REGIONALNY OŚRODEK DEBATY MIĘDZYNARODOWEJ w KRAKOWIE Zadanie dofinansowane ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych
Biuletyn
RODM Kraków
Zatrudnienie w instytucjach Unii Europejskiej
II/2015
Biuletyn RODM Kraków nr II/2015
Wstęp W instytucjach i agendach unijnych pracuje ponad 2500 Polaków, jednak – w odniesieniu do naszego potencjału demokratycznego – Polska ma zbyt niską reprezentację w porównaniu z innymi krajami członkowskimi. Dość wspomnieć, że zbliżona pod względem liczby ludności Hiszpania ma o jedną trzecią więcej urzędników w Komisji Europejskiej niż Polska. Tymczasem obecność w strukturach unijnych umożliwia poszerzanie formalnych, jak również nieformalnych, możliwości wpływu na politykę europejską. Stąd potrzeba szerszej promocji zatrudnienia w instytucjach i agencjach UE. W promocję tę włącza się RODM Kraków szeregiem podejmowanych działań. W ostatnich latach zorganizowaliśmy spotkania otwarte, poświęcone konkursom Europejskiego Urzędu Doboru Kadr (instytucji odpowiadającej za selekcję kandydatów do pracy w instytucjach oraz agencjach Unii Europejskiej), szkolenia specjalistyczne przygotowujące do egzaminów EPSO, udzielaliśmy informacji o zatrudnieniu w instytucjach i agendach UE podczas różnorodnych spotkań i targów pracy, organizowaliśmy konkursy. Naszą czytelnię wzbogaciliśmy o obcojęzyczne publikacje poświęcone funkcjonowaniu instytucji UE oraz zawierające aktualne przykładowe testy EPSO. Wszystko po to, aby zwiększyć zainteresowanie zatrudnieniem w instytucjach UE i wzmocnić merytorycznie kandydatów przystępujących do konkursów EPSO. W tym wydaniu znajdą Państwo wywiad z Agnieszką Zakrzewską – ambasadorką karier UE, która przybliża procedurę konkursową EPSO i wskazuje korzyści z zatrudnienia w instytucjach unijnych. Dobre rady na temat przygotowań do konkursów EPSO zebrała dla
nas dr Ewa Hartman – pomysłodawca i kierownik programu innowacyjnych studiów podyplomowych „Funkcjonariusz administracji unijnej – kariera w instytucjach Unii Europejskiej” na Uczelni Łazarskiego w Warszawie. Na koniec, przygotowaliśmy wykaz źródeł mogących zainteresować osoby ubiegające się stanowisko urzędnika Unii Europejskiej.
Stoisko RODM podczas Targów Pracy, Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie.
Życzymy Państwu przyjemnej lektury wyrażając nadzieję, że znajdą Państwo w tym wydaniu wiele inspiracji, przydatnych uwag i porad. Zespół RODM Kraków
1
Jak przygotować się do konkursu EPSO? dr Ewa Hartman Konkursy EPSO są bardzo wymagające i są wymagające nie bez powodu. Laureaci konkursów piastują istotne funkcje w administracji Unii Europejskiej i niejednokrotnie mają realny wpływ na systemy prawne dwudziestu ośmiu państw członkowskich. A za wielką odpowiedzialnością idzie też wysokie wynagrodzenie oraz stabilność zatrudnienia. Innymi słowy EPSO szuka osób, które będą potrafiły unieść ciężar obowiązków, ale w zamian oferuje bardzo dobre warunki pracy. Te elementy – świadczenie pracy, która ma znaczenie, w zamian za wyjątkowy komfort zatrudnienia – przyciągają wielu wybitnych kandydatów, znacznie więcej niż ilość miejsc oferowanych przez administrację unijną. Konkursy EPSO to bardzo trudne procesy rekrutacyjne. Wieloetapowe i wielozadaniowe. Kandydaci na przyszłych pracowników struktur UE są testowani pod wieloma kątami.
Warsztaty przygotowujące do konkursów EPSO zorganizowane przez RODM w siedzibie Ośrodka.
Testuje się, między innymi, odporność na stres, umiejętność pracy w grupie, umiejętność komunikowania się w mowie i na piśmie, umiejętność analizowania i rozwiązywania problemów, a także zdolność rozumowania numerycznego czy abstrakcyjnego.
Najtrudniejszy wydaje się być pierwszy etap konkursu – są to testy z zadaniami werbalnymi, numerycznymi i abstrakcyjnymi, oraz test oceny sytuacji. Nie bez powodu piszę, że testy „wydają się być najtrudniejsze”, bo z jednej strony na tym etapie odpada największa ilość kandydatów, z drugiej strony do testów można się najlepiej przygotować. Testy ocenia komputer a nie człowiek, więc sukces zależy od podania jak największej ilości poprawnych odpowiedzi. Jak się przygotować? Przede wszystkim robić tak dużo testów jak dużo się da. Testy należy robić regularnie. Najlepiej zacząć na pół roku przed egzaminem. Początkowo trzeba się uczyć metodologii, czyli zasad rozwiązywania zadań, a potem należy dodać czynnik czasu i rozwiązywać testy na czas. Na trzy miesiące przed egzaminem warto robić testy codziennie i to z zegarkiem w ręku. Jeśli na miesiąc przed egzaminem nie osiągamy bardzo dobrych wyników w czasie przewidzianym na zrobienie testu należy nieco zintensyfikować pracę. Oprócz rozwiązywania zadań warto czytać. Prasę popularno-naukową, w tym teksty ekonomiczne, oraz notatki prasowe przygotowywane przez Komisję Europejską. Zadania werbalne mogą zawierać teksty zarówno medyczne jak i historyczne, ale często pojawiają się teksty związane z tematyką unijną i teksty opisujące procesy gospodarcze (teksty zawierające dane liczbowe). W przypadku zadań matematycznych wiele osób musi wrócić do podstaw i na nowo nauczyć się proporcji, równań, działań na procentach czy ułamkach dziesiętnych. W zadaniach matematycznych nie wykonuje
2
Biuletyn RODM Kraków nr II/2015
się skomplikowanych operacji, ale te podstawowe trzeba opanować do perfekcji. Podczas przygotowywania się do testów numerycznych warto zaopatrzyć się w bardzo prosty kalkulator i z nim pracować, gdyż taki właśnie prosty kalkulator będzie do dyspozycji podczas egzaminów. Zadania abstrakcyjne to zdolność logicznego myślenia wyrażona obrazem. Tutaj, by sobie pomóc, warto grać w szachy, by ćwiczyć wyobraźnię przestrzenną i przewidywanie następujących po sobie zmian. Kolejny etap konkursu, jakim jest Assessment Centre (AC), jest znacznie trudniejszy jeśli chodzi o przygotowanie się. Zadaniem Assessment Centre jest określenie naszej osobowości, naszych kompetencji i tego jak wpiszemy się w kulturę organizacyjną UE. Można i należy przygotowywać się do AC ucząc się pracy ze stresem, pracując w grupie, ucząc się występowania, czy pisząc eseje. Ale dynamika AC jest trudna do przewidzenia. Na tym etapie bardzo wiele zależy od innych kandydatów, czyli do tego jak wypadniemy na ich tle, jak będzie się nam z nimi pracowało, na ile jesteśmy w stanie zapanować nad własnymi emocjami, i czy odpowiadamy profilowi kandydata. Konkurencja natomiast jest już dużo mniejsza, gdyż ostra selekcja eliminacyjna nastąpiła wcześniej. Przygotowując się do konkursów można skorzystać z fachowego wsparcia. W Polsce jedynie kilka ośrodków przygotowuje to konkursów EPSO. Są to Regionalne Ośrodki Debaty Międzynarodowej w Krakowie, Wrocławiu, Zielonej Górze i Białymstoku. W Warszawie przygotowanie prowadzi Krajowa
Szkoła Administracji Publicznej oraz Uczelnia Łazarskiego – ta ostatnia oferuje roczne podyplomowe studia dedykowane konkursom. Czas zainwestowany w przygotowanie do konkursów unijnych nie jest czasem straconym, bo nie tylko daje możliwość zdobycia bardzo prestiżowego zatrudnienia, ale i pomaga w innych procesach rekrutacji. Większość międzynarodowych firm i instytucji opiera nabory pracowników na modelu stosowanym przez EPSO, czyli najpierw testuje się rozumowania: werbalne, numeryczne, abstrakcyjne, a następnie zaprasza się kandydata na Assessment. Warto się przygotować by móc sięgnąć po najlepsze oferty.
Ewa Hartman, PhD Wykładowca akademicki, doradca z zakresu budowania kariery w instytucjach międzynarodowych, inteligencji międzykulturowej i personal branding. Pomysłodawca i kierownik programu innowacyjnych studiów podyplomowych „Funkcjonariusz administracji unijnej – kariera w instytucjach Unii Europejskiej” na Uczelni Łazarskiego w Warszawie. Prowadzi fanpage „Kariera w Instytucjach Unii Europejskiej”, gdzie dzieli się swoją wiedzą nt. pracy w Brukseli. Należy do Stowarzyszenia NETWORK PL, które skupia pracowników organizacji międzynarodowych. Organizuje też warsztaty, podczas których uczestnicy odkrywają swoją markę - ewahartman.com
3
Wywiad z Agnieszką Zakrzews Do możliwości podjęcia zatrudnienia w instytucjach unijnych wiele osób podchodzi z nastawieniem, które można streścić słowami „to poza moim zasięgiem”. Czy słusznie? Niesłusznie. Wystarczy ciężka praca, ćwiczenie rozwiązywania testów, szlifowanie języka i dobre chęci. Wtedy będziemy mogli osiągnąć cel. Rekrutacja do instytucji UE nie należy jednak do najprostszych. Sprawdzian z umiejętności abstrakcyjnego myślenia i oceny sytuacji, testy numeryczne i werbalne… Nie należy do najprostszych, ale takie metody są stosowane nie tylko w strukturach unijnych. Kilkuetapowa rekrutacja występuje w wielu miejscach, gdzie jest duża liczba kandydatów. Testy, zadanie e-tray – które w tym roku doszło do konkursu urzędniczego – plus Assessment Centre to standardowa ścieżka rekrutacyjna w dużych instytucjach i firmach. Nie wygląda to przyjaźnie, ale nagroda, która czeka nas na końcu drogi, jest fantastyczna. Jeżeli włożymy dużo pracy i przyłożymy się do tej rekrutacji, to po przejściu konkursu otrzymamy kontrakt na całe życie. Zanim przejdziemy do tematu korzyści, jakie niesie praca w instytucjach unijnych, proszę
4
powiedzieć z jaką liczbą kandydatów trzeba się zmierzyć podczas rekrutacji.
zobaczyć jak wygląda rekrutacja krok po kroku. Warto ćwiczyć rozwiązywanie tych testów, sumiennie się przygotować, aby przystępując
Każdego roku w rekrutacji na administratorów ds. ogólnych bierze udział kilkadziesiąt tysięcy osób. Dlatego warto się skupić na dobrym przygotowaniu do rekrutacji. Załóżmy, że przeszliśmy rekrutację pozytywnie. Co nas czeka po takim doświadczeniu? Przede wszystkim praca w bardzo międzynarodowym środowisku, mobilność pracy polegająca na zmianie stanowiska, ale też mobilność w sensie przemieszczania się, na przykład z Brukseli do Warszawy, czy też do innych miejsc w Europie i poza nią, bo Komisja Europejska ma delegatury na całym świecie. Najważniejszą rzeczą jest jednak to, że podejmujemy pracę na rzecz 500 milionów obywateli unijnych, więc bierzemy czynny udział w projekcie europejskim, pomagamy tworzyć Unię Europejską. Co zatem poleciłaby Pani osobom, które zamierzają przystąpić do rekrutacji prowadzonej przez Europejski Urząd Doboru Kadr? Przede wszystkim warto zapoznać się z przykładowymi testami, które znajdują się na stronie Europejskiego Urzędu Doboru Kadr,
do rekrutacji być przekonanym, że jest się przygotowanym na 100% swoich możliwości. Dodatkowo – to jest, moim zdaniem, ważna rada – nie należy stawiać wszystkiego na jedną kartę i rezygnować ze wszystkiego, żeby przystąpić do rekrutacji. Trzeba pracować, zdobywać doświadczenie zawodowe, najlepiej międzynarodowe, również w trakcie trwania rekrutacji.
Spotkanie z Agniesz Zakrzews ganizowa RODM we pracy z W Krakowie
Biuletyn RODM Kraków nr II/2015
ską – Ambasadorką Karier UE
e zką ską zorane przez e współWUP w e.
Pierwszym krokiem może być staż w jednej z instytucji czy agencji unijnych. Pozwoli to zapoznać się z pracą w strukturach europejskich
w strukturach europejskich? Liczy się przede wszystkim posiadanie odpowiednich kompe-
mentem – pomagającym kandydatowi dowiedzieć się, czy taka praca jest dla niego, jest ankieta, którą wypełnia na początku składania aplikacji w konkursie: „EU careers – my career?”. Wróćmy do kwestii wykształcenia. Specjaliści jakich dziedzin są obecnie najbardziej pożądani w unijnych instytucjach?
od kuchni, zobaczyć jak to wszystko funkcjonuje. Staż pozwoli nam sprawdzić, czy chcemy pracować w tym charakterze przez całe życie zawodowe. Może być w dodatku fantastycznym, pierwszym doświadczeniem zawodowym w środowisku międzynarodowym. Czy istnieje idealny model kandydata do pracy urzędnika
tencji. Ich lista jest na stronie Europejskiego Urzędu Doboru Kadr. Praca w instytucjach unijnych nie jest pracą zarezerwowaną tylko dla osób, które ukończyły stosunki międzynarodowe, europeistykę, prawo, ekonomię. Profile kandydatów są naprawdę bardzo zróżnicowane. Są to osoby po finansach, biotechnologii, medycynie… Możliwości jest więc naprawdę dużo. Ważnym ele-
Konkurs urzędniczy jest konkursem ogólnym (na administratorów ogólnych), ale są również organizowane konkursy dla specjalistów. W ubiegłym roku poszukiwani byli na przykład specjaliści do spraw klimatu, informatycy i programiści. W tym roku organizowane są konkursy na specjalistów do spraw prawa narodowego poszczególnych państw członkowskich. Poszukiwani są również finansiści. Osoby uczestniczące w konkursie ogólnym prawdopodobnie znajdą zatrudnienie w takich dziedzinach, jak – na przykład – policy formulation, więc przy tworzeniu polityk. Ale tak naprawdę każdy, kto posiada licencjat, może aplikować, po każdym kierunku. Instytucje nie zamykają się na specjalistów z żadnych dziedzin. W instytucjach UE zatrudnionych jest aktualnie ponad 2000 Polaków. Jak pod tym względem wypadamy na tle innych państw członkowskich?
5
Cały czas jest niedobór kandydatów z Polski, więc żeby zachęcić ludzi do przystąpienia do rekrutacji bardzo ważna jest kwestia promocji zatrudnienia w instytucjach unijnych. W instytucjach unijnych jest w tym momencie bardzo dużo Włochów, oni też chętnie aplikują w konkursie i na staże. Od blisko dwóch lat piastuje Pani funkcję Ambasadorki Karier UE. Czym dokładnie się Pani zajmuje? Praca Ambasadora Karier Unii Europejskiej polega głównie na promocji pracy w instytucjach unijnych. Każdego roku najważniejsza jest promocja konkursu AD5. W tym roku aplikacje można było składać między 19 marca a 21 kwietnia. Praca Ambasadora jest bardzo wszechstronna. Polega na wykony-
6
waniu prezentacji i organizacji spotkań ze studentami i absolwentami, którzy są zainteresowani pracą w instytucjach, uczestniczeniu w targach pracy, prowadzeniu stron w mediach społecznościowych (EU Careers). Zdarzają się konsultacje bezpośrednie. Ponadto praca Ambasadora polega na kontakcie z Ambasadorami z całej Europy, na kontakcie z Europejskim Urzędem Doboru Kadr, który odpowiada za ten projekt – więc praca ta ma również wymiar międzynarodowy. Dodatkowo współpraca z Komisją Europejską, Ministerstwem Spraw Zagranicznych (głównie z Biurem Dyrektora Politycznego), Regionalnymi Ośrodkami Debaty Międzynarodowej, punktami Europe Direct. Bardzo dużo współpracy i tworzenia sieci kontaktów, która pomaga jeszcze lepiej promować pracę w instytucjach unijnych.
Agnieszka Zakrzewska – Ambasadorka Karier UE podczas pracy.
Biuletyn RODM Kraków nr II/2015
Gdzie szukać informacji? Podstawowe informacje, nagrania z udziałem unijnych urzędników, praktyczne materiały, wywiady, dobre rady, inspiracje… Przedstawiamy przydatne źródła informacji o pracy w instytucjach UE i procedurze konkursowej Europejskiego Urzędu Doboru Kadr. EUROPA.EU/EPSO PL/EN Na oficjalnej stronie Europejskiego Urzędu Doboru Kadr znajdziemy aktualne ogłoszenia o naborze, opis procedury rekrutacyjnej i przykładowe testy. Warto obejrzeć też filmy przygotowane przez EPSO: wywiady z urzędnikami różnych specjalizacji i relację z drugiego etapu rekrutacji – Assessment Centre. Urząd organizuje cyklicznie Wirtualne Targi Kariery (virtualcareerdays.com), podczas których można skonsultować swoje CV, pobrać materiały informacyjne i porozmawiać z rekruterami. AMBASADORKA KARIER UE FACEBOOK.COM/EUCAREERSUW PL Do komunikacji z odbiorcami Ambasadorka Karier UE (patrz: s. 4-6) używa profilu na
Facebooku. Dzięki niemu dowiemy się więcej o pracy w instytucjach UE, poznamy terminy najbliższych spotkań informacyjnych i konsultacyjnych, a nawet weźmiemy udział w czacie na żywo. Myślisz o pracy w instytucjach UE? Polub koniecznie! W Polsce działa aktualnie 9 Ambasadorów i Ambasadorek Karier. Kontakt do nich można znaleźć na stronie Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce. NETWORK-PL.ORG PL Stowarzyszenie NETWORK PL zrzesza polskich pracowników organizacji międzynarodowych. Umożliwia wymianę doświadczeń i wiedzy oraz budowanie więzi między Polakami pracującymi m.in. w instytucjach UE. Stowarzyszenie pomaga też młodym rodakom zainteresowanym publiczną służbą europejską oraz pracą w organizacjach międzynarodowych.
7
STUDIA PODYPLOMOWE AGH w Krakowie i Uczelnia Łazarskiego w Warszwie PL Aktualnie dwie uczelnie wyższe proponuję studia podyplomowe przygotowujące do pełnienia funkcji urzędnika w administracji publicznej UE: Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie i Uczelnia Łazarskiego w Warszawie. Studia pozwalają rozwinąć kompetencje miękkie testowane podczas konkursów EPSO. KARIERA W INSTYTUCJACH UE https://www.facebook.com/Kariera-w-Instytucjach-Unii-Europejskiej-335260180011684/ PL Informacje o szkoleniach, konferencjach i spotkaniach, tematyczne artykuły i wywiady, praktyczne porady dla przygotowujących się do pracy w Brukseli. A ponad wszystko – świetny motywator!
Spotkanie informacyjne nt. możliwości zatrudnienia w instytucjach UE w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Krakowie. Organizatorem był RODM Kraków we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych.
8
RODM Kraków Mikołajska 4, Kraków PL/EN Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej w Krakowie jest organizatorem spotkań promujących zatrudnienie w instytucjach UE. W siedzibie Ośrodka można uzyskać informacje na temat procedury konkursowej EPSO, odbyć konsultacje i skorzystać z publikacji przygotowujących do udziału w testach Europejskiego Urzędu Doboru Kadr. EUROPRACA https://www.youtube.com/watch?v=ThF3I9Cjcco PL Jak wygląda praca w instytucjach Unii Europejskiej? Przekonaj się dzięki filmowi Ministerstwa Spraw Zagranicznych
www.rodm-krakow.pl
Rzeczpospolita Polska Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Zadanie dofinansowane ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych
Poglądy wyrażone w tej publikacji niekoniecznie odzwierciedlają oficjalne stanowisko Ministerstwa Spraw Zagranicznych.