Eksterlaer: groene stadswijk voor iedereen by POLO

38 BELGISCHE TOPPROJECTEN PB-PP BELGIË(N) - BELGIQUE

PLAN is een speciale uitgave van Home Sweet Home september - oktober - november 2021 Afgiftekantoor 2200 Herentals I P006251 Uitgeverij PLN - Belgiëlaan 4b - 2200 Herentals

Bold Architecten POLO Architects Van Belle & Medina

Eksterlaer: groene stadswijk voor iedereen

In 2016 werd het oﬃciële startschot gege-

was in Deurne-Zuid een nieuw, groen en

ven voor de bouw van het project Eksterlaer.

autoluw stukje stad te laten ontstaan waar

Een nieuwe buurt in Deurne-Zuid die perfect

plaats is voor diverse bewoners”, vertellen

aansluit bij de visie van de stad Antwerpen

Mauro Poponcini van POLO Architects en

om kwalitatief wonen te stimuleren in de

Hans Janssen van Bold Architecten, de twee

randsteden. Vijfhonderd uiteenlopende woon-

architectenbureaus die het masterplan vorm-

eenheden, waarvan 380 woningen en 120

gaven en samen met de derde speler

appartementen, worden er geschikt langs

Van Belle & Medina de architecturale invul-

een park dat als een groene slagader door-

ling verzorgden.

heen de ontwikkeling loopt. Het grote doel:

een mix van bewoners aantrekken, om soci-

Verweven met stedenbouwkundige

ale, culturele en maatschappelijke integratie

structuur

te stimuleren. “De laatste twintig jaar groeit

Het masterplan dateert van twintig jaar ge-

de bevolking sterk aan. In de districten rond

leden. De site was destijds een informele

Antwerpen schuilt een enorm potentieel

groene zone. Een wat onderbenut gebied

aan woonuitbreidingsgebieden. De bedoeling

van 13 hectare middenin de stad, dat vrijwel

volledig gevrijwaard was gebleven van ver-

lijk over in elkaar. Nieuwe straten, fiets- en

woonzorgcentrum met assistentiewoningen.

stedelijking. Je trof er wat kleinschalige land-

wandelpaden bijvoorbeeld liggen in het

Samen vormen die een harmonieus geheel

bouw aan, een vuurwerkfabriek en een voet-

verlengde van bestaande routes. De door-

met telkens andere accenten op het vlak van

balveld. De rest was groene restruimte. “Het

getrokken assen maken de site doorwaad-

architectuur en typologie. “Eigenlijk ontstaan

was een beetje no-man’s-land”, aldus Mauro

baar. Als voetganger kan je een wandeling

er binnen de site verschillende buurten die

Poponcini. “Maar qua ligging wel fantastisch.

maken door het park, langs verschillende

telkens andere gebruikers aantrekken”, legt

Deurne-Zuid is interessant om te wonen.

types woningen die verwijzen naar de di-

Mauro Poponcini uit. “Het project heeft een

Je vindt er verschillende parken zoals het

recte omgeving. In het noorden en zuiden

enorm inclusief karakter. Er is sociale huis-

Boekenbergpark, Park Groot Schijn en het

bijvoorbeeld sluiten klassieke rijwoningen

vesting, RVT, woningen met privétuin, noem

Rivierenhof. Die context heeft een verlengde

met privétuinen aan op de typologie van de

maar op.” Hans Janssen: “Het project wordt

gekregen in dit project. De ruggengraat van

Unitaslaan en de Herentalsebaan. Vier vrij-

ook blijvend bijgestuurd. Tijdens zo’n traject

de nieuwe wijk wordt gevormd door een lan-

staande woontorens knipogen dan weer

worden bepaalde noden zichtbaar. Samen

ge parkstrook met waterpartijen, verschillen-

naar de gesloten appartementenwand aan

met de opdrachtgever wordt er op die manier

de groengebieden en publieke ruimtes. Alle

de Dascottelei. Er is gekozen voor verschil-

constant ingespeeld op wat er leeft. Daarnaast

woonentiteiten worden daarlangs geschikt

lende bouwtypologieën, die de logica van de

draagt ook de doorwaadbaarheid van de site

en zijn bovendien geënt op het bestaande

stedenbouwkundige context volgen, zodat

bij aan het inclusieve karakter. Door de straten

stedelijke weefsel. De site bevindt zich als het

er een maximale verwevenheid ontstaat.”

te verlengen, wordt het hele gebied gemak-

ware aan de achterkant van heel wat onvol-

kelijk bereikbaar voor iedereen, wijkbewoners

tooide bouwblokken: een wat rafelige rand

Mix van generaties

die nooit mooi afgewerkt werd, maar nu op

Het project bestaat uit klassieke rijwoningen

organische wijze wordt gedicht.”

met private tuinen, in verschillende confi-

Eenheid, diversiteit en herkenbaarheid

“Je mag over twintig jaar niet meer zien dat

guraties geclusterde patiowoningen, mee-

De verschillende bouwblokken binnen de wijk

dit een nieuw project is”, vult Hans Janssen

groeiwoningen met een flexibelere invulling,

vormen samen een harmonieus geheel. Het

aan. “Oud en nieuw vloeien heel natuur-

vier slanke appartementsgebouwen en een

zijn stuk voor stuk hedendaagse bakstenen

én mensen uit de omliggende buurten.”

gebouwen die qua kleur variëren van rood

architecturaal aansluiten bij elkaar, maar

De bedoeling was zachte, herkenbare ge-

naar grijs. Toch zijn er tussen elk individueel

er mocht ook geen monotoon beeld ont-

bouwen te realiseren die een bepaalde

blok nog meer opvallende nuances merk-

staan. Je kunt het enigszins vergelijken met

identiteit geven aan de site, zonder al te zeer

baar, die het een eigen identiteit geven en

een modecollectie: er is verschil tussen alle

op te vallen. Het zijn allemaal neutrale, maar

meer ritme en variatie aanbrengen in het

stukken, maar je voelt wel dat ze allemaal

karaktervolle woningen. In een stad moeten

straatbeeld. Zo wordt een rits van rijwonin-

uit dezelfde collectie komen. Elk bouwblok

residentiële gebouwen niet schreeuwen om

gen gekenmerkt door een ritmering van

en zelfs elke aparte woning hebben een be-

aandacht. We zijn nooit op zoek geweest

schuine daken. Een ander blok valt dan weer

paalde korrel gekregen, zodat mensen hun

naar iconische architectuur. Wel naar een

op door een nis met teruggetrokken ingang

eigen woning herkennen. Een andere ge-

bepaalde subtiliteit. Hoe kunnen we op een

die de woningen scheidt van elkaar. Of aan

velsteen, een bepaalde textuur, verschillen-

architecturaal interessante manier een in-

het park zijn er woningen voorzien van een

de hoogtes, ramen die variëren, specifieke

clusief project realiseren, dat was de grote

erker met een schitterend 180°-panorama op

insnijdingen en daken: door telkens andere

vraag”, besluit Mauro Poponcini.

het groen.

accenten te leggen, creëer je een bepaald

Hans Janssen: “Elk bouwblok heeft specifie-

reliëf, verklein je de schaal en wordt de ar-

ke kwaliteiten in functie van de ligging op de

chitectuur menselijker en persoonlijker.”

site, het type gebruikers en de relatie tot de

“De beeldkwaliteit legt de link tussen de ar-

Tekst: Bart De Maesschalck

context. Het is belangrijk dat alle gebouwen

chitectuur en het stedenbouwkundig plan.

Foto's: Evenbeeld, Matthias Vanhoutteghem

Van Belle & Medina

POLO Architects

Bold Architecten

Raapstraat 4

Tavernierkaai 2, bus 28

F. de Merodestraat 34

2000 Antwerpen

2600 Antwerpen

t. 03 234 02 87

t. 03 225 18 84

t. 03 605 19 54