VUB Klimaatactieplan

VUB KLIMAATACTIEPLAN

WERKEN AAN EEN NET-ZERO UNIVERSITEIT TEGEN 2050

Update – Carbon Footprint 2022

Kato Thibaut, Beleidsmedewerker Duurzaamheid, departement Strategie en Beleid

Context Carbon footprint

Baseline

Actieplan

Volgende stappen

Context

Carbon footprint

Baseline

Actieplan

Volgende stappen

CONTEXT

WAAROM HEBBEN WE EEN KLIMAATACTIEPLAN NODIG?

Het venster om actie te ondernemen tegen klimaatverandering wordt steeds kleiner. De recente klimaatconferentie (COP 28) heeft ons eens te meer laten zien dat actieplannen niet volstaan om de opwarming van beperken tot 1,5 °C. Dat kan en moet beter. De universiteit een voorbeeldfunctie heeft in de samenleving, haar verantwoordelijkheid nemen en concrete ondernemen om haar klimaatimpact te verminderen het akkoord van Parijs.

Klimaatverandering brengt meerdere risico's met zich de VUB, zowel fysieke als transitierisico's. Als we er op voorbereid zijn, kunnen sommige hiervan omgezet in een kans. Dit is het moment om een klimaatstrategie te implementeren. Omdat de wereld heeft.

CONTEXT

WAT IS HET VUB KLIMAATACTIEPLAN?

BEGRIJPEN onze impact METEN een visie en doelen DEFINIËREN een reductieplan ONTWIKKELEN onze stakeholders INSPIREREN

Het Klimaatactieplan beschrijft de maatregelen die de VUB neemt om tegen 2050 een net-zero organisatie te worden, in lijn met het Akkoord van Parijs. Het bepalen en evalueren van deze maatregelen gebeurt door middel van de tweejaarlijkse metingen van onze ecologische voetafdruk.

Het klimaatactieplan is samen met Climact ontwikkeld, met behulp van robuuste, internationale normen zoals het Greenhouse Gas Protocol (GHG -protocol) en het Science -Based Targets -initiative (SBTi). de uitdagingen

CONTEXT

EEN GESTRUCTUREERDE AANPAK VOLGEN

BEGRIJPEN onze impact METEN een visie en doelen DEFINIËREN een reductieplan ONTWIKKELEN onze stakeholders INSPIREREN

Proces en grenzen verduidelijken

Dataverzameling

• Het VUB KAP - team heeft samen met CLIMACT de grenzen (organisatorisch en operationeel) van de koolstofvoetafdruk bepaald, in overeenstemming met het GHG - protocol .

• De gegevens zijn verzameld door de VUB in samenwerking met data - eigenaars, en warden geconsolideerd door CLIMACT . de uitdagingen

Verwerken en rapporteren van GHG emissies

CONTEXT

EEN GESTRUCTUREERDE AANPAK VOLGEN

de uitdagingen

BEGRIJPEN

Onze impact METEN

Een visie en doelen DEFINIËREN

• Na het identificeren van de belangrijkste hotspots in de voetafdruk van de VUB, werden doelstellingen gedefinieerd in lijn met het SBTi voor scope 1 , scope 2 en scope 3 .

• Het reductiepotentieel voor de belangrijkste acties werd berekend door CLIMACT met input van het VUB - team .

• CLIMACT heeft advies gegeven over extra acties en stappen die moeten worden genomen om de resterende kloof aan te pakken

Visie en doelstellingen in lijn met SBTi

Een reductieplan ONTWIKKELEN

Onze stakeholders INSPIREREN

Bereken het emissive reductiepotentieel van geplande acties

Identificeer de resterende kloof en definieer nieuwe acties

CONTEXT

GHG PROTOCOL AS ACCOUNTING METHODOLOGY

Het GHG Protocol is een wereldwijde standaard voor bedrijven en organisaties om hun broeikasgasemissies te meten, te beheren en te rapporteren

• Meting en evaluatie van emissies en identificatie van maatregelen om de uitstoot te verminderen

• Gestructureerd in 3 scopes:

• scope 1 - directe emissies

• scope 2 – indirecte emissies

• scope 3 – waardeketen emissies

CONTEXT

SCIENCE-BASED TARGETS ALS REDUCTIEMETHODE

Het Science -Based Targets Initiative (SBTi) biedt het kader en de instrumenten voor bedrijven om wetenschappelijk onderbouwde net-zero doelstellingen vast te leggen en de wereldwijde temperatuurstijging boven het pre -industriële niveau te beperken tot 1,5 °C

• Het is de meest onderbouwde methodologie voor klimaatdoelstellingen.

• Het stelt bedrijven in staat om hun emissiereductiedoelstellingen onafhankelijk te laten valideren. Voor universiteiten is dit nog niet mogelijk.

CONTEXT

BACA ALS BELGISCH NETWORK VOOR KLIMAATACTIE

De VUB is lid van de Belgian Alliance for Climate Action (BACA), een nationaal initiatief dat organisaties uitnodigt om ambitieuze klimaatplannen op te stellen.

- Leden zijn verplicht om science -based targets vast te leggen.

- Ze maken kennisdeling mogelijk door middel van workshops, webinars en netwerkevenementen.

Context Carbon footprint

Baseline

Actieplan

Volgende stappen

DUALE RAPPORTAGE VAN DE CARBON FOOTPRINT

MARKET-BASED VS. LOCATION-BASED

Dit rapport bestaat uit zowel de location - based als de market - based emissies. De twee methodes verschillen slechts in 2 categorieën: 2.1. de aankoop van elektriciteit en 3.3. Andere brandstof - en energiegerelateerde emissies . Het verschil tussen beide wordt hieronder uitgelegd:

LOCATION-BASED METHOD

Weerspiegelt de productiemix van het land of de regio waar de organisatie is gevestigd = gemiddelde emissie - intensiteit op het net waar het elektriciteitsverbruik plaatsvindt

Dit betekent dat het elektriciteitsverbruik zichtbaar is in de CF, wat een vermindering van het elektriciteitsverbruik en de toename van de eigen productie van hernieuwbare energie stimuleert

In dit geval wordt de emissiefactor van de nationale elektriciteitsmix gebruikt.

MARKET-BASED METHOD

Weerspiegelt het elektriciteitscontract van de rapporterende organisatie = emissies van elektriciteit die bedrijven doelbewust hebben gekozen

Hier wordt de aankoop van groene stroom gevaloriseerd , aangezien de emissiefactor van groene stroom nul is. Dit betekent dat het elektriciteitsverbruik niet wordt vertegenwoordigd in de CF en dat bedrijven niet worden gestimuleerd om het te verminderen.

In dit geval is onze uitstoot in verband met het elektriciteitsverbruik zeer klein, aangezien we groene stroom kopen .

Doordat de VUB is overgeschakeld op groene stroom, is de market - based carbon footprint gedaald. Deze daling is niet zichtbaar in de locationbased carbon footprint, aangezien deze gebruik maakt van de emissiefactor van de Belgische elektriciteitsmix. In dit rapport wor den beide methodes besproken voor de categorie energie. Voor alle andere categorieën is er geen verschil tussen de twee methodes, dus wordt er m aar één besproken.

ONZE CARBON FOOTPRINT

MARKET-BASED 2022 VS. 2019

2019

74 332 ton CO2 eq

Emissies in 2019 per scope [ktCO2e]

scope 1 scope 2 scope 3

2022

71 093 ton CO2 eq

Emissies in 2022 per scope [ktCO2e]

scope 1 scope 2 scope 3 71,1

ONZE CARBON FOOTPRINT

LOCATION-BASED 2019 VS. 2022

Emissies in 2019 per scope [ktCO2e]

Emissies in 2022 per scope [ktCO2e]

ONZE CARBON FOOTPRINT

EMISSIES PER GHG CATEGORIE – MARKET-BASED

SCOPE

SCOPE 3

Vergelijking emissies mobiliteit 2019 en 2022 [tCO2e]

CARBON FOOTPRINT

MOBILITEIT

HIGHLIGHTS

1. Studentenmobiliteit, zowel pendelen als internationale reizen, vertegenwoordigt het grootste deel aan emissies (67%).

2. We zien een aanzienlijke daling van de uitstoot van zakenreizen. Dit is hoogstwaarschijnlijk te wijten aan de langdurige effecten van COVID-19, wat heeft geleid tot een toename van online conferenties en vergaderingen. Ook de datakwaliteit is verbeterd door de invoering van een raamovereenkomst met een reisbureau.

3. Een toename van het aantal internationale en uitwisselingsstudenten heeft geleid tot een toename van de uitstoot van internationale studentenreizen.

4. De uitstoot van het pendelen van zowel studenten als medewerkers is toegenomen door een toename van het aantal studenten en medewerkers. De berekening van de emissies is nog steeds gebaseerd op de modal split-resultaten van de mobiliteitsenquête 2021. De nieuwe mobiliteitsenquête zal in 2024 worden uitgevoerd en zal leiden tot nieuwe, nauwkeurigere resultaten waarin de effecten van meer thuiswerken en hybride lesgeven zijn verwerkt.

Mobiele brandstoffen (dienstwagens) - 47%

Andere brandstof - en energiegerelateerde activiteiten - 50%

Pendelen studenten + 36%

Opsplitsing emissies van mobiliteit per categorie in 2022

Andere

Dienstwagens

Pendelen personeel

Dienstreizen

Internationale en uitwisselingsstudenten

Pendelen studenten

CARBON FOOTPRINT

MOBILITEIT - OPSPLITSING PER VERVOERSWIJZE

Opsplitsing van de uitstoot van het pendelen van studenten per vervoerswijze

Opsplitsing van de uitstoot van internationale en uitwisselingsstudenten per vervoerswijze

Opsplitsing van de uitstoot van dienstreizen per vervoerswijzen

Opsplitsing van de uitstoot van het pendelen van personeel per vervoerswijze

Vergelijking emissies aankopen 2019 en 2022 [tCO2e]

CARBON FOOTPRINT

AANKOPEN

! De emissies in deze categorie zijn berekend met behulp van de spendbased methode (zie het GHG-protocol voor details). Hoewel de resultaten een indicatie zijn voor waar het grootste deel van de uitstoot zich bevindt, zijn ze niet nauwkeurig genoeg om gedetailleerde en correcte analyses te maken.

HIGHLIGHTS

1. De totale uitstoot van aankopen is gedaald, ondanks een toename van het aantal medewerkers en studenten.

2. ICT en onderzoek en laboratoria vertegenwoordigen het grootste deel van de uitstoot van aankopen.

3. De uitstoot van onderzoek en lab is aanzienlijk afgenomen. Dit komt door een verandering in de methodologie. De uitstoot in 2019 was een overschatting door een gebrek aan gedetailleerde gegevens. De gegevens van 2022 zijn in meer detail geanalyseerd om tot een nauwkeuriger resultaat te komen.

4. De uitstoot van verbruiksartikelen op kantoor is met meer dan 300% gestegen. In 2022 zijn extra gegevens meegenomen die de sterke stijging ten opzichte van 2019 zouden kunnen verklaren.

Onderzoek en labo -

Voeding en catering - 17%

Printen en marketing + 5% Kantoor verbruiksgoederen + 359%

Opsplitsing van emissies van aankopen per categorie in 2022

Onderzoek en labo

IT uitrusting

Diensten

Voeding en catering

Printen en marketing

Kantoor verbruiksgoederen

CARBON FOOTPRINT

ENERGIE

HIGHLIGHTS

1. Door de aankoop van 100% groene energie is de uitstoot van het elektriciteitsverbruik (market-based) gedaald. Groene stroom heeft een emissiefactor van 0, waardoor onze scope 2 werd teruggebracht tot slechts 3% van de totale CO2voetafdruk. In de location-based CF zijn de elektriciteitsemissies ook gedaald als gevolg van een afname van de emissiefactor van de nationale elektriciteitsmix. Ons elektriciteitsverbruik zelf is niet gedaald, omdat er nieuwe sites mee in scope werden genomen.

2. De uitstoot door aardgas (scope 1) is slechts licht gedaald. De afgelopen jaren zijn er verschillende maatregelen genomen om ons aardgasverbruik te verminderen, met positieve resultaten, maar deze zijn nog maar beperkt te zien in 2022. Er werd ook voor het eerst een nieuwe site (Usquare) in gebruik genomen.

3. De uitstoot van de aankoop van warmte is toegenomen. De warmtevraag was in 2022 lager dan in 2019, maar de efficiëntiefactor van de warmtekrachtkoppeling (WKK) in Jette was in 2022 lager, wat resulteert in een hogere emissiefactor en dus een hogere uitstoot.

Vergelijking emissies energie 2019 en 2022 [tCO2e]

Market-based: - 36,7%

Mobiele brandstoffen (dienstwagens) - 47%

Andere brandstof - en energiegerelateerde activiteiten - 15%

Aankoop elektriciteit - 89%

Aankoop warmte/koude + 17%

Stationaire brandstoffen (verwarming) - 0,3%

Andere brandstof - en energiegerelateerde activiteiten + 15% Aankoop elektriciteit -26%

Opsplitsing emissies energie per categorie in 2022 – Location-based

Mobiele brandstoffen (dienstwagens)

Andere brandstof- en energiegerelateerde activiteiten

Aankoop elektriciteit

Aankoop warmte/koude

Stationaire brandstoffen (verwarming)

Vergelijking emissies gebouwen en uitrusting 2019 en 2022 [tCO2e]

CARBON FOOTPRINT

GEBOUWEN EN UITRUSTING

! De emissies in deze categorie zijn berekend met behulp van de spend-based methode (zie het GHG -protocol voor details). Hoewel de resultaten een indicatie zijn voor waar het grootste deel van de uitstoot zich bevindt, zijn ze niet nauwkeurig genoeg om gedetailleerde en correcte analyses te maken. Maatregelen om de datakwaliteit te verbeteren worden momenteel onderzocht.

HIGHLIGHTS

1. De emissies van gebouwen en uitrusting zijn aanzienlijk toegenomen. Renovatie is nodig om onze gebouwen in overeenstemming te brengen met de huidige en toekomstige energienormen en zo ons energieverbruik te verminderen. Er moet echter ook rekening worden gehouden met de emissies van renovatie en bouw. Deze categorie varieert sterk, omdat deze afhankelijk is van het aantal projecten dat jaarlijks wordt uitgevoerd. Een sterke toename van het aantal projecten in 2022 heeft dus geleid tot een toename van de uitstoot.

Opsplitsing emissies gebouwen en uitrusting per categorie in 2022

Nieuwbouw

Renovatie

Technieken

Uitrusting

Meubilair

Gebouwen

CARBON FOOTPRINT

INVESTERINGEN

HIGHLIGHTS

1. De overgang naar groenere fondsen komt tot uiting in een sterke daling van de uitstoot. De afgelopen jaren hebben we onze beleggingen verschoven naar ESGgebalanceerde fondsen. Alle fondsen vallen onder SFDR artikel 8 of 9, dit zijn fondsen die ecologische of sociale kenmerken promoten (8) of duurzame beleggingen als doelstelling hebben (9).

Vergelijking emissies investeringen 2019 en 2022 [tCO2e]

CARBON FOOTPRINT INDICATOREN

CO2e per VUB VTE (personeel en studenten) [tCO2/VTE.eq]

2019 2022

5,03 3,95

CO2e per verwarmde oppervlakte [tCO2/m2 ]

0,30 2019 2022

0,28

De diameter van de cirkel en de hoogte van het gebouw werden geschaald naar de CO2-emissies per jaar, emissies volgens market-based methode

Context Carbon footprint

Baseline

Actieplan

Volgende stappen

BASELINE

BUSINESS-AS-USUAL

SCENARIO

De carbon footprint van de VUB in 2022 en 2030 volgens een business-as-usual scenario [ktCO2e]

Aankopen

Mobiliteit

Investeringen

Uitrusting

Het business - as - usual - scenario is de verwachte carbon footprint in 2030 wanneer er geen aanvullende mitigatiemaatregelen worden genomen. Het wordt altijd (her)berekend op basis van de meest recente carbon footprint, in dit geval 2022.

AANNAMES

- DRIVERS

• Aantal studenten groeit met 51%

• Aantal medewerkers groeit met 24%

• De bouwoppervlakte zal met 3% toenemen

• Het onderzoeksbudget stijgt met 49%

Gebouwen

Opmerking: Emissies worden hier gerapporteerd volgens de market-based methode. Business as usual is sterk afhankelijk van aannames en schattingen van trends in de drivers.

Context Carbon footprint

Baseline

Actieplan

Volgende stappen

SCIENCE-BASED TARGETS VOOR DE VUB

Illustratieve SBT-doelstellingen voor scopes 1&2 [ktCO2e]

Illustratieve SBT-doelstellingen voor scope 3 [ktCO2e]

Science - based targets (SBT) zijn afgestemd op het akkoord van Parijs en zijn de meest geloofwaardige klimaatdoelstellingen voor de VUB

• Een minimale SBT - ambitie betekent (absolute contractiemethode):

• Scope 1 & 2: - 4,2% per jaar ( - 46,2% in 2030 t.o.v . 2019)

• Scope 3: - 2,5% per jaar ( - 27,5% in 2030 t.o.v . 2019)

• De targets kunnen op een deel van de carbon footprint worden toegepast voor scope 3 :

• Min 67% of scope 3 footprint ( - 18,4% over 11 years)

Doelstellingen worden altijd vergeleken met het basisjaar (2019), het jaarlijkse reductiepercentage kan variëren afhankelijk van hoe de carbon footprint varieert.

ACTIEPLAN

EERSTE EN TWEEDE ITERATIE

Ø De eerste iteratie van het klimaatactieplan is berekend op basis van de CO2- voetafdruk van 2019 en de bijbehorende BaU.

Ø Geïdentificeerde maatregelen (of klimaatacties) werden overwogen als:

Ø Genoeg data beschikbaar was

Ø Technische en operationele haalbaarheid werd aangetoond

Ø De maatregel in beleid of beleid-in-ontwerp zit

Ø Het werd afgestemd op de begrotingsprioriteiten

Ø Conclusie van de eerste iteratie

Ø De reductie van de scope 1 en 2 emissies is haalbaar als de geïdentificeerde maatregelen worden geprioriteerd en geïmplementeerd

Ø Het verkleinen van de scope 3 vergt nog veel extra inspanning

Ø De klimaatkloof bedroeg ongeveer 20 000 tCO2e

Ø De tweede iteratie zal gebaseerd zijn op de herberekende BaU.

Carbon footprint en klimaatactieplan 2022 [tCO2e]

Geïdentificeerde maatregelen = ?

Klimaat gap= ?

ACTIEPLAN

VOORBEELDEN VAN MAATREGELEN IN DE EERSTE ITERATIE VAN HET ACTIEPLAN

• Verdere uitrol van PV-panelen tot 2000 kWp in totaal tegen 2030

• Monitoring en regeling HVAC (Etterbeek en Jette): geeft besparing op gas, elektriciteit en warmte

• Renovatie van gebouwen: labo's G8-G10, Braem en WVDM

• Warmteterugwinning op alle ventilatie

• Overal LED - verlichting

• Warmtekrachtkoppeling in Etterbeek (= eigen productie van elektriciteit, naast warmte)

• Renovatie van de onderstations (Etterbeek en Jette)

• Inkoop van groene stroom, wat in 2019 niet het geval was, maar sinds 2020 weer

• Koelgassen: efficiënter koeling en koelmiddelen met een maximale GWP van 550

• ...

! Sommige maatregelen zijn nog niet (volledig) geïmplementeerd en zullen ook deel uitmaken van de tweede iteratie.

Context Carbon footprint

Baseline

Actieplan

Volgende stappen

VOLGENDE STAPPEN

PRIORITEITEN VOOR 2024

• Het bewaken van de voortgang van bestaande maatregelen

• Verbetering van de datakwaliteit

• Definiëren van nieuwe maatregelen op prioritaire gebieden zoals

• Zakenreizen: update duurzaam reisbeleid

• Aankopen: duurzaam aankoopbeleid

• Gebouwen: duurzame materialen en circulariteit

• Herberekening van de climate gap (tweede iteratie) nadat nieuwe maatregelen zijn gedefinieerd

VOLGENDE STAPPEN

TIJDLIJN

Iteratie 1

→ Berekening baseline

→ Berekening effect van de 1e reeks maatregelen

Berekening footprint 2022

Tweejaarlijkse berekening van footprint

→ Opvolging en evaluatie van maatregelen

→ Opmaak nieuwe maatregelen

Tweede set aan maatregelen

→ Scope 3

→ Data verbetering

VOLGENDE STAPPEN

ALLE STAKEHOLDERS AAN BOORD

Indirecte stakeholders

Andere universiteiten, Brusselse organisaties, overheid, leveranciers... Met wie we in gesprek kunnen gaan en kennis kunnen uitwisselen

Kerngroep

Duurzaamheid

Ontwikkeling en coördinatie

KAP op centraal niveau

Workshops

Werkgroepen

1-1 gesprekken

Directe stakeholders

Studenten, personeel, onderzoekers, die beïnvloed worden door het VUB-beleid

Challenge owners

SPOC's met mandaat om aan

KAP te werken