Visie* magazine 2016
een commerciële uitgave van multiplus i.o.v. nDc meDiagroep
januari 2016
Waar wil je naar toe en waarom doe je wat je doet, vroegen wij aan de geïnterviewden in deze bijzondere special. Zij openden met plezier de deuren van hun bedrijf en gingen het gesprek aan. Wij laten u met hen kennismaken.
royal jongbloed
wierda en partners
schuil isolatiezorg
“De bijbel is heel modern”
“Dit jaar wordt het beter!”
“Wat je met zorg doet, krijgt betekenis”
Pagina 4
Pagina 6
Pagina 9
“We hebben de neiging in Friesland veel van buiten te halen als kennis vereist is. Ik pleit er voor dat we goed beseffen wat we hier zelf kunnen, dat we de expertise die we hebben, ook inzetten, hier verbeteren en de kennis borgen. ingrid van de Vegte , het Fries sociaal plan bureau / partoer
visie magazine
2
“Bring in the Dutch” Het noorden als internationaal kenniscentrum en proeftuin voor innovaties in de watertechnologie. De impact van Watercampus leeuwarden neemt snel toe. vorige week namen 240 mensen deel aan het jaarlijks Waterlink symposium. en op 10 februari kiest ook het europese eip Water congres voor leeuwarden als inspirerende locatie na Brussel en Barcelona.
“V
ooral doen: de ambitie is
Waterkwaliteit is cruciaal in vele proces-
dat het groeit. Investeren
sen en van groot economisch belang. Juist
in watertechnologie loont.”
omdat we een broedplaats zijn waar we
Zegt Hein Molenkamp,
mensen verbinden, weet je nooit waar het
directeur van Water Alliance, over vijf jaar
gaat raken. Zoeken naar nieuwe oplossin-
watertechnologiebeleid. Leeuwarden is
gen en de drive om een idee om te zetten
het fysieke centrum van watertechnologie
in nieuwe producten. Soms zijn innovaties
werkers en genereert werk naar
met haar WaterCampus, waartoe Wetsus,
het gevolg van toeval, soms een bijpro-
toeleveranciers. We geven tast-
het CEW (Center of Expertise for Water
duct. Je kunt het niet sturen, je kunt wel
baar inhoud aan de topsectoren.
Technology), het WaterApplicatieCentrum
het ecosysteem creëren waar innovatie
Door de veelkleurigheid van
en Water Alliance behoren. Een unieke
kan ontstaan en verder worden uitont-
watertechnologie maak je mak-
Nederlandse en internationale samenwer-
wikkeld . Dat wekt internationaal de
kelijk verbinding met andere technologie,
Springplank
king tussen overheden, kennisinstellingen
belangstelling, zeker als het gaat om de
bijvoorbeeld met ICT en big data. Al dat
Het Friese land van water en zuivel levert
en bedrijfsleven. Water Alliance richt zich
samenwerking tussen regionale overhe-
onderzoek levert heel veel gegevens, de
ook opzienbarende innovaties op. “Een
met name op het bedrijfsleven in de inno-
den en bedrijfsleven.”
vraag is wat je er mee gaat doen?”
Hein MolenkaMp Water alliance
vatieve en duurzame watertechnologie die
jaar geleden hebben we vanuit Dairy Campus en Water Alliance mensen uit
“De technologie die we hier ontwikkelen,
”Ondernemers ontginnen nieuwe mark-
melkveehouderij en watertechnologie met
is niet persé voor de regio, want water-
ten, ze zien nieuwe mogelijkheden, zoals
elkaar laten kennismaken. Driekwart jaar
“Wetenschappelijke kennis, toegepaste
kwaliteit is een wereldwijd issue. De
bijvoorbeeld bij Westra Roestvaststaal-
later zorgt die verbinding voor de ontwik-
kennis en de vertaling daarvan met bedrij-
wereld komt steeds vaker hier naar toe,
industrie in Elahuizen, die met een specia-
keling van het idee dat je vanuit de circu-
ven naar markt; alles komt samen op de
zoals op 10 februari met het EIP Water
list in membraantechnologie een nieuw
laire economie- gedachte direct op de
WaterCampus. Daarnaast hebben we in
congres en als ze hier zijn kunnen we
bedrijf, Wafilin Systems is gestart. Of
boerderij een deel van het water uit de
het noorden prachtige proeftuinen.
laten zien wat het noorden te bieden
recent bij de winnaar van de Water
melk kunt halen, in plaats van dat elders
Internationaal oogsten we waardering
heeft. De regio is een proeftuin voor nieu-
Alliance Innovation Stimulation (WIS)
in een zuivelfabriek te doen. Dat gezonde
met die infrastructuur om kennis te ver-
we innovatieve technologien, zoals het
Award.“
water uit de koe, kun je elders op de boer-
groten en te delen en innovatieve verbin-
Blue Energy project op de Afsluitdijk, de
dingen te leggen. Het nieuwe Wetsus
diverse demo-sites, zoals voor ziekenhuis-
Winnaar Fleet Cleaner stelt met hun
melktransporten, de druk op wegen en
gebouw laat zien dat dat we geloven in
afvalwater in Sneek, sensorontwikkelin-
schoonmaakrobot rederijen in staat om
algemeen de druk op het milieu.
excellentie en wereldwijde marktpotentie.
gen bij WLN in Glimmen, drinkwateron-
tijdens het laden en lossen vrachtschepen
Initiatieven ontstaan uit verbinding; daar-
Het gebouw geeft de ambities weer van de
derzoek bij Vitens in Noord Bergum en
te reinigen. De robot draagt bij aan forse
na is het zaak om te komen tot vermarkt-
hele regio en dat wordt herkent.”
rioolwaterzuivering in Leeuwarden.' Maar
besparingen in tijd en geld en vermindert
bare producten.”
wereldwijd vermarkt kan worden.
De uitstraling van WaterCampus Leeuwarden als internationaal knooppunt
derij inzetten en je vermindert het aantal
“We geven tastbaar inhoud aan de topsectoren”
van watertechnologie is breed. “We leggen
“Innovatie kun je niet regelen, het is scheppen van vrijheid, het vertrouwen hebben dat het de goede richting uitgaat en vooral doorzetten, ook als mensen om
verbinding met andere sectoren, organisa-
ook de waterzuiveringstechnologie van de
de milieubelasting, omdat het afvalwater
je heen zeggen dat het niet gaat lukken.
ties en bedrijven in Noord-Nederland en
nieuwe dierentuin Wildlands in Emmen.
wordt opvangen en gezuiverd in contai-
Niet voor niets riepen ze laatst in Canada
daarbuiten, in binnen- en buitenland. In
We vragen bezoekers altijd waar ze naar
ners. Het idee genereert wereldwijd enor-
‘Bring in the Dutch!” toen ik daar een pre-
het Limburgse Chemelot, de chemische
op zoek zijn. Hun interesses zijn talrijk en
me belangstelling en heeft positieve
sentatie mocht geven op de Canada Water
innovatie community, hebben we een
als we in het Noorden van elkaars bestaan
impact op de directe omgeving. Het oor-
Summit in Vancouver. Men ziet
goeie gesprekspartner. We hebben elkaar
weten, kunnen we elkaar versterken.
spronkelijke idee is uitgegroeid naar een
Nederland als een land waar erg innova-
veel te bieden en verkennen vanuit speci-
Relaties aangaan en business genereren.”
compleet concept met technologie, senso-
tief gedacht en gewerkt word. Dat geeft
fieke kennis steeds meer mogelijkheden in het vinden van gezamenlijke oplossingen.”
Lonend voor regio
ren, behuizingen en containers. Het is een
het Nederlandse en dus ook het noordelijk
stimulans voor alle betrokken maakbedrij-
bedrijfsleven enorme kansen om wereld-
“De WaterCampus breidt snel uit. Wetsus
ven, voor filtratie, automatisering, zuive-
wijd uitdagingen op gebied van waterkwa-
heeft zo’n 100, ook internationale, bedrij-
ringstechnologie, noem maar op. Juist
liteit, droogte, schaarste aan schoon drink-
“Water en watertechnologie hebben raak-
ven aan zich gebonden en bij Water
omdat het zo breed en veelomvattend is
water, etc op te lossen. In Noord
vlakken met veel andere sectoren, zoals
Alliance zijn ruim 90 bedrijven als lid aan-
en wereldwijd belangstelling oproept,
Nederland bieden wij mensen en bedrij-
energie, gezondheid, landbouw, voedings-
gesloten, waaronder veel noordelijke tech-
geeft dat groeikansen voor het bedrijfsle-
ven die hieraan willen bijdragen de spring-
industrie, chemie, sensortechnologie, de
nologie- en maakbedrijven. De aaneenge-
ven in de regio.”
plank naar de wereld.”
maritieme wereld, het is eindeloos.
sloten keten van faciliteiten trekt kennis-
Innovatie proeftuin
visie magazine
3
“Niet somber, wel kritisch” in voortdurende vogelvlucht Friesland en vooral haar bewoners beschouwen. Waar gaan we heen in veranderende omstandigheden? Feiten, cijfers, data en vooral de vraag stellen wat je er mee doet. ingrid van de vegte over partoer en het Fries sociaal plan Bureau.
I
n het decentrale denken binnen
“We hebben de neiging in Friesland veel
overheden verandert veel voor
van buiten te halen als kennis vereist is. Ik
betrokken organisaties.
pleit er voor dat we goed beseffen wat we
Subsidiestromen verschuiven of
hier zelf kunnen, dat we de expertise die
houden op omdat we vinden dat ze hun
we hebben, ook inzetten, hier verbeteren
broek moeten ophouden. Het aloude
en de kennis borgen. Gemeenten hebben
Partoer dat gold als uitvoerder van pro-
zoveel taken, die kunnen niet alle kennis
vinciaal zorg en welzijnsbeleid, is omge-
op orde hebben. Bij inhuur loop je het risi-
vormd. Nu staan er twee organisaties: een
co dat de kennis steeds ‘wegloopt’. Zowel
publieke, het Fries Sociaal Plan Bureau en
vanuit het planbureau als Partoer willen
een opdrachtgestuurde organisatie,
we de kennis in Friesland versterken. Ik
Partoer.
heb eens voorgesteld om met alle gemeenten en instellingen een pool op te richten
Het Fries Sociaal Plan Bureau richt zich
met expertise over
sinds juli vorig jaar met financier provin-
sociale vraagstukken,
cie Fryslân op de achtergrond, op het
die bij gemeenten kan
onderzoeken van onze leefomgeving, het
worden ingezet zodat
verzamelen van data en inzicht verschaf-
ervaring en kennis
fen over hoe het met de Friezen gaat in
worden opgebouwd en
veranderende omstandigheden. Partoer is
gedeeld. Ik hoop dat
subsidieloos en verwerft adviesopdrach-
dit van de grond
ten in Friesland, onder gemeenten,
komt.”
ingrid van de vegte Fries sociaal plan Bureau partoer
woningcorporaties en andere op het
uit laaggeletterde landen. We moeten met elkaar de ambitie hebben, met het hele onderwijs en de politiek, om in
publieke domein gerichte instellingen.
Wat zijn de grote
nieuwe. Dat kunnen we. Het is het verhaal
ieder geval te zorgen dat iedereen die nu
“Algemene kennis kan iedereen bij het
thema’s die jullie onderzoeken, die de
van Jorwert, mensen passen zich aan.”
van school komt, minstens kan lezen en
planbureau krijgen; als je specifieke ken-
agenda bepalen of zouden moeten bepa-
nis wilt voor een bepaalde gemeente of
len? “Dat grote thema is toch vooral de
Zorgen
den bij komen. Hoe moeten mensen mee-
specifiek beleidsterrein binnen het
bevolkingsontwikkeling op het platteland,
Maak je je zorgen? “Ja, als ik met kennis
doen die niet kunnen lezen? Het moet pri-
domein zorg en welzijn, dan wordt het een
het is allesbepalend. Een paar cijfers zijn
van cijfers kijk naar zorg, mantelzorg en
oriteit nummer 1 zijn om te zorgen dat
opdracht aan Partoer. De verandering”,
veelzeggend: over 15 jaar is 1 op de 4 men-
onderwijs, maak ik me zorgen. De zorg en
ieder kind op z’n minst de kans heeft zich
zegt Ingrid van de Vegte die beide organi-
sen in Friesland ouder dan 65 jaar en het
de aandacht verslechteren. Het is prachtig
te ontwikkelen. Ik vind ons wel eens te
saties aanstuurt “is gelukt, het heeft ons
aantal arbeidsproductieven krimpt met
als we zeggen ‘iedereen moet thuis kun-
tevreden in Friesland, de intenties zijn er,
beter gemaakt, ook met nieuwe mensen.”
tien tot vijftien procent.”
nen blijven wonen’. In welke omstandig-
maar we moeten elkaar helpen in het kri-
heden? Als het platteland leegloopt, er
tisch kijken naar resultaten. Dat is ook
schrijven. Dat er geen nieuwe laaggeletter-
Expertise
Autonomie inruilen
minder mensen zijn die overwegend ook
een belangrijke rol voor het Fries Sociaal
Het lijkt een beetje op gedwongen winkel-
“De combinatie van de bestuurscultuur in
oud zijn, wie zorgt er dan voor je, hoe een-
Planbureau: mee te helpen resultaten te
nering? “Ja, dat is het oude beeld. Wie
Friesland en de langzame gemeentelijke
zaam en verwaarloosd ben je dan? Wil jij
verbeteren. Voor Friesland.”
Partoer inhuurt, maakt zelf die keuze, het
herindeling, leidt tot de vraag of we de
echt thuis blijven wonen als er niemand
is een open markt. Ik ervaar dat we een
gevolgen van krimp en vergrijzing geza-
meer is die voor je zorgt? Hebben we de
Resoluut: “Ik wil niet alleen maar sombe-
stuk transparanter geworden zijn. De rol
menlijk effectief kunnen aanpakken. Er
mensen nog die we nodig hebben om het
ren, zeker niet. Ik vind het verheugend om
van het Fries Planbureau is helder, onaf-
wordt veel gesproken over processen en
werk van straks te doen? Of moeten we
te zien dat juist die eigenheid en autono-
hankelijke kennis en informatie en voor
intenties, over de eigenheid van iedere
meer kijken naar alternatieven; naar vor-
mie van mensen in Friesland ook weer
iedereen. Wie een opdracht wil verstrek-
gemeente, school en andere eigen voorzie-
men met technologie waarbij ook de nabij-
zorgt voor allerlei initiatieven om er
ken, is vrij in zijn keuze voor Partoer of
ningen. Gesprekken over autonomie,
heid van mensen geregeld is, bijvoorbeeld
samen uit te komen. Kleinschalig, mensen
een ander. Soms lijkt het of je geen voor-
eigenheid en goede intenties van vandaag
in zorgvoorzieningen?”
die het uit zichzelf oppakken en niet
deel mag hebben aan het feit dat je goed
kunnen ingeruild voor gesprekken over
gebruik maakt van de kennis die er is, van
resultaat met tempo naar oplossingen op
Initiatiefrijk Friesland
het netwerk en de data. Juist dat is de
de middellange termijn.”
En het onderwijs? “Er wordt veel gespro-
weer combineert met het gegeven dat ze
ken over voorzieningen en locaties, te
ook weer heel makkelijk mensen toelaten
meerwaarde van deze constructie, zo kun-
wachten tot iemand bij een overheid of instelling iets bedacht heeft. Als je dat
nen we effectief werken en bespaart het
“Het is heel begrijpelijk dat wij graag over-
weinig gekeken naar het onderwijsresul-
in hun dorp die van buiten komen, dan is
kosten bij onze opdrachtgevers die ook
eind willen houden dat er is; tegelijk weet
taat. We scoren in Fryslân te laag, zeker
dat een mooi vooruitzicht.”
met publieke middelen werken.”
je dat mensen zich snel aanpassen aan het
voor een provincie met weinig instroom
visie magazine
4
“De bijbel is heel modern” Doen waar je goed in bent. voor royal jongbloed is dat vooral het uitgeven van de Bentleys en rolls royces onder de bijbels. ze zijn kenners van de christelijke cultuur en waarden en maken daar traditionele en moderne producten voor, ook Dwarsliggers. omdat jongbloed jongbloed is: een verrassende kennismaking.
P
assie voor de inhoud van producten en voor de continuïteit
lenard Wolters anne Westerduin royal jongBloeD
van het unieke bedrijf. Het van
“dat stelt ons in staat om in
en een Mannenbijbel. “Op 1 oktober wordt
co-creatie wereldwijd kin-
de Vrouwenbijbel gelanceerd. Het is een
derboeken uit te geven.” Om
boek, waarin we op moderne manier oude
maat van 8 x 12 centimeter in dundruk
het wereldwijde te onderstrepen:
waarden en beginselen van het geloof
uit 1862 staat fier overeind en kan rekenen
worden uitgegeven. Sinds de uitvinding
Jongbloed’s drukkerij exporteert maar
voor vrouwen inzichtelijk en toepasbaar
met een groeiende christelijke wereld-
door Jongbloed en VBK Uitgeverij als
liefst 90% van z’n producten.
maken en een plek geven. Bijvoorbeeld
markt. “De Friese roots van Jongbloed
partners in 2009 een beproefd en goed ver-
worden nadrukkelijk gekoesterd, we zul-
kocht concept.
oorsprong Leeuwarder bedrijf
len nooit uit Friesland verdwijnen.” Er
hoe je binnen je geloof om kunt gaan met
Je eigen bijbel
menstruatie, maar ook hoe je binnen de geschreven en ongeschreven regels van
werken 120 mensen aan de Heerenveense
De duimgreepjes
Marktweg met geduld, toewijding, com-
Om die kwaliteit te onderstrepen komt
onder andere in Afrika en in China “We
passie en met een even kalme als intense
een fraaie bijbel op tafel, versierd met
hebben het afgelopen jaar met een
inzet, die aan tafel belichaamt worden
prachtig goud op snee. En duimgreep-
Chinese uitgeverij de eerste elf titels op de
Pluriformiteit
door algemeen directeur Lenard Wolters
jes…Duimgreepjes? “Een bijbel bestaat
markt gebracht en komend jaar worden
Passend bij deze tijd, concludeer ik. “De
en directeur Uitgeverij Anne Westerduin.
eigenlijk uit 66 verschillende boeken en
dat er vijftig. Ik geloof in co- creatie, dat is
bijbel is inderdaad heel modern en dat is
wil je snel naar een van die boeken, dan
wat we vooral moeten doen.
wat we willen laten zien”, beaamt Anne
Geen enkel bedrijf bestaat langer dan 150
maak je bij luxere bijbels gebruik van
Samenwerken met anderen waar je elkaar
Westerduin. “Wij kunnen christelijke con-
jaar zonder aanpassing aan tijd en
duimgreepjes die in de zijkant van de pagi-
kunt aanvullen.”
tent ontwikkelen en brengen”, zegt Lenard
omstandigheden Wat bleef, is het comfort
na’s gestanst zijn en waar op geschreven
van het familiebedrijf, zeggen ze allebei.
staat bij welk boek je bent” Dat wordt
Anne Westerduin komt terug met een
de afgelopen twee jaar afscheid genomen
Met het 150- jarig bestaan kwam als waar-
machinematig gestanst en dan beschre-
nieuwe stapel bijbels. “Kijk, dit is een van
van verschillende projecten die in de loop
dering het koninklijke predicaat. De afge-
ven? “Nee, dat stansen doen we met de
die nieuwe producten”, zegt ze mijn verba-
der tijd aan het bedrijf waren toegevoegd.
lopen paar jaar hebben ze samen Royal
hand.” Mijn verwondering vereist de toe-
zing lezend als ik de covers bekijk en vraag
Om nog verder te focussen op de eigen
Jongbloed (grafisch bedrijf en uitgeverij)
lichting die Anne Westerduin met trotse
of dat bijbels zijn? “Maak je eigen bijbel.”
identiteit, is de eigen boekendistributie
weer teruggebracht naar de core business.
glimlach geeft. “We hebben hier een afde-
Voor me liggen heel diverse omslagen. Een
ingeruild voor het Centraal Boekhuis,
“Geen franje meer, focus op en vernieuw
ling met dames, ja het zijn alleen dames,
hippe jongen van amper twintig met spie-
waar vrijwel iedere uitgever bij aangeslo-
daar waar we altijd goed in zijn geweest.
die dat allemaal met de hand doen. Het
gelzonnebril, een innig kijkend stel, een
ten is. “De vijf mensen die in de distributie
Marktleider in dundruk, wereldwijd
stansen, het schrijven en andere luxe
groene cover met gelovige tekst.” Je maakt
werkten, hebben we gelukkig een andere
marktleider in luxe bijbels.” Dundruk is
bewerkingen aan onze kwaliteitsbijbels.”
online zelf je omslag en kiest welke bijbel
plek in het bedrijf kunnen geven, door
het bedrukken van zeer dun papier; siga-
Die groeiende markt voor Jongbloed zit
geloof tijd kunt nemen voor jezelf.”
Wolters. Om dat goed te blijven doen, is in
je wilt, een moderne, een jongerenbijbel,
minder gebruik te maken van uitzend-
rettenvloeitjes worden gemaakt van 26
De christelijke markt groeit in Nederland
een traditionele. Het geeft ons tegelijk
krachten.”
grams papier, Jongbloed is specialist in
niet meer, wereldwijd zeker wel. Van
heel direct inzicht geeft in waar we in de
het bedrukken van het nog dunnere 22
orthodox protestants tot vrijzinnig en
markt staan.” Trends oppikken en er je
“Focus op de core business van ons bedrijf,
grams papier. Hotelbijbels maken ze niet;
katholiek, dat is de markt die in de genen
ding mee doen, omdat het past bij waar je
is ook kiezen voor pluriformiteit” bena-
dat is een massaproduct waar vooral de
zit van Royal Jongbloed. Naast bijbels in
goed in bent: “Maak je eigen bijbel voorziet
drukt Wolters. “Wij kiezen er soms voor
prijs telt. Jongbloed is Jongbloed: die
maar liefst 100 talen, maakt Royal
nu al in een behoefte. We halen de kinder-
een product in de markt te zetten, vooral
maakt van een bijbel een kwaliteitspro-
Jongbloed bijvoorbeeld kinderboeken en
ziektes er verder uit en gaan we er daarna
omdat we dat graag willen en niet omdat
duct waar je trots op bent, dat je koestert.
onderwijsboeken voor basisscholen. “Het
internationaal de boer mee op.”
we er direct geld aan verdienen. Ook dat
Wat ze ook koesteren als specialisten in
mooie aan kinderboeken is, dat kinderen
dundruk, zijn de Dwarsliggers. Bestaande
uit de hele wereld getriggerd worden door
Het oudste boek ter wereld inspireert tot
overtuiging in wat je doet en de continuï-
en nieuwe boeken die op een klein for-
dezelfde dingen”, vertelt Lenard Wolters.
meer, bijvoorbeeld tot een Vrouwenbijbel
teit van het bedrijf samen gaan.”
past bij het bedrijf waar het geloof en de
visie magazine
5
Leefbaarheid gediend bij economische vitaliteit nog even en de nieuwe n381 is helemaal gereed. ecomunity park verrijst aan de nieuwe weg, visitekaartje voor oosterwolde dat bijdraagt aan de leefbaarheid van het noorden. anne jan zwart kijkt na twaalf jaar uit over zijn ecologische werklandschap. prettige reuring in oosterwolde.
kun je organiseren. Met de ECOmunity
moeten omgaan met de bodem en hoe we
Box en straks ECOmunity Center bieden
die benutten.”
D
we een plek aan studenten, een kennisinstellingen en mkb’ers om elkaar te ont-
“Daarom starten we een Centrum voor de
moeten en kennis te delen. En dat begint
Bodem, waarin we samenwerken met
te werken. We halen kennis binnen van
onder Universiteit Wageningen, Van Hall
opleidingen op MBO, HBO niveau en zelfs
Larenstein en HAS Dronten; het is belang-
de RUG, TCNN heeft een servicedesk
rijk het is belangrijk voor deze omgeving
geopend en ja, als je toch moet werken
dat we kennis bundelen en ontwikkelen
kun je dat beter op de prachtigste woon-
op het gebied van bodem en bodem-
en werkplek van het land doen!”
vruchtbaarheid, want naast de klimaat-
Het is Anne Jan Zwart ten voeten uit, een
natuurlijke bodemvruchtbaarheid een
verandering is het teruglopen van de kwinkslag omdat de verkoop van de grond
wereldwijd probleem. Dankzij de betrok-
it is genieten, denk ik bij
“Een aantal jaren gelden waren we met
op het natuurlijk vormgegeven park net is
kenheid van de Hospitality opleidingen
mezelf als ik vanuit het nieu-
een groepje ondernemers en bestuurders
gestart. Vijftig procent van het park wordt
van Friesland College en Stenden bij het
we kantoor van ECOstyle over
in Boston, stad van Harvard en MIT, waar
bebouwd om als duurzame locatie voor
restaurant in het Ecomunitycenter
het park uitkijk. Hoeveel het
ik ontdekte wat het faciliteren van toeval
ondernemers en kennisinstellingen, de
stroomt kennis naar Zuidoost Friesland.
oude bedrijfsgebouw in Appelscha het
betekende. Dingen organiseren op plek-
andere helft blijft natuurlijke omgeving.
bedrijf ook heeft gebracht, het werd voor
ken die er toe doen trekt mensen die dan
de fabrikant van biologische producten
bij ‘toeval’ anderen tegenkomen. Ik leerde
Over de kracht en toevoegende waarde
voor tuin en huisdier om uit de krapte te
wat het betekende om in een grote hal
van die omgeving zegt Zwart. “Ik heb de
Twaalf jaar enthousiasme en doorzet-
verhuizen ”want seizoen van tuinieren
statafels neer te zetten en een student te
afgelopen jaren ontdekt dat ik het belang-
tingsvermogen om ECOmunity Park tot
staat voor de deur.” Het bedrijf moet door,
laten vertellen aan welk idee, project of
rijk vind om iets te willen bijdragen aan de
stand te brengen; hoe voelt het? “In de
en al moeten de laatste puntje op de i wor-
nieuw product hij op dat moment werkt.
wereld. We hebben ons afgevraagd op
loop der tijd heb ik geleerd dat het tijd
den gezet, afgelopen week verhuisden vijf-
Ondernemers op zoek naar nieuwe pro-
welke wijze wij onze verantwoordelijkheid
vergt om iets goeds neer te zetten. We
tig man naar ECOmunity Park. Anne Jan
ducten en diensten vinden er een wereld
kunnen nemen. Een van die dingen is het
hebben aanpassingen gedaan, onderweg
Zwart nam ECOstyle van z’n vader over
aan inspiratie en innovatie. In no-time
toevoegen van de kwaliteit van je omge-
geleerd hoe het beter kon worden. Het
die het in 1967 oprichtte en nu hebben zijn
kwamen uit alle hoeken van de VS men-
ving aan je businessmodel, een bijzondere
begint te bruisen, er gaat wat gebeuren.
kinderen het weer overgenomen. Naast de
sen naar Boston om op die plekken met
kans voor het mooie Noord- Nederland. Er
En dat is wat we wilden, een economische
dynamiek van hun familiebedrijf, besloot
elkaar van gedachten te wisselen, de slim-
zijn op dit moment volop ontwikkelingen
vitaliteit te weeg brengen, een hotspot
Zwart 12 jaar geleden te gaan werken aan
me mensen er uit te pikken of zelf een
voor een biobased economy; we hebben de
met voorzieningen creëren waar mensen
de totstandkoming van een duurzaam
idee aan de man te brengen.”
ruimte kwaliteit om daar op in te zetten
graag willen zijn. We hebben de menselij-
Daarvan kunnen ondernemers in de recreatiesector van profiteren.
en dat past bij het verhaal van ECOstyle
ke maat als uitgangspunt genomen. Dit is
ECOstyle en andere bedrijven een besten-
“Dat heb ik meegenomen. Oosterwolde is
waarin de bodem en bodemgesteldheid
het begin, nu kan het los en kunnen we
dige toekomst te kunnen bieden. Het was
geen Boston, maar wel een centrale plek
een grote rol spelen en in breder verband,
het verhaal vertellen en het aan elkaar en
niet altijd even makkelijk, blikt hij terug,
in het Noorden die er toe doet en reuring
het past in de wetenschap dat er een
anderen laten zien, want het gaat altijd
bedrijventerrein in Oosterwolde, om
maar naast me zit een tevreden mens. “Ja,
einde komt aan ons groei-
als ik zie wat er allenmaal al gebeurt, hoe-
model en we spaarzamer
veel mensen, bedrijven en kennisinstellingen dit ontdekken, dan word ik heel blij.” Beneden ontwaar ik de Breeam 5- sterren certificaten voor zowel het hele park als magazijn en kantoor. Zwart nam een geweldige stap destijds door het gebied volledig duurzaam te willen ontwikkelen, evenals de gebouwen die hij er op zet. Het park was Europees zelfs het eerste gebied dat de Breeam- certificering ontving. Wat beoogt Anne Jan Zwart met zijn concept? “Het is onze opgave om het noorden leefbaar te houden. We zijn in het Noorden in een paar dingen niet goed en dat is samenwerken, omdat we niet open zijn; en we missen de aansluiting tussen kennisinstellingen en mkb- bedrijven. Die twee aspecten wil ik hier verbeteren om de leefbaarheid van het gebied te vergroten. Ik geloof dat je economische vitaliteit nodig hebt om verder te komen. Natuurlijk zijn er momenten geweest in de crisisjaren dat ik twijfelde, om me heen keek en me afvroeg, moet ik verder met iets nieuws? Toch hebben we doorgezet, juist omdat ik geloof in een katalysator als ECOmunity Park.”
anne Jan ZWart ecomunity park
om mensen die iets willen.”
visie magazine
6
“Dit jaar wordt het beter!”
rust brengen, focus houden en zorgen voor rendement. Dat is wat edwin Wierda doet voor z’n klanten. Wat bracht 2015 en wat betekent 2016 voor uw vermogen? vermogensbeheerder edwin Wierda over turbulente tijden van extreem lage spaarrente, wankelende obligaties en verrassend japan.
schuivingen die er plaatsvinden past een
dan zie je helemaal niets meer van je geïn-
flexibele houding. Mensen hebben daar
vesteerde geld terug, dus dat blijft echt
behoefte van, ze willen zich niet meer
oppassen."
langdurig vastleggen, ze willen beschikken over hun geld wanneer hen dat past.”
Cijfers en feiten, de werkelijke prestaties
Hoe kijkt Edwin Wierda naar alle “ellende”
dit jaar een sterkere rol gaan spelen. “We
op de wereld, de vluchtelingenstromen, de
zijn met z’n allen wel een beetje klaar met
oorlogen en aanslagen? “Populair gezegd
dat rentegedoe zoals we in 2015 hebben
van bedrijven, zo verwacht Wierda, zullen
is het een bende, alles is in de war. Het
gezien. Die politieke beïnvloeding, dat stu-
hoort bij deze tijd, we leven in een tijd van
ren, heeft niets te maken met de econo-
grote veranderingen. Alles lijkt te schui-
mie. De Europese Centrale Bank ECB
ven. Nee, het gaat zeker niet langs me
heeft z’n hand overspeeld, de markten
heen, want we zijn elke dag bezig met wat
hebben daar eerst sterk afwijzend op
er wereldwijd gebeurt en wat dat betekent
gereageerd en vervolgens heeft het bijna
even jaar geleden begon Edwin
Bepaal je koers, hou er aan vast en wees
voor het beheer van het vermogen van
geen effect meer. Het is net als met de
Wierda met een eigen kantoor
scherp en flexibel; als je je koers moet wij-
onze klanten. Al die zaken leiden tot veel
koersen in China.“
als vermogensbeheerder met vijf
zigen, moet dat wel kunnen. Alert blijven
onrust, tot onverschilligheid, tot angst. En
klanten. Die vijf van toen zijn er
en je rug recht houden.”
ik kan je nu al zeggen dat het niet anders
Z
ruim 500 geworden die ze met zeven man
wordt, het wordt zeker geen rustig jaar.”
‘t Wordt beter!
bedienen. Wierda en Partners
Flexibel inspelen
Vermogensbeheer in Assen en Laren
Terugkijkend op 2015, zegt hij: “In de eerste
groeit gestaag en de resultaten zijn goed.
helft van het jaar ging het goed op de
Klaar met rentegedoe
Z’n collega’s zijn net zulke vakidioten als
beurzen (de tweede helft was het klaar).
Kun je mensen nog vertrouwen geven?
vraag en aanbod. Voor komend jaar gaat
hijzelf, zegt hij met ’n glimlach. “We hou-
We zijn daar goed doorheen gerold.” Hoe
“Het is vooral een kwestie van eerlijk zijn,
de inhoud een sterke rol spelen; hoe staan
den van onze zelfstandigheid, van onaf-
dat kan? “Het is een beetje van alles, je
wij kunnen het niet anders maken dan
bedrijven er voor, wat is het aanbod, wat
hankelijkheid. We komen bijna allemaal
moet ook geluk hebben, alert reageren. We
het is en hebben ook niet altijd een ant-
is de werkelijke vraag. Dat heeft ook effect
van grote banken waar we vonden dat we
hebben gelijk gehad met een aantal keu-
woord. Het is aan ons om rust te brengen
op de prijzen van olie en grondstoffenprij-
te veel te weinig tijd konden besteden aan
zes, bijvoorbeeld met ons advies over de
in al die emotie waar het mee gepaard
zen die weer zullen gaan stijgen en dat
het adequaat beheren van het vermogen
BAM en onze verwachting van bedrijven
gaat, om het te duiden met de kennis die
heeft weer effect op alle bedrijven die
van onze klanten. Wij willen fulltime bezig
die werden overgenomen zoals USG en
je hebt en je koers te bepalen op basis van
mede afhankelijk zijn van grondstoffen,
zijn voor onze klanten. Het gaat bij vermo-
Grontmij.”
feiten zodat een zeker evenwicht ontstaat.
zoals bijvoorbeeld Unilever of bouwbedrij-
Sturen op wat er is, de feiten, de cijfers.”
ven. Kijk je voor komend jaar naar de Nederlandse bouwwereld dan heb je het
“Als je iedere dag hoort dat de koersen
gensbeheer om feiten, cijfers en de juiste
zeven procent dalen, dan heeft word je er immuun voor. Het gaat uiteindelijk om
kennis. Focus hebben en focus houden. Er
Flexibel zijn en alert kunnen reageren op
Die wijzen ook uit dat spaarrente voorlo-
is dankzij internet ongelooflijk veel infor-
verschuivingen, zegt Wierda, is een van de
pig laag blijft, dus dat is geen aantrekkelij-
bijvoorbeeld over de BAM die wij positief
matie beschikbaar, maar de vraag is wat je
belangrijkste voorwaarden in deze tijd. “Bij
ke optie. En obligaties? “Dat is een tikken-
blijven volgen en kijk je Europees dan zie
er mee kunt. Focus op wat je werkelijk
de grote veranderingen in de wereld, de
de tijdbom, dat gaat vroeg of laat mis en
je dat het Franse Vinci- concern sterk posi-
nodig hebt om beslissingen te nemen.
vele fundamentele ver-
tief profiteert van de opleving in de bouw-
edWin Wierda WierDa en partners
sector.” “Multinationals hebben de wind meer mee dan het MKB. De grote bedrijven hebben zich veel meer gereorganiseerd en kunnen zaken gefinancierd krijgen; het MKB heeft daar veel meer moeite mee, dat is deels blijven hangen. De crisis duurt al acht jaar en is nog steeds niet helemaal over; dat geeft aan dat er veel meer schuift dan we gewend waren, maar ik zeg je dat het in 2016 beter wordt!” En buiten Europa? “Japan. Het land is wereldwijd afgeserveerd door beleggers, ik weet het, maar dat verandert. Het is een heel traditioneel land dat onder zijn nieuwe premier de laatste tijd grote veranderingen doorvoert in het efficiënter maken z’n economie en belastingsysteem. Wij denken dat we daar op mee kunnen liften op die trend in het kielzog van wereldwijde voorhoedespelers als Goldman Sachs. We zijn eind vorig jaar in Japan gestapt en houden die koers voorlopig ook vast.”
visie magazine
7
Kentering biedt grote kansen Healthy Ageing preventieve hoogwaardige natuurlijke producten voor de gezondheid van de mens zijn actueel in de belangstelling. als het gaat om onze gezondheid, kan de lat alleen maar op het hoogste niveau van kwaliteit liggen. 2016 is het jaar van de toenadering tussen tot nu toe gescheiden werelden, laboratorium medisan de ontmoetingsplaats.
laBoratorium meDisan
W
het gesprek. Al ruim vijfentwintig jaar
ken? “Nederland heeft geen cultuur als
wordt er volgens de hoogste productie-
het gaat om hoogwaardige natuurlijke
standaarden in het Heerenveense
producten. De laatste tijd zien we echter
Laboratorium Medisan gewerkt met hoog-
een sterke belangstelling ontstaan voor
waardige natuurlijke ingrediënten voor
functionele ingrediënten en producten,
een voorbeeld. “Een internationaal
Commerciële druk
functionele voedingssupplementen en
die een traceerbare natuurlijke oorsprong
concern dat grootschalig hoogwaardige
Er is een verschil in benadering tussen
medische hulpmiddelen, die bijdragen aan
hebben. Wat een rol speelt, is dat aan de
natuurlijke ingrediënten initieert en pro-
farma- en voedingssupplementen. “Wij
de gezondheid van de mens.
ene kant de kennis over de functionaliteit
duceert, heeft een extract uit tomaten
houden vast aan de functionaliteit van
aar kwaliteit en hoogwaardigheid de standaard bepa-
len, is franje overbodig en bepaalt inhoudelijke kennis
Fokke, haanstra, anke- Mare haanstra en gerard ten Vregeler (v.l.n.r.) in de cleanroom van laboratorium Medisan.
van natuurlijke middelen al duizenden
ontwikkeld dat meetbare positieve effec-
werkzame stoffen uit natuurlijke bron-
Oprichter Fokke Haanstra en zijn specifie-
jaren oud is en er aan de andere kant een
ten heeft op de microcirculatie van het
nen; de farmaceutische industrie zoekt
ke medewerkers zoals apothekers en bio-
tendens is naar gezonde voeding en
bloed. Bij diabetes (de snelst toenemende
voortdurend naar chemische varianten
chemici blijven werken aan het behouden
natuurlijke producten voor de gezondheid
ziekte in de westerse wereld) treden ver-
van die natuurlijke stoffen om het eigen
en verhogen van de kwaliteitsstandaard.
van mensen. Bij voeding zien we, dat de
storingen van de microcirculatie op die
geneesmiddel te kunnen patenteren. Op
Dit geldt voor productontwikkeling, de
industrie door schandalen en gebrek aan
o.a. leiden tot klachten in handen, voeten
natuurlijke stoffen kun je nu eenmaal
productieprocessen in de cleanroom als-
transparantie en informatievoorziening
en van de ogen. Het is wetenschappelijk
geen patent verkrijgen, dus blijven de far-
mede voor de volledige traceerbaarheid
die belangstelling zelf aanwakkert; men-
aangetoond dat het voor diabetici een
maceutische industrie en alle daaraan
van hoogwaardige ingrediënten en eind-
sen eisen steeds vaker inzicht in wat ze
goed product is om de verminderde circu-
gerelateerde organisaties de werking van
producten. Niet voor niets beschikt het
eten en wat dat voedsel betekent voor
latie weer te herstellen en de verslechte-
natuurlijke stoffen voor onze gezondheid
Heerenveense bedrijf over het
hun gezondheid.”
ring van de oogfunctie tegen te gaan. Het
afwijzen.”
zou zeer welkom zijn als je dat product
Voedselveiligheidcertificaat (FSSC 22000) en de certificaten voor Bio en Halal pro-
De voedingssupplementen wereld is een
zou mogen voorschrijven aan diabetespa-
ductie. In december is de farmaceutische
volstrekt andere dan de farmaceutische
tiënten. Dat mag dus niet. Sterker nog; je
supplementen onder commerciële druk
validatie van de cleanroom weer pro-
wereld, waar de financiële belangen vele
mag het wel als voedingssupplement voor
steeds verder omlaag gegaan. Als je toe-
bleemloos verlengd, gebaseerd op EU
malen groter zijn. De miljarden aan medi-
de gezondheid verkopen, maar je mag
geeft aan commerciële druk, dan verlies je
GMP classificatie A&D.
cijnen die omgaan in onze gezondheids-
geen concrete informatie aan de consu-
de focus op de hoogwaardigheid van de
zorg, blijken in toenemende mate geen
ment geven over de werking van het pro-
ingrediënten en verlies je ook het positie-
garantie voor onze gezondheid te zijn en
duct voor zijn gezondheid. Hoe moet je
ve effect voor de gezondheid van de men-
Haanstra’s dochter Anke- Mare is sinds
daarnaast lopen de kosten van medicijnen
dan als patiënt weten. wat dat voedings-
sen”.
kort als directeur benoemd en daarmee
zo extreem hoog op, dat onze zorg weer
supplement voor jou zou kunnen beteke-
kan de oprichter zich zelf nog sterker rich-
onbetaalbaar door wordt. “Door het toene-
nen?”
ten op het toezicht op productie en ont-
mend aantal internationale wetenschap-
wikkeling. “Meer dan ooit staan we inter-
pelijke onderzoeken kunnen we in steeds
Haanstra en zijn collega’s, zoals de apothe-
dingssupplementen met de hoogwaardige
nationaal in de belangstelling. Die belang-
meer gevallen de functionaliteit van
kers Ten Vregeler en Hokwerda uiten hun
ingrediënten onder andere voor het ont-
stelling wordt ondersteund door toene-
natuurlijke stoffen claimen in een voe-
zorg over deze gang van zaken, die door de
wikkelen en produceren van preventieve
mende interesse en samenwerking binnen
dingssupplement of gezondheidsproduct.
European Food Safety Authority (EFSA)
gezondheidsproducten. Er vindt nu inter-
Healthy Ageing Noord Nederland en uni-
Wij mogen het echter in geen geval een
wordt bepaald. “Het is uitermate bedenke-
nationaal een kentering plaats, waardoor
versiteiten, artsen en bedrijven in de far-
geneesmiddel noemen. Het lastige is dat
lijk dat transparante en aan de hand van
men gaat focussen op de positieve effec-
macie- en gezondheidsketen in nationaal
we binnen de Europese regelgeving wel
wetenschappelijk onderzoek traceerbare
ten van preventieve gezondheidsproduc-
en internationaal verband. We maken nu
iets algemeens mogen zeggen over de
informatieverstrekking wordt verboden,
ten. Binnen Healthy Ageing Noord
al producten die naar ziekenhuizen gaan
invloed van producten op de gezondheid,
terwijl de consument daar alle belang bij
Nederland kunnen we het verschil gaan
en zijn we op verzoek van een groep
maar we mogen geen enkele koppeling
heeft voor zijn gezondheid. De keuze
maken met alle expertise die de deelne-
Europese artsen bezig met de ontwikke-
leggen met ziektes of aandoeningen.”
wordt steeds vaker bij de consument
mende bedrijven hebben in wetenschap-
gelegd, maar hoe kun je als consument
pelijke kennis, ervaring, productie en het
Kentering in denken
ling van producten op hoogwaardige natuurlijke basis. Dat was enkele jaren
Tomatenextract diabetici
geleden ondenkbaar.”
Om die complexiteit concreet te maken,
Is er sprake van een kentering in ons den-
komt apotheker Gerard ten Vregeler met
“De laatste jaren is de prijs van voedings-
“Laboratorium Medisan is desondanks gefocust gebleven op functionele voe-
keuzes maken als je jezelf niet kunt infor-
inzicht dat we positief kunnen bijdragen
meren?”
aan de kwaliteit van de gezondheid van de mensen”.
visie magazine
8
Positieve flow en groei in Kootstertille ’n topper in de nederlandse maakindustrie en toch relatief onbekend in de regio. Hoe een dorps loonbedrijf uitgroeide tot wereldmarktleider in hefbruggen voor vrachtwagens en europees meetelt in dockproducten. “Het gaat om de keuzes die je maakt. kootstertille is onze basis en daar kunnen we nu weer nieuwe mensen gebruiken.”
ulbe biJlsMa stertil
die is internationaal wat
“T
Stertil is een doe- bedrijf, waar mensen
minder…Weet je waar het
graag werken. Als hier nieuwe mensen
vandaan komt?” Ik schud
komen bijvoorbeeld, zie je hoe graag onze
mensen zoeken op verschillende niveaus.
ja, alleen de naam Stertil,
het hoofd, want zo ingevoerd ben ik niet.
mensen de tijd nemen om uit te leggen
“Het zijn een aantal letters uit de naam
hoe het hier gaat en we hebben dat ook
van het dorp Kootstertille”, vertelt Ulbe
gemerkt met de open dagen vorig jaar. Die
Bijlsma me lachend. Twaalf jaar gelden
trots om te willen laten zien aan anderen
kwam hij als directeur binnen na een car-
wat we hier maken, dat raakt me.”
rière bij onder andere Stork. Kootstertille betekende voor hem terug naar Friesland. Na in Heerenveen opgegroeid en naar
Blijvend verbeteren
school te zijn gegaan was hij terecht geko-
In acht jaar een bedrijf omturnen naar
men in Hengelo. “In 1962 zijn ze hier
modern en deels gerobotiseerd productie-
begonnen met een loonbedrijf dat vooral
bedrijf, hoe is dat gegaan; kan er in
scheepssecties maakte; later is dat ver-
Nederland concurrerend geproduceerd
breed naar brug-en sluisdelen. Er ont-
worden? “Robotisering is van alle tijden
stond echter behoefte aan eigen produc-
kun je langzamerhand zeggen, er is niet
ten en is Stertil in eerste instantie in
nieuws onder de zon. Als je hier wilt blij-
licentie van een Amerikaans bedrijf
ven produceren en op een normale, ergo-
begonnen met de verkoop en productie
nomisch verantwoorde basis zoals we dat
van docklevellers. In de jaren ’80 is een
hier doen, dan moet je je productieproces
onderdeel van Koni (bekend van de schok-
daarop inrichten. Als je de factor arbeid
brekers) overgenomen en zo begon Stertil
assemblage van alle benodigde kabelbo-
op zich zelf al bijzonder, zeker als je
vermindert, wordt produceren in China
aan zijn eigen hefbruggen.”
men gaan we nu zelf doen. Die kabelbo-
bedenkt dat bij de FME 1.200 bedrijven zijn
ook minder interessant. We hebben de
men hebben we jarenlang als compleet
aangesloten. Dat het een bedrijf is, dat
afgelopen jaren gebruikt om in fases de
Stertil Group bestaat inmiddels uit drie
product ingekocht en nu zetten we een
velen in de regio niet kennen, geeft de
fabriek te stroomlijnen, om een efficiënte
productie bedrijven in Nederland,
eigen assemblagelijn op waar we ook weer
bescheidenheid weer. ’n Beetje meer zicht-
flow te krijgen in de productie. Dat begon
Amerika en China en eigen verkoopvesti-
mensen voor nodig hebben.”
baarheid zou toch fijn zijn? “Zo’n Award
met het opnieuw en modulair ontwerpen
helpt en het feit dat we bij de beste 100
van onze producten. Natuurlijk is er aan
maakbedrijven van Nederland horen,
het begin de vraag of het wel goed zou zijn; verandering is altijd lastig. Als ik nu
gingen in veel Europese landen en NoordAmerika. De hoofdactiviteiten zijn de hef-
Top-100 bedrijf
bruggen, voornamelijk voor zwaar materi-
Ulbe Bijlsma maakte op de afgelopen
helpt zeker onze naamsbekendheid te ver-
eel als vrachtwagens en bussen waarmee
nieuwjaarsreceptie in Kootstertille intern
groten. We hebben in Noord- Nederland
kijk hoe we er voor staan, dan mag je zeg-
het bedrijf wereldwijd marktleider is en de
gewag van de ‘notering’ van Stertil in de
genoeg mooie bedrijven, kijk naar
gen dat we geslaagd zijn. Niet alleen pro-
dockproducten, waarmee het Europees in
Management Team Top 100 van
Drachten naar het Innovatiecluster. Wat
duceren we meer, we produceren ook effi-
de top vijf zit; de derde poot is de after
Nederlandse maakbedrijven. “Twee jaar
we te weinig doen, is op de trom roffelen.”
ciënter en we zijn veiliger gaan werken in
sales organisatie die in Nederland uit 75
geleden stonden we op een 82- ste plaats,
man bestaat en opereert onder de naam
nu op de 66ste, we zijn gestegen. Het is
“Het noorden heeft een goeie naam op
Stokvis Service. Op het hoofdkantoor in
niet het allerbelangrijkste, maar het doet
gebied van de techniek, het zit hier in de
“Het mooie is dat we nu op alle vlakken in
Kootstertille werken zo’n 230 mensen uit
wel wat. En we hebben de FME
genen, veel meer dan elders. Hier zie je
het bedrijf de verbetering zien; de aanvan-
vooral de Friese regio. “We gaan voor de
International Business Award 2015
nog genoeg jongens sleutelen aan moto-
kelijke scepsis is weg, mensen hebben de
toegevoegde waarde, we concurreren niet
gewonnen, ook weer een aanwijzing dat
ren, aan auto’s; we zijn van de technische
ruimte om weer zelfstandig naar hun
op prijs, we moesten alleen wel de fabriek
we goed bezig zijn.”
inhoud en daar mogen we blij mee zijn.
eigen werkplek te kijken in plaats van de
Voor ons is Kootstertille de bakermat, wij
orders op te volgen. Ze zijn kritischer
Met die Award, zo lees ik later na, onder-
zitten op een goeie plek, want hier zitten
geworden in de manier waarop ze naar
in flow brengen, om efficiënt en veiliger te kunnen produceren.”
betere ergonomische omstandigheden.”
streept de Federatie van Metaalbedrijven
de goeie mensen. Met de inhoud die we
hun aandeel in het gehele proces kijken.
De afgelopen acht jaar is de fabriek in
FME het exportbelang van de
graag willen hebben, en met een loyaliteit
Je moet jezelf willen blijven verbeteren;
Kootstertille onder handen genomen. “We
Nederlandse technologische industrie. Dat
en betrouwbaarheid waar je wat mee
mensen denken nu mee in de manier
hebben de afgelopen jaren een meerjaren-
die Award een Fries bedrijf ten deel valt, is
kunt. Het treft dat we nu weer van die
waarop we samen het spel het beste kun-
plan uitgevoerd en nu staat er weer een goed en groeiend bedrijf. We groeien niet alleen in onze eigen markten, ook de
nen spelen. Op die manier kan Stertil zich-
“Wat we te weinig doen, is op de trom roffelen”
zelf blijven verbeteren.”
visie magazine
9
“Wat je met zorg doet, krijgt betekenis” mens met visie, hartstochtelijk zeiler, productontwikkelaar en de man die menig huis warmte en comfort geeft. zorg, kwaliteit en integriteit zijn z’n uitgangspunt. rob schuil over Friesland, duurzaamheid en keuzes maken.
V
oor we aan tafel plaatsnemen,
En van het argument werkgelegenheid -
laat hij me een paar foto’s zien.
gebaseerd op ouderwetse, economische
“Ken je Out of Africa in
groei - kun je je afvragen of dat nog zo
Friesland?”, vraagt hij. Voor
valide is met alle veranderingen in de
mijn ogen ontvouwen zich magistrale
wereld? Er is meer dan alleen uitstoot van
foto’s van de Friese natuur in volle avond-
CO2!”
zon, genomen vanaf z’n boot. Zijn Friesland en wat hij later noemt, de moois-
Innovator
te plek van Nederland. In meerdere
Schuil heeft in de loop der jaren een enor-
opzichten, van Wad, eilanden, schaatsen,
me kennis opgebouwd over productiepro-
kaatsen, skûtsjesilen, bos, hei, wei, tot
cessen, afvalstromen, over de kwaliteits-
trots en de mensen die er wonen. Mensen
verbetering van producten waardoor deze
die samen een misschien niet uitbundige,
een steeds langere levensduur hebben en
maar wel een vertrouwde omgeving vor-
waarvan de auto een aansprekend voor-
men waarin het goed toeven en werken is.
beeld is. “Hoe gaan we daar mee om? Als producten jaren langer mee gaan, als de
Hij merkt op dat er tijdens zijn leven veel
vraag van de jongere generatie een heel
veranderd is. Het lijkt zo gewoon, maar in
andere is dan twintig jaar geleden, als de
de afgelopen 60 jaar is Nederland gegroeid
deeleconomie doorzet…Waar leidt het toe,
van 10,5 naar bijna 17 miljoen mensen. Dat
hoe houden we ons inkomen en onze wel-
veroorzaakt meer gebruik van ruimte,
vaart in onze eigen omgeving
behoeften en tot veel verandering terwijl
en het klimaat op peil?” Vragen
we tegelijkertijd veel meer consumeren.
die niet eenvoudig te beant-
Daarbij komen vergrijzing en de noodzaak
woorden zijn, beseft hij zelf
van meer economische groei om de
ook, maar wel stof tot grondig
behoefte te kunnen invullen in een
nadenken geven en waar we
Europese samenwerking. “Je vraagt je af
mee aan de slag moeten.
hoe al die dynamiek in alle weerbarstigheid wordt aangepakt.”
Het Brundtland Rapport
Aan de slag moest hij zelf ook.
rob scHuil Harry scHuil scHuil isolatiezorg
Opnieuw beginnen zelfs, nadat
die maximaal zorgen voor betrouwbaar comfort en forse besparing. “We leren van fouten en innoveren om het beter te maken en we weten van onze klanten dat we het goed doen. Daar zijn we trots op.”
zijn werkzame leven in 2002 abrupt werd
Wedstrijdzeilers, vader in de 30m2, zoon-
De schoonheid van z’n geliefde landschap
afgebroken door een zwaar auto- ongeluk.
lief eerst in Schakel en later Nederlands
“Comfort, warmte, behaaglijkheid: isoleren
is kwetsbaar, zegt Schuil. “Door toenemen-
Tot die tijd ontwikkelde en introduceerde
kampioen in de16m2. Met volharding,
is veel meer dan besparen”’ zegt Rob
de bebouwing en aanleg van wegen ‘ver-
hij met het bedrijfsleven en overheden
focus en samen met zijn zoon, pakte
Schuil. “We vergeten wel eens dat een
woestijnt’ onze leefomgeving. Waar geen
een Integrale Bedrijfsdoorlichting. Met 38
Schuil de draad van werken en duurzaam
goed leefcomfort in huis van groot belang
groei is van planten of bomen is er droog-
verschillende partijen uit bedrijfsleven en
ondernemen weer op. "Alleen was het mij
is. Voor kinderen, voor ouders en voor
te zoals in extreme vorm, de door erosie
de overheid om tafel zitten om het gat van
niet gelukt!".
groeiende Sahara waar warmte over-
integrale processen tussen verduurza-
heerst. Wetenschappelijk wordt al sinds
ming, vergunningen, financieringen en
Noflik Thûs
1995 aangetoond dat daardoor de ruimte
innovatie te dichten. De uitgangspunten
Met hun bedrijf isoleren ze op efficiënte
gelukkig je mensen weer maakt met het
rond de Nijldelta te klein wordt.
lagen in de definities voor een duurzame-
en zorgvuldige wijze de spouwmuren die
goed isoleren van hun huis. Een warm
Ook in dichtbij moeten we ons afvragen
re wereld zoals ze werden gesteld in het
te vinden zijn in woningen die gebouwd
huis is een gezellig huis. Noflik, misschien
hoe we bouwen. De Achmeatoren is door
eerste Nationale MilieubeleidsPlan en het
zijn tussen 1930 en 1977. “Goed isoleren is
is dat het woord dat het beste aangeeft
de zon een warmtegenerator, een verme-
Brundtland- rapport uit 1987. Het werkte
de meest concrete vorm van besparen en
waar het om gaat, een prachtig woord
nigvuldiging van het oorspronkelijke
en verschafte veel duidelijkheid, maar
wij realiseren besparingen met onze werk-
trouwens.”
oppervlak; de Centrale As…het is bebou-
stopte abrupt.
wijze tot zo’n vijftig procent.” Dat klinkt
wing waarbij het werkgelegenheidsargu-
ouderen die graag langer en comfortabel in hun eigen huis willen blijven wonen. Echt, je staat er soms versteld van hoe
gemakkelijk, maar is het niet. Het nuchte-
“En dan tegelijkertijd op alle fronten
ment een doorslaggevende rol speelt. Het
Het auto- ongeluk veranderde zijn leven
re isolatiebedrijf bestaat uit een hecht
besparen, dat is waar we het voor doen.
speelt in elke regio, maar weten we wat de
ingrijpend en na acht jaar revalidatie lukte
team van mensen die zorgzaam omgaan
Comfort veroorzaken en de investering in
omgevingseffecten zijn van die door de
het weer om aan de slag te gaan. Wat hij
met hun klanten, waar netheid een must
je huis die zich snel en keihard terugver-
zon opgewarmde gebouwen en wegen op
voor het ongeluk deed, was toen te com-
is en kwaliteit de maatstaf. Schuil ontwik-
diend. Wat je met zorg doet, krijgt beteke-
het klimaat?”
plex om weer op te pakken. De behoefte
kelde o.a. zelf de uitgekiende inrichtingen
nis. Met die intentie staan we in het leven,
van Schuil om handen en voeten aan
van de bedrijfswagens om bijvoorbeeld
zo doen we het.”
“Weten we wat een breed warm zwart
duurzaamheid te geven was groot en zo
oude, natte en stinkende glaswol uit
asfaltlint doet met z’n natuurlijke omge-
startte hij zes jaar geleden met Schuil
spouwmuren te halen en aansluitend te
ving terwijl er daarvoor beplanting was?
Isolatiezorg, samen met zijn zoon Harry.
vullen met de veilige Triple EPS- parels
visie magazine
10
“Dit vraagt lef en creativiteit”
roMke Hekstra van Wijnen projectontWikkeling
Fijn Wonen is een initiatief van van Wijnen noord. De huisvesters en ontwikkelaars in gorredijk zoeken de verbinding om vindingrijk en creatief de toekomst vorm te geven. alleen maar stenen stapelen is voorbij licht ontwikkelaar romke Hekstra toe.
D
amwoude is z’n thuisbasis, hij
Dat geldt voor zowel de nieuwbouw als de
is er geboren en getogen. Zoon
bestaande bouw.
van aannemer en rietdekker en vooral ondernemend. Het
Bouwen is faciliteren en vooral initiëren
geld dat hij kreeg zag hij als manier om
geworden, meedenken is oplossingen, voor
meer te verdienen. Twaalf gulden krijgen
nieuwbouw maar zeker ook voor bestaan-
en het werk uitbesteden, aan klasgenoot-
de bouw, zegt hij wijzend op de fraaie
jes, omdat je dan meer werk kunt aanne-
entourage van het Post Plaza Grand Café
men. “Het ging me toen meer om zakgeld
in z’n geliefde Leeuwarden waar we ons
verdienen dan om de kwaliteit. Dat kwali-
gesprek hebben.
teit ook heel erg belangrijk is, hebben m’n vader en opa me wel duidelijk gemaakt.”
Toekomstbestendig
Een toekomst als rietdekker was er in z’n
Hekstra wijst op de ontwikkeling van Fijn
ogen niet en dus koos hij voor opleidingen
Wonen in Gorredijk als voorbeeld voor het
en de ruimte om z’n toekomst vorm te
Van Wijnen- denken over morgen.
geven. Na bouwbedrijf Lont in Sint Anne,
“Comfort, veilig, duurzaam en lage en
werd het de uitdaging om met Van Wijnen
zekere woonlasten zijn de sleutelwoorden.
Noord om de realisatie van huisvesting in
Bestaande woningen worden met de eige-
een andere tijd gestalte te geven; werken
naren zoals corporaties omgeturnd tot
aan de ontwikkeling van comfortabele
woningen voor de toekomst. Het idee is in
leefomgevingen. Voor Hekstra is het “een
Gorredijk gelanceerd en heeft naast regio-
mooie tijd, omdat deze tijd van verande-
nale ook zeker landelijke interesse.
ring betekent dat ik mijn creativiteit kwijt
Afgelopen jaar hebben wij staatsecretaris
kan ……het verbinden.”
van Rijn mogen ontvangen. Dat is niet alleen mooi, maar zeker ook nodig om
“Bouwen en ontwikkelen vandaag de dag
voor zo’n vernieuwend concept ook draag-
vergt lef en creativiteit, de verdienmodel-
vlak en ruimte van politiek Den Haag te
len van voorheen zijn er niet meer, we
kunnen ontvangen. In vervolg op Fijn
moeten anders denken om relevant te zijn
Wonen voor bestaande huisvesting is er in
voor morgen. Wij geloven dat iedereen
de tussentijd hard gewerkt aan Fijn
recht heeft op een comfortabele leefomge-
Wonen voor nieuwbouw situaties. Het
ving. Dat kunnen we niet alleen, het is
resultaat is een slim en uitgekiend geïn-
vooral een kwestie van verbindingen leg-
dustrialiseerd proces met een product dat
gen, het is een kwestie van gesprekken….,
qua architectuur zeer veel mogelijkheden
van openstaan voor ideeën. Voorheen lag
biedt en met een gunstige prijs/kwaliteits-
de nadruk vooral bij het bouwen, nu is het
verhouding, een prijstechnisch zeer scher-
de tijd om oplossingen aan te dragen
pe aanbieding. Binnenkort zullen wij in
waarbij de mate van integraliteit het
Friesland diverse Fijn Wonen nieuwbouw-
draagvlak en succes bepaalt. We initiëren,
projecten uitrollen.”
verbinden en spelen in op de veranderingen op de lange termijn om uiteindelijk
Hekstra memoreert de waarde van
die comfortabele leefomgeving te creëren
geschiedenis in ons denken. Soms lijken
is geen loze kreet, we kunnen het garande-
het in gesprek gaan met elkaar ”waar ben
waarop iedereen recht heeft., vraag creë-
de dingen die we doen een navolging van
ren, omdat we het meten, afstemmen en
jij mee bezig en hoe kunnen we elkaar ver-
ren om oplossingen mogelijk te maken
onze eigen geschiedenis of kunnen we
bijstellen. Het betekent ook dat je duide-
sterken. Je stelt je in dat soort gesprekken
voor onze leefomgeving.”
leren van wat eerder was.
lijk moet maken dat je bij wijze van spre-
inspireerbaar op omdat je je in een gebied
ken ‘meekijkt’ in iemands huis; we weten
begeeft dat je niet volledig kent. Het
“Het betaalbaar houden van die leefomge-
“Stappen zetten betekent ook kleur
door te meten wat het energieverbruik is.
mooie er van is de inspiratie die uitgaat
ving speelt voortdurend mee; daar hoort
bekennen”, zegt Romke Hekstra. “In het
Het raakt de privacy; wij denken dat het
van het nieuwe. ”
industrieel ontwerpen en bouwen bij dat
Fijn Wonen- concept hebben we de garan-
past in de tijd omdat je de garantie kunt
een andere instelling van de keten vergt.
tie opgenomen voor nul op de meter. Dat
geven. Ook dat komt allemaal voort uit
visie magazine
11
“Ik kijk met een goed gevoel naar dit komende jaar” ze hebben gelukkig een mooi jaar achter de rug. De detailhandel heeft genoeg kansen als je het aldert lap vraagt als voorman van lippe Wonen. De overheid moet zich niet te veel met de invulling van de straat bemoeien, vraag kun je niet sturen. zelf je ding doen en zorgen dat het goed gaat, daar gelooft hij in. aldert
L
ippe Wonen heeft net z’n achtste
bieden. En dat is wat wij nu net al jaren
vestiging verwelkomt. In
doen, we zijn een full servicebedrijf, dat
Leeuwarden is het oude Post
willen we blijven en er nog beter in wor-
Plaza omgetoverd tot een nieuw
den. We spreken een brede doelgroep aan,
meubelcentrum van Kapenga, aangevuld
van jong tot oud. Ons specialisme willen
met verschillende speciaalzaken. ’n Goeie
we verder uitbreiden, daarom is het zo
ontwikkeling zegt Lap. “Goed voor de stad
van belang om bijvoorbeeld mee te gaan
en de branche, het heeft een goede uitstra-
in een breder concept van woonwinkels
ling en is een mooie aanvulling op onze
als in Leeuwarden. Omdat we een familie-
winkels.”
bedrijf zijn, hechten we aan continuïteit.
lap lippe Wonen
Een goed jaarrapport is hartstikke fijn, Winkels, zegt de pater familias van Lippe
maar de continuïteit van het bedrijf heeft
Wonen, kunnen misschien kleiner worden,
beduidend meer waarde dan dat goeie
anders vormgegeven of anders ingericht,
rapport. En om dat te borgen halen we
maar ze zijn en ze blijven. “Ze zijn van
regelmatig specialistische kennis in huis
groot belang, internet is een prachtige
om te leren over bijvoorbeeld internet of
aanvulling waar we veel mee doen, zoals
het verbeteren van bepaalde processen.
sturen aan de hand van de vele gegevens
Dat kan ik iedereen aanraden, vooropge-
die het oplevert over je klanten. Maar na
steld dat dat haalbaar en betaalbaar voor
dat internet, na die eerste kennismaking,
je is.”
komt de klant naar de winkel. Vaak met veel meer kennis dan voorheen, vaak al
Hoe kijkt Lap aan tegen de rol van de
goed geïnformeerd over de keuze die hij of
overheid? “Als de vraag er niet is, moet je
zij wil maken, maar op de vloer gebeurt
er als overheid van afblijven. En ik denk
het nog steeds. Daarom hebben we afgelo-
dat je vooral moet kijken naar waar je op
pen jaar de laatste fase van de organisatie
de verschillende onderdelen elkaar kunt
aangepast. De winkels zijn de verkoop-
versterken. Winkels, horeca, cultuur, toe-
punten, de rest gebeurt centraal. Inkoop,
risme….dat versterkt elkaar en daar kun je
planning, uitvoering, alles gebeurt vanuit
nog veel meer mee doen. De klant bepaalt
Drachten. In de winkels draait het om de
uiteindelijk of hij iets wil of niet en wan-
verkoop. Ja, daarmee hebben we een
neer. De zondag is steeds meer een uitge-
belangrijke fase achter de rug en kunnen
lezen dag voor veel mensen om een stad
we vol vooruit.”
in te gaan; en ook toeristen in een stad brengen steeds meer tijd door in winkels,
Behalve de verkoop die in de winkels
die ook een belangrijke bijdrage vormen
gerealiseerd wordt, zijn de winkels als
aan de levendigheid. Soms is het ook wel
zichtbare punten van veel breder belang,
goed om de hele discussie even los te laten
benadrukt hij. “Winkels betekenen de voe-
en te kijken wat er gebeurt; er komt van-
ling hebben met je lokale omgeving, weten
zelf weer een standaard, een balans, na
wat er speelt. De identiteit van de afzon-
alle verandering en onrust.”
derlijke winkels is van groot belang, het bepaalt in hoge mate je uitstraling.
De kracht van het MKB en de detailhan-
hebben pittige jaren achter de rug en
voerd. Misschien kan het op sommige
Daarom zijn wij ook altijd plaatselijk
del, benadrukt Lap, is voor ons allen van
vorig jaar hebben we voor het eerst
punten weer beter, maar het belangrijkste
actief, zijn we betrokken bij de winkelstra-
immens belang. Het is niet allen de groot-
gemerkt dat we positief beloond werden
vind ik altijd dat we alles er uit halen wat
ten en steunen we lokale initiatieven op
ste werkgever en een fundament in onze
voor de keuzes die we hebben gemaakt,
er in zit. Zoals laatst met die ijzel…al het
verschillende manieren. En we zijn
maatschappij, het vormt zeker voor veel
want dat kun je allemaal wel bedenken,
werk is uitgevoerd, soms met wat vertra-
natuurlijk lid van winkeliersverenigingen,
jongeren een opstap, een springplank naar
maar het zal ook moeten blijken. Dit jaar
ging op de dag, in een paar gevallen kwam
dat hoort bij keuzes maken en Dat zie je
hun verdere carrière. “Laten we ze die
kunnen we ook weer groeien. Door online
er een half dorp aan te pas om de wagen
niet bij de meeste grote ketens en dat is
ruimte geven, en dat kan alleen als we blij-
presentatie en de aanwezigheid in de
op weg te helpen, maar we hebben het
geen goede ontwikkeling. Je moet het
ven beseffen wat de waarde is van die
meubelcentra is ons verzorgingsgebied
voor elkaar gekregen en daar ben ik trots
samen doen.”
detailhandel, breidt dat het liefste uit en
groter geworden en daarnaast zijn we in
op. We hebben een mooi jaar voor de boeg
voeg er wat aan toe, zoals die onderdelen
de projectstoffering sterk gegroeid, dus ik
en er is genoeg te doen. Het is en blijft een
van horeca, van cultuur.”
kijk met een goed gevoel naar dit komen-
hartstikke mooi vak en ik ben nog lang
de jaar.”
niet klaar…”
Continuïteit als leidraad “De veranderingen in de markt spelen nu heel erg aan de onderkant; grote partijen
Maatschappelijk beschouwd is er nog wel
willen ook graag de doelgroep er boven
veel te doen, met Lippe Wonen gaat het
“We hebben de organisatie stevig staan en
naar zich toe trekken, meer service gaan
goed. “Dat mag ook wel weer, want we
de noodzakelijke veranderingen doorge-
visie magazine
12
“Recht toe, recht aan…” tanks voor opslag zijn wereldwijd nodig en toch zijn er niet veel bedrijven die prefab tanks maken. pas mestopslag / iss tanks is er een van. geworteld in Friesland, wereldwijd vermaard. Hepke taekema vind de tankbouw voor mestopslag een machtig mooie business. “recht toe, recht aan.”
T
oen hij het bedrijf in 2007 over-
opgebouwd na de doorstart. Dat was
nam was het vooral een bedrijf
nodig ook, kan ik je zeggen. Het bedrijf dat
voor tankbouw voor de interna-
notabene in Friesland is ontstaan, had
tionale industrie, de tak mestop-
vooral hier markt verloren en dat zijn we
slag was ingedut. “Toen ik voor het eerst
beetje bij beetje weer gaan terughalen.”
hier kwam, zag ik vooral een fax staan waar op een dag wel tien aanvragen voor
“Zeker de afgelopen jaren is er weer veel
opslagtanks kwamen binnenrollen. Als ik
gaande, de discussie over fosfaten, over
van die aanvragen er nu twee binnen haal,
uitstoot, noem maar op. Niet alleen in
moet ik daar toch een bedrijf op kunnen
Nederland, ook elders speelt dat. Europa
draaien, dacht ik toen.”
stopt de komende jaren miljarden in de Roemeense landbouw, dus gaat daar ook
Taekema kwam als commerciële man uit
veel gebeuren, want ook daar mag natuur-
de wereld van de kopieermachines en had
lijk niet zomaar mest meer uitgereden
zijn aandelen in dat bedrijf verkocht. Na
worden. Na België, dat ook een mestwet
een eerste kennismaking met PAS en ISS
heeft gekregen, is dat een van de landen
duurde het nog twee jaar voor hij het van
waar voor ons werk aan de winkel is,
de curator overnam na een faillissement.
alhoewel Nederland onze thuismarkt is en
Taekema startte het door met een groot
blijft.”
deel van de mensen die er werkten; inmiddels werken ze vast met vijftien man in
Opslag blijft altijd
Drachten en in totaal hebben ze 45 man
Wat op het boerenerf geïnstalleerd wordt
aan de slag. Het 35 jaar geleden door Ger
voor de mestopslag, wordt in aangepaste
Paques opgerichte en later door Koop
vorm overal ter wereld neergezet voor de
Tjuchem gekochte bedrijf in tankopslag-
industrie. Vuil water,
systemen, had behoefte aan een frisse en
afvalwater of allerlei
tegelijk gedegen aanpak. “Ik kom uit een
vloeistoffen, de interna-
commerciële wereld: er moet verkocht
tionale afdeling van
worden, want anders heb je geen
Taekema, ISS, vindt zijn
bestaansrecht. Nu zeg ik, wat een verade-
weg. Van Vietnam tot
ming is dit. Recht toe, recht aan, heerlijk.
Peru, overal zijn ze op
Niet meer die bla bla van de automatise-
locatie aan de slag om de
ring, maar gewoon zaken doen met
tanks te bouwen. “De onderstellen, de
elkaar.”
jacks, verschepen we naar de betreffende
Meer ondernemen
ondernemen. Ik denk op zich dat dat een
locatie en een van de supervisors gaat er
Hoe beschouwt Hepke Taekema de ont-
goede situatie is. Daarnaast is het zo dat
achteraan om ter plekke de bouw te bege-
wikkelingen in zijn wereld? “In onze eigen
er weliswaar minder boeren komen, maar
Na de doorstart van PAS heeft het bedrijf
leiden met lokale aannemers. Opslag blijft
tak van sport, is de markt van de biover-
de bedrijfsgrootte groeit en door het losla-
met z’n twee afdelingen de balans weer
altijd en overal.” Toch is de balans tussen
gistingsinstallaties helemaal ingezakt, dat
ten van de melkprijs neemt de mesthoe-
gevonden. PAS Mestopslag als het full ser-
de twee poten van z’n bedrijf van groot
is niet van de grond gekomen. Wel merk je
veelheid ook toe en dat is weer goed voor
vicebedrijf voor de vooral Nederlandse
belang, zegt Taekema. “De stabiliteit zit
de voorzichtige opgang van de monover-
ons; meer mest, meer opslag. In deze onze-
boer, die een oplossing moet hebben voor
vooral in de agrarische poot van de
gisting, dat zou wel eens interessant kun-
kere tijd kan het dan ook weer voorkomen
z’n mestopslag. Vergunningen, nieuw-
mestopslag; de internationale poot is veel
nen worden, zeker als het wordt gekop-
dat een boer zegt, ik wil wel investeren in
bouw, betonnen tanks, stalen tanks, mest-
onrustiger. Het zijn vaak grote orders,
peld aan gaswinning. Ook daar heb je tan-
andere mestopslag, maar het gaat even
bassins, mestzakken, silo- afdekkingen en
maar soms worden ze ook zomaar afgebla-
kopslag nodig, ook al komt er dan een
niet. In dat geval zorgen we met de boer
alle benodigde keuringen, het hele pallet
zen, omdat er ergens oorlog driegt bijvoor-
andere kap op omdat de mest wel moet
voor een passende financiële oplossing.
wordt door het volledig gecertificeerde
beeld of de wereldwijde economie tegen
kunnen vergisten. Een goeie ontwikkeling,
Het is een markt waarin mensen met
PAS verzorgd. Het ontzorgen van de boer
zit. Een verschil bovendien met de
want als je ziet wat je op die manier wel
mensen afspraken maken en naast kwali-
bij z’n mestopslag is de stabiele poot van
mestopslag is, dat we voor die categorie de
met mest kunt, is het doodzonde om dat
teit voert gunning gelukkig nog steeds de
z’n bedrijf zegt Taekema. “Je weet hoeveel
hoofdaannemer zijn, een rechtstreeks con-
niet te doen.”
boventoon.”
boeren er zijn, je weet ongeveer hoeveel
tact hebben met de opdrachtgever. Voor
boeren een nieuwe tank nodig hebben of
de industrie worden we meestal ingescha-
“Door de wereldwijde ontwikkelingen in
gaan nieuwbouwen of uitbreiden. Dus
keld als onderaannemer, door
de melkindustrie, is er voor de melkvee-
moet je er voor zorgen dat je er bij bent als
Nederlandse bouwbedrijven of ingeni-
houders natuurlijk wel een andere situatie
het nodig is. Dat hebben we allemaal weer
eursbureaus.”
ontstaan; hun inkomen is gedaald met de
Ontzorgen
Hepke taekeMa pas mestopslag | iss tanks
huidige melkprijs en is onzekerder geworden. Voor boeren betekent het meer dan de
afgelopen jaren dat ze meer moeten gaan
visie magazine
13
“Het verschil tussen goed en goud is groot” Hij is de vierde generatie uit een aannemersgeslacht. jetze lont, 34 jaar en vol vertrouwen over de prachtige toekomst voor z’n bouwbedrijf. innoveren en meegaan in de veranderende en digitaliserende wereld, leren van een hockeycoach en ricardo semler. op de bezinnende koffie in sint annaparochie.
Z
’n doelen voor de komende jaren
Goed of goud
de dat we moesten veranderen, hebben we
het zou gaan, maar zeker met ons team,
zijn helder: over drie jaar is Lont
In de aanloop naar het volledige eigenaar-
een team bij elkaar gezocht van vijf ande-
maak ik me geen zorgen. Toen ik m’n visie
een zelflerend bedrijf met hon-
schap van het bedrijf, realiseerde hij zich
ren met wie we in vier jaar het hele proces
over verandering een paar jaar geleden
derd procent klanttevredenheid
dat het anders moest. De tijd van nu en
aangaan, drie mensen van de uitvoering
uitlegde voor een volle zaal waar iedereen
en vaste partners. “In de bouw is in al die
straks vereist anders omgaan met elkaar,
en bouw, drie mensen van kantoor. Samen
zat, was het daarna even stil en toen
decennia weinig geïnnoveerd, het was en
met werknemers, met processen, met pro-
zetten we de stappen en begeleiden we
kwam het applaus, omdat de behoefte om
is stenen stapelen. Daar komt grote veran-
jecten. Strakke hiërarchie werkt niet meer.
het proces.”
te veranderen werd herkend. Het vertrou-
dering in.” De succesvolle Tesla is het spre-
En behalve een andere tijd met ’n andere
kende voorbeeld van die verandering. “Stel
mores, zegt Lont, bleek hijzelf ook een
Inspiratie
bewustwording en inspiratie, en het is
je toch voor dat je een auto alleen maar op
heel ander mens dan zijn vader en opa. “Ik
Het typeert Jetze Lont; hij neemt de tijd
prachtig om te zien wat dat teweeg
internet kunt kopen en dat je om de
ben eigenlijk helemaal geen aannemer,
z’n bezoek uit te leggen hoe hij het ziet,
brengt.”
bestelling af te ronden even een serieuze
geen projectontwikkelaar ook. Ik heb een
waar het vandaan komt, wat het betekent,
aanbetaling mag doen. Dan wordt je later
ander karakter en vind vooral processen
wat het hem doet, wat hij leert aan die-
2016 wordt het jaar van stappen zetten,
voor een gesprek uitgenodigd om alles nog
en organisatieontwikkeling interessant.
nend leiderschap, aan coaching en leren
verwacht Lont. Stappen die voor z’n
eens door te nemen, dus pas in die fase is
Daarom ben ik een cursus begonnen met
denken in competenties. De boeken van
bouwbedrijf zullen resulteren in verdere
er sprake van de ‘human touch’. Dat is wat
veertig andere, vergelijkbare bedrijven om
de Braziliaanse ondernemer Ricardo
interne digitalisering, bij voorbeeld in het
anders dan de autoverkoop tot nu toe.”
het bedrijf zelflerend te kunnen maken.”
Semler heeft hij zorgvuldig doorgespit.
verder stroomlijnen van project naar pro-
Tesla- CEO Elon Musk is voor Lont inmid-
wen was er. Het eerste jaar was er een van
“Als je vrij wilt zijn, moet je je medewer-
ces. Digitalisering van de kopersbegeleiding staat al op stapel. Het primaire pro-
dels een lichtend voorbeeld. “Die man had
Hockeycoach Mark Lammers begeleidt de
kers laten bepalen hoe zij het doen” is een
nog nooit een auto bedacht of gebouwd,
veertig ondernemers op hun weg naar ver-
van diens gevleugelde uitspraken om aan
ces digitaliseren laat nog even op zich
dus iedereen dacht, dat gaat het niet wor-
andering. “Mensen meenemen in verande-
te geven waar de kracht ligt van de toe-
wachten, geeft Lont eerlijk toe, dat is een
den…”
ring, dat is een van de voornaamste din-
komst voor bedrijven.
forse stap. Veranderingen zijn fundamenteel en kosten tijd en energie en tijd moet
gen die ik van hem heb geleerd. Lammers Stel je voor dat je dat Tesla- model,
realiseerde zich na veel tweede plaatsen
Was het niet wennen, die kwetsbaarheid
je ook leren nemen. “We zetten stappen
betoogt Jetze Lont, zou loslaten op de nog
met de hockeydames dat het verschil tus-
om zoveel verandering door te gaan voe-
naar een community. Happy, sociaal en
immer analoge bouwwereld. Digitalisering
sen goed en goud erg groot is. Hij zocht
ren met een bedrijf waar 75 mensen
met perspectief voor elkaar.”
wil hij maar zeggen, en zeker van primaire
het bij zichzelf, erkende dat hij met alle
afhankelijk zijn voor hun inkomen? “Ik
processen zoals bestellen, is meer dan een
doelen en veranderingen zijn ‘dames’ niet
heb in de loop van de tijd
trending topic. “Toen wij het verande-
had meegenomen. Dat besef is de grote
geleerd in m’n kracht te
ringsproces aangingen in ons bedrijf,
verandering gebleken die vier jaar later
gaan staan, om mezelf te
maakten we elkaar duidelijk dat we maar
resulteerde in goud.” Wat betekende dat
zijn. Ja, in het begin heb
dertig procent van de tijd besteden aan
bij z’n bouwbedrijf? “Toen ik me realiseer-
ik me wel afgevraagd hoe
het bouwen zelf, dus aan het waarde toevoegen voor de klant. Dertig procent! Dat betekent dat we enorm goed kunnen werken aan het tegengaan van verspilling die ergens in die overige zeventig procent zit…”
Kruidenier aan de deur Jetze Lont is de vierde generatie en staat sinds twee jaar aan het roer van het familiebedrijf in Sint Annaparochie. Geworteld in de omgeving, ooit begonnen aan de dijk een paar kilometer verderop en gegroeid naar een mooie omzet van ca. 36 miljoen euro met 75 werknemers, ’n middelgroot bedrijf met z’n actieradius in het noorden. Hij mag zaken graag beschouwen door ze in een bredere context te plaatsen. “Het is nog niet zo lang geleden dat alles aan de deur werd gebracht en verkocht. Dat is helemaal weg geweest en nu komt het in een andere vorm weer terug. De kruidenier van toen, is nu de bezorgdienst van Albert Heijn. Van decentraal is veel doorgegroeid naar centrale niveaus en nu zien we weer een beweging naar decentraal.”
JetZe lont BouWBeDrijF lont
visie magazine
14
“Hoofd en buik zijn bepalend” je afvragen wat je kunt bijdragen aan de ambitie van je klant. Bentacera’s jan de jong ziet ook het accountantsvak veranderen. over ‘t buikgevoel van je klanten. Het mooie aan persoonlijke dienstverlening is dat het onderscheidend werkt.
“H
et afgelopen jaar hebben we alle interne processen verbeterd zoals we dat hadden bedacht en dat is
grotendeels klaar en dat betekent dat we
Jan de Jong Bentacera
beter zijn ingericht om mee te kijken en te denken met de klant hoe die z’n bedrijf exploiteert. De trend binnen de accountancy en dus ook bij de accountants van Bentacera is in te spelen op de veranderende rol van accountant naar adviseur. Het gaat er om hoe de klant jou ziet, hoe beoordeelt de klant de mensen die hier werken. Wij zijn van accountants mensen geworden die zich afvragen wat onze rol is in het behalen van de ambities van de klant.” Een slankere efficiënte organisatie, omdat automatisering veel elementaire processen heeft overgenomen en sterk heeft verbeterd. ’n Beter rendement omdat de slankere organisatie minder mensen vergt dan voorheen en tegelijk handhaven van kwaliteit; dat was voor Jan de Jong vooral 2015. De interne slag om de veranderingen
sen keert terug en dus groei je steeds meer
Florida van Europa
dragen. Leren meedenken, daar zijn we
vorm te geven. “Dat is in z’n hoofdlijnen
toe naar een zelfsturende organisatie.”
“Het verdienmodel wordt anders als je
goed in.”
wel achter de rug en stap je weer meer
daarop stuurt en het koopmanschap van
naar buiten. Wij allemaal, want juist de
“Jongere mensen zitten er heel anders in.
je mensen gaat dan een belangrijke rol
Heeft dat ook perspectief voor de regio?
manier waarop je naar en voor de klant
Die kijken anders aan tegen de wereld,
vervullen. Je kunt aan je klant natuurlijk
“Soms hoor ik dat we over een aantal
inzet is veranderd. De adviseursfunctie die
gaan veel meer uit van delen; vinden dat
niet kwijt dat je je financieel specialist na
jaren het Florida van Europa zijn, omdat
we nu in hoofdzaak vervullen, vergt een
contract voor onbepaalde tijd ook niet
jouw advies wel even tegen een nu gelden-
we hier de ruimte en de rust hebben, het
andere mindset en het mooie is dat onze
interessant, maar wel de vraag wat ze
de commissie wel een financiering laat
is hier goed toeven omdat veel meer zaken
mensen dat leuk vinden. Natuurlijk moet
kunnen bijdragen en omgekeerd. Denken
regelen. Vooral de markt zelf is daar in
en werk op afstand kan worden gedaan.
iedereen wennen aan verandering, het is
niet zozeer vanuit de gedachte meer dat
bepalend, de overheid komt daar achter
Nog even afgezien van het wat andere
geen knop die je zomaar omdraait. Veel
ze zekerheden nodig hebben om materieel
aan. In allerlei branches zie je de overheid
weertype, ik vraag me wel af of we volgen-
meer dan voorheen is meedenken met de
waarde op te bouwen, ze vragen zich af
eigenlijk met wet en regelgeving achter
de generaties genoeg te bieden hebben,
klant je rol, wat is zijn ambitie, wat houdt
hoe ze zich willen ontwikkelen; jij kunt
lopen op de veranderde wereld, kijk maar
ook mijn kinderen kijken heel anders aan
zijn bedrijf eigenlijk in, welke trends en
daar aan bijdragen. Ik vind dat mooi om te
naar de manier waarop overheden
tegen de mogelijkheden die ze hebben in
ontwikkelingen spelen een rol in het
doen, het voegt weer iets toe aan het den-
omgaan tegen nieuwe taxivormen als
de hele wereld.”
bedrijf van de klant, hoe gaat de klant om
ken, je leert er door schakelen en je beter
Uber.”
met de veranderingen?”
te verplaatsen in de ander. Ik geniet van
De confrontatie aangaan
“Technologische ontwikkelingen zoals in
jongeren die vanuit hun ambitie de con-
“De klant zal steeds meer vanuit z’n onder-
frontatie met me aangaan.”
buik reageren op wat hij vindt van je
watertechnologie in Leeuwarden hebben
opstelling; wat vindt hij er van als jij je
we hard nodig om aantrekkelijk te blijven.
Lezen, luisteren en om je heen kijken. Jan
Groningen of de sterke aandacht voor
de Jong ervaart de veranderende accoun-
“Nog een jaar of vijf en dan is het uurtje-
veel meer dan voorheen opstelt als mee-
Gelukkig zie ik ook in bij maakbedrijven
tantswereld als verfrissend, een toevoe-
factuurtje- denken volledig weg, is het
denker en hoe ga jij als accountant om
dat ze vakwerk steeds meer verbinden aan
ging op wat er was. Wat het betekent voor
waardedenken, de waarde creatie, bepa-
met zijn reactie, hoe schat je dat in? Hoofd
technologie, innovatie en de oplossingsge-
mensen, wat het met ze doet, jongere
lend geworden en zijn we deel van iets
en buik zijn steeds meer bepalend en daar
richtheid naar hun klanten, het meeden-
mensen die volstrekt anders aankijken
groters. De accountant is dan vooral het
zit het onderscheid in de accountancy, in
ken vanuit je kennis en ambacht. Hoe jij
tegen de wereld. “Nee, lastig vind ik het
eerste luik waar de klant voorbij komt en
persoonlijke dienstverlening. Wie waarom
daar in staat, herkennen mensen steeds
niet. We hebben steeds betere hulpmidde-
ben je deel van een groter geheel met
kiest voor wie, heeft daar alles mee te
beter. Die klik met je klant, daar gaat het
len gekregen om ons vak uit te oefenen,
allerlei specialisten. Niet voor niets heb-
maken; je onderscheid zit in de mensen
om.”
dus als je die goed inzet kun je je werk
ben we sinds begin dit jaar iemand met
die zich afvragen wat je kunt bijdragen
heel goed doen. Mensen zien dat zelf ook
een bancaire achtergrond aangenomen
aan het oplossen van problemen of uitda-
en gaan steeds meer mee in die rol die ze
om voor Bentacera de specialist in
gingen van en voor je klanten, wat kan ik
nu hebben; de zelfstandigheid van men-
bedrijfsfinanciering te zijn.”
uitvinden op mijn vakgebied om bij te
visie magazine
15
“Wendbaarheid is het credo in huidige markt” levensmiddelen, fietsen en non-food producten als barbecues. een greep uit de handel van logistiek dienstverlener portena. kwaliteit en veiligheid voor opdrachtgevers gekoppeld aan een flexibele inzet. uitbreiding op de thuisbasis en elders als resultaat van vertrouwen en nuchtere ambitie. Hoe speel je logistiek in op voortdurende verandering?
“W
land. We werken prima samen met een
toekomst hun weg naar de consument
aantal partners in het midden van het
blijven vinden, is nog even de vraag. Ook
land, maar we willen onze klanten de
daar zal verandering in komen en dus
zekerheden kunnen bieden van eigen
moet je voortdurend blijven schakelen,
opslagcapaciteit op de juiste locatie zoals
blijven studeren op oplossingen en inspe-
ze dat van ons gewend zijn. Natuurlijk
len op wensen en eisen.”
spelen kosten uiteindelijk een rol in de keuze waar je je opslag kunt aanbieden;
Naast de fietsen vullen de barbecues van
ook al heb je een goede relatie met je
Weber een groot deel van de Portena- pal-
klant, iedere kilometer die je verder moet,
lets. De Amerikanen hebben een premium
telt uiteindelijk in de keuzes die gemaakt
merk in handen en werken al tien jaar
worden. Dit jaar zal daar meer duidelijk-
lang met Portena. ”Die samenwerking
heid over komen. De warehouses zitten
hebben we weer verlengd, al zal de invul-
vol, de economie groeit, dus de behoefte
ling anders worden. Ook Weber oriënteert
om concreet stappen te zetten is groot.”
zich voortdurend op alle veranderingen in de consumentenmarkt, zoals de toename
at we zeker weten is
heeft Portena in 1978 vanwege de bereik-
Vooral in de zuivel is op dit moment een
dat de goederen van
baarheid voor Heerenveen gekozen. Visser
enorme opslagbehoefte, omdat de wereld-
het logistieke netwerk is aan de orde;
de fabrikant naar de
kent het familiebedrijf langzamerhand als
wijde handel even stagneert en de voorra-
steeds meer producten zullen rechtstreeks
consument blijven
z’n broekzak; hij kwam zelf in 1996 bij het
den groot zijn door toegenomen produc-
van fabrikant naar consument gaan, de
bedrijf werken.
tie. Portena heeft met de zuivelreuzen in
keten verandert.”
gaan en we weten hoe het nu gaat. Ook weten we dat de logistieke markt sterk in
van online handel. Het personaliseren van
Heerenveen nauwe samenwerking; niet
beweging is en dat traditionele modellen
“Het is moeilijker geworden voor langere
alleen het transport maar ook de opslag
veranderen. Deze veranderingen zijn niet
tijd de lijnen uit te zetten, er verandert
van voorraden met alle bijkomende eisen
Visser is het zonneklaar dat de distributie
altijd even voorspelbaar, maar wel bijna
veel en in een snel tempo. We zijn er van
die met name wereldmarktleider Fonterra
die online handel met zich meebrengt,
een gegeven en daarmee een terugkerend
overtuigd dat het goed is om spreiding te
stelt. “Veiligheid in de hele keten is van
anders georganiseerd moet worden. “Je
onderwerp van gesprek met onze relaties.
hebben in opdrachtgevers en aanbod;
enorm belang en daarom zijn we blij dat
ziet het heel sterk in grote steden als
wanneer het in de ene markt moeizamer
wij dat kunnen bieden.”
Amsterdam, dat slibt volledig dicht met
“Natuurlijk moet dat anders.” Voor René
René Visser is er even nuchter als ambiti-
gaat, heb je het voordeel van opleving aan
eus onder. Nuchter omdat je soms onder
de andere kant. De groei in de totale
De keten verandert
ders en van andere leveranciers, service-
je ogen je klanten failliet ziet gaan, zoals
markt merken we, de opslagcapaciteit in
Met het eveneens Heerenveense Accell,
onderhouds- en aannemingsbedrijven.
onlangs gebeurde met Macintosh Groep
Heerenveen is vol, we huren nu ruim
moederbedrijf van Batavus, Sparta en
Het gaat niet alleen om de aantallen bus-
waarvoor Portena veel logistieke dienst-
10.000 meter opslag bij op externe loca-
Koga, heeft Portena ook een stevige band.
jes, het gaat ook over de beladingsgraad,
verlening verrichtte. Tegelijk ambitieus
ties. We kijken naar uitbreiding, want blij-
“De fietsen rollen zo vanuit de productie
die in veel gevallen amper veertig procent
omdat de zuivelreuzen Fonterra en
vend huren is geen optie.”
onze vrachtwagen in. Met Accell studeren
is! Heel inefficiënt, dat kan zo niet blijven.”
Ausnutricia Hyproca vanuit hun Heerenveense bases ook de samenwerking
Kilometers en keuzes
met de Heerenveense distributeur hebben gevonden. In 1932 in Langweer begonnen,
we voortdurend op het verbeteren van
alle busjes die er rondrijden, van vervoer-
onze gezamenlijke logistieke processen.”
Toegevoegde waarde
“Ja, we praten over uitbreiden in
In de fietsenbranche zal ook het nodige
Verschuivingen in de manier waarop pro-
Heerenveen, want dat is onze thuisbasis.
veranderen, verwacht Visser. “Er blijven er
ducten naar de consument gaan en hoe
rené visser portena logistiek
En we kijken ook naar
echt wel fietsen geproduceerd in
producten binnen de zakelijke markt van
uitbreiding van onze
Nederland, maar naast het leveren binnen
de een naar de ander gaan. “Op ieder ter-
activiteiten in het mid-
Nederland is er een steeds groter aandeel
rein is het aan het schuiven en het is heel
den en zuiden van het
in de export. Maar hoe die fietsen in de
lastig in te schatten hoe het over een paar jaar zal zijn. Dat betekent ook voor ons dat we heel goed moeten kijken wat wij kunnen doen in dat proces. Ik denk dat het belangrijkste is dat we wendbaar zijn, dat we kunnen schakelen als het nodig is.” “Het is heel belangrijk te zorgen voor een goede spreiding, dat heeft ons behoorlijk door de crisis heen geholpen; daarnaast moeten we kunnen voldoen aan klantbehoeften zoals sterke focus op efficiency en veiligheid. Wij moeten wendbaar en flexibel zijn, dat is het credo. Klaar zijn om mee te gaan in veranderingen. Wat daarin blijvend een voorname rol speelt, is het feit dat we een familiebedrijf zijn met een hoge mate van betrokkenheid. De factor ‘mens’ is een zeer belangrijke toegevoegde waarde van en voor ons bedrijf; de betrouwbaarheid van de mensen. Het gaat er om dat je dat combineert met efficiency. Als we dat goed doen, kan Portena blijvend het verschil blijven maken.”
BLOKHUTREUS.NL HELLINGSTRAAT 4 | 9269 PV | FEANWALDEN | TEL: 0511-705250 | MOBIEL: 06-2251 0084 BLOKHUT SUMMER - 28mm 380 x 300 cm + 70 cm luifel
€ 1395,-
GRATIS GEIMPREGNEERD + GRATIS FUNDATIELIGGERS
Laat u inspireren door Blokhutreus.nl Breng vrijblijvend een bezoek aan ons showterrein te Feanwâlden met ruim vele modellen!
de Bruin
Houtbouw.nl HELLINGSTRAAT 4 | 9269 PV | FEANWALDEN | TEL: 0511-705250 | MOBIEL: 06-2251 0084 Berging lessenaar + overkapping 200 x 300 cm berging + 300 cm overkapping
€ 2995,INCL. MONTAGE !
Houtbouw de Bruin, dé inspiratie voor uw tuin!