NGJARJE DHE DËSHMI
diskriminuese antishqiptare të Beogradit e të Shkupit. Sipas tij, ky diskriminim në Maqedoni do të vazhdojë edhe pas aprovimit të Kushtetutës së re të vitit 1974, me të cilën shqiptarët formalisht u bënë element konstituiv të shtetit, duke i marrë të gjitha të drejtat që i gëzonin maqedonasit. Mirëpo këto të drejta, për dallim nga shqiptarët e Kosovës, në Maqedoni ngelën vetëm në letër, sepse siç pohon autori, përveç përmirësimit sa i përket shkollimit të mesëm, shqiptarët nuk fituan asnjë të drejtë tjetër që ju garantohej me kushtetutë. Një çështje tjetër që trajtohet në këtë vepër, është pozita e shqiptarëve në Maqedoni pas përmbysjes së komunizmit, që autori duke ofruar fakte burimore, përkujton lexuesin shqiptar se si rrodhën proceset politike nga shpallja e pavarësisë së Maqedonisë e deri te lufta e UÇK-së e vitit 2001. Sipas tij, i ashtuquajturi pushtet demokratik maqedonas, jo që u ofroi shqiptarëve barazinë nacionale me maqedonasit, por madje me Kushtetutën e vitit 1991, atyre ua mohoi edhe ato të drejta që ekzistonin në letër sipas Kushtetutës së vitit 1974. Për këtë, autori me të drejtë fajëson faktorin e atëhershëm politike shqiptar, i cili nuk arriti të del me një platformë të përbashkët politik, me të cilën do të kushtëzohej qeveria maqedonase të bëjë ndryshimin e kushtetutës, ku shqiptarët krahas maqedonasve do të jenë element shtetformues. Dështimi i faktorit politik shqiptarë, sipas Salih Saliut, solli luftën e vitit 2001, e cila rezultoi me Marrëveshjen e Ohrit, me çka duheshe përfundimisht të realizohen kërkesat e kamotshme të shqiptarëve, sepse u bë ndryshimi i Kushtetutës së vitit 1991, ku shqiptarët i fituan të drejtat që me dekada të tëra ju mohoheshin nga pushtuesit e ndryshëm sllavë. 181