SISTEMA INFORMATIKOAK Informatika hitzaren jatorria informazioa eta automatika hitzen lotura da. Informazioa irudikatzeko bi modu daude, analogikoa eta digitala. Informatika ordenagailuen zientzia moduan uler daiteke eta ordenagailua informazioa kudeatzeko tresna programagarria da. Informatikak bilakaera handia izan du historian zehar. Ordenagailua hasiera batean kalkulu matematikoak automatikoki egiteko sortu zen. 1801- Jacquardek lehenengo makina programagarria sortu zuen eta 1833an Charles Babbage Cambridgeko irakasleak, makina analitikoa diseinatu zuen, funtzionatu ez zuen arren. XX. mendearen lehen herenean, etengailu elektrikoen bitartez zeroak eta batak idazten zituen gailu elektrikoa eraiki zen (korrontea igarotzeari =1; ez igarotzeari= 0), etengailu mekaniko horiek txikiagoak, eraginkorragoak eta azkarragoak diren gailu elektronikoz ordezkatuz etekina hobetzen dela ikusi zuten ondoren. II. Mundu Gerraren inguruan lehenengo ordenagailu digital modernoak sortu ziren. 1951. urtean berriz, lehen ordenagailu komertziala diseinatu zuten. Teknologiaren
hobekuntzaren
ondorioz,
ordenagailuaren
eboluzioa
bost
belaunalditan bana daiteke. Lehenengo belaunaldia( 1940-1952), erabilera zientifiko eta militarrerako huts-balbulez osaturiko ordenagailuak dira. Hauek berriro programatzeko, makina-zirkuituen balioak zuzenean aldatu behar ziren. Bigarren belaunaldia (19521964) izan zen urrena, bigarren belaunaldiko ordenagailu hauek huts balbulen ordez trantsitoreak erabiltzen zituzten. Lehenengo ordenagailu komertzialak azaltzen dira. Aurretiaz programatutako sistema eragileak zekartzaten, cobol eta fortran programaziolengoaietan idatzitako instrukzioak itzultzeko aukera ematen zuen, programak egiteko ez zen ordenagailuaren zirkuituetan eskua sartu behar, programa idatzi eta ordenagailua itzultzeko gai baitzen. Hirugarren belaunaldian (1964-1971), zirkuitu integratuak erabiltzen dira, ondorioz ordenagailuen tamaina eta kostua txikitu egiten da eta garai honetan lehen programa komertzialak agertzen dira. Laugarren belaunaldian (19711981) ordenagailuaren elementuak zirkuitu integratu bakarrean biltzen dira, ordenagailuen eta erabiltzaileen arteko komunikazioa bideratzeko
beharrezko
periferikoak sortzen dira. Eta Bosgarren eta azken belaunaldian (1981etik aurrera) ordenagailuek geroz eta potentzia handiagoa dute, aplikazioei garrantzia handiagoa
ematen zaie, software komertzialekin batera, software libreek ere garrantzia dute. Ordenagailuaren eta erabiltzailearen arteko komunikazioa bermatzeko bitartekari grafikoak erabiltzen dira. IBM enpresak PCak sortu zituen. Teknologiaren eboluzioak, ordenagailu pretsonalen iraultza ekarri zuen. 70eko hamarkadatik haurrera, mikroprosetzagailuei esker, erabiltzaile bakar batek erabil zezakeen ordenagailu txikia garatzeko aukera zegoen. 1997an Steve wozniak eta Steve Jobs-ek apple computer empresa sortu zuten, etxeko ordenagailu txikiak sortuaz. Orduan jendea beraiek egindakoa imitatzen hasi zen, bakoitzak bere konfigurazio eta lengoaia propioak erabiliak. Horrek kaosa ekarri zuen, eta horri aurre egiteko, 1981ean IBM
enpresak
ordenagailu
txikien
estandarra
sortu
zuen,
pc
8088mikroprozesatzadorean oinarrituta eta microsoft enpresaren DOS sistema eragilearekin. PC ordenagailuen hedapena erabilgarritasunari zor zaio. Denborak aurrera egin ahala geroz eta potentzia handiagoa lortzen joan dira ordenagailu hauek. Bitartekari grafiko, multimedia sistema eta internetek ere aldaketa handia ekarri dute. Sistema informatikoa ordenagailuetan ulertu ahal izateko, esan beharra dago bi multzotan banatzen direla, Softwarea eta Hardwarea. Softwarea, programak aplikazio multzoak eta instrukzioa multzoak biltzen ditu. Ordenagailuaren osagai elektronikoen funtzionamendu egokia ziurtatzeko instrukzio multzoek osatzen dute. Informazio- datuekin egin beharrekoa deskribatzen du softwareak. Oinarrizko bereizketa egiten du, batetik informazio datu hutsa, eta bestetik, datuekin egin beharreko instrukzio multzoa, programa. Softwareak ezinbestekoak dira zati fisikoen funtzionamendua bermatzeko eta hiru informazio mota biltzen ditu, datuak, sistema eragileak eta aplikazioak. Esan beharra dago, bi software mota bereizten direla, aplikazioetara zuzendutako softwareak eta sistemaren softwareak. Hardwarea aldiz, ordenagailuen elementu fisikoek osatzen dute, informaziodatuak fisikoki biltegiratzeko eta kudeatzeko gailu elektronikoek. Loturiko programa independenteen multzoa, aplikazio informatikoa da. Osagai fisikoa honako tresna hauek osatzen dute: Prozesadorea edo prozesuaren unitate zentrala (Ual eta Uc), memoria nagusiak (RAM ETA ROM, hauen barnean
azpiatalak ere bereiz daitzeke, hala nola DRAM, SRAM, SDRAM, DDRAM, PROM eta BIOS ), S/I, kontrolagailuak, busak eta periferikoak.
Sistema informatikoak Sistema eragilea ordenagailuaren funtsezko softwarea da.eta bere eginkizuna hardware- gailuak kudeatzea da.Softwarea hori sistema eragilea da eta sistemaren ulerpena eta erabilpena errazten du. Sistema eragileak, ordenagailuaren baliabideak erabiltzeko aukera ematen du. Bestalde sistema eragileak berebiziko garrantzia du konputagailuaren funtzionamentu egokia ziurtatze baitu. Sistema eragileak hardware-aren osagaiak kontrolatzen ditu: •
CPU
•
Memoria
•
S/L gailuak
•
… Sistema eragilearen oinarrizko funtzioak ondorengoak dira:
•
Erabiltzailearen eta konputagailuaren arteko komunikazioa bermatzea
•
Konputagailuaren hardware-gailuak kudeatzea
•
Disko-fitxategia maneiatzea
•
Erabiltzaileen programei laguntza eskaintzea
•
Akatsen antzematea eta berreskurapena Konputazio sisteman honako lau osagai hauek bereizten dira: •
Harwarea
-Aplikazio Programak
•
Sistema eragilea
-Erabiltzaileak
Sistema eragilearen bilakaera •
Zatikako Prozesaketa: Lehengo sistema eragileak zatikakoak ziren eta programak txartel zulatuetan idazten ziren. Txartel zulatuek programa edozein unetan erabiltzeko aukera ematen zuten. Hiru etapa desberdin bereiz daitezke: o Prozesatu beharreko datuak hardware-osagai edo ordenagailu txiki baten eskuz sartzen dira txartel zulatuen bidez. Horrela, informaziodatuak zinta magnetiko moduko euskarrietan jasotzen dira. o Datuak euskarriekin batera, prozesatuko dituen ordenagailura eramaten dira. Han prozesatu egiten dira eta emaitzak beste euskarri batera ateratzen dira. o Emaitza-euskarria
beste
gailu
batera
eramaten
da;
adibidez,
inprimagailura.
Sistema eragileen Sailkapena •
Erabiltzaile kopuruaren arabera: o Erabiltzaile bakarreko sistema eragileak. Sistema eragileak erabiltzaile bakarra onartzen du. o Erabiltzaile
askoko
konputagailuaren
sistema
eragileak.
baliabideak
“batera”
Hainbat
erabiltzaileek
erabiltzen
dituzte.
Konputagailuari loturiko terminalen bidez edo urruneko saioen bidez. •
Prozesu kopuruaren arabera. Sistemak aldi berean exekutatzen dituen programen arabera, ondorengo sailkapena egiten da: o Prozesu bakarreko sistema eragileak o Prozesu askoko sistema eragileak o Prozesu askoko eta denbora partekatutako sistema eragileak
•
Prozedore kopuruaren arabera:
o Prozesadore bakarreko sistema eragileak. o Prozesadore askoko sistema eragileak.
Sistema eragilea MS-Dos
Erabiltzaile kop. Erabiltzaile bakarrekoa
Windows 9x, Me
Erabiltzaile bakarrekoa
Prozesu kop. Prozesu bakarrekoa Prozesu askokoa
Prozesador e kop. Prozesador e bakarrekoa Prozesador e bakarrekoa
Erantzun denbora Denbora errealeko Denbora errealeko
(gezurrezkoa) Windows NT 4.0
Erabiltzaile bakarrekoa
Prozesu askokoa
Prozesador e askokoa
Denbora errealeko
Workostation WindowsN T4.0 Server Windows 2000
Erabiltzaile bakarrekoa Erabiltzaile bakarrekoa
Prozesu askokoa Prozesu askokoa
Prozesador e askokoa Prozesador e askokoa
Denbora partekatukoa Denbora errealeko
Professional Windows 2000 server Windows XP
Erabiltzaile askotarikoa Erabiltzaile askotarikoa
Prozesu askokoa Prozesu askokoa
Prozesador e askokoa Prozesador e askokoa
Denbora partekatukoa Denbora errealeko
Professional Windows2 003 server UNIX
Erabiltzaile askotarikoa Erabiltzaile askotarikoa
Prozesu askokoa Prozesu askokoa
Prozesador e askokoa Prozesador e askokoa
Denbora partekatukoa Denbora partekatukoa
GNU/LIN UX
Erabiltzaile
Prozesu
askotarikoa Novell
askokoa
Erabiltzaile
Netware
Prozesu
askotarikoa
askokoa
Prozesador e askokoa
Denbora partekatukoa
Prozesador e askokoa
Denbora partekatukoa
TEKNOLOGIA ETA IKASKUNTZA PROZESUAN PENTSAMENDUA OINARRI DUTEN ESKOLAK Estatu Batuetan aurkeztu zen proiektu honen helburua gaur egun indarrean dagoen kurrikulua
berregituratzea
da
bai
ebaluaketa,irakasteko
modua,komunitatearen
partehartzea…aldatuz, modu honetan ikasleak kapaz izan daitezen XXI. mendean ager zatzaizkien premia edo beharrei aurre egiteko. Ikaskuntza prozesuan pentsatzea oinarri duen proiektu honen arabera ikasleek arazo larriei konponbidea bilatzeko beharra sentitzen dutenean ikasten dute. Hori horrela izanik, irakasleak bere ikasleei arazo bat planteatu behar die eta ikasleak taldetan bilduta arazo horri irtenbidea bilatzen saiatu behar dira horretarako behar diren ikerketa guztiak egin ondoren. Konponbidea bilatu ondoren talde berriak sortuko dira eta batak besteari bere arazoa eta horri bilatutako irtenbidea azalduko die modu honetan denak arazo eta irtenbide guztien berri zian dezaten. Prozesu honetan teknologiak izugarrizko garrantzia du hori esker honako aukerak ematen ditu: •
Arazo larriak aurkeztu daitezke
•
Ikaskuntza prozesuan lagungarri zian daitezen baliabide asko eskaintzen ditu.
•
Retroalimentatzeko, errebisatzeko eta hausnartzeko aukera ematen du.
•
Dauzkan programen bitartez ikasgela ikasleekin, irakasleak familiekin eta komunitatea munduarekin konektatu edo erlaziona daiteke.
Honako hauek dira proiektu honetan erabiltzen diren teknologiaren aplikazioetako batzuk: •
CBM: Programa honek ikasleak urte guztian zehar izan dituen emaitzak adierazten ditu grafiko batean. Emaitza guzti horiek argi eta garbi ikus daiteke ikasleak hobetu duen edo eta ze zailtasun izan dituen.
•
Las Aventuras de Jasper
•
Científicos en Acción
•
CSILE: Programa honen bitartez informazio iturri bat baino gehiago izango dituzte beraien ikerketa osatzeko.
•
SMART: Programa honi esker ikerketa egiterako orduan gainerako ikasleek proposatutako ideiak agertuko zaizkie eta modu honetan beraien erantzunarekin konpara dezakete.
Nahiz eta teknologia hauek ezinbestekoak izan proiektu honetan liburuak moduko teknologia tradizionalak ere oso erabilgarriak dira; besteak beste “Hatchet” ”The Day They Parachuted Cts on Borneo”
ELKARLANEKO IKASKUNTZA ETA IKTAK
IKTak gaur egungo ikasgeletako alor pedagogikoan izan dute eragina oso garrantzitsua da hori dela eta honako ikuspegi hauek ezarri dira: •
Trebakuntza prozesua(CAI): 60. hamarkadan konduktista batzuk sortu zuten ikuspegi mekaniko bat abiapuntu moduan hartuta eta horien artean “EAO” da nagusi.
•
Lan kooperatiboen prozesua(CSCW): Ordenagailuetan oinarritutako ikaskuntza prozesua da, hori dela eta garrantzi handia ematen diote ordenagailuak ikasgeletan modu kooperatibo batean erabiltzeari eta ez taldekoa eta soziala izateari.
•
Elkarlan prozesua(CSCL): Bakarkako eta taldeko lanaren garatuko dituen irakaskuntza-ikaskuntzaren
aldeko
apustua
egiten
du
eta
horretarako
ezinbestekoa da teknologiaren eta sare birtualen sustapena.
ELKARLANEAN IKASTEN DUGU ETA ELKARNALEAN PARTE HARTZEN DUGU IKASIZ.(CSCL) •
Kooperazioa-elkarlana: Elkarlaneko ikaskuntza eta kooperazio ikaskuntza lan egiteko bi modu desberdin dira.
•
Kooperazio ikaskuntza talde txiki interaktiboetan lan egitean datza eta irakasleak du kontrola. Bestea aldiz ez da taldean lan egitearen sinonimoa eta honako baldintza hauek bete behar ditu: independentzia positiboa, elkarrekintza sustatzailea, bakarkako eta taldeko ardura, gaitasun sozialen erabilera egokia eta taldeko prozesatzea.
•
Ikaskuntza
kooperatiboa-
elkarlaneko
ikaskuntza:
Mugimendu
honetan
psikologian oinarritutako ikaskuntza eta hezkuntza ikusmoldeak garrantzi handia dute. Euskarri psikologikoan paradigma kognitiboa aipatu behar da. •
Hezkuntza ikusmoldea: Ikuspuntu honek dioenez hezkuntza bizitza errealeko hiztegi eta argumentuak erabiltzen dituen ariketa praktiko bat da. Ikuspuntu edo korronte honen ezaugarri nagusiak kurrikuluaren garapeneko ezaugarrietan oinarritzen dira, besteak beste,ikaskuntza prozesua prozesu kontextualizatu eta globala da… Beraz, esan beharra dago hezkuntza ulertzeko modu honek errealitatea hurbiletik erakusten duela eta CSL-ak modu konplexuan gerturatzen dizkigula.
CSL PROZESUAK GAUZATZEKO OINARRIZKO EZAUGARRIAK •
Diseinurako modelo eta CSCL prozesuentzako inplantazioa: BERSATIDE Erreminta honek hausnarketan, bilaketan, diseinuan…oinarritutako pausu
aurkezten dizkigu. Bertan zortzi
fase aurki ditzakegu azterketatik hasi eta
berrikuspenerarte. •
Elkarlanerako teknikak Prozesu
hezitzailea izan dadin
IKT teknikek, metodoak eta baliabideak
konbinatzen ditu eta amaierako emaitzari garrantzia ematen dio. Errekurtso berriak teknologikoki implementatzeko ariketa hauek daude: “jigsaw”, ”mesa redonda/ brainstorming”, “pirámide”…
TEKNOLOGIAREN LABERINTOAN BDE BAT BILATZEN Lanean lagunduko gaituzten erabakiak teknologia erabilgarria izan dadin
hartu behar dira eta horretarako
gure premietara egokitutako teknologia eta
konfigurazio erabilgarri bat behar dugu. Teknologia hauek ezaugarri batzuk izan behar dituzte: erabilterrezak,ebaluazioa erraztu…Nahiz eta CSCL inguruan erreminta aplikagarri asko egon, oraindik ez dago konponbide teknologiko osorik baina bitartean “”Wiki”-ak oso erabilgarriak dira.
EBALUATZEKO ESTRATEGAI BERRIAK Teknologiari esker metodologia berriak daude irakasleak ebaluatu dezaten. Nahiz eta beste ikuspuntu bat eskaintzen duten erabilgarriak izan daitezen
ikasgelako
errealitatea aztertzeko egokiak izan behar dira. Aipatutako azterketa hori kualitatiboa edo kuantitatiboa izan daiteke. CSCLren perspektibaren barruan ebaluaziorako iturri desberdinak erabiltzen dituen sistema proposatzen du A.Martinez et al ek. Bukatzeko esan ebaluazio bakoitza irakaslearen gaitasunen arabera egingo dela.
WEB 2.0
Batzuek diotenez Web 2.0 ez da Web 1.0 izango litzatekeenaren zabalkuntza bat besterik. Web 2.0 hau web dinamikoagoa, partehartzaileagoa eta kolaboratiboagoa. Bertako erabiltzaile guztiak protagonista aktiboak dira edukiak sortuz eta elkartrukatuz, iritziak emanez, parte hartuz eta elkarren hartean erlazionatuz. WEB 2.0 ren ZERBITZU ETA APLIKAZIOAK Blogak Bapateko argitalpenak (posts) egin daitezkeen web gunea da eta irakurleei komentarioen bitartez parte hartzeko aukera ematen diena. Wikiak Sarrera baimendua duen esozein pertsonak editatu dezakeen web orrialdea edo orrialde multzoa da. Era kolektiboan eraikitako web orrialdea da, gai jakin bat duena, non erabiltzaileek ezabatu, editatu edo gehitzeko aukera duten. Wiki ospetsuena Wikipedia da. Etiketatzea eta “Social bookmarking”
Erabiltzaileei objetu digitalen topaketa errazteko erabiltzen den baliabidea da eta objetu digital bakoitzari jartzen zaion hitz gakoa da. Social bookmarkinga berriz interesezko web orrialdeak gorde, etiketen bidez antolatu, konpartitu eta topatzeko modu bat da. Honen bidez orrialde gogokoena konpartitu daitezke. Folksonomy Folksonomia deitzen zaio etiketen bidezko antolaketa kolaboratiboari. Multimedia sharing (multimedia konpartitzea) Multimedia edukiak gorde eta konparitzeko zerbitzuak: youtube, flickr eta odeo. Gordetako edukiak edozein blog edo web orrialdetan erakusteko aukera ematen dute. Audioblogging eta podcasting: Podcast bat ahots grabagailu digital batez edo antzeko aparailu baten bide sortzen da, MP3 foramtoanko audio artxibo bat da. Artxibo hori serbidore batean jarri eta munduari bere existentzia komunikatzen zaio RSS en bidez. Hala, pdcasten erabiltzaileek RSS bidez podcasts berrien informazioa jasotzen dute. RSS y sindicación RSS zerbitzuek aurrez aripidetuta gauden orrialde gogoenetan gertaturiko aldaketen berri ematen digute gustoko orrialde horiek banaka banaka begiratzen aritu beharrik gabe. Sindicación Orrialde bateko informazioa beste orrialde batean eskuragarri jartzeari deitzen zaio “sindicación”. Horretarako zerbitzu erabilienak “RSS”ak eta “Atom” dira.