Lessenpakket journalistieke deontologie by StampMedia

Lespakket journalistieke deontologie

StampMedia vzw, Prekerstraat 25, 2000 Antwerpen

Achtergrondinformatie:

Journalistieke Deontologie 1. Toelichting Leerstof 2. De journalistieke deontologie in een notedop 3. Artikels

1. TOELICHTING LEERSTOF De twee explainers aan het begin van de les tonen de leerlingen een ‘good practice’ (Watergate) en een ‘bad practice’ (News of the World) waarmee de leerlingen de rest van de les aan de slag gaan.

2. DE JOURNALISTIEKE DEONTOLOGIE IN EEN NOTEDOP

1. De journalist heeft vrije toegang tot alle informatiebronnen en het recht om vrij opzoekingen te doen. Het geheim van de staats- en privé-belangen kan niet tegen de journalist ingeroepen worden, tenzij er duidelijk omschreven redenen zijn. (zie Watergate = goed) 2. De journalist heeft het recht elke ondergeschiktheid te weigeren die in strijd zou zijn met de algemene lijn van het medium waarvoor hij werkt. 3. Deze weigering geldt ook voor elke ondergeschiktheid die niet duidelijk met deze algemene lijn overeenkomt. 4. De journalist kan niet verplicht worden iets te doen of iets te zeggen dat strijdig is met zijn overtuiging of met zijn geweten. (Journalisten bij News of the World hadden opdrachten mogen weigeren) 5. De redactionele ploeg moet verplicht ingelicht worden over elke belangrijke beslissing die de onderneming kan beïnvloeden. Zij moet tenminste geraadpleegd worden, voor de definitieve beslissing, over elke maatregel met betrekking tot de samenstelling van de redactie: aanwerving, ontslag, overplaatsing en bevordering van journalisten. 6. Door zijn functie en zijn verantwoordelijkheid heeft de journalist niet alleen het recht op de voordelen van de collectieve overeenkomsten, maar ook op een persoonlijk contract dat de materiële en morele veiligheid van zijn werk verzekert. Dit contract moet hem een bezoldiging toekennen die in overeenstemming is met zijn sociale rol en die voldoende is om zijn economische onafhankelijkheid te waarborgen. Op Belgisch niveau zijn er ook afspraken gemaakt. Die zijn vastgelegd in de code van de journalistieke beginselen. Je gaat zien dat er heel wat overeenkomsten zijn met wat we zonet besproken hebben. Code van journalistieke beginselen (Brussel, ’82) ! Persvrijheid is essentieel voor de burgerrechten ! De feiten moeten onpartijdig verzameld en accuraat weergegeven worden. ! Onderscheid tussen informatie en commentaar moet duidelijk zijn ! Respect voor verschillende standpunten ! Respect voor de menselijke waardigheid en privacy ! Geweld, misdaden, terrorisme, enz mogen niet geroemd worden. ! Rechtzetting van foutieve informatie

! ! ! ! !

Bescherming van informatiebronnen Geheimhouding van informatiebronnen Rechten van de mens in acht nemen Onafhankelijkheid van commerciële bedrijven Advertenties moeten opgemaakt worden dat de lezer ze niet kan verwarren met de berichtgeving.

In deze code staat er ook uitgelegd hoe je het beste omgaat met minderjarigen, geesteszieken, zelfdoding of allochtonen als je over één van deze onderwerpen een artikel wil schrijven. ACHTERGROND SIERRE → Overleden kinderen die werden afgebeeld na busongeval Sierre: Lieten: “Respecteer je eigen wetten” http://www.deredactie.be/cm/1.1246573?view=popupPlayer

FILMPJE 1: http://www.standaard.be/cnt/dmf20150909_01857860 De beelden gingen dinsdag de wereld rond: een Hongaarse cameravrouw van nieuwszender N1TV licht een vluchteling die de grens met Servië oversteekt een voetje. Ze schopte eerder ook nog naar twee kinderen. Petra László, die voor een medium met extreemrechtse sympathieën werkte, werd op staande voet ontslagen. De beelden van de 'tackelende journaliste' werden gemaakt door de Duitse journalist Stephan Richter en gingen snel de wereld rond. De video toont hoe László met een mondmasker een groep vluchtelingen filmt die op de vlucht zijn voor agenten. Wanneer een man met een kind in zijn armen haar nadert, aarzelt ze niet en tackelt ze de man met haar voet. Uit andere beelden blijkt bovendien dat het niet om een eenmalig manoeuvre uit zogezegde 'zelfverdediging' gaat. Eerder gaf ze immers toe hoe ze een jongen en een meisje uit een grotere groep vluchtelingen een stamp had gegeven. De beelden zorgen onmiddellijk voor heel wat verontwaardiging. De Facebookpagina ‘Petra László Shame Wall’ werd opgericht en de beelden verschenen op de meeste internationale nieuwswebsites. De hoofdredacteur van N1TV kon vervolgens niet anders dan zijn medewerker op staande voet te ontslaan. ‘Hiermee is de zaak voor ons afgesloten’, klonk het. Maar het lijkt er vooral op dat hoofdredacteur Szabolcs Kisberk toegaf aan publieke druk. Petra László werkt immers niet voor een nationale nieuwszender, maar voor een nieuwssite met

nationalistische sympathieën. Zo verschenen er recent koppen op de site als ‘Migranten nemen onze winkels over’ en ‘Guantanomo = Hongarije’. De site publiceert ook toespraken van Gabor Vona, de leider van de extreemrechtse partij Jobbik. Vona stelde onlangs voor om een segregatie in te voeren voor de 800.000 Roma’s in Hongarije. Woordvoerder Marton Gyongyosi kwam dan weer in opspraak door een ‘geheime’ lijst met staatsgevaarlijke Joden.

FILMPJE 2: https://www.youtube.com/watch?v=LFIAOvlsFmY De kogels vlogen VRT-reporter Robin Ramaekers (35) in Haïti om het hoofd toen hij op 27 oktober vorig jaar een reportage draaide over de cholera-epidemie in dat land. Dat was althans wat hij de kijker wou doen geloven. Ramaekers en zijn ploeg knoeiden met het geluid zodat het leek alsof de journalist wegdook voor een kogel terwijl het eigenlijk om een steen ging. Een heel zware uitschuiver. Maar mensen maken nu eenmaal fouten Hoofdredacteur Kris Hoflack 'Een zware deontologische fout', reageert hoofdredacteur Kris Hoflack. 'Ontoelaatbaar op een nieuwsredactie die geloofwaardigheid en betrouwbaarheid hoog in het vaandel draagt.' Ramaekers, die normaal vorige vrijdag op het vliegtuig richting Haïti moest stappen, staat voor onbepaalde tijd op non-actief wat buitenlandse opdrachten betreft. Een jaar geleden ging de aarde in Haïti aan het beven. Maar de naschokken daarvan bereikten pas vorige week de Reyerslaan. Toen kwam daar, op de nieuwsredactie van de openbare omroep, aan het licht dat journalist Robin Ramaekers een van de reportages manipuleerde die hij vanuit Haïti draaide voor het VRT-journaal. Eind oktober keerde Ramaekers, die net na de aardbeving ook al in Haïti aan de slag was, naar dat land terug om daar met eigen ogen te zien hoe zwaar de cholera-epidemie er toesloeg en hoe het ondertussen met de heropbouw stond. Ramaekers bracht verslag uit voor Het journaal, Terzake en draaide ook een langere reportage voor Koppen. Tijdens een van de repo's voor Het journaal deed Ramaekers verslag vanuit een tentenkamp waar de situatie nogal gespannen was. Terwijl hij en zijn ploeg er hun ding deden waren er in de omgeving meerdere geweerschoten te horen.

Ook de bewoners van de nabijgelegen woonwijk droegen - letterlijk - hun steentje bij. Het tentenkamp in kwestie ligt te dicht bij hun wijk en dus bekogelden ze de bewoners ervan en de journalisten die er neerstreken met projectielen allerhande. Eén daarvan, een steen, werd tijdens het draaien in de richting van Ramaekers gegooid. Die dook weg en kon het projectiel net op tijd ontwijken. Maar bij het monteren van de reportage bleek dat die steen niet in beeld kwam, waardoor de kijker niet kon zien waarom Ramaekers nu precies wegdook. En dus besloten de journalist en zijn tweekoppige ploeg de geweerschoten die ze eerder hadden opgenomen onder het bewuste fragment te monteren, waardoor het leek alsof de journalist tijdens het draaien van de reportage onder vuur werd genomen. Ontslag "Een zware deontologische fout", zegt hoofdredacteur Kris Hoflack, die het bedrog pas vorige week ontdekte. "Als je als nieuwsdienst geloofwaardigheid en betrouwbaarheid wilt uitstralen dan kun je dit soort zaken niet tolereren." Toen het bedrog aan het licht kwam, werd in eerste instantie dan ook over het ontslag van Ramaekers gepraat. "Maar uiteindelijk hebben we toch beslist om Robin aan boord te houden", zegt Hoflack. "Natuurlijk is dit een heel zware uitschuiver. Maar mensen maken nu eenmaal fouten en Robin is en blijft een uitstekend journalist." Ramaekers kan inderdaad behoorlijk wat adelbrieven voorleggen. Sinds hij in 2001 op de VRT arriveerde draaide hij onder meer reportages in Zimbabwe en Sri Lanka en raakte hij zelfs het ontoegankelijke Birma binnen. Voor het programma Spraakmakers mocht hij de Amerikaanse zwarte dominee Jesse Jackson interviewen en Ramaekers was ook diegene die anderhalf jaar geleden in Terzake onthulde dat een door Kind & Gezin erkende onthaalmoeder er Hitlersympathieën op nahield. Ontslagen wordt hij dan wel niet, dat betekent niet dat Ramaekers geknutsel met de klankband zonder gevolgen blijft. Normaal gezien moest de journalist vorige vrijdag op het vliegtuig richting Haïti stappen om daar voor Het journaal en Terzake reportages te draaien één jaar na de aardbeving. Maar dat plan werd meteen afgeschoten toen het bedrog van Ramaekers aan het licht kwam. Greet De Keyser trok in zijn plaats naar Haïti. En het blijft niet bij die ene sanctie. Ramaekers is voorlopig voor onbepaalde tijd op non-actief geplaatst wat buitenlandse opdrachten betreft. "Een zware straf, maar het gaat dan ook om een ernstige fout", vindt Hoflack. Ramaekers zelf wou gisteren geen commentaar kwijt over de zaak.

Lesvoorbereiding:

DEONTOLOGIE VAN DE JOURNALIST Als leerkracht kan je voor het begin van de les kiezen tussen twee opties: 1. Toon de explainers ‘Watergate’ en ‘News of the World’ die in het lespakket zitten. 2. Laat de leerlingen de tekst lezen in hun bundel.

LESMOMENT INLEIDING (2’)

Journalisten worden wel eens '’de waakhond van de democratie' genoemd, omdat ze burgers op de hoogte houden van politieke besluiten die worden genomen. We gaan het vandaag hebben over wat een journalist mag en wat hij niet mag om die rol van waakhond te spelen. Het is namelijk belangrijk om te weten dat een journalist niet doet wat hij wil.

TEKST of EXPLAINER (8’) Als leerkracht kan je voor het begin van de les kiezen tussen twee opties: 1. Toon de explainers ‘Watergate’ en ‘News of the World’ die in het lespakket zitten. 2. Laat de leerlingen de tekst lezen in hun bundel. Vraag: kennen jullie het Watergateschandaal? (dit is een voorbeeld van goede journalistiek) 1. Toon de explainer ‘Watergate’ (zit in de presentatie) 2. Lees de tekst in jullie bundel. Wat je moet weten: → De reden waarom Woodward en Bernstein en de Washington Post erin slagen om Nixon tot ontslag te dwingen, is omdat ze betrouwbaar en geloofwaardig waren omwille van hun geschiedenis en reputatie. → Ze zijn héél erg tegengewerkt door politici, en werden met de dood bedreigd. Er is door hen veel overlegd met de hoofdredactie en uitgeverij om de juiste aanpak te bepalen. → héél belangrijk is het feit dat ze hun bron hun leven lang geheim hebben gehouden (tot die zichzelf bekend maakte) = bronnengeheim

Na de explainer volgt video twee.

TEKST of EXPLAINER (8’)

Vraag: kennen jullie het schandaal rond News of the World? (dit is een voorbeeld van slechte journalistiek) 1. Toon de explainer ‘News of the World’ (zit in de presentatie) 2. Lees de tekst in jullie bundel. Wat je moet weten: → De krant News of the World heeft 2.000 telefoons gehackt (officieuze bronnen spreken zelfs van 7.000 mensen). → De onthullingen leidden tot het ontslag van de hoofdredacteur en ettelijke rechtszaken die zoveel kostten dat ze na 168 jaar het einde van de krant betekenen (op 10 juli 2011). → Ook tegen de eigenaar van de krant, de Australische krantenmagnaat Rupert Murdoch lopen er nog altijd verschillende rechtszaken.

Vraag: Wat is het grote verschil tussen Watergate en News of the World? => goed vs slecht! Er zijn regels! Journalisten hebben rechten én plichten! MAAR! Wie bepaalt die rechten en plichten? Leerlingen moeten het verschil tussen goede en slechte journalistiek kunnen opmerken en beargumenteren.

“Every news organization has only its credibility and reputation to rely on. Tony Burman, ex-hoofdredacteur van CBC News, The Globe en Mail, Oktober 2001”

“Iedere nieuwsorganisatie kan enkel steunen op zijn geloofwaardigheid en reputatie.”

DOCEREN (10’) (De woorden in het vet moeten de leerlingen invullen in hun bundel.) Als journalist hang je vast aan een heleboel regels. Die gaan over de plichten en rechten als journalist maar ook over de normen en waarden die hij moet handhaven. Die regels zijn in de meeste landen dezelfde. Buiten de internationale code hanteren veel landen ook een eigen, gedetailleerdere code. Daarnaast kan ook elk medium (krant, tv, radio, magazine, …) nog eens zijn eigen regels hebben. De journalistieke code is opgedeeld in twee delen: ‘Verklaring der Rechten en Plichten van de Journalist’ en de ‘Code van Journalistieke Beginselen’. Beide codes hebben wel heel wat principes gemeenschappelijk. Journalisten doen dus niet zomaar wat ze willen, wanneer ze het willen. Deze verklaring is in 1971 in Munchen vastgelegd door zes Europese journalistenbonden, waaronder de Belgische AVBB. We overlopen de belangrijkste regels kijken even terug of we een link kunnen leggen met het Watergateschandaal en de News of the World-hackings.

1. de Verklaring der rechten en plichten van de journalist Deze verklaring is in 1971 in Munchen vastgelegd door zes Europese journalistenbonden, waaronder de Belgische.

Plichten van de Journalist

Lees de tekst die in de kolom ‘Plichten’ staat. In de kolommen ‘Watergate’ en ‘News of the World’ schrijf je of de Plichten in de twee filmpjes een ‘goed’ of ‘fout’ voorbeeld zijn. Plichten

Watergate

News of The World

De waarheid vertellen.

goed

fout

De vrijheid van informatie verdedigen.

goed

fout

Geen oneerlijke methodes gebruiken om informatie, foto's en documenten te bekomen.

goed

fout

Het privé-leven van personen respecteren.

goed

fout

Het beroepsgeheim bewaren en de herkomst van bekomen vertrouwelijke informatie niet verspreiden.

goed

fout

Rechten van de Journalist Lees de tekst die in de kolom ‘Rechten’ staat. In de kolommen ‘Watergate’ en ‘News of the World’ schrijf je of de Rechten in de twee filmpjes een ‘goed’ of ‘fout’ voorbeeld zijn. Rechten 1

De journalist heeft vrije toegang tot alle informatiebronnen en het recht om vrij opzoekingen te doen.

De journalist kan niet verplicht worden iets te doen of iets te zeggen dat strijdig is met zijn overtuiging of met zijn geweten.

De ploeg journalisten moet verplicht ingelicht worden over elke belangrijke beslissing die de onderneming kan beïnvloeden. Dat kan gaan over aanwerving, ontslag, overplaatsing en bevordering van journalisten.

Voorbeeld

Goed of Fout?

Plichten van de journalist (München, ‘71) De essentiële plichten van de journalist bij het opzoeken en het commentariëren van de gebeurtenissen zijn de volgende: 1. De waarheid vertellen (welke ook de gevolgen voor hem mogen zijn. Dit vloeit voort uit het recht van het publiek om de waarheid te kennen.) (zie News of the World = fout) 2. De vrijheid van informatie verdedigen. (zie Watergate = goed) 3. Alleen informatie publiceren waarvan de oorsprong gekend is; (geen essentiële informaties schrappen, noch tekst of documenten verdraaien.) 4. Geen oneerlijke methodes gebruiken om informatie, foto's en documenten te bekomen. (zie News of the World = fout) 5. Het privé-leven van personen eerbiedigen. (zie News of the World = fout) 6. Onjuist gepubliceerde informatie rechtzetten. (zie News of the World = fout) 7. Het beroepsgeheim bewaren en de herkomst van bekomen vertrouwelijke informatie niet verspreiden. (zie Watergate = goed) 8. Geen plagiaat plegen, niet bezondigen aan laster, eerroof en ongegronde beschuldigingen, noch enig voordeel in ontvangst nemen (van derden) voor het al dan niet publiceren van informatie. (zie News of the World = fout (eerroof + laster)) Rechten van de journalist (München, ‘71) 1. De journalist heeft vrije toegang tot alle informatiebronnen en het recht om vrij opzoekingen te doen. Het geheim van de staats- en privé-belangen kan niet tegen de journalist ingeroepen worden, tenzij er duidelijk omschreven redenen zijn. (zie Watergate = goed) 2. De journalist heeft het recht elke ondergeschiktheid te weigeren die in strijd zou zijn met de algemene lijn van het medium waarvoor hij werkt. 3. Deze weigering geldt ook voor elke ondergeschiktheid die niet duidelijk met deze algemene lijn overeenkomt. 4. De journalist kan niet verplicht worden iets te doen of iets te zeggen dat strijdig is met zijn overtuiging of met zijn geweten. (Journalisten bij News of the World hadden opdrachten mogen weigeren)

5. De redactionele ploeg moet verplicht ingelicht worden over elke belangrijke beslissing die de onderneming kan beïnvloeden. Zij moet tenminste geraadpleegd worden, voor de definitieve beslissing, over elke maatregel met betrekking tot de samenstelling van de redactie: aanwerving, ontslag, overplaatsing en bevordering van journalisten. 6. Door zijn functie en zijn verantwoordelijkheid heeft de journalist niet alleen het recht op de voordelen van de collectieve overeenkomsten, maar ook op een persoonlijk contract dat de materiële en morele veiligheid van zijn werk verzekert. Dit contract moet hem een bezoldiging toekennen die in overeenstemming is met zijn sociale rol en die voldoende is om zijn economische onafhankelijkheid te waarborgen. Op Belgisch niveau zijn er ook afspraken gemaakt. Die zijn vastgelegd in de code van de journalistieke beginselen. Je gaat zien dat er heel wat overeenkomsten zijn met wat we zonet besproken hebben. Code van journalistieke beginselen (Brussel, ’82) ! Persvrijheid is essentieel voor de burgerrechten ! De feiten moeten onpartijdig verzameld en accuraat weergegeven worden. ! Onderscheid tussen informatie en commentaar moet duidelijk zijn ! Respect voor verschillende standpunten ! Respect voor de menselijke waardigheid en privacy ! Geweld, misdaden, terrorisme, enz mogen niet geroemd worden. ! Rechtzetting van foutieve informatie ! ! ! ! !

(de woorden in het vet vullen de leerlingen in in hun bundel) In deze code staat er ook uitgelegd hoe je het beste omgaat met minderjarigen, geesteszieken, zelfdoding of allochtonen als je over één van deze onderwerpen een artikel wil schrijven.

UITZONDERINGEN Er bestaan zeldzame situaties waarbij de journalistieke code aan de kant kan worden geschoven. Dat gebeurt bij een botsing tussen het privaat en het publiek belang. Inmenging kan dan alleen als er gevaar is voor: * Staatsveiligheid * Openbare veiligheid * Economisch welzijn * Openbare orde * Strafbare feiten * Algemene gezondheid * vrijheid van anderen

OEFENING (12’) (Toon de twee filmpjes waar journalisten zwaar uit de bocht gaan (meer uitleg: zie Achtergrond). De leerlingen kijken naar de lijst ‘De Code van de Journalistieke Beginselen’ bovenaan en schrijven het cijfer op van de regel waartegen de journalist in kwestie zondigt.)

FILMPJE 1: 2-5-10 ………………………………………………………………………………………... FILMPJE 2: 2 ……………………………………………………………………………………………...

OEFENING (12’)

De leerlingen lezen de tekst en zoeken in de journalistieke code tegen welke basisprincipes gezondigd wordt. Ze schrijven die in potlood op en overlopen klassikaal. De leerkracht geeft dan stap voor stap de juiste oplossing. Zelf aan de slag! Een man belt me op. Hij zegt dat hij een politicus drugs heeft zien verkopen aan scholieren. Meer bepaald aan scholieren van vreemde origine. Iedereen weet dat die mensen zeer graag en veel drugs gebruiken. Hij stuurt me ook een zeer wazige foto van de politicus bij een school. Het is niet duidelijk wat de man precies doet, maar de gezichten van de kinderen zijn duidelijk herkenbaar.

ACTIE: Ik ben geen voorstander van die politicus en schrijf er een artikel over dat hem beschuldigt van ongepast, bovendien illegaal gedrag. Het wordt een enorme hit. GEVOLG: Mensen vormen een opinie over de man op basis van mijn stuk. De krant verkoopt duizenden exemplaren meer. De politicus moet ontslag nemen.

- Tegen welke basisprincipes zondigt dit artikel? * niet de waarheid * niet geloofwaardig * niet gecheckt * niet onpartijdig * geen privacy * geen respect * stigmatiseren. stereotyperen - Hoe moet de journalist te werk gaan? * check de man die me belde. * check de politicus - ik had hem moeten vragen wat hij aan die schoolpoorten deed * bekijken of de informatie het waard was om te publiceren.

EINDE (2’)

De leerkracht dicteert de kernboodschap van deze les. CONCLUSIE: De journalist heeft macht. De pen is een wapen. Wéét hoe de journalist dat wapen moet/mag gebruiken.

MEDIAWIJSHEID

Deontologie van de Journalist

Watergateschandaal

De Amerikaanse journalisten Woodward en Bernstein van The Washington Post horen in 1972 van een inbraak in het Watergate-gebouw. Dat is op dat moment het hoofdkwartier van de Amerikaanse Democratische Partij. De daders worden betrapt en gearresteerd. Uit onderzoek van Woodward en Bernstein blijkt dat er afluisterapparatuur is geplaatst in het hotel. Het nieuws over de inbraak is het begin van de speurtocht naar een groot schandaal, waarbij de krantenartikels van Woodward en Bernstein in The Washington Post een belangrijke rol spelen. Langzaam maar zeker wordt duidelijk dat de Republikeinse president Nixon op de hoogte was van de inbraakplannen. De president bespiedt nog meer mensen waarvan hij vermoedt dat ze uit zijn op zijn ondergang. Dramatische tv-toespraak Door een onderzoek van het Amerikaanse parlement komt Nixon steeds meer onder vuur te liggen. Uiteindelijk wacht hij de conclusies niet af, want het zou onvermijdelijk op een afzettingsprocedure uitdraaien. Op 8 augustus 1974 kondigt hij in een dramatische tv-toespraak zijn aftreden aan. De journalisten Woodward en Bernstein hebben tijdens hun onderzoek heel veel te danken aan een persoon die ze heel mysterieus â&#x20AC;&#x2DC;Deep Throatâ&#x20AC;&#x2122; noemen. Hij was hun bron van binnenuit, en ondanks heel wat druk en speurwerk van andere journalisten, hebben Woodward en Bernstein hun bron altijd in bescherming genomen. De echte identiteit van Deep Throat raakt pas bekend in 2005, toen die er zelf voor koos om uit de schaduw te treden. Het bleek te gaan over Mark Felt, in de jaren zeventig de nummer twee in rang bij de FBI.

De twee journalisten schreven een boek over hun onderzoek: ‘All The President’s Men’.

News of the World

De tabloids ‘News of the World’ en ‘The Sun’ leven tientallen jaren op een wolk. De kranten kunnen de meest sensationele verhalen leveren, met de intiemste details over beroemdheden, politici en slachtoffers van misdaden. Gehackte voicemail Maar in 2011 loopt het mis. De Britse kwaliteitskrant The Guardian komt er achter dat News of the World de voicemail van het ontvoerde tienermeisje Milly heeft gehackt. Zo kunnen ze ‘in primeur’ de wanhopige berichten publiceren die haar moeder en vrienden erop inspreken. De journalisten wissen de inhoud van de mailbox ook af en toe, zodat er steeds plaats vrij komt voor nieuwe berichten. De moeder van Milly dacht daarom al die tijd dat haar dochter nog leefde. Uiteindelijk wordt ze dood teruggevonden. Al snel blijkt dat de hoofdredactie van The Sun en The News of the World journalisten jarenlang aanspoort om telefoons te laten afluisteren of een verhaal wat op te leuken met smeuïge nauwelijks gecheckte - details. Web ontspint zich De klachten laten niet lang op zich wachten: al snel slepen onder meer ex-voetballer Paul Gascoigne, acteur Jude Law en andere beroemdheden de kranten voor de rechter omdat ze op één of andere manier het slachtoffer zijn geworden van de afluisterpraktijken. Later bevestigen ook journalisten en privédetectives de verdachtmakingen. De Britse bevolking én politici walgen van de respectloosheid van de krant. Ook adverteerders laten weten dat ze zich terugtrekken. Uiteindelijk moet mediamagnaat Rupert Murdoch, eigenaar van de krant, eind juli 2011 News of The World volledig opdoeken.

Beroepsethiek Als journalist hang je vast aan een heleboel regels. Die gaan over de ………………………… en …………………... als journalist maar ook over de ………………… en …………...……. die hij moet handhaven. Die regels zijn in de meeste landen dezelfde. Buiten de internationale code hanteren veel landen ook een eigen, gedetailleerdere code. Daarnaast kan ook elk medium (krant, tv, radio, magazine, …) nog eens zijn eigen regels hebben . De journalistieke code is opgedeeld in twee delen: ‘Verklaring der rechten en plichten van de journalist’ en de ‘Code van journalistieke beginselen’. Beide codes hebben enkele regels gemeenschappelijk. Journalisten doen dus niet zomaar wat ze willen, wanneer ze het willen.

de Verklaring der rechten en plichten van de journalist

Deze verklaring is in 1971 in Munchen vastgelegd door zes Europese journalistenbonden, waaronder de Belgische.

Plichten van de Journalist Lees de tekst die in de kolom ‘Plichten’ staat. In de kolommen ‘Watergate’ en ‘News of the World’ schrijf je of de Plichten in de twee filmpjes een ‘goed’ of ‘fout’ voorbeeld zijn. Plichten 1

De waarheid vertellen.

De vrijheid van informatie verdedigen.

Geen oneerlijke methodes gebruiken om informatie, foto's en documenten te bekomen.

Het privé-leven van personen respecteren.

Het beroepsgeheim bewaren en de herkomst van bekomen vertrouwelijke informatie niet verspreiden.

Watergate

News of The World

goed

De journalist heeft vrije toegang tot alle informatiebronnen en het recht om vrij opzoekingen te doen.

De journalist kan niet verplicht worden iets te doen of iets te zeggen dat strijdig is met zijn overtuiging of met zijn geweten.

De ploeg journalisten moet verplicht ingelicht worden over elke belangrijke beslissing die de onderneming kan beïnvloeden. Dat kan gaan over aanwerving,

Voorbeeld

Goed of Fout?

ontslag, overplaatsing en bevordering van journalisten.

De Code van Journalistieke Beginselen (1982)

Deze nationale code is in 1982 aangenomen door de Algemene Vereniging van Beroepsjournalisten in België (AVBB), de Belgische Vereniging van Dagbladuitgevers (BVDU) en de Nationale Federatie van Informatieweekbladen (NFIW), (sinds 1999 FEBELMA) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Persvrijheid is essentieel voor de burgerrechten De feiten moeten neutraal verzameld en juist weergegeven worden. Verschil tussen informatie en commentaar moet duidelijk zijn Respect voor verschillende standpunten Respect voor de menselijke waardigheid en privacy Geweld, misdaden, terrorisme, enz mogen niet geroemd worden. Rechtzetting van foutieve informatie

8. Bescherming van informatiebronnen 9. Geheimhouding van informatiebronnen 10. Rechten van de mens in acht nemen 11. Onafhankelijkheid van commerciële bedrijven 12. Advertenties moeten zo opgemaakt worden dat de lezer ze niet kan verwarren met de berichtgeving. In deze Code staat er ook uitgelegd hoe je het beste omgaat met ……………………...., …………………………….., ……………………….. of ……………………….. als je over één van deze onderwerpen een artikel wil schrijven.

CONCLUSIE: Er zijn heel wat gemeenschappelijke principes zoals: ! ongehinderde maar eerlijke nieuwsgaring ! respect voor geheime bronnen ! verspreiding van correcte informatie en rechtzetting van onjuiste informatie ! eerbied van de privacy

Journalisten op hun slechtst Kijk naar het scherm. De journalisten in de volgende twee filmpjes laten zich van hun slechtste kant zien. Wat doen ze volgens jou fout? Schrijf het cijfer op dat je in de lijst ‘De Code van de Journalistieke Beginselen’ bovenaan deze pagina ziet. FILMPJE 1: ………………………………………………………………………………………………... FILMPJE 2: ………………………………………………………………………………………………...

Zelf aan de slag!

SITUATIE: Een man belt me op. Hij zegt dat hij een politicus drugs heeft zien verkopen aan scholieren. Meer bepaald aan scholieren van vreemde origine. De man zegt dat die mensen zeer graag en veel drugs gebruiken. Hij stuurt me ook een zeer wazige foto van de politicus bij een school. Het is niet duidelijk wat de man precies doet, maar de gezichten van de kinderen zijn duidelijk herkenbaar.

ACTIE: Ik ben geen voorstander van die politicus en schrijf er een artikel over dat hem beschuldigt van ongepast, bovendien illegaal gedrag. Het wordt een enorm succes.

GEVOLG: Mensen vormen een opinie over de man op basis van mijn stuk. De krant verkoopt duizenden exemplaren meer. De politicus moet ontslag nemen.

MAAR!! - Tegen welke journalistieke basisprincipes zondigt deze aanpak? Zoek op de voorgaande pagina’s. * ………………………………... * ………………………………... * ………………………………... * ………………………………... * ………………………………... * ………………………………... * ………………………………... - Hoe moet de journalist dan wel te werk gaan? * ………………………………...………………………………... * ………………………………...………………………………... * ………………………………...………………………………...

CONCLUSIE: ………………………………...………………………………...………………………………...………… ……………………...………………………………...………………………………………………...