazine van de Vrije Universiteit Brussel en verschijnt 4 keer per jaar.
Hoofdredacteur Lies Feron
Realisatie Ebe Daems, Jozefien De Marree, Lies Feron, Gekko, Geert Goessaert, Kim Hardie, Sarah Geneviève Janssens, Sue Somers, Nicky Temmerman, Linda A. Thompson, Willem-Jan van Ekert,
Vertalingen en eindredactie Hélène de Keyser, Lies Feron, Sally Tipper, Willem-Jan van Ekert
Foto’s & illustraties Jean Cosyn, Thomas De Boever, Thierry Geenen, Bram Tack, Pieter Van Eenoge, Saskia Vanderstichele
Verantwoordelijke uitgever Caroline Pauwels, rector
Productie Albe de Coker. Gedrukt binnen een ecologisch productieproces
Opmerkingen, nieuws? ikhebnieuws@vub.be
3
OPGEMERKT
06.01.2019 – 15:42 Foto Bram Tack
Topsport en de VUB. De twee hebben al meer dan dertig jaar een innige band met mekaar. Meer dan 1500 VUB’ers onderbraken hun vakantie dit jaar dan ook een dag vroeger, of genoten van een sportieve blokpauze, om de allereerste Brussels Universities Cyclocross bij te wonen die gereden werd op de terreinen van de VUB en de ULB. EN
The first Brussels Universities Cyclocross took place on our campus.
4
HENRI WINTER 2019
5
DIGEST
Green ICT team E-waste for trees
VUB celebrates 70 years of
In 2018, the ICT service handed over its electronic waste to the company Out of Use to be recycled. In exchange for nine old laptops, 50 worn-out desktop computers and 54 unwanted servers, Out of Use donated 113 trees to nature conservation organisation Natuurpunt.
Strengthening international ties Eutopia
As of December 2018, VUB, the University of Warwick, the Université Paris Seine, the University of Gothenburg, Pompeu Fabra University in Barcelona and the University of Ljubljana are working together in a new European university alliance: EUTOPIA. The name refers to the strong European ideals of the participating universities. This collaboration is in line with the European Commission’s call to expand and strengthen European cooperation in higher education and scientific research.
VUB goes USA
At the end of 2018, VUB revitalised its international ambition with a strategic mission to the United States to investigate potential collaborations with US universities and reconnect with local alumni. The delegation spoke with the leadership of five renowned universities, witnessed the Mars landing at Nasa’s Jet Propulsion Laboratory, met 60 alumni and expanded the VUB network with local Belgian institutes that foster knowledge transfer and economic growth.
World first for UZ Brussel A woman with cancer has given birth following a new combination of fertility treatments carried out by doctors at UZ Brussel: egg cells were matured in the laboratory, both egg cells and ovarian tissue were frozen, and a sperm cell was injected into each egg cell. Thanks to this world-first approach, the woman, who went through the menopause at the age of just 26 due to cancer treatment, became pregnant without having to undergo major ovarian surgery.
Save the date
Tuesday 2 April | VUB awards 7 new honorary doctorates to groundbreaking influencers. Registrations will soon be available at vub.be/DHC2019 Friday 3 May | VUB and various partners organise Difference Day to celebrate World Press Freedom Day. differenceday.com
6
HENRI WINTER 2019
VUB students participated massively in the Amnesty International writing marathon
Open letter to Aung San Suu Kyi
“We urge you to become a beacon of hope again, for all the people across the world, but for the minorities and indigenous people of your country in particular.” With these words, rector Caroline Pauwels ended her open letter to Aung San Suu Kyi, published on the International Day of Human Rights on 10 December. In 1994, VUB awarded the politician an honorary doctorate for her role in the opposition to the military dictatorship in Myanmar. In 2016 she became head of the country’s government, but since 2017 she has been criticised by the international community for her inaction over ethnic cleansing carried out by the army against the Rohingya people.
the Universal Declaration of Human Rights “Justice that is not just leads to frustration and radicalisation” VUB alumna and fellow Michèle Coninsx, one of the world’s top counter-terrorism officials, recently travelled back to Brrussels. She spoke at a conference organised by the Brussels Diplomatic Academy that focused on the challenges of protecting national economic security interests. HENRI spoke to Coninsx about the difficulties of combating terrorism in a hyper-globalised world.
Sven Mary and Zouhaier Chihaoui believe that our fundamental freedoms are more threatened by the day Almost all our fundamental rights are enshrined in this moral and legal standard set out by the UN. But how effective is the declaration today? HENRI asked this question to two prominent alumni: criminal lawyer Sven Mary and human rights activist Zouhaier Chihaoui.
Read all our news on VUBTODAY.BE/HENRI
7
HOMO ROBOTICUS
“Als maatschappij geven we onze toekomst met robots zelf vorm.� Net zoals smartphones vandaag alomtegenwoordig zijn, zullen in de nabije toekomst ook robots een vanzelfsprekendheid zijn. Sommigen zien de robotisering als een oplossing voor alles, een soort luilekkerland waarin we achteroverleunen terwijl de robots het vuile werk doen. Anderen vrezen dan weer dat robots ons zullen onderwerpen of op zijn minst alle jobs van ons zullen overnemen. Bent u er trouwens wel zeker van dat dit artikel geschreven werd door een journalist en niet door een robot? Want ook dat laatste is tegenwoordig al mogelijk. Tekst Ebe Daems / Illustratie Shutterstock / Foto Jean Cosyn
8
HENRI WINTER 2019
De robotisering zorgt voor een heleboel maatschappelijke en ethische uitdagingen. HENRI sprak met professoren An Jacobs, Michel Maus en Bram Vanderborght over hoe mens en robot zullen samenleven. Zij schreven mee aan het boek Homo Roboticus dat op 7 februari wordt voorgesteld met het gelijknamige congres. "Zesenvijftig VUB-professoren uit alle mogelijke richtingen schreven mee aan het boek", zegt Bram Vanderborght. "De robotisering zal namelijk op alle maatschappelijke domeinen een grote impact hebben." Pikt de robot mijn job? Een van de domeinen waarop we vandaag al de effecten zien van automatisering, is tewerkstelling. "Een jaar of twee geleden kreeg ik een parkeerboete in Brugge", vertelt Michel Maus. "Er kwam toen een oud mannetje langs dat me vroeg of ik gepakt was door "de slimme brommer". Brugge bleek de eerste Belgische stad te zijn die een scooter met een camera met nummerplaatherkenningssoftware gebruikt. Technologisch gezien erg knap, maar die ene scooter en zijn bestuurder kunnen wel vijf parkeerwachters vervangen. Er is al jobverlies door de zelfscankassa en het internetbankieren en ook binnen de transportsector en de taxisector zullen binnenkort jobs verloren gaan door de automatisering." Worden we in de nabije toekomst dan allemaal vervangen door slimme brommers en consorten? Daarover blijken de meningen verdeeld: "De omvang van het jobverlies is natuurlijk de grote vraag. Er zijn onderzoekers die dramatische cijfers voorleggen, terwijl andere onderzoekers het positiever zien", zegt Maus. "Er zijn zelfs studies die aantonen dat er net veel meer jobs zullen zijn", vult Vanderborght aan. Ook An Jacobs ziet het veeleer positief: "Alles wat volgens een vast patroon verloopt,
kan makkelijk verder geautomatiseerd worden, dus er gaat in alle jobs heel veel taakverschuiving zijn. Het voordeel is dat er door de nieuwe technologie ook jobs gecreëerd zullen worden waar we ons nu nog niet echt iets bij kunnen voorstellen." Maar niet iedereen is in de wieg gelegd om robots te ontwikkelen, te programmeren of te bedienen: "Enerzijds kunnen robots het werk lichter, makkelijker en aangenamer maken, anderzijds zal je een tweedeling krijgen tussen mensen die met de technologie kunnen omgaan en mensen die technologisch analfabeet zijn", zegt Maus. "We moeten ervoor zorgen dat die mensen niet uit de boot vallen. Er moet dus voldoende financiering komen voor een leven lang leren en loopbaanleren." Gaat de robot op de koffie bij oma? Robots duiken ook steeds meer op in sectoren waar we ze niet onmiddellijk verwachten, bijvoorbeeld in de zorg. An Jacobs werkte mee aan een project waarin Zora, een robotje van een halve meter hoog dat kan praten, zingen en dansen, tijdelijk ingezet werd in twee woonzorgcentra. Op de website wordt Zora gepromoot als dé zorgoplossing. 'Who cares? Zora cares!', luidt het. Onze ouderen volledig toevertrouwen aan robots klinkt behoorlijk dystopisch, maar Jacobs nuanceert: "Een robot als Zora kan complementair ingezet worden, maar nooit ter vervanging van zorgpersoneel." "Mensen reageerden heel enthousiast op de Zorabot, die een grote entertainmentwaarde heeft. Ze bood ondersteuning tijdens groepsactiviteiten, bijvoorbeeld bij ergotherapie en bewegingsoefeningen. Als de robot een oefening voordeed en iemand kon niet volgen, dan kon de begeleider die persoon helpen terwijl de rest van de groep gewoon voortkon. Je zag ook dat
mensen die niet meer veel praatten of reageerden, wél op Zora reageerden." Een robot als Zora heeft wel nog veel menselijke aansturing nodig. Zo neemt bijvoorbeeld het program"Mensen mogen meren van de boot vallen." de robot om bepaalde Michel Maus oefeningen voor te doen nog erg veel tijd in beslag. Het doet de vraag rijzen of het geld dat in de ontwikkeling van dit soort robots gestopt wordt, niet beter geïnvesteerd wordt in extra zorgpersoneel en écht menselijk contact. "Dat zou je kunnen denken", zegt Jacobs, "maar vergeet niet dat we met al die technologie nog in het beginstadium zitten. Ik denk niet dat deze robots hun toegevoegde waarde al ten volle hebben kunnen tonen. Ook bijvoorbeeld in therapie voor kinderen met autisme boekt men goede resultaten met robots als instrumenten voor sociale interactie."
niet uit
Worden we allemaal uitgemoord door een robotleger? Een ander sterk groeiend segment van de robotmarkt zijn de militaire robots. Sommige van deze robots worden ook ingezet om te doden, denk maar aan drones die bommen werpen. Het is voorlopig echter niet de robot die beslist over leven of dood, de beslissing om al dan niet aan te vallen wordt genomen door een mens. "De vrees bestaat dat die systemen ook autonoom zouden worden en dat een machine zou gaan beslissen over leven of dood", zegt Vanderborght. "België is het eerste en voorlopig enige land dat daarover een verbod heeft uitgevaardigd." Een belangrijke eerste stap, want robots kunnen makkelijk misbruikt worden: "IS bijvoorbeeld heeft commerciële
9
HOMO ROBOTICUS
speelgoeddrones aangepast om granaten te droppen boven Iraakse troepen. Het volstond om wat te surfen op het internet en ze konden die drones aanpassen." Is het dan wel verantwoord om dit soort militaire technologie verder te gaan ontwikkelen? Een volledig verbod blijkt niet zo simpel: "Het
Robotisation presents a number of challenges to society. Today, attention is focused mainly on the job losses caused by automatisation, but robotisation will have a significant impact across society as a whole. While there is currently a lot of resistance, robots can also have a positive impact: humans and machines are very different, and can therefore be complementary. Just think of the boring tasks we could hand over to robots, or of exoskeletons, the robotic prostheses that allow people in wheelchairs to walk again. Whether robotisation turns out to be a utopia or a nightmare depends on the policies that are put in place around it. Currently, politicians are only looking at the technical aspects rather than the ethical side that considers people’s place in these developments. HENRI speaks to An Jacobs, Bram Vanderborght and Michel Maus about how humans and robots can live together. Along with 56 other VUB professors in various fields, they’ve written about the subject in the book Homo Roboticus; with the book and a congress of the same name on 7 February, they hope to widen the debate.
Homo Roboticus takes place at 16.00 on 7 February, at De Munt in Brussels. All information about the book and tickets for the event on www.homo-roboticus.be.
is net die technologie die ook gebruikt wordt om te verkennen of de situatie veilig is en om gevaarlijke plekken te detecteren. Bovendien worden drones
10
HENRI WINTER 2019
ook gebruikt om organen of bloed naar afgelegen gebieden te transporteren. Misschien leveren ze binnenkort ook pizza"s aan huis. Je kan die technologie niet tegenhouden, want die is ook nodig voor andere doeleinden, maar het is natuurlijk absoluut noodzakelijk om er regels voor op te stellen", zegt Vanderborght. Mens en robot zijn complementair De robotisering brengt niet enkel ethische vraagstukken en maatschappelijke uitdagingen met zich mee, maar lost ook problemen op: "We leven langer en robots kunnen een grote rol spelen in bijvoorbeeld werkbaar werk of een verbeterde mobiliteit", zegt Vanderborght. "Mens en robot hebben heel verschillende eigenschappen en sterktes die we perfect kunnen combineren." Dat doet Vanderborght ook al volop in zijn werkveld: "Wij ontwikkelen onder meer exoskeletons, een soort draagbare robotpakken die mensen fysiek ondersteunen." Zo"n exoskeleton kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat mensen die zich normaal in een rolstoel voortbewegen, opnieuw kunnen wandelen met "robotbenen". "We moeten gebruikmaken van complementaire sterktes", zegt Vanderborght. "Een robot is heel nauwkeurig, kan eindeloos hetzelfde doen en kan een veel grotere hoeveelheid data verwerken. De mens daarentegen is creatiever, handiger, kan out of the box denken en samenwerken met verschillende disciplines." Met andere woorden: robots kunnen ons niet vervangen, maar wel aanvullen. Ik kan je intussen dan ook geruststellen: dit artikel werd niet door een robot geschreven, want dat is nog lang niet mogelijk. Robots schrijven voorlopig vooral artikels waarbij ze zich baseren op cijfergegevens: sportuitslagen, weerberichten, … Ze zijn niet geschikt om interviews af te nemen of complexere inhoudelijke stukken te schrijven. Zo bieden de robots ons dus misschien net wel de kans de saaiere
taken aan hen toe te vertrouwen, terwijl wij ons toeleggen op puur menselijke dingen. "De robots zullen vooral taken overnemen die heel repetitief zijn en die we zelf niet zo graag doen", zegt Jacobs. Nood aan debat en beleid Voor elk doemscenario over robotisering is er dus ook wel een utopisch scenario: "Als we het goed inzetten kunnen er veel voordelen zijn, maar het moet wel op een verantwoordelijke wijze geïntegreerd worden in de maatschappij", aldus Vanderborght. Veel hangt dan ook af van het beleid dat wordt uitgestippeld rond robots: "Er is meer dan één scenario en hoe de toekomst zich verder zal ontwikkelen is niet voorgeschreven. Het gaat er vooral over hoe we die zelf willen vormgeven", zegt Jacobs. "Daarom vind ik het ook niet per se slecht dat er in Europa vaak een negatieve houding heerst tegenover de robotisering. Het lijkt me een goede reflex dat we er niet zomaar in meestappen, maar een debat voeren over wat we wel en niet willen." Alleen wordt dat debat voorlopig niet gevoerd: "We hebben met verbazing vastgesteld dat niemand het voortouw neemt om ervoor te zorgen dat de maatschappij met de automatisering leefbaar blijft", zegt Maus. "Ondanks de grote aandacht voor technologie en artificiële intelligentie wordt het allemaal bekeken vanuit hetgeen technisch gezien mogelijk is. De plaats van de mens in het verhaal wordt ontzettend onderschat en onderbelicht. Dat proberen we te doorbreken met het Homo Roboticus-project. We willen met het congres het debat openen en aanbevelingen doen om er zeker voor te zorgen dat er een beleid komt waarmee de mens centraal blijft staan in het verhaal."― H
Michel Maus is a professor of taxation. His focus is on the job losses expected as a result of robotisation and the possible fiscal solutions to the problem.
An Jacobs is a sociologist who teaches communication science. As part of the SMIT research group and imec research centre, she investigates the social acceptance of robots in various contexts: from operating theatres and care homes to car factories.
Professor Bram Vanderborght is a robotics engineer and a member of the Brubotics research group. He and his team are building robots designed for human-machine interaction. He’s fascinated by the ethical aspects of robotisation.
Stuur een mailtje naar ikhebnieuws@vub.be en maak kans op een exemplaar van Homo Roboticus
11
MEER DAN STUDEREN ALLEEN
Esther Roex History student Esther Roex knew she wanted to do something practical for her bachelor’s thesis. Via the Wetenschapswinkel (Science Shop), she found a research project on clothing production in Limburg, searching through the inventory of the Bokrijk Open-Air Museum.
Tentoonstelling Tim Van Steenbergen in Bokrijk
“Mijn resultaten in de erfgoedapp van de Vlaamse Gemeenschap, dat zou mooi zijn.” Tekst Geert Goessaert / Foto Bokrijk Na drie jaar theoretisch bezig te zijn geweest, wou Esther Roex vooral praktisch aan de slag. Dat was het enige dat de studente geschiedenis zeker wist toen ze over haar bachelorproef begon na te denken. Via de Wetenschapswinkel vond ze haar onderwerp: een onderzoek over kledingbezit en -productie in Hamont en Beringen. “Op hun lijst van onderzoeksvragen stond er een waarbij ik voor het Openluchtmuseum Bokrijk de kans zag om boedelinventarissen op te zoeken en te doorspitten. Bingo.” Dat Esther voor een onderzoek bij het Openluchtmuseum Bokrijk koos, is niet zo vreemd: ze is afkomstig uit de streek. “Velen zeggen: Bokrijk, dat zijn toch die saaie huisjes? Maar ik heb dat nooit zo aangevoeld, wellicht omdat ik het al kende. Bovendien zijn ze er bezig
12
HENRI WINTER 2019
met een hele vernieuwing. Dat merk je al aan de koepelnaam van de tentoonstellingen die ze rond vakmanschappen organiseren. BKRK, wat staat voor Bokrijk.” Al 200 thesissen via de Wetenschapswinkel De onderzoeksvraag die Esther via de Wetenschapswinkel aangereikt kreeg, ging uit van het Expertisecentrum voor Technisch, Wetenschappelijk en Industrieel Erfgoed van Vlaanderen (ETWIE). Dat is typisch voor de werking van de Wetenschapswinkel, die een aansprekingspunt is voor non-profitorganisaties op zoek naar wetenschappelijke ondersteuning in de vorm van studentenonderzoek. In de vijftien jaar dat de Wetenschapswinkel bestaat, heeft de organisatie zo al tweehonderd thesissen mee mogelijk gemaakt.
Waaronder dus ook die van Esther. “Ik was te laat om ermee bij te dragen aan de tentoonstelling over textiel en vakmanschap die het Openluchtmuseum Bokrijk organiseerde,” zegt Esther. “Maar er is een kans dat mijn resultaten zullen worden verwerkt in de erfgoedapp van Faro, het Vlaams Steunpunt voor Cultureel Erfgoed.” Ook dat is een voordeel van de Wetenschapswinkel: het brengt studenten in contact met organisaties en mensen van buiten de universiteit, wat vaak mogelijkheden opent. Het is in ieder geval een extra pluspunt dat ze op hun cv kunnen zetten. ― H wetenschapswinkel.be
COLUMN
Die fröhliche Wissenschaft
Altijd weer beginnen
Het is intussen weer allemaal achter de rug, maar dit stukje kreeg vorm terwijl the most wonderful time of the year onbeschaamd om zich heen greep. Een paradoxale periode van oprechte introspectie en ontmoeting in een ietwat kunstmatig gezellige sfeer. Foto Bram Tack Waarna zich het voorspelbare schouwspel van van nature immers het (veilige) goede voornemens en beste kruispunt of de (vreedzame) wensen voltrok. Men kan op dit arena waar diverse gezindten alles met een meewarige blik elkaar nieuwsgierig mogen terugkijken. Maar beantwoordt besnuffelen en beschaafd iets zo persistents, ondanks de bekritiseren. ambivalentie, niet ook aan een diepmenselijke drang? Meer Onze oorspronkelijke coredan ooit tevoren misschien. business sluit daar inderdaad naadloos bij aan: de wijde Is onze alma mater bovendien wereld onbevangen exploniet de ideale plek om het reren in al zijn facetten en hele jaar door, wars van elke veelbelovende jonge mensen commerciële logica, aan die onbaatzuchtig helpen op hun nood aan verbinding, want daar gaat het over, te werken? In een maatschappij die steeds meer van haar burgers verleidt Bart of dwingt om zich verder op Van Kerkhove zichzelf terug te plooien, zijn wij geen uitgelezen vrijplaats om - Docent filosofie de fundamenten van een war- Schrijver en dichter - bartvankerkhove.be me gemeenschap opnieuw te
weg naar de volle wasdom. Beide hoekstenen van elke aanvaardbare toekomst zijn uitgesloten zonder toegewijd en taboeloos samenwerken. Maar te veel bijkomstigheden, alweer onder druk van die geatomiseerde samenleving, hebben ons recentelijk van deze centrale taken afgeleid. We spanden daarbij menige koets voor het paard.
COLUMN
verstevigen? Samen met onder meer cultuurhuizen vormen wij
HENRI WINTER 2019
13
De universiteit moet daarom niet enkel 'bij de tijd' zijn, ze moet ook 'tegen de tijd' durven ingaan. Niet door de klok terug te draaien, wel door op een hedendaagse manier vast te houden aan de kern van haar bestaansreden. Joke van Leeuwen, alumna van de VUB en auteur van een fijnzinnig en veelzijdig oeuvre, schreef recentelijk over België als haar land van aankomst, een halve eeuw terug. Ze zingt daarbij een ode aan de frisse ontdekking en de gulle leerkracht. De jeugd, zo stelt ze, vormt de bodem van de rest: “Als je negatieve tendensen in onze maatschappij wilt keren, moet je beginnen bij die beginnende mens.” — H
13
LITERATUURWETENSCHAP
Robinson Crusoe, de oudste Britse roman, wordt 300 jaar
De eerste Brexiteer Tekst Sue Somers / Foto Thierry Geenen / Illustratie British Library
In april is het driehonderd jaar geleden dat Robinson Crusoe verscheen, de eerste Britse roman, die de lotgevallen verhaalt van een Engelsman die schipbreuk lijdt op een verlaten eiland en er vervolgens een succesvolle kolonie sticht. Volgens literatuurwetenschapper Elisabeth Bekers benadrukt het boek de superioriteit van het Britse rijk. Drie eeuwen later steekt dat meerwaardigheidsgevoel opnieuw de kop op, met de Brexit. 14
HENRI WINTER 2019
Daniel Defoe’s Robinson Crusoe vergelijken met de Brexit? Elisabeth Bekers, hoofddocent Britse en postkoloniale letterkunde, moet even overtuigd worden van het idee. “De gelijkenis is niet in your face, maar het is een leuke intellectuele oefening”, zegt ze. “Robinson Crusoe geldt als het prototype van de Britse kolonisator die op een eiland aankomt en er zijn wetten oplegt,” legt Bekers uit. “Het is de eerste Britse roman, verschenen in 1719, toen het Britse rijk in volle expansie was. In de volgende eeuw zou een kwart van de toenmalige wereldbevolking geregeerd worden vanuit Londen. Zelfs na de onafhankelijkheid bleef het idee van een Brits Gemenebest overeind. Ook de Brexiteers worden in hun afkeer van Europa gedreven door een nostalgische drang naar soevereiniteit en imperialistische dominantie.”
een afgelegen eiland, red.). De Victoriaanse roman Treasure Island (1882) bijvoorbeeld, of het veel latere Lord of the Flies (1954), maar ook hedendaagse tv-programma's zoals Expeditie Robinson of Lost.”
Net als de Brexiteers vandaag, heeft Robinson Crusoe een sterk meerwaardigheidsgevoel, aldus Bekers. “Robinson leert op het eiland Vrijdag kennen. Technisch gezien is hij geen slaaf, maar omdat Robinson hem redt van kannibalen, onderwerpt Vrijdag zich uit dankbaarheid aan zijn kolonisator. Maar Robinson is helemaal niet geïnteresseerd in de taal of de cultuur van Vrijdag. Hij voelt zich beter dan Vrijdag, net zoals hij zich beter voelt dan de katholieke Spanjaarden en de Moren.” Hoewel de roman van Daniel Defoe gebaseerd is op de verhalen van een echte ontdekkingsreiziger, is Robinson Crusoe het product van fictie, al was dat drie eeuwen geleden niet altijd even duidelijk. “Defoe stelt het verhaal voor als een autobiografie, geschreven door Robinson Crusoe. Het boek was waanzinnig populair, wat zich vertaalde in verschillende herdrukken”, zegt Bekers. “Het leidde zelfs tot een apart genre, de Robinsonade (onvrijwillige isolering van één individu of een kleine groep personen op
De Brexiteers zijn alvast gewaarschuwd.―
Wat velen niet weten, is dat Robinson Crusoe bol staat van de religieuze verwijzingen. Zo interpreteert Robinson zijn jarenlange verblijf op het onbewoonde eiland als een straf van God omdat hij het ruime sop koos zonder de zegen van zijn ouders en tijdens zijn onfortuinlijke zeereizen Gods waarschuwingen negeerde. Pas na zijn boetedoening geraakt hij opnieuw in Groot-Brittannië, waar hij geen aanspraak meer kan maken op zijn vaders nalatenschap en zijn investeringen in Portugese plantages in Brazilië slechts kan verzilveren na een helletocht door de Pyreneeën. H
EN
Three hundred years ago Daniel Defoe published Robinson Crusoe, the first novel in English. According to literary scholar Elisabeth Bekers, the book, with its emphasis on the superiority of the British Empire, is one of the most important novels to have helped shape Britain's insular identity. Three centuries later, this British desire for sovereignty drives the Brexit campaign.
Elisabeth Bekers is senior lecturer of British and postcolonial literature. In her courses she looks at postcolonial rewritings of British classics such as Robinson Crusoe and Jane Eyre. Her research currently focuses on Black British women writers and the way in which Europe is imagined in postcolonial literature. 28-29 March, on the eve of the Brexit, she will co-host a conference on ‘Fictions of Europe’ in Brussels. vub.ac.be/TALK/BBWW/
15
WEKONNEKT.BRUSSELS
Een fiets als een pop-up bar Tekst Geert Goessaert / Foto Thomas De Boever
Maebar. Zo heet de fiets die de VUB sinds kort te leen heeft voor al wie in Brussel een plaatselijk onderzoeks- of onderwijsproject wil uitvoeren. Het is een aparte naam voor een aparte fiets. Hij lijkt op een riksja, maar met een gesloten bak op de plaats voor passagiers. “Opengevouwen biedt hij plaats aan twintig personen,” zegt agoog Minne Huysmans. “Ideaal om er urban classes mee te organiseren, maar ook om stedelijke realiteiten te onderzoeken en buurtwerkingsprojecten op te zetten.” De Maebar sluit perfect aan op de ‘break down the walls’-oproep van Caroline Pauwels bij het begin van haar rectorschap. “De bedoeling van de Maebar is inderdaad bruggen te slaan tussen de academische kennis die de studenten in gesloten leslokalen opdoen en de toetsing ervan aan de stedelijke realiteit,” zegt Huysmans. “Maar het gaat niet enkel over leren, we willen er ook actief mee deelnemen aan de stad.” De eerste die dat in 2019 doet, is ironisch genoeg geen vakgroep of opleiding aan de VUB, maar de cultuurdienst van Sint-Pieters-Woluwe. Die reserveerde de Maebar om hem in de maand januari op publieke plaatsen te posteren als ontmoetingspunt. Het opzet: op een laagdrempelige manier nagaan wat de culturele wensen en noden van de burgers zijn om er nadien beter op te kunnen inspelen.
Leen de Maebar Je hebt een idee voor een onderzoeks- of onderwijsproject met de Maebar? Stuur een mailtje naar maebar@vub.be en er wordt meteen contact met je opgenomen!
16
HENRI WINTER 2019
“We werken inderdaad soms met externe partners, legt Huysmans uit. “Zo ondersteunden Unizo, het OCMW van Sint-Jans-Molenbeek en het platform Growfunding ons project rond buurtvervlechting en sociale cohesie in de wijken Scheurbos en Potaarde van Sint-Jans-Molenbeek. Maar we zetten ons toch vooral in om de Maebar binnen de VUB breed gedragen te krijgen.”
Brede ondersteuning Voor dat laatste kan Huysmans rekenen op de ondersteuning van de vakgroep Educatiewetenschappen. Ook vanuit UNIVER. CITY, het project waarmee de VUB een duurzaam en universiteitsbreed Community Service Learning opleidingsaanbod uitbouwt en waarin alle faculteiten vertegenwoordigd zijn, ziet hij initiatieven komen. In zijn eigen faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen wordt de Maebar alvast bij twee vakken ingezet: ‘Citybeats’ en ‘Middenveldparticipatie’. In beide gevallen trekken de studenten met de fiets een buurt van de stad in om er ofwel een week lang een cultureel festival op te zetten,
ofwel onderzoekstechnieken uit te testen. Enkele studenten hielpen zelfs mee om het uitzicht en de functies van de fiets te bepalen en na te gaan hoe hij op grotere afstanden gebruikt kan worden.
Toepasselijke naam Waar ze wel niet meteen mee op de proppen kwamen, was de naam van de fiets. Huysmans geeft toe dat het een moeilijke bevalling was. “Maebar is een Arabisch woord,” vertelt hij. “Het betekent zoveel als ‘kruising’ of ‘kruisen’. Maar als je het uitspreekt, klinkt het als ‘My Bar’, en in die zin is het ook verstaanbaar voor wie geen Arabisch machtig is. Die connotatie wordt nog versterkt doordat voorbijgangers er altijd van gratis koffie en verse muntthee kunnen genieten.” Voor een superdiverse stad als Brussel is die dubbele betekenis alvast mooi meegenomen. En natuurlijk past de naam perfect voor wat de universiteit met de fiets beoogt: ontmoetingspunten in de stad creëren waar buurtbewoners, mensen die er werken of studeren, toeristen en toevallige passanten met elkaar kunnen kennismaken en spreken.― H
De cultuurdienst van Sint-Pieters-Woluwe liet de Maebar in de maand januari op publieke plaatsen posteren als ontmoetingspunt om zo na te gaan wat de culturele wensen en noden van de burgers zijn. Van links naar rechts: Ciska Vandendriessche (cultuurbeleidscoördinator Sint-Pieters-Woluwe), Jovial Mbenga (medewerker cultuurbeleid Sint-PietersWoluwe) en Minne Huysmans, agoog.
When she was appointed rector, Caroline Pauwels pledged to bring down the walls between the city and the university. With the Maebar, the Faculty of Psychology and Education Sciences is helping to make that pledge come true. Maebar is a bike that allows VUBers to carry out research and education in the city, and to develop initiatives in the city’s neighbourhoods. The name, which comes from Arabic, means ‘crossing’ and can also be understood as ‘my bar’. It’s the perfect choice: the bike will create meeting points where residents, those who work or study in the city, tourists and passers-by can meet each other and talk.
17
WETENSCHAPSCOMMUNICATIE
"We hebben alle belang bij wetenschap om de wetenschap, puur uit nieuwsgierigheid"
18
HENRI WINTER 2019
Dwing de wetenschap niet in het keurslijf van het winstmodel Tekst Ebe Daems / Foto Saskia Vanderstichele
Initiatieven als de PhD-cup of de HENRI die je nu vasthebt, tonen aan dat wetenschapscommunicatie steeds belangrijker wordt voor universiteiten. Toch is het niet voor elke wetenschapper even gemakkelijk om zijn onderzoek op korte tijd bevattelijk uit te leggen. Dat wordt echter in toenemende mate verwacht omdat wetenschap met belastinggeld gefinancierd wordt. Maar moet de wetenschap eigenlijk wel verantwoording afleggen? En moet ze überhaupt iets opbrengen? We spraken erover met professor Ann Dooms, decaan Eric Jespers en wetenschapsfilosofe Karen François. Ann Dooms is een graag geziene spreker: "Ik werk als wiskundige onder meer op schilderijen en dat prikkelt de nieuwsgierigheid. Door gedigitaliseerde versies ervan in een wiskundig kader te plaatsen, leerden we de computer afwijkingen in die schilderijen op te sporen." Zo hielp Dooms met haar team een eeuwenoud mysterie oplossen over het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck: in het schilderij wordt een boek afgebeeld, waarvan de tekst niet leesbaar was door de vele craquelures. Dankzij de wiskundige toepassingen konden die gedetecteerd en weggewerkt worden en ontdekten de kunsthistorici dat het om een tekst van Thomas van Aquino ging.
Je passie niet kunnen uit leggen is frustrerend Bij het werk van Ann Dooms kunnen we ons makkelijk iets voorstellen: van forensische technieken op schilderijen tot het versleutelen van data op het internet. Het werk van Eric Jespers daarentegen is moeilijker te bevatten omdat zijn onderzoek in de algebra veel abstracter is: "Tegenwoordig moet iedereen zijn onderzoek kunnen uitleggen aan een zo groot mogelijk publiek, maar dat is niet evident. Zelfs aan collega’s in hetzelfde departement krijg ik mijn werk moeilijk uitgelegd", zegt Jespers. En dat ligt niet aan een gebrek aan communicatieskills bij professor
Karen François Professor Karen François is a science philosopher. Her research covers the philosophy of mathematical practice and the link between maths and culture. It’s a topic she often speaks about for a general audience, as part of VUB’s weKONEKT.brussels project.
Jespers. Abstractere wiskunde blijkt gewoon ontzettend moeilijk bevattelijk te maken, zo bleek op de laatste editie van de jaarlijkse VUB-conferentie BIMS, Beautiful Impact of Mathematics in Society. Daar ging Toon Verlinden van The Floor is Yours, een bedrijfje dat onderzoekers ondersteunt in de communicatie over hun onderzoek, de uitdaging aan om het werk van een doctoraatsstudent in de wiskunde uit te leggen. "Hij moest toegeven dat hij voor het eerst op een gebied stuitte waarvoor hij niet zomaar kon inspringen, want hij kreeg het onderzoek niet geëxpliceerd. Om wiskunde uit te leggen, moet je publiek een volledig nieuwe taal van concepten en symbolen leren voor je dieper kan graven", zegt Dooms.
Eric Jespers Eric Jespers is a professor of maths and dean of the Faculty of Science and Engineering Science. He researches algebra and marvels each day at the beauty of mathematics.
Dat ook The Floor is Yours wiskundig onderzoek niet helder kreeg, was een teleurstelling voor Jespers: "Ik hoopte dat het zou lukken, want daar had ik zelf ook van kunnen leren. Het is frustrerend dat ik met mijn passie bezig ben, maar het aan weinigen kan uitleggen."
Eeuwenoude wiskunde vindt vandaag pas toepassing Toch zien Dooms en Jespers tal van redenen om aan wetenschapscommunicatie te doen. Enerzijds om te tonen dat ze niet in een ivoren toren zitten, maar ook om budget te krijgen voor onderzoek. "Je loopt het risico dat degenen die het hardst roepen, met alle subsidies gaan lopen en dat je als wiskundige overal naast
Ann Dooms Maths professor Ann Dooms leads the Digital Mathematics research group. Her research offers answers to the challenges of our digital society, in particular in the context of forensics and security. She is also involved in science communication, through lectures, a column in science magazine Eos, organising the Beautiful Impact of Mathematics in Society congresses and more.
19
WETENSCHAPSCOMMUNICATIE
grijpt omdat je je onderzoek niet uitgelegd krijgt", zegt Dooms. "Het is daarom belangrijk dat de publieke opinie en de overheid mee zijn met je verhaal." Tegelijk schuilt daarin ook een addertje onder het gras: "Je riskeert dat beleidsmakers enkel het onderzoek gaan steunen dat ze zelf begrijpen of dat snel resultaat oplevert", zegt Jespers. Ook Dooms maakt die bedenking: "Je moet binnen een legislatuur van een regering op tafel leggen wat je hebt uitgevonden en wat ermee gebeurd is. Als je dan bedenkt dat heel wat wiskundige problemen pas na driehonderd jaar hun toepassing vinden, dan moeten we erover waken dat dit de financiering niet bedreigt." "Eigenlijk vatte Lieven Scheire het mooi samen in de Laatste Show: 'Wiskunde staat driehonderd jaar voor op de maatschappij'. En dat klopt", zegt Jespers. "Ann gebruikt in haar onderzoek voortdurend wiskunde die honderden jaren geleden uitgevonden werd, maar die toen geen praktisch nut had. Niemand had toen kunnen bedenken waartoe die formules ooit zouden kunnen dienen." Zo berust RSA-encryptie, het systeem waarmee je veilig kan communiceren met je bank voor online betalingen, op het ontbinden in priemgetallen en de Kleine Stelling van Fermat. "Die ontstond honderden jaren geleden uit wiskunde als spel en uit pure interesse," zegt Dooms. Op alles een economisch winstmodel gaan toepassen zou dus een hypotheek leggen op onze toekomst: "Had men dat
Science communication is timeless, says science philosopher Karen François. While professor Ann Dooms can explain her research in accessible terms to a general audience, for dean Eric Jespers it’s more complicated. His more abstract work in algebra isn’t easily quantified and for the time being has no everyday applications – yet it’s essential for science, Dooms and Jespers agree. They believe in science for science's sake, purely out of curiosity and not because it necessarily leads to immediate profits or practical applications.
20
HENRI WINTER 2019
tweeduizend jaar geleden toegepast, dan liepen we nu nog steeds in de bossen te jagen", zegt Jespers. We hebben er dus alle belang bij de wetenschap om de wetenschap, puur uit nieuwsgierigheid en zonder dat het per se onmiddellijk winst of praktische toepassingen moet opleveren, te blijven steunen.
Wetenschapscommunicatie kan studenten warm maken voor wis kunde Het winstmodel en de zucht naar kwantificeerbare resultaten hebben nog een kwalijk neveneffect: "Als ministers het hebben over de studiegebieden waar geld zit, dan zit wiskunde daar niet tussen. Studenten kiezen onder andere daardoor amper nog voor wiskunde en meer dan zestig procent van de wiskundeleerkrachten kreeg geen wiskundige opleiding. Degenen die toch veel wiskunde kregen, zoals burgerlijk ingenieurs, raden hun beste leerlingen dan ook weer aan om voor burgerlijk ingenieur te studeren. Een vicieuze cirkel dus", zegt Dooms. Jespers stelt het nog scherper: "We zitten met een regelrecht sociaal drama in Vlaanderen en men heeft het nog niet eens door. Vorig jaar hebben we aan de Vlaamse universiteiten amper leraars wiskunde opgeleid en die trend is al decennia bezig. Terwijl iedereen het erover eens is dat we meer technologie en dus meer wiskunde nodig hebben, blijven de aantallen al jaren dalen. Vlaanderen en België zijn daarin echt een uitzondering in vergelijking met andere landen.". Wetenschapscommunicatie kan dus ook een belangrijke rol spelen om mensen te enthousiasmeren en toekomstige studenten aan te trekken. "Hoewel het niet voor elke wetenschapper haalbaar is zijn onderzoek uit te leggen, moet iedereen toch op zijn minst zijn vakgebied kunnen situeren", zegt Dooms. "Als ik over mijn onderzoek vertel, dan toon ik wat ik met wiskunde doe, maar niet hoe ik dat juist doe. Ik probeer mensen warm te maken voor wiskunde en hen te teasen zodat ze meer willen weten. In plaats van heel mijn onderzoek uit de doeken te doen, is mijn kernboodschap: wiskunde is plezant
en mooi en je kan er ontzettend veel mee doen. Zo hoop ik ook weer meer studenten aan te trekken."― H
Karen François: wetenschaps communicatie sinds de oudheid Hoewel vaak de indruk heerst dat wetenschapscommunicatie samen met sociale media en het internettijdperk opkwam, is niets minder waar. Dat weet wetenschapsfilosofe Karen François. "In de oudheid had je Socrates al die in Athene rondliep en mensen aan de hand van de socratische vraagstelling bevroeg over allerlei thema’s, waaronder wiskunde. Ik denk ook meteen aan de traditie van de wetenschapssalons in de 18de eeuw. Die werden door de Britse schilder Joseph Wright of Derby vereeuwigd in prachtige schilderijen: bijvoorbeeld An Experiment on a Bird in an Air Pump, waarin men het concept van de luchtledige ruimte demonstreerde: men stak een vogeltje in een glazen buis en pompte daar vervolgens de lucht uit", zegt François. "Er is dus altijd wetenschapscommunicatie geweest, maar de reden waarom het vandaag hoog op de agenda staat, is ten eerste dat we met kritische burgers te maken hebben die dus logischerwijs willen weten wat er met overheidsgeld gebeurt. Ten tweede is onze samenleving steeds meer geletterd en gedigitaliseerd. De kennisgroei is enorm. Mensen moeten zichzelf voortdurend onderwijzen en wetenschaps communicatie is daar een middel toe." De link tussen wetenschap en de belasting betaler die vraagt naar de return van zijn investering is dus wel relatief nieuw. Maar net als Jespers en Dooms ziet ook François dat men steeds vaker redeneert vanuit een economisch model dat haaks staat op fundamenteel onderzoek: "De vraag naar de relevantie en mogelijke toepassing gaat in tegen het principe van fundamenteel onderzoek. Vooral wiskunde en filosofie, die geen directe toepassingen kennen binnen dat marktmodel, worden hierdoor ingeperkt. Fundamenteel onderzoek zou zich eigenlijk niet moeten verantwoorden, want het is wetenschap om de wetenschap zelf", zegt François.
REDELIJK (EIGEN)WIJS
Bouw een app vanuit je luie zetel Dr. Jesse Zaman van het Software Languages Lab ontwikkelde voor zijn doctoraat DISCOPAR, een visuele programmeertaal waarmee je voor een citizen science project makkelijk zelf een app in elkaar kan knutselen. Big Data vanuit je luie zetel! Tekst Lies Feron / Foto Jesse Zaman
Burgerwetenschap of 'citizen science' zit in de lift. Denk maar aan de jaarlijkse vogel- of vlindertellingen en aan het succes van Curieuze Neuzen met het meten van de luchtkwaliteit. Iedereen een beetje wetenschapper en dat is goed zo. Vandaag is er dankzij de technologische mogelijkheden veel groeimarge mogelijk en kunnen nog meer gegevens verzameld en verwerkt worden. Maar het feit dat zulke ICT-hulpmiddelen telkens vanaf nul moeten worden ontwikkeld en daarom buiten het bereik van ICT-leken blijven, zet natuurlijk wel een rem op nog meer burgerwetenschap. Zaman: “We hadden bijvoorbeeld een app gebouwd die burgers de mogelijkheid gaf om het geluidsniveau van hun omgeving te meten via de microfoon van hun gsm. Makkelijk en goedkoop. Maar je moet zo’n app wel steeds aanpassen aan de verschillende behoeftes, zoals bijvoorbeeld tijd en plaats waar de metingen moeten gedaan worden, het behandelen van gegevens om ze te kunnen analyseren, enz. Hiervoor heb je steeds opnieuw variaties op het computerprogramma nodig.” Dat behoort nu tot de verleden tijd. Dankzij het programma DISCOPAR kunnen burgers op de speciaal hiervoor ontwikkelde website FLAMENCO een eigen burgerobservatorium creëren. DISCOPAR - Distributed Components for Participatory Campaigning - is één eenvoudige, visuele taal waarmee niet alleen een app voor het verzamelen van gegevens kan worden aangemaakt, ook gegevensverwerking en resultaten kunnen nu worden opgezet. “Een van de
grootste uitdagingen was de toegankelijkheid verzekeren voor betrokken personen en gemeenschappen”, zo zegt Zaman. “DISCOPAR verbergt de ongewenste complexiteit voor de eindgebruiker en presenteert alleen concepten die relevant zijn voor hun domein.”
het aan de burgers. Aan de slag, vanuit die zetel…― H flamenco.vlaanderen
Om de mogelijkheden van het platform aan te tonen heeft Zaman zelf drie heel verschillende apps gemaakt: één voor het meten van geluidshinder, een andere die ervaringen van gebruikers van trage wegen in kaart brengt en één die atmosferische factoren meet. En nu is
Big data from the comfort of your sofa Dr Jesse Zaman of the Software Languages Lab developed DISCOPAR, a new visual programming language that allows citizens to easily create their own app for their citizen science projects on the userfriendly website flamenco.vlaanderen. soft.vub.ac.be/soft/
“DISCOPAR verbergt de ongewenste complexiteit voor de eindgebruiker en presenteert alleen concepten die relevant zijn voor hun domein.” 21
WHERE DO OUR PROFESSORS REFLECT?
SHUTTING EVERYTHING OUT Photo Saskia Vanderstichele
Law professor Harri Kalimo’s thinking spot is music “Life is hectic. With having to juggle meetings, lecturing, my children’s hobbies and everything else, it’s difficult to find a time and a place where I can reflect deeply. So my thinking spot is a virtual one: music. I put my headphones on, and whether I’m in the car outside my daughter’s hip hop studio, or at an airport waiting to board a plane, I shut everything out by immersing myself in music. The Italian composer Ludovico Einaudi provided the inspiration while I was working on my latest project, on how the EU’s circular economy policies need to be developed to better manage plastic waste. To take its plastics strategy to the next level, the EU needs more systemic, international solutions by engaging stakeholders at different points on the value chain.”― H
NL
De denkplek van professor in de rechten Harri Kalimo is muziek.
22
HENRI HENRI WINTER HERFST 2019 2018
23
24
HENRI WINTER 2019
RESEARCH UNCOVERED
Research in a science-fiction world Text Kim Hardie / Illustration Pieter Van Eenoge
A professor in immunoparasitology at the Department of Applied Biological Sciences is currently leading the Centre for Biomedical Research at the Ghent University Global Campus in South Korea. And his major research focus is on a Sub-Saharan livestock disease. Confused? “The set-up and the research we do does require a bit of explanation,” Stefan Magez says with a laugh. 2014: UGent comes knocking on VUB’s door. The University of Ghent set up its Global Campus in Incheon as part of a South Korean plan to unite 10 universities from across the world. To complement the necessary expertise in biotechnology, UGent asked Magez to join as full professor in immunology and biochemistry. Now he combines research and teaching in South Korea with coordinating his research group at VUB, where he also teaches immunology and parasitology in the interuniversity master of science in molecular biology programme. “Going to South Korea is like entering a science-fiction world. The advancements in technology are impressive and their way of thinking is different from the Western European way,” Magez says. “If they want to do something, they just do it. If it’s hard, they still do it, and if something fails, they fix it or just drop it. Their motto seems to be to do things ‘quickly’ (‘pali pali’ in Korean). I was there twice visiting a diagnostics company several years ago and I was blown away by what I saw. It lit the spark that fuelled my interest in the country, so I told myself that one day I’d come here to work. And in 2015 I did.” Magez
supervises two postdoctoral researchers, seven PhD fellows (five in Korea, two in Brussels) and three VUB master’s students. Living and working in South Korea has been an interesting experience, he says. “The campus we are on was purpose-built on an artificial island. When it comes to doing research here, the focus is on investment and commerce, so people are incredibly service-minded.”
pattern. Magez’s research focuses on the animal variant, which can be severe and often fatal. It is prevalent in Sub-Saharan Africa and is believed to affect some
An engineer doing research on a Sub-Saharan animal disease? “The topic of trypanosomiasis came to me by accident. In the late 1980s, a VUB researcher went to Kenya and got involved in trypanosomiasis research. They linked the topic back home, and before I realised what the disease was actually about, I ended up doing my MSc in infectious disease immunology,” Magez recalls. “My PhD on the pathology of trypanosomiasis was a logical continuation. And it’s been my focus ever since, with research in South Africa, the US and now South Korea.” African trypanosomiasis is a parasitic disease transmitted by the tsetse fly that affects both humans and animals. Its nickname, sleeping sickness, comes from the symptoms, which include a disturbed sleep
50 million livestock animals. Once the parasites infect the animal’s blood, it causes fever, weakness and lethargy, weight loss and anaemia, as well as a reduction in fertility and milk production. When smallholders’ cattle are hit by the disease, it has a major economic impact: an estimated 50-100% of animals can die within months of exposure. The total yearly cost of the disease is estimated to be $628 million.
When smallholders’ cattle are hit by the disease, it has a major economic impact: an estimated 50-100% of animals can die within months of exposure.
“Livestock and other domestic animals are more than just animals; they are the farmer’s ATM, they give the family standing in the community, and are a source of food and nutrition,” says Magez. “In particular, livestock represents assets to fund basic needs like housing, education, health and clothing. In other words,
25
RESEARCH UNCOVERED
keeping their livestock healthy keeps the smallholders and their families healthy. The problem with animal tryps is diagnosis and prevention.” So what can be done and where does Magez’s work come in? While there is no vaccine available, development of new medicines to treat the disease is ongoing and a lot of work has gone into control measures at farms and in villages, to manage the vectors that
mune system’s memory part, so the system needs to regenerate each time with new antibodies, and vaccines have no long-lasting effect. In other words, they are like immunosuppressants and wipe out the animal’s immune system.” And then there is the diagnostic issue. There are different species of trypanosomes. Trypanosoma congolense is most commonly found in African domestic animals but also occurs in wild ones. The way forward seemed to be by using nanobodies for diagnostic development. As part of the VIB Structural Biology Research Centre, Magez led a group for four years looking into this. “We coordinated an EU network called NANOTRYP and later got funding from the Bill & Melinda Gates Foundation to assess new vaccination strategies for tryps. However, since we initiated the team in Korea in 2015, we’ve moved on to focus more on the development of new molecular diagnostics for human and animal pathogens. Five of my PhD students are now looking at fundamental aspects of immunopathology.”
“We don’t fully know why vaccines against trypanosomes don’t work, but we’ve discovered that it’s partly due to the parasites’ destructive effect on the host’s immune system,” transmit the parasites. But there is a lack of quality and regulatory control regarding the medicines, with an increasing number of counterfeits and substandard products hitting the market. “We don’t fully know why vaccines against trypanosomes don’t work, but we’ve discovered that it’s partly due to the parasites’ destructive effect on the host’s immune system," says Magez. "They kill off the cells that make the antibodies and abort the im-
Animal tryps is hard to diagnose because its early symptoms can easily be confused with a host of other diseases. In recent years, flow tests – similar to pregnancy tests or blood sampling tests – have been developed to be used by farmers or vets for a relatively quick diagnosis. These still have their limitations, or they tend to be strain-specific. In June 2018, however, Magez and his team published their research findings in Scientific Reports – part of the Nature publishing group – on the development of a nanobody-based test through paper-based devices to detect active Trypanosoma congolense infections. Most tests currently used do not meet the required standards. Magez and his team use nanobodies, which make the tests more accurate and have more versatility when it comes to using them in easy-touse paper-based test kits. “We have developed the potential for such a test kit as a test-of-cure – a dip-stick, in other words. The aim is that such a test would be made available for free, with the treatment.” ― H
NL
Professor immunoparasitologie Stefan Magez van de afdeling Toegepaste Biologische Wetenschappen leidt momenteel het Centrum voor Biomedisch Onderzoek aan de campus van UGent in Zuid-Korea. Zijn belangrijkste onderzoeksfocus ligt op een veeteeltziekte in Sub-Sahara Afrika. "Het onderwerp trypanosomiasis kwam per ongeluk bij mij. Eind jaren tachtig ging een VUBonderzoeker naar Kenia en raakte betrokken bij onderzoek naar trypanosomiasis. Dat werd later weer gelinkt aan de VUB en voordat ik besefte waar de ziekte eigenlijk over ging, wijdde ik uiteindelijk mijn MSc aan immunologie rond infectieziekten”, herinnert Magez zich. "Mijn doctoraat over de pathologie van trypanosomiasis was een logische voortzetting en sindsdien ben ik volop daarop gefocust met onderzoek in Zuid-Afrika, de VS en nu Zuid-Korea." Afrikaanse trypanosomiasis is een door de tseetseevlieg overgedragen parasitaire ziekte die zowel mensen als dieren treft. Haar bijnaam, slaapziekte, heeft ze te danken aan de symptomen, met onder meer een verstoord slaappatroon. Het onderzoek van Magez richt zich op de dierenvariant, die ernstig en vaak fataal kan zijn. Read his article in Nature via vubtoday.be/veeteeltziekte
26
HENRI WINTER 2019
STUDY ABROAD
Hagar Durlet
Student Sportbeleid en -management Shanghai, China
Latitude: 31° 15' 34.3656'' N Longitude 121° 31' 33.8772'' E Studenten van de VUB doen niet enkel een leerervaring op tijdens de lessen, maar ook ver daarbuiten. Hagar Durlet, masterstudent sportbeleid en -management, is voor een half jaar op uitwisseling naar de Shanghai University of Sport waar hij de opleiding sportmanagement volgt. Daarnaast vult hij zijn uren met Chinese taallessen en zijn stage bij JussEvent, een bedrijf dat sportevenementen voor zijn rekening neemt. “China was aanvankelijk niet mijn eerste keuze, maar achteraf gezien heb ik er zeker geen spijt van om aan SUS te studeren." Het belang van de uitwisseling ligt bij Hagar voornamelijk op het openen van
zijn blik en het anders benaderen van de materie waar hij zich al enkele jaren in verdiept. Naar eigen zeggen heeft hij op korte tijd dan ook al veel opgestoken. Zijn uitwisseling geeft hem veel vrijheid en dat vertaalt zich in meer verantwoordelijkheidszin en zelfstandig beslissingen nemen. Het studentenleven verloopt er best wel anders dan dat in Belgie. Zo heeft hij er een ‘room mate’, een systeem dat wij vooral kennen van het Amerikaanse studentenleven. Verder is er een schoolkantine die de hele dag menu’s aan democratische prijzen aanbiedt en komen er ’s avonds eet-
kraampjes in de buurt van de studentenhuizen staan. Wie op uitwisseling naar China gaat, kan rekenen op beurzen van de Chinese Scholarship Council, maar ook in eigen land biedt de Vlaamse overheid Generieke Beurzen aan. Iets dat Hagar zal bijblijven na zijn uitwisseling, is dat China op veel vlakken verder staat dan het Westen en dat Chinezen enorm vriendelijk zijn. ― H
Hagar Durlet, who’s studying for a master’s in sports policy and management at VUB, is on a six-month exchange at Shanghai University of Sport, where he’s taking a course in sports management. Student life in China is a little different from life at VUB; for starters, he has a roommate – something we recognise from the American system. Students who go on an exchange to China can count on a grant from the Chinese Scholarship Council, while here in Belgium the Flemish government also offers scholarships.
27
THINGS WE DISCOVERED
BIOLOGY
Mosquitoes can make compromises
S
ince their larvae feature prominently in the diet of fish, mosquitoes prefer to lay their eggs in non-flowing waters that have no fish in them. However, Hendrik Trekels and Bram Vanschoenwinkel from the Community Ecology Lab have discovered that placement of eggs, or oviposition, does happen in risky environments where fish are present, but only when there are no safe fishless habitats in the region. This implies that mosquito brains can make much more complex decisions than previously as-
Researcher Hendrik Trekels experimenting with mosquitoes
sumed and that, like humans, they are able to make compromises. This is the first time researchers have been able to demonstrate such habitat compromise in nature. It challenges available theories to predict mosquito distributions in landscapes and offers new perspectives for combating diseases transmitted by mosquitoes, such as malaria. Furthermore, the researchers come up with new potential mosquito control strategies. The discovery was published in Ecology Letters in November.
Read the article via vubtoday.be/mosquitoes
EDUCATION
HYDROLOGY
Hybrid renewable energy has potential for West Africa
T
o meet rising demand for electricity while mitigating global warming, most West African countries envision a mix of renewable electricity sources in the future, including solar, wind and hydropower. Although the main renewable power source in West Africa, hydropower is sensitive to rainfall variability, which can lead to power crises. Therefore, solar and wind power are likely to play more significant roles in the future. Sebastian Sterl and Wim Thiery from the Department of Hydrology and Hydraulic Engineering and their international team used state-of-the-art climate data to assess the synergies of solar photovoltaic and wind power potential in West Africa. They developed an analytical method to quantify these synergies and demonstrated the potential for exploiting hybrid solar/wind power more widely across West Africa. Their methods are globally applicable and can contribute to enhancing climate services for sub-Saharan Africa. The study was published in Environmental Research Letters in September. Link to the article via vubtoday.be/renewable_power
Solar-powered streetlights in Niamey, Niger.
New and old teachers get better results together
V
icky Willegems, Els Consuegra, Katrien Struyven and Nadine Engels of the Teacher Education Department (IDLO) investigated the development of pre-service teachers’ perspectives on their roles as extended professionals in CTR - Collaborative Teacher Research. Findings were published in the journal Teaching & Teacher Education in November and show that CTR offers opportunities to experience a reality of teaching that reflects extended professionalism. Research results via vubtoday.be/CTR BIOMEDICAL SCIENCES
Understanding genetically uncontrolled growth in pancreatic cancer
I
n November, the prominent scientific journal Nature Communications published the striking results of research by Professor Ilse Rooman’s team into the development of pancreatic cancer. They discovered the role of common genetic errors in tumour cells resulting in high aggressiveness and short life expectancy. Those errors create a barrier around the cells of the pancreas. In the case of a tumour, this barrier protects against chemotherapy, meaning the tumour continues to grow uncontrolled. This new knowledge is crucial for the development of targeted therapies for pancreatic cancer. Read the article via vubtoday.be/pancreatic_cancer
28
HENRI WINTER 2019
PHYSIOLOGY
Mars missions need a good night’s sleep
M
anned spaceflights to Mars are expected to become a reality within a few decades. On Earth, polar environments stand in for space as researchers study how humans might adapt to the conditions they’ll encounter there – a factor that’s essential for successful missions. Olivier Mairesse, Nathalie Pattyn and colleagues from VUB’s HUman Physiology research group MFYS, the European Space Agency and the Royal Military Academy measured sleep and psychomotor performance every six weeks among 13 males during a 13-month stay in Antarctica. Their study showed that conditions such as isolated confinement, exposure to extended periods of daylight and altered atmospheric conditions affect human sleep and performance. Participants presented with high-altitude periodic breath-
ing (alternating periods of deep and shallow breathing), increased sleep onset latencies (the time from full wakefulness to sleep) and reduced psychomotor speed. However, responses show large differences between individuals and remain relatively stable under prolonged exposure. Maintaining strict sleep and waking schedules partially counteracts the effects of altered photoperiodicity. The re-
searchers therefore recommend ad hoc sleep monitoring, including study of respiratory function, when selecting eligible candidates for extra-terrestrial journeys. The study was published in the journal SLEEP in November. Link to article via vubtoday.be/sleep
The trajectory of the sun above Concordia, Antarctica, over a 24-hour period
CHEMISTRY
Breakthrough in the administration of natural painkillers
C Frail older adults need both formal and informal care
harlotte Martin and SteThe biodegradable gel is injected under the skin. ven Ballet of the Organic The painkiller itself is released in a controlled manChemistry Research ner, over 72 to 96 hours. As a result, patients suffer Group have, together with colfewer of the side effects of opioids. leagues from UGent, succeeded in developing an injectable hydrogel that can be used to administer natural painkillers in a minimally invasive manner. The hydrogel is broken down naturally in the body and has a pain-relieving effect that lasts three to four days. Such a system reduces the number of required administrations and it can lower the serious and addictive side effects of opioid analgesics. The hydrogels can also carry other active ingredients, which means that many other medicines can be administered in this minimally invasive and biodegradable way. Ballet: "The developed injectable hydrogels are promising, because they can potentially be used for the controlled supply of therapeutic proteins and other peptide-based treatments." With their research, the researchers made the cover of the renowned Journal of Medicinal Chemistry in November.
Link to the article via vubtoday.be/older_adults
Read the article via vubtoday.be/painkillers
GERONTOLGY
R
esearch from Deborah Lambotte and her colleagues from the D-SCOPE interdisciplinary research project appeared in November in Archives of Gerontology and Geriatrics. The study says informal and formal care are complementary to each other in physically, psychologically and environmentally frail older adults.
Text Jozefien De Marree
29
KOTERIJ. EEN STUDENT, EEN KOT
Ebru Koçak
Ebru Koçak zit al vijf jaar op kot, maar verhuisde in september naar een kot op de campus in Etterbeek.
Leeftijd: 22 Studie: master klinische psychologie Oppervlakte kot: 12m2 Waar: Brussels Humanities, Sciences & Engineering Campus Sinds: september 2018 Betaalt per maand: € 309 Aantal huisgenoten: 4 Voordeel: Het grootste voordeel is dat mijn kot zo dicht bij de leslokalen is. Dat maakt dat ik altijd naar de lessen ga, zelfs als ik me verslapen heb. Nadeel: Als er een TD is op de campus, heb je daar de hele avond last van, maar gelukkig zijn er in de examenperiode geen TD’s en is het gewoonlijk stil ’s avonds.
"Tevoren zat ik in een VUB-kot aan de Schoofslaan. Het gebouw was heel groot en er ontbrak iets voor mij", zegt Ebru. "Bovendien had ik nood aan groen. Als ik nu mijn deur opendoe, ben ik onmiddellijk tussen de bomen. Als het mooi weer is, ga ik in het gras zitten om tot rust te komen."
een onderwerp voor mijn thesis en het vinden van een stageplek voor volgend jaar. Ik hoop op een positieve reactie van een stageplek in Antwerpen. Eigenlijk had ik mijn stage wel graag in Limburg gedaan, maar daar ligt dat moeilijk met een hoofddoek. Hopelijk kan het in Antwerpen wel", zegt Ebru.
Tot rust komen is af en toe wel nodig, want Ebru heeft een druk programma: ze volgt acht vakken en vertegenwoordigt de VUB als student ambassador. Bovendien werkt ze zowel op de unief als bij de Action in haar thuisstad Bree, op drie uur pendelen van de campus. "Daarnaast ben ik nu sterk gefocust op het kiezen van
In haar vrije tijd wandelt Ebru graag over de campus. "Meestal doe ik dat samen met vriendinnen. In het kot tegenover mij woont trouwens ook een vriendin van me met wie ik vaak samen studeer." ― H
Ebru has just moved to her new kot on the campus in Etterbeek. Her schedule is packed, but the green of the campus always brings her peace.
30
HENRI WINTER 2019
Tekst Ebe Daems / Foto Bram Tack
31
DNA VAN DE VUB
Professor Charlotte Nys and her bureau Origin Architecture are renovating the Braemgebouw, formerly Building M. She wants to take this poetic, anti-dogmatic symbol of a heliocentric view of the world and restore it to its former glory. “Changing people through architecture is a wonderful thought,” she says. “Sometimes you enter a room and you get a good feeling. The fact you feel more positive just by entering a building changes you. How do you achieve that? For me, dualities are important. Open, closed. Near, far. Perspective, line. Light, darkness. Dualities in architecture make it stronger. There are these contrasts in life, too. Learning to deal with them is part of life, and architecture can help. We have thought about what we can bring to this building - and what we've brought is peace.”
32
HENRI WINTER 2019
Bij de renovatie van het Braemgebouw
‘We hebben nagedacht over wat we konden brengen. We kwamen op rust uit.’ ‘Open, gesloten. Dicht, ver. Perspectief, lijn. Licht, duister. Die dualiteiten kennen wij in het leven ook. Daar moeten we mee leren omgaan. Architectuur kan daarbij helpen.’ Gastprofessor Charlotte Nys renoveert het Braemgebouw, het vroegere gebouw M. Ze wil dit poëtische symbool van het antidogma en een heliocentrisch wereldbeeld in ere herstellen. Tekst Willem-Jan van Ekert / Foto Bram Tack In ere herstellen, dat betekent terug naar de bron, naar de ontwerper van het iconische gebouw. "Braem is heel sterk aanwezig in dit gebouw. Maar niet helemaal op de manier zoals hij voor ogen had." Met haar bureau Origin Architecture is Charlotte Nys in ‘het archief Braem’ gedoken. Het moest een rond gebouw worden maar Braem werd telkens teruggefloten door de VUB. "Te duur, hoorde hij dan. Zijn frustraties over architectuur heeft hij van zich af kunnen schrijven in zijn memoires. Ja, ook twee bladzijden gewijd aan deze universiteit. Over paraplu’s die een voor een opengaan binnen de administratie. Over muren en koterijen die er tegen zijn zin kwamen. Over de muurschilderingen, het verhaal van 500 meter lang over zes verdiepingen, die hij deels samen met zijn vrouw maakte. In salopette, borsteltje in de hand. Tien jaar lang. Maar wat hij wel had: hij gaf niet op. Ook niet om goedkopere oplossingen voor het gebouw te vinden. In materialen, maar ook in oppervlakte. En zo ontstond de ellips, 16 op 76 meter, als symbool voor de evolutie, het universum."
werk ik graag aan erfgoed. Omdat je zoekt naar een nieuwe toekomst, een nieuwe bestemming voor bestaande gebouwen. Zoeken ook naar hoe je iets terug kunt geven aan het collectief. Niet alleen voor de gebruikers maar ook ervoor zorgen dat andere mensen kunnen mee genieten. Mensen veranderen door architectuur vind ik een fijne gedachte. Je komt soms in een ruimte waar je een heel fijn gevoel krijgt. Het feit alleen al dat je positiever wordt door een gebouw te betreden, verandert je. Hoe je dat voor elkaar krijgt? Ik vind dualiteiten heel belangrijk. Open, gesloten. Dicht, ver. Perspectief, lijn. Licht, duister. Dualiteiten in architectuur maken het sterker. Die contrasten hebben wij in het leven ook. Daarmee leren omgaan hoort erbij. En architectuur kan daarbij helpen."
"Of je de mens daardoor naar een hoger niveau kan tillen is een zware vraag. Ik hoop het wel, we moeten het op zijn minst proberen." Want momenteel lukt het niet zo goed als we in de wereld rondkijken. Architectuur en kunst
‘Of architectuur de mens door een hoger niveau kan tillen? Ik hoop het wel, we moeten het op zijn minst proberen.’ kunnen nieuwe energie geven. En soms nieuwe inzichten bijbrengen. Ik probeer dat hier ook, wat moeilijk lijkt omdat het kader ‘Braem’ heel vast is. We hebben nagedacht over wat we konden brengen in dit gebouw. We kwamen op rust uit." ― H
Het gesprek gaat via Le Corbusier over modernisten naar utopisten. Bouwen aan een betere wereld. "Braem had een sociale missie: hij dacht dat architectuur de mens zou helpen zich verder te ontplooien. Of elke architect die visie moet hebben? Ik vind van wel. Er moet toch een bijkomende, menselijke dimensie zijn in wat je doet. Daarom
33
2030 RIGHT HERE, RIGHT NOW
Double win: Circular Retrofit Lab gives old student rooms a new life with reusable building solutions Text Linda A. Thompson / Photo Thierry Geenen
We explore projects through which VUB is contributing to the realisation of the 17 UN goals for sustainable development. Dr Stijn Brancart talks about goal no 12: responsible consumption and production. If you’re curious to know how buildings will be made in future, just visit the old student rooms at the campus in Etterbeek. A team of researchers has just put the final touches to the brand-new Circular Retrofit Lab close to the athletics track – and there’s a good chance that buildings around the world will be constructed with some of the cutting-edge techniques on display right there in the years to come. Over a period of five years, the Architectural Engineering research team reimagined and rebuilt the two former housing units that make up the Circular Retrofit Lab. They used pioneering demountable, adaptable and reusable building solutions because their aim was to create as little demolition waste as possible – a process
Stijn Brancart testing circular materials in his lab.
known as circular building. For instance, it’s almost impossible to take out traditional plaster interior walls to reuse them without breaking them to pieces in the process. At the Circular Retrofit Lab, though, the wooden inner walls were designed in a modular fashion so they can be disassembled with a few clicks and rebuilt elsewhere, a bit like a Lego system. According to team member and postdoctoral researcher Dr Stijn Brancart, the Circular Retrofit Lab is the only one of its kind in Europe because of its scale and because it operated like an actual renovation project, with the involvement of building companies, architects and product designers. “This could serve as an example for all of Europe,” he says. “We want to
open eyes and lead the way for others to do the same thing in their projects.” The Circular Retrofit Lab is part of a larger European project called Buildings as Material Banks, or BAMB. As part of this project, 15 organisations in seven countries are investigating circular building methods and business models aimed at nudging the building industry – which is responsible for a third of Europe’s waste – towards a sustainable future. ― H See www.VUBToday.be/HENRI to find out more about Dr Brancart and his Circular Retrofit Lab team and what’s so special about our approach to circularity.
NL
In februari opent het Circular Retrofit Lab. Dr Stijn Brancart en zijn team zoekt er naar duurzame oplossingen voor het hergebruik van bouwmaterialen. Lees er meer over op VUBToday.be/ HENRI
34
HENRI WINTER 2019
SPOT ON
Michiel Hendryckx
Kris Deschouwer leads European Consortium for Political Research
Kris Deschouwer, research professor in political science, has been appointed chair of the European Consortium for Political Research (ECPR), a renowned association engaged in the research and teaching of political science worldwide. In his new function, he has introduced a far-reaching gender quota that covers the ECPR board, panels of its congresses, candidates for its awards and editorial boards of the organisation’s book and magazine series.
Bram Spruyt wins KVAB’s Frans Van Cauwelaert Prize
Professor in sociology Bram Spruyt has received the Frans Van Cauwelaert Prize of the KVAB, the Royal Flemish Academy of Belgium for Science and the Arts, for his doctoral thesis, Living Apart Together, a sociological study into the societal consequences of educational differences. The prize rewards original Dutch-language work of indisputable scientific value.
kvab.be
New VUB literature prize: Pjeroo Roobjee is first winner
Flemish writer and artist Pjeroo Roobjee – real name Dirk De Vilder – is the winner of the inaugural Luc Bucquoye Prize, VUB’s new annual literature award and an initiative of the VUB Foundation. The author receives €5,000 in recognition of his Dutch-language work that bears witness to freedom of thought, engagement, contrariness and the stimulation of emotion and intellect.
Ken Broeckhoven makes Top 40 under 40 Power List Ken Broeckhoven, associate professor in the Department of Chemical Engineering, has been named in the Analytical Scientist’s Top 40 under 40 Power List. The annual list, also known as the Fab 40, features 40 rising stars under the age of 40 who are already making waves in the field of analytical science.
theanalyticalscientist.com
vub.be/foundation
ecpr.eu
VUB students are winners
Hannah Pinson wins Agoria Scriptie Prize Hannah Pinson, a physicist and computer scientist, has won the Agoria Scriptie Prize, part of the Flemish Scriptie Prize, for her master’s thesis, on how human neurons communicate with each other. The Agoria Scriptie Prize rewards the strongest technological and innovative projects.
scriptieprijs.be
Prestigious Cera Award for VUB electromechanical engineering students Electromechanical engineering students Dorien Schoofs, Helen Vervaeck and Tine Weemaes have won the Cera Award with Make it Your Choice– a tool that offers a solution to communication difficulties faced by children with a rare autism spectrum disorder. The tool helps them express themselves without speaking and was developed with the non-profit organisation Parhélie.
VUB engineers scoop prizes at IE-Net Awards VUB students took home most of the prizes at the IE-Net Awards, organised by IE-Net, the networking organisation for engineers. In the bioengineering category, Babette Deckers and Arne Janssens came first and third respectively. The top three places in the civil engineering category were all taken by VUB students: Magali Dams, Ellen Roles and Ine Dirks, and Dirks also took home the press prize.
cera-award.be
ie-net.be 35