622
G. Piotuch, A. Żyluk
Results. Over a half-year follow-up, the sensation improved statistically significantly during the first month after operation. Power of the hand decreased initially comparing to baseline values, following by further gradual increasing throughout the follow-up. PEM scores showed continuous improvement of the hand status at each assessment. The PEM questionnaire showed excellent responsiveness to change of considered parameters, comparing to baseline values. The PEM showed also high concurrent validity with total grip and pinch strengths, as well as with Sensory Index, but only at 6 months assessment. However, the PEM showed a discordance with total grip and key-pinch strength at 1 month assessment. The instrument showed excellent internal consistency. Conclusion. The PEM questionnaire is, with some exceptions, a good and useful instrument for outcome measurement after carpal tunnel treatment surgery. Key words: questionnaires, outcome measurement, carpal tunnel syndrome
Zespołem kanału nadgarstka (w skrócie zkn) nazywamy zespół objawów wywołanych uciskiem na nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka. W ocenie skuteczności leczenia tego schorzenia uwzględnia się czynniki obiektywne – poprawę czucia, siły ręki i parametrów przewodzenia w nerwie pośrodkowym oraz subiektywne – takie jak ustąpienie bólu czy poprawa ogólnej sprawności ręki. Uwzględnienie informacji o stanie operowanej ręki pochodzącej od pacjenta ma istotne znaczenie dla wszechstronnej oceny wyniku leczenia. Możliwość taką dają kwestionariusze. Wydaje się, że ich stosowanie jest obecnie niezbędne w prawidłowo zaprojektowanej pracy badawczej (1). W ocenie wyników leczenia zespołu kanału nadgarstka stosunkowo często (także w Polsce) wykorzystywano formularz Levine’a (Boston Questinnaire, Carpal Tunnel Questionnaire) zaprojektowany właśnie dla tego schorzenia (2). Jego przydatność i parametry zostały ocenione pozytywnie przez większość użytkowników. W ostatnich latach zaczęto sprawdzać przydatność innych, bardziej uniwersalnych formularzy, do oceny wyników leczenia różnych chorób i urazów ręki, w tym zespołu kanału nadgarstka: PEM (Patient Evaluation Measure), DASH (Disability of Arm, Shoulder nad Hand), MHQ (Michigan Hand Questionnaire) oraz SF-36 (Short Form 36) (3-6). Nie okazały się one być jednakowo dokładne i czułe w oddawaniu ciężkości schorzenia lub/oraz zmian stanu klinicznego w wyniku leczenia. Kwestionariusze charakteryzują się następującymi parametrami: czułością, adekwatnością i niezawodnością. Czułość (ang. responsiveness) to zdolność do odnotowania możliwie niewielkiej zmiany mierzonego parametru. Jest ona zwykle oceniana przez obliczenie rozmiaru skutku (ang. ES – effect size) i śred-
Carpal Tunnel Syndrome (CTS) is an array of specific symptoms caused by compression of the median nerve within the carpal tunnel. In assessment of outcomes of this condition objective factors – improvement of sensation, strength of grip and median nerve conduction parameters, and subjective ones – like pain relief or improvement of general hand function, are taken under consideration. Patient-derived information is essential for comprehensive evaluation of the treatment final result. The questionnaires give us such possibility. It seems that their usage is indispensable in correctly planned scientific research (1). Levine’s questionnaire (Boston Questionnaire, Carpal Tunnel Questionnaire) designed for evaluation of outcomes of CTS treatment, is quite frequently used (also in Poland ). Its usefulness and parameters have been positively evaluated by the majority of users. In recent years, usefulness of more versatile questionnaires has been undergoing thorough examination in assessment of variety of pathological conditions and injuries of the hand including CTS: PEM (Patient Evaluation Measure), DASH (Disabilities of Arm Shoulder and Hand), MHQ (Michigan Hand Questionnaire) or SF-36 (Short Form 36) (3-6). These occurred being not exactly on par one with each other, in depicting of severity of condition and/or changes of clinical state after treatment. Questionnaires are characterized by following parameters: responsiveness, validity and reliability. Responsiveness is an ability to detect possibly slight changes of measured parameter. It is estimated by calculation of an effect size (ES) and a standardized response mean (SRM). Both values over 0.8 indicate high, between 0.5 and 0.8 moderate, and under 0.5 low questionnaire’s responsiveness. Validity is another factor which expresses question-