219 ROCZNICA UCHWALENIA KONSTYTUCJI 3 MAJA POCZĄTKI POLSKIEGO KONSTYTUCJONALIZMU Witamy Cię serdecznie na Konkursie Historycznym w Jabłonnie. Na rozwiązanie testu masz 60 minut. Czytaj uważnie polecenia. Podkreślaj wyraźnie odpowiedzi. Życzymy powodzenia! Wpisz kod: ……………..
1. Przeczytaj tekst źródłowy i odpowiedz na pytania:
(0-4 p.)
„Uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania konstytucji narodowej jedynie zawisł, długim doświadczeniem poznawszy zadawnione rządu naszego wady, a chcąc korzystać z pory, w jakiej się Europa znajduje i z tej dogorywającej chwili, która nas samych sobie wróciła, wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej nad życie, nad szczęśliwość osobistą egzystencję polityczną, niepodległość zewnętrzną i wolność wewnętrzną narodu, którego los w ręce nasze jest powierzony, chcąc na błogosławieństwo, na wdzięczność współczesnych i przyszłych pokoleń zasłużyć, mimo przeszkód, które w nas namiętności sprawować mogą dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia Ojczyzny naszej i jej granic z największą stałością ducha, niniejszą konstytucję uchwalany i tę całkowicie za świętą, za niewzruszoną deklarujemy, dopóki by naród w czasie prawem przepisanym, wyraźną wolą swoją nie uznał potrzeby odmienienia w niej jakiego artykułu. Do której to konstytucji dalsze ustawy sejmu teraźniejszego we wszystkim stosować się mają.” Konstytucja 3 maja, oprac. J. Łojek, Lublin 1981, s.55 a. Określ, jakiego rodzaju źródłem historycznym jest Konstytucja 3 Maja. ………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. b. Co jest najwyższą wartością dla autorów konstytucji? ……………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. c. Dlaczego została uchwalona konstytucja? ……………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. d. Kto ma prawo zmiany artykułów w konstytucji? ……………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………….
2. Które z podanych niżej postanowień nie znalazły się w Konstytucji 3 Maja? Podkreśl odpowiedzi. (0-2 p.) a. Ograniczenie liberum veto (od tej pory nie można go było używać w sprawach skarbowych). b. Oddanie władzy wykonawczej w ręce Straży Praw i króla. c. Uzyskanie przez chłopów pełni praw obywatelskich. d. Oddanie władzy ustawodawczej Sejmowi. e. Wprowadzenie tronu dziedzicznego. 3. Ile lat upłynęło od III rozbioru Polski do dnia dzisiejszego? Ile to wieków? Wykonaj obliczenie. (0-2 p.) …………………………………………………………………………………………………... 4. Podane poniżej wydarzenia ułóż w ciąg przyczynowo-skutkowy.
a. b. c. d. e.
(0-5 p.)
III rozbiór Polski Bitwa pod Racławicami Przysięga Tadeusza Kościuszki w Krakowie Ogłoszenie w Połańcu „Uniwersału połanieckiego” Klęska wojsk polskich pod Maciejowicami.
1……………… 2………………… 3…………………..4…………………..5……………….. 5. Wymień jakie instytucje państwowe podlegały Straży Praw? (0-4 p.) ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………. 6. Jaką nazwę nosił sąd, który rozpatrywał zbrodnie przeciwko narodowi i królowi? (0-1 p.) a. narodowy b. sejmowy c. konstytucyjny 7. Na mocy Konstytucji 3 Maja zostały utworzone sądy odrębne dla poszczególnych stanów. Do nazw sądów dopisz dla jakiego stanu były powołane. (0-3 p.) a. ziemskie - ……………………………… b. miejskie - ……………………………… c. referendarskie - …………………………. 8. Co ile lat miał się zbierać sejm konstytucyjny, który miał prawo zmiany ustawy zasadniczej? (0-1 p.) a. co 15 lat b. co 20 lat c. co 25 lat
9. Spośród zdań dotyczących głównych założeń Konstytucji 3 Maja podkreśl zdania prawdziwe. (0-3 p.) a. b. c. d. e.
Prawo szlachty do zawiązywania konfederacji Podejmowanie decyzji podczas obrad sejmu drogą głosowania i większością głosów Zniesienie podziału na Koronę i Wielkie Księstwo Litewskie Władca wybierany drogą wolnej elekcji Ustrój państwa – monarchia konstytucyjna
10. Do podanych nazwisk artystów czasów St. A. Poniatowskiego dopisz z jakiego kraju pochodzili i jaką dziedziną sztuki się zajmowali. (0-8 p.) a. b. c. d.
Marcello Bacciarelli - …………………………………; ……………………………… Bernardo Bellotto (Canaletto) - …………………………….;………………………… Dominik Merlini - …………………………………;…………………………………... Andrzej Le Brun - ……………………………………;………………………………...
11. Z ilu rozdziałów składa się Konstytucja 3 Maja. Podaj tytuł pierwszego i ostatniego rozdziału (0-3 p.) a. ilość rozdziałów:……………………………………………………………………… b. tytuł pierwszego rozdziału: …………………………………………………………… c. tytuł ostatniego rozdziału: ……………………………………………………………. 12. Wiersz Marii Konopnickiej „O panu Tadeuszu Rejtanie” dotyczy ważnego wydarzenia historycznego. Napisz co to było za wydarzenie, podaj jego datę i określ rodzaj źródła historycznego. (0-3 p.) „Wstydno było Moskwie, Że ją rozbiór plami, Dalej pany senatory, Podpiszycie sami! Idą kupą całą, Do sejmowej sali, Podpisują rozbiór Polski Stronniki Moskali […]” ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… 13. Jak nazywa się wstęp do konstytucji? (0-1 p.) ………………………………………………………………………………………………….
14. Uporządkuj chronologicznie (wpisując cyfry od 1 do 5) poniższe wydarzenia. (0-5 p.) …….. Insurekcja Kościuszkowska …….. Powstanie Collegium Nobilium …….. III rozbiór Polski …….. Powstanie Komisji Edukacji Narodowej …….. Założenie Szkoły Rycerskiej 15. Podkreśl fałszywą odpowiedź.
(0-1 p.)
Działalność KEN dotyczyła głównie: a. reformy organizacji szkolnictwa w Rzeczypospolitej b. przygotowania projektu zmian ustrojowych w Rzeczypospolitej c. reformy programów nauczania, podręczników i kształcenia nauczycieli d. podlegały jej uniwersytety w Wilnie i Krakowie 16. Wymienione polskie konstytucje uporządkuj w kolejności chronologicznej (dopisując cyfry od 1 do 5) (0-5 p.) a. b. c. d. e.
Konstytucja Księstwa Warszawskiego ……….. Konstytucja marcowa ………… Konstytucja 3 Maja ………………. Konstytucja PRL-u ……………… Konstytucja Królestwa Polskiego ………….
17. W jakich ważnych wydarzeniach historycznych uczestniczyły wymienione postaci? Podaj wydarzenie i jego datę. (0-12 p.) a. Jan Dekert ……………………………………………………………………………………………. b. Ks. Józef Poniatowski ……………………………………………………………………………………………. c. Seweryn Rzewuski ……………………………………………………………………………………………. d. Hugo Kołłątaj ……………………………………………………………………………………………. e. Jakub Jasiński ……………………………………………………………………………………………. f. Kazimierz Nestor Sapieha ……………………………………………………………………………………………. 18. Która z polskich konstytucji zawierała sformułowanie, że prezydent „za swoje czyny odpowiada przed Bogiem i historią”. (0-1 p.) a. konstytucja marcowa z 1921 r. b. konstytucja kwietniowa z 1935 r. c. konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r.
19. Co to za budowla? Podaj co przedstawia, gdzie się znajduje i w jakim stylu została wybudowana. Określ jaki to jest rodzaj źródła historycznego (0-4 p.)
………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………