13
38 BELGISCHE TOPPROJECTEN PB-PP BELGIË(N) - BELGIQUE
PLAN is een speciale uitgave van Home Sweet Home september - oktober - november 2021 Afgiftekantoor 2200 Herentals I P006251 Uitgeverij PLN - Belgiëlaan 4b - 2200 Herentals
POLO Architects
Venezuelatorens
De Luchtbalwijk in Antwerpen staat van ouds-
die laatste worden momenteel onder handen
her bekend om zijn enorm aantal sociale wo-
genomen door het architectenbureau in sa-
ningen. Al meer dan een eeuw wordt er sterk
menwerking met Studiebureau ir.Poelmans.
geïnvesteerd in huisvesting voor alleenstaan-
“Het zijn zes iconische appartementsge-
den en gezinnen met een bescheiden inko-
bouwen, in de jaren vijftig ontworpen door
men. De afgelopen twee decennia zijn die
Hugo Van Kuyck”, vertelt architect en me-
bouwambities in een nieuwe stroomversnel-
dezaakvoerder Mauro Poponcini. “Iedereen
ling gekomen op initiatief van Woonhaven.
die regelmatig passeert aan de Noorderlaan
Verouderde blokken die niet langer voldoen
kent ze. Voor automobilisten en treinverkeer
aan de huidige wooneisen worden ge-
vormen ze zowat de poort tot de stad. Alleen
renoveerd of afgebroken en heropgebouwd.
voldeden ze al even niet meer aan de huidige
Twee van de opvallendste realisaties op dat
normeringen qua brandveiligheid, energie en
vlak zijn van de hand van POLO Architects.
wooncomfort.”
In de Manchesterlaan transformeerde het bu-
208
reau in 2015 drie U-vormige bouwblokken, die
Gestript, geïsoleerd en heringedeeld
de schaalovergang verzachten tussen de aan-
De zes woontorens moesten volledig ge-
gelegen Tuinwijk en Venezuelatorens. Ook
stript en opnieuw aangepakt worden om er
volwaardige woningen te creëren. Belang-
spronkelijke steen. Alle torens hebben ook
ven. Ook in de overige appartementen werd
rijk was wel om de iconische kwaliteit van
dezelfde bekroning gekregen: op de dakver-
er grondig geschaafd aan de indeling. Veel
de gebouwen te bewaren: de bouwfysische
dieping hebben we de dieper gelegen ge-
heeft te maken met de terrassen die op spe-
eigenschappen en het comfort moesten
vels van de studio’s afgewerkt met een grijze
cifieke wijze werden aangepakt. In het oor-
radicaal verbeterd worden, maar aan het
gevelbekleding.”
spronkelijke ontwerp was er een klein balkon
gevelbeeld mocht zo min mogelijk worden
voorzien aan de keukens met plaats voor de
geraakt. Opmerkelijk is dan ook dat je van
Wintertuinen versterken woonbeleving
vuilnisbakken en een kleine buitenberging.
buitenaf bijna niet ziet dat er aan de torens
Terwijl de buitenkant schijnbaar onaange-
Die balkons zijn nu omgetoverd tot een erker
gesleuteld is. De zes appartementsblokken
roerd is gebleven, zijn de ingrepen binnen
die integraal bij het interieur van de woning
hebben zich altijd gekenmerkt door een
duidelijker. Elke toren telt achttien verdiepin-
hoort. De berging en stookplaats, vroeger in
gesloten baksteenarchitectuur, geritmeerd
gen. Oorspronkelijk bevatte elke etage vier
de gemeenschappelijke hal ondergebracht,
door betonnen terrassen. Na de renovatie
appartementen, met uitzondering van het
zijn daarbij herschikt als scheidingruimte tus-
oogt dat beeld ongewijzigd.
bovenste niveau. Na de renovatie zijn er in
sen de keuken en badkamer.
Momenteel zijn blokken één tot en met drie
totaal 71 appartementen met een gemeen-
Nog ostentatiever is de herdefiniëring van de
volledig afgewerkt. Aan blok vier is men be-
schappelijke inkom, bergingen en fietsstal-
lange terrassen op de oostelijke en westelijke
zig. “Als je niet weet dat de gebouwen ver-
lingen. Een belangrijke ingreep gebeurde ter
gevels. Die zijn omgevormd tot wintertui-
nieuwd zijn, zie je het ook niet”, aldus Mauro
hoogte van de dubbelhoge plint. Daar be-
nen, begrensd door grote glazen puien die
Poponcini. “We hebben de gevels gestript
vonden zich op het tussenverdieping vroeger
je volledig kunt openzetten. Op die manier
en grondig geïsoleerd. Het schrijnwerk en
vier studio’s. Alleen waren die opvallend klein
vormen ze een tussenzone tussen binnen
de betonnen sokkels zijn daarbij vervangen,
en enkel via de trap bereikbaar. Om ze meer
en buiten. “Die ingreep heeft verschillende
maar met respect voor het originele gevel-
kwaliteit te geven, werden de eenheden ge-
redenen”, legt Mauro Poponcini uit. “In de
beeld. Wat betreft de gevelsteen hebben
koppeld met de appartementen erboven. Zo
eerste plaats zijn de wintertuinen bedoeld
we zelfs een nieuw model laten maken dat
zijn er duplexen gecreëerd met slaapkamers
als thermische en akoestische buffer. De
er nagenoeg hetzelfde uitziet als de oor-
op het onderste niveau en de leefruimtes bo-
appartementsblokken liggen in de buurt van
gelijkvloers
tussenverdieping
gelijkvloers
tussenverdieping
Niveau 0
Niveau +1
Tussenverdiep
Niveau +2, +4, +8, +10, +12, +14, +16
verdieping +1
typeverdieping paar +2, +4, +6, +8, +10, +12, +14, +16
verdieping +1
typeverdieping paar +2, +4, +6, +8, +10, +12, +14, +16
verdieping +18
Niveau +18
verdieping +18
de Noorderlaan en de Antwerpse haven. Een
vatie. De zone biedt toegang tot een met een
geving. De inkomsas, deurbellen en de brie-
harde omgeving met veel verkeer en om-
koker omsloten brandladder die eveneens
venbussen werden opnieuw georganiseerd
gevingsgeluid. Daarnaast biedt de uitbreiding
de scheiding vormt tussen twee aanpalende
en de ruimtes naast de inkomhal werden
een bepaalde woonkwaliteit. De wintertuinen
wintertuinen.
omgevormd om het aantal fietsenstallingen
verlengen de leefruimte, zodat er een groter
Daarnaast gebeurden ook de belangrijkste
te kunnen optimaliseren. “Je mag de ver-
ruimtegevoel ontstaat. Daarnaast krijg je als
aanpassingen van de collectieve delen in
nieuwing van de Venezuelatorens gerust een
bewoner de kans om veel meer buiten te zijn.
functie van de brandveiligheid. De trap naar
referentie noemen voor toekomstige projec-
Er wordt een soort van tussenklimaat gerea-
de kelder werd losgekoppeld van de trap
ten. Momenteel merken we dat er meer en
liseerd, waarbij je de seizoenen eigenhandig
naar de bovenbouw en er werd een tweede
meer interesse is voor soortgelijke renovaties
kunt rekken en al vroeger op het jaar naar
vluchtweg voorzien. De open trappenhuizen
in Antwerpen en Brussel. Het project laat zien
buiten kunt.”
op de verdiepingen werden met een sas van
dat het mogelijk is om gebouwen uit de jaren
de lifthal gescheiden. Liften zijn rolstoeltoe-
vijftig en zestig die op technisch en energe-
Brandveiligheid
gankelijk geworden en stoppen voortaan op
tisch vlak niet langer voldoen toch op een
De glazen puien zijn gedeeltelijk teruggetrok-
alle verdiepingen. Bovendien werd de inkom-
kwalitatieve manier te renoveren in plaats van
ken, om aan de voorkant van de wintertuinen
hal volledig gerenoveerd tot een genereuze
ze af te breken”, besluit Poponcini.
een evacuatiezone te voorzien in functie van
toegang. Royale glazen puien aan weerszij-
de brandveiligheid volgens de huidige nor-
den versterken de relatie met het maaiveld
Tekst: Bart De Maesschalck
men, een belangrijk thema binnen de reno-
en verbinden de ruimte met de groene om-
Foto's: Stijn Bollaert
POLO Architects Tavernierkaai 2, bus 28 ı 2000 Antwerpen ı t. 03 225 18 84 Havenlaan 86C bus 409 ı 1000 Brussel ı t. 02 486 02 86 info@polo-architects.be ı www.polo-architects.be