Ayşegül ÖZASLAN
TEST 1. Divan ya da Halk edebiyatında şiirlerin konularına göre aldıkları adlara "nazım türü"; biçimsel özelliklerine göre aldıkları adlara da "nazım biçimi" denir. Aşağıdakilerin hangisinde sadece nazım türüne örnekler verilmiştir? A) Güzelleme, Koçaklama, Tevhid, Mersiye B) Varsağı, Taşlama, Rubai, Münacaat C) Koşma, Kaside, Mesnevi, Gazel D) Kıt'a, Rubai, Şarkı, Türkü E) Kaside, Bahariye, Hicviye, Gazel 2. Altını sarraf bilir Dertliyi cerrah bilir Benim seni sevdiğimi Yalnızca Allah bilir Bu parçanın nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Türkü B) Mani C) Varsağı D) Şarkı E) Rubai 3. Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin makta beyti olabilir? A) Bir söz dedi ki canan keramet var içinde Dün geceye dair bir işaret var içinde B) Gamzen ne den ki tiğ çeküp hün feşan olur Uşakk-ı dil-figara ecel mihr-bân olur C) Ey şuh Nedimâ ile bir seyrin işittik Tenhaca varıp Göksu'ya işaret var içinde D) Bu şehr-i Stanbul ki bi misi ü bahadır Bir sengine yekpare Acem mülkü fedadır E) Bahar erdi yine düştü letafet gülistan üzre Yine oldu zeminin lütfü galip âsmân üzre
medhiye denir. Devrin yöneticilerini yermek III amacıyla yazılan kasidelere hicviye, önemli IV birinin ölümünden duyulan acıyı dile getirmek için yazılanlara mersiye adı verilir. V Bu parçadaki numaralanmış terimlerden hangisinin açıklaması yanlıştır? A)l. B) II. O) IIJ. D) IV. E) V. 6. Bre ağalar bre beyler Ölmeden bir dem sürelim Gözümüze kara toprak Girmeden bir dem sürelim Bu dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Destan B) Koşma C) Varsağı D) Semai E) Mani 7. Aşağıdaki dizelerden hangisi bir taşlamadan alınmış olabilir ? A) Bre ağalar, bre beyler Ölmeden bir dem sürelim B) Çarh bozulmuş dünya ıslah olmuyor Ehl-i fukaranın yüzü gülmüyor C) Bir hayal isterim Boğaziçi'nden Bakarım "İstanbul" diye her an D) Sel gelince yıkılırmış yâr dedim Al hançeri vur sineye yar dedim E) Benim sözüm yiğit olan yiğide Yiğit olan muntazırdır öğüde
4. Aşağıdakilerin hangisinde Divan edebiyatında beyitler halinde yazılan nazım biçimleri birlikte verilmiştir? A) Gazel-tuyuğ-mesnevi-rubai B) Mesnevi-gazel-müstezat-kıt'a C) Mesnevi-murabba-şarkı-tardiye D) Şarkı-gazel-mesnevi-muhammes E) Gazel-kaside-murabba-şarkı
8. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) "Tuyuğ" ve "şarkı" nazım biçimlerini Divan edebiyatına Türkler katmıştır. B) Kasidelerin naat, münacaat gibi türleri vardır. C) Gazellerde en güzel beyte "beyt-ül gazel" adı verilir. D) Mani, Anonim Halk edebiyatının ürünlerinden biridir. E) Koşma ile türkü her zaman aynı biçimde kafiyelenir.
5. Kasidelerde betimleme yapılan bölüme ne-sib ya da teşbib, asıl konuya girilen bölüme I girizgâh, şairin kendisini övdüğü bölüme
9. Aşağıdakilerden hangisi Anonim Halk edebiyatı ürünlerinden değildir? A) Mani B) Ninni C) Tekerleme
Ayşegül ÖZASLAN
D) Türkü
E) Semai
10. Aşağıdakilerin hangisinde aynı konuyu işleyen nazım türleri bir arada verilmiştir? A) Gazel - Koşma - Mersiye B) Şarkı - Sagu - Türkü C) Sagu - Ağıt - Mersiye D) Ağıt - Koşma - Koçaklama E) Mersiye - Ağıt – Taşlama 11. Aşağıdakilerden hangisi gazelin özelliklerinden değildir? A) Aşk, güzellik, doğa gibi konular üzerinde yazılır. B) Divan edebiyatı nazım şekillerinden biridir. C) Uyak örgüsü aa-ba-ca... şeklindedir. D) Arap şiirinin bir nazım biçimidir. E) En az 3, en çok 5 dörtlükten oluşur. 12. Dünyada ne var, kendine dert eyleyecek Bir gün gelecek ki can bedenden gidecek Zümrüt çayır üstünde, sefa sür iki gün Zira senin üstünde de otlar bitecek Bu parçanın nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Destan B) Koşma C) Varsağı D) Rubai E) Mani 13. Aşağıdakilerden hangisi, kasidenin bölümlerinden birinin adı değildir? A) Miraclye B) Medhiye C) Girizgâh D) Fahriye E) Tegazzül 14. Bağrım artık taş oldu Gönülle savaş oldu Seni sevdiğim günden Dert bana yoldaş oldu Yukarıdaki dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Rubai B)Mani C) Tuyuğ D) Türkü E) Semai 15. Divan edebiyatının yerli nazım biçimlerinden biridir. Halk edebiyatındaki türkü ve koşmaya benzer.
Dörtlüklerle kurulan ve bestelenerek söylenmek amacıyla yazılan bu nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Murabba B) Rubai C) Tuyuğ D) Şarkı E) Kıt'a 16. Aşağıdaki özelliklerden hangisi mesnevi türünün bir özelliği değildir? A) Her beyit kendi arasında kafiyelenir. B) Beyitler arasında konu bütünlüğü vardır. C) Olayın anlatımında masalımsı bir hava sezilir. D) Konu istenen uzunlukta olabilir. E) Konusu bakımından Halk edebiyatındaki koşmaya benzer. 17. Aşağıdakilerden hangisi, "ilahi"nin Divan şiirindeki karşılığı sayılabilir ? A) Nesib B) Medhiye C) Tevhid D) Tegazzül E) Fahriye 18. Bir gazelin her dizesine bir kısa dize ekleyerek oluşturulan şiir biçimidir. Çoğunlukla aruzun "mef'ûlü/ mefailü / mefailü / feûlün kalıbı kullanılarak yazılır. Her dizeden sonra bu kalıbın ilk ve son birimleri olan mef'ûlü/ feûlün kalıbına uygun bir kısa dize söylenir. Eklenen bu kısa dizeye "ziyâde" denir. Ziyâdeler dizeden sayılmadığı için iki uzun iki kısa dizeden oluşan dört dize bir beyit sayılır. Kısa dizeler okunsa da okunmasa da beytin anlamı bir bütün oluşturur. Bu parçada sözü edilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Murabba B) Rubai C) Müstezat D) Muhammes E) Kıt'a 19. Bazı şairlerle yazdıkları nazım biçimi özdeşleşmiştir. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde eşleştirme yanlış yapılmıştır? A) Baki- Gazel B) Ömer Hayyam - Rubai C) Nedim- Şarkı D) Nef'i - Terci-i bend E) Kadı Burhaneddin- Tuyuğ
Ayşegül ÖZASLAN
Cevap Anahtarı: 1)A 2)B 3)C 4)B 5)C 6)C 7)B 8)E 9)E 10)C 11)E 12)D 13)A 14)B 15)D 16)E 17)C 18)C 19)D