rojynwe no.13

‫ژمار‌ه (‪)١٣‬دووشەممە‪2012/٣/٥ ،‬‬

‫رۆژنامەیەکی گشتی سەربەخۆیە‪ ،‬رێکخراوی کارکردن لەپێناوی ئاشتی‪ ،‬دوو هەفتە جارێک دەریدەکات‬

‫‪No. 13, Monday 05.03.2012‬‬

‫ماده‌هۆشبەره‌كان واقعێكی تاڵ‬ ‫وئاینده‌یەكی نادیار‬

‫قوتابیانی خانەقین لە نێوان‬ ‫بەرداشی پرۆگرامی خوێندنی هەرێم‬ ‫ورێنماییەكانی دیالە‬

‫‪02..‬‬

‫جلوالء بين مطرقة االرهاب وسندانة‬ ‫االوضاع الخدمية المزرية‬

‫‪03..‬‬

‫كۆڕێك ده‌رباره‌ی ماد ‌ه هۆشبەره‌كان بەڕێوه‌چوو‬ ‫رۆژی نوێ‬ ‫رێكخ����راوی‬ ‫‪2012/2/26‬‬ ‫رۆژی‬ ‫پەرەپێدانی دیموكراسی بە هاوكاری ناوەندی‬ ‫كلت����وری خانەقی����ن كۆڕێكی����ان دەربارەی‬ ‫مادەهۆشبەرەكان وكاریگەری لەسەر مرۆڤ‬ ‫بۆ دكتۆرە دونیا تەیب سازكرد‪ ،‬لەو كۆڕەدا‬ ‫بەروونی تیشك خرایەسەر مادەهۆشبەرەكان‬ ‫وهۆكاری باڵوبوونەوەی����ان لە نێو كۆمەڵگە‬ ‫و زیانەكان����ی ئ����ەو مادانە لەس����ەر مرۆڤـ و‬ ‫كۆمەڵگ����ە و جۆری ئ����ەو مادانە و چۆنێتی‬ ‫چارەسەر كردنی ئەو كەسانەی كە ئالۆدەی‬ ‫ئەو بوون‪ ،‬كۆڕەكە نزیك����ەی دووكاتژمێری‬ ‫خایاند تێیدا ژمارەیەكی بەرچاو لە گەنجان و‬ ‫رۆشنبیرانی خانەقین ئامادەبوون‪،‬لەكۆتایی‬ ‫كۆڕەك����ە بەش����داربووان بە پرس����یار و راو‬ ‫سەرەنج كۆڕەكەیان زیاتر دەوڵەمەند كرد‪.‬‬

‫مانگرتن لە خانەقین ئەنجامدرا‬ ‫تایبه‌ت ‪ -‬رۆژی نوێ‬ ‫لێژنەی بەرگری كردن ل���ە بەرژەوەندییە‬ ‫گش���تییەكانی خانەقین مانگرتنیان بۆ ماوەی‬ ‫دوو رۆژ راگەیان���د ‪،‬ل���ە بەیانامەیەك���دا ك���ە‬ ‫وێنەیەكی دەس���ت رۆژی ن���وێ كەوتووە ئەو‬ ‫لیژنەی داوا لە حكومەتی هەرێمی كوردس���تان‬ ‫دەكات ب���ە زووترین كاك هێزی پێش���مەرگە‬ ‫رەوانەی ناچەكانی سەعدیەوجەلەوال بكات بۆ‬ ‫پاراس���تنی گیانی هاواڵتیانی ئەو ناوچانە لە‬ ‫تیرۆریس���تان‪،‬هەر لەو بەیانامەیەدا كە رۆژی‬ ‫‪ 2012/2/28‬باڵوكراوەت���ەوە هات���ووە"داوا لە‬ ‫هەموو هاواڵتییەكی كوردی بەشەرەف ئەكەین‬ ‫و هەم���وو كوردس���تانیان كە پش���تگیری لە‬ ‫كەمپینەكەمان بكەن بۆ فش���ار هێنان بۆ سەر‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردس���تان تا بە زووترین‬

‫برینداربوونی سێ سەربازی‬ ‫عیراقی لە نەفتخانە‬

‫كات هێزی پێش���مەرگەی كوردستان رەوانەی‬ ‫شاروچكەی جەلەوال و سەعدیە بكات " لیژنەی‬ ‫ناوب���راو لە رێگەی بەیانامەكەی���ەوە داوای لە‬ ‫رێكخ���راو الیەنە پەیوەندی دارەكانەوە كردووە‬ ‫كە بەهانای خەڵكی ئەم دوو ش���ارۆچكەیەوە‬ ‫بێ���ن و ل���ە كوش���تن و تۆقان���دن رزگاریان‬ ‫بكەن‪،‬لەمبارەیەوە س���ەروەر عەل���ی ئەندامی‬ ‫لیژن���ەی بەرگ���ری ك���ردن ل���ە بەرژەوەندییە‬ ‫گش���تییەكانی خانەقین ب���ۆ رۆژی نوێی وتی‬ ‫"ئێم���ە بڕی���اری مانگرتنم���ان داوە بۆ ماوەی‬ ‫دوو رۆژ بۆ ئەوەی فشارێك لەسەر حكومەتی‬ ‫هەرێم دروست بكەین تا بە زووترین كات هێزی‬ ‫پێشمەرگە رەوانەی ئەو ناوچانە بكات‪،‬و ئەگەر‬ ‫وەاڵمیان نەداینەوە ئ���ەوا رێگەی تر ئەگرینە‬ ‫ب���ەر" جێی ئاماژەی���ە لیژنەی ناوب���راو رۆژی‬ ‫‪ 2012\2\29‬دەستیان بە مانگرتن كرد و دوو‬ ‫رۆژ خایاند ‪.‬‬

‫ش����ەوی ‪ 2012\2\23-22‬ل����ە س����ەر رێگای‬ ‫س����ەرەكی (نەف����ت خانە) بۆمبیك����ی چێنراو بە‬ ‫هێزەكانی س����وپای عێراقی ل����ە فەوجی چواری‬ ‫نەفت خانە تەقیەوە بوبەهۆی بریندار بوونی سێ‌‬ ‫سەربازی فەوجی ناوبراو‪.‬‬ ‫لەوبارەی����ەوە س����ەرچاوەیەكی ئ����اگادار لە‬ ‫ناوچەك����ە بە رۆژی نوێ����ی راگەیاند ‪ :‬لە الیەن‬ ‫تیرۆرس����تانەوە بۆمبێكی چێنراو بە ئۆتۆمبیلێكی‬ ‫س����وپای عێراق����ی لە س����ەر ریگای س����ەرەكی‬ ‫نەف����ت خانە نزیگ گوندی (ن����ەدا) تەقیەوەتەوە‬ ‫بۆتە هۆی بریندار بوونی س����ێ‌ س����ەربازی عێراق‬ ‫ئەوەس����ەرچاوەیە ئەوەش����ی دووپ����ا ت كردەوە‬ ‫كە ئەو (‪)3‬س����ەربازە رەوانەی نەخوش����خانەی‬ ‫خانەقین كراون و كاری فریاكەوتنی س����ەرەتایان‬ ‫بۆ كراوە و پاش����ان رەوانەی نەخوش����خانەی بە‬ ‫عقوبە كراون‪.‬‬

‫رۆژی نوێ‬ ‫لە ئاكامی كێش���ەیەكی خێزانی رۆژی‬ ‫‪ 2012/2/19‬پیاوێك ل���ە خانەقین خۆی‬ ‫دەس���وتێنێت و بەه���ۆی زۆری رێ���ژەی‬ ‫س���ووتانەكەیەوە لە نەخۆش���خانە گیانی‬ ‫لە دەس���تدا‪،‬لەوبارەیەوە سەرچاوەیەكی‬ ‫ئەمن���ی ل���ە خانەقین پێ���ی راگەیاندین‬ ‫‪:‬پیاوێ���ك ب���ە ن���اوی (ل ع) بە هۆی‬ ‫كێش���ەی خێزانیەوە خۆی دەسوتێنێت و‬ ‫سەرچاوەكە ئەوەشی راگەیاند ئەو پیاوە‬ ‫دەس���ت بەجێ‌ رەوانەی نەخوش���خانەی‬ ‫خانەقی���ن كراوە بەاڵم دوای دوو رۆژ لە‬ ‫خۆس���وتاندنەكەی كۆچی دوایی كرد ‪،‬‬ ‫س���ەرچاوەكە دووپاتی كردەوە كە بەپێ‬

‫ئ���ەو وتانەی لە ك���ەس و كاری پیاوەكە‬ ‫وەرگیراوە ‪،‬ناوبراو كێشە لە نێوان خۆی‬ ‫و هاوس���ەركەی روودەدات ل���ە ئاكام���دا‬ ‫خ���ۆی دەسوتێنێت‪،‬ووتیش���ی ‪ :‬ئێم���ە‬ ‫لێكولینەوەی زیاتر لە رووداوەكە دەكەین‬ ‫بە پێی یاس���ا هەر ئیجرائاتێك بخوازێت‬ ‫ئەنجام���یدەدەی���ن‪.‬‬ ‫ئەم پیاوە كە لە دایك بووی س���اڵی‬ ‫‪ 1964‬دوو منداڵ���ی هەی���ە و بری���كاری‬ ‫دابەش���كردنی خۆراك ب���ووە ‪ .‬جێگەی‬ ‫ئاماژە پێكردنە لەماوەی مانگی رابردوودا‬ ‫ئەم���ە دووەمین پیاوە ل���ە خانەقین كە‬ ‫خ���ۆیدەكوژێ���ت‪.‬‬

‫(‪) NGO‬ی گەرمیان كۆبوونەوه‌یەكیان لە خانەقین سازكرد‬ ‫تایبه‌ت ‪ -‬رۆژی نوێ‬

‫رۆژی نوێ ‪ -‬تایبه‌ت‬

‫پیاوێك لەخانەقین خۆی دەسووتێنێت‬

‫بەمەبەستی توندوتۆڵ كردنی پەیوەندییەكان‬ ‫و برەودان ب���ەكاری رێكخراویی ل���ە ناوچەكەدا‬ ‫رۆژی ‪ 2012/2/20‬رێكخ���راوی (‪)NGO‬‬ ‫گەرمی���ان س���ەردانی ش���اری خانەقینیان كرد‬ ‫ولەگ���ەڵ ژمارەیەك لە رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنی لەو شارە كۆبوونەوەیەكیان ساز كرد‪،‬لەو‬ ‫كۆبوونەوەی���ەدا بەروونی تیش���ك خرایە س���ەر‬ ‫كاری رێكخراوەیی لەش���اری خانەقین و چۆنێتی‬ ‫هاوكاری وهەماهەنگی كردن لە نێوان رێكخراوەكا‬ ‫و ئ���ەو ئاس���تەنگانەی دێن���ە ب���ەردەم كاری‬ ‫رێكخ���راوەكان لە خانەقی���ن و پەیوەندی نێوان‬ ‫رێكخراوەكانی كۆمەڵگ���ەی مەدەنی و فەرمانگە‬ ‫حكومییەكان‪،‬لەالی���ەن خۆیان���ەوە رێكخ���راوە‬ ‫بەش���داربووەكانی كۆبوونەوەكە راو س���ەرەنجی‬ ‫خۆی���ان دەرب���ارەی بابەتەكان���ی كۆبوونەوەكە‬ ‫دەربڕی و لەكۆتاییدا بریار درا كە بەردەوام ئەم‬ ‫رێكخراوانە كۆبوونەوە ئەنجام بدەن بۆ دروس���ت‬ ‫كردنی پردێكی پەیوەندی لە نێوانیاندا‪.‬‬

‫‪07..‬‬ ‫سەروتار‬

‫سەرنوسەر‬

‫كێ ئازادی سنوور‬ ‫دار دەكات ؟!‬ ‫سەرن‬ ‫زۆرن ئەوان����ەی رۆژان����ە ب����ە ن����اوی‬ ‫ئازادییەوە دەدوێن لەرۆژنامە و گۆڤارەكان‬ ‫وتار دەنوسن ولە میدیا وناوەندە جیاجاكان‬ ‫بە ئارەزووی خۆیان راڤە وش����یكردنەوەی‬ ‫جیاواز بۆ چەمكی ئازادی دا دەتاش����ن كە‬ ‫چی لە ناخەوەو لەپشت پەردەوە بەكردەوە‬ ‫لە هەوڵی بێ وچاندان بۆ سەركوت كردنی‬ ‫ئازادیی����ەكان و چەكەرە كردن����ی ئازادی‬ ‫ل����ە نێ����و پای����ەو جومگ����ە جیاوازەكانی‬ ‫كۆمەڵ ب����ە گەورەترین مەترس����ی دەزانن‬ ‫و بە ش����ێوازێكی پراكتیكیانە پڕاوپڕ دژی‬ ‫چەمك����ی ئازادیین ‪ ،‬زۆر ك����ەس لەم واڵتە‬ ‫پێ����ی وایە ئازادی واتە بەرجەس����تە بوونی‬ ‫مافەكانی ئەو‪ ،‬چەس����پاندنی بیر وبۆچوون‬ ‫ورەهەندە فكرییەكانی ئەو ‪ ،‬باوەڕ هێنانی‬ ‫س����ەرجەم تاكەكان����ی كۆمەڵگەی����ە ب����ەو‬ ‫دسپلین وباوەڕانەی كە ئەو بە رەها لێیان‬ ‫تێكەیش����تووە وئامادەیە بۆ سەلماندنیان‬ ‫نەك ه����ەر ئ����ازادی س����ەرجەم تاكەكانی‬ ‫تری كۆمەڵ����گا زیندە بە چاڵ بكات بەڵكو‬ ‫لەوپەری ئامادە باشی دایە تا ئەو ئاستەی‬ ‫خ����ودی ئەندامانی ت����ری كۆمەڵگاش ژیر‬ ‫خاك بكات ئەگەر هات����وو پێچەوانەی ئەو‬ ‫گوزارشیان لە ئازادییەكانیان كرد ‪.‬‬ ‫جێی تێڕامانە كە تەنه����ا ئازادیەكمان‬ ‫دەوێ����ت كە تیایدا هەمیش����ە ئەوی تر ژێر‬ ‫دەس����تە وملك����ەچ بێت جا ژێر دەس����تەی‬ ‫سیاس����ی یان ئابووری ی����ان فیكری بێت‬ ‫‪..‬هتد‪.‬‬ ‫بەداخەوە تاكێكمان بەرهەم هێناوە تا‬ ‫هەنووكەش هەمیشە س����ەیری ئازادیەكانی‬ ‫خ����ۆی ناكات بەو ئەندازەی����ەی دەخوازێت‬ ‫ئازادیەكان����ی ئەوی تر قۆرخ بكات وبیخاتە‬ ‫ژێر ركێفی خۆیەوە‪.‬‬ ‫پ����ێ دەچێ����ت ئ����ەم دووفاقیە لە‬ ‫مامەڵە كردن لەگەڵ ئەم دەستەواژەیە تەنها‬ ‫خەسڵەتێكی تایبەت نەبێت بە كۆمەڵگەی‬ ‫ئێمەوە چونكە ئەگەر بەگش����تی سەیرێكی‬ ‫ئ����ەم رۆژ هەاڵت����ە بكەین ئ����ەوە دەبینین‬ ‫ب����ە هەمان رێ����ڕەو لە نێ����و كۆمەڵگەكانی‬ ‫ت����ری دەرووبەرم����ان زۆر ب����ە زەقی ئەم‬ ‫حاڵەت����ە بەدی دەكرێت جا چ لە ئاس����تی‬ ‫دەسەاڵتداراندا بێت یان لە ئاستی نەیارانی‬ ‫سیس����تەمە حوكمڕان����ەكان ‪ ،‬تەنانەت لە‬ ‫ئاس����تی تاكە كەسەكانیشدا ‪،‬دسەاڵتداران‬ ‫لەژێر پەردەی ئازادی وعەدالەتدا گەورەترین‬ ‫قەس����ابخانە دژ ب����ە میللەتەكانیان ئەنجام‬ ‫دەدەن ولەبەرامبەردا نەیارەكانی دەسەاڵتی‬ ‫فەرمانڕەوا بەگەیش����تنیان بە دەس����ەاڵت‬ ‫هەمان س����یناریۆ بە ش����ێوەیەكی جیاواز‬ ‫دووبارە دەكەنەوە ‪،‬وبەپش����ت بەس����تن بە‬ ‫چەمكی ئازادی ‪ ،‬تاكەكان ‪،‬بیركردنەوەكان‬ ‫جیاوازی����ەكان ‪ ،‬ئایدی����اكان ‪ ..‬هتد لە نێو‬ ‫تونێلێكی تارێكدا كۆت وبەند دەكەن ‪.‬‬ ‫ژنە شۆڕشگێری فەرەنسی ماری‪-‬جان‬ ‫روالن جوانی پێ����كاوە كاتێك ووتویەتی "‬ ‫ئازادییە خۆشەویستەكە چەندین تاوان بە‬ ‫ناوی تۆوە ئەنجام دەدەرێت ! " ‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫‪rowjinwe@yahoo.com‬‬

‫واڵتی سەیر و‬ ‫سەمەره‌كان‬

‫ ‪First Year‬‬

‫‪No. 13, Monday 05.03.2012‬‬

‫قوتابیانی خانەقین لە نێوان بەرداشی پرۆگرامی خوێندنی‬ ‫هەرێم ورێنماییەكانی دیالە‬ ‫بەڕێوەبەری پەروەردەی خانەقین‪ ":‬ئەم ساڵ قوتابیان تاقیكردنەوەی كۆتایی ساڵ لەیەك بەرگ ئەنجام دەدەن"‬ ‫ئا‪ :‬ژیان باجەاڵن‬

‫دڵشاد عەبدولاڵ حسین‬ ‫چەن���د رۆژێ���ك لەمەوب���ەر گوێ���م ل���ە‬ ‫هەواڵێكب���وو باس���ی ل���ەوە دەك���رد ك���ە‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق دەنگی لەس���ەر‬ ‫كڕینی ‪ 350‬ئۆتۆمبیل���ی گولەنەبڕی داوە بۆ‬ ‫پەرلەمانت���ارەكان بە ب���ڕی ‪ 60‬ملیار دیناری‬ ‫عیراقی‪،‬ئ���ەم كارە خۆی ل���ە خۆیدا چەندین‬ ‫پرس���یار دەوروژێنێت لەالی هاواڵتی عیراقیدا‬ ‫و لە ئەنجام���دا ئەو راس���تییەی بۆ دووپات‬ ‫دەبێت���ەوە كە ئ���ەم پەلەمانت���ارە بەڕێزانە‬ ‫تەنها ب���ۆ بەرژەوەن���دی خۆی���ان چوونەتە‬ ‫پەرلەم���ان و بە هیچ ش���ێوەیەك هاواڵتیانی‬ ‫ئ���ەم واڵتەیان بەالوە گرن���گ نییە‪،‬چونكە لە‬ ‫كاتێكدا رۆژانە چەندیین هاواڵتی بێ گوناهی‬ ‫ئەبنە قوربانی دەس���تی تی���رۆر و ملمالنێی‬ ‫سیاس���ی ‪،‬پەرلەمانتارەكانم���ان س���ەرقاڵی‬ ‫پرۆژەی كڕین���ی ئۆتۆمبیل���ی گولەنەبڕن بە‬ ‫پ���ارەی هاواڵتیان ‪،‬ئەگەر ئ���ەو پارەیەی بۆ‬ ‫ئۆتۆمبێل���ی ئ���ەو بەڕێزانە دان���راوە تەرخان‬ ‫بكرێت بۆ پەرەپێدانی بواری كش���توكاڵی لە‬ ‫عی���راق لەماوەیەكی كەمدا پێویس���تیمان بە‬ ‫سەوزەی واڵتانی دەرهاوسێ نابێت كە ئێستا‬ ‫بەتەواوەتی پش���تمان پیێ بەستووە و ئەگەر‬ ‫سنوورەكان دابخرێت ئەوا دانیشتوانی واڵتی‬ ‫زێڕی رەش لەبرسا ئەمرن ؟ئەگەر ئەو پارەیە‬ ‫تەرخان بكرێت بۆ چاككردنی كارەبای عیراق‬ ‫ئەوا ش���ارەكانی باش���ور و ناوڕاستی عیراق‬ ‫ئەم هاوینە كارەباكەی���ان باش دەبوو‪،‬ئەگەر‬ ‫تەرخ���ان بكرای���ە ب���ۆ دامەزراندن���ی چەند‬ ‫كارگەی���ەك ئەزانی خوێن���ەری بەڕێز چەند‬ ‫خێزان���ی ه���ەژار رزگاری دەبوو لە هەژاری ؟‬ ‫و كێشەی بێكاری تارادەیەك كەم دەبوویەوە‬ ‫‪،‬باشە ئەگەر لە بواری نیشتەجێبوون خەرج‬ ‫بكرایە دی���اردەی كرێچێتی كەم نەدەبوویەوە‬ ‫لەم واڵتە! ‪ ،‬وهتد ‪،‬ئای���ا ئەو پەرلەمانتارانە‬ ‫لەماوەی رابردوودا چ ش���تێكیان پێشكەشی‬ ‫هاواڵتیانی واڵتەكەیان كردووە ئەو هاواڵتیانەی‬ ‫كە ل���ە نالەبار تری���ن رۆژگاردا روویان كردە‬ ‫س���نوقەكانی دەنگدان بۆ هەڵبژاردنیان ‪،‬بۆیە‬ ‫ئەم كارە پەرلەمانی عی���راق متمانەی گەلی‬ ‫عیراق���ی الواز تر كرد ‪،‬ئەگەر س���ەرەنجێكی‬ ‫ئەو رۆژە بدەین ك���ە پەرلەمان تێیدا دەنگی‬ ‫لەس���ەر كڕینی ئۆتۆمبی���ل دا خوێناوی ترین‬ ‫رۆژ بوو بە نیس���بەت عیراقەوە ‪،‬لەو رۆژەی‬ ‫كە ئەمان س���ەرقاڵی دەنگدان بوون لەس���ەر‬ ‫ئۆتۆمبیلەكانی���ان زیات���ر ل���ە ‪ 350‬ك���ەس‬ ‫لەش���ارەكانی عیراق بەتایبەت بەغدا بە هۆی‬ ‫كردەوەی تیرۆریس���تیەوە ش���ەهیدبوون‪،‬ئایا‬ ‫ئەركی پەلەمانتار چییە؟رنگە زۆر بە ئاسانی‬ ‫بیژمێرین ‪،‬كە بریتین لە یاسادانان و بەرگری‬ ‫كردن ل���ە مافەكان���ی گەل چونك���ە ئەندام‬ ‫پەرلەمان نوێنەری گەلە و ئەبێ لە خزمەتیان‬ ‫بێت و ب���ەردەوام ئاگاداری بارودۆخی ژیان و‬ ‫داواكارییەكانیان بێت چونكە بەبێ ئەوان ئەو‬ ‫نەدەبوو ‪،‬نەك خۆی جیا بكاتەوە لە گەلەكەی‬ ‫بە ئۆتۆمبیل���ی گولەنەب���ڕ و موچەی زۆر و‬ ‫گەشت كردن بۆ واڵتان ‪،‬لەكاتێكدا گەلەكەی‬ ‫بە دەس���ت هەژاریەوە دەناڵێنێت ‪.‬هیوادارم‬ ‫ئەو پەرلەمانتارانە بە گیانێكی بەرپرسانەوە‬ ‫مامەڵە بك���ەن و ئامانجی یەكەمیان خزمەت‬ ‫كردن���ی گەل بێت نەك موچە و ئۆتۆمبیل‪،‬بۆ‬ ‫ئەوەی بەشێكی بچووك لە چاكەی هاواڵتیان‬ ‫بدەنەوە‪.‬‬

‫خوێندكاران���ی خوێندن���ی ك���وردی لە‬ ‫خانەقین بەهۆی ئەنجامدان���ی تاقیكردنەوە‬ ‫لە هەردوو بەرگ���ی كتیبەكانیان لە كۆتایی‬ ‫ساڵ چەندین كێش���ەو وگرفتیان بۆ دروست‬ ‫ب���ووە ‪،‬بەتایبەت���ی ل���ە كتێبی زانس���ت‬ ‫وبی���ركاری چونكە خوێن���دكار تاقیكردنەوە‬ ‫لە ه���ەردوو بەرگی ئ���ەو كتێبان���ە ئەنجام‬ ‫دەدات ‪،‬ئەم���ەش پێچەوانە ئەو ش���ێوازەیە‬ ‫كە ل���ە قوتابخانەكانی هەرێمی كوردس���تان‬ ‫جێبەجێ دەكرێن‪،‬لەكاتێكدا ئەو مەنهەجەی‬ ‫دەخوێنرێت ه���ەر هەمان مەنهەجی هەرێمی‬ ‫كوردستانە ‪.‬‬ ‫صباح نوری بەڕێوەب���ەری قوتابخانەی‬ ‫گەرمەس���ێر س���ەبارەت بەم بابەتە دەڵێت‪:‬‬ ‫من لە كۆبون���ەوەی ئیدارەی قوتابخانەكان‬ ‫لەگەڵ بەڕێوەبەری پ���ەروەردەی خانەقین‪/‬‬ ‫دیالە (ئەحمەد یوس���ف) و (حسین محمد‬ ‫س���ایە)بەرێوەبەری پەروەردەی خانەقین ‪/‬‬ ‫كوردستان ئەو بابەتەم خستۆتە روو ‪،‬سەباح‬ ‫نوری ئاماژەی بۆ ئەوە كرد كە م‪ .‬حس���ین‬ ‫محەم���ەد س���ایە بەڕیوەبەری پ���ەروەردەی‬ ‫خانەقی���ن ووتویەتی " ئەو نوس���راوەی كە‬ ‫بۆمان هاتوە ئەوكاتە لە رێنەماییەكانی دیالە‬ ‫ئەوەیان قبوڵ نەكردووە‪ ،‬ئەم مامۆس���تایە‬ ‫لە درێژەی قس���ەكانیدا ووتی " من بە (م‪.‬‬ ‫ئەحمەد یوس���ف)م ووت راستە ئێمە سەر‬ ‫بە دیالەین بەاڵم ئەم پرۆگرامە پەروگرامی‬ ‫كوردستانە وكوردس���تان دوو وەرزیان هەیە‬ ‫وەرزی یەك���ەم و وەرزی دووەم ‪ ،‬وەرزی‬ ‫یەكەم بەرگ���ی یەكەم ت���ەواو دەكەن ئەوە‬ ‫داخڵ ئەبێت بۆ نیوەی ساڵ لە دوای كوتایی‬ ‫وەرزی یەك���ەم وەرزی دووەم دێ���ت بەرگی‬ ‫دووەم دخوێنین ‪،‬لەواڵمدا وتی نابێت ئێمە‬ ‫داوای ئ���ەوە بكەین چونك���ە ئەمە رێنمایی‬ ‫(دیالە)یە وس���ەر پەرش���تیاری كوردستان‬ ‫پشتگیری ئەوەیان كردووە ‪.‬‬ ‫نەجیب���ە ش���یرزاد بەڕێوەب���ەری‬ ‫قوتابخانەیەك���ی ت���ری ش���اری خانەقی���ن‬ ‫دەڵێت‪ :‬كتیبی زانست وبیركاری دوو بەرگن‬ ‫وه���ەردوو بەرگەكە داخلە لەكۆتایی س���اڵ‬ ‫‪،‬ئ���ەم بەرێوەبەرە ووتی ئ���ەم مەنهەجە زۆر‬ ‫قورسە بۆ قوتابیانی ئێمە دەمانەوێت یەكەم‬ ‫بەرگ داخل نەبێ بۆ كۆتای س���اڵ تەنها لە‬ ‫بەرگ���ی دووەم تاقیكردنەوە ئەنجام بدرێت‬ ‫‪ ،‬وداواكارین وەكو كوردس���تانی لێ بكرێت‬ ‫تاكو قوتابیان نم���رەی باش بەدەس بهێنن‬ ‫هەروەها مامۆستاش بتوانێت بەشێوەیەكی‬

‫باش تێیان بگەیەنێ‪.‬‬ ‫س���ۆنیار خلیل مامۆستای زانست ووتی‬ ‫داواكاری���ن لەپ���ەروەردەی خانەقی���ن تەنها‬ ‫بەرگی دووەم ئەژمار بكەن لەكۆتایی س���اڵ‬ ‫چونكە زۆر قورس���ە بۆ قوتابی تاقیكردنەوە‬ ‫لە هەردوو بەرگەكە بكات ‪.‬‬ ‫هەیفا ئەكرم مامۆس���تای زانس���تە وتی‬ ‫ئێمە هیوامان ئەوە ی���ە بە رگی یە كەم بۆ‬ ‫نیوی ساڵ تاقی بكرێتە وە وبەرگی دووەمیش‬ ‫لە كۆتایی س���اڵ تاقی بكرێتە چونكە ئەوە‬ ‫زۆرباشە بۆ قوتابی‪.‬‬ ‫فازیلە محەم���ەد مامۆس���تای بیركاری‬ ‫ه���ەر س���ەبارەت ب���ەم ت���ەوەرە دەڵێت ‪:‬‬ ‫كتێبی بیركاری زۆرە لە س���ەر قوتابیەكان‬ ‫وداواكاریم���ان ئەوەیە بەرگ���ی یەكەم تەنها‬ ‫بۆ نیوەی س���اڵ بێت ودوای نیوەی س���اڵ‬ ‫تەنه���ا بەرگ���ی دووەم ئەژم���ار بكرێت بۆ‬ ‫تاقیكردنەوەی كۆتایی ساڵ ‪.‬‬ ‫ئیلهام محەم���ەد مامۆس���تای بیركاری‬ ‫ڕایگەیان���د كە ه���ەردوو بەرگەك���ە زۆرە و‬ ‫ڕاهێنانەكان���ی زۆرن ووتی هیوادارین كەمی‬ ‫كەنەوە چونكە زۆر قورسە بۆ منداڵ ‪.‬‬ ‫هاواڵت���ی ئەدی���ب كەری���م دەڵێ���ت‬ ‫لەكوردس���تان بەرگی یەكەم لەنیوەی ساڵ‬ ‫تاقی دەكەن���ەوە ولەكۆتایی س���اڵ بەرگی‬ ‫دووەم داخل دەكرێ���ت وئیتر بەرگی یەكەم‬ ‫لەكۆتایێ س���اڵ داخ���ل ناكرێ���ت‪ ،‬هەر لە‬ ‫درێژەی قس���ەكانیدا ئ���ەم هاواڵتییە ووتی‬ ‫من بەخودی خۆم ئەم كێش���ەیەم خستۆتە‬

‫ب���ەردەم بەڕێوەب���ەری پەروەردە حس���ین‬ ‫محەمەد س���ایە كە بەڵێنی دا چارەس���ەری‬ ‫بكات ‪،‬و پاش���ان لەم رۆژانە دووبارە بینیم‬ ‫و باسی ئەم كێشەیەم لەگەڵ كرد وتی بەڵێ‬ ‫س���ەرقاڵی چاككردنین ‪ .‬من دەڵێم تاكەی‬ ‫ئ���ەم كارە دوا ئەخ���ەن و جێبەجێی ناكەن‬ ‫‪،‬بۆچی بەڵێنەكانتان بە جێ ناهێنن؟‬ ‫هەروەها لەگەڵ چەند قوتابیەك قسەمان‬ ‫ك���رد تاكو بزانین چییان پێ باش���ە بكرێت‬ ‫لەكۆتایی سالدا‪.‬‬ ‫عم���ر یەكێكە ل���ەو خوێندكارانەی كە‬ ‫بەدەس���تی ئەم گرفتەوە دەناڵێنێت ووتی‬ ‫پێم خۆش نیە هەردوو بەرگەكە داخل بكرێت‬ ‫لەكۆتایی س���ال هیوادارم هەر بەرگی دووەم‬ ‫داخل بكرێت‪.‬‬ ‫خوێندكارێكی تر بەناوی ئەس���ما دلیر‬ ‫وتی پێم خۆش���ە تەنها بەرگی دووەم داخل‬ ‫بكرێ���ت لەكۆتایی س���الدا چونك���ە هەردوو‬ ‫بەرگەكە بەیەكەوە قورسە‪.‬‬ ‫خوین���دكار ئوس���امە موس���تەفا ووتی‬ ‫هیوادارم یەك بەرگ داخل بكرێت لەكۆتایی‬ ‫س���اڵ چونكە زۆر گرانە ه���ەردوو بەرگەكە‬ ‫بەیەكەوە تاقی كەینەوە ‪.‬‬ ‫ماج���د خوێندكارێك���ی ت���رە وت���ی‬ ‫زانس���تەكەمان زۆر گرانە چونكە دوو بەرگە‬ ‫وتوانامان نیە ه���ەردوو بەرگەكە بەیەكەوە‬ ‫تاق���ی بكەین���ەوە هەر بەرك���ی دووەم بێت‬ ‫باشترە بۆمان‪.‬‬ ‫خوێندكار نور س�ل�ام وت���ی حەز ئەكەم‬ ‫یەك ب���ەرگ بخوێنم بۆ كۆتایی س���اڵ تاكو‬

‫باشتر سەعی بكەین ونمرەی باش بهێنین‪.‬‬ ‫پاش���ان س���ەردانی پ���ەروەردەی‬ ‫خانەقینمان كرد وچاومان كەوت بە حس���ین‬ ‫محمد سایە بەڕێوەبەری پەروەردەی خانەقین‬ ‫‪ /‬كوردستان سەبارەت بەم كێشەیە ووتی"‬ ‫ئێمە لەپ���ەروەردەی خانەقین كتێبەكانمان‬ ‫كتیبی كوردس���تانە پرۆگرامی كوردس���تانە‬ ‫وتاكو ئێس���تا خانەقین ل���ەرووی ئیداریەوە‬ ‫لەس���ەردیالە ی���ە ولەگ���ەڵ بەڕێوەب���ەری‬ ‫قوتابخان���ەكان قس���ەم ك���ردووە وئاگاداری‬ ‫سەرپەرشتیارەكانمان كردۆتەوە وئەو وانەیە‬ ‫دوو كتێبە ودوو بەش���ە بەشی یەكەمی تا‬ ‫نیوەی س���اڵە و تەنها لە نیوەی ساڵ تاقی‬ ‫دەكرێتەوە ودوای نیوەی ساڵ بەرگی دووەم‬ ‫دەخوێن���ن واتە لەكۆتایی س���اڵ یەك بەرگ‬ ‫دەخوێنن هەر وەكو كوردستان ولەمساڵەوە‬ ‫جێ بەج���ێ دەكرێت وئەم س���اڵ قوتابییە‬ ‫ئازیزەكانمان تاقیكردنەوەی كۆتایی س���اڵ‬ ‫لەیەك بەرگ ئەنجام دەدەن لەوانەی زانست‬ ‫وبیركاری وعەرەبی پۆلی چوار وهەر وانیەك‬ ‫دوو بەرگ بێت یەك بەرگی داخلە لەكۆتایی‬ ‫ساڵ وبەم زووانە بەنوسراو فەرمی ئاگاداری‬ ‫هەموو قوتابخانەكان‪.‬‬

‫تیرۆریستان شارۆچكەی جەلەوال ده‌كەنە ئامانج‬ ‫رۆژی نوێ‬ ‫شاروچكەی جەلەوال یەكێكە لەو شارۆچكانەی‬ ‫كە ب���ەردەوام لەالیەن باندە تیرۆریس���تیەكانەوە‬ ‫دەبێت���ە ئامانج وتاكو ئێس���تا دەی���ان تەقینەوە‬ ‫وكاری تی���رۆر دژ بە خەڵكی ئەو ناوچەیە ئەنجام‬ ‫دراوە ‪ ،‬ئەگەر چی هەندێ���ك جار عەرەبەكانیش‬ ‫دەكرێن���ە ئامانج ب���ەاڵم ئامارەكان ئەوە پش���ت‬ ‫راست دەكەنەوە كە زۆربەی قوربانییەكان كوردی‬ ‫رەس���ەنی ئەو ناوچەیەن ‪ ،‬جێی س���ەرنجە كە لە‬ ‫ناوەراستی ش���وباتی رابردووەوە ژمارەی ئەو كار‬ ‫تیرۆریسیانە زیادیان كردووە كە جێگەی تێرامانە‬ ‫‪،‬سەرەتای كارە تیرۆریستیەكانی مانگی شوبات لە‬ ‫رۆژی ‪ 2012\2\19‬دەس���تی پێكرد كاتێك لەسەر‬ ‫پردی ش���ارۆچكەی جەلەوال و لە نزیك زاڵگەی‬ ‫ئەو ش���ارۆچكەیە بۆمبێكی چێنراو بە ئۆتومبیلێ‬ ‫هاوالتی���ەك تەقیەوە و بووە هۆی بریندار بوونی‬ ‫ئەو هاواڵتیەو چەند كەس���ێكی تر ‪،‬لەوبارەیەوە‬ ‫س���ەرچاوەیەكی ئەمنی لە جەلەوال بەرۆژی نوێی‬ ‫راگەیان���د رووداوەكە لەس���ەر پ���ردی جەلەوال‬ ‫نزی���ك زاڵگەی ئەو ناحیەیە روویداوە لە ئەنجامی‬

‫تەقینەوەی بۆمبێكی موگناتیسی بە ئۆتومبێلەكدا‬ ‫روویداوە و دەس���ت بە جێ‌ هاواڵتی���ەك بەناوی‬ ‫ش���ێخ (وادی ) كە كەس���ایەتیەكی عەشیرەتی‬ ‫( كروی���ی) ە و پل���ەی رائید بووە لە س���وپای‬ ‫پێش���وو عێ���راق ل���ە ئەنجامدا ه���ەردوو قاچی‬ ‫براوەتەوە وچەند كەس���ی دێكەش بە س���ەختی‬ ‫بریندار بوون ووتیش���ی ‪ :‬ئەو ئۆتومبیلەش كە‬ ‫ناوبراو تێدا بووە لە جۆری مازدایە كە رەنگەكەی‬ ‫سپیەوە بە تەواوەتی تێك شكاوە هەروەها ووتی‬ ‫‪ :‬چەندی���ن زیانی مادی گەیان���دوە بە ناوچەكە و‬ ‫لە گەڵ ئەوەش���دا لێكولین���ەوە لە رووداوەكە بەر‬ ‫دەوام���ە ‪،‬هەر لە درێژەی ئەو گرژی و ئاڵۆزیانەی‬ ‫كە جەلەوالی گرتۆتەوە ش���ەوی ‪2012\2\23-22‬‬ ‫تێرۆرستان هێرش���یان كردووتەسەر گەڕەكەكانی‬ ‫س���ەوز و ئازادی و لە ئاكامدا بۆتە هۆی ش���ەهید‬ ‫ب���وون و بریندار بوونی حەوت كەس لەو بارەیەوە‬ ‫س���ەرچاوەیەكی تایبەت لە شارۆچكەی جەلەوال‬ ‫پێی راگەیاندین ‪ :‬تیرۆرستان بە هاوەن هێرشیان‬ ‫كردۆتە سەر هەردوو گەڕەكی سەوز و ئازادی و لە‬ ‫ئەنجامدا س���ێ كەس شەهید بوون و چواری دیكە‬ ‫بریندار بوون ‪،‬س���ەرچاوەكە ئەوەشی راگەیاند ‪:‬‬

‫پێش ئەوەی تیرۆرستان بە هاوەن ئەو گەڕەكانە‬ ‫بپێكن بۆمب���ی چێنراوی���ان دانابوو ب���ۆ ئەوەی‬ ‫هاواڵتیان لە كاتی پەنا بردنیان بۆ جیگایەكی تر‬ ‫ئەو بۆمبانەیان پێدا بتەقیتەوە ئەوەشی ووت ‪ :‬لە‬ ‫كاتی پۆچەڵكردنەوەی بۆمبەكان چەند كەس���ێك‬ ‫بریندار بوون كە پس���پۆری ئەو بوارەن رایش���ی‬ ‫گەیاند‪ :‬ئەو گەڕەكان���ە زۆربەی زۆریان كوردن و‬ ‫ئاوارە گەراوەكانن كە بوونەتە ئامانجی تێرۆرستان‬ ‫لە ناوچەكە دا ووتیشی ‪ :‬تاكو ئێستا لیكولێنەوە لە‬ ‫رووداوەكە بەردەوامە و هیچ گروپێكی تیرۆرستی‬ ‫بەرپرسیاریەتی خۆی لەو كردەوەیە رانەگەیاندووە‬ ‫‪،‬هەر ل���ەو میانەدا رۆژی ‪ 2012/2/23‬لە گەڕەكی‬ ‫سەوزی شارۆچكەی جەلەوال سێ‌ بۆمبی چێنراو‬ ‫تەقیەوە لە ئاكامدا بووە هۆی بریندار بونی چوار‬ ‫ئاسایش لەوبارەیەوە س���ەرچاوەیەكی ئاگادار لە‬ ‫ناوچەك���ە پێی راگەیاندین ‪ :‬ل���ە كاتژمێر ‪10:55‬‬ ‫خولەك بۆمبێك���ی چێنراو لە گەڕەكی س���ەوزی‬ ‫ش���ارۆچكەی جەلەوال تەقیوت���ەوە بە كارمەندانی‬ ‫ئاسایش كە سەر بەئاسایشی خانەقینن لە ئاكامدا‬ ‫بۆتە هوی بریندار بونی چواركارمەندی ئاس���ایش‬ ‫‪،‬سەرچاوەكە ئەوەشی دووپات كردوە كە ئەمەش‬

‫لە دوای ئەو تەقینەوانە هات كە بەرەبەیانی رۆژی‬ ‫‪ 2012\2\23‬ك���ە لە الیەن تیرۆرس���انەوە هەردوو‬ ‫گەڕەكی سەوز و ئازادی كرابوونە ئامانج ووتیشی‬ ‫‪ :‬ئەو كارمەندانە ل���ەدوای ئەوەی ئاگاداری ئەوە‬ ‫بون���ەوە كە تەقین���ەوە لە ناوچەك���ە رووی داوە‬ ‫دەست بەجی هاتبوون بۆ ناوچەكە ولە ئەنجامدا‬ ‫بۆمبێكی چێنراو پێی���ان تەقیوەتەوە و بۆتەهۆی‬ ‫برینداربوونیان ‪.‬‬ ‫جێی وەبیر هێنانەوەیە كە لەماوەی س���ااڵنی‬ ‫رابردوودا ئەگەر چ���ی ژمارەیەك خەڵكی كوردی‬ ‫رەسەنی ناوچەكە گەڕابوونەوە بۆ ئەم شارۆچكەیە‬ ‫بەاڵم بەڕزبوونەوەی ئاستی كارە تیرۆریستیەكان‬ ‫بۆتە هۆی ئ���ەوەی كە دووبارە ك���ۆچ كردن لەو‬ ‫ش���ارۆچكەیە دەست پێ بكات وهەندێ سەرچاوە‬ ‫باس لەوە دەكەن كە لە دوای س���اڵی ‪ 2003‬ەوە‬ ‫رێ���ژەی كورد لەو ش���ارە كەمی ك���ردووە وتاكو‬ ‫ئیس���تاش كۆچ كردنی خەڵكی كورد لەو ش���ارە‬ ‫بەردەوامە‪.‬‬

‫عد‌د (‪ )1٣‬االثنین ‪2012/٣/5 ،‬‬

‫جریدة نصف شهریة مستقلة عامة‪ ،‬تصدر عن منظمة العمل من اجل السالم‬

‫‪No. 13, Monday 05.03.2012‬‬

‫‪05...‬‬ ‫السعي وراء المال وخطورته‬ ‫على مستقبل األطفال!‬

‫‪04...‬‬

‫جهود خيرة من اجل اضفاء الجمال على‬ ‫مدينة خانقين‬

‫جلوالء بنت مطرقة االرهاب وسندانة االوضاع اخلدمية املزرية‬ ‫احد كوادر الاحتاد الوطين‪ ":‬اكرث املسؤولني يف جلوالء تربطهم عالقات وثيقة ابالرهابيني و مه متورطون ابالعامل الارهابية"‬ ‫مواطن‪ ":‬حنن نعاين الامرين ال دمع من احلكومة املركزية وال من حكومة الاقلمي"‬ ‫اعداد ‪:‬محمد جاسم و شاروخ منوجهر ان احلياة في جلوالء عبارة عن مجموعة من‬ ‫املعاناة الغير املنقطعة ‪،‬واضافت قائلة بالرغم‬ ‫من رداءة العيش في مدينتنا اال اننا ال نستطيع‬ ‫في النوم الليل خوفا من العناصر االرهابية‬ ‫شهدت ناحية جلوالء في االيام القليلة املاضية‬ ‫املوجودة في املدينة التي متارس ابشع اجلرائم‬ ‫عدة هجمات ارهابية استهدفت مواطني هذه‬ ‫دون ان تردع من قبل القوات االمنية ‪،‬واكدت‬ ‫املدينة التابعة حملافظة ديالى‪،‬تدهورت االوضاع‬ ‫االمنية مؤخرا في هذه املدينة التي يسكنها هذه املواطنة ان احلكومة هي املسؤولة عن‬ ‫تدهور الوضع االمني بسبب قلة التشديد‬ ‫خليط من الكورد والعرب والتركمان‪،‬‬ ‫يقول املواطن عبيد جمعة وه��و من القومية االمني واالهمال في الواجب من قبل الكثير من‬ ‫العربية كانت االوضاع جيدة قبل مدة ولكن افراد اجليش والشرطة ‪.‬‬ ‫حاليا تدهورت االوض��اع وخاصة في االيام‬ ‫الخيرة واجلهات االمنية هم املسؤولون عن يقول الشاب كاروان عيسى من القومية الكوردية‬ ‫‪ :‬اصبحت جلوالء وبفعل سيطرة االرهاب عليها‬ ‫تدهور االوضاع في املدينة‪.‬‬ ‫ام��ا بالنسبة للخدمات فيقول ه��ذا املواطن "خرابة " ‪،‬نطالب احلكومة العراقية بتحسني‬ ‫"اخلدمات ليست جيدة في مدينة جلوالء التبليط اوضاعنا وان تخلصنا من ايدي االرهاب اما‬ ‫للشوارع الكهرباء الماء ‪،‬والكهرباء ينقطع اكثر وض��ع اخلدمات فهى ليس جيدة نهائيا في‬ ‫املرات لست ساعات وحاليا الوضع اسوأ بكثير وانقطاع الكهرباء وامل��اء مستمر ونريد من‬ ‫ونريد ان يكون السوق نضيفا النه حاليا ليست احلكومة ان توفر اخلدمات ‪،‬اما بخصوص‬ ‫جيدة‪.‬واهالي املنطقة غير مرتاحني في منطقتهم مجيء قوات البيشمركة الى املنطقة‪،‬اشار هذا‬ ‫بسبب قلة االماكن الترفيهية والسياحية في املواطن انه ال وجود لبيشمركة داخل املدينة فهم‬ ‫لم يدخلوا جلوالء والسعدية بل هم موجودون‬ ‫املدينة‪.‬‬ ‫تقول املواطنة علياء جميل من القومية العربية خارج املدينة ‪.‬‬

‫افتتاح معرض‬ ‫لنتاجات دورة خياطة‬ ‫رۆژی نوێ‬ ‫بغية تقدمي خدمات اكثر للمرأة في خانقني‬ ‫افتتح املركز الثقافي النسوي ‪/‬مكتب خانقني‬ ‫معرضا لنتاجات دورة اخلياطه والتفصيل‬ ‫والتى اشتركت فيها (‪)30‬ام��راة من خانقني‬ ‫‪ ،‬ومت افتتاح املعرض بحضور مدير تربية‬ ‫خانقني حسني محمد ساية و عدد من املشرفني‬ ‫التربويني والناشطات في مجال حقوق املرأة‬ ‫وقدم مدير التربية خالل مراسيم االفتتاح كلمة‬ ‫اشاد فيها بدور املرأة في املجتمع واهميتها‬ ‫في اع��داد اجليل اجلديد و حث النساء على‬ ‫املشاركة الفعالة في بناء املجتمع وحول هذا‬ ‫املوضوع صرحت لنا زينب االركوازي مسؤولة‬ ‫مكتب املركز الثقافي النسوي في خانقني‬ ‫قائلة" ضمن سلسة نشاطاتنا اقام مركزنا‬ ‫دورة لـ (‪ )30‬امرأة من املدينة ملدة ‪ 25‬يوما‬ ‫‪،‬تلقت خالله املشاركات دروسا حول اخلياطة‬ ‫والتفصيل ‪،‬و كذلك من اجل التعرف على‬ ‫مشاكلهم وتقدمي التوعية الالزمة لهن‪،‬واليوم‬ ‫مت افتتاح املعرض اخل��اص بنتاجات هذه‬ ‫الدورة " ‪ ،‬ومت توزيع الشهادات التقديريه على‬ ‫املشاركات في نهاية املراسيم ‪.‬‬ ‫يذكر ان املعرض شمل العشرات من نتاجات‬ ‫املشاركات في الدورة‪.‬‬

‫ي��ق��ول امل��واط��ن محمد مير ‪ ،‬نحن نعاني‬ ‫االمرين الدعم من احلكومة املركزية وال من‬ ‫حكومة االقليم مع االس��ف ك��ان يجب على‬ ‫حكومة االقليم االهتمام مبناطقنا و تنفيذ‬ ‫املشاريع في مدينتنا‪،‬لكنها لم تولي اهتماما‬ ‫جللوالء ‪،‬فاالرهابيون يقتلون كل يوم العديد‬ ‫منا واحلكومة تتفرج على االمنا‪،‬اذن احلكومة‬ ‫هي املسؤولة الوحيدة عن تردي الوقع االمني‬ ‫واخلدمي في مدينتنا‪.‬‬ ‫من جهته يقول احد ك��وادر االحت��اد الوطني‬ ‫ال��ك��وردس��ت��ان��ي ف��ي املدينة ان ال��ك��ورد في‬ ‫جلوالء تعرضوا للظلم كثيرا خ�لال الفترة‬ ‫املاضية ‪،‬واض��اف حكيم محمد احد اعضاء‬ ‫جلنة تنظيمات االحت��اد الوطني في جلوالء‬ ‫قائال"طالبنا من حكومة اقليم كوردستان مرارا‬ ‫و تكرارا ان تساعدنا نحن كافة اهالي جلوالء و‬ ‫ذلك بارسال قوات البيشمركة الى مناطقنا ‪،‬لكن‬ ‫لم تأتي هذه القوات حلد االن الينا "‬ ‫اما بالنسبة للخدمات فيقول انه ال توجد اية‬ ‫خدمات في املدينة واشار الى ان جلوالء كانت‬ ‫افضل حاال في الثمانينيات القرن املنصرم‬

‫واكد ان شوارع الناحية في حينها كانت افضل‬ ‫بكثير من االن ‪،‬وقال اما الكهرباء فاصبحت‬

‫تأتينا كل يومني ملدة ساعتني ‪.‬اهالي جلوالء‬ ‫ال ميلكون اية اماكن ترفيهية القامة السفرات ‪.‬‬

‫واشار خالل حديثه لنا ان احلكومة هي املسؤولة‬ ‫عن سوء االوضاع االمنية واخلدمية وقال"اكثر‬

‫املسؤولني في جلوالء تربطهم عالقات وثيقة‬ ‫باالرهابيني و هم متورطون باالعمال االرهابية"‬

‫يذكر ان ناحية جلوالء تابعة اداريا الى محافظة‬

‫ديالى وتقع جنوب غرب مدينة خانقني ‪،‬وهي‬

‫من املناطق الساخنة في محافظة ديالى حيث‬ ‫شهدت خالل السنوات املاضية عمليات ارهابية‬ ‫كثيرة ادت الى سقوط الكثير من الضحايا الذين‬ ‫ينتمي غالبيتهم الى القومية الكوردية وتظل هذه‬

‫الناحية تعاني االمرين ما بني مطرقة االرهاب‬ ‫وسندانة االوضاع اخلدمية املزرية في انتظار‬

‫من ينتشلها من واقعها املرير‪.‬‬

‫مجعية الوند الثقافية ‪..‬احدى منظمات اجملتمع املدني يف خانقنت‬

‫عضو الهيئة الادارية" مجعيتنا تتلقى ادلمع من أي هجة غري م�شبوهة برشط أن يكون هذا‬ ‫ادلمع أو التربع غري مرشوط"‬ ‫اعداد ‪ :‬مصطفى كامل‬ ‫يضم قضاء خانقني العديد من املؤسسات‬ ‫لنشر الوعي الفكري والثقافي واالجتماعي‬ ‫وإح��دى ه��ذه املؤسسات هي جمعية الوند‬ ‫الثقافية حيث صرح لنا عضو الهيئة اإلدارية‬ ‫والهيئة التأسيسية حسن جعفر ب��ان هذه‬ ‫املؤسسة تأسست في سنة ‪ 2004‬بعد سقوط‬ ‫النظام البائد فكان الب��د من ض��رورة بناء‬ ‫املؤسسات املدنية للدولة العراقية والنتيجة‬ ‫احلتمية هو العمل على بناء هذه املؤسسات‬ ‫لتطوير املجتمع ثقافيا واجتماعيا وسياسيا‬ ‫من جميع االجتاهات ومرت هذه املؤسسة‬ ‫منذ تأسيسها إلى اآلن بالكثير من التغييرات‬ ‫اإلدارية الدميقراطية وباإلضافة إلى إننا قدمنا‬ ‫عددا من الشهداء من أعضاء املؤسسة الذي‬ ‫كانوا ضحايا للعمليات اإلرهابية التي حدثت‬ ‫داخل خانقني مثل تفجير احلسينيتني وغيرها‬ ‫لكن هذه العمليات اإلرهابية لم تثنينا عن‬ ‫مواصلة عملنا املدني واستمرار نشاطاتنا أما‬ ‫من ناحية الدعم قال عضور الهيئة االدارية‬ ‫للجمعية " لدينا مصدرين رئيسيني للدعم‬ ‫املصدر األول الرئيسي هي التبرعات أن‬ ‫جمعيتنا تتلقى الدعم من أي جهة غير مشبوهة‬ ‫وبشرط أن يكون هذا الدعم أو التبرعات غير‬ ‫مشروط أي أن ال تكون لها االرت��ب��اط بأي‬ ‫جهة سياسية أو ارتباط عقائدي مع اجلهة‬ ‫املانحة أما املصدر الثاني هي العمل مع‬ ‫املؤسسات األخرى مثال على ذلك كانت لدينا‬ ‫ورشة عمل مع معهد السالم األمريكي وهي‬

‫من اكبر املعاهد املختصة بصناعة السالم‬ ‫داخل الواليات املتحدة األمريكية وهي لديها‬ ‫عمل ونشاط داخل العراق ومقرها الرئيسي‬ ‫في بغداد ولديها مشاريع في اغلب محافظات‬ ‫العراق سواء في إقليم كردستان أو خارج‬ ‫اإلقليم حيث قام هذا املعهد بتأسيس شبكة‬ ‫من ميسري السالم داخ��ل العراق وأقامت‬ ‫الكثير من النشاطات على مختلف املستويات‬ ‫في العراق وأنا من ضمن مؤسسي السالم‬ ‫داخ��ل خانقني أم��ا م��ن ناحية االرتباطات‬ ‫فان مؤسستنا مستقلة استقالل تام عقائديا‬ ‫وتنظيميا ع��ن ك��ل التنظيمات السياسية‬ ‫املوجودة في العراق هذه املؤسسة تختص‬ ‫بالدرجة األساس بالعمل الثقافي والتوعوي عن‬ ‫طريق اقامت ورش العمل والدورات والندوات‬ ‫واحمل��اض��رات واقامت االحتفاليات الدينية‬ ‫وذكرى وفاة الرسول األعظم (ص) وكان لدينا‬ ‫في العام الفائت دورات تقوية لطلبة السادس‬

‫اإلعدادي في مختلف الدروس وهذه الدورات‬ ‫ليست خصوصية مقابل امل��ادة بل مجانية‬ ‫باالتفاق مع مدرسيني كفوئني وقادرين ‪،‬ونسبة‬ ‫املشاركة كانت عالية جدا وأقمنا دورات تعليم‬ ‫الكمبيوتر وكذلك كانت لدينا دورات لتطوير‬ ‫مهارة القابالت في مستشفى خانقني واملركز‬ ‫الصحي في قطاع خانقني واستمرت ملدة‬ ‫أسبوعني أو أكثر وكانت هناك نتائج جيدة من‬ ‫خالل هذه الدورات ‪...‬‬ ‫امتنى من ان العالم يتفهم دور مؤسسات‬ ‫املجتمع املدني فدور هذه املؤسسة هو تطوير‬ ‫الفرد داخل املجتمع ليقوم بواجبه اجتاه نفسه‬ ‫وعائلته وبيئته والنهوض بنفسه داخل هذا‬ ‫املجتمع وليس فقط توزيع املساعدات ومحاولة‬ ‫جلب املنافع الف��راد املجتمع لكن بالنهوض‬ ‫بافراد املجتمع لكي يخدموا نفسهم بانفسهم‪.‬‬

‫اخلطاب الفلسفي‬ ‫واخلطاب التقليدي‬ ‫بقلم‪ :‬فاروق عبدالله تريلة‬ ‫هذه املسألة ذات اهمية بالغة للمهتمني‬ ‫بالتاريخ املعاصر ‪،‬ومبا اننا نعيش حالة‬ ‫االنتقال من عصر الى اخر فلذلك نشعر‬ ‫بحساسية خاصة في احلديث عن هذا‬ ‫املوضوع ‪،‬نحن جتاوزنا مرحلة التعادل و‬ ‫حلد االن لم نصل الى تعادل اخر ‪،‬وتوضيح‬ ‫ذل��ك اننا كنا نعيش في عالم كانت فيه‬ ‫املفاهيم وال��رؤى في كل شيء منسجمة‬ ‫‪،‬سواء في االقتصاد او الدين او االخالق‬ ‫او كيفية املعيشة مع العلم والفلسفة ولم‬ ‫نصل الى منظومة منسجمة اخرى ‪،‬ومن‬ ‫هنا فنحن منر في حالة الالتعادل ‪،‬او‬ ‫الالإلتزام في املقوالت واالفكار ‪،‬نسعى‬ ‫ونتحرك للوصول الى تعادل اخر في رؤيتنا‬ ‫للعالم املوضوعي والعالم الذاتي ‪،‬او العالم‬ ‫العيني والذهني ‪،‬واخلطاب املتداول عند‬ ‫قوم من االقوام يعكس العالم الذي يعيش‬ ‫فيه هؤالء القوم حيث يختزلون في اذهانهم‬ ‫مفاهيم ورؤى معينة عن عاملهم ‪.‬‬ ‫عندما نتحدث مع االطفال فاننا نسعى‬ ‫للحديث معهم بلغتهم وبلسانهم ‪،‬واحلديث‬ ‫بلغة االطفال اليعني فقط اننا نتكلم بكلمات‬ ‫ناطقة او الفاظ غير مرتبة ‪،‬بل مبعنى فقط‬ ‫اننا نتحدث بسياق فهمهم و مبقتض‬ ‫ادراك��ه��م اي نسعى لكشف عن دنياهم‬ ‫والدخول في عاملهم ‪،‬فندور معهم في هذا‬ ‫العالم اخلاص ‪،‬واذا اردنا التعرف اكثر‬ ‫على معنى كلمة اخلطاب فالبد من بيان‬ ‫بعض التفاصيل ع��ن امل��ق��والت املعرفية‬ ‫املختلفة ‪،‬مثال (الدين والعلم والفلسفة) كل‬ ‫واحد منها ميلك خطابا خاصا ولغة خاصة‬ ‫‪،‬واملقصود من لغة العلم ‪،‬اللغة التي تشمل‬ ‫االصالحات واملفاهيم العلمية و تخزين‬ ‫النظريات العلمية و الرؤى اخلاصة حول‬ ‫العالم ‪،‬مع اننا عرفنا الكلمات العلمية مثل‬ ‫‪:‬امليكروب‪،‬املغناطيس‪،‬الفيتامني ‪،‬الكلوروفيل‬ ‫‪،‬االليكترون‪،‬لكننا لم نطلع على النظريات‬ ‫العلمية التي تقف وراء هذه املصطلحات‬ ‫واملفاهيم ‪،‬فهذا يعني اننا ال نعلم شيئا عن‬ ‫اخلطاب العلمي ‪،‬وهكذا احلال في لغة الدين‬ ‫واحلقوق والفلسفة ‪،‬ففي جميع هذه املوارد‬ ‫نحن ام��ام خطاب خ��اص ‪،‬اي اننا في‬ ‫مواجهة عالم خاص تنتظم فيها الواقعيات‬ ‫و احلقائق في ذلك بشكل خاص و بنسب‬ ‫معينة ال توجد فيها حقائق معينة اخرى ‪.‬‬ ‫واالن بعد ان عرفنا اللغة واخلطاب بصورة‬ ‫اجمالية نريد ان نعرف اخلطاب الذي ساد‬ ‫و يسود مجتمعنا وكم خطابا كان موجودا‬ ‫في اجواء هذا املجتمع؟‬ ‫اذا كان هذا املعنى صحيحا فهذا يعني اننا‬ ‫ولدنا عدة مرات ونزعنا جلدنا عدة مرات‬ ‫وكشفنا حتوالت اساسية في عاملنا الفكري‬ ‫وواقعنا املعاشي‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫‪rowjinwe@yahoo.com‬‬

‫‪No. 13, Monday 05.03.2012‬‬

‫ ‪First Year‬‬

‫السعي وراء المال وخطورته على مستقبل األطفال! الصحافة في العراق والسلطة الرابعة‬ ‫بقلم‪ :‬صباح كاكه يي‬

‫ماجد السوره ميري‬

‫ليس من الغرابة في شىء أن تظهر في مدن‬ ‫العراق ومنها بغداد على وجه اخلصوص‬ ‫أسلحة كوامت الصوت‪ ،‬لكن األغرب هو ان‬ ‫يوصي التجار وجتار التجار الذين صاروا‬ ‫أثرى األثرياء بني ليلة وضحاها ويستحوذ‬ ‫امل��ال على جل تفكيرهم باستيراد مناذج‬ ‫ملسدسات ك��امت��ة للصوت مصنوعة من‬ ‫البالستيك تستهوي األوالد وجتعلهم على‬ ‫مت��اس مع وسيلة قد متهد السبيل لزرع‬ ‫ب��ذور العنف في أفكارهم البريئة وتوفر‬ ‫شعور الكراهية واحلقد في نفوسهم مما‬ ‫ينبغي تصويبها جتنب ًا ألمكانية انزالقهم الى‬ ‫مناحي انحرافية وما قد تلحق بهم جراء هذه‬ ‫األلعاب التحريضية عواقب وخيمة فتوقعهم‬ ‫في حبائل اإلجرام‪.‬‬ ‫ان أكثر ما يثير الدهشة والعجب عندما‬ ‫جتد أطفال مدينتنا النموذجية خانقني‬ ‫وه��م ميسكون بأيديهم مسدسات كامتة‬ ‫الصوت البالستيكية الى جانب الكثير من‬ ‫لعب األطفال احلربية التي تدلل على السعي‬ ‫املباشر من قبل بعض التجار الى جمع املال‬ ‫من خالل تغذية روح الطفل بهذه االغراءات‬ ‫املؤذية التي تلمح الى التسلط على حياته‬ ‫املستقبلية وما تنطوي عليها من مخاطر‬ ‫حتيق ببنيته الفكرية‪ ،‬وتلعب دور ًا كبير ًا في‬ ‫احلد من النهضة العلمية واألدبية والثقافية‬ ‫للمدينة التي يولد ويتربى فيها‪ ،‬وحترمه‬ ‫فرصة االدراك في اختيار نوعية األلعاب التي‬ ‫تنسجم مع مراحل عمره وتسرق مشاعره‬ ‫الطفولية وترمي به خارج عامله الناعم‪ ،‬مما‬ ‫يسترعي األش��ف��اق عليه واحملافظة على‬ ‫استقامته وخصوصياته البريئة من الضياع‬ ‫وصيانته إلن��ق��اذه م��ن طريق االن��ح��راف‬ ‫املعوجة‪ .‬وال يجب ان نلقي اللوم‬ ‫واألم��ور‬ ‫ً‬ ‫وحده على الدولة أو السلطات احمللية في‬ ‫مدينة خانقني مبنع ادخ��ال هكذا ألعاب‬ ‫املجموعــــــــــــــــــــة الشعرية‬

‫((مواسم االحزان))‬

‫الى املدينة اسوة ببعض مدن كوردستان‪،‬‬ ‫بل ينبغي للوالدين ان مينحوا أوالدهم منذ‬ ‫الطفولة التربية احلسنة واالرش��اد األدبي‬ ‫م��ن أج��ل ان ينغرس ف��ي نفوسهم القيم‬ ‫الصائبة والتي تربى عليها قبلهم أجياال‬ ‫كانوا مفخرة مدينتنا العريقة‪ ،‬وعلى الوالدين‬ ‫أيض ًا متابعة األوالد عند استخدامهم أللعاب‬ ‫(البليستيشن) أو األنترنيت ألن األي��ام‬ ‫شريرة والعالم يشهد تغيرات سلبية مقلقة‬ ‫قد ال يعرف عقباها‪.‬‬ ‫لقد أضنانا االج��ه��اد النفسي واالذالل‬ ‫والتشريد والسيل الذي ال ينتهي من الدماء‬ ‫في زمن النظام البائد وما بعده‪ ،‬فلماذا‬ ‫يبتلى أطفالنا باأللعاب املدمرة للنفوس‬ ‫والعقول؟ فيجدر باحلكومة التركيز على‬ ‫األوجه احللوة في احلياة اليومية لألطفال‬ ‫وان تبني لهم مستقب ً‬ ‫ال افضل من املاضي‬ ‫الكئيب ال��ذي عشنا فيه بعد ان انتظرنا‬ ‫ألكثر من خمسة وثالثني سنة حتى يتحقق‬

‫سنة ‪2003‬‬

‫لكنها لألسف ناقصة التكوين فتحولت‬

‫ال��ى صالة اخل��� ّدج؟‪ .‬وينبغي على الدولة‬ ‫العراقية اجلديدة أن تؤهل النشىء اجلديد‬ ‫بطرائق عديدة‪ ،‬منها مراعاة استيراد نوعية‬

‫برامج األلعاب األلكترونية التي تبرز فيها‬ ‫العنف الشديد واملشاهد الدموية الفظيعة‪،‬‬

‫واستيراد النوعية التي تتالئم مع مراحل‬ ‫حياة األطفال في الدول املتقدمة‪ ،‬وتشعرهم‬ ‫بأنهم يلتمسون اهتمامهم‪ ،‬وتوفر لهم النوادي‬ ‫التربوية والثقافية والرياضية من أجل امناء‬

‫مهاراتهم اإلبداعية ليستوعبوا املشاعر‬

‫املرهفة ويبنوا شخصيتهم األساسية على‬ ‫أكمل وجه ويتخلصوا من مشاهد العنف‬ ‫اليومية املتراكمة‪.‬‬

‫باشا كوبري ومقهى ابو شكر للذكرى‬ ‫بقلم‪ :‬جليل باوخان‬

‫تكتبها‪ :‬زينب االركوازى‬

‫‪-1‬‬‫زمن املـــــــــال‬ ‫ذهب الوفاء والنفوس تغريت‬ ‫وما عاد للصدق عنوان‬ ‫ضاعت املودة والرمحة وتع‬ ‫كـــرالصفو بني اجلريان‬ ‫فالناس مااكنوا قدميا هكــــــذا؟‬ ‫ومااكن النفاق بني الاخوان؟‬ ‫اانس تبيع مضريها وانــــاس‬ ‫خمالط دهما بدم ال�شيطان‬ ‫اانس تذمك اترة ومتـــــــــد‬ ‫حك ىف اغلب الاحيــــــان‬ ‫فالطيب املتواضع املهذب ما‬ ‫عاد هل ىف عرصان ماكن‬ ‫ماعادت الاخالق مقياس البرش‬ ‫وامنا مقياسة شئ اثن‬ ‫مك من اانمل ابدعت وكتبت‬ ‫واكنت مصريها الن�سيان‬ ‫واصبحت اكلكتب املركونة‬ ‫رخيصة التشرتى ابمثان‬

‫حلمنا بقدر من احلرية والتي ولدت أخير ًا‬

‫تعتبر مدينة خانقني من امل��دن القدمية وهي‬ ‫بوابة العراق و كوردستان في شرقها عند‬ ‫منفذ املنذرية احلدودية ‪،‬وهي اقرب مسافة الى‬ ‫عاصمة العراق بغداد ‪،‬وللمدينة احداث منها‬ ‫احداث معارك واحلروب العاملية االولى والثانية‬ ‫من دخول اجليوش و انسحابها واشياء تاريخية‬ ‫اخ��رى والتي كتب عنها املؤرخون والرحالة‬ ‫والكتاب عن هذه املدينة العريقة بتاريخها وكما‬ ‫قلنا هو طريق مؤدي الى العاصمة بغداد مرورا‬ ‫بهذه املدينة من الزوار والسائحني والتجار وما‬ ‫شابه ذلك ‪،‬وكانت خانقني معروفة بخاناتها و‬ ‫مقاهيها بجانبيها الصوب الكبير والصغير‬ ‫والذي كان يؤي الزوار والسائحني لالستراحة‬ ‫فيها ‪،‬لنعد الى صلب املوضوع وهو مقهى (ابو‬ ‫شكر) الواقع في آنذاك في منطقة باشا كوبري‬ ‫وال��ذي كان يعود ملكيته الى شخص يدعى‬ ‫رسول افندي الذي بناه في بداية الستينيات من‬ ‫القرن املاضي حيث كان يقع مقابل محطة تعبئة‬ ‫الوقود احلالية والقريبة من الكنيسة القائمة‬ ‫حاليا والقريبة من محطة قطار خانقني سابقا‬ ‫‪،‬وكانت في خانقني مقاهي كثيرة مثل مقهى‬ ‫االسربادي و مقهى مجيد افندي و مقهى شاكر‬ ‫ابو جاويد ومقاهي اخرى ‪،‬وك��ان لكل مقهى‬ ‫جالسيه‪،‬وكان مقهى ابو شكر منتدى ثقافي‬ ‫وادبي في وقته جلمال موقعه الذي كان يطل‬ ‫على جدول باالجو والذي مير من الواجهة‬ ‫االمامية للمقهى ومزروعة باشجار النخيل‬ ‫والتوت والرمان وتوضع الكراسي واملصاطب‬ ‫حتت ظالل تلك االشجار للجلوس عليها و‬ ‫هناك زاوية للقراءة رغم وجود بعض االلعاب‬ ‫املسلية للوقت مثل لعبة الدومينو والشطرجن‬ ‫واملنضدة ‪.‬‬ ‫ك��ان رواد املقهى من الشريحة املثقفة في‬ ‫تلك الفترة من فنانني مسرحيني وتشكيليني و‬ ‫مطربني و رياضيني و ذو افكار قومية و وطنية‬

‫تقدمية ‪ ...‬وصاحب املقهى وديع بشوش ذو‬ ‫افكار واحاسيس وطنية تقدمية يستقبلنا بكل‬ ‫احترام و تقدير ومحبة ‪،‬كما قلت رواد هذا‬ ‫املقهى من الشخصيات الثقافية ومن الشريحة‬ ‫الكادحة فمنهم من رحلوا الى دار احلق من‬ ‫املتوفني رحمهم الله اجمعني وم��ن الباقيني‬ ‫شيب الدهر عمرهم ‪،‬كما ذكرنا سلفا كانت‬ ‫هناك زوايا للمطالعة فترى زمالء الدراسة قد‬ ‫جتمعوا للتداول في منهاج دراستهم من سؤال‬ ‫وجواب عن اسئلة االمتحانات الصيفية وكيفية‬ ‫التحضير الستقبال ذلك ‪،‬وكذلك املثقف الذي‬ ‫جلب معه كتابا استعاره من املكتبة العامة او‬ ‫من زميل له ليقرئه ‪،‬وذاك يتصفح جريدة للقراءة‬ ‫‪،‬من الفنانني املسرحيني الدائمي التواجد هناك‬ ‫املرحوم جمال زنكنة وغازي كامل وقادر حسني‬ ‫‪،‬ومن املطربني خليل الوندي واملرحوم جميل‬ ‫الوندي ومن الرياضيني عباس رؤوف وسامي‬ ‫ع��ارف و صالح مامة و علي حربي و جالل‬ ‫شوكت و كثيرون وعذرا ان خانتنا الذاكرة لعدم‬ ‫ذكرهم ‪ ...‬كنا نقضي اكثر اوقاتنا في هذا‬ ‫املنتدى ‪،‬الذي كان له نكهة خاصة في قلوبنا‬ ‫و كنا نشبهه مبقاهي بغداد كمقهى شانيدر و‬ ‫مقهى البرملان و مقهى الزهاوي حسن عجمي‬ ‫‪ ...‬وكان يدور بني اجلالسني احاديث شيقة‬ ‫‪،‬فهذا الرياضي يحاور زمالئه حول كيفية تقدم‬ ‫الرياضة في مدينة خانقني الكوردية والنهوض‬ ‫بها ‪...‬بالرغم من ان املقهى كان مراقبا من قبل‬ ‫اجهزة االمن في تلك الفترة النه كان خاصا‬ ‫بالشريحة املثقفة وكنا حذرين من ذلك ‪ ...‬وال‬ ‫يفوتني ذكر بائع الباقالء العم املرحوم (علي‬ ‫داي��ة) الذي كان يوقف عربته بجانب املقهى‬ ‫و يقدم لنا تلك الباقالء الطيبة ‪،‬وكان بشوشا‬ ‫صاحب طرائف جميلة ‪،‬ظل املقهى قائما الى‬ ‫سنة ‪ 1975‬حيث هدمها النظام البائد املقبور‬ ‫وساواها باالرض ذلك املوقع الثقافي‪...‬وحبذا‬ ‫لو بنت اجلهات املعنية في وقته بعد سقوط‬ ‫النظام في ذلك املكان مركزا ثقافيا او منتدى‬ ‫ليعيد ذكرى روادها و جالسيها‪.‬‬

‫ف��ي ك��ل دول العالم املتقدمة صناعي ًا ‪,‬‬ ‫وإنساني ًا ‪ ,‬وفكري ًا ‪ ,‬والتي تسمى بالدول‬ ‫"الدميقراطية" وتعتبر الدميقراطية عمودها‬ ‫الفقري في احلكم ‪ ,‬يكون للصحافة وحرية‬ ‫الرأي والتعبير دور كبير ومهم ‪ ,‬فهي مبثابة‬ ‫أوكسجني للدميقراطية ‪ ,‬فقد قسم الفيلسوف‬ ‫الفرنسي "مونتيسيكيو" السلطات إلى‬ ‫ثالث سلطات ‪ ،‬وهي ‪ :‬السلطة التشريعية‬ ‫‪ ،‬والسلطة التنفيذية ‪ ،‬والسلطة القضائية ‪،‬‬ ‫إلى أن جاء الفيلسوف اإلجنليزي "إدموند‬ ‫ب��روك" وأعلن االع��ت��راف بنفوذ الصحافة‬ ‫وسماها السلطة الرابعة حيث قال ‪( :‬ثالث‬ ‫سلطات جتتمع هنا حتت سقف البرملان ‪،‬‬ ‫ولكن في قاعة املراسلني جتلس السلطة‬ ‫الرابعة وهي أهم منكم جميعا( ‪...‬‬ ‫فهي أي السلطة الرابعة ‪ ,‬حلقة وصل بني‬ ‫احلكومة وشرائح املجتمع وق��د استمدت‬ ‫قوتها وشرعيتها م��ن ال��دول��ة والشعب ‪,‬‬ ‫و ُأستخدم هذا املصطلح في سياق إبراز‬ ‫الدور املؤثر للصحافة ووسائل اإلعالم جتاه‬ ‫املجتمع ‪ ،‬ليس في تعميم املعرفة ‪ ,‬والتوعية‬ ‫‪ ,‬والتنوير‪ ,‬فحسب ‪ ،‬بل في تشكيل الرأي‬ ‫‪ ،‬وتوجيه ال��رأي العام ‪ ،‬واإلف��ص��اح عن‬ ‫املعلومات ‪ ،‬وخلق القضايا ‪ ،‬ومتثيل احلكومة‬ ‫لدى الشعب ‪ ،‬ومتثيل الشعب لدى احلكومة ‪،‬‬ ‫ومتثيل األمم لدى بعضها البعض ‪.‬‬ ‫منذ انتهاء حقبة البعث في العراق عام‬ ‫‪ 2003‬وحتى يومنا ه��ذا تشهد الساحة‬ ‫اإلعالمية والعمل الصحفي حركة وتصاعد‬ ‫مستمر تتمثل في انتشار عدد هائل من‬ ‫ال��ص��ح��ف وامل��ج�لات وم��ح��ط��ات التلفزة‬ ‫واإلذاعات واملواقع اإللكترونية وسواها من‬ ‫وسائل اإلعالم ‪ ,‬وهذه ظاهرة صحية تنم‬ ‫عن الوعي والرغبة لدى جميع العراقيني في‬ ‫استنشاق نسيم احلرية من خالل الصحافة‬ ‫واإلع�لام والتعبير عن ال��رأي ‪ ,‬وقد فرض‬ ‫القانون الدولي حماية على حرية التعبير‪،‬‬ ‫وطالب املجتمع الدولي وال��دول واملنظمات‬ ‫الدولية العاملية واإلقليمية ‪ ،‬باحترام حرية‬ ‫الرأي والتعبير‪ ،‬بل طالبهم بتسهيل مهمتهم ‪،‬‬ ‫وأبرز ذلك ما ورد في اإلعالن العاملي حلقوق‬ ‫اإلنسان الصادر عن األمم املتحدة عام‬ ‫‪1948‬م املادة الثامنة عشر والتي نصت على‬ ‫( لكل شخص حق في حرية الفكر والوجدان‬ ‫والدين) واملادة التاسعة عشر التي نصت‬ ‫على (لكل شخص حق التمتع بحرية الرأي‬ ‫والتعبير‪ ،‬ويشمل ه��ذا احل��ق حريته في‬ ‫اعتناق اآلراء دون مضايقة ‪ ،‬وفى التباس‬ ‫األنباء واألفكار وتلقيها ونقلها إلى اآلخرين‬ ‫‪ ،‬بأية وسيلة ودومنا اعتبار للحدود ‪( .‬‬ ‫وقد نص الدستور العراقي الفصل الثاني‬ ‫(احلريات)‬ ‫املادة (‪ : )36‬ما نصه تكفل الدولة‪ ،‬مبا ال‬ ‫يخل بالنظام العام واآلداب‪:‬‬ ‫أوال ‪:‬ـ حرية التعبير عن الرأي بكل الوسائل‬ ‫‪.‬‬ ‫ثاني ًا ‪:‬ـ حرية الصحافة والطباعة واإلعالن‬ ‫واإلعالم والنشر ‪.‬‬

‫ثالث ًا ‪:‬ـ حرية االجتماع والتظاهر السلمي‪،‬‬ ‫وتنظم بقانون‪.‬‬ ‫أن انتقال العراق من دولة دكتاتورية إلى‬ ‫دولة دميقراطية لم يكن بدون ثمن للصحفي‬ ‫والعمل الصحفي ففي هذا البلد تعتبر هذه‬ ‫املهنة مشوبة بكثير من املخاطر واإلساءة‬ ‫واالنتهاكات حلياة الصحفيني حيث أصدرت‬ ‫جلنة حماية حقوق الصحفيني الدولية مؤخر ًا‬ ‫تقرير ًا اعتبرت فيه أن العراق ثاني اخطر‬ ‫ال��دول في العالم مبجال العمل الصحفي‬ ‫واغتيال الصحفيني ؟!‬ ‫ورغم صدور قانون حماية الصحفيني أخير ًا‬ ‫واملصادقة عليه في مجلس النواب أال أن‬ ‫العمل بهذا القانون لم يتم بصورة صحيحة‬ ‫ولم تفعل معظم بنوده ‪ ,‬وهناك الكثير من‬ ‫التجاوزات واالنتهاكات الواضحة حلرمة‬ ‫الصحافة وحياة الصحفيني إذ متارس‬ ‫بصورة شبه ممنهجة ضدهم وبدون رادع !!‬ ‫مما خلق فجوة وهوة واسعة بني احللقات‬ ‫الثالثة ‪ ,‬السياسي ‪ ,‬الصحفي ‪ ,‬املجتمع ؟!‬ ‫فالسياسي أخ��ت��ار أن ي��ك��ون ف��ي واد ‪,‬‬ ‫والصحفي املهني الناجح ال��ذي يكرس‬ ‫مهنته نحو مصلحة املجتمع وتفتيت مشاكله‬ ‫وهمومه لبناء وتأسيس مجتمع فاضل خالي‬ ‫من الفساد والرذيلة بصورة مهنية وحيادية‬ ‫وضع رغم ًا عنه في واد ‪ ,‬الن حديثه وما‬ ‫يسطره من رموز وقضايا ال يلقى لها با ًال من‬ ‫قبل املتنفذين الذين أساسا يؤرقهم ويقلقهم‬ ‫الصحفي املهني الذي يبحث عن احلقيقة‬ ‫أينما كانت وينور الرأي العام ‪ ,‬واملجتمع‬ ‫أيض ًا وضع نفسه في واد ‪ ,‬ألنه لم يحدد‬ ‫مصيره ‪ ,‬رغم أنه ضاق ذرع ًا مبا يعانيه من‬ ‫أزمات وقلة خدمات فقد فضل االنزواء في‬ ‫الزاوية والسعي خلف لقمة العيش ‪..‬؟!‬ ‫فهل يا ترى تردم الهوة بني احللقات الثالثة‬ ‫‪ ,‬وتطلق على الصحافة في ال��ع��راق مهنة‬ ‫صاحبة اجلاللة والسلطة الرابعة كما تطلق‬ ‫على الصحافة في العالم ؟‪.‬‬

‫من روائع الكالم‬ ‫احلب مرض أخىش ماخيشاه املصاب به أن يشفى منه‬ ‫( إرنست همينجواي )‬ ‫الصمت فن عظمي من فنون الالكم !‬ ‫( ولمي هرنيت )‬ ‫يف القسم األول من الليل راجع أخطاءك ‪..‬‬ ‫ويف القسم األخري راجع أخطاء سواك إذا ّ‬ ‫ظل كل قسم أخري !‬ ‫( وليام شك�سبيري )‬ ‫أان أميش ببطء‪ ،‬ولكن مل حيدث أبدا أنين مشيت خطوة واحدة للوراء‪.‬‬ ‫(إبراهام لنكولن)‬

‫‪rowjinwe@yahoo.com‬‬

‫‪No. 13, Monday 05.03.2012‬‬

‫ ‪First Year‬‬

‫املهندس حسن حيدر‪:‬‬

‫‪5‬‬

‫جهود رّ‬ ‫خية من اجل اضفاء اجلمال على مدينة خانقنت‬ ‫اعداد ‪ :‬ورود الزهاوي‬

‫احيانا نعتقد ان مجتمعاتنا باتت تخلو من‬ ‫املخلصني الذين يدمجون الليل بالنهار من‬ ‫اجل خدمة املباديء االنسانية النبيلة ‪،‬مدينة‬ ‫خانقني كغيرها من سائر امل��دن ال تخلوا‬ ‫من املخلصني الذي همهم االول هو كيفية‬ ‫تقدمي خدمات اكثر الهالي مدينتهم‪ ،‬فكلما‬ ‫امر باحدى طرق هذه املدينة االحظ شخصا‬ ‫منشغال وباستمرار بزراعة االشجار وارواء‬ ‫احلدائق واجلزرات الوسطية ‪،‬وبعد سؤالي‬ ‫عنه قالو لي انه املهندس حسن حيدر فتالي‬ ‫‪،‬قابلته وهو منشغل في العمل في احدى‬ ‫احلدائق وطرحت عليه هذه االسئلة التي‬ ‫جاوبها برحابة صدر‪.‬‬ ‫في البدايه ممكن ان نتعرف عليك ؟‬ ‫ان��ا من مواليد ‪1955‬تخرجت من الكليه‬ ‫وحصلت على بكلوريس علوم زراعيه في‬ ‫جامعه مستنصريه سنه ‪1979‬وعملت فى‬ ‫مجاالت عديده منها تاسيسات كهربائيه‬ ‫بعض امور اخرى مثل اخلط وقمت بانشاء او‬ ‫فتح بعض املعارض في احملافظات االخرى‬ ‫وليس في خانقني وبعد سقوط النظام مت‬ ‫تعينى فى رئاسه بلديه خانقني كوني مهندس‬ ‫زراعي واالن انا مسؤول قسم احلدائق ‪،‬انا‬ ‫من سكنه خانقني وفى عام ‪1972‬مت ترحيلنا‬ ‫من خانقني الى السليمانيه بقينا فتره هناك‬ ‫ثم انتقلنا الى بغداد وبعد سقوط عدنا الى‬ ‫خانقني ‪.‬‬ ‫كمهندس في بلديه خانقني كيف تبدا يومك ؟‬

‫طبعا نحن يوجد لدينا قسم خاص هذا القسم‬ ‫مت تاسيسه عام ‪ 2007‬هذا القسم خاص‬ ‫باحلدائق واجلزرات الوسطيه واالرصفه و‬ ‫يتكون من بعض الوحدات كوحدة املشتل‬ ‫اخلاصه بانتاج شتالت الزينه و الوحده‬ ‫االداريه التي تقوم بادارة االعمال و وحده‬ ‫اخرى متنقله الداره وصيانه احلدائق داخل‬ ‫خانقني ‪،‬عموما‬ ‫عملنا يبداء من الساعه الثامنة صباحا‬ ‫الى الواحده او الثانيه من بعد الظهر ثم‬ ‫تبداء وجبه ثانيه في الساعه الثالثه مساء‬ ‫الى السادسة عصرا و يستمر الى منتصف‬ ‫الليل حسب ظروف العمل ‪،‬ففي الصيف مثال‬

‫نحن بحاجة الى الصيانه والعمل اكثر من‬ ‫االشهر االخ��رى و دوامنا مستمر دائما‬ ‫مثال اي��ام اجلمعه والسبت من��ارس عملنا‬ ‫و في املناسبات ايضا مثل اعياد نوروز‬ ‫وعيدالفطر وعيد االضحى نعمل فيها على‬ ‫شكل وجبات الن طبيعه احلدائق بحاجة الى‬ ‫عمل مستمر ‪.‬‬ ‫ماذا يعني لك هذا العمل ؟‬ ‫احلدائق معناها انشائها واحلدائق تعني‬ ‫حياة النبات املاء واخلضرة يعني بالنسبة‬ ‫لالنسان احلياة هذه املناطق التبدو جميلة‬ ‫على األطالق بدون احلدائق وبدون املساحة‬ ‫اخلضراء فاحلدائق تعني لي بصراحة احلياة‬

‫فاحلديقة او املساحات اخلضراء عندما‬ ‫ينظر االنسان اليها يشعر براحة نفسية‬ ‫وهناك في ال��دول املتقدمه يوجد حدائق‬ ‫متخصصة لعالج بعض االمراض النفسية‬ ‫مثل هذه احلدائق غير مؤجوده في العراق‬ ‫وال في دول املجاوره‬ ‫ما هي اه��م املشاريع التي ساهمت في‬ ‫امتامها؟‬ ‫انتم تعلمون انه لم توجد اشجار في خانقني‬ ‫قبل سقوط النظام سوى اشجار كالبتوس‬ ‫واشجار الدفله التي هي موجوده في وقت‬ ‫االنكليز و جميع احلدائق ألتي انشأت بعد‬ ‫السقوط ‪،‬تاسست عن طريق شعبة احلدائق‬

‫التابعه لرئاسة بلديه خانقني ‪.‬عدد املشاريع‬ ‫كثيره ولكن تقريبا يبلغ حوالي ‪38‬موقع منها‬ ‫حدائق كبيره وحدائق صغيره ومنها جزرات‬ ‫وسطيه ومنها حدائق ارصفه اوحدائق‬ ‫على شكل مثلثات او تقاطع موجود في‬ ‫الشارع وفي املستقبل نحن لدينا خطط‬ ‫لتطويراحلدائق لتشمل اجزاء اخرى خارج‬ ‫حدود بلدية خانقني وهذا بالطبع يتوقف على‬ ‫االمكانيات املاليه واالداريه والتقنيه املتاحة ‪.‬‬ ‫ماذا تقول البناء مدينتك واملسؤولني؟‬ ‫نعم نحن بصراحه يوجدلدينا مشكله فى‬ ‫هذا الناحيه نحن موظفني مدنيني في قسم‬ ‫االراض���ي شعبة احل��دائ��ق التابعة لبلدية‬ ‫خانقني نقوم بأعمالنا املناط الينا اواالعمال‬ ‫التي ضمن واجباتنا ولكن مسؤوليةحمايه‬ ‫حدائق ومسؤوليه هذه املشاريع الزراعيه‬ ‫التي تدخل داخل حدود بلديه خانقني هي‬ ‫مسؤوليه السلطه ‪،‬ولكن السلطة و بصراحه‬ ‫التقوم بواجباتها بصوره صحيحه من هذه‬ ‫الناحيه هناك بعض احلدائق وهناك بعض‬ ‫االرصفه واحلدائق تهدمت واصبحت حدائق‬ ‫وسطيه او ساحه للعب كره القدم وليس‬ ‫هناك اجراءات من قبل السلطه ملعاجله هذا‬ ‫الوضع وراجعنا عدد من املسؤولني واملجلس‬ ‫احمللي وحلداالن لم نحصل على نتيجة ‪.‬‬ ‫هناك بعض احلدائق صرفت عليها مبالغ‬ ‫كبيره جدا ولكن نتيجه االهمال او عدم‬ ‫املراقبه حتولت الى ساحه كره قدم وساحه‬ ‫لوقوف السيارات ‪،‬نحن نريد من السلطه‬ ‫معاجله هذه املشكله‪.‬‬

‫التفرد ‪ ...‬يف االساليب الفنيه احلديثه‬ ‫سوسن فالح‬ ‫لم يعد للمضمون في الفن قيمة أول��ى بل‬ ‫اصبحت التجارب الفنية اخلاصة هي الهدف‬ ‫في التعبير الفني والقيمة اجلمالية اجلديدة‬ ‫‪ ،‬وذلك عن طريق االسلوب والتعبير املبتكر‬ ‫وطريقة تنفيذه الغير مقيدة بقاعدة او قانون‬ ‫‪ ،‬فيتسم باالبداع واالبتكار رافضا للمحاكاة‬ ‫‪ ،‬ولم يعد وظيفة للتعبير عن االغراض الدينية‬ ‫واالخالقية واملوضوعية بل انتقل ليصبح‬ ‫تعبيرا ممزوجا بحس وخيال مطلق ‪ ،‬فهو‬ ‫حدس حلضوي وجتربة ذاتية محضه‪ ،‬اعطى‬ ‫الفنان التشكيلي احلديث الفن الزمكاني‬ ‫وذلك محاولة منه للظهور مبظاهر جتريده‬ ‫لسلسلة من املعاني العميقة فهو صراع‬ ‫جديد بني ال��ذات واملضمون ومن سيسبق‬ ‫باالبداع واالبتكار حتى اصبح للذات مجال‬ ‫اوسع في املساحات الفنيه احلديثة ‪ ،‬وبهذا‬ ‫قضي الفنان احلديث على اخلط املرتبط‬ ‫بالشكل الواقعي ليوحد عالئق مبتكرة‬ ‫جت��اوزت التركيبات اللونية السائدة في‬ ‫الطبيعه وفي االعمال الكالسيكية ‪ ،‬وجتاهل‬ ‫املوضوع وانتقل الى موضوعات جديدة فوق‬ ‫الواقع او خارجه او ضده ‪ ،‬من هنا تختلف‬ ‫القيمه اجلماليه في العمل الفني احلديث من‬ ‫زمان الى زمان آخر وذلك لنسبيتها الثقافية‬ ‫التاريخية ‪ ،‬فقد تنشأ وتذوب في التاريخ‬ ‫وذلك الرتهانها بسياق حضاري ما ‪.‬‬ ‫واذا ما اردنا تقصي االسباب التي مهدت‬ ‫لظهور الفن احلديث فأنه لزاما علينا العودة‬ ‫للقرن التاسع عشر مبفاهيمه الرافضة‬ ‫للتقاليد االكادمييه والكالسيكية املوروثه في‬ ‫الفن التشكيلي من القرون الوسطى ‪.‬‬ ‫ومصطلح الفن احلديث كما يعرفه قاموس‬ ‫املورد هو "نزعة في الفن تهدف الى قطع كل‬ ‫الصالت باملاضي والبحث عن اشكال جديدة‬ ‫للتعبير " هذه النزعة مت تاريخها في الفترة‬ ‫من عام ‪ 1860‬م وحتى عام ‪1970‬م وكان‬ ‫من اهم مامييز تلك الفترة هو عدم اهتمامها‬ ‫بالتقاليد ال��ق��دمي��ة ف��ي ال��ف��ن التشكيلي‬ ‫والالعرف اخلاص مبفهوم فن الصالونات ‪.‬‬ ‫من اهم املفاهيم املرتبطة بالفن احلديث فكرة‬

‫التجريب ‪ ، experiment‬فيعتبر الفن احلديث‬ ‫اسلوب او طريقة جديدة ملعاجلة العمل الفني‬ ‫ليصبح هدفا بحد ذاته ‪ ،‬حيث ارتبط باحداث‬ ‫املجتمع واصبح الفن احلقيقي والشاهد‬ ‫ملعطيات العصر ‪ ،‬فاكتسب العمل الفني في‬ ‫فترة احلداثة قيمة ذاتية وتخطى النموذج‬ ‫املثالي لعصر النهضة ليقدم منوذجا جديدا‬ ‫عن ادراك الفنان للواقع وقدراته في اعادة‬ ‫تفسيره باسلوبه وابتكاره اخلاص ‪.‬‬ ‫الفن التشكيلي يعتبر كل شيء يؤخذ من‬ ‫طبيعة الواقع ويصاغ بصيغه جديدة او‬ ‫تشكيل جديد ‪ ،‬فالتشكيلي ‪ -:‬هو الفنان‬ ‫الباحث الذي يقوم بصياغة االشكال التي‬ ‫يستعني بها من محيطه ومفرداته اليومية ‪،‬‬ ‫ولكل فنان رؤيته ونهجه اخلاص ن وبهذه‬ ‫االش��ك��ال واالساليب تعددت اوج��ه الفن‬ ‫التشكيلي ومواضيعه لهذا تعددت املدارس‬ ‫الفنيه احلديثة ‪.‬‬ ‫كما معرف بالفن يعتبر االنطباعيون هم اول‬ ‫من اوجدو احلداثة في الفن واللذين انتقلو‬ ‫بالوانهم من املرسم الى الطبيعه ‪ ،‬فما بعد‬ ‫االنطباعية او (االنطباعية اجلديدة) التي هي‬ ‫حصيلة املدرسة االنطباعية وما قبلها لتكون‬ ‫اسلوبا جديدا وفن حديث ‪ ،‬ومن امثالها‬ ‫الفنانني فان كوخ وبول غوغان فمثال الفنان‬ ‫فان كوخ الهولندي ‪1890 – 1853‬م الذي‬ ‫متيز التكوين ببساطة ذاتها مع النزوغ الى‬ ‫التناسق في االل��وان عالية النغمة وادراك‬

‫الشمس وال��ظ��ل فرسمهما ‪ ،‬ولضربات‬ ‫فرشاته شدة متوترة ‪ ،‬كما انه كان يرسم‬ ‫في الطبيعه ذاتها حيث رسم املوضوعات‬ ‫الالشخصية واملجهول لالنطباعية والذي‬ ‫لم يسبق لفنان ان يترك لضربات فرشاته‬ ‫اي اثر على سطح القماش في ذلك الوقت ‪،‬‬ ‫اشهر لوحاته البساتني – احلصاد – اكوام‬ ‫القش – البيت االصفر – في املقهى – غرفة‬ ‫النوم – باحة السجن ‪ ....‬الخ ‪.‬‬ ‫وم��ن امل���دارس الفنيه احلديثه الرمزية‬ ‫التي ترمز لالشياء من خالل اللون وترمز‬ ‫الوضعية للحالة ايضا كما اشتهر الفنان‬ ‫روزيتي الذي جرب الرمزية من خالل لوحته‬ ‫الشهيرة (بياتريس املقدسة) وهي لوحة‬ ‫تذكارية رسمها لوفاة زوجته حيث كان‬ ‫هدفه االحتواء الرمزي لوفاة بياتريس في‬ ‫اللوحة ‪ ،‬وحلظة صعود بياتريس الى السماء‬ ‫كأنها في غيبوبه ‪ ،‬واظهر اللون الواضح في‬ ‫الترميز ‪ ،‬ومن اهم فنانني الرمزية جيمس‬ ‫وسلر – دانتي روزيتي – غوستاف مورو ‪.‬‬ ‫وللتعبيريه نصيب في الفن احلديث حيث‬ ‫نشات في املانيا ‪1910‬م اساسها القيم‬ ‫والتجارب العاطفية والروحية وعدم التقييد‬ ‫بتسجيل االنطباعات املرئية ‪ ،‬ومن اشهر‬ ‫فناني هذه املدرسه الفنان هنري ماتيس‬ ‫‪1954-1869‬م وقد اعلن ماتيس ‪" -:‬ال‬ ‫ميكنني الفصل‬ ‫ب�ي�ن االح���س���اس‬ ‫الذي اكنه للحياة‬ ‫وطريقة التعبير" ‪،‬‬ ‫فالتعبير هو هدفة‬ ‫االول ق��ب��ل كل‬ ‫شيء ‪ ،‬ومن اشهر‬ ‫فناني هذه املدرسة‬ ‫ه��ن��ري ماتيس –‬ ‫وروس���و – واميل‬ ‫نولده – بيكاسو ‪.‬‬ ‫ام������ا امل����درس����ه‬ ‫ال���دادائ���ي���ه التي‬ ‫ول�����������دت ع�����ام‬ ‫‪ 1916‬ومبتكرها‬ ‫الشاعر الروماني‬ ‫تريستيان ت��ازار‬

‫وق����ول����ه ع��ن��ه��ا‬ ‫‪" -:‬ال��دادائ��ي��ة‬ ‫ال ت��ع��ن��ي ش��يء‬ ‫"‪ ،‬انتشرت في‬ ‫امل��ان��ي��ا ومثلت‬ ‫ال���ف���ن ب��ح��ال��ة‬ ‫الرفض للبلشفية‬ ‫االمل���ان���ي���ة ول��م‬ ‫ت����دم ط���وي�ل�ا ‪،‬‬ ‫حيث جلأ وقتها‬ ‫الفنان شفيترز‬ ‫ال���ى االرص��ف��ة‬ ‫وص����ن����ادي����ق‬ ‫ال��ق��م��ام��ة وذل��ك‬ ‫ملا يخدم غرضه‬ ‫للعمل الفني من قطع فنية من سائر املهمالت‬ ‫القدمية في عمل الكوالج ‪ .‬مثال على ذلك‬ ‫ايض ًا مجموعة من الطلبة الشباب الذين‬ ‫استحدمو نفس طريقته في اجناز معرضا‬ ‫مهما كبيرا ذاع صيته وقتها على بقايا‬ ‫وانقاض كلية الفنون اجلميلة في بغداد‬ ‫عام ‪2003‬م اطلقو على انفسهم جماعة‬ ‫االكادميية احلديثة ومنهم الفنان ميالد حامد‬ ‫والفنان حسني مطشر والفنان عدنان عباس‬ ‫واخرون ‪...‬‬ ‫وللمدرسة السريالية دورا كبيرا في الفن‬

‫احلديث والتي انبثقت بفضل الشاعر اندريه‬ ‫بريتون واطالعاته على افكار الفيلسوف‬ ‫فرويد بني العقل واخليال والوعي واالوعي‬ ‫‪ ،‬وم��دارس ع��دة اجن��زت منها العديد من‬ ‫االعمال احلديثه كالتجريدية التي استنفذت‬ ‫بشكل كبير من جميع الفنانني التشكيليني‬ ‫وصوال الى مختلف التجارب احلديثة في‬ ‫الفن حيث تعددت االساليب والرؤى الفنية‬ ‫ولكل فنان اطلق على نفسه مدرسة في الفن‬ ‫املعاصر واشهرهم الفنان بيكاسو الذي‬ ‫التسقت به املدرسة التكعيبيه وجتزءة الشكل‬ ‫وبناءه وايضا املدرسه السرياليه والتي‬ ‫اشتهر بها الفنان سلفادور دالي الة اخره‬ ‫من الفن واسراره وجتاربه العديدة وصوال‬ ‫الى مرحلة التذوق اجلمالي لدى الباحثني‬ ‫واملهتمني باالساليب الفنيه احلديثة ‪.‬‬ ‫فقد نشأ علم اجلمال احلديث الذي ابتدأ مع‬ ‫كانط لدحض مسألة أن التذوق هو مسألة‬ ‫نسبية فمشروعه (علم اجلمال) كان مدفوعا‬ ‫مبنطق حلكم الذوق ‪ .‬فاعتبر غاية املوضوع‬ ‫اجلمالي تكمن في باطنه من خالل مشروعه‬ ‫النقدي في كتاب (نقد ملكة احلكم) حيث‬ ‫وصف فيه املوضوع اجلمالي على انه غائية‬ ‫بدون غاية ‪ ،‬وال ميكن النظر اليه كأداة أو‬ ‫وسيلة لشيء فهو بدون غاية ‪ ،‬فجمال الوردة‬ ‫مثال ال يجعلنا نرغب في قطفها واالحتفاظ‬ ‫بها ‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫‪rowjinwe@yahoo.com‬‬

‫ ‪First Year‬‬

‫‪No. 13, Monday 05.03.2012‬‬

‫پەیمانگەی هونەرەجوانەكانی خانەقین و رەخنەی خوێندكاران‬

‫بەڕێوه‌بەری پەیمانگە‪ ":‬ملمالنێی ئەو ئیداره‌یەی كە لەخانەقینە بواری ئەوه‌یان‬ ‫نەدا كە بتوانین كارێك بكەین مرۆڤ پێی سەربەرز بێت"‬ ‫ئا‪ :‬شاروخ مەنوچهر‬ ‫پەیمانگەی هونەرەجوانەكانی خانەقین‬ ‫پاش نۆ س����اڵ لە دامەزراندنی تائێستا هیچ‬ ‫كارێكی هون����ەری لە نێو ش����اری خانەقین‬ ‫ئەنجام نەداوە ‪،‬و جێدەس����تی لەناو شارەكە‬ ‫دی����ار نیی����ە س����ەرەرای ئەوەی ب����ەردەوام‬ ‫خوێندكارانی ئ����ەم پەیمانگەی����ە گلەیی لە‬ ‫ئیدارەی پەیمانگەكەی����ان دەكەن بەتایبەت‬ ‫لەم����اوەی چەند رۆژی رابردوودا كە ئیدارەی‬ ‫پەیمانگ����ەی ناوب����راو زەنگ����ی دان����اوە بۆ‬ ‫خوێندكارەكان����ی و كاتەكان����ی وانە وتنەوە‬ ‫و رێس����ت بەو زەنگە دی����اری دەكرێن ‪،‬بۆیە‬ ‫ئەم ریپۆرتاجەمانە سازكرد لەم پەیمانگەیە‬ ‫بۆئەوەی ل����ە نزیكەوە ئاگاداری هۆكارەكانی‬ ‫سیس����تی ئەو پەیمانگەیە بزانین‪،‬س����ەرەتا‬ ‫چاومان بە ژمارەی����ەك لە خوێندكارانی ئەو‬ ‫پەیمانگە ‪.‬‬ ‫یەكێ����ك ل����ەو خوێندكاران����ە ووت����ی‬ ‫"پەیمانگەكەمان هیچ شتێكی باشی نیە من‬ ‫گلەییم لە ئی����دارە هەیە ‪ ،‬بەرێوەبەرەكەمان‬ ‫پێش ماوەیەك ووتی دەست لەكارئەكێشمەوە‬ ‫ئەگەر ئ����ەو بینایەتان����ە نەدەنێ كە خۆمان‬ ‫ئەمانئەوێت بۆ پەیمانگەكەمان‪،‬بەاڵم بیناكە‬ ‫ن����ەدرا ب����ە پەیمانگە و ئەم دەس����تی لەكار‬ ‫نەكێش����ایەوە بۆیە وا هەس����ت ئەكەم داخی‬ ‫خۆی لە ئێمە ئەڕێژێنێت‪،‬بەردەوام سەرقاڵی‬ ‫سزادانی خوێندكارەكانن بە دەركردنی كاتی‬ ‫لە پەیمانگە" ئەو خوێندكارە ووتی بەداخەوە‬ ‫زەنگی����ان دان����اوە بۆمان وادیارە حیس����ابی‬ ‫منداڵمان بۆ دەك����ەن وئەم كارە خزمەت بە‬ ‫كەس ناكات‪.‬‬ ‫خوێندكارێك����ی تر ئاماژەی بۆ ئەوە كرد‬ ‫ك����ە هەندێك لە مامۆس����تاكانیان بە خراپی‬ ‫مامەڵەیان لەگەڵ دەكەن ووتی "ئیدارەكەی‬ ‫ئێمە لە حیزبی بەعس خراپترە"‬ ‫س����ەبارەت ب����ە بوون����ی زەن����گ ل����ە‬ ‫پەیمانگەكەی����ان ئەم خوێن����دكارە دووپاتی‬ ‫كردەوە كە ئەوان سەرس����ام بوون بە دانانی‬ ‫زەنگ ووتی لەپاش نۆ س����اڵ لە دامەزڕاندی‬ ‫پەیمانگەكەم����ان ئەم����ە بەرهەمەكەی بووە‬ ‫زەنگیان داناوە بۆمان ‪،‬باشە من پرسیارێك‬

‫دەكەم بۆ ئێستا دایان ناوە بۆ پێشتر دایان‬ ‫نەنابوو؟‬ ‫پەیمانگەی هونەرەجوانەكانی خانەقین‬ ‫لە س����اڵی ‪ 2004‬لە الیەن حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردس����تانەوە لە شاری خانەقین دامەزراوە‬ ‫‪،‬لە دوو بەشی سەرەكی پێكهاتووە كە بریتین‬ ‫لە بەشی شێوەكاری و بەشی مۆسیقا‪.‬‬ ‫خوێندكارێكی بەش����ی مۆس����یقا دەڵێت‬ ‫ئێمە ژوری تایبەتم����ان نیە بۆ پرۆڤە كردن‬ ‫هەروەها مامۆس����تای پس����پۆڕمان نیە وهیچ‬ ‫خزمەتگوزاریەك ل����ە پەیمانگەكەمان دابین‬ ‫نەكراوە‪،‬ئ����ەم خوێندكارە ووتی "س����ەرەرای‬ ‫نەبوون����ی خزمەتگ����وزاری و ئەنجام نەدانی‬ ‫گەش����ت بۆمان كەچی ئێستا زەنگیان داناوە‬ ‫ب����ۆ ئاگاداركردنەوەمان بۆ وانەكان كە خۆی‬ ‫لە خۆیدا شێوازێكی ناش����رینە بەتایبەت لە‬ ‫پەیمانگەی هونەرە جوانەكان"‬ ‫خوێندكارێكی پەیمانگەی ناوبراو ووتی‬ ‫"ئێمە ش����ارێكی ترەوە دێین ب����ۆ خانەقین‬ ‫كاتێ����ك دوو خول����ەك ل����ە وان����ەی یەكەم‬ ‫دوائەكەوین ماموستاكە نامان كاتە ژوورەوە‬ ‫و بەنەهاتوو تۆمارم����ان دەكات و ئەبێ بەم‬ ‫س����ەرمایە لە دەرەوەی پۆل چاوەرێ بكەین‬ ‫‪،‬ئێس����تا زەنگم����ان ب����ۆ دانراوە خ����ۆ ئێمە‬ ‫سەرەتایی نین"‬ ‫مامۆس����تایەك ووت����ی "م����ن وەك����و‬ ‫مامۆس����تایەكی ئ����ەم پەیمانگەی����ە زۆر پێم‬ ‫ناخۆشە كە دەبینم ئیدارەی پەیمانگەكەمان‬ ‫زەنگ����ی دان����اوە ب����ۆ خوێندكارەكان‪،‬ئ����ەم‬ ‫خوێندكارانە س����بەینێ دەبنە مامۆس����تا و‬ ‫خزمەتی ئەم واڵتە ئەكەن شایەنی ئەوە نین‬ ‫بە زەن����گ لە تەمەنە ئ����اگادار بكرێنەوە بۆ‬

‫وانەكانیان ‪،‬لەگ����ەڵ رێزمدا زەنگ بۆ مرۆڤی‬ ‫خاوەن ئەقڵ نەكراوە"‬ ‫پاشان سەردانی ئیدارەی پەیمانگەكەمان‬ ‫كرد بۆ ئ����ەوەی روونكردنەوەیەكمان بدەنێ‬ ‫دەربارەی ئەم كێشانە و چەند پرسیارێكمان‬ ‫ئاراس����تەی اسماعیل مس����تەفا بەرێوەبەری‬ ‫پەیمانگەكە كرد كە بە ئەم شێوەیە وەاڵمی‬ ‫داینەوە‪:‬‬ ‫ئایا یاس����ایەك هەیە كە رێگە بە دانانی‬ ‫زەن����گ بدات لە پەیمانگەكان‪،‬بەڕای تۆ ئەمە‬ ‫كارێكی ئاساییە؟‬ ‫س����ەبارەت ب����ە رێكخس����تنی دەوام و‬ ‫ئ����ەوەی ل����ە بەرژەون����دی گش����تی دایە لە‬ ‫سیس����تمی پەیمانگەكان بۆ ساڵی ‪ 1971‬دا‬ ‫كە ئیدارەی پەیمانگە بۆی هەیە ئەو رێگانە‬ ‫بگرێتە بەر بەمەبەس����تی رێكخستنی دەوام‬ ‫‪،‬ئێستا ئێمە ئەم كارەمانە ئەنجامداوە وەكو‬ ‫تاقیكردنەوەی����ەك چونكە خوێندكارەكان بە‬ ‫زۆری ناچن����ە پۆلەكانیانەوە‪،‬بۆیە ئەگەر ئەم‬ ‫زەنگە س����وودی هەبوو ئ����اوا دەیهێڵین ‪،‬بە‬ ‫پێچەوانەوە ئەگەر باش نەبوو الی دەدەین‪.‬‬ ‫خوێن����دكاران گلەیی ئ����ەوە دەكەن كە‬ ‫س����ەیرانیان بۆ ئەنجام نادرێت ‪،‬و ئاهەنگیان‬ ‫بۆ ساز ناكەن‪،‬ئێوە لەمبارەیەوە چی ئەڵێن؟‬ ‫ئەوە یەكێكە لە ئەو گلەییانەی كە قبووڵ‬ ‫ئەكرێت ‪،‬بە نیس����بەت س����ەیرانەوە بە ئەم‬ ‫سەرمایە تەواو بێت س����ەیرانیان بۆ ئەكەین‬ ‫‪،‬هەروەها گەشتی زانستیان بۆ ئەنجام ئەدەین‬ ‫من یاریدەدەرەكانم راس����پاردووە كە لەگەڵ‬ ‫س����ەرۆك بەشەكان قس����ە بكەن بۆ دیاری‬ ‫كردنی تێچوونی گەشتەكە ‪،‬بۆ ئەوەی لەگەڵ‬ ‫وەزارەت قس����ە بكەین ت����ا بزانین تێچوونی‬ ‫گەشتە زانستییەكە لەسەر بودجەی وەزارەت‬ ‫ئەنجام دەدرێت یان بودجەی پەیمانگە‪.‬‬ ‫كێشەی ش����وێنی پەیمانگەكەتان چی‬ ‫بەسەر هات؟‬ ‫كێش����ەی بیناكەم����ان تائێس����تا م����اوە‬ ‫‪،‬ئێمە لەمانگ����ی پێنجی س����اڵی رابردوەوە‬ ‫كەلوپەلەكانمان خس����تۆتە ئ����ەو بینایە كە‬ ‫ماوەیەك����ە ل����ە خانەقین بنیاتن����راوە بەاڵم‬ ‫لەالی����ەن قایمقام����ەوە رێگەم����ان لێگیراوە‬ ‫ك����ە بڕۆین����ە ناوی‪،‬كێش����ەكە ئەوەیە ئەوان‬ ‫نایانئەوێت ئەو شوێنە بدرێت بە پەیمانگەی‬

‫هونەرەجوانەكان����ی خانەقین‪،‬هەرچەن����دە‬ ‫نوس����راوی وەزارەت����ی پەروەردەم����ان‬ ‫هەیە‪،‬بەڕاستی ئێمە لە خۆمانەوە نەچووینەتە‬ ‫ناو ئەو بینایە و ئەوان بە تەجاوزی دائەنێن و‬ ‫پەڕاندنی لێپرسراوی یەكەی ئیداری دایئەنێن‬ ‫‪،‬ئێمە بە ئسوڵی ئەو كارەمانە كردووە ‪،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا ئەو كێشەیە یەكالیی نەبۆتەوە‬ ‫لەكات����ی مانگرتنەكەت����ان ووتان ئەگەر‬ ‫ئ����ەو بین����ا نوێی����ە وەرنەگ����رن ‪،‬دەس����ت‬ ‫لەكاردەكێش����نەوە‪،‬بۆچی دەس����تان ل����ەكار‬ ‫نەكێشایەوە؟‬ ‫من داواكاری دەست لەكاركێشانەوەم لە‬

‫دەس����ەاڵتی وەزارەتە‪،‬هەروەها ئێمە تائێستا‬ ‫میدالی����ای رێزلێنانم����ان بە خش����یوەتە دوو‬ ‫مامۆستای پەیمانگەكە‪.‬‬ ‫وەكو دەزگایەكی زانس����تی رۆشنبیری چ‬ ‫رۆڵێكتان گێڕاوە لە شاری خانەقین ؟‬ ‫بەڕاستی ئێمە بە نیاز بووین خزمەتێكی‬ ‫بە خوێندكاران ئەم شارە بگەیەنین ‪،‬هەروەها‬ ‫ش����ارەكەش س����وودی لێ ببینێ����ت ‪،‬بەاڵم‬ ‫بەداخ����ەوە ئەو ملمالنێ ئاس����ت تەس����كەی‬ ‫بینینی ئەو ئیدارەیەی كە لە خانەقینە بەئەم‬ ‫شێوازە مامەڵەیان لەگەڵ ئێمەدا كرد بواری‬ ‫ئەوەیان نەدا ك����ە بتوانین كارێك بكەین كە‬

‫وەزیری پەروەردە كردووە ‪،‬و نوسراوی دەست‬ ‫لەكاركێشانەوەكەم هێشتا لەالی وەزیرە بەاڵم‬ ‫ئەو تائێستا یەكالیی نەكردۆتەوە ‪،‬هەروەها‬ ‫بڕیاری دووەمم داوە كە لە خانەقین نەمێنم‪.‬‬ ‫لەماوەی بەڕێوەبردن����ی پەیمانگەكەتان‬ ‫چ كارێكتان ئەنجامداوە ؟‬ ‫ئ����ەوەی پێویس����ت بێ����ت كردوومان����ە‬ ‫‪،‬كارەكەی من بەرێوەبەردنی پەیمانگەیە كە‬ ‫وەكو پردێكە لە نێوان پەیمانگەو وەزارەت‪.‬‬ ‫ژمارەیەك مامۆس����تا دەڵێ����ن كە ئیدارە‬ ‫سوپاس نامەیان پێ نەداوە ؟‬ ‫مامۆس����تا كۆن����ەكان سوپاس����نامەیان‬ ‫وەرگرتووە كاتێك ئەو كارە لە دەس����ەاڵتی‬ ‫خ����ۆم دا ب����وو بەاڵم ئێس����تا ئ����ەو كارە لە‬

‫مرۆڤ پێی س����ەربەرز بێت‪،‬ئەگەر بگەڕێنەوە‬ ‫بۆ مێ����ژووی دامەزراندنی ئ����ەم پەیمانگەیە‬ ‫دەبینین لەم����اوەی نێوان (‪2004‬تاكو ‪)2007‬‬ ‫س����ێ جار پەیمانگەكەیان گواستۆتەوە لە‬ ‫قوتابخانەیەك����ی خراپەوە بۆ قوتابخانەیەكی‬ ‫خراپتر ‪،‬ئێس����تاش لە بینایەك داین كە زۆر‬ ‫كۆنە و خەریك����ە دەروخێت ‪،‬من پەروەردەم‬ ‫بە نوس����راوێك ئاگاداركردۆتەوە س����ەبارەت‬ ‫بەوە كە ئەم بینایە كە ئێستا تێیدان بەرەو‬ ‫روخ����ان دەچێ����ت و ئ����ەوان ئەندازیارێكیان‬ ‫ناردووە بۆ سەیركردنی ئەم بینایە بۆ ئەوەی‬ ‫چارەسەری بكەن بەاڵم بە ڕای من چارەسەر‬ ‫ناكرێ����ت و ه����ەر ئەروخێ����ت ‪،‬لەبەرئ����ەوە‬ ‫هیوادارین كارەساتێك روونەدات‪.‬‬

‫چەند دیمانەیەك لەپەراوێزی پێشانكای هاوبەشی مامۆستایانی هونەر لەسنوری پەروه‌رده‌ی گەرمیان‬ ‫ئا‪ :‬زەینەب ئەركەوازی‬ ‫بەچاودێ���ری وەزارەت���ی پ���ەروەردە‬ ‫بەڕێوبەرایەتی گش���تی پ���ەروەردەی گەرمیان و‬ ‫بەڕێوبەرایەتی چاالكی هونەری رۆژی ‪2012/2/22‬‬ ‫پیش���ەنگایەكی ش���ێوەكاری بۆ (‪)52‬مامۆستای‬ ‫هونەری لە پەروەردەی گش���تی گەرمیان لەهۆڵی‬ ‫وەرزش والوان���ی كەالر كرای���ەوە ‪ ،‬هونەرمەندی‬ ‫ش���ێوەكار (عباس عزیز) لەخانەقین ووتی من بە‬ ‫هەشت تابلۆ بەشداریم كردووە لەم پیشەنگایەی‬ ‫پەروەردەی گەرمیان ‪،‬من زۆر خۆش���حاڵم چونكە‬ ‫ئەم���ە دووەمین بەش���داری كردنمەو س���اڵی پار‬ ‫لەسلێمانی بەشداریم لە هەمان پێشەنگا كرد ‪،‬ئەم‬ ‫هونەرمەندە ئام���اژەی بۆ ئەوە كرد كە ئەم كارە‬ ‫دەبێت���ە هاندەرێكی پۆزەتیڤ بۆمامۆس���تایانی‬ ‫پەروەردەی خانەقین ‪.‬‬ ‫كامەران دیار وەیس مامۆس���تا لەئامادەیی‬ ‫پیش���ەیی كەالر ووتی بەش���داریم بەچوار تابلۆ‬ ‫ك���ردووە وپیش���ەنگایەكی زۆرباش���ە هەوڵێك���ە‬ ‫بۆئەوەی هەموو هونەرمەندانی شێوەكاری ناوچەی‬ ‫گەرمیان كۆ بكەرێتەوە لەشوێنیكدا و دەبێت بە‬ ‫خۆناس���ینێك بۆئەوەی بتوانین لەداهاتوداپێكەوە‬ ‫ئیش بكەین هەروەها ئاش���نابین بەش���ێوازو ئەو‬ ‫رێگان���ەی كەهەركەس���ێك ل���ەو هونەرمەندان���ە‬ ‫بەكاریدەهێنێ���ت ‪ ،‬چونك���ە لەتابلۆكاندا جۆرەها‬ ‫ش���ێوازی ئیش نمایش كراوە وهەروەها ئاشنابین‬ ‫بەیەكتری ئاش���نابین بە قوتابخانە هونەرییەكان‬ ‫و ئاش���نابین بەئاس���تی هونەری لەناوچەكانی تر‬ ‫س���ەبارەت بە فەرامۆش كردن���ی وانەی هونەر لە‬ ‫قوتابخانەكان مامۆستاكامەران دەڵێت" سااڵنێكە‬

‫لەگەڵ ئەم مەنهەجە هەوڵدەدرێت گرنگی بەوانەی‬ ‫هونەر بدرێت بەاڵم تاكو ئێس���تا گرنگی بەوانەی‬ ‫هونەر نەدراوە لە ئاستێكی پێویستدا نیە " ‪.‬‬ ‫ماجید عبدالوهاب مامۆستایەكی شاری كفریە‬ ‫بە ‪ 3‬تابلۆ بەش���داری كردووەو دەڵێت بەراستی‬ ‫پیش���ەنگا لەس���نوری پەروەردەكەمان زۆركەمە‬ ‫ئەگ���ەر زیاتر بكرێت وزیاتر بایەخ بەمامۆس���تای‬ ‫هونەر بدرێت چونكە مامۆستای هونەری بایەخی‬ ‫كەمی پێدراوە مامۆستا ماجید ووتی‪:‬تارادەیەك‬ ‫ئەو گرنگیەی پێنەدراوە هۆكارەكەی كە تائێس���تا‬ ‫مامۆستای ئەم بابەتە لەقوتابخانەكان دا نەبووە‬ ‫بۆنمون���ە من ل���ە قوتابخانەیەكم ئێس���تا دەڵێن‬ ‫چوارساڵە مامۆستای هونەریان نیە قوتابی بەمن‬ ‫دەڵێت مامۆس���تا هونەر چیە ب���ەاڵم هۆكارێكی‬ ‫ترئەوەیە كە ئی���دارەی قوتابخانەكان هاوكاریمان‬ ‫ناك���ەن وان���ەی هون���ەر بەوانەیەك���ی الوەك���ی‬ ‫سەیرئەكەن زۆرجار وانەی هونەر دەخرێتە كۆتایی‬ ‫وپاش وەپێش دەكرێت ‪.‬‬ ‫ساالرحس���ێن بەڕێوبەری گشتی پەروەردەی‬ ‫گەرمیان بۆ رۆژی نۆی دوا ووتی ‪:‬‬ ‫مایەی دەست خۆشیە مامۆستایانی هونەر كە‬ ‫لەم ئاستە جوانەدا بتوانن تابلۆی جوان پێشكەش‬ ‫بەبین���ەران ودانیش���توانی ناوچەكەم���ان بك���ەن‬ ‫ئێمەزۆر دڵخۆش���ین كە مامۆس���تاكانمان خاوەن‬ ‫حەزو ئارەزوون هەروەها بەڕێوەبەری پەروەردەی‬ ‫گەرمی���ان ئام���اژەی ب���ەوەدا ك���ە لێژنەیەكیان‬ ‫دروس���ت كردووە بۆ ئەم پیشەنگایە بەمەبەستی‬ ‫هەڵسەنگاندنی تابلۆكان بۆئەوەی ببرێنە ئاستی‬ ‫هەرێم‪،‬تاكو لەو رێگەیەوە بتوانن لەنێو ئەو س���ێ‬ ‫پارێزگایە دەس���ت وپەنجەو هونەری مامۆستایانی‬

‫ناوچەكە بخەنە روو ‪.‬‬ ‫ه���ەر لەمبارەی���ەوە نامی���ق عل���ی بابەخان‬ ‫بەڕێوب���ەری گش���تی چاالكی هون���ەری گەرمیان‬ ‫وتی ئێمە ئەم پیش���ەنگای ش���ێوەكاریە لەكەالر‬ ‫بۆس���ەرجەم مامۆس���تایانی هونەری پەروەردەی‬ ‫گرمیان(كەالر وكف���ری وخانەقی���ن) دەكەینەوە‬ ‫ئامانجم���ان لەمە ئەوەیە دەرخس���تنی ئاس���تی‬ ‫مامۆس���تایانی هونەری لەرووی توانای هونەریەوە‬ ‫ویەكترناسینیان وجۆرێك لە پەیوەندی وهاوریەتی‬ ‫وهونەری���ش لەگەڵیان دا دروس���ت بێت هەروەها‬ ‫س���ەرجەم مامۆس���تایانی هونەر لەپیش���ەنگاكە‬ ‫كۆئەكەینەوە دواتر هەڵسەنگاندنێكیان بۆ ئەكەین‬ ‫بۆ دەستنیشان كردنی باشترین تابلۆ ‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بە فەرامۆشكردنی وانەی هونەر لە قوتابخانەكان‬ ‫بەرێوەبەری چاالكی هونەری گەرمیان ووتی ‪:‬‬

‫كێش���ەكە ئەوەیە كە وانەی هونەر لەكۆتایی‬ ‫دانراوە ی���ان هەندێ‌ بەڕێوبەر لە ئاس���تێكی نزم‬ ‫سەیری مامۆستای هونەر دەكەن وانەكان دەگۆرن‬ ‫بە وانەی بیركاری وزانست لێرەوە دەبێ‌ مامۆستای‬ ‫هونەر خاوەن كەس���ایەتی بێ���ت هەوڵبدات و وا‬ ‫بكات وەكو مامۆستایەكی تر سەیر بكرێت وخۆیان‬ ‫هێ���ز بكەن ‪ ،‬س���ەنگەر كریم ئەحمەد مامۆس���تا‬ ‫لەكفری بە (‪)2‬تابلۆ بەش���داری كردوە خۆشحاڵی‬ ‫خ���ۆی دەربڕی بۆ ئەم پێش���نگایە هەروەها وتی‬ ‫توانای مامۆستایان لە ئاستێكی باش دایە‬ ‫لەئاس���تی گرمی���ان ئەم ش���تانە زۆرباش���ە‬ ‫داواكارم بەرێوبەری پ���ەروەردە كۆبۆنەوەیەك بە‬ ‫بەرێوبەری قوتابخانەكان ب���كات بۆئەوەی وانەی‬ ‫هون���ەر فەرامۆش نەكرێ���ت هەرەەه���ا نەبوونی‬ ‫ژوری تایب���ەت لەكاتی وانەی هونەر هەروەها وتی‬

‫سەرپەرش���تیارەكان ش���تەكان زۆر ئاڵۆزدەكەن‬ ‫بەتایبەت لە الدیەكان ‪،‬‬ ‫مامۆس���تا سردارحمیدخۆرشید لەقوتابخانەی‬ ‫لێش���اوی بنەڕەتی لە كەالر ووتی بە دوو تابلۆ‬ ‫بەشداریم كردووە‬ ‫گلەییم لەش���وێنی پێش���نگاكە و لەشێوازی‬ ‫نەمایشكردنەكەی هەیە ‪ ،‬بەپێی وتەی سەردار ئەم‬ ‫پیش���ەنگایە سێ جار دواخرا زۆربەی مامۆستایان‬ ‫نەیانزانی���وە ‪،‬جارێك وتویانە ‪15‬ی مانگ وجارێك‬ ‫وتویان���ە ‪ 19‬ئەوە ئەم���رۆ ‪22‬ی مانگ���ە كەواتە‬ ‫هەموو بێ بەرنامەیە وهەروەها لە فۆڵدەرەكەشی‬ ‫گلەییم���ان هەیە ناوی كۆمەڵی بەش���داربووی تیا‬ ‫نی���ە وناوەكانیش بەهەڵە دان���راوە هەڵەی زۆری‬ ‫تیایە هەروەها وتی هەندێ���ك لە بەرهەمەكان لە‬ ‫ئاستێكی بەرزدا نیە سەبارەت بە فەرامۆشكردنی‬ ‫وانەی هونەر لەقوتابخانەكاندا وتی‪ :‬س���ەردەمێك‬ ‫فەرامۆشكرابوو ئێس���تاش تۆزی فەراموشی پێوە‬ ‫دیارە ‪،‬ئەم مامۆس���تایە ه���ۆكاری الوازی وانەی‬ ‫هونەر لە قوتابخانەكان بۆئەوە دەگەڕیێنیتەوە كە‬ ‫هەندێك لەبەڕێوبەرەكان ویاریدەدەرەكان ئاس���تی‬ ‫هونەرییان نیە وانەكان دەگۆڕن بە وانەی بیركاری‬ ‫وزانست هەست ناكەن كە هونەر بەشێكە لە ژیان‬ ‫ئەوەیش تێنەگەیش���تنە لە دەروونی مناڵ ‪ ،‬ئاسۆ‬ ‫س���ەیدالی بەڕێوبەری چاالكی هونەری لەخانەقین‬ ‫خۆش���حاڵی خۆی دەربڕی بۆئەم پێشنگایە ووتی‬ ‫پردێك���ە ب���ۆ پتەوكردنی پەیوەن���دی لەنێوانی‬ ‫مامۆستایان ویەكتر ناسین ووتی تاكەی خانەقین‬ ‫ئاوابێ���ت داواكارین جێگایەك���ی تایبەت بۆنمایش‬ ‫كردن���ی بەرهەم���ی هونەرمەن���دان لەخانەقی���ن‬ ‫بكرێتەوە‪.‬‬

‫‪rowjinwe@yahoo.com‬‬

‫‪No. 13, Monday 05.03.2012‬‬

‫ ‪First Year‬‬

‫ماده‌هۆشبەره‌كان واقعێكی تاڵ وئایندەیەكی نادیار‬

‫‪7‬‬

‫زیندانیەك‪ ":‬لەگەڵ هاتوچۆكردنم بۆ ئێران فێری بەكار هێنانی ئەو ماددانە بووم "‬ ‫ئا‪ :‬نادیە زەهاوی‬ ‫لەدوای پڕۆسەی ئازادی عیراق بە شێوەیەكی‬ ‫بەرچاو دیاردەی بەكارهێنانی مادە هۆشبەرەكان لە‬ ‫عیراق و هەرێمی كوردستان زیادی كردووە‪،‬هەندێك‬ ‫لەچاودێ���رە كۆمەاڵیەتیەكان ه���ۆكاری زیادبوونی‬ ‫ئەم دیاردەیە دەگەرێننەوە بۆ كرانەوە كۆمەڵگەی‬ ‫عیراقی ب���ەرووی دەرەوە و هەروەها بەهۆی هاو‬ ‫س���نووری كوردس���تان لەگەڵ واڵتی ئێرانەوە كە‬ ‫یەكێكە لە واڵت���ە بەناوبانگەكانی بەرهم هێنانی‬ ‫مادە هۆش���بەرەكان ‪،‬لەبەر هەس���تیاری و گرنگی‬ ‫ئ���ەم بابەت���ە بەگرنگم���ان زانی ئ���ەم رێپۆرتاژە‬ ‫ئەنجام بدەین ‪،‬س���ەرەتا ل���ەو گرتوخانەیەی كە‬ ‫چەندین كەس���ی تێدا بە تۆمەتی كڕین وفرۆشتن‬ ‫ی���ان بەكار هێنانی ماددە هۆش���بەرەكان زیندانی‬ ‫كراون كرد چاومان بەهەندێ لەو زیندانیانە كەوت‬ ‫‪( ،‬ع‪ .‬ل) تەمەنی (‪ )57‬س���اڵە ماوەی (‪)5‬ساڵ‬ ‫بە مادە (‪ )14‬س���زادراوە ووت���ی "ماوەی (‪)21‬‬ ‫س���اڵ ئاڵودەی ماددە بێهۆشكەرەكان بووم" ئەو‬ ‫زیندانییە ئاماژەی بۆ ئەوە كرد كە ئەو كەسانەی‬ ‫مادەی هۆشبەر بەكاری دەهێنن تەمەنیان جیاوازە‬ ‫وشێوەی مامەڵە كردنیان جیاوازە لە ناو كۆمەڵگا‬ ‫وكاریگەری خراپیش بە جێدەهێڵێت ‪.‬‬ ‫س���ەبارەت بە چۆنێت���ی ئالودەبوونی ناوبراو‬ ‫ووتی "لەگەڵ هاتوو چ���ۆ كردنم بۆ ئێران فێری‬ ‫بەكار هێنانی ئ���ەو ماددانە بووم بۆیە زوو زوو‬ ‫س���ەردانی ئێرانم ئەكرد بۆ كڕێنی ئەو مادانە " لە‬ ‫كۆتایی قس���ەكانیدا ‪،‬دووپاتی ك���ردەوە كە زۆر‬ ‫پەش���یمانە لەوەی تەمەنی لە بەكارهێنانی ئەو‬

‫ژەهرانە بەس���ەر بردووە ‪،‬وداوای لە گەنجەكان‬ ‫ك���رد كە دوور ب���ن و قەت نزێكی ئ���ەو ژەهرانە‬ ‫نەبنەوە‪.‬‬ ‫(ف‪ .‬ع ) گەنجێك���ی تەمن (‪ )28‬س���اڵە‬ ‫خەڵكی كوردستانی ئێرانە ولە سلێمانی كرێكاری‬ ‫كردووە بە هۆی بەكارهێنانی مادەی هۆشبەرەوە‬ ‫م���اوەی (‪)2‬س���اڵ زێندان���ی ك���راوە و دەڵێت‬ ‫"ماوەیەكی زۆرە ئاڵودەی ئەو مادانە بووم ‪،‬بۆیە‬ ‫هەرچی ئیشم دەكرد هەمووی بۆ كڕینی (تلیاك)‬ ‫بوو و ڕۆژ لە دوای ڕۆژ الش���ەم دەپۆكا ومێشكم‬ ‫الواز دەب���وو و ل���ە ناو كۆمەڵگا ب���ە چاوێكی‬ ‫ترەوە س���ەیر دەكرام ناوبراو وتێشی هەندێ‌ جار‬ ‫حەشیش���ە و هیروین و گراس���ی رەنگ سەوزم‬ ‫بەكار دەهێنا‪.‬‬ ‫(ح ‪.‬م) ماوەی (‪ )10‬س���اڵ زیندانی كراوە‬ ‫یەكێكە ل���ە بەكارهێنەرانی مادە هوش���بەرەكان‬ ‫دەڵێت ئەم كارە كەسایەتی مرۆڤ الواز دەكاتەوە‬ ‫و ب���ەرەو خراپی دەیبات‪،‬ناوبراو (هیروین )ی بە‬ ‫كار هێناوە و دەڵی زۆر نەرخی گرانە وكارێگەری‬ ‫ئەم مادەیە چاوی مرۆڤ دەردەپۆقێنێت ودەم‬ ‫ودانەكان���ی خراپ دەكات وهەس���ت وس���ۆزی بۆ‬ ‫كەسوكاریشی نامێنی ‪.‬‬ ‫پاش���ان چاوم���ان بە موالزم (عوس���مان‬ ‫عەبدول كەریم) بەرێوەبەری ڕاگەیاندنی ئاسایشی‬ ‫گەرمیان كەوت و لەمبارەیەوە چەندپرسیارێكمان‬ ‫ئاراستە كرد‪:‬‬ ‫ئەتوانی���ن بڵیی���ن ب���ەكار هێنان���ی م���ادە‬ ‫هۆشبەرەكان بۆتە دیاردەیەك لەم ناوچەیە ؟‬ ‫نەخێر ‪،‬لەماوەی س���اڵی ڕاب���ردوو هێزەكانی‬ ‫ئاسایش بە گشتی ‪،‬وئاسایشی سنووری خانەقین‬

‫و ك���ەالر و دەربندیخان و كف���ری توانراوە (‪)51‬‬ ‫كەس بەتوومەتی كیش���ان و بەكارهێنان و كڕین‬ ‫و فرۆش���تنی مادەی هۆش���بەر دەس���گێربكرێت‪.‬‬ ‫دیارە لەو(‪ )51‬كەس���ە زۆرینەی���ان بەكارهێنەری‬ ‫وفروشیاری (حەب) بوون ‪.‬‬ ‫جۆرەكانی ئەو حەبانە چین؟‬ ‫پ���ارازۆل –ئارتین – ڤالی���وم – ارتینیا –‬ ‫سومادلین ‪ -‬كرافین )و هەندێكیشیان حەشیشە و‬ ‫تیلیاكی بەكارهێناوە‪ ،‬سەرجەمیان دۆسێیان بۆ‬ ‫كراوەتەوە و ئیحالەی بەڕێز دادوەری لێكۆڵینەوەی‬ ‫گەرمیان كراون وبڕیاریان لە سەر دراوە ‪,‬و(‪)11‬‬ ‫كەس���یان لە ساڵی (‪ )2011‬سزا دراون ‪،‬وماوەی‬ ‫زیندان���ی كردنیان لە نێوان (‪ )6‬مانگ تاكو (‪)3‬‬ ‫ساڵ بووە‪.‬‬ ‫ئایا جیاوازی هەیە لە سزدانی بەكارهێنەرانی‬ ‫ئەو مادانە؟‬ ‫بەڵی جیاوازی هەیە هەندێ‌ خەڵك گیراون كە‬ ‫ڕێژەیەكی زۆر بەنج و مادەی هۆشبەر لە لەشیان‬ ‫بووە ئەوانە سزایان زۆرترە و هەیە بەكارهێنەری‬ ‫حەب و شروبن ئەوە سزایان كەمترە ‪ )3( .‬كەسی‬ ‫دیكەش ه���ەن چاوەڕوانی ئەنجامی پش���كنینی‬ ‫خوێنەكانیان دەكەین ‪،‬و(‪ )27‬كەس ئازاد كراون‬ ‫بە كەفالەت لە سەر بڕیاری دادوەر ‪ .‬ودوو كەس‬ ‫لەوان���ە بە مادەی (پەنج���ا ) ئازاد كراون و(‪)7‬‬ ‫تومەتباری دیكە ئازاد كراون ومەلەفی تەحقیقیان‬ ‫داخراوە وكێشەكەیان بڕیاری كۆتایی وەرگرتووە ‪.‬‬ ‫هی���چ بڕیارێك هەی���ە كە تومەت ب���ار ئازاد‬ ‫بكرێت ؟‬ ‫ئەوە بڕی���اری دادوەرە ئێم���ە ناتوانین هێچ‬ ‫ك���ەس ئازاد بكەین یان دەس���تگێر بكەین بە بێ‌‬

‫ئەڵقەی هەفتم‬

‫عەلی مرای مایخان‬ ‫دوم���ای لكان���ن ویالی���ەت موس���ڵ ل���ە‬ ‫‪ 1925/2/16‬ئ���رای عیراق عەرەبی سیاس���ەت‬ ‫یەك لە شوون یەكەیل رژیمەیل عیراق وەرانوەر‬ ‫كوردەیل وەردەوام بوی ئرای دەم كوت كردگ و‬ ‫قڕان وناوبردن مللەت كورد ‪،‬‬ ‫ن���ەك تەنیا وەران���وەر نەتەوەگەی ‪،‬بەڵكم‬ ‫وەران���وەر خاك و خوەڵ كوردس���تانیش ‪ .‬هەر‬ ‫وەتەمای ئ���ەوە بوین ئرای پالن ناین لە راگەی‬ ‫(تەرحیل و تەعریب ) كردگ ‪.‬بیجگە وەدەروەر‬ ‫كردگ كوردەیل وەرەو ناوڕاس وخوارگ عیراق و‬ ‫فڕە داین كوردەیل وەبان مەرز ئیران وەمەهانەی‬ ‫تەبەعی ‪.‬‬ ‫یەیش���ە بویە هۆكار ناچار كردگ كوردەیل‬ ‫وەخەب���ات وچەك وەش���ان ناین ل���ەوەر خاتر‬ ‫بەرگری لە ماف نەتەوەیی و قورتار بوین لە زڵم‬ ‫و زوور لە چنگ رژیمەیل نادروس ‪.‬‬ ‫شۆڕش لە شوون شۆڕش دەس وەپی كرد تا‬ ‫سەرهەڵدان شۆڕش ئەیلول حكوومەت مەركەزی‬ ‫ناچار بوی دگان وەڕاسیا وە مافی كورد بنەیگ‬ ‫‪،‬قەیری كوبوونەوە وەل سەركردەیل كورد كریا‬ ‫ك ریكەفتننامەی (‪ ) 11‬ی ئازار ‪ 1970‬بەسان‬ ‫‪ ،‬وەلی دومای چوار ساڵ رژیم بەعس پەشیمان‬ ‫ل���ە وەعدەیل بوی و فەرامووش���ی لەلی كرد ك‬ ‫دریاگە سەركردەیل كورد ‪.‬‬ ‫حكووم���ەت عیراق هە لەی���وا لەالی خوەی‬ ‫بڕی���ار (‪ )33‬ی تای���وەت وە یاس���ای خ���وەد‬ ‫موخت���اری (حكم ژات���ی ) كارتۆنی دەركرد لە‬ ‫(‪ ) 11‬ی ئازار ‪، 1974‬وەگورەی ئەی یاس���ایە‬ ‫ناوچەیل ئۆتونومی ئوس���تان (پارێزگا) هەولێر‬

‫وەل���ی جاگەی داخەوخوس���ەس ش���ۆڕش‬ ‫كپەوكریا وەدەس پاتشای ئیران و رژیم بەعس‬ ‫لەریكەفت���ن ن���ادروس لە جەزایر ل���ە (‪ )6‬ی‬ ‫ئ���ازار ‪ 1975‬رژیم بەعس فرە تر زاڵەو بوی وە‬

‫ئەوا ئیجرائاتی یاس���ایی لەگەڵیان���دا دەكرێت و‬ ‫رەوانەی دادگا دەكرێن ‪.‬‬ ‫هەر سەبارەت بەم بابەتە پسپۆڕی دەروونی‬ ‫دكتور هەیسەم ئەحمەد دەڵێت‬ ‫"ئەو كەسانەی مادەی هۆشبەر بەكاردەهێنن‬ ‫ب���ەردەوام حەز لە ئ���ازار دانی خۆی���ان دەكەن‬ ‫وتووش���ی (خەمۆكی ) دەبن وناتوانن تیكەاڵوی‬ ‫خەڵ���ك ب���ن و روو ل���ە دزی ك���ردن دەكەن بە‬ ‫مەبەس���تی ئازار دان���ی خۆی���ان ‪.‬هەروەها ئەم‬ ‫پس���پۆڕە ووت���ی "ئەگەر رەوانەی نەخوش���خانە‬ ‫بكرێن بە شیوەیەكی تەندروست دەتوانن رزگاریان‬ ‫بێت لەو مادانە"‬

‫زمان‬ ‫ناسنامەیەكی نەتەوایەتی وشارستانی‬

‫قۆناغەیل دابەشبوین کوردستان‬ ‫وسلێمانی ودهۆك و (‪ )19‬قەزا و (‪ )52‬ناحییە‬ ‫رویوەرەگەی (‪ )37062‬كم‪ 2‬لە خوەی گریگ و‬ ‫یەك ملیۆن وس���ەد وهەشتا هەزار كەسە ‪.‬وەی‬ ‫جورە ناوچەی���ل خوەد موخت���اری ‪ %42‬خاك‬ ‫كوردس���تان خ���وارگ لە خ���وەی گریگەو ئەو‬ ‫باقی لە رویوەر خ���اك لەلی داوڕیەیگ ‪ ،‬زوورم‬ ‫ئەو ش���ارەیلە نەكەفتنە وەر خ���وەد موختاری‬ ‫مەردمەیل���ی ك���وردن جوی���ر ( كەرك���وك ‪،‬‬ ‫خانەقین ‪،‬مەنەلی ‪ ،‬بەدرە ‪ ،‬جەسان ‪ ،‬زرواتییە‬ ‫‪ ،‬توزخورماتو ‪ ،‬كفری ‪،‬ئاكری‪ ،‬شێخان ‪ ،‬شوان‬ ‫‪،‬قەرەحەس���ەن ‪ ،‬جەبارە ‪،‬س���ەرقەاڵ ‪ ،‬كۆكس‬ ‫‪،‬ش���ەنگال ‪ ،‬نەوج���وول ‪ ،‬قایر ك���ەرەم ‪،‬زومار‬ ‫‪..‬هتد ) ‪.‬توێنیم بویش���یم فیش���تر لە ‪ %57‬ی‬ ‫رویوەر خاك كوردس���تان خوارگ وەدەس رژیم‬ ‫بەعس قرتیەیگ و بڕیەیگ ‪،‬چوینكە سیاس���ەت‬ ‫رژیم هەوڵ وتەق���ەاڵی ئرای كەم كردگ رویوەر‬ ‫خاك كوردس���تان بكەیگ ‪،‬هەر لەیوا توینس���ت‬ ‫قەیری لە خاك كوردس���تان لە پرۆژەی خوەد‬ ‫موخت���اری كارتونی مەزەن���ەی (‪ )47000‬كم‪2‬‬ ‫ئ���رای (‪ )27062‬كم‪ 2‬كەمەو بكەیگ و بقرتنیگ‬ ‫‪ .‬بیش���ك س���ەركردەیل كورد هی���چ وەختیگ‬ ‫رازی نەوین لە پرۆژەگ���ەی حكوومەت تایوەت‬ ‫وەقرتانن خاك كوردس���تان یەیشە بویە هوكار‬ ‫داگیرسانن ئایر ش���ۆڕش وچەك هەڵگرتن ئرای‬ ‫بەرگری لە خاك ونەتەوەی كورد ‪.‬‬

‫بڕیاری دادوەر‪.‬‬ ‫ئ���ەو كەس���انە كە مخ���درات‬ ‫بە هەم���وو جۆرەكان���ی بەكاردێنن‬ ‫تەمەنیان چەندە ؟‬ ‫هەمانە لە تەمەنی (‪)18‬ساڵەوە‬ ‫تاكو سەروی (‪ )46‬ساڵ‪.‬‬ ‫ئێوە وەكو دەزگای ئاس���ایش‬ ‫بەرنامەتان هەیە بۆ بنەبڕكردنی ئەم‬ ‫حاڵەتانە بە تایبەتی لەو شوێنانەی‬ ‫كە زیاتر تیایدا گەنجەكان كۆدەبنەوە‬ ‫وەكو چایخانەكان ؟‬ ‫دی���ارە چایخان���ەكان مۆڵەتی‬ ‫وەزارەت���ی تەندروس���تیان هەیە و‬ ‫ساندیكای خویان هەیە وبۆمان نیە‬ ‫لە خۆمانەوە هیچ شوێنێك دابخەین‬ ‫بەاڵم چاودێریمان هەیە بەسەر ئەو‬ ‫كەسانە كە بە كارهێنەر و سەرقاڵی‬ ‫كڕێن وفرۆش���تنی ئەو حەب و مادە‬ ‫هوشبەرانەن لە شوێنانەدا‪.‬‬ ‫هاوس���نووری كوردس���تان لەگ���ەڵ واڵتانی‬ ‫دەرەوە كارێگ���ەری هەیە بۆ باڵو بوونەوەی مادە‬ ‫هوشبەرەكان ؟‬ ‫ناتوانین واڵتێك دیاری بكەین بەاڵم واڵتەكانی‬ ‫دەرەوە س���نووری هەرێم كارێگەری���ان هەیە بۆ‬ ‫بوونی ئەو مادانە ‪.‬‬ ‫ئیجرائات���ی ئێ���وە چیی���ە لەب���ارەی ئ���ەو‬ ‫دەرمانخانانەی كە مادەی هۆشبەر دەفرۆشن؟‬ ‫بەپی���ێ‌ بڕی���اری دادوەر بەب���ێ‌ راچێتەی‬ ‫پزیش���كی بۆیان نیە هێچ دەرمانیك بفرۆشن كە‬ ‫مادەی هۆش���بەری تێیدا بێت ‪ .‬وئەگەر بیفرۆشن‬

‫سیاس���ەت تەعریب و دەم كوت كردگ كورد و‬ ‫ئاڵش���ت كردگ دیموگرافی وجوگرافی ناوچەیل‬ ‫كوردەی���ل وەع���ەرەب ه���اوردن لە ب���ان خاك‬ ‫ومیلكان كوردەیل ‪.‬‬ ‫هەر وەی جورە ش���مارەی كوردەیل روژ وە‬ ‫روژ وەرەو كەم بوین چگ و شمارەی عەرەوەیل‬ ‫وەرەو ب���ەرز بوین چگ ‪ ،‬قەی���ری لە زەوی و‬ ‫زار كوردەیل بویە ب���ەش عەرەوەیل بیجگە وە‬ ‫كوم���ەك چ وپوی���ل چ وە چەك ل���ەوەر خاتر‬ ‫ش���مارەی عەرەب لە بان خاك كوردستان زیای‬ ‫و داگیر بكەن ‪.‬‬ ‫حكوومەت بەعس سیاس���ەت ئاڵشت كردگ‬ ‫دیموگراف���ی وجوگراف���ی وەكار ه���اورد جویر‬ ‫ل���ەت لەت كردگ ئوس���تان (پاریزگا) كەركوك‬ ‫وەقرتان���ن قەزای كفری ك���ە زوورم مەردمەیلی‬ ‫كوردن وە گورەی سەر شمارەكەر ساڵ ‪1957‬‬ ‫ك ‪ %54‬ك���وردن و خریاگە ب���ان قەزای تكریت‬ ‫‪،‬دویاخریش بویە ئوستان ‪،‬وە ئوستان (صالح‬ ‫الدین ) ناس���ریا وە گ���ورەی بڕی���ار (‪ )41‬لە‬ ‫‪. 1976/1/29‬‬ ‫حكوم���ەت بەعس ن���ەك تەنیا ئوس���تان‬ ‫كەركوك قەیری لە خاكەگەی قرتان ‪،‬بەڵكم ناوە‬ ‫پیرۆزەگەی ئاڵش���ت كرد‬ ‫ئرای ئوستان (تأمیم )‪.‬‬ ‫رژیم بەعس تامەزروی‬ ‫خوی���ن كورد ب���وی ‪،‬هەر‬ ‫وەی ج���ورە ناحی���ەی‬ ‫مزوری لە ئوستان دهوك‬ ‫قرت���ان و خریاگ���ە بان‬ ‫قەزای موسڵ لە ئوستان‬ ‫(نەین���ەوا) وە گ���ورەی‬ ‫بڕی���ار ( مجل���س قیادە‬ ‫الپورە ) ش���مارە (‪)118‬‬ ‫لە ‪، 1976/3/8‬وقرتانن‬ ‫قەزای عەقرە لە (دهوك‬ ‫) ئرای باوەش (نەینەوا )‬ ‫وەگورەی بریار ( مجلس قیادە الپورە ) شمارە‬ ‫(‪ )757‬لە ‪ 1980/5/18‬یەیش���ە لەوەر خاتر‬ ‫ئەوەگ رویوەر (دهوك) كەمەو بكەیگ ‪.‬‬

‫محەمەد پیروەلی‬ ‫هەموو گەالنی جیهان چەندین بنەمای‬ ‫تایبەتیان هەیە بۆ ناس���اندنی خۆیان بە‬ ‫میللەتان���ی تر‪.‬وە یاخود بۆ جیاكردنەوەی‬ ‫خۆی���ان لە گەالنی تر‪.‬یا خ���ود بتوانن بۆ‬ ‫دیاری كردن���ی بوون و مێ���ژووی خۆیان‬ ‫ئەو بنەمایانە بەكاربهێنن ‪ .‬ئەو بنەمایانە‬ ‫لە چوار چێوەی رەهەن���دی دیاری كراو‬ ‫دەردەكەوێ���ت ‪.‬وەكو زم���ان – مێژوو –‬ ‫جوگرافی و سنووری دیاریكراو‪.‬‬ ‫بەرژەوەندی هاوب���ەش – پەیوەندی‬ ‫و پێكەوەبەس���تنی ن���ەژادی و خوێن ‪..‬‬ ‫وەكو خزمایەتی و پشتاوپشت و چەندین‬ ‫بنەمای تر‪.‬‬ ‫بەاڵم زم���ان گەورەترین ناس���نامەی‬ ‫هەمیش���ەیی و ئامادەیە بۆ جیاكردنەوە و‬ ‫ناس���ینی هەر نەتەوەیەك لە نەتەوەكانی‬ ‫تر‪.‬‬ ‫هەموو میللەتان���ی جیهان بە چەندین‬ ‫قۆناغ���ی جۆراوجۆر تێپەڕ ب���وون ‪،‬لەوانە‬ ‫بەربەرەكانی لەگ���ەڵ دوژمنانی دەوروبەر‬ ‫یان خ���اوەن هێ���زە چاوچنۆك���ەكان كە‬ ‫هەوڵی سڕینەوەی ناسنامەی نەتەوایەتی‬ ‫و نیشتمانی گەالنی ژێر دەستیان داوە بۆ‬ ‫داگیركردنی خاك ونیش���تمان و لووشدانی‬ ‫خێروبێ���ری ئ���ەو واڵت ونەتەوەیە ئەگەر‬ ‫بۆی���ان لوابێ���ت ‪،‬گەلی كورد ل���ە گەورە‬ ‫نەتەوەكانی دونیایە ‪،‬چونكە پاش چەندین‬ ‫ساڵ لە خەبات وبەربەرەكانی لە پێناوی‬ ‫نیش���تمان و چەندی���ن هەڵمەتی دوژمنان‬ ‫بۆ لەناو بردن و س���ڕینەوەی هێشتا كورد‬ ‫نزیكەی شەست ملیۆن كەسە ‪..‬‬ ‫ئای���ا بۆچ���ی ه���ەوڵ و تێكۆش���انی‬ ‫پەروەردەی���ی و روناكبیری و كۆمەاڵیەتی‬ ‫چ���ڕ تر و بوێرانەت���ر نەخرێتە گەڕ بۆ‬ ‫یەكخس���تن و یەكگرتنی زمانی ئەدەبی و‬ ‫هونەری و بەدیهێنانی زمانێكی ستاندار بۆ‬ ‫هەموو گەلی كوردستان ‪،‬‬ ‫گەلی ك���ورد ب���ە درێژای���ی مێژووی‬ ‫خزمەت���ی زۆری گەیاندۆت���ە گەالن���ی‬ ‫دەوروبەر لەس���ونگەی خزم���ەت كردن بە‬

‫زمان و ئەدەب و كەلت���ور و فەرهەنگیان‬ ‫‪،‬ئەگەر چی ئەوان لەهەمان كاتدا هەوڵی‬ ‫س���ڕینەوەی ناس���نامەی نەتەوایەتی ئەو‬ ‫كەڵە مرۆڤانەیان داوە‪.‬‬ ‫بۆ زیاتر شارەزایی لەم بوارە هیوادارم‬ ‫كەس���ی خوێنەر ئەگەر ئەتەوێت مێژووی‬ ‫ئەو كەسانە بزانیت كە خزمەتیان بە زمان‬ ‫و فەرهەنگ و بواری رۆشنبیری وسیاسی‬ ‫و زانس���تی و كارگێ���ڕی و س���ەربازی و‬ ‫بوارەكان���ی تری گەالن���ی تریان كردووە‬ ‫دەتوانیت بۆ تەنها نموونە چاوێك بەم دوو‬ ‫سەرچاوەیە بخشێنێت‪.‬یەكەمیان بەرهەمی‬ ‫خوالێخۆش���بوو مس���تەفا نەریمان���ە لە‬ ‫كتێبی(م���ا اس���داە االكراد ال���ی المكتبە‬ ‫العربیە) دووەمیان بەرهەمی مامۆس���تای‬ ‫پایە ب���ەرزی كورد دكت���ور كەیوان ئازاد‬ ‫ئەن���وەر لە كتێب���ی (ك���ورد و كۆمەڵی‬ ‫مەدەنی) تاكو بزانیت چەندین ش���ارەزای‬ ‫ك���ورد رەنجی خۆیان خس���تۆتە خزمەتی‬ ‫ئەو گەالنە ‪،‬ئەوانیش هەوڵی س���ڕینەوە و‬ ‫لەناوبردنی كوردیان داوە‪.‬‬ ‫بەڵ���ی گەلی ك���ورد خاوەنی چەندین‬ ‫ش���ارەزا و مرۆڤی لێهات���وو و چاالكە لە‬ ‫هەموو بوارەكانی ژیان ‪.‬بەاڵم جوانتر وایە‬ ‫بە زمانی خۆی خزمەتی مرۆڤایەتی بكات‬ ‫‪،‬باش���ارەزاو زانایانی گەالن���ی تر هەوڵی‬ ‫گۆڕین���ی بەرهەمەكان���ی ك���ورد بدەن بۆ‬ ‫زمانی خۆیان و س���وود لە بەرهەمی كورد‬ ‫وەربگرن‪.‬‬ ‫گەل���ی ك���ورد خاوەن���ی مێ���ژوو‬ ‫وجوگرافیایەكی بەرباڵوە و چەندین شێوە‬ ‫زمانی جۆراوج���ۆری هەیە ‪،‬كە بۆتە هۆی‬ ‫گەورەبوون���ی خەرمانی ووش���ەو زاراوە و‬ ‫ش���ێوە زمانی جوان و قەشەنگ و رەنگین‬ ‫و هەزاران بەرهەم���ی ئەدەبی و كەلتوری‬ ‫‪،‬دەب���ا ه���ەوڵ بدرێت بۆ رێكخس���تن و‬ ‫دامەزراندنی ئەنس���تیوتێكی گش���تی بۆ‬ ‫رێكخس���تنی زمان و ئەدەبی یەكگرتوو لە‬ ‫هەموو كوردستان ‪.‬‬

‫خاوه‌ن ئیمتیاز‪ :‬رێکخراوی کارکردن لەپێناوی ئاشتی‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬حەسەن ئەحمەد موراد‬ ‫‪0770 145 36 17‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی گشتی سەربەخۆیە‌‪ ،‬رێکخراوی کارکردن لەپێناوی ئاشتی‪ ،‬دووهەفتە جارێک دەریدەکات‬

‫‪workforpeace2005@yahoo.com‬‬

‫جێگری سەرنوسەر‪:‬‬ ‫دڵشاد عبداللە حسین‬

‫دیزاین‪:‬‬ ‫سوارە محەمەد‬

‫‪www.facebook.com/rojynwe‬‬

‫دوور و نزیك‬

‫ژاپۆن بەرزترین تاوه‌ر دروست ده‌كات‬

‫ئاخر زەوی نیە‬

‫پاش دواكەوتنی بۆ ماوەی دوومانگ لە چەند‬ ‫رۆژی راب���ردوودا بەرزترین تاوەری جیهان لە ژاپۆن‬ ‫كرایەوە‪،‬ئەو تاوەرە كە پێدەوترێت درەختی ئاسمان‬ ‫بە فەرم���ی بوو ب���ە بەرزترین ت���اوەری جیهان ‪،‬و‬ ‫بەرزیەك���ەی دەگاتە ‪ 600‬م كە ‪ 200‬مەتر لە تاوەری‬ ‫خەلیف���ە كەمترە بەاڵم بە بەرزترین تاوەر دادەنرێت‬ ‫ل���ە نێو ئ���ەو تاوەرانەی بۆ نیش���تەجێبوون بەكار‬ ‫نایەن‪،‬دروست كردنی تاوەرەكە زیاتر لە ‪ 806‬ملیۆن‬ ‫دۆالری تێچووە وبەشێوەیەكی سەرەكی بۆ پەخشی‬ ‫تیڤ���ی و رادیۆ بەكاردەهێنرێ���ت هەروەها حەوزێكی‬ ‫گەورەی ماس���ی و پەیمانگەیەكی ئەكادیمی لە خۆ‬ ‫دەگرێت‪،‬بەپێی راپۆرتە فەرمییەكانی ئەو كۆمپانیایە‬ ‫كە كاری دروس���ت كردنی تاوەرەك���ەی ئەنجامداوە‬ ‫هاتووە كە ئەم تاوەرە بە ش���ێوەیەكی پێشكەوتوو‬ ‫و بەهێز دروس���ت كراوە بەش���ێوەیەك كە دەتوانێت‬ ‫بەرگ���ەی بومەلەرزەیەك بگرێ���ت بە هێزی ‪ 8‬پلە‬ ‫لەسەر پێوەری ریختەر‪.‬‬

‫شوكەالتە بۆ دڵ باشە‬ ‫بەپێی دوایین لێكۆڵینەوەی پزیش���كی كە زیاتر‬ ‫لە هەزار كەسی گرتۆتەوە‪،‬دەركەوتووە كە خواردنی‬ ‫ش���وكەالتە هەندێك س���وودی هەیە ب���ۆ دڵ‪،‬وەكو‬ ‫دابەزاندنی پەس���تانی خوێن ‪،‬بەپێی ئەو لێكۆڵینەوە‬ ‫كە لە گۆڤاری ئەمریكی بۆ خ���ۆراك باڵوكراوەتەوە‬ ‫هاتووە كە بەش���داربووان هەس���تیان ك���ردووە بە‬ ‫چاكی ئەركەكان���ی مۆلولە خوێن���ەكان و دابەزینی‬ ‫ئەنس���ۆلین ‪،‬لی هۆبر سەپەرشتیاری لێكۆڵینەوەكە‬ ‫دەڵێت "ئەگەر خەڵك حەزیان لە شوكەالتەی رەشە‬ ‫‪،‬ئ���ەوا خواردن���ی پارچەیەكی بچووك باش���ترە لە‬ ‫شیرینیەكانی تر "‪.‬‬

‫‪No. 12,‬‬ ‫‪Wensday 15.02.2012‬‬ ‫‪First Year‬‬ ‫‪rowjinwe@yahoo.com‬‬

‫ڤی‬

‫نۆ‬

‫س‬

‫فای‬

‫ەق‬

‫چەند دڵم بەو دایكانە سووتا كە روفاتی كوڕەكانیان‬ ‫نەدی���ەوە و ب���ە داخ و خەفەت���ەوە س���ەریان نایەوە و‬ ‫ئیس���تاش رەنگە یەكێك لەو هەشتا روفاتەی لە تۆپزاوا‬ ‫دۆزراوەتەوە و س���ێ س���اڵە چاوەڕێن بنێژرێن بەڵكوو‬ ‫رۆحیان بحەس���ێتەوە‪ ..‬چەند دڵم بەو ژنانە سووتا كە‬

‫دۆزینەوه‌ی پارچە مۆسیقایەكی مۆزارت‬ ‫دەزگای م���ۆزارت ئاش���كرا ك���رد ك���ە پارچە‬ ‫مۆس���یقایەكی نادیاری م���ۆزارت دۆزراوەتەوە‪،‬ئەم‬ ‫دەزگایە ئەوەشی راگەیاند كە ئەو پارچە مۆسیقایە‬ ‫لە بەرواری ‪/23‬ئازار ئەمساڵدا لە شاری سالزبۆرگی‬ ‫نەمس���ا دا نمای���ش دەكرێت ‪،‬ئەم پارچە مۆس���یقا‬ ‫نەمس���اوییە لە ناوچەی تیرۆلی باك���وری رۆژئاوای‬ ‫نەمس���ا دۆزراوەتەوە و مێژووەكەی دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫ساڵی ‪.1780‬‬ ‫جێی ئام���اژە پێكردنە لەماوەی چەند س���اڵی‬ ‫رابردوودا دوو پارچە مۆسیقای نادیاری تری مۆزارت‬ ‫دۆزراوەتەوە یەكێكیان لە ساڵی ‪ 2006‬ئەوەی تریان‬ ‫لە ساڵی ‪.2009‬‬

‫چاویان بە روخساری مێردەكانیان نەكەتەوە و چاوەڕێ‬ ‫بوون رۆژێ���ك‪ ،‬ئێوارەی���ەك‪ ،‬بەیانی���ەك‪ ،‬نیوەڕۆیەك‬ ‫لەدەرگاوە خۆیان بكەن بەمااڵ بەدەس���تی پڕ لە میهر و‬ ‫خۆشەویس���تیەوە ماڵەكە پڕكەنەوە لە ژیان‪ ،‬كە رەنگە‬ ‫یەكێك بن لەو هەشتا روفاتەی كە لە ساردەكەرەوەكانی‬ ‫شاری كەركووك چاوەڕێن دەسەاڵتدارە پەیوەندیدارەكان‬ ‫بەزەییەكی���ان بە رۆح���ی ش���ەكەتیان ئۆقرەبگرێت و‬ ‫فرمێس���كی چاوی منداڵە چاوكاڵەكانیان وش���ككات و‬ ‫شوێنێك هەبێت سەردانی رۆحی باوكیانی لێبكەم‪.‬‬ ‫نازانم جا بەزەییم بەكێی ترا نەهاتەوە‪ ،‬داخوا ئەو‬ ‫هەشتا روفاتەی ئەوە سێ ساڵە وان لە ناو ساردكەرەوە‬ ‫سارد و سڕەكانی شاری كەركووك كەی رۆحیان گەرمی‬ ‫دەبێتەوە و س���وكنایی بەرۆحی كەس���وكاریان دێت و‬ ‫مەزارێكیان ئەبێت بچن گوڵیان بۆ بخەنە سەر‪.‬‬ ‫چەند س���ەیر و س���ەمەربوو ئەو هەواڵەی ئێوارەی‬ ‫دووش���ەممە ‪27‬ی ش���وباتی ‪ 2012‬ل���ە تەلەفزیۆنەوە‬ ‫دەیگوت گوایا ئەو روفاتانە بۆیە هەتا ئیستا نەنێژراون‬ ‫چونكە هۆی سیاسی لە پشتەوەیە‪ ،‬دەمێكیش دەیگوت‬ ‫لە ئێسكوپروس���كەكان تەنها چەن���د پەیكەرێكی تەواو‬ ‫دروس���تكراوە‪ ،‬دەمێكی تریش گوایا كێش���ەی نەبوونی‬ ‫زەوی���ان هەیە هەتا مەزارێك یان مۆنومێنتێكیان تیا بۆ‬ ‫دروستبكەن‪ .‬چەند میللەتێكی نەگبەتین ئێمە‪..‬‬ ‫ئ���ەی ئەوە ئەگ���ەر پرۆژەیەكی س���ەرمایەدارێكی‬ ‫س���ەربەو دوو حزبە زەبەالحە بوایە ل���ە چەند رۆژێكدا‬ ‫زەویان بۆ دابین نەدەك���رد؟ ئەی ئەگەر پرۆژەی یەكێ‬ ‫ل���ە حزبیەكان بوایە خۆ بە چەند س���ەعاتێك زەویەكە‬ ‫ئامادەدەبوو‪..‬‬ ‫لەو كاتەی كە دەبوو یەكەم ش���ت بیكەن رێزلێنانە‬ ‫لە رۆحی ئەو شەهیدانە‪ ،‬كەچی جارێ تیم نێردراوە هەتا‬ ‫ئێسكوپروس���كەكان ببژێرن‪ ،‬لەكاتێكدا روون و ئاشكرا‬ ‫ئەوانە ئێسكوپروس���كی هەش���تا قوربان���ی دڕندەترین‬ ‫تاوان���ن‪ ،‬دەبوو زۆر لەوە ئینس���انیانە تر مامەڵە لەگەڵ‬ ‫رۆحیاندا بكەن‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەو هەش���تا روفاتە لەكۆتاییدا هی هەشت‬ ‫خێزانیش ب���ن ‪ ،‬دەبوو ل���ەوە بەبەزییانەتر مامەڵەیان‬ ‫لەگەڵدا بكرابا‪ .‬بەاڵم ئەوەی لێی تێنەگەیش���تم ئایا ئەو‬ ‫هۆ سیاس���یە چی بێت كە سێ س���اڵە هەشتا روفاتی‬ ‫ب���ۆ راگیراوە و لە ن���او س���اردكەرەوەكاندا جارێكی تر‬ ‫ئەیانكوژنەوە‪.‬‬ ‫خۆزگ���ە حكومەتی هەرێم‪ ،‬دەزگا پەیوەندیدارەكان‬ ‫ل���ەوە بەبەزییانەت���ر مامەڵ���ەی لەگ���ەڵ ش���ەهید و‬ ‫قوربانیەكانیان���دا دەك���رد‪ ،‬ئەگەر ئەوان���ە لەبەغدا بەو‬ ‫هۆیان���ەوە راگیراب���ان ئازابوون دەمی هەڕەش���ە بكەنە‬ ‫عەرەب و بۆش���ی بچنە س���ەرجادەوبانەكان‪ .‬بەاڵم خۆ‬ ‫ئ���ەوە خۆمان لەخۆمانی دەكەین و جارێكی رۆڵەكانمان‬ ‫لە ساردكەرەوەكاندا ئەنفال ئەكەینەوە‪.‬‬ ‫‪venusfaiq@gmail.com‬‬