Het Havenhuis by Redactiebureau Palindroom

jaargang

B E L G I A N

B U I L D I N G

M A G A Z I N E

# 86

⎟ 2 nummers per jaar ⎟ oktober 2016 ⎟ 29

ste

BBM

Parel aan de Antwerpse kroon

Inhoud BBM 86

Voorwoord |

Het Havenhuis |

30 Modulaire school | Vangt plaatsgebrek op

35 Juridische column |

Parel aan de Antwerpse kroon

Snel factureren! Vermijd verwerping van uw factuur

37 Bella Vita Waterloo |

De warmte van het samenleven

42 Werven om

naar uit te kijken |

Aannemersperikelen | Diefstal op de werf. Een groot probleem? © BURO II & ARCHI+I

12 Duurzame dakbedekking | Met uniforme kwaliteit

14 Tegelpan herdefinieert authenticiteit |

16 Vloeibare membranen voor luchtdichting |

18 Lichtstraten |

20 Raamsysteem van de toekomst | Comfort op maat

Bewijst rendement buitenschilrenovatie

49 De Hamvraag | Moet de overheid strengere energie-eisen opleggen?

51 Colofon |

22 Blauw Kasteel | Gaudi in Scheldewindeke

27 Architectenportret: Frederik Jacobs |

CONIX RDBM Architects Foto cover: © Marc Sourbron

BBM ONLINE

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Voor een beter binnenklimaat

44 Testproject Mechelen |

Op de BBM website vindt u een uitgebreide versie van dit magazine: meer projectreportages, meer productinformatie, de volledige interviews… Surf naar www.belgianbuilding.be

Edito

Een nieuwe BBM Beste Bouwprofessional, “Het enige dat de mensheid zal verlossen is samenwerking”, zei de Engelse filosoof Bertrand Russel. Zijn citaat is al meer dan een halve eeuw oud, maar actueler dan ooit voor wie de recente ontwikkelingen in de wereld overschouwt. De strijd tegen terrorisme, het inperken van de opwarming van de aarde en zelfs het olympisch hockeyzilver van onze Red Lions, ze hebben één ding gemeen: zonder samenwerking komen we er niet. Hoewel er nog een lange weg af te leggen valt, is de bouwsector een van de domeinen waar dat besef meer en meer doordringt. De tijd dat de belangen van de architect en de aannemer lijnrecht tegenover elkaar stonden en ze elkaar eerder als concurrent dan als partner beschouwden, is gelukkig voorbij. Meer en meer vormen ze een team dat samen op zoek gaat naar de beste oplossingen voor hun gezamenlijke klant. Samenwerking is ook de rode draad doorheen dit vernieuwde magazine. Het Belgian Building Magazine is al aan zijn 29ste jaargang toe, maar ondergaat voor dit nummer een metamorfose. De basisformule blijft dezelfde: tien marktleiders uit de bouwsector bundelen de krachten om een publicatie uit te brengen met nuttige informatie voor hun klanten en relaties. Die informatie tilden we naar een hoger niveau door behalve productpresentaties ook projectbesprekingen, interviews en ander nieuws aan het magazine toe te voegen. Het is allesbehalve 1-op-1-communicatie. BBM moet niet alleen een blad voor, maar ook ván de Belgische bouwsector worden. Daarom geven we ook veelvuldig het woord aan architecten, aannemers en andere bouwprofessionals. Voelt u zich geroepen om mee te werken aan het volgende nummer? Neem gerust contact op via info@belgianbuildingmagazine.be In onze communicatie is internet niet meer weg te denken. De vernieuwde BBM vindt u daarom ook online. De website belgianbuilding.be vormt een volwaardig online verlengstuk van het gedrukte magazine en zal vier keer per jaar uitpakken met interessant bouwnieuws. Het gedrukte magazine, de website en de nieuwsbrieven zijn geen kopieën, maar staan op zichzelf. Ze vullen elkaar aan en versterken elkaar. Helemaal in lijn met de samenwerking tussen architect en aannemer, en tussen de tien fabrikanten die dit magazine mogelijk maken. Veel leesgenot, Het team van Belgian Building Magazine

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

De tijd dat de belangen van de architect en de aannemer lijnrecht tegenover elkaar stonden, is gelukkig voorbij.

Projectreportage

Het Havenhuis Parel aan de Antwerpse kroon Door de bouw van het nieuwe Havenhuis in Antwerpen zijn stad en haven weer wat nauwer met elkaar verweven. De nieuwe hoofdzetel van het Havenbedrijf zet de Port of Antwerp nu ook architecturaal op de wereldkaart. Met dank aan zijn intrigerend ontwerp en imposante glasgevel.

Inventief en vooruitstrevend, zo mogen we het nieuwe Havenhuis gerust bestempelen. Functionaliteit was immers niet de enige bekommernis, het nieuwe gebouw moest een landmark aan de Antwerpse skyline worden. Begin 2009 viel de keuze op het ontwerp van Zaha Hadid Architects, waarbij de bestaande oude brandweerkazerne aan Kaai 63, beschermd sinds 2000 en niet zo ver van het oude Havenhuis, helemaal werd geïntegreerd in het nieuwe hoofdkantoor.

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Drie pijlers

Zeven jaar later domineert het nieuwe Havenhuis inderdaad het silhouet van de haven. Het wordt de werkplek van zo’n vijfhonderd medewerkers van het Havenbedrijf, met kantoren en vergaderzalen, een auditorium en een panoramisch bedrijfsrestaurant. Het balkvormig volume boven op de voormalige brandweerkazerne steunt op drie sculpturale pijlers, waarin de trappen en liften verwerkt zitten. De vier gevels van het balkvormig volume bestaan enerzijds uit sterk zonwerend HR-doorzichtglas met verschillende glassamenstellingen in functie van de eisen per gevelvlak, en anderzijds uit zes verschillende types ondoorzichtig geëmailleerd paneelglas, gekozen met het oog op een patchworkeffect. Al bij al goed voor circa 4.200 m² glas en een gigantische

BBM 86 |

ÂŠ Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen

Een diamant, symbool van Antwerpen, is de inspiratiebron voor de glazen gevel van het balkvormig volume.

Projectreportage

puzzel van 453 verschillende driehoeken met twee schuine zijden. Doorslaggevend bij de glaskeuze was de sterke zilverkleurige reflectie. Die zet het ‘schitterende’ aspect en de verwijzing naar de diamantvorm van het gebouw kracht bij.

BBM 86 |

BIM

Bureau Bouwtechniek is uitvoerend architect van het hele project en vertaalde het ontwerp naar een BIM-model – een 3Dmodel waarop alle betrokken partijen, zoals architect, studiebureau en aannemer, samen kunnen werken. “De uitwerking van dergelijke complexe en hoogstaande projecten vergt een technisch hoogstaande aanpak, en dan was BIM een evidente, bijna noodzakelijke keuze, vooral om greep te krijgen op de geometrische complexiteit van de glazen buitenkant. Het was een uitdaging om het gevelconcept van Zaha Hadid Architects verder uit te werken tot een economisch en technisch haalbaar concept”,

aldus architecten Gert Biebauw en Paulus Present van Bureau Bouwtechniek. “De meerwaarde van BIM is absoluut de transparantie ervan. Zo kon iedereen binnen ons bureau bij de uittekening van de plannen meteen nagaan of ze onderling (in)consistent zijn. In een bredere context, binnen het ontwerpteam, is het ook de communicatietool bij uitstek. De stabiliteitsmodellen konden bijvoorbeeld worden ingeladen en getoetst aan het architecturaal model en omgekeerd. Aangezien elke geometrische component in het model ook bestekinfo bevat, konden ook de meetstaten worden afgeleid uit het BIM-model, wat enorme tijdswinst betekende voor ons bureau en discussies over hoeveelheden met aannemers achteraf beperkte”, aldus de architecten. In de uitvoeringsfase is het model ook gebruikt door de aannemers om een deel van hun werk te coördineren. Zo is het model van de betonnen voorpoot gebruikt om bekistingsplannen te genereren

Het enorme balkvormige volume steunt op drie architecturale pijlers, waarin de trappen en liften zitten.

EEN NIEUW LOGO VOOR SAINT-GOBAIN! De brug met zeven bogen, een historische verwijzing naar de brug te Pont-Ă -Mousson, is in het nieuwe logo geĂŤvolueerd naar een kleurrijke skyline. Deze dynamische lijn verbindt de oude brug-contouren met een geheel van duurzame leefomgevingen. Het nieuwe logo vertaalt beter dan ooit onze bedrijfsdoelstelling: de inrichting van de leefomgeving vernieuwen en het dagelijkse leven verbeteren. Dit doen wij op duurzame wijze, om voor de toekomstige generaties onze planeet te beschermen. Comfort en duurzaamheid, 2 kanten van eenzelfde medaille. www.saint-gobain-glass.com

SAINT-GOBAIN Wereldmarktleider voor de inrichting van de leefomgevingen Sterke merken waaronder Glassolutions, Gyproc, Isover, Weber Aanwezig in 66 landen, met meer dan 170.000 medewerk(st)ers The future of glass Since 1665

Projectreportage

PROJECTGEGEVENS

De glazen gevel is een puzzel van 453 verschillende driehoeken. Goed voor zo’n 4.200 m2 glas.

• GEMEENTE: Antwerpen • NAAM PROJECT: Havenhuis

• OPDRACHTGEVER: Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen

• ONTWERPEND ARCHITECT: Zaha Hadid Architects

• UITVOEREND ARCHITECT: Bureau Bouwtechniek

BBM 86 |

Link met stad

De glazen gevel speelt een cruciale rol en vindt zijn vormelijke inspiratie in de diamant en het schip. De link met de geschiedenis van de Sinjorenstad en haar haven werd dus niet uit het oog verloren. Zo is de gevel opgebouwd uit driehoeken die ten opzichte van elkaar geroteerd staan. Bij wisseling van de lichtinval of het standpunt van de toeschouwer sorteert dit ontwerpprincipe het fonkelende effect van een diamant die schittert in de zon. “We hebben hier te maken met een bijzonder dynamische vorm”, aldus Biebauw en Present. “Het was de ontwerpintentie van Zaha Hadid Architects om een driehoekig rasterpatroon over het nieuwbouwvolume te projecteren. Bovendien manipuleerde

de architecten daar het gevelpatroon door punten van het gevelraster naar buiten te duwen.” Dat laatste gebeurde gradueel van zuid naar noord: aan de zuidzijde resulteerde dat in een volkomen vlakke gevel, aan de noordzijde in een bijzonder complexe. “Er werd een wiskundig algoritme opgesteld om een modulair grid te vinden dat naadloos op de complexe 3D-vorm paste. Een waar huzarenstukje, maar in de praktijk is het een elementengevelsysteem in verdiepingshoge diagonale kaders van 2,21 meter breed en 4 meter hoog met een beperkte repetitie per gevelvlak, zodat de hoekpunten van de driehoeken op schijnbaar willekeurige plaatsen naar buiten worden geduwd. De technische complexiteit zat voornamelijk in de grote hoekdraaiingen die in het systeem zaten en de vervormingen van de staalstructuur die daarvoor nodig waren.” Staal speelt dan ook een absolute hoofdrol in het hele ontwerp, een tweede link naar de belangrijkste staalhaven van Europa. “We voelen ons bevoorrecht om deel te hebben mogen uitmaken van deze fenomenale realisatie”, besluiten de architecten.

Mouton

• HOOFDAANNEMER: Interbuild

• STAALCONSTRUCTIE: Victor Buyck Steel Construction

• GLASGEVEL: Saint-Gobain Glass • GLASTYPES: Climaplus Cool-Lite KS147 Silver (doorzichtglas); Paniclear Emalit Evolution, Diamant Emalit Evolution en Antelio Silver Emalit (ondoorzichtig paneelglas)

INFO

en maakten ze een 3D-uitwerking van de technieken op basis van het BIM-model, met een forse reductie van de faalkosten tot gevolg. “Het Havenhuis was het eerste volwaardige project waarvoor Bureau Bouwtechniek een BIM-model heeft opgebouwd. Sinds het Havenhuis is BIM de standaard geworden binnen ons bureau.”

• STUDIEBUREAU TECHNIEKEN: Ingenium • STUDIEBUREAU STABILITEIT: Studieburo

MEER INFORMATIE? STUUR EEN MAIL NAAR BBM@SAINT-GOBAINGLASS.COM

Aannemersperikelen

Diefstal op de werf. Een groot probleem?

Kris De Brabander

Zaakvoerder Algemene Bouwonderneming Keppens nv

Zaakvoerder In ‘t Wit pleisterwerken

Camerabewaking is in opgang, zeker op grote werven.

De meeste aannemers merkten al dat het aantal diefstallen op hun werven de laatste jaren afnam. Diefstal heeft dan ook geen grote invloed op de omzetcijfers. Eén aannemer geeft een verlies aan van 2 tot 2,5 procent, maar de meeste ondervraagden blijven onder 0,5 procent. “Drie tot vijf jaar geleden was het erger”, vindt Christian Goedertier, directeur der werken bij CFE. Ook Gilbert Pierrard, zaakvoerder van Pierrard Toitures uit Sambreville, ziet een vermindering. “Dat komt vooral omdat we meer maatregelen nemen. We laten onze bouwmaterialen niet meer op de werf liggen, maar stockeren ze in ons atelier waar we gepast kunnen beveiligen. We laten ook niets slingeren op de werf, zelfs niet voor even. De meeste diefstallen gebeuren immers wanneer er verschillende bedrijven samen aan het werk zijn op een werf, niet na de werkuren.”

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Bert Keppens

In 2014 rapporteerde de Federale Politie 3.764 klachten over werfdiefstal. Dat aantal daalt al sinds 2011, toen er nog meer dan 5.000 klachten binnenliepen. Merken aannemers die dalende trend ook op? En wat doen ze om diefstallen te voorkomen?

Aannemersperikelen

Ook Kris De Brabander van pleisterwerkbedrijf In’t Wit heeft in het verleden al wat diefstallen meegemaakt, zoals de verdwijning van twee plaastermachines en grote hoeveelheden klein gereedschap. “Enkele jaren geleden hadden dieven het vooral gemunt op koperen kabels. Sinds de koperprijs sterk gezakt is, gaat het meer om gereedschap, zoals ladders. We merken wel dat er vaker uit bestelwagens wordt gestolen. Vooral in Brussel is die tendens merkbaar. Daarom zien we er steeds beter op toe dat ons materiaal achter slot en grendel zit.”

BBM 86 |

“Mee naar huis”

De manieren waarop aannemers hun materiaal beveiligen, varieert sterk. Van werfdeuren en extra sloten op bestelwagens over mobiele alarmen tot nummering en registratie van de machines en regelmatige controle. “Sinds een paar jaar neemt al ons personeel het materiaal, zoals boor- en zaagmachines, mee naar huis”, zegt Bert

Keppens van Keppens nv uit Merchtem. “Alleen grote stukken blijven op de werf in een container die we dan nog eens barricaderen.” Bij Pierrard Toitures gaat ook alles terug mee in de bestelwagens. Daar wordt drie of vier keer per jaar een inventaris van gemaakt. Ook camerabewaking is in opgang, zeker op grote werven waar veel materiaal ligt.

“Politie mag doortastender zijn” En is de politie een hulp in het vermijden van diefstal? “Het is toch duidelijk geen prioriteit”, zegt Goedertier. Iets waar Gilbert Pierrard mee instemt: “De agenten doen wel hun werk, nemen verklaringen op en houden ons op de hoogte. Maar het gebeurt zelden dat gestolen materiaal wordt teruggevonden.” Ook De Brabander voelt dat aangiftes over diefstal weinig effect hebben. “De politie mag wat doortastender zijn in

Aannemers proberen zo weinig mogelijk materiaal op de werf te laten liggen.

Enkele jaren geleden hadden dieven het gemunt op koperen kabels. Sinds de koperprijs gezakt is, gaat het meer om gereedschap.

het onderzoek na een diefstal. We geven veel kleine diefstallen al niet meer aan, je verliest er immers veel tijd mee en de kans dat de politie het gestolen materiaal terugvindt, is zo goed als nihil.” We merken dat dieven op voorhand vaak een kijkje komen nemen”, zegt Bert Keppens. “We hebben eens de nummerplaat van zulke ‘bezoekers’ genoteerd en er een agent op afgestuurd. De bestuurders zeiden dat ze verloren waren gereden. Onzin natuurlijk, maar je staat wel machteloos.”

Sinds de koperprijs zakte, nam ook het aantal koperdiefstallen sterk af.

Volgens Gilbert Pierrard zorgt meer blauw op straat voor minder diefstal op zijn werf.

Gilbert Pierrard ziet wel een oplossing: meer blauw op straat. “Laat administratieve taken uitvoeren door ander personeel en stuur meer agenten de weg op. Ik merk dat het aantal diefstallen daalt wanneer er stelstelmatig agenten patrouilleren. Met de nadruk op stelstelmatig, want eenmalige acties, zoals er nu helaas te veel zijn, hebben weinig effect.”

BBM 86 |

Meer patrouilleren

Productinfo

Duurzame dakbedekking met uniforme kwaliteit

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

In de zoektocht naar een performante kunststof dakbedekking nam Derbigum in 2012 de Duitse VAEPLAN-kunststofdakbaan op in zijn gamma. Deze ATG-gekeurde dakbanen met beproefde productietechnologie koppelen uniforme kwaliteit aan een lange levensduur en tal van andere voordelen.

VAEPLAN is een kunststof dakmembraan met tal van interessante troeven. Op kop staat een wetenschappelijk en in de praktijk bewezen levensduur van minstens dertig jaar. Dat laatste bleek uit gedetailleerde duurzaamheidsstudies van de gerenommeerde Duitse onderzoeksinstelling MPA Braunschweig. Een grondig in situ-onderzoek van bestaande dakbedekkingen (20 tot 36 jaar oud) en een kritische analyse van stalen uit de daken toonden aan dat zelfs een levensduur van vijftig jaar en meer reëel is. Ook het herstellen en (her)lassen van de onderzochte dakbedekkingen is uiterst vlot verlopen. VAEPLAN leent zich dus niet enkel tot nieuwbouw, maar ook tot herstellingen, renovaties of uitbreidingen.

Sterk en elastisch De VAEPLAN-membranen zijn gemaakt op basis van de VAESTOMERE-technologie, een ‘beprüfte Kunstschischtstoff Rezeptur’ die zorgt voor een grote inherente sterkte en een zeer hoog rekvermogen. Dankzij de combinatie van elastische grondstoffen en een niet-geweven polyesterwapening heeft de VAEPLAN-dakbedekking een rekvermogen van 70 % en meer. De beste garantie voor een hoge duurzame kwaliteit en een gewaarborgde waterdichtheid van de dakbedekking.

Uniforme topkwaliteit In tegenstelling tot andere kunststof dakmembranen bestaat VAEPLAN niet uit meerdere lagen met verschillende eigenschappen, maar uit één homogene laag

De verschillende uitstekende eigenschappen van de VAEPLANdakbanen maken ze geschikt voor tal van toepassingen, zowel op industrieel als residentieel vlak.

VAEPLAN bestaat niet uit meerdere lagen met verschillende eigenschappen, maar uit één homogene laag met eenzelfde kwaliteit.

De VAEPLAN-dakbedekking is breed toepasbaar: losliggend, verkleefd of mechanisch bevestigd, op verschillende soorten gebouwen met allerhande vormen en afmetingen, in een witte, grijze of een speciale kleur. Met VAEPLAN VS is er ook

Waaier aan voordelen De zelfdovende VAEPLAN-membranen zijn dampopen, waardoor het risico op vochtproblemen door condensatie veel kleiner is. Daarnaast hebben ze een hoge chemische bestendigheid en een hoge weerstand tegen stootbelastingen en andere beschadigingen. De bewezen duurzaamheid van VAEPLAN heeft overigens niet enkel betrekking op de levensduur, want het materiaal is volledig recycleerbaar en prima geschikt voor het opvangen en recupereren van regenwater.

Meer informatie over het VAEPLANdakmembraan? Stuur een mail naar bbm@derbigum.com

BBM 86 |

Breed toepasbaar

een zelfklevende variant beschikbaar. De VAEPLAN-dakbanen zijn compatibel met bitumen en alle isolatiematerialen. Ze zijn perfect toepasbaar op oude pvc-dakbedekkingen. Van scheidingslagen is geen sprake, waardoor je zowel kan besparen op materiaal als op plaatsingstijd. Onlangs ontving Derbigum voor VAEPLAN een ATG-keuring die vijf jaar geldig is, zodat het product nu ook kan worden toegepast in openbare aanbestedingen.

INFO

met eenzelfde (top)kwaliteit. Naden tussen overlappende lagen smelten bij het lassen bovendien samen tot één kwalitatief homogeen geheel. Dat maakt de lasnaden even sterk als het materiaal zelf – door het WTCB in TV 229 onderschreven als ‘de noodzakelijke voorwaarde voor de wortelweerstand bij kunstofdakbedekkingen’. De plaatsing van de VAEPLAN-membranen gebeurt met behulp van een eenvoudige en snelle uitvoeringsmethode die onder meer bestaat uit twee complementaire lastechnieken: hete lucht en koudlassen. Dat leidt tot een aanzienlijke tijdswinst en maakt dat aannemers en dakdekkers minder afhankelijk zijn van ongunstige weersomstandigheden.

Productinfo

Tegelpan herdefinieert authenticiteit

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Charme en gezelligheid zijn de troeven van de cottagestijl, die wordt gekarakteriseerd door onregelmatige gevelvlakken, doorbroken door erkers, voorportalen, dakkapellen, loggiaâ&#x20AC;&#x2122;s en balkons. Voor een geeigende afwerking van de hellende daken ontwikkelde Koramic de Keymer, een op-en-top authentieke keramische tegelpan.

Keymer

Keymer productie

Cottage blijft in trek voor villa’s én bijgebouwen en krijgt meer authenticiteit met een hellend dak in Keymer-tegelpannen. Keymer Goxhill Autumn Brown

Ook in ons land telt de cottagestijl heel wat aanhangers en wordt hij zowel voor bijgebouwen als voor grote villa’s ingezet. Wie zijn project, van welke omvang dan ook, een uniek en authentiek karakter wil geven, kan teruggrijpen naar de tegelpan Keymer. De met de hand vervaardigde kleidakpannen liggen voor de hand bij projecten in cottagestijl. Van renovatie tot nieuwbouw, de kleidakpannen komen in elke toepassing perfect tot hun recht. Bovendien kan je de pannen gebruiken voor elke dakvorm, van volledig dak tot poolhouse.

De Keymer-tegelpan mag dan boordevol historische ankerpunten zitten, technologisch is ze absoluut state of the art. De Keymer wordt artisanaal geproduceerd onder strikt gecontroleerde omstandigheden. Daardoor beschikken de kleidakpannen over alle kwaliteiten en eigenschappen, opgelegd door de huidige normen, plaatsingstechnieken en verwachtingen van de opdrachtgevers.

Breed aanbod De Keymer-tegelpan is verkrijgbaar in twee series die allebei geschikt zijn voor renovatie- en nieuwbouwprojecten. De Shirereeks presenteert drie warme roodtinten: Priory, Heritage en Downs red. De aardekleuren Autumn brown, Dark red en Dark chestnut van de Goxhill-reeks staan garant voor een weelde aan texturen en nuances. Al die kleuren zijn naar wens met elkaar te combineren. Ook aan hulpstukken is er geen gebrek. Het lijstje omvat een hoekige vorst met bijhorende ventilerende Quick-Fix-ondervorst, een anderhalve pan, een korte pan, een kit met ventilatiepan en een linker- en rechterhoekstuk voor gevelbekleding. Daarmee is de Keymer van alle markten thuis.

Meer informatie over de Keymer-tegelpan? Stuur een mail naar bbm@koramic.com of surf op www.wienerberger.be

BBM 86 |

Unieke hoogvlieger

Technologische top

INFO

Wat hebben gin, Jaguar en cottage gemeen? Ze stammen alle drie uit Engeland, hebben zich mettertijd over heel de wereld verspreid en verwierven een internationale identiteit. De cottagestijl heeft daarbij verschillende gedaanten aangenomen. Hij kreeg gestalte in zowel grote landhuizen als bescheiden sociale woningen, maar altijd klonk er een ondertoon van pastorale idylle in door. De arts-and-craftsbeweging en de tuinstadgedachte gaven de stijl nieuwe zuurstof. Wie nu meewarig het hoofd schudt, moet zeker eens de vroege villa’s Fallet, Stotzer en Jaquemet van Le Corbusier in Zwitserland bezoeken.

Productinfo

Vloeibare membranen voor luchtdichting

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Het belang en de voordelen van luchtdichtheid hebben bij de bouwprofessional geen uitleg meer nodig. Naast een zeer economische manier om het E-peil drastisch te doen dalen, is een goede luchtdichtheid een uitstekende graadmeter voor de kwaliteit van de gebouwschil en de gehele constructie. Vloeibare membranen helpen daarbij.

Gebruiksvriendelijke producten zijn een essentiële schakel om een goed luchtdichtheidsniveau te bereiken op een kostenefficiënte manier. Enerzijds moet de geïnvesteerde tijd beperkt blijven, anderzijds zorgen eenvoudigere producten voor een lagere foutenmarge op de werf. Soudal zette om die reden destijds ook al sterk in op de mogelijkheden om met elastisch schuim te isoleren en tegelijkertijd de luchtdichtheid te verbeteren. Omdat dit bijvoorbeeld bij raamaansluitingen niet altijd mogelijk is, moet er ook vaak worden gecombineerd met slabben of tapes. Die zijn niet altijd even eenvoudig aan te bren-

gen. Vloeibare membranen werken hier duidelijk drempelverlagend.

Soudatight SP Gun Vorig jaar lanceerde Soudal de Soudatight LQ en SP, watergedragen polymeerpasta’s die na droging een elastisch membraan vormen. De vezelversterkte LQ (5 kilogram) wordt eenvoudigweg met kwast aangebracht, de SP (10 kilogram) wordt airless verspoten, bijvoorbeeld in vloer-wandaansluitingen. Tussen beide producten in positioneert Soudal nu de nieuwe Soudatight SP Gun. Die verpakking van 1 kilogram, een blikken bus, schroef je in een hand-

Soudatight SP Gun • Gebruiksklaar, aan te brengen met Soudatight Gun (pistool) en perslucht (werkdruk 3-4 bar) • Ideaal voor raamaansluitingen, kan rechstreeks op PU-schuim worden aangebracht • Watergedragen, reukloos • Kleurindicator (droging) • Elastisch en luchtdicht • Zeer emissiearm (EC1 Plus) • Overpleisterbaar (WTCB-rapporten) • μ-waarde: 10241

Soudatight Geotextiel Eveneens nieuw, ter aanvulling op de vloeibare producten en bedoeld voor het afdichten van kieren van meer dan 2 millimeter, is het Soudatight Geotextiel. Dat is een

non-woven doek die in een natte laag Soudatight LQ of SP wordt gelegd, en vervolgens een tweede laag krijgt. Ideaal dus voor het luchtdicht maken van dagkanten in de overgang van binnenspouwblad naar isolatieplaat.

Soudatight Hybrid Naast de watergebaseerde varianten, lanceert Soudal ook een luchtdichtingspasta op basis van hybride polymeren. De in worsten van 600 millimeter verpakte pasta borstel je na aanbrengen eenvoudigweg uit. Je kan het product met aangepast pistool ook rechtstreeks verspuiten. Na doorharding vormt de Soudatight Hybrid een stevige, zeer elastische film die luchten waterdicht is. Gezien zijn samenstelling is die uitermate geschikt voor luchtdichting in de spouw.

Meer informatie over de Soudatightproducten? Stuur een mail naar bbm@soudal.com

BBM 86 |

omdraai aan een pistool en verspuit je vervolgens met perslucht. Daarbij volstaat een werkdruk van 3 à 4 bar, wat op een afstand van maximum 5 centimeter een zuiver spuitbeeld van 3 à 5 centimeter geeft. Ideaal dus voor toepassingen waar je het membraam rechtstreeks op het schuim kan aanbrengen. De investering voor het pistool, de Soudatight Gun, ligt veel lager – zelfs inclusief een degelijke compressor – dan voor een degelijke airless pomp. Reinigen gebeurt ook hier met water. Deze variant van Soudatight is immers ook watergebaseerd en emissiearm (EC1 Plus).

INFO

TECHNISCHE FICHE

Gebruiksvriendelijke producten zijn een essentiële schakel om een goed luchtdichtheidsniveau te bereiken.

Productinfo

Lichtstraten voor een beter binnenklimaat

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Voor een gezond binnenklimaat is meer nodig dan isolatie. Recent ge ïsoleerde gebouwen presteren goed op gebied van energieprestaties, maar houden te weinig rekening met daglicht en verse lucht. De modulaire lichtstraten van VELUX bieden daar een efficiënte oplossing voor.

Architect: Koen Kennes en Elisabeth Elegeert, met medewerking van Hilde De Ruysscher

Enkele cijfers op een rij. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) betreden we een post-antibiotisch tijdperk waar veelvoorkomende infecties niet langer te genezen zijn. Tegelijk geven andere WHOcijfers aan dat 30 procent van de gebouwen

door een ongezond binnenklimaat een bron van het ‘sick building syndrome’ kunnen zijn. Dat is zorgwekkend, want we brengen 90 procent van onze tijd binnenshuis door. Daglicht en verse lucht zijn vitaal voor onze gezondheid.

Daglichttoetreding en natuurlijke ventilatie zijn dus nodig om de binnenluchtkwaliteit te garanderen, maar wel zonder toe te geven op het isolerend vermogen en de energetische kwaliteit van het gebouw. De lichtstraten van VELUX combineren die eigenschappen. Dankzij zonnewarmte dragen ze in de winter bij tot een verlaging van de stookkosten, in de zomer zorgt natuurlijke ventilatie voor voldoende frisse lucht en lagere koellasten.

Lessenaarsdak-lichtstraten Een mooi voorbeeld van die oplossing is te vinden in Bonheiden, in het woonzorgcentrum ‘Ter Bleuk’. Daar kregen vier paviljoenen, samen goed voor 52 assistentiewoningen, een centrale lichtstraat voor natuurlijke verlichting en verluchting van het gangpad. De ontwerpers kozen er voor vier lessenaarsdak-lichtstraten, bestaande uit 64 modules op 5°, waarvan 8 INTEGRA®-

ventilatiemodules, die dankzij voorgemonteerde beugels en klemmen veilig geïnstalleerd kunnen worden. De lichtstraten in ‘Ter Bleuk’ staan voor een slank en modern ontwerp in combinatie met de beste materialen. Het hele systeem is modulair en geprefabriceerd. Ook het glas wordt in de fabriek in de module gezet, wat een snelle en eenvoudige plaatsing garandeert. Concreet duurde het maar 74 manuren om alle lichtstraten in elkaar te zetten. Het design van de gootstukken maakt trouwens configuraties met een helling van 5° tot 25° mogelijk.

Hand in hand Bij een gebouwontwerp moeten de gebruikers en hun welzijn centraal staan. De lichtstraten van VELUX in WZC ‘Ter Bleuk’ tonen aan dat design en een goed binnenklimaat hand in hand kunnen gaan. Een gebouw met veel daglicht en lucht draagt zo rechtstreeks bij tot de gezondheid van de bewoners.

Meer informatie over de lichtstraten van VELUX? Stuur een mail naar bbm@velux.com

BBM 86 |

Niet toegeven op isolatie

Bij een gebouwontwerp moeten de gebruikers en hun welzijn centraal staan.

INFO

Om de kwaliteit van de binnenlucht in dit woonzorgcentrum te garanderen, kozen de architecten voor 4 modulaire lichtstraten in lessenaarsdakopstelling, bestaande uit 64 modules, waarvan 8 INTEGRA®ventilatiemodules.

Productinfo

Comfort & design op maat Raamsysteem van de toekomst Reynaers Aluminium lanceert met MasterLine 8 een revolutionair raamsysteem. Masterline 8 biedt een grote architecturale vrijheid met aandacht voor het comfort van de gebruiker. Na de lancering van het Thermo Systeem in de jaren zeventig en het Concept System in de jaren negentig, is dit een nieuw sleutelmoment in de geschiedenis van het bedrijf.

MasterLine 8

ÂŠ Architect: Bedaux de Brouwer Architecten BV

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

MasterLine 8-HI

MasterLine 8-HI+

Naast de drie designvarianten zijn er ook drie isolatieniveaus: standaard, High Insulation (Hi) en High Insulation Plus (Hi+). Door enkele eenvoudige ingrepen en de toepassing van een aangepaste middendichting zijn de HI en de HI+ extra isolerend. De inbouwdiepte van de profielen blijft steeds 87 millimeter, ongeacht de gewenste isolatiegraad. Dat resulteert in een grote flexibiliteit en designvrijheid.

Lucht-, wind-, en waterdicht MasterLine 8 biedt een uitstekende waterdichtheid tot 1200 Pa en een zeer beperkt luchtverlies. Die prestaties zijn mogelijk dankzij het algemene concept en een opti-

De inbouwdiepte van de profielen blijft steeds 87 millimeter, ongeacht de gewenste isolatiegraad.

Hoge stabiliteit Naast die prestaties is MasterLine 8 perfect geschikt om grote elementen te fabriceren, gebruikmakend van smalle maar stevige profielen. Daardoor laat het raamsysteem een maximum aan daglicht en zonnewinsten binnen en komt het tegemoet aan de behoefte van architecten.

Geoptimaliseerd productieproces Bij de ontwikkeling van het MasterLine 8systeem ging er veel aandacht naar de fabricage en de installatie van de ramen. De innovaties zijn dus niet alleen te vinden in het design, het comfort en de energetische waarde, maar ook in het geoptimaliseerde productieproces, een efficiënte montage van de componenten en een vereenvoudigde plaatsing van de afgewerkte elementen.

Blik op de toekomst MasterLine 8 toont nog maar eens aan dat Reynaers zijn blik resoluut op de toekomst richt. Het is de zoveelste innovatie in de rijke geschiedenis van het bedrijf dat blijft investeren in duurzame oplossingen die bijdragen tot een betere leef- en werkomgeving.

Meer informatie over MasterLine 8? Stuur een mail naar bbm@reynaers.com

BBM 86 |

Maximaal daglicht, maximale isolatie

male overlapping van de dichtingen tussen kader en vleugel.

INFO

Het MasterLine 8-concept biedt drie designvarianten met een eigen look en feel: “Functioneel”, “Renaissance” en “Deco”. Dat maakt het systeem geschikt voor elke architectuurstijl. Bovendien voorziet MasterLine 8 enkele uitbreidingen op het bestaande gamma, zoals enkele of dubbele balkondeuren met minimale drempels en een ventilatievleugel. Het spreekt voor zich dat MasterLine 8 naadloos gecombineerd kan worden met andere systemen van Reynaers Aluminium, zoals de schuifsystemen CP 130 en CP 155, de glasbalustrade, het Mosquito-horren-systeem en het gordijngevelsysteem CW 50.

Het MasterLine 8-concept biedt 3 designvarianten met een eigen look en feel: Functioneel, Renaissance & Deco.

Projectreportage

Blauw Kasteel Gaudi in Scheldewindeke Tussen de heuvels van de Vlaamse Ardennen en de Schelde heerst er grote bedrijvigheid op en rond de bioboerderij Blauw Kasteel in Scheldewindeke. Het 36 hectare grote landgoed kwam na jaren van verval in handen van een nieuwe eigenaar die de grandeur van weleer nieuw leven inblies.

Groenteteelt, hakhoutbeheer, biopakketten, schapenkweek, winkelverkoop. Het is maar een greep uit de vele activiteiten van de biologische boerderij op het idyllische domein waar vroeger het Blauw Kasteel stond. Dat heeft intussen plaats geruimd voor een uit de kluiten gewassen project van architect Bernard De Clerck uit Tielt. Een huzarenstukje waarbij creativiteit en kunde hand in hand gaan.

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Renovatie & nieuwbouw

De imposante U-vorm op het terrein bestaat uit een nieuw kasteel en twee bijgebouwen. “Het gerenoveerde rechterbijgebouw, dat de bouwheer al in gebruik heeft genomen, huisvest kantoor- en opslagruimtes”, legt architect De Clerck uit. “Het linkerbijgebouw – een exacte nieuwbouwkopie van het rechtse – zal dienen voor privaat gebruik. In de kelderruimte hebben we sportfaciliteiten en het technisch lokaal ondergebracht, op het gelijkvloers het zwembad en de orangerie en onder het dak twee suites. Het kasteel bevindt zich nog in de ruwbouwfase. De detailleringen daarvan zijn een knipoog naar het oude kasteel.

Een ondergrondse parkeergarage verbindt alle gebouwen.”

Glooiende vormen Sculpturale elementen in het linkerbijgebouw doen denken aan de typerende organische vormen van een Gaudi-huis. De trap die draait in verschillende richtingen en teert op gebogen vormen, is daarvan een mooi voorbeeld. De trapleuning is uitgevoerd in metselwerk met een ronde afwerking. Die prachtige glooiende vormen vereisten heel wat expertise op het vlak van pleisterwerk. Een kolfje naar de hand van stukadoorsbedrijf Emic uit Aarsele. Ondanks de hoge moeilijkheidsgraad wist de firma een perfect gladde afwerking te realiseren die mee het majestueuze karakter van het Blauw Kasteel bepaalt. “Als je de trap bekijkt, zie je geen enkele rechte lijn”, aldus Hans Everaert, zaakvoerder van Emic. “Het metselwerk bepaalde de vorm van de trap grotendeels, maar de ronde bovenkant van de balustrade hebben we met de hand gemaakt met X Pro van Gyproc. Ambacht en hier en daar wat improvisatie, maar het resultaat mag gezien worden.”

BBM 86 |

Raamkozijnen werden schuin afgewerkt met een ronde finish.

Projectreportage

De imposante U-vorm op het gebied bestaat uit een nieuw kasteel en twee bijgebouwen.

Sculpturale elementen in het linkerbijgebouw doen denken aan de typerende organische vormen van een Gaudi-huis.

BBM 86 |

Vakmanschap met oog voor detail

Zichtbare eiken spanten en gordingen in het plafond op de bovenverdieping moeten het authentieke karakter benadrukken. De dakkappellen kregen een zeer slanke zijkant mee van het ontwerpteam. Architect De Clerck: “Voor de raamkozijnen werken we zelden of nooit met hoekprofielen. Onze voorkeur gaat uit naar een schuine afwerking van het kozijn links en rechts, en van de borstwering indien mogelijk. Zo bekom je een maximale lichtinval.” De overgang tussen het muurvlak en de dagkant moest

bovendien rond afgewerkt worden. De aansluiting van het pleisterwerk op andere materialen weerspiegelt de precisie en het vakmanschap die Emic aan de dag legde om de renovatie van het Blauw Kasteel uit te voeren. Everaert: “Grote vlakken voerden we standaard uit met Gyplat-platen tussen spanten of aan de dakkapellen waar nodig. Om een zo esthetisch mogelijke overgang tussen de gipsplaten en de balken te creëren, hebben we de pleister naar binnen toe afgewerkt. De details vereisten opnieuw het nodige handwerk met X Pro.”

Stefan. Altijd zeker van zijn stuc.

Toprendement Lichte verwerking Bouwpleisters met 100% natuurgips Glad en wit resultaat, zonder schimmel

Gyproc pleisters. Voor een sterk resultaat waarop je altijd kan rekenen. Voor een echte plakker is alleen het beste goed genoeg. Daarom vertrouwt Stefan vooral op Gyproc pleisters op basis van natuurgips. Die verzekeren al meer dan 90 jaar, keer op keer, 100% tevreden klanten. Dankzij de innovatieve kwaliteitsproducten van Gyproc haalt Stefan bovendien een hoger rendement en is zijn werk lichter en aangenamer. Kies dus zoals Stefan voor Gyproc pleisters, dan bent u altijd zeker van uw stuc. Ontdek het volledige assortiment op gyproc.be.

ď&#x2026;Ş ď&#x201A;&#x2122;

Gyproc Belgium @GyprocBE

BBM 86 |

De detailleringen zijn een knipoog naar het oude kasteel.

INFO

De trap die draait in verschillende richtingen en teert op gebogen vormen.

Emic diende ook de nodige aandacht te besteden aan stootvaste en correcte hoekafwerkingen. Om een zo natuurlijk mogelijke afwerking te bekomen, werd er geen enkel hoekijzer gebruikt. Everaert: “De architect wilde een te strak en modern uitzicht voorkomen. Elke hoek moesten we daarom een kleine afronding meegeven. Daarvoor gebruikten we als hoekmodel een Gyplat-plaat waarvan we een klein stukje afsneden.” Vakmanschap met oog voor detail dat in de smaak viel. Het project viel immers in de prijzen tijdens de Gyproc Belgium National Trophy 2015 waardoor het de vaderlandse eer mocht verdedigen tijdens de Saint-Gobain Gypsum International Trophy 2016 in Praag.

PROJECTGEGEVENS

Projectreportage

• BOUWHEER: Peter Dennoo

• ARCHITECT: Bernard De Clerck Architects

• AANNEMER PLEISTERWERKEN: Emic

• PRODUCTEN GYPROC: X Pro, Gyprocem 650, X Prim, Betongrip Easy, Gyplat, DuraGyp Comfort

Meer informatie over de producten van Gyproc? Stuur een mail naar bbm@gyproc.be

Portret architect

Jorden Goossenaerts, Christine Conix en Frederik Jacobs

Frederik Jacobs CONIX RDBM Architects De oprichters van CONIX RDBM Architects zijn de architecten Christine Conix, Jorden Goossenaerts en Frederik Jacobs. De organisatie bestaat uit een multidisciplinair team van 65 medewerkers die grensoverschrijdend werken vanuit vestigingen in Antwerpen, Brussel, Rotterdam en Terneuzen. Frederik Jacobs legde zijn ziel bloot voor Belgian Building Magazine.

Belgian Building Magazine: Op welk gerealiseerd project bent u het meest trots? F.J.: “We zijn trots op alles wat we doen. Maar het residentiële project Oosteroever in Oostende is toch wel een mooie om te vermelden. Voor dit woonproject met 1.200 appartementen hebben een iconisch openingsproject voor de hele ontwikkeling van de site worden. Daarnaast hebben we ook meer bescheiden projecten waar we minstens even trots op zijn. Denk maar aan het woonzorgcentrum Keyhof in Huldenberg, gebouwd aan een klooster, dat echt herprogrammeerbaar is in de tijd. Het gebouw staat er alsof het er altijd al heeft gestaan.”

BBM: En voor welk lopend project koestert u hoge verwachtingen? F.J.:“Voor het project O’Sea moeten we opnieuw naar Oostende. Daar hebben we de kans gehad om een nieuw masterplan te maken voor de resi-

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

we een masterplan ontwikkeld. De toren moest

Oosteroever in Oostende 27

Portret architect

O’Sea in Oostende dentiële ontwikkeling op de site van het media-

Zumthor en Chipperfield werken ook wel met een

center. Onze stedenbouwkundige oefening vertrok

team, maar daar is het toch eerder een verhaal

volledig vanuit de publieke ruimte. Het masterplan

van ‘de maestro en zijn gevolg’.”

biedt de mogelijkheid om zich in de komende jaren aan te passen aan de veranderende context.”

BBM: Welk project van een andere Belgische architect is een schot in de roos? F.J.:“Het project Kanaal in Wijnegem van Axel

BBM: Wat boeit u zo aan uw job als architect? F.J.:“De veelzijdigheid. Je komt in contact met mensen uit alle geledingen van de maatschappij. Ook het sturen van onze medewerkers om de creativiteit hoog te houden, is iets wat ik graag

Vervoordt. Daar hebben Stéphane Beel, Coussee

doe. Onze corebusiness is om in complexe vraag-

& Goris, Bogdan & Van Broeck, Michel Desvigne

stukken met heel veel verschillende randvoor-

en Jens Aerts een oude site herontwikkeld. Het

waarden toch elke keer met een oplossing naar

is een combinatie van hedendaagse architectuur

voren te komen.”

en visie met industrieel erfgoed. Ongelooflijk hoe ze er daar in geslaagd zijn om een karakter, een sfeer, een ziel te creëren.”

BBM: Welke ontmoeting is bepalend geweest voor uw professionele ontplooiing? F.J.:“De meest recente is zeker de ontmoeting

BBM: Welke buitenlandse projecten zijn een grote inspiratiebron? F.J.:“Projecten die mij persoonlijk inspireren zijn

met Christine Conix met wie Jorden Goosenaerts

die van de Zwitserse architect Peter Zumthor. Kijk

schaal van ons bureau is verdubbeld. De geogra-

maar naar de Thermen in Vals en het Künsthaus

fische spreiding is enorm toegenomen. We zitten

in Bregenz. De sfeercreatie en detaillering zijn

nu veel meer in een internationale context.”

en ik vier jaar geleden besloten te fusioneren. De

indrukwekkend. Ik ben ook fan van David Chip-

team hebben allemaal hun eigen persoonlijkheid,

BBM: Herkent u zichzelf nog in de ambitieuze student die u ooit was? Stemt de werkelijkheid overeen met de droom die u toen had? F.J.:“Al vrij vroeg in onze studies hebben Jorden

creativiteit en emotie. Je weet nooit op voorhand

en ik afgesproken dat we samen iets uit de grond

in welke richting een project juist zal evolueren.

zouden stampen. Zowel de interesse in architectuur

perfield. Dan denk ik bijvoorbeeld aan het gebouw

BBM 86 |

op de Novartis-site in Basel. Wij halen daar zeker

inspiratie uit, maar wij werken op een heel andere manier. Het team is belangrijk. De mensen in ons

Ik hecht veel belang aan emotie. Wat we maken, gaat straks ook emoties losweken bij de mensen die het gaan gebruiken.

INFO

Oxygen Office in Brussel

tingen: wat doet architectuur met de psychologie van de mens en wat is het effect van de psychologie

Van Meyelstraat 30, 1080 Brussel

op de creatie? Emotie zonder de ‘e’ is trouwens ‘motie’. We moeten altijd in beweging blijven,

Weena 695 B7.044, 3013 AM Rotterdam

klaar om te veranderen en om nieuwe dingen te ontdekken.”

Waterfront 390, 4531 HZ, Terneuzen

als in ondernemen zat er al vroeg in. De realiteit namelijk nooit gedacht dat ik partner zou zijn van een van de grootste bureaus van het land.”

BBM: Wat is uw visie op duurzaamheid in de architectuur? F.J.:“Omdat je als architect toch een bepalende factor bent, moet je alles in een 360°-perspectief

BBM: Wat is de rol van emotie in uw werk? F.J.:“Het zijn emoties die mensen beslissingen

bekijken. Bij alles wat we doen moeten we ons

laten nemen. We beginnen uiteraard met een

of energetische zaken, het betekent ook goed zijn

onderzoeksfase, die vaak zeer technisch is. Daar-

voor je team. Vormgeving is ook belangrijk. Als

naast hechten we veel belang aan een meer emoti-

een gebouw graag gezien wordt, zal het langer

onele lezing van een stedenbouwkundige context.

bewaard blijven. Dat vergt een evenwichtsoefening

Wat we maken, gaat straks ook emoties losweken

waarbij we een soort ‘goddelijke consensus’ moeten

bij de mensen die het gaan gebruiken. De relatie

creëren.”

afvragen wat de invloed op de mens en het milieu is. Duurzaamheid is veel meer dan wat technische

www.conixrdbm.com

BBM ONLINE

overtreft echter mijn stoutste dromen. Ik had

Londenstraat 60/121, 2000 Antwerpen Rue Al Osquofiah 7 – Balima IX n°22, Rabat, Marokko

psychologie-architectuur boeit me in twee rich-

Gebouw van de VUB

CONIX RDBM Architects

Op de BBM-website vindt u een uitgebreide versie van dit magazine: meer projectreportages, meer productinformatie, de volledige interviews… Surf naar www.belgianbuilding.be 29

Projectreportage

Modulaire school

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Nieuw decor voor immersieonderwijs

Flashback naar 1998. Een kleine dorpsschool dreigt haar deuren te moeten sluiten door het te klein aantal leerlingen. Om de meubelen te redden, werpt de burgemeester zich op als pionier door vanaf de derde kleuterklas immersieonderwijs in het Nederlands te organiseren. Enkele jaren later is een triest amalgaam van containerklassen het resultaat van deze uiterst geslaagde revival. De gemeente ontvouwt plannen voor de realisatie van een nieuwbouw. Maar het leerlingenaantal blijft stijgen. Architect Luc Moulin: “Deze school vergde veertien jaar studiewerk. De gemeente veranderde de voorbije jaren vier keer van locatie om de exponentiële stijging van het aantal leerlingen te kunnen opvangen. En elke keer moest ik mijn plannen herzien. Uiteindelijk heeft ze een deel van het aanpalende terrein van het Koninklijk Atheneum teruggekocht van de Federatie Wallonië-Brussel. Maar ook de gesloten budgettaire enveloppe die door de Federatie werd toegewezen, volstond niet om de groei van de schoolpopulatie te dekken. We moesten de nieuwbouw dus realiseren met een budget dat eigenlijk niet toereikend was. Daarom opteerden we voor een goedkoop constructiesysteem.”

Zoals een industrieel gebouw Naast de beperking van het kostenplaatje was ook de uitvoeringssnelheid van cruciaal belang. Een industriële constructie verenigde beide eisen. De werken vonden plaats van januari 2014 tot juni 2015. Vanwege

Frasnes-lez-Anvaing, een Henegouwse gemeente op de taalgrens, vlakbij Ronse. De burgemeester lanceert er immersieonderwijs in het Nederlands, een primeur in Wallonië. Al snel krijgt de school te maken met plaatsgebrek. Sinds september 2015 beschikt ze gelukkig over een prachtige nieuwbouw met vier verdiepingen.

de hoge brandweerstand is er gekozen voor beton in de vorm van geprefabriceerde sandwichpanelen van 6 x 3 meter met isolatie (82 millimeter PIR). Het gebouw, dat zich uitstrekt over een vloeroppervlakte van 794 m² en vier niveaus telt, kwam toe in modules en kon behoorlijk snel gemonteerd worden. Luc Moulin: “Dit systeem is pas interessant vanaf een bepaalde oppervlakte. Het beperkt in zekere zin de architecturale touch. Welvingen zijn bijvoorbeeld niet mogelijk. De gevelbekleding in vezelcement liet ons echter toe om een architecturaal aspect te integreren en het industriële karakter van de constructie te maskeren.”

Vezelcementleien en opengewerkt hout Het gebouw bestaat uit twee volumes met een gelijkvloers en drie verdiepingsniveaus, verbonden door een tussenliggend, riant beglaasd circulatievolume. De materiaalkeuze komt voort uit het karakter van de horizon en het rurale kader. Bovendien zorgen de twee contrasterende materialen voor een visueel onderscheid tussen de klaslokalen (leien) en het volume dat de

BBM 86 |

ÂŠ Marcel Van Coile

De gevelbekleding in vezelcementleien maskeert het industriĂŤle karakter van de constructie.

leerkrachtenvoorzieningen en de technische ruimtes bevat (hout). Aan de zuidzijde biedt het hoofdvolume plaats aan de ruimtes die de leerlingen vaak bezoeken: een refter met keuken en de belevingsklas op het gelijkvloers, de kleuterklassen met slaapgedeelte op de eerste verdieping en de klassen van de basisschool, een grote bibliotheek en een informaticazaal op de hogere niveaus. Vanaf de eerste verdieping valt de gevelbekleding in donkergrijze Alterna-leien van 60 x 32 centimeter op, horizontaal geplaatst met overlapping. Het spel van horizontale en verticale openingen wordt aan de straatkant discreet benadrukt via kleurtinten, met dank aan gelakte aluminiumprofielen die geïntegreerd zijn in de afkanting van de ramen. Luc Moulin legt uit waarom die materiaalkeuze voor de hand lag, zeker met het oog op andere gerealiseerde projecten van zijn bureau: “Een gevelbekleding in vezelcement is minder duur dan een klassieke baksteenfaçade. Je boekt vooral winst qua plaatsingstijd. Een standaardplaatsing zoals hier levert een tijdsbesparing van maar liefst 50% op. Daarbij: in esthetisch opzicht gaat de warme kleur van de vezelcementleien van Eternit uitstekend samen met het populierhout van het tweede volume, dat op termijn zal vergrijzen.” Van boven naar beneden bekeken, huisvest dit tweede, noordgerichte volume de technische ruimte, de administratieve lokalen, de lerarenkamer en de filosofieklas. Op elke verdieping zijn er ook sanitaire voorzieningen. Een lift verbindt de verschillende niveaus.

BBM 86 |

Projectreportage

Nukerke - SITO Architecten (Ninove)

DAK EN GEVEL, ÉÉN GEHEEL

VOLUMES CREËREN MET LEIEN Vraag snel uw gratis kleurstaal

Ontvang ons boek met de meest inspirerende referenties: Best of Slates 4

— samplerequest.eternit.be

— www.eternit.be/nl/dak/best-of-slates/

Vooral bij grotere volumes merken we dat ‘monolitische’ gebouwen, waarbij grote vlakken in één materiaal en kleur worden ingevuld, helemaal in zijn. Vaak spelen leien hierbij een hoofdrol en dat mag niet verwonderen als je de technische en esthetische kwaliteiten naast elkaar zet. Ontdek de oneindige mogelijkheden van leien in ons gratis inspiratieboek.

Eternit NV - Kuiermansstraat 1 - 1880 Kapelle-op-den-Bos - België - Tel. +32 (0)15 71 73 54 - Fax +32 (0)15 71 71 79 - info@eternit.be - www.eternit.be

PROJECTGEGEVENS

Projectreportage

• OPLEVERING: Juni 2015

• BOUWHEER: Gemeente Frasneslez-Anvaing

• ARCHITECT: Architectures Luc Moulin & Associés

• STABILITEIT: François Carbonnelle SPRL

• SPECIALE TECHNIEKEN: Poly-Tech Engineering SPRL

• EPB: Energy Consulting

• ALGEMEEN AANNEMER: Dherte SA

• GEVELMATERIAAL:

BBM 86 | 34

Gezien de constante evolutie van het leerlingenaantal, wilde de bouwheer een volume waarvan het interieur makkelijk te moduleren is. Daarom worden de klassen en de andere ruimtes quasi allemaal van elkaar gescheiden door verplaatsbare en demonteerbare wanden, terwijl de vloerbekleding doorloopt over het gehele niveau. Binnenin geeft het gebouw een lichte en heldere indruk, die dankzij de afwerking van de tussenwanden met makkelijk te onderhouden, witte melamineplaten allerminst

doet denken aan het typische, brute karakter van andere industriële gebouwen. Gebruikers kunnen de tussenwanden makkelijk wegnemen om bijvoorbeeld een stopcontact toe te voegen. Zoals vereist bij een hedendaagse school, besteedde de architect bijzondere aandacht aan de akoestiek van de ruimtes, meer bepaald via hangende panelen – horizontaal in de refter, verticaal in de klassen. Op het dak zijn fotovoltaïsche panelen geplaatst. De verwarming van de ruimtes is klassiek, via radiatoren en een stookketel. De dubbelstroomventilatie waakt over de luchtkwaliteit.

• VLOEROPPERVLAKTE: 794 m2

• KOST: € 3.486.474

INFO

Maximale modulariteit en comfort op elke verdieping

Eternit Alterna-lei 60x32 donkergrijs

Meer informatie over gevelbekleding met vezelcementleien? Stuur een mail naar bbm@eternit.com

Juridische column

Snel factureren! Vermijd verwerping van uw factuur

Kristof Cox, senior manager Deloitte Fiduciaire

Heeft u werken uitgevoerd op een werf, dan zal uw recht op betaling pas na vele jaren ‘verjaren’. Toch kan u niet wachten om uw factuur op te maken. Recent oordeelde de Rechtbank van Koophandel te Turnhout opnieuw dat een factuur in beginsel moet worden opgemaakt op dezelfde dag dat een verbintenis ontstaat. Daarna moet ze ‘onverwijld’ en alleszins binnen een redelijke termijn worden verzonden. Uiteraard is het voor bijna geen enkele aannemer mogelijk om dagelijks zijn facturen op te maken. In de praktijk worden facturen die enige tijd later komen ook niet systematisch verworpen. Waar draait deze strenge rechtspraak dan wel om? In het Belgische recht is de factuur een heel bijzonder document. De factuur geldt in beginsel immers als een bewijsstuk dat de partijen een (eventueel mondelinge) overeenkomst hadden over de werken en de prijs. Uiteraard kan de bouwheer de werken of prijzen betwisten en de factuur protesteren. Als dat gebeurt, zal de rechter oordelen of de partijen werkelijk een akkoord hadden over de werken en de prijs. Hoeveel later u uw factuur opstelt of verstuurt, hoeveel minder waarde de rechter

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

In sommige situaties zijn we er niet rouwig om dat een factuur wat langer op zich laat wachten. Toch mag u er niet van uitgaan dat er geen haast bij is om uw eigen facturen op te maken. Rechters verwierpen in het verleden al veelvuldig facturen die enkele maanden op zich lieten wachten.

Juridische column

BBM 86 |

Het probleem van nagezonden facturen stelt zich vooral wanneer de aannemer meerwerken heeft uitgevoerd.

aan uw factuur zal hechten. De rechtbank van Turnhout schreef dat een na verloop van tijd ‘nagezonden’ factuur meestal verdacht is. Het probleem van nagezonden facturen stelt zich vooral wanneer de aannemer meerwerken heeft uitgevoerd. Al te vaak wordt dan een eerste factuur opgemaakt met de aanvankelijk geraamde kostprijs – zoals die bijvoorbeeld op de offerte stond – en wordt later een bijkomende factuur gemaakt voor de meerwerken. Zoals iedereen al wel eens ervaren heeft, ontstaan de meeste discussies precies over die meerwerken. Wanneer u als aannemer een forfaitaire prijs op de offerte had gezet, zal u het alvast moeilijk hebben om nog te verantwoorden dat u de meerwerken mag aanrekenen. Wanneer uw factuur voor de meerwerken (veel) later kwam dan de eerste factuur, zal de rechter nog minder sympathie tonen en die gefactureerde meerwerken vaak verwerpen. Moet u dan alles op één factuur opnemen? Toch niet. De meeste bouwheren zullen immers heel de factuur protesteren van zodra ze het niet eens zijn over één post(je) op die factuur. Zo kan u soms lang op de betaling van de hele factuur wachten. Als u de meerwerken op een aparte factuur opneemt, heeft de bouwheer alvast geen argumenten meer om de factuur voor de forfaitaire aannemingssom niet te betalen. Best stelt u beide facturen dus wel op dezelfde dag, of minstens kort na elkaar op. Daarnaast kan u in uw algemene voorwaarden ook opnemen dat betwisting van een factuur de bouwheer niet ontlast van zijn verplichting om (het niet-betwiste deel van) de factuur te betalen. Zo heeft u een extra stok achter de deur in moeilijke discussies.

Snel factureren vereist natuurlijk dat u uw interne organisatie goed op orde heeft. Al uw documenten, van offerte over bestelbon tot werkbon en factuur moeten perfect op elkaar afgestemd zijn. Daarnaast moeten uw mensen goed ‘opgevoed’ zijn, ze moeten hun werkbonnen bijvoorbeeld zo veel mogelijk laten aftekenen en tijdig binnenbrengen. Nog een laatste tip: Wil u zelf een factuur van een leverancier protesteren? Doe dat best niet door de factuur eenvoudigweg terug te sturen. Bij betwisting zal u aan de rechter moeten kunnen bewijzen dat u de factuur hebt geprotesteerd, wanneer u dat heeft gedaan en om welke redenen. U doet er dus beter aan om een (aangetekende) brief of een e-mail te sturen met als bijlage een kopie of scan van de factuur én een degelijke argumentatie waarom u de factuur betwist.

Projectreportage

Bella Vita De warmte van het samenleven

Al van bij het begin was de site aan de Drève des Dix Mètres in Waterloo bestemd voor pedagogische doeleinden. In de loop van de jaren 1920 werd er een modelboerderij annex school opgetrokken. Architecten Fernand Bodson en Théodore Clément ontwikkelden er, vanuit het idee van een ‘tuinstad’, een geheel dat tegelijk het gemeenschapsleven en de directe band met de natuur versterkte. De latere realisatie van het Institut Médico-Pédagogique en l’École Provinciale des Métiers (IMP-EPM) lag in dezelfde lijn: een positieve onderwijs- en leefomgeving creëren die zo goed mogelijk is aangepast aan ieders behoeften. Gezien de verhuis van het IMP-EPM en de gebrekkige staat van de gebouwen drong een reconversie van de site zich op.

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Het concept voor deze nieuwe wijk, genesteld in een groene oase van 15 hectare, kwam voort uit het idee om de samenhorigheid tussen de voormalige paviljoenen opnieuw op te wekken, met duurzame ontwikkeling als uitgangspunt. Als eerste intergenerationeel woonproject van een dergelijke omvang charmeert Bella Vita onmiddellijk.

Projectreportage

BBM 86 |

Functiemix en woondiversiteit

De nieuwe wijk verenigt nieuwbouw en renovatie van oudere complexen, telt 182 appartementen (van 47 tot 163 m 2 ), 87 woningen (van 108 tot 220 m2), een woonzorgcentrum met 109 kamers, een serviceresidentie met 50 flats, een crèche, een polyvalente zaal, een zwembad, een verzorgingscentrum, een restaurant, 500 m2 buurtwinkels en een gemeenschappelijke moestuin. Die combinatie van woonfuncties en diensten maakt van de wijk een unieke plek waar zowel gezinnen en kinderen van elke leeftijd als senioren en grootouders zich goed en veilig voelen. Alle woningen zijn toegankelijk voor minder mobiele personen. Enkele wooneenheden achter de boerderij beschikken over een gelijkvloers niveau dat onafhankelijk van de verdiepingen kan functioneren. Zo kunnen ze doorheen de jaren mee-evolueren met de behoeften van hun bewoners of als afzonderlijke woonruimtes voor een jonger of ouder persoon fungeren.

Het sociale karakter van de site is dankzij de opvang van kinderen met een lichte mentale handicap historisch gegroeid, en ook haar recente reconversie vertrekt uit een sociale bewogenheid: strijden tegen individualisme en isolement van oudere personen. De woondiversiteit en het rijke aanbod aan diensten vormen de basis van dat concept. Een Bella Vita-club, die ook toegankelijk is voor naburige bewoners, doet dienst als centrale ontmoetingsplaats. Ook de rest van de 15 hectare grote site bevat verschillende ontmoetingsplekken en wandelpaden. De voetganger is koning in dit autoluwe geheel. Het commerciële succes van het project bewijst dat kopers het concept op prijs stellen, tot grote tevredenheid van de ontwerpers. “Onze eerste schetsen dateren uit 2006”, herinnert Thierry Martin (oprichter van FCM Architects) zich. “Het is zeldzaam dat zoveel verschillende belanghebbenden zo goed samenwerken en de basisideeën van het concept zo strikt respecteren tot en met de finalisering van het project.”

Meer dan alleen vastgoedontwikkeling

Erfgoed als basis voor de toekomst De gebouwen van het oude Institut Médico-Pédagogique zijn geïnspireerd op de arts-and-craftsbeweging en vallen op door de 225 meter lange galerij die de verschillende vleugels met elkaar verbindt. Ze ondergingen een markante restauratie en verlenen de wijk het nodige karakter. Ze zijn volledig gestript en aan de binnenzijde geïsoleerd, zoals het een beschermd geheel betaamt. Bovendien verhullen de gebruikte isolatiepanelen de onregelmatigheden in de muren. De dialoog met Monumenten en Landschappen was intens. De architecten leverden een huzarenstukje af dat niet zozeer in het oog springt – al is dat net hun voornaamste verdienste. Via ingrijpende graafwerken werden een deel van de parking en het zwembad in de bodem geïntegreerd. Ook het gigantische warmtenet, met pelletsilo’s en schoorsteen, is op onzichtbare wijze geïmplementeerd in het gerenoveerde centrale gebouw. De appartementsblokken tegenover dat centrale gebouw treden via hun hedendaagse stijl in dialoog met het erfgoed. Elders vind je overal zadeldaken met natuurleien en moderne interpretaties van historische elementen zoals dakkapelletjes. Geen enkele nieuwbouwconstructie torent boven de gerenoveerde gebouwen uit.

BBM 86 |

Het is zeldzaam dat zoveel verschillende belanghebbenden de basisideeën van het concept zo strikt respecteren.

PROJECTGEGEVENS

Projectreportage

• BOUWHEER: Bella Vita (Immobel, JCX Immo)

• ONTWERPENDE ARCHITECTEN:

THV Baudouin Courtens & Associés en FCM Architects

• UITVOERENDE ARCHITECTEN:

FCM Architects en Jaspers-Eyers Architects

• MASTERPLAN EN BUITENINRICHTING:

JNC International

• STABILITEIT: VK Engineering

• ALGEMEEN AANNEMER: THV CIT Blaton, Franki en Les Entreprises Louis de Waele

• UITVOERINGSPERIODE: 2012-2016

• OPPERVLAKTE: 65.000 m2

• ISOLATIE:

ISOVER Comfortpanel 32 (35.000 m²), Vario XtraSafe-dampscherm (11.200 m²), Vario KM Duplex (10.000 m²) en Flamex (7.500 m²) en het volledige gamma compatibele luchtdichtheidsproducten

INFO

Respect voor het milieu is de andere pijler van het project. Het ruime, golvende park bevat een grote hoeveelheid opmerkelijke bomen, een moestuin, een vijver, bloemperken en speelzones voor kinderen. De verwarming van de 290 wooneenheden wordt aangedreven door een gecentraliseerd pelletsysteem, een primeur in België. Ze hebben het statuut van lage- en zeer lage-energiewoningen dankzij de doorgedreven thermische isolatie en de geïnstalleerde dubbelstroomventilatie. Vanwege stedenbouwkundige redenen zijn ze uitgerust met houten schrijnwerk en dubbele beglazing. Het regenwater wordt opgevangen en gerecupereerd of infiltreert in de bodem.

BBM 86 |

Groen en duurzaam

Meer informatie over deze isolatieproducten? Stuur een mail naar bbm@isover.be

Dak (bijkomend) isoleren? Een schot in de roos met ISOVER Suspente PlaGyp I

Nieuw

• snel • meerlaags • blijvend luchtdicht

www.isover.be

Werven om naar uit te kijken

INFO

Welke architecturale parels verrijzen de komende jaren in het Belgische landschap? Esthetische hoogstandjes, duurzame krachttoeren of ingenieuze constructies: een overzicht

ARCHITECT: BURO II & ARCHI+I HOOFDAANNEMER: Willemen

INFO

Casino Middelkerke De kustgemeente Middelkerke heeft een nieuw casino op de zeedijk in het verschiet. Het ontwerp van BURO II & ARCHI+I heeft de vorm van een boog. De eyecatcher refereert aan een golf of een duin. Op de plaats van het oude casino moet tegen 2019 de glazen boog met een maximumhoogte van ongeveer twintig meter opgetrokken zijn. Onder het gebouw is een overdekt plein van 1.200 vierkante meter uitgespaard. Daar kunnen evenementen en markten plaatsvinden, met een capaciteit van 2.400 staanplaatsen.

ARCHITECT: UAU Collectiv HOOFDAANNEMER: Groep Van Roey

Bibliotheek Aalst

ARCHITECT: KAAN Architecten HOOFDAANNEMER: Groep Van Roey

Omdat Leopoldsburg de tijd rijp achtte voor een nieuw gemeentehuis, schreef de gemeente een tijdje terug een wedstrijd uit. Leopoldsburg wilde graag een stukje van het oude gemeentehuis bewaren, gecombineerd met een nieuwbouw. “Waarom niet het hele gemeentehuis preserveren?” dachten ze bij UAU Collectiv. Het bureau kroop achter de tekentafel en ontwierp een nieuwbouw conform de huidige normen die zich achter het oude gemeentehuis situeert. Dat blijft behouden en krijgt een nieuwe invulling.

INFO

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Gemeentehuis Leopoldsburg Het stadsbestuur van de Vlaamse gemeente Aalst droeg KAAN Architecten op de nieuwe stadsbibliotheek te ontwerpen, een grotendeels nieuw complex in de binnenstad, waarin ook de Academie voor podiumkunsten wordt gevestigd. Het complex op de hoek van de Oude Graanmarkt en de Esplanadestraat moet in 2018 klaar zijn. Het voorlopige ontwerp, op grond waarvan KAAN Architecten is gekozen, toont een complex van levendige stedelijke allure.

INFO

Het Cultuurhuis Namen

ARCHITECT: META architectuurbureau, Van Bergen Kolpa Architecten

Dakserre Fruitveiling REO Roeselare

INFO

Het Belgische META architectuurbureau en het Nederlandse van Bergen Kolpa Architecten bundelen de krachten voor een serre op het dak van de groente- en fruitveiling REO in Roeselare. Het wordt het grootste centrum voor voedselonderzoek voor glasgroenten van Europa dat publiek toegankelijk is. In het 9.500 vierkante meter grote gebouw bevinden zich, omringd door een educatieve route voor het publiek, hoogtechnologische onderzoeksfaciliteiten voor de teelt van vruchten en bladgroenten.

ARCHITECT: Philippe Samyn and Partners HOOFDAANNEMER: Thomas & Piron

De Waalse hoofdstad droomde er al jaren van, nu is het eindelijk zover: het Cultuurhuis van de provincie Namen wordt gerenoveerd en uitgebreid. Het bureau Philippe Samyn and Partners ontwierp het project en leidt sinds september de werf in goede banen . Het prestigieuze gebouw zal verrijzen op een van de mooiste plekken in de stad, aan de voet van de citadel waar Samber en Maas samenvloeien. Samyn tekende met dit project een nieuwe toegang tot de stad aan de voorkant van de Place d’Armes.

ARCHITECT: Goffart Polomé architectes, JDS architects

Op de BBM-website vindt u een uitgebreide versie van dit magazine: meer projectreportages, meer productinformatie, de volledige interviews… Surf naar www.belgianbuilding.be

BBM 86 |

De puzzel van Charleroi 2.0 krijgt stilaan vorm. JDS architects en Goffart Polomé architectes nemen het ontwerp van het nieuwe Congrespaleis en de renovatie van het Paleis voor Schone Kunsten voor hun rekening. Het bestuur en de Bouwmeester van Charleroi willen de stad terug de grandeur van een metropool schenken, waar tentoonstellingen en grote evenementen kunnen plaatsvinden. Het grote plaatje? Een impact creëren op de socio-economische ontwikkeling van de hele regio.

BBM ONLINE

Congrespaleis Charleroi

Projectreportage

Buitenschilrenovatie Investering met 20% rendement

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Elke euro die een bouwheer investeert in een grondige renovatie van zijn dak en gevel met duurzame keramische materialen, verhoogt de verkoopwaarde van zijn woning meteen met 20%. Dat blijkt uit een testproject van Wienerberger in Mechelen. Bovendien kunnen geslaagde voorbeelden de aanzet vormen tot wijkrenovaties.

Als testproject koos Wienerberger voor een typische rijwoning in de Mechelse binnenstad, een typologie die vandaag in heel wat opdrachten van architecten en aannemers opduikt. Met de werf wou het bedrijf nagaan hoe esthetiek, budget, comfort en energieprestaties samen een passend geheel kunnen vormen, gericht op de lange termijn. Uit de resultaten blijkt dat een renovatie die beantwoordt aan en zelfs beter scoort dan de huidige EPB-normen, vandaag perfect haalbaar is. Ook als de bouwheer ambitieuze financiële en wooneisen oplegt.

Meten is weten Meer zelfs, dankzij de inspanningen van hun architect en aannemers kunnen de opdrachtgevers vanaf dag één rekenen op een hogere verkoopwaarde. Vooral de structurele aanpak van de gebouwschil blijkt een uiterst zinvolle investering die meteen meerwaarde creëert. Elke daarin geïnvesteerde euro resulteert in een rendement van 20%.

In dit project leverde de nacalculatie de volgende cijfers op. De renovatie van de gebouwschil kostte 83.200 euro, btw inbegrepen. Een onafhankelijke schatter raamde de meerwaarde na de werken aan de gebouwschil op 100.000 euro. Dat betekent een winst van 16.800 euro, goed voor 20% van de gedane investering. In de berekening werd abstractie gemaakt van eventuele renovatiepremies, zodat de balans nog positiever kan uitvallen.

Esthetiek: niet in euro’s uit te drukken Naast dat sterke financiële resultaat, zijn er nog tal van argumenten om de bouwheer te overtuigen dat hij best kiest voor duurzame keramische materialen. Dankzij de unieke esthetische eigenschappen van keramische dakpannen en gevelstenen kan hij zijn woning elke gewenste uitstraling en identiteit geven. Gevelstenen en dakpannen zijn immers beschikbaar in een rijke variëteit aan kleuren, vormen, afmetingen en oppervlakteaspecten. Bovendien behouden ze hun eigenschappen gedurende heel hun levensduur. Die levensduur is trouwens ook langer, want keramische bouwmaterialen zijn vorstbestand, kunnen tegen een stootje, vergen amper onderhoud en boeten ook na jaren niets in aan kwaliteit.

BBM 86 |

Projectreportage

Vandaag is een renovatie die beantwoordt aan en zelfs beter scoort dan de huidige EPB-normen perfect haalbaar.

BBM 86 |

Aangenamer wonen

Een grondige renovatie van de buitenschil biedt ook de mogelijkheid om de gewenste isolatiegraad te halen, zowel voor de buitengevels en het nieuwe schrijnwerk als voor het hellende dak. In combinatie met de meest aangewezen ventilatieoplossing resulteert dat in een aangenaam wooncomfort, niet belaagd door grote temperatuurverschillen. De besparing op de energiefactuur is mooi meegenomen. Door altijd te kiezen voor de meest optimale investering, krijgt de opdrachtgever een woning die ook op langere termijn haar meerwaarde behoudt.

Iluzo, traditioneel gemetseld met de look van gelijmd

Dunne voegen zijn populairder dan ooit. Gevels krijgen er een massief en homogeen karakter door. En terwijl klassieke voegen een sterke invloed hebben op de kleur van de gevel, is dat bij dunne voegen minder het geval. Met Iluzo haalt u al deze voordelen in huis. Tegelijk kan de aannemer, dankzij de uitholling in de steen, aan de slag met zijn vertrouwde metseltechniek. Ontdek de Iluzo gevelstenen in onze showrooms in Londerzeel of Kortrijk. Of vraag uw brochure aan via info@wienerberger.be.

www.wienerberger.be

Projectreportage

BBM 86 | 48

Geslaagde voorbeelden werken als een magneet. Dankzij de sterk zichtbare esthetische opwaardering heeft de testwerf een positieve uitstraling op de rest van de straat en de wijdere omgeving. Gecombineerd met de waaier aan esthetische, financiële en comfortvoordelen opent dit perspectieven voor lokale infosessies en sensibilisering. Die kunnen individuele eigenaars over de streep halen en de aanzet vormen tot collectieve verbouwingsprojecten. Daarmee krijgt de renovatiemarkt, voor de meeste aannemers en architecten vandaag de belangrijkste bron van opdrachten, extra impulsen. Een tendens die we alleen maar kunnen toejuichen, gezien het sterk verouderde woningpatrimonium in ons land. WWW.RENOVATIEOPLOSSINGEN.BE/NL/BLOG/PROJECTMECHELEN

• BOUWHEER: Particulier

• ARCHITECT: Koen Roelens, Rove architecten

• UITVOERINGSPERIODE: eind 2013 - eind 2015

• DAK: Koramic Stormpan 44 Antraciet

• GEVEL: Terca Blue Velvet steenstrippen

INFO

Een prikkel voor de renovatiemarkt

PROJECTGEGEVENS

TESTWERF MECHELEN

Meer info over deze renovatiecase? Stuur een mail naar bbm@wienerberger.com

Hamvraag

De vraag

In elk nummer van BBM leggen we een actuele bouwgerelateerde, vraag voor aan vier bouwkundeprofessionals.

Misschien toch beter eerst een globale, duidelijke visie omtrent energiebesparing uitwerken dan opnieuw verstrengen.

Vooraleer er een verdere globale verstrenging plaatsvindt, moeten de evaluatiecriteria kritisch worden doorgelicht.

Michiel Verhaverbeke Architect-bestuurder POLO Architects Antwerpen www.poloarchitects.be

Eerst en vooral wil ik erop wijzen dat er naargelang de locatie van een project verschillende energie-eisen van kracht zijn. Zie de pertinente verschillen tussen de drie gewesten in België. Maar daarnaast hebben lokale besturen de mogelijkheid om strengere eisen op te leggen dan voorzien door de overheid. Op zich vind ik dat positief, want zo kunnen gemeenten een voortrekkersrol opnemen. Denk maar aan een aantal nieuwe wijken in de stad Antwerpen zoals Nieuw Zuid en Cadix, waarbij er quasi passiefbouw wordt opgelegd via het lokale RUP. Vooraleer er een verdere globale verstrenging plaatsvindt, moeten de evaluatiecriteria kritisch worden doorgelicht. Er bestaan veel verschillende evaluatiemethodes, zoals EPB (VEA), PHPP (Passiefhuisplatform) en BREEAM. Die dienen op elkaar afgestemd en voortdurend aangepast te worden aan technologische ontwikkelingen in de bouwsector. Een geleidelijke evolutie van de energie-eisen is daarom wenselijk. Op termijn zie ik het haalbaar om passiefbouw als standaard te hanteren.

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Niets tegen meer energie besparen, maar klopt het plaatje nog? Zolang de bedrijfswagens blijven rijden en files veroorzaken, zolang de vrijstaande woning nog mag worden gebouwd in het woonuitbreidingsgebied, zolang er mag worden gebouwd in een waterziek gebied, zolang de architect opleiding krijgt om waterrobuust te bouwen, zolang de EPB gebaseerd is op Peter Leroy het losstaande huis en zolang je Ir. architect-vennoot punten moet inleveren bij elke koppeAntwerpen ling van woningen, zolang de overheid www.stramien.be zelf het voorbeeld niet geeft – kijk bijvoorbeeld maar naar de Scholen van Morgen, die net beantwoorden aan de normen, maar geen enkele duurzame investering doen die niet opgelegd wordt – zolang de overheid geen globale visie heeft op de manier waarop ze de echte duurzaamheid wil aanpakken en ons naar een beter 2050 gaat sturen... Ja, dan wordt meer energie besparen, zoals bedoeld in de vraagstelling, wel erg relatief. Misschien toch beter eerst een globale, duidelijke visie omtrent energiebesparing uitwerken dan opnieuw verstrengen.

Moet de overheid nog strengere energie-eisen opleggen?

Hamvraag

Willen we ooit tot een CO2-reductie van 80 à 90 procent komen, dan zal een verdere verstrenging van de energie-eisen zich opdringen. In het bijzonder voor het bestaand patrimonium, vermits we in België slechts 1 procent per jaar vervangen. Op zich staan wij daarvoor open. We bouwen nu al veel gebouwen die performanter zijn dan de gestelde eisen. Het probleem is echter dat de regelgeving niet op een langere termijn bekend is. In het beste geval weten we al enkele jaren wat de eisen worden, maar soms is de berekeningsmethode pas een paar maanden op voorhand bekend. Voor DBFM-opdrachten, die al eens een looptijd van een à twee jaar voor start van de bouw hebben, is dat zeer vervelend. Door de band hebben dat soort projecten een hogere ambitie en vraagt men (nu) zeer lage E-peilen die we moeten garanderen (richting E0). Vervelend dat we dan niet zeker weten hoe dat E-peil zal worden berekend. Dus ja, laat de strengere eisen maar komen, maar geef ons eerst een visie en regelgeving op langere termijn.

Flip Blockx Architect – Specialist Democo Hasselt www.democo.be

Het probleem is dat de regelgeving niet op een langere termijn bekend is.

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

Wim Boydens

Prof. Ir. en CSTOgedelegeerd bestuurder boydens engineering Loppem www.boydens.be

Ja, maar het moeilijke werk begint nu pas. Vereenvoudigende, maar sterk sturende regelgeving heeft de nieuwe puzzelstukjes in ons energielandschap – en ik doel letterlijk op de nieuwe gebouwen en hun componenten – doen passen in het plaatje van energiebewust bouwen. Een goede zaak, maar de nog te realiseren impact ligt niet zomaar in het verlengde van deze snelweg op individueel gebouwniveau. Een regelgeving die integratie van bestaande en nieuwe gebouwen kan benaderen dringt zich op: integratie van de mogelijke opslag, aanpasbaarheid en hybride invullingen die dat bewerkstelligen, inpasbaarheid in de lokale elektriciteitssamenstelling nu en in de toekomst,... Dat zijn de elementen die de resterende kloof naar onze energiedoelstellingen kunnen overbruggen. Een nog intensere samenwerking door overheid en onderzoek kan daartoe leiden. Of misschien moet men toch eens toezien op het reële gebruik, via intelligente en doelbewuste prijssetting. De vrije markt lost dit immers niet vanzelf op. Met het zonder meer verstrengen van de huidige regels zullen we ons doel dus niet bereiken.

Een regelgeving die integratie van bestaande en nieuwe gebouwen kan benaderen dringt zich op.

SAINT-GOBAIN GLASS bbm@saint-gobain-glass.com www.saint-gobain-glass.com | www.glaskeuze.be

IMPERBEL 02 334 87 00 | bbm@derbigum.com www.derbigum.be

GYPROC +32 (0)3 360 22 11 | bbm@gyproc.be www.gyproc.be

KORAMIC 056 24 96 38 | bbm@koramic.com www.koramic.com

ETERNIT 0800 14 144 | bbm@eternit.be www.eternit.be

SOUDAL 014 42 42 31 | bbm@soudal.com www.soudal.com

ISOVER 03 360 23 50 | bbm@isover.be www.isover.be

BBM ONLINE

Colofon

Meer bouwnieuws op

www.belgianbuilding.be Wil je nog meer weten over het reilen en zeilen in de Belgische bouwsector? Surf dan naar de website van BBM, het digitaal verlengstuk van dit vernieuwde magazine. Alle teksten uit het magazine vind je hier terug, vaak nog met extra fotomateriaal. Maar je kan er ook nog veel andere artikels lezen die specifiek gemaakt werden voor de website en de digitale nieuwsbrieven. Op de website kan je je gratis aanmelden voor de digitale nieuwsbrief die we vier keer per jaar zullen versturen.

www.belgianbuilding.be

VELUX BELGIUM 010 42 09 09 | bbm@velux.be www.velux.be | pro.velux.be

WIENERBERGER TERCA - DESIMPEL - POROTHERM 056 24 96 38 | bbm@wienerberger.be www.wienerberger.be

REYNAERS ALUMINIUM www.reynaers.be

Verantwoordelijke uitgever Jan De Backer Industrielaan 129 1070 Anderlecht

Redactie en vertaling www.palindroom.be

Lay-out, prepress en druk www.roularta.be

Oplage 35.000 exemplaren

BBM 86 | www.belgianbuilding.be

015 30 88 10 | bbm@reynaers.be

• ONTWERPEND ARCHITECT: Zaha Hadid Architects • UITVOEREND ARCHITECT: Bureau Bouwtechniek

BBM IS EEN INITIATIEF VAN DERBIGUM - ETERNIT - GYPROC - ISOVER - KORAMIC - REYNAERS ALUMINIUM - SAINT-GOBAIN GLASS - SOUDAL - VELUX - WIENERBERGER