Navajivanno Akshardeh September 2015 by Navajivan Trust

íÜóÜÚ": 03 †Ø‘": 9 ôÜìØÄÜ †Ø‘ : 29 • ôÜÆüåÏËÜÓ 2015

“âü‘ Õ‘ÏÜ´Ü": _ 15

બીથોવનના સંગીતથી રેં ટિયાનું સંગીત : ગાંધીજીને રેં ટિયો સમો કરવામાં મદદ કરતાં મીરાંબહે ન (મેડલે િન સ્લેડ), વર્ધા, 1936

íÜóÜÚ": 03 †Ø‘": 9 ôÜìØÄÜ †Ø‘ : 29 • ôÜÆüåÏËÜÓ 2015 “âü‘ Õ‘ÏÜ´Ü": _ 15

´ÜØµÜß ÝíÜíÜå‘ ¹åôÜÜ‰ ôÜØÆÜÜ¹‘ ‘å´ÜÃÜ éÆÜåÓÜ

1. ÷àØ ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ ÄÜÜØÁÜß “àØ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . íÜÜ²ßêÜÜêÜ ²ÄÜêÜß. . . . 259 2. ¡÷åÓ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ? . . . . . . . . . . . . . . . èàÄÜ´ÜÓÜÏÜ ¹íÜå. . . . 262 3. êÜÜå‘íÜ´ôÜêÜ êÜÜå‘ÃÜÜÑÜ‘ : èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ ÃÜÜÓÜÑÜ±Ü. . . . . . . ‹ÏÜÜïÜØ‘Ó ¡åïÜß. . . . 266 4. ƒÜÜ¹ßÑÜÜµÜÜ : ÝíÜÆêÜíÜ³Üß íÜ´ÜÚÏÜÜÃÜ ôÜàÁÜß . . . . . . . . . . . . . . ‘å´ÜÃÜ éÆÜåÓÜ. . . . 271

ÆÜÓÜÏÜïÜÚ‘ ‘ÝÆÜêÜ ÓÜíÜêÜ

5. ƒÜÜ¹ß¹Ýóü. . ÏÜÜå. ‘. ÄÜÜØÁÜß. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

ôÜÜèôÜŸ¡ †ÆÜâíÜÚ †ÜïÜÓ

7. ÆÜàÃÜ: ÆÜÝÓœÜÑÜ, ôÜØÝšÜÆ´Ü ÆÜÝÓœÜÑÜ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

ÍÜÜóÜÜïÜàÝ½ ¹ßÆÜ‘ «Ü‘Ó

6. ÆÜàô´Ü‘ ÆÜÝÓœÜÑÜ : êÜå ÝÏÜ”åÓÜËêÜ ‹ÉåÚ ¹ÝÓºÃÜÜÓÜÑÜ±Ü . . . ÓÏÜåïÜ ËÜß. ïÜÜ÷. . . . 280 8. ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß Ý¹ÃÜíÜÜÓß : 100 íÜóÜÚ ÆÜ÷åêÜÜØ . . . œÜØ¹àêÜÜêÜ ÍÜÄÜàÍÜÜ‰ ¹êÜÜêÜ. . . . 287 9. ÄÜÜæÓšÜÜ ÝíÜïÜå ÄÜÜØÁÜß¢. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289

 `ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå

†šÜÓ¹å÷'ÃÜÜ œÜÜ÷‘Üå – íÜÜœÜ‘Üå – ÄÜÂÜ÷‘ÜåÃÜå.... . . . . . . . . . . . . . 290

†ÜíÜÓ±Ü 4 †ÃÜå 3 આત્મકથામાં ખાદી અને રેં ટિયા વિશે ગાંધીજીએ ફાળવેલાં સ્વતંત્ર પ્રકરણો (નવજીવન, 6 અને 13 જાન્યુઆરી, 1929)

íÜÜ„óÜ‘ êÜíÜÜèÏÜ : _150/- (¹åïÜÏÜÜØ) _1500/- (ÝíÜ¹åïÜÏÜÜØ) ÆÜÂÝ´ÜÍÜÜíÜ/êÜíÜÜèÏÜ ÏÜÜå‘êÜíÜÜÃÜàØ ôÜÓÃÜÜÏÜàØ

ôÜà¤Ü íÜÜœÜ‘ÜåÃÜå. . .

íÑÜíÜô³ÜÜÆÜ‘, ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ü×ôü ÄÜâèÓÜ´Ü ÝíÜ¾ÜÆÜß« ÆÜÜ“ì ÆÜÜå. ÃÜíÜ¢íÜÃÜ, †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹-380 014 ÉÜåÃÜ": 079-27540635 079-27542634 e-mail ":"sales@navajivantrust.org website ":"www.navajivantrust.org

ôÜÜÏÜÝÑÜ‘ÏÜÜØ ŸÑÜÜØ ÆÜ±Ü ôÜÜæèÃÑÜ ôÜÜ³Üå êÜƒÜÜ±Ü †ÆÜÜÑÜàØ “å, ´ÑÜÜØ ÏÜâìÃÜå íÜÁÜàÏÜÜØ íÜÁÜà íÜÉÜ¹ÜÓ Ó÷åíÜÜÃÜÜå ÆÜÂÑÜ´ÃÜ ‘ÓÜÑÜÜå “å. ¡å²±Üß èåÏÜÃÜß ´ÜåÏÜ ÓÜƒÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å, ´ÜåÏÜ “´ÜÜØ ŸÑÜÜØ èéÓ è±ÜÜ‰ ´ÑÜÜØ ÏÜàº±ÜÃÜÜ ¹ÜåóÜÜå †ÃÜå ¡å²±Üß ôÜàÁÜÜÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å †ÃÜå ÆÜÜ¹üßÆÜ ÏÜâ‘íÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å. ÆÜÂô´Üà´Ü ÆÜÜ¹üßÆÜ ÑÜ³ÜÜ´Ü³Ü ÓÜƒÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å, †å ÝôÜíÜÜÑÜÃÜß ÆÜÜ¹üßÆÜ ¹âÓ ‘ÓÜ‰ “å. ôÜÜæèÃÑÜÆÜâíÜÚ‘ÃÜÜØ êÜƒÜÜ±ÜÜå †ÃÜå ÃÜíÜÜØ êÜƒÜÜ±ÜÜåÏÜÜØ ( ) ‘ÜÌôÜÃÜß ôÜÜÏÜÄÜÂß ÏÜâì êÜƒÜÜ±Ü ÆÜÂÏÜÜ±ÜåÃÜß “å. [ ] ‘ÜÌôÜÏÜÜØ ÏÜâ‘åêÜß ôÜÜÏÜÄÜÂß †ÃÜå èéÓ è±ÜÜ‰ ´ÑÜÜØ ÃÜíÜß ‘åüêÜß‘ ÆÜÜ¹üßÆÜ ôÜØÆÜÜ¹‘ ¿ÜÓÜ êÜƒÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å. èå ÆÜÜÃÜÜØ ÆÜÓ ÏÜâì êÜƒÜÜ±ÜÃÜß ÆÜÜ¹üßÆÜ †ÃÜå ôÜØÆÜÜ¹‘ÃÜß ÆÜÜ¹üßÆÜ, †åÏÜ ËÜØÃÜå ÷ÜåÑÜ ´ÑÜÜØ ÏÜâì ÏÜÜüå ÏÜâ. †ÃÜå ôÜØÆÜÜ¹‘ ÏÜÜüå ôÜØ. ‹êêÜåƒÜ ‘ÓÜÑÜÜå “å. èå ÆÜÜÃÜÜ ÆÜÓ ÏÜÜµÜ ÏÜâ ì ÆÜÜ¹üßÆÜ “å ´ÑÜÜØ ‘ïÜÜå ‹êêÜåƒÜ ‘ÓÜÑÜÜå ÃÜ³Üß. èå ÆÜÜÃÜÜØ ÆÜÓ †å‘³Üß íÜÁÜà ÆÜÜ¹üßÆÜ ÷ÜåÑÜ ´ÑÜÜØ ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ü×ôüå ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÏÜàº±ÜÜêÜÑÜÏÜÜØ “ÜÆÜßÃÜå ËÜÁÜå è ‘ÜåÃÜÜ ¿ÜÓÜ ´Üå ‹êêÜåƒÜ ÃÜ ‘Ó´ÜÜØ ËÜÁÜß ÆÜÜ¹üßÆÜÃÜå †Ø´Üå ´ÜåÃÜß ÃÜÜÇÁÜ ÏÜà‘Ü‰ “å. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ ƒÜÜ´Üå³Üß ÆÜÂ‘ÜÝïÜ´Ü ‘ÑÜàÛ. 258

÷àØ ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ ÄÜÜØÁÜß “àØ íÜÜ²ßêÜÜêÜ ²ÄÜêÜß `êÜÜåÄÜ ÑÜÜ ‘÷ÇÄÜå?!', `ôÜËÜ ÏÜÌ ÷ß ‘ÓàØÄÜÜ ´ÜÜå †ÜÆÜ ÑÜÜ ‘ÓÇÄÜå?' `ÑÜå ´ÜÜå ôÜÓ‘ÜÓ ‘Ü ‘ÜÏÜ ÷æ.'. . . †Ü †ÃÜå †ÜíÜß ‘åüêÜß‘ ÄÜÂØÝ³Ü †ÜÆÜ±ÜÜ ÍÜÜÓ´ÜßÑÜ ÏÜÜÃÜôÜÏÜÜØ †åíÜß ™ÜÓ ‘Óß ÄÜ‰ “å ‘å íÑÜÝ ´Ü ´ÜÓß‘å †ÜÆÜ±Üå ÄÜÏÜå †åíÜß §œÜÜ‰†å ÷Üå‰†å ÆÜ±Ü ôÜÏÜÜè ´ÜÓß‘å †ÜÆÜ±ÜÃÜå ÷ØÏÜåïÜÜØ ÆÜÜ“ì ÓÜƒÜå “å. †ÃÜå ´ÜåÃÜÜØ ‘ÜÓ±Üå †ÜÆÜ±Üå ôÜÜæ ôÜÜÓÜØ íÜÜÃÜÜØ ³ÜÜÑÜ †å ÏÜÜüå ‘Üå‰ †íÜ´ÜÜÓ, ÏÜôÜß÷Ü, ÆÜÑÜÄÜØËÜÓ ‘å †åíÜÜ è ‘Üå‰‘ÃÜÜ †ÜíÜíÜÜÃÜß ÓÜ÷ ¡å´ÜÜ Ó÷ß†å “ß†å. ‘ïÜàØ ÃÜ÷Î ´ÜÜå “åêêÜå, ÉÓß ‘Üå‰ ÄÜÜØÁÜß ÆÜÜ‘å †åÃÜß ÓÜ÷ ¡å‰†å “ß†å. †åÏÜ ³ÜÜÑÜ ƒÜÓàØ? ¡±Üß´ÜÜ ÝÃÜËÜØÁÜ‘ÜÓ †ÃÜå ¹åïÜÃÜÜ †ÄÜÂÄÜ±ÑÜ †³ÜÚïÜÜôµÜß íÜÜ²ßêÜÜêÜ ²ÄÜêÜß(1926-1985)ÃÜÜ ÆÜàô´Ü‘ ÝïÜÑÜÜìÜÃÜß ôÜíÜÜÓÃÜÜå ´Ü²‘ÜåÏÜÜØ³Üß †Ü †ÃÜå †ÜÃÜÜ èåíÜÜ †ÃÜå‘ ôÜíÜÜêÜÜåÃÜÜ èíÜÜËÜ. . . .

³ÜÜå²Ü ôÜÏÜÑÜ

ÆÜ÷åêÜÜØ ÷àØ íÜ²Üå¹ÓÜ ÄÜÑÜÜå ´ÑÜÜÓå ´ÑÜÜØÃÜÜ ÆÜµÜ‘ÜÓ ÏÜØ²ìå ÏÜÃÜå œÜÜ ÆÜßíÜÜ ËÜÜåêÜÜíÑÜÜå. ÆÜµÜ‘ÜÓÜå ÆÜµÜ‘ÜÓÃÜå œÜÜ ÆÜßíÜÜ ËÜÜåêÜÜíÜå ´ÑÜÜÓå ÁÜØÁÜÜÃÜß íÜÜ´Ü ´ÜÜå ‘Óå è. †Ü ÝÏÜêÜÃÜÏÜÜØ ¹åïÜÏÜÜØ ÆÜÂíÜ´ÜÚ´Üß ÆÜÝÓÞô³ÜÝ´Ü ÝíÜïÜå ÆÜ±Ü œÜœÜÜÚ ³Ü‰. œÜœÜÜÚÃÜÜå ôÜâÓ ‘Ø‰‘ †ÜíÜÜå ÷´ÜÜå. †ÜüêÜÜå ËÜÁÜÜå ôÜ²Üå, †ÜüêÜß ËÜÁÜß ÏÜÜÇ™ÜíÜÜÓß, †å‘ ÆÜšÜÃÜÜ ÷Ü³ÜÏÜÜØ †å‘÷³³Üà ôÜ¶ÜÜ, ÃÜËÜìÜ †ÃÜå øÑÜÜÓå‘ ÝôÜ½ÜØ´Ü ÝíÜ÷Üå±ÜÜ ÝíÜÓÜåÁÜÆÜšÜÜå, ôÜíÜÚ ô´ÜÓå ÏÜâêÑÜÜåÃÜß †íÜÄÜ±ÜÃÜÜ, êÜÜØœÜ †ÜÆÜå ´ÜåÃÜÜ ÷Ü³ÜÏÜÜØ ‘ÜåÝìÑÜÜå": †ÜíÜÜ íÜÜ´ÜÜíÜÓ±ÜÏÜÜØ³Üß ¹åïÜÃÜå ‘Üå‰ ÄÜÜØÁÜß è ËÜœÜÜíÜß ïÜ‘å. ÆÜ±Ü ÄÜÜØÁÜß¢ ´ÜÜå “å ÃÜ÷Î. †åÏÜÃÜåÑÜ †ÜÆÜ±Üå ÏÜÜÓß ÃÜÜƒÑÜÜ. †Ü Þô³ÜÝ´ÜÏÜÜØ †å‘ ÃÜÜÄÜÝÓ‘ †å‘êÜÜå ïÜàØ ‘Óå? †Ü œÜœÜÜÚ ÷àØ ôÜÜØÍÜì´ÜÜå ÷´ÜÜå ´ÑÜÜÓå ÏÜÃÜå ³ÜÑÜàØ ‘å ¡å †Ü íÜÜ´ÜÃÜå «å« “åêêÜÜ ´ÜÜÝ‘Ú‘ “å²Ü ôÜàÁÜß êÜ‰ è‰†å ´ÜÜå †³ÜÚ †åíÜÜå ÃÜß‘ìå ‘å †ÜÆÜ±Üå ‘ÜØ ´ÜÜå †Ü ËÜÁÜàØ êÜÏÜ±Üå ÷Ü³Ü ¹‰ÃÜå ôÜ÷ÃÜ ‘Óß†å, ‘ÜØ †ÜÆÜ™ÜÜ´Ü ‘Óß†å. †ÜÏÜ ôÜ÷ÃÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ ÏÜÃÜàóÑÜ´íÜÃÜàØ ÝíÜôÜèÚÃÜ ³ÜÜÑÜ †ÃÜå †ÜÆÜ™ÜÜ´Ü ‘ÓíÜÜÃÜàØ ÄÜÏÜå ÃÜ÷Î. ´ÜÜå Óô´ÜÜå ïÜÜå? †ÜÆÜ±Üå ‘Üå‰ ÄÜÜØÁÜßÃÜß ÓÜ÷ ¡å‰ÃÜå ËÜåôÜß Ó÷ßïÜàØ ´ÜÜå ÃÜ³Üß ‘Üå‰ ÄÜÜØÁÜß ÏÜìíÜÜÃÜÜ ‘å ÃÜ³Üß ™ÜÜåÓ ÷´ÜÜïÜÜ èíÜÜÃÜß. †ÜÆÜ±Üå ŸÑÜÜÓå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß ÓÜ÷ ¡å‰†å “ß†å ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

´ÑÜÜÓå †êÜËÜ¶Ü †åÏÜÃÜÜØ ÏÜà¬ß ÷Ü²‘ÜØÃÜß †ÜÆÜ±Üå ÓÜ÷ ¡å´ÜÜ ÃÜ³Üß. †ÜÆÜ±Üå ´ÜÜå ´ÜåÏÜÃÜß †ÃÑÜÜÑÜ ôÜÜÏÜå ôÜÜíÜ ÆÜÂÝ´Ü‘âì ôÜØ¡åÄÜÜåÏÜÜØ ÆÜ²‘ÜÓ ÉÇ‘íÜÜÃÜß †Ü´ÏÜïÜÞø´ÜÃÜß ÏÜ¹¹ ÑÜÜœÜ´ÜÜ ÷Üå‰†å “ß†å. ÷íÜå †ÜÏÜÜØ ÝíÜœÜÜÓíÜÜ èåíÜß íÜÜ´Ü †å “å ‘å ÄÜÜØÁÜß¢ ôÜ¹ÖÍÜÜÄÑÜå ïÜé†Ü´ÜÏÜÜØ ôÜÜÏÜÜÃÑÜ ÝíÜ¾Ü³ÜßÚ ÷´ÜÜ. †å ˆÄêÜØ² ÍÜ±ÜíÜÜ ÄÜÑÜÜ ´Üå ÆÜ÷åêÜÜØ ´ÜåÏÜ±Üå ‘Üå‰ íÜ´ÜÚÏÜÜÃÜÆÜµÜÜå ÆÜ±Ü íÜÜØœÑÜÜØ ÃÜ÷Üå´ÜÜØ. ˆÄêÜØ² ÄÜÑÜÜ ´ÑÜÜÓå `²å‡êÜß üåÝêÜÄÜÂÜÉ' íÜÜØœÜíÜÜÃÜß ïÜé†Ü´Ü ‘Óß. ÏÜÜÓÜå ‘÷åíÜÜÃÜÜå ÏÜà¼Üå †å “å ‘å ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå ÝíÜ‘ÜôÜ †å Óß´Üå ³ÜÑÜÜå “å ‘å ´ÜåÏÜÜØ³Üß ÏÜÜÓÜ ´ÜÏÜÜÓÜ èåíÜÜ ÆÜ²´ÜÜ, †ÜƒÜ²´ÜÜ, œÜ²´ÜÜ ÃÜå ÆÜÜ“Ü ÆÜ²´ÜÜ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜå ‘ÜØ‰ ‘ÓíÜÜÃÜß Õ÷ÏÜ´Ü †ÜíÜå. ÄÜÜØÁÜß¢†å †ÜÆÜ±ÜÃÜå ÏÜÜüßÏÜÜØ³Üß ÏÜÜÃÜíÜß ËÜÃÜÜíÑÜÜ †å íÜÜ´Ü ƒÜÓß ÆÜ±Ü †å ‘Ó´ÜÜØ ´ÜåÏÜÃÜß œÜÝ‘´Ü ‘Óå †åíÜß ÝôÜÝ½ †å ÷´Üß ‘å ´ÜåÏÜ±Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ôÜÜÏÜÜÃÑÜ ¡´ÜÃÜå ÆÜìÜåüß ÆÜìÜåüßÃÜå †å‘ †åíÜÜå ÆÜàÓàóÜ ËÜÃÜÜíÑÜÜå ‘å èåÃÜÜ ÝíÜïÜå †Ü‡ÃôüÜ‡ÃÜ èåíÜÜ íÜæ¤ÜÜÝÃÜ‘å ‘ûàØ ‘å ÍÜÝíÜóÑÜÃÜß ÆÜÂ¡ ‘¹ÜœÜ ÃÜ÷Î ÏÜÜÃÜå ‘å †ÜíÜÜå ÏÜÜ±ÜôÜ ÷ÜêÜ´ÜÜå œÜÜêÜ´ÜÜå ÏÜÜ±ÜôÜ ÷ÜåÑÜ. ÄÜÜØÁÜß¢†å ÏÜÜå÷ÃÜ¹ÜôÜÃÜå ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ ÄÜÜØÁÜß ËÜÃÜÜíÑÜÜ ´ÜåÃÜß ÆÜÜ“ìÃÜàØ ÏÜÜÓß ÀÞóü†å ‘Üå‰ †å‘ ÏÜÜåüàØ ËÜì ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ´Üå †å ‘å †åÏÜÃÜå êÜÜÄÜå ‘å †Ü ‘ÜÏÜ ‘ÓíÜÜ èåíÜàØ ‘ÜÏÜ “å ´ÜÜå ËÜß¡ ïÜàØ ‘Óå “å †åÃÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ‘ÑÜÜÚ 259

†ÜÆÜ±Üå ‘Üå‰ ÄÜÜØÁÜßÃÜß ÓÜ÷ ¡å‰ÃÜå ËÜåôÜß Ó÷ßïÜàØ ´ÜÜå ÃÜ³Üß ‘Üå‰ ÄÜÜØÁÜß ÏÜìíÜÜÃÜÜ ‘å ÃÜ³Üß ™ÜÜåÓ ÷´ÜÜïÜÜ èíÜÜÃÜß. †ÜÆÜ±Üå ŸÑÜÜÓå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß ÓÜ÷ ¡å‰†å “ß†å ´ÑÜÜÓå †êÜËÜ¶Ü †åÏÜÃÜÜØ ÏÜà¬ß ÷Ü²‘ÜØÃÜß †ÜÆÜ±Üå ÓÜ÷ ¡å´ÜÜ ÃÜ³Üß. †ÜÆÜ±Üå ´ÜÜå ´ÜåÏÜÃÜß †ÃÑÜÜÑÜ ôÜÜÏÜå ôÜÜíÜ ÆÜÂÝ´Ü‘âì ôÜØ¡åÄÜÜåÏÜÜØ ÆÜ²‘ÜÓ ÉÇ‘íÜÜÃÜß †Ü´ÏÜïÜÞø´ÜÃÜß ÏÜ¹¹ ÑÜÜœÜ´ÜÜ ÷Üå‰†å “ß†å

ÝíÜÃÜÜ ÆÜÜå´Üå †å ‘ÜÏÜ ïÜé ‘Óß ¹å. †Ü íÜÜ´Ü ôÆÜóü ‘ÓíÜÜ ÏÜÜüå øÑÜÜØ‘ ÏÜÇ †åÏÜÃÜÜ ÝíÜïÜåÃÜÜå †å‘ ÆÜÂôÜØÄÜ íÜÜØœÜåêÜÜå ´Üå ÏÜÜÓå ‘÷åíÜÜå ¡å‰†å": ÄÜÜØÁÜß¢ ¹ÝšÜ±Ü †ÜÝÊ‘Ü³Üß ÍÜÜÓ´Ü †ÜíÑÜÜ ´Üå †ÓôÜÜÏÜÜØ †å‘ íÜÜÓ ´Üå ÝËÜ÷ÜÓÃÜÜØ ÄÜÜÏÜ²ÜØ†ÜåÏÜÜØ ÉÓ´ÜÜ ÷´ÜÜ. †å‘ Ý¹íÜôÜ íÜ÷åêÜÜ ÆÜÓÜåÝ°ÑÜå †å‘ ÄÜÜÏÜ²å ÆÜ÷ÜÇœÑÜÜ. ÄÜÜÏÜÃÜß ÍÜÜÄÜÜåìÏÜÜØ ´Üå ¹ÜƒÜêÜ ³ÜÑÜÜ †ÃÜå ÏÜÜÄÜÚÏÜÜØ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜÜå ÏÜì ¡åÑÜÜå. ÆÜ“ß †ÜÄÜì œÜÜêÑÜÜ ´ÑÜÜØ ÆÜ±Ü †åíÜß Þô³ÜÝ´Ü. êÜÜå‘Üå †ÜÏÜ ¡ÃÜíÜÓ èåÏÜ ÏÜì´ÑÜÜÄÜ ‘Óå †ÃÜå ‘Üå‰ÃÜàØ éØíÜÜ²àØÑÜå ÃÜ ÉÓ‘å †å Þô³ÜÝ´Ü †åÏÜÃÜå †ôÜû êÜÜÄÜß. ´ÜåÏÜ±Üå ïÜàØ ‘ÑÜàÛ? ÄÜÜÏÜÃÜÜ êÜÜå‘ÜåÃÜå ÍÜåÄÜÜ ‘Óß «ÆÜ‘Üå †ÜÆÑÜÜå? ‘Üå‰ ôÜÜ³ÜßÃÜå ËÜÜåêÜÜíÜßÃÜå ‘ûàØ ‘å †Ü ¹åïÜÏÜÜØ êÜÜå‘Üå ‘åüêÜÜ ÷ßÃÜ “å? †åÏÜ±Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ¡´ÜÃÜå ÆÜ±Ü †åÏÜ ‘ûàØ ‘å †ÜíÜÜ ÆÜÜÏÜÓ êÜÜå‘Üå íÜœœÜå ÷àØ øÑÜÜØ³Üß †ÜíÑÜÜå? †åÏÜ±Üå ´ÜÜå ´ÜÓ´Ü è †å‘ ôÜÜíÜÓ±ÜÜå ÏÜåìíÜß ¡´Üå ÏÜì ôÜÜÉ ‘ÓíÜÜ ÏÜÜØ²ÒÜå. †åÏÜÃÜå ÏÜÃÜ †Ü ÏÜì ôÜÜÉ ‘ÓíÜÜÃÜß Ý˜ÑÜÜ è †å‘ßôÜÜ³Üå †Ü´ÏÜ¹ïÜÚÃÜ †ÃÜå ÆÜÂ¡ÝïÜšÜ±ÜÃÜß Ý˜ÑÜÜ ÷´Üß.

ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜå †ÜíÜß ÝÃÜÓÆÜåšÜ ôÜÏÜÜèôÜåíÜÜ ¿ÜÓÜ ôÜ´Ü´Ü †ÜÁÑÜÜÞ´ÏÜ‘ ïÜÞø´Ü ÏÜì´Üß. ÷àØ †÷Î †ÜÁÑÜÜÞ´ÏÜ‘ 260

ïÜÞø´ÜÃÜÜå †³ÜÚ †Ü´ÏÜïÜÞø´Ü ‘ÓàØ “à.Ø ÄÜÜØÁÜß¢ÏÜÜØ ÁÜßÏÜå ÁÜßÏÜå †Ü´ÏÜïÜÞø´Ü íÜÁÜß ´ÜåÃÜàØ ‘ÜÓ±Ü †å ÷´ÜàØ ‘å ËÜß¡ ïÜàØ ‘Óå “å ´ÜåÃÜß èÓÜÑÜ ÕœÜ´ÜÜ ‘ÑÜÜÚ ÝôÜíÜÜÑÜ ´ÜåÏÜÃÜå èå ƒÜÓàØ êÜÜÄÜå, ´ÜåÏÜÃÜå èå ÁÜÏÜÚ‘ÜÑÜÚ êÜÜÄÜå, ´Üå †ÃÜÜôÜø´Ü ôÜåíÜÜ ¿ÜÓÜ ´Üå ‘Óß “âü´ÜÜ. ÝËÜ÷ÜÓÃÜÜ ÄÜÜÏÜ²ÜÏÜÜØ ´Üå ÆÜÓÜåÝ°ÑÜå ´ÜåÏÜ±Üå èå Óß´Üå ÏÜÜÃÜíÜÏÜì ÏÜâØÄÜÜ ÏÜâØÄÜÜ ôÜÜÉ ‘ÑÜÜåÚ †å ÆÜÓÜåÝ°ÑÜå è ÝíÜÓÜü †Ü´ÏÜïÜÞø´ÜÃÜÜå èÃÏÜ ³ÜÑÜÜå ÷ïÜå. ¹àÝÃÜÑÜÜÏÜÜØ ÏÜÜåüÜØ ‘ÜÏÜÜå ÷ÜåÑÜ “å ´ÜåÃÜå ÏÜÜ±ÜôÜ ÏÜÜåüÜØ ËÜÃÜÜíÜå “å. ôÜÜÏÜÜÃÑÜ Óß´Üå ‘ÜÏÜÜå ÃÜÜÃÜÜØ ‘å ÏÜÜåüÜØ ÷Üå´ÜÜØ ÃÜ³Üß. èåÏÜ üßÆÜå üßÆÜå ôÜÓÜåíÜÓ ÍÜÓÜÑÜ ´ÜåÏÜ †å‘êÜíÜßÓÃÜÜØ ÃÜÜÃÜÜØ ÃÜÜÃÜÜØ ‘ÜÏÜÜå³Üß ÝíÜÓÜü ‘ÜÑÜÜåÚ ôÜÓ¡´ÜÜØ ÷ÜåÑÜ “å. †Ü³Üß ÷àØ ´ÜÜå †åÏÜ ‘÷àØ ‘å èå Ý¹íÜôÜå ÄÜÜØÁÜß¢†å †ÜÏÜ †å‘êÜÜ†å ÏÜì ‹ÆÜÜ²íÜÜÃÜàØ ‘ÜÑÜÚ ‘ÑÜàÛ ´Üå è Ý¹íÜôÜå ÝËÜÂÝüïÜ ôÜê´ÜÃÜ´ÜÃÜÜå ÆÜÜÑÜÜå ÆÜ÷åêÜß íÜÜÓ ÷œÜÏÜœÑÜÜå ÷ïÜå. ÄÜÜØÁÜß¢ †åÏÜ ÏÜÜÃÜ´ÜÜ ‘å èå †å‘ÃÜå ôÜÜÓàØ ïÜøÑÜ “å ´Üå ËÜÁÜÜÃÜå ôÜÜÓà ïÜøÑÜ “å. ´ÜåÏÜ±Üå †åÏÜ †å‘ íÜÜÓ êÜƒÜåêÜàØ ‘å ``èåüêÜàØ ÏÜÜÓå ôÜÜÓà ïÜøÑÜ “å ´ÜåüêÜàØ †å‘ ËÜÜì‘ÃÜå ôÜÜÓà ÆÜ±Ü ïÜøÑÜ “å †åÏÜ ÷àØ íÜÁÜÜÓåÏÜÜØ íÜÁÜÜÓå ÏÜÜÃÜ´ÜÜå ³ÜÑÜÜå “àØ, †ÃÜå ´ÜåÃÜå ôÜÜÓà ÏÜÜÓß ÆÜÜôÜå ôÜËÜì ‘ÜÓ±ÜÜå “å. ôÜ´ÑÜÃÜß ïÜÜåÁÜÃÜÜØ ôÜÜÁÜÃÜÜå èåüêÜÜØ ‘«±Ü “å ´ÜåüêÜÜØ è ôÜ÷åêÜÜØ “å; †å †ÝÍÜÏÜÜÃÜßÃÜå †ïÜøÑÜ êÜÜÄÜå †ÃÜå †å‘ ÝÃÜ¹ÜåÚóÜ ËÜÜì‘ÃÜå ´Ü¼ÃÜ ïÜøÑÜ êÜÜÄÜå.'' ÄÜÜØÁÜß¢ ŸÑÜÜÓå ÝÃÜ¹ÜåÚóÜ ËÜÜì‘ÃÜß íÜÜ´Ü ‘Óå “å ´ÑÜÜÓå ÏÜÜÓÜ ÏÜ´Ü ÆÜÂÏÜÜ±Üå ´ÜåÏÜÃÜå †ÝÍÜÆÜÂå´Ü “å ÝÃÜÏÜÚìÏÜÜØ ÝÃÜÏÜÚì ÏÜÃÜÃÜÜå ÏÜÜ±ÜôÜ. ËÜß¢ Óß´Üå ‘÷ß†å ´ÜÜå ´Üå †å ‘÷åíÜÜ ÏÜÜÄÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ ‘å ÆÜÜå´Üå èå ‘Óå “å ´Üå ‘Üå‰ ÆÜ±Ü íÑÜÞø´Ü ‘Óß ïÜ‘å. †Ü íÜÜ´Ü †ÜÆÜ±Üå ÄÜìå ‹´ÜÜÓíÜÜ ÏÜÜüå ´ÜåÏÜ±Üå †å‘ †ÍÜâ´ÜÆÜâíÜÚ ÆÜÄÜêÜàØ ÍÜÑÜàÛ. èåÃÜå ïÜÜôµÜ‘ÜÓÜå†å, ôÜÏÜÜèå, éÝ°†å †ÃÜå ÆÜàÓàóÜôÜØœÜÜÝêÜ´Ü ¹àÝÃÜÑÜÜ†å ÝÃÜËÜÚì ‘÷ß ÷´Üß ´Üå ÃÜÜÓßÃÜå ÄÜÜØÁÜß¢ ôÜ´ÑÜÜÄÜÂ÷ÃÜß êÜ²´ÜÏÜÜØ êÜ‰ †ÜíÑÜÜ. ÷¡ÓÜå ôµÜß†Üå èåêÜÏÜÜØ ÄÜ‰. †å‘ ôµÜß ¡å ÝËÜÂÝüïÜ ôÜê´ÜÃÜ´Ü ôÜÜÏÜå ¥ÍÜß Ó÷å ´ÜÜå ´ÜÏÜå ïÜåÃÜÜ³Üß ²ÓÜå “Üå? ÍÜÄÜíÜÜÃÜ ÏÜ÷ÜíÜßÓå ôµÜß†Üå ÆÜ±Ü ôÜÜÁíÜß ³Ü‰ ïÜ‘å [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

´Üå ôíÜß‘ÜÓß ÷¡ÓÜå ôÜÜÁíÜß†Üå ‘Óß. ÏÜ÷ÜíÜßÓÃÜß íÜÜ´Ü ´ÜÆÜÿÜÑÜÜÚÃÜß ÷´Üß. †÷Î íÜÜ´Ü ‘åíÜì †ØÄÜ´Ü †Õ÷ôÜÜÃÜß ÃÜ÷Î ÆÜ±Ü ôÜÜÏÜÜÝè‘ †Õ÷ôÜÜÃÜß ÷´Üß. †ØÄÜ´Ü †ÃÜà‘ØÆÜÜÃÜß ÃÜ÷Î ÆÜ±Ü ôÜÜÏÜÜÝè‘ †ÃÜà‘ØÆÜÜÃÜß íÜÜ´Ü ÷´Üß. ÄÜÜØÁÜß¢ †ÜíÑÜÜ ´Üå ÆÜ÷åêÜÜØ †ØÄÜ´Ü Óß´Üå †ÜÆÜ±Üå ËÜÁÜÜ ¹ÑÜÜìà ÷´ÜÜ. †ØÄÜ´Ü Óß´Üå †ÜÆÜ±Üå ËÜÁÜÜ †Õ÷ôÜ‘ ÷´ÜÜ. ÆÜ±Ü †Ü †ÃÜà‘ØÆÜÜ †ÃÜå †Õ÷ôÜÜÃÜàØ ôÜÜÏÜÜÝè‘ ôíÜéÆÜ ÄÜÜØÁÜß¢†å †ÜÆÑÜàØ. íÑÜÞø´ÜÃÜß †Õ÷ôÜÜ ôÜÏÜà¹ÜÑÜÃÜß †Õ÷ôÜÜ ËÜÃÜß ÄÜ‰. ÏÜÜ±ÜôÜå èå Ý¹íÜôÜå œÜ˜ ïÜÜåÁÑÜàØ ´Üå ™Ü²ß†å ‡Ý´Ü÷ÜôÜå èå íÜìÜØ‘ êÜßÁÜÜå ´Üå³ÜßÑÜå ÏÜÜåüàØ ‘ÜÏÜ †Ü ‘ÜÏÜ ÷´ÜàØ. ÄÜÜØÁÜß¢†å †Ü ÍÜÄÜßÓ³Ü ‘ÜÑÜÚ ‘ÑÜàÛ ´ÜåÃÜß ÆÜÂÝ˜ÑÜÜ ´ÜÆÜÜôÜß†å ´ÜÜå ÏÜÜêÜâÏÜ ÆÜ²ïÜå ‘å ´Üå ËÜßèàØ ‘ÜØ‰ ‘Ó´ÜÜ ÃÜ÷Üå´ÜÜ ÆÜ±Ü ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ¡´ÜÃÜå †åüêÜàØ è ‘÷å´ÜÜ ÷´ÜÜ ‘å ``ËÜß¡ ïÜàØ ‘Óå “å †åÃÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ‘ÑÜÜÚ ÝíÜÃÜÜ ÏÜÃÜå êÜÜÄÜå “å ‘å ´Üå ÝíÜÃÜÜ ÝíÜêÜØËÜå †ÏÜêÜÏÜÜØ ÏÜâ‘ß ¹åíÜàØ.'' †Ü íÜäÝ¶Ü³Üß ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÆÜÄÜ ÆÜíÜÃÜÆÜÜíÜ²ß ËÜÃÜ´ÜÜ. †åÏÜÃÜß †ÜèàËÜÜèà êÜÏÜ±Üå ÷Ü³Ü ¹‰ÃÜå ÆÜ²åêÜÜ êÜÜå‘ÜåÃÜÜ †Ø´ÜÓÜ´ÏÜÜÃÜå ôÜâšÏÜ †Ü÷ÖíÜÜÃÜ ÏÜì´ÜàØ. †Ü †Ü÷ÖíÜÜÃÜÃÜå ÆÜÝÓ±ÜÜÏÜå ÏÜ²¹ÜØ èåíÜÜ ÏÜÜ±ÜôÜÜå ÏÜÜå´ÜÃÜå ÏÜà¬ßÏÜÜØ êÜ‰ ÉÓíÜÜ ÏÜÜØ²´ÜÜ. †å‘Ü†å‘ ôÜÏÜÄÜÂ ¹åïÜÏÜÜØ †ÜïÜÜ †ÃÜå œÜå´ÜÃÜÜÃÜàØ ÏÜÜåèàØ ÉÓß íÜì´ÜàØ. †´ÑÜÜÓå ¹åïÜÏÜÜØ †‘êÆÑÜ êÜÜØœÜÓàïÜíÜ´Ü “å. ôÜ²Ü³Üß ôÜÜÏÜÜÃÑÜ ÏÜÜ±ÜôÜ ÄÜìå †ÜíÜß ÄÜÑÜÜå “å. ÏÜÜåüÜ³Üß ÃÜÜÃÜÜ ËÜÁÜÜ †ÜÏÜÜØ ÆÜ²ÒÜ ÷ÜåÑÜ “å. ´ÑÜÜÓå ÝíÜÓÜåÁÜÃÜß øÑÜÜØ³Üß ïÜé†Ü´Ü ‘ÓíÜß? †ÜÏÜ ‘÷ß ËÜÁÜÜ †Ø¹Ó ôÜÏÜôÜÏÜå ÆÜ±Ü ‘Óå ‘ÜØ‰ ÃÜ÷Î. †ÜÆÜ±ÜÜ ôÜ¹ÖÍÜÜÄÑÜå èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ ÃÜÜÓÜÑÜ±Ü (1902-1979) èåíÜÜ ÏÜ÷ÜÃÜ ÃÜÜÄÜÝÓ‘ “å èå †Ü ôÜ²Ü ôÜÜÏÜå ÷Ü³Ü ¡å²ßÃÜå ËÜåôÜß Ó÷åíÜÜ ´ÜæÑÜÜÓ ÃÜ³Üß. ´ÜåÏÜ±Üå ËÜÜå´ÜåÓ íÜóÜÚÃÜß íÜä½ ŒÏÜÓå †ÃÜå ÍÜÜØÄÜß ÄÜÑÜåêÜß ´ÜÝËÜÑÜ´Üå †Ü ôÜ²Ü ôÜÜ³Üå ÏÜÜ³ÜàØ §œÜøÑÜàØ. «ÜíÜ‘Ü êÜÜå‘Üå†å

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]



†åÏÜÃÜß œÜìíÜì ôÜÜÏÜå ÝÆÜóüÆÜåóÜ±Ü ‘ÓíÜÜ ÏÜÜØ²ÒàØ ÆÜ±Ü †åÏÜ±Üå ´ÜÜå ÏÜ’ÏÜ´ÜÜ³Üß ÆÜÜå´ÜÜÃÜå èå ôÜÜœÜàØ êÜÜÄÑÜàØ ´ÜåÃÜÜå †ÏÜêÜ ‘ÓíÜÜÃÜàØ ïÜé ‘Óß ¹ßÁÜàØ. ÆÜÝÓ±ÜÜÏÜ †å †ÜíÑÜàØ ‘å Óß°Ü †ÃÜå êÜÜØÝœÜÑÜÜ ÆÜÂÁÜÜÃÜÜå †ÃÜå †ÏÜêÜ¹ÜÓÜå ÆÜ±Ü ÆÜÂÍÜàôÏÜÓ±Ü ‘ÓíÜÜ ÏÜÜØ²ÒÜ. èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜÃÜß œÜìíÜì ÏÜÜÓå ÏÜÃÜ ¹ÜØ²ßÑÜÜµÜÜ èåüêÜß ÆÜÝíÜµÜ “å ´Üå †å ‘ÜÓ±Üå ‘å ´Üå±Üå ÉÓß êÜÜå‘ËÜì èÄÜÜ²ÒàØ. èå Óß´Üå ÄÜÜØÁÜß¢ êÜÜå‘ïÜÞø´Ü èÄÜÜ²´ÜÜ ´Üå è Óß´Üå èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ êÜÜå‘ïÜÞø´Ü èÄÜÜ²ß ÓûÜ. ´ÜÏÜå ‘÷åïÜÜå ‘å ÄÜÜØÁÜß¢ ‘å èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ ´ÜÜå †ÜíÜàØ ‘Óß ïÜ‘å ÆÜ±Ü †ÜÆÜ±Üå ïÜàØ ‘Óß ïÜ‘ß†å? †ÜíÜÜå ÆÜÂðÃÜ ŸÑÜÜÓå †ÜÆÜ±Üå ÆÜâ“ß†å ´ÑÜÜÓå †ÜÆÜ±Üå ƒÜÓåƒÜÓ †åÏÜ ‘÷ß†å “ß†å ‘å ÄÜÜØÁÜß¢ †ÃÜå èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ ´ÜÜå ¢íÜ´ÜÜ ÏÜÜ±ÜôÜÜå “å, ŸÑÜÜÓå †ÜÆÜ±Üå ´ÜÜå ÏÜ²¹ÜØ “ß†å. ŸÑÜÜØ ôÜàÁÜß †ÜÆÜ±Üå ¢íÜ´ÜÜ ÏÜÜ±ÜôÜ ´ÜÓß‘å ÃÜ÷Î íÜ´ÜßÚ†å ´ÑÜÜØ ôÜàÁÜß †ÜÆÜ±Üå ‘Üå‰ ËÜ÷ÜÓÃÜÜ ËÜìÃÜß ”ØƒÜÃÜÜ ‘ÑÜÜÚ ‘ÓßïÜàØ. ËÜì ´ÜÜå †ÜÆÜ±ÜÜÏÜÜØ ÆÜ²ÒàØ è “å. œÜå´ÜÃÜÜ †ÜÆÜ±ÜÜÏÜÜØ ÆÜ²ß è “å; ÆÜ±Ü ´Üå ôÜÜæ ÆÜÓ ÆÜÂÏÜÜ¹ ÆÜ³ÜÓÜÑÜåêÜÜå “å. †Ü ÆÜÂÏÜÜ¹ÃÜå ƒÜØƒÜåÓß ÃÜÜƒÜßÃÜå ËÜß¡ ïÜàØ ‘Óå “å ´ÜåÃÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ‘ÑÜÜÚ ÝíÜÃÜÜ †ÜÆÜ±ÜÃÜå èå ôÜÜœÜàØ êÜÜÄÜå ´ÜåÃÜÜå ´ÜÓ´Ü †ÏÜêÜ ‘Óß†å ´ÜÜå ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ ÄÜÜØÁÜß †ÜÆÜ±ÜÜ ƒÜÜåÝìÑÜÜÏÜÜØ †ÜíÜßÃÜå íÜôÜå. †Ü³Üß è ÏÜÇ íÜ²Üå¹ÓÜÃÜÜ ÆÜµÜ‘ÜÓ ÝÏÜµÜÜåÃÜå ‘ûàØ ‘å †Ü ËÜÁÜÜ ÆÜÂðÃÜÜåÃÜÜå ‹¶ÜÓ †å‘ è “å": ``÷àØ ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ ÄÜÜØÁÜß “àØ.'' èå Ý¹íÜôÜå ÷àØ †åÏÜ ‘÷àØ ‘å Ý‘ÓßüÍÜÜ‰ ïÜàØ ‘Óå “å, ÓÏÜåïÜÍÜÜ‰ ïÜàØ ‘Óå “å ´ÑÜÜÓå ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ ÄÜÜØÁÜßÃÜå ÉÓß íÜÜÓ µÜ±Ü ÄÜÜåìß íÜÜÄÜïÜå. ÆÜ±Ü ŸÑÜÜÓå ÷àØ †åÏÜ ‘÷àØ ‘å ËÜß¡ ÍÜêÜå ÄÜÏÜå ´Üå ‘Óå ÆÜ±Ü ÷àØ ´ÜÜå ÏÜÃÜå èå «ß‘ êÜÜÄÜå “å ´Üå ÆÜìÃÜÜÑÜå ÝíÜêÜØËÜ ÝíÜÃÜÜ ‘ÓßïÜ ´ÑÜÜÓå ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ ÄÜÜØÁÜß ÉÓß ËÜå«Ü ³ÜïÜå †ÃÜå ÏÜÜÓÜ ¿ÜÓÜ ÍÜÜÓ´ÜÏÜÜØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜß êÜÜå‘ÑÜÜµÜÜ ÉÓß ïÜé ‘ÓïÜå.

261

¡÷åÓ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ? èàÄÜ´ÜÓÜÏÜ ¹íÜå ¡÷åÓ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ÃÜæÝ´Ü‘´ÜÜÃÜÜØ ‘³Üì´ÜÜØ ÁÜÜåÓ±ÜÜåÃÜß íÜÜ´Ü ÷íÜå ÃÜíÜß ÃÜ³Üß Ó÷ß. `ËÜÜíÜÜ ËÜÃÜÜ ÷æ ´ÜÜå Ý÷Ã¹ß ËÜÜåêÜÃÜÜ ÆÜ²åÄÜÜ'ÃÜß èåÏÜ ¡÷åÓ ¢íÜÃÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜ “ß†å ´ÜÜå ³ÜÜå²ß ËÜÜØÁÜ“Üå² ´ÜÜå ‘ÓíÜß ÆÜ²å³Üß ïÜé ³Ü´ÜÜå íÑÜíÜ÷ÜÓ “å²å ôÜàÁÜß ÆÜ÷ÜÇœÜ´ÜÜØ ÑÜÜÓå íÜåÓ”åÓÃÜß ÓÜèÃÜßÝ´ÜÏÜÜØ ÆÜÝÓ±ÜÏÜå “å, ´ÜåÃÜÜå ƒÑÜÜêÜ ‘Üå‰ ÆÜšÜå ÃÜ³Üß Ó÷å´ÜÜå. ¡÷åÓ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ÓôÜ ÁÜÓÜíÜ´ÜÜ ôÜÜæ‘Üå‰ÃÜÜ †íÜêÜÜå‘ÃÜ-†ÃÜàÏÜÜÃÜ-†Ü‘êÜÃÜ †ÃÜå †ÃÜàÍÜíÜÃÜß †Ü íÜÜ´Ü “å. †Ü ôÜØ¡åÄÜÜåÏÜÜØ ¡÷åÓ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ÝôÜ½ÜØ´ÜÜå ïÜÜ ÏÜÜüå †ÝÃÜíÜÜÑÜÚ “å, ´Üå ÏÜà¼å ñÜ½Ü³Üß êÜ‰ÃÜå ´Ü‘Ú ôÜàÁÜßÃÜß †ÃÜàÍÜíÜíÜÜ±Üß ÄÜÜØÁÜßÝíÜœÜÜÓÃÜÜ †ÄÜÂ±Üß ÓœÜÃÜÜ´ÏÜ‘ ‘ÜÑÜÚ‘Ó èàÄÜ´ÜÓÜÏÜ ¹íÜå(1892-1985)ÃÜÜ †ÜñÜÏÜß¢íÜÃÜÃÜÜ †ÃÜàÍÜíÜÜå íÜ±ÜÚíÜ´ÜÜ ÆÜàô´Ü‘ †Ü´ÏÜÓœÜÃÜÜ †³ÜíÜÜ †ÜñÜÏÜß ‘åìíÜ±ÜßÏÜÜØ³Üß . . .

†ÜÆÜ±Üå ÓÜåè ÆÜÂÜ³ÜÚÃÜÜÏÜÜØ †ÜñÜÏÜÃÜÜØ †å‘Ü¹ïÜ íÜÂ´ÜÜåÃÜàØ Óü±Ü ‘Óß†å “ß†å : 1. ôÜ´ÑÜ, 2. †Õ÷ôÜÜ, 3. †ô´ÜåÑÜ, 4. †ÆÜÝÓÄÜÂ÷, 5. ËÜÂúœÜÑÜÚ, 6. †ôíÜÜ¹, 7. ¡´ÜÏÜ÷åÃÜ´Ü, 8. †ÍÜÑÜ, 9. ôíÜ¹åïÜß, 10. †ôÆÜäïÑÜ´ÜÜÝÃÜíÜÜÓ±Ü, 11. ôÜíÜÚÁÜÏÜÚôÜÏÜÍÜÜíÜ : †Ü ´Üå †ÝÄÜÑÜÜÓ íÜÂ´ÜÜå “å. †Ü ÏÜÃÜàóÑÜ¢íÜÃÜÃÜÜ ôÜÜœÜÜ ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå “å. †ÜÆÜ±ÜÜ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ¡å †Ü ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜåÃÜß ôÜàÄÜØÁÜ ÝÃÜÓØ´ÜÓ ÏÜ÷åøÑÜÜ ‘Ó´Üß ÃÜ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå †ÜÆÜ±Üå ÏÜÃÜàóÑÜÃÜÜ ÃÜÜÏÜÃÜÜ †ÝÁÜ‘ÜÓß ÃÜ³Üß †åíÜß †ÜÆÜ±Üß ñÜ½Ü “å. ôÜÃÜÜ´ÜÃÜ ‘Üì³Üß †ÜíÜß ñÜ½Ü ÏÜÜ±ÜôÜ †Ü ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ôÜØËÜØÁÜÏÜÜØ ÁÜÓÜíÜ´ÜÜå †ÜíÑÜÜå “å. †Üèå ÆÜ±Ü ‘Üå‰ ÆÜ±Ü ¹åïÜÏÜÜØ è‰ïÜàØ, ´ÑÜÜØÃÜÜ êÜÜå‘Üå ÄÜÏÜå ´Üå ÁÜÏÜÚ †ÃÜå ÄÜÏÜå ´Üå †ÜœÜÜÓÝíÜœÜÜÓ ÁÜÓÜíÜ´ÜÜ ÷ïÜå, ôÜàÁÜÓåêÜÜ ÷ïÜå ‘å ÆÜ“Ü´Ü ÷ïÜå, ÆÜ±Ü ´Üå†Üå †Ü ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜåÃÜå è ÝïÜÓ ”à‘ÜíÜ´ÜÜ ÏÜÜêÜâÏÜ ÆÜ²ïÜå. ïÜàØ †Ü ÆÜÓ³Üß †åÏÜ ôÜâÝœÜ´Ü ÃÜ³Üß ³Ü´ÜàØ ‘å ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜÜ ôÜíÜÚ ‘ÜìÃÜÜ †ÃÜå ôÜíÜÚ ¹åïÜÜåÃÜÜ ÏÜÃÜàóÑÜÜåÃÜÜå †å †ÃÜàÍÜíÜ†íÜÜè “å? †ÜÆÜ±Üå †å ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ÆÜÜìß ïÜ‘´ÜÜ ÷Üå‰ïÜàØ ‘å ÃÜËÜìÜ‰ÃÜå íÜïÜ ³Ü‰ ÆÜÜìß ïÜ‘´ÜÜ ÃÜ÷Î ÷Üå‰†å, ÆÜ±Ü †Ø´ÜÓÜ´ÏÜÜ ´ÜÜå †å‘ôÜÓƒÜß †å‘ è ôÜÜšÜß ÆÜâÓå 262

“å": ÏÜÜÃÜíÜ¢íÜÃÜÏÜÜØ ÆÜÜìíÜÜ êÜÜÑÜ‘ ‘Ø‰ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå †Ü ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå è “å; ¢íÜÃÜÃÜÜå ‘Ø‰ ÆÜÜÑÜÜå ÷ÜåÑÜ, ¢íÜÃÜÃÜàØ ‘Ø‰ ôÜÜÓôÜíÜÚôíÜ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ´Üå †Ü ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå è “å. ´Üå³Üß è ¡å ‘Üå‰ ÏÜÜ±ÜôÜ †Ü ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå †ÜÄÜÂ÷ÆÜâíÜÚ‘ †ÃÜå ôÜœœÜÜ‰ ôÜÜ³Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ‹´ÜÜÓ´ÜÜå ¡åíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜå “å ´ÜÜå †ÜÆÜ±Üå ôíÜÜÍÜÜÝíÜ‘ Óß´Üå ´ÜåÃÜÜ ´ÜÓÉ ÆÜâŸÑÜ ÍÜÜíÜ ËÜ´ÜÜíÑÜÜ ÝíÜÃÜÜ Ó÷ß ïÜ‘´ÜÜ ÃÜ³Üß. ´Üå ‘ÑÜÜ ¹åïÜÃÜÜå “å ‘å ‘ÑÜÜ ÁÜÏÜÚÃÜÜå “å ‘å ‘‰ ÍÜÜóÜÜ ËÜÜåêÜå “å ‘å ‘ÑÜÜå ÁÜØÁÜÜå ‘Óå “å, †ÄÜÓ èÃÏÜå §œÜÜå “å ‘å ÃÜßœÜÜå—‘ïÜàØ è †ÜÆÜ±Üå ¡åíÜÜ ÓÜå‘Ü´ÜÜ ÃÜ³Üß. ´Üå ôµÜß “å ‘å ÆÜàÓàóÜ “å, éÆÜåÓß ¹Ü°ßíÜÜìÜå ‘Üå‰ ÏÜÜÃÜÃÜßÑÜ íÜä½ “å ‘å †Üè‘ÜêÜÃÜÜå ÃÜíÜèàíÜÜÃÜ “å, ÝíÜ¿ÜÃÜ “å ‘å †ÝíÜ¿ÜÃÜ “å—‘ïÜàØ è †Ü²å †ÜíÜ´ÜàØ ÃÜ³Üß; †ÜÆÜ±Üå ´ÜåíÜÜ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜå †ÜÆÜ±ÜÜ³Üß ñÜåó« ´ÜÓß‘å, †ÜÆÜ±ÜÜ ÆÜâŸÑÜ èÃÜ ´ÜÓß‘å ôíÜß‘ÜÑÜÜÚ ÝíÜÃÜÜ Ó÷ß ïÜ‘´ÜÜ è ÃÜ³Üß. Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÏÜÜØ ´ÜÜå †ÜíÜÜ ÆÜàÓàóÜÃÜå ÆÜÂÜœÜßÃÜ ‘Üì³Üß †ÜÆÜ±Üå ÏÜÜÃÜ´ÜÜ †ÜíÑÜÜ “ß†å. †ÜÆÜ±Üå ´ÜåÃÜå ¸ÝóÜ, ÏÜàÝÃÜ †ÃÜå ÑÜÜåÄÜß ‘÷ß†å “ß†å, †ÃÜå ‰òÜÓÃÜÜ †íÜ´ÜÜÓÃÜàØ ÆÜ¹ ÆÜ±Ü †ÜÆÜß†å “ß†å. ÆÜÓØ´Üà Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÏÜÜØ è ÃÜ÷Î, ‘Üå‰ ÆÜ±Ü ¹åïÜÏÜÜØ †ÜíÜÜå ÆÜàÓàóÜ ÏÜÜÃÜ †ÃÜå ÆÜâŸÑÜ´ÜÜ ÆÜÜÏÑÜÜ ÝíÜÃÜÜ Ó÷å´ÜÜå ÃÜ³Üß. [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

†ÜÏÜ ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ´ÜÜå ôÜíÜÚÏÜÜÃÑÜ “å, “´ÜÜØ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ‹´ÜÜÓíÜÜÃÜÜå ÆÜÂðÃÜ †ÜíÜå “å ´ÑÜÜÓå “ü‘íÜàØ †å ÆÜ±Ü ¡±Üå ôÜíÜÚ ¹åïÜÜåÏÜÜØ ôÜíÜÚ ‘ÜìÃÜÜå ÝÃÜÑÜÏÜ ³Ü‰ ÆÜ²ÒÜå “å. êÜÜå‘Üå ´ÜåÃÜÜ ÆÜÜêÜÃÜÏÜÜØ Ó÷åêÜß ‘«±ÜÜ‰³Üß ²Óß ¡ÑÜ “å †ÃÜå ´ÜÓå÷ ´ÜÓå÷ÃÜÜØ ËÜ÷ÜÃÜÜØ†Üå ËÜ´ÜÜíÜå “å": ``†å ´ÜÜå ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ†ÜåÃÜàØ ‘ÜÏÜ, ôÜÜÁÜàôÜØÃÑÜÜôÜß†ÜåÃÜàØ ‘ÜÏÜ, †ÜñÜÏÜíÜÜôÜß†ÜåÃÜàØ ‘ÜÏÜ. †ÏÜå ´ÜÜå ôÜØôÜÜÓÏÜÜØ ƒÜâØœÜåêÜÜ ¢íÜÜå “ß†å, †å ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ÆÜÂÏÜÜ±Üå œÜÜêÜíÜÜÃÜß †ÏÜÜÓß ïÜÞø´Ü ÃÜ³Üß. œÜÜêÜíÜÜ è‰†å ´ÜÜå †ÏÜÜÓàØ †ÃÜå †ÏÜÜÓÜØ ËÜÜìËÜœœÜÜØÃÜàØ ÆÜåü ÆÜ±Ü ÍÜÓß ÃÜ ïÜ‘ß†å, ´ÜÜå ôÜàƒÜôÜÏÜäÝ½ÏÜÜØ ´ÜÜå øÑÜÜØ³Üß è Ó÷ß ïÜ‘ß†å?'' †Ü ƒÜÜÃÜÄÜß †³ÜíÜÜ íÑÜÞø´ÜÄÜ´Ü ¢íÜÃÜÃÜß íÜÜ´Ü ³Ü‰. ÆÜÓØ´Üà †ÜÆÜ±Üß ´ÜÜå †åíÜß ÆÜ±Ü ñÜ½Ü “å ‘å, ÏÜÃÜàóÑÜÃÜÜ ¡÷åÓ ¢íÜÃÜÃÜÜ ÆÜÜÑÜÜéÆÜ ÆÜ±Ü †Ü è ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ÷ÜåíÜÜ ¡å‰†å, †ÜÆÜ±ÜàØ ôíÜÓÜŸÑÜ †Ü ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ‹ÆÜÓ è ÓœÜÜíÜàØ ¡å‰†å. †ÜÆÜ±ÜÜ ÁÜØÁÜÜ†Üå †ÃÜå íÜåÆÜÜÓÜå †Ü ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜåÃÜå †ÃÜàôÜÓßÃÜå è œÜÜêÜíÜÜ ¡å‰†å, †ÜÆÜ±ÜÜ ôÜÏÜÜèÃÜàØ ËÜØÁÜÜÓ±Ü ´ÜåÃÜÜ ‹ÆÜÓ è ÓœÜÜíÜàØ ¡å‰†å. ``†ïÜøÑÜ †ïÜøÑÜ!'' †Ü ôÜÜØÍÜìß êÜÜå‘Üå ËÜÜåêÜß ¥«å “å. ``´Ü¼ÃÜ íÜÜÝ÷ÑÜ´Ü íÜÜ´Ü, ´Ü¼ÃÜ †’êÜ ÝíÜÃÜÜÃÜß íÜÜ´Ü! íÑÜÞø´ÜÄÜ´Ü ¢íÜÃÜÃÜÜå ôÜíÜÜêÜ ÷ÜåÑÜ ´ÑÜÜØ ôÜàÁÜß ´ÜÜå ´ÜÏÜÜÓÜ ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ÏÜÜÃÑÜ ‘ÓíÜÜ †ÏÜå ´ÜæÑÜÜÓß “ß†å. ÍÜêÜå †ÏÜå ¡´Üå ´Üå ÆÜÜìß ïÜ‘´ÜÜ ÃÜ³Üß, ÆÜÓØ´Üà èå†Üå ÆÜÜìå “å ´Üå†ÜåÃÜß ÆÜÂ´ÑÜå †ÏÜÃÜå ÆÜâŸÑÜ ËÜàÝ½ “å. ÆÜÓØ´Üà ¹åïÜÃÜÜå— ôÜÏÜÜèÃÜÜå ôÜíÜÜêÜ †å èà¹ß ËÜÜËÜ´Ü “å. ÓÜŸÑÜ‘ÜÓÍÜÜÓ †ÃÜå íÜåÆÜÜÓÁÜØÁÜÜ†Üå èåíÜß ËÜÜËÜ´ÜÜåÏÜÜØ †Ü ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ‹ÆÜÓ †ÜÁÜÜÓ ÓÜƒÜíÜÜ è‰†å ´ÜÜå ËÜìíÜÜÃÜ ÆÜÂ¡†Üå †ÜÆÜ±ÜÃÜå ÄÜìß è ¡ÑÜ, ÏÜÜØ÷ÜåÏÜÜØ÷å ÆÜ±Ü ¹àóüÜå ¹ÜËÜÏÜÜØ Ó÷å ÃÜ÷Î, †ÃÜå ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜß ôÜÆÜÜüß ‹ÆÜÓ †ÜÆÜ±ÜàØ ÃÜÜÏÜ ‘å ÝÃÜïÜÜÃÜ ËÜÜ‘ß ÃÜ Ó÷å.'' †ÜÏÜ ¹åïÜ¹åïÜÃÜÜ—ÆÜÂ¡†ÜåÃÜÜ íÑÜíÜ÷ÜÓÜåÃÜÜå ÆÜÂðÃÜ †ÜíÜå “å ´ÑÜÜÓå †Ü ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ÆÜÂÏÜÜ±Üå íÜ´ÜÚíÜàØ ¡å‰†å †åÏÜ ôÜÜÏÜÜÃÑÜ Óß´Üå ‘Üå‰ ÏÜÜÃÜ´ÜàØ ÃÜ³Üß †ÃÜå †ÜïÜÜ ÆÜ±Ü ÓÜƒÜ´ÜàØ ÃÜ³Üß. †å íÑÜíÜ÷ÜÓÜåÏÜÜØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ¹åïÜÃÜÜå ôíÜÜ³ÜÚ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ´ÜÜå ôÜíÜÚÏÜÜÃÑÜ “å, “´ÜÜØ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ‹´ÜÜÓíÜÜÃÜÜå ÆÜÂðÃÜ †ÜíÜå “å ´ÑÜÜÓå “ü‘íÜàØ †å ÆÜ±Ü ¡±Üå ôÜíÜÚ ¹åïÜÜåÏÜÜØ ôÜíÜÚ ‘ÜìÃÜÜå ÝÃÜÑÜÏÜ ³Ü‰ ÆÜ²ÒÜå “å. êÜÜå‘Üå ´ÜåÃÜÜ ÆÜÜêÜÃÜÏÜÜØ Ó÷åêÜß ‘«±ÜÜ‰³Üß ²Óß ¡ÑÜ “å †ÃÜå ´ÜÓå÷ ´ÜÓå÷ÃÜÜØ ËÜ÷ÜÃÜÜØ†Üå ËÜ´ÜÜíÜå “å : ``†å ´ÜÜå ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ†ÜåÃÜàØ ‘ÜÏÜ, ôÜÜÁÜàôÜØÃÑÜÜôÜß†ÜåÃÜàØ ‘ÜÏÜ, †ÜñÜÏÜíÜÜôÜß†ÜåÃÜàØ ‘ÜÏÜ. †ÏÜå ´ÜÜå ôÜØôÜÜÓÏÜÜØ ƒÜâØœÜåêÜÜ ¢íÜÜå “ß†å, †å ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ÆÜÂÏÜÜ±Üå œÜÜêÜíÜÜÃÜß †ÏÜÜÓß ïÜÞø´Ü ÃÜ³Üß. œÜÜêÜíÜÜ è‰†å ´ÜÜå †ÏÜÜÓàØ †ÃÜå †ÏÜÜÓÜØ ËÜÜìËÜœœÜÜØÃÜàØ ÆÜåü ÆÜ±Ü ÍÜÓß ÃÜ ïÜ‘ß†å, ´ÜÜå ôÜàƒÜôÜÏÜäÝ½ÏÜÜØ ´ÜÜå øÑÜÜØ³Üß è Ó÷ß ïÜ‘ß†å?''

ôÜÁÜÜ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå †ÝÄÜÑÜÜÓå ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜåÃÜÜå ÍÜØÄÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ ïÜÓÏÜ ÏÜÜÃÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜ´Üß ÃÜ³Üß. èâ«àØ ËÜÜåêÜß ïÜ‘ÜÑÜ, ÑÜà½ ‘ÓßÃÜå ÏÜÜÃÜíÜôÜØ÷ÜÓ ‘Óß ïÜ‘ÜÑÜ, ËÜÝìÑÜÜå ¹åïÜ ÃÜËÜìÜ ¹åïÜÃÜå “å´ÜÓß ïÜ‘å, ïÜÜåóÜß ïÜ‘å, œÜÜåÓß ÆÜ±Ü ïÜ‘å. †åíÜß œÜÜåÓß³Üß êÜÜå‘Üå ïÜÓÏÜÜ´ÜÜ ÃÜ³Üß, ÆÜ±Ü `†ÏÜå ¹åïÜ ¢´ÑÜÜå' ‘÷ß †ÝÍÜÏÜÜÃÜ êÜå “å. ÆÜÓØ´Üà ¡å †ÜÆÜ±ÜÜå ¹åïÜ †ÜíÜÜå íÑÜíÜ÷ÜÓ ÏÜÜÃÜå “å ´ÜÜå ôÜÜÏÜÜå ¹åïÜ ÆÜ±Ü ´Üå è ÏÜÜÃÜå “å, †ÃÜå ÓÜåè ¥«ßÃÜå ÑÜà½å œÜ²íÜàØ ïÜøÑÜ ÷Üå´ÜàØ ÃÜ³Üß, ÷ØÏÜåïÜÜØ ´ÜåÏÜÜØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ¹åïÜÃÜÜå ôíÜÜ³ÜÚ ôÜÁÜÜïÜå †åíÜß ƒÜÜ´ÜÓß ÷Üå´Üß ÃÜ³Üß. ´Üå³Üß ËÜØÃÜåÃÜå †ÏÜà‘ íÜƒÜ´Ü ôÜàÁÜß ‘Ø‰‘ ÃÜßÝ´Ü ´ÜÜå ÆÜÜìíÜß è ÆÜ²å “å. ´ÜåíÜÜ íÑÜíÜ÷ÜÓÃÜàØ ÃÜÜÏÜ “å ÓÜèÃÜßÝ´Ü †³ÜíÜÜ ÏÜà´ôÜ¼ßÄÜßÓß. †åüêÜå ‘å ‹ÆÜÓ³Üß ôÜ´ÑÜ, †Õ÷ôÜÜ, íÜÄÜåÓåÃÜÜ ÆÜÜêÜÃÜÃÜÜå ¹åƒÜÜíÜ ÓÜƒÜíÜÜå, ÆÜ±Ü †Ø¹ÓƒÜÜÃÜå³Üß ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ¹åïÜÃÜÜ ôíÜÜ³ÜÚ ÏÜÜüå èå ‘ÓíÜÜ èåíÜàØ ÷ÜåÑÜ ´Üå è ‘Ó´ÜÜ Ó÷åíÜàØ. íÑÜÞø´Ü ´ÜåíÜàØ íÜ´ÜÚÃÜ ‘Ó´ÜÜØ ÆÜ‘²Ü‰ ¡ÑÜ ´ÜÜå êÜàœœÜÜÏÜÜØ ƒÜÆÜå “å, ÆÜ±Ü ÓÜŸÑÜ ‘å ¹åïÜ èåíÜàØ ÏÜÜåüàØ üÜåìàØ ÆÜ‘²Ü‰ ¡ÑÜ ´ÑÜÜÓå êÜÜå‘Üå ´ÜåÏÜÃÜÜ íÜ´ÜÚÃÜÃÜå ÏÜà´ôÜ¼ßÄÜßÓßÃÜàØ ÃÜÜÏÜ †ÜÆÜå “å, †ÃÜå ´ÜåÃÜß íÜÜ÷íÜÜ÷ ‘Óå “å. †ÜíÜàØ ÏÜà´ôÜ¼ßÄÜßÓßÃÜàØ íÜ´ÜÚÃÜ ‘ÓíÜÜÃÜß “âü ‘‰ ÷¹³Üß 263

†ÜÆÜ±ÜÜ íÑÜÞø´ÜÄÜ´Ü ¢íÜÃÜÏÜÜØ ŸÑÜÜÓå †ÜÆÜ±Üå ÃÜËÜìÜ‰ÃÜå íÜïÜ ³Ü‰ ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ´Ü¢†å “ß†å ´ÑÜÜÓå ÏÜÃÜÏÜÜØ ïÜÓÏÜÜ‰†å “ß†å, †ÃÜå ÆÜ‘²Ü‰ è‰†å ´ÑÜÜÓå ÃÜßœÜàØ ¡å‰†å “ß†å. ÆÜÓØ´Üà ¹åïÜ ¹åïÜÃÜÜ íÑÜíÜ÷ÜÓÜåÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üå ÏÜà´ôÜ¼ßÄÜßÓß †åüêÜå †ôÜ´ÑÜ, Õ÷ôÜÜ, íÜÄÜåÓå ‘ÓíÜÜØ †åÏÜÜØ ïÜÓÏÜ ÏÜÜÃÜ´ÜÜ ÃÜ³Üß, ôÜÄÜíÜ² ÷ÜåÑÜ ´ÑÜÜØ ôÜàÁÜß ÆÜÜìíÜÜÃÜÜå ¹åƒÜÜíÜ ‘Óß†å “ß†å †ÃÜå ¹åïÜÃÜÜå ôíÜÜ³ÜÚ ´Üå “Üå²íÜÜ³Üß ôÜÁÜÜ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ƒÜàêêÜØƒÜàêêÜÜ ‹ÆÜÓÃÜÜå ¹åƒÜÜíÜ ‹´ÜÜÓß ÃÜÜƒÜß†å “ß†å. †åÏÜÜØ ‘ïÜàØ ïÜÓÏÜ ÍÜÓåêÜàØ ‘ÑÜàÛ †åÏÜ ÏÜÃÜ³Üß ÆÜ±Ü ÏÜÜÃÜ´ÜÜ ÃÜ³Üß

ïÜé ³ÜÜÑÜ? “âü êÜåÃÜÜÓß üÜåìß †Üå“ÜÏÜÜØ †Üå“ß ‘åíÜ²ß ÏÜÜåüß ÷ÜåíÜß ¡å‰†å?—†åÃÜÜå ‘ÜØ‰ ÁÜ²Üå ÷ÜåÑÜ †åÏÜ êÜÜÄÜ´ÜàØ ÃÜ³Üß. †å‘ †ÜƒÜÜå ¹åïÜ ËÜß¡ ¹åïÜ ôÜÜ³ÜåÃÜÜ íÑÜíÜ÷ÜÓÏÜÜØ ´ÜåÏÜ íÜ´ÜåÚ †å ´ÜÜå ôÜíÜÚÏÜÜÃÑÜ ÃÜßÝ´Ü ³Ü‰ ÆÜ²ß “å. ÆÜÓØ´Üà †å‘ ¹åïÜÃÜß †Ø¹Ó ÆÜ±Ü †å‘ ‘å ËÜß¡ ‘ÜÓ±ÜôÜÓ ÏÜÜ±ÜôÜÜåÃÜÜØ ”âÏÜƒÜÜØ ËÜØÁÜÜÑÜåêÜÜØ ÷ÜåÑÜ è “å. êÜÜå÷ßÃÜÜ ôÜØËÜØÁÜ³Üß ÃÑÜÜ´ÜÜåÃÜß üÜåìß†Üå ÆÜ²åêÜß ÷ÜåÑÜ “å. ÁÜØÁÜÜÃÜß üÜåìß†Üå ÆÜ±Ü ÷ÜåÑÜ “å. ÁÜÏÜÚôÜØÆÜÂ¹ÜÑÜÜåÃÜß üÜåìß†Üå ÆÜ±Ü ³ÜÜÑÜ “å. ïÜàØ †Ü üÜåìß†ÜåÃÜå ÆÜ±Ü ÆÜÜå´ÜÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ôíÜÜ³ÜÚ ÏÜÜüå ôÜ´ÑÜ, †Õ÷ôÜÜ †ÜÝ¹ÃÜå ´Ü¢ ÏÜà´ôÜ¼ßÄÜßÓßÃÜß ÃÜßÝ´Ü†å œÜÜêÜíÜÜÃÜß “âü ôÜÏÜèíÜß? †ÃÜå †Ü üÜåìß†ÜåÃÜå “âü †ÜÆÜÜå ´ÜÜå ´ÜåÃÜÜ³Üß ÃÜÜÃÜßÃÜå ‘åÏÜ ÃÜ÷Î? ‘àüàØËÜÜåÃÜß üÜåìß†Üå†å ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÆÜ²ÜåïÜß†Üå ôÜÜ³ÜåÃÜÜ íÑÜíÜ÷ÜÓÏÜÜØ ïÜÜ ÏÜÜüå ôÜ´ÑÜ†Õ÷ôÜÜÃÜå íÜìÄÜß Ó÷åíÜàØ? ÆÜÂ¡ †å ¡å ÆÜ²íÜÜÃÜå ÆÜØ³Üå íÜìåêÜß ÷ÜåÑÜ “å ´ÜÜå ´ÜåÃÜß †Ø¹ÓÃÜß ÃÜÜÃÜß üÜåìß†Üå †ÜíÜß ÃÜßÝ´Ü†å íÜ´ÜÚíÜÜ êÜÜÄÜß è ¡ÑÜ “å †ÃÜå ÆÜÂ¡ÃÜÜ ôÜÏÜÄÜÂ ¢íÜÃÜÃÜå ËÜÄÜÜ²ß ÏÜâ‘å “å ÆÜ±Ü ÆÜÂ¡ïÜÓßÓ †ÜÓÜåÄÑÜÏÜÑÜ †ÃÜå œÜå´ÜÃÜíÜØ´ÜØà ÷ïÜå ´ÜÜå ¹åïÜÜÝÍÜÏÜÜÃÜß ÃÜå´ÜÜ†Üå ¹åïÜÃÜàØ ¢íÜÃÜ †åÏÜ ËÜÄÜ²íÜÜ ÃÜ÷Î ¹å. 264

´Üå†Üå ‘÷åïÜå, ``¹åïÜ ¹åïÜÃÜÜ íÑÜíÜ÷ÜÓÜåÏÜÜØ ôÜ´ÑÜ†Õ÷ôÜÜÃÜÜ ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ÃÜ ÆÜÜìíÜÜ †ÃÜå ÏÜà´ôÜ¼ßÄÜßÓß³Üß œÜÜêÜíÜàØ †åÏÜ ÍÜêÜå íÜ´ÜßÚ†å, ÆÜ±Ü ¹åïÜÃÜß †Ø¹ÓÃÜß ÆÜåüÜüÜåìß†Üå†å †ÏÜÜÓàØ †ÃÜà‘Ó±Ü ‘ÓíÜÜÃÜàØ ÃÜ³Üß, ´Üå†Üå†å ´ÜÜå ôÜÜÏÜÜÃÑÜ íÑÜÞø´ÜÄÜ´Ü íÜ´ÜÚÃÜÃÜÜ ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå†å è œÜÜêÜíÜÜÃÜàØ “å.'' ´Üå ¹åïÜÜÝÍÜÏÜÜÃÜß ÃÜå´ÜÜ†ÜåÃÜå ÆÜâ“íÜàØ ¡å‰†å ‘å, ``ôÜÏÜÄÜÂ ¹åïÜÃÜß ÀÞóü ´ÜÏÜå èåÏÜ †Ü ÆÜåüÜüÜåìß†ÜåÃÜå íÑÜÞø´ÜÄÜ´Ü ôíÜÜ³ÜÜåÚ ´Ü¢ ôÜ´ÑÜ†Õ÷ôÜÜ ‹ÆÜÓ ÓÜƒÜíÜÜ ‡œ“Üå “Üå ´ÜåÏÜ ïÜàØ ôÜÏÜÄÜÂ ÏÜÜÃÜíÜ‘àüàÏËÜÃÜß ÀÞóü†å ´ÜÏÜÜÓå ÆÜ±Ü †å è ÝôÜ½ÜÃ´Üå íÜ´ÜÚíÜàØ ÃÜ³Üß ¡å‰´ÜàØ? ïÜàØ ´ÜÏÜå ¹åïÜ ¹åïÜÃÜß üÜåìß†Üå ÓœÜß ôÜ´ÑÜ†Õ÷ôÜÜÃÜÜ ÏÜÜÃÜíÜÁÜÏÜÜåÚÃÜÜå ºÜå÷ ‘ÓÜå “Üå †å³Üß ôÜÏÜÄÜÂ ÏÜÜÃÜíÜ‘àüàÏËÜÃÜàØ ¢íÜÃÜ ËÜÄÜÜ²´ÜÜ ÃÜ³Üß? ƒÜÓàØ ¡å‰ïÜàØ ´ÜÜå ÏÜÜêÜâÏÜ ÆÜ²å “å ‘å üÜåìß†Üå †ÃÜå ¹åïÜÜå íÜ´ÜÚ´ÜÜ ÍÜêÜå ÄÜÏÜå ´ÜåÏÜ ÷ïÜå, ÆÜ±Ü ÏÜÜÃÜíÜÜÏÜÜØ ´ÜÜå ´Üå†Üå ÆÜ±Ü íÑÜÞø´ÜÃÜß èåÏÜ ôÜ´ÑÜ†Õ÷ôÜÜ íÜÄÜåÓå ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜåÃÜå è ôÜÜœÜÜ íÜ´ÜÚÃÜ ´ÜÓß‘å ÏÜÜÃÜå “å. †åÏÜ ÃÜ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ´Üå†Üå ‹ÆÜÓ³Üß ´Üå ÆÜÜìíÜÜÃÜÜå ¹åƒÜÜíÜ ïÜÜ ÏÜÜüå ‘Óå? ´ÜåÏÜÃÜß ÓÜèÃÜßÝ´Ü †³ÜíÜÜ ÏÜà´ôÜ¼ßÄÜßÓßÃÜÜå ïÜàØ †å è †³ÜÚ ÃÜ³Üß ‘å ´ÜåÏÜÃÜå íÑÜÞø´Ü†ÜåÃÜß èåÏÜ ôÜ´ÑÜ†Õ÷ôÜÜ ÆÜÜìíÜÜÏÜÜØ Ó÷åêÜÜØ ‘óü, ´ÑÜÜÄÜ íÜÄÜåÓå ¡å‰´ÜÜØ ÃÜ³Üß, ÆÜ±Ü ´Üå ÆÜÜì´ÜÜ ÷ÜåÑÜ †åíÜÜ ¹åƒÜÜíÜàØ †å ´ÜÜå ÆÜôÜØ¹ “å? ´ÜåÃÜÜ ÆÜÜêÜÃÜÏÜÜØ ÏÜÜÃÜÆÜÂÝ´Üó«Ü “å †åÃÜß ´ÜåÏÜÃÜå ËÜÓÜËÜÓ ƒÜËÜÓ “å. ÉåÓ †åüêÜÜå è “å ‘å, †ÜÆÜ±ÜÜ íÑÜÞø´ÜÄÜ´Ü ¢íÜÃÜÏÜÜØ ŸÑÜÜÓå †ÜÆÜ±Üå ÃÜËÜìÜ‰ÃÜå íÜïÜ ³Ü‰ ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ´Ü¢†å “ß†å ´ÑÜÜÓå ÏÜÃÜÏÜÜØ ïÜÓÏÜÜ‰†å “ß†å, †ÃÜå ÆÜ‘²Ü‰ è‰†å ´ÑÜÜÓå ÃÜßœÜàØ ¡å‰†å “ß†å. ÆÜÓØ´Üà ¹åïÜ ¹åïÜÃÜÜ íÑÜíÜ÷ÜÓÜåÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üå ÏÜà´ôÜ¼ßÄÜßÓß †åüêÜå †ôÜ´ÑÜ, Õ÷ôÜÜ, íÜÄÜåÓå ‘ÓíÜÜØ †åÏÜÜØ ïÜÓÏÜ ÏÜÜÃÜ´ÜÜ ÃÜ³Üß, ôÜÄÜíÜ² ÷ÜåÑÜ ´ÑÜÜØ ôÜàÁÜß ÆÜÜìíÜÜÃÜÜå ¹åƒÜÜíÜ ‘Óß†å “ß†å †ÃÜå ¹åïÜÃÜÜå ôíÜÜ³ÜÚ ´Üå “Üå²íÜÜ³Üß ôÜÁÜÜ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ƒÜàêêÜØƒÜàêêÜÜ ‹ÆÜÓÃÜÜå ¹åƒÜÜíÜ ‹´ÜÜÓß ÃÜÜƒÜß†å “ß†å. †åÏÜÜØ ‘ïÜàØ ïÜÓÏÜ ÍÜÓåêÜàØ ‘ÑÜàÛ †åÏÜ ÏÜÃÜ³Üß ÆÜ±Ü ÏÜÜÃÜ´ÜÜ ÃÜ³Üß. †Ü ËÜÜËÜ´ÜÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üß ÏÜÜÃÑÜ´ÜÜ èà¹ß “å. ¹åïÜÃÜÜ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

‘ÜÏÜÏÜÜØ—¡÷åÓ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ÆÜ±Ü ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ‹ÆÜÓ ƒÜ²Ü Ó÷åíÜàØ †åÏÜÜØ è ôÜÜœÜàØ ÏÜÃÜàóÑÜ´íÜ “å †åÏÜ è †ÜÆÜ±Üå ÏÜÜÃÜß†å “ß†å. ôíÜÜ³ÜÚ ôÜÜÁÜíÜÜÃÜß ôÜÄÜíÜ² ¡å‰ÃÜå ôÜÜœÜàØ íÜ´ÜÚÃÜ ´Ü¢ ËÜåôÜíÜàØ †å †ÜÆÜ±ÜÜ ÏÜÜÃÜíÜß ¢íÜÃÜÏÜÜØ ïÜÓÏÜ ÍÜÓåêÜàØ “å, ÏÜÜ±ÜôÜÃÜß ÏÜÜ±ÜôÜÜ‰ÃÜå ”ÜØƒÜÆÜ êÜÄÜÜ²ÃÜÜÓàØ “å, ´ÜÜå ¹åïÜÃÜÜ ‘å üÜåìßÃÜÜ íÑÜíÜ÷ÜÓÏÜÜØ †åíÜàØ íÜ´ÜÚÃÜ ÃÜßœÜàØ ÏÜüßÃÜå §œÜàØ ‘åÏÜ ³Ü‰ ïÜ‘å? †ÜÆÜ±ÜÜå ôÜØ‘êÆÜ “å ‘å †ÜÆÜ±Üå †åíÜß ñÜ½Ü³Üß œÜÜêÜíÜàØ “å. ´Üå³Üß †ÜÆÜ±ÜÜå †å ÆÜ±Ü ôÜØ‘êÆÜ “å ‘å †ÜÆÜ±Üå †åíÜÜ ôíÜÓÜŸÑÜÃÜß ÓœÜÃÜÜ ‘ÓíÜß “å ‘å èåÃÜÜ ÆÜÜÑÜÜÏÜÜØ ôÜ´ÑÜ, †Õ÷ôÜÜ †ÜÝ¹ †å‘Ü¹ïÜ ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ. ËÜß¡†Üå ÍÜêÜå ´ÜåÃÜå †ïÜøÑÜ ‘÷ßÃÜå ´ÜÓ“Üå²å, ÆÜ±Ü †ÜÆÜ±Üå ¡±Üß†å “ß†å ‘å èå ÆÜÂ¡†Üå †ôÜ´ÑÜÃÜå Óô´Üå œÜÜêÜß ôíÜÜ³ÜÚ ôÜÜÁÜß êÜåíÜÜ èïÜå ´ÜåÏÜÃÜå øÑÜÜÓå‘ ÆÜÜ“Ü íÜìíÜàØ è ÆÜ²ïÜå, ‘ÜÓ±Ü ‘å ¡å ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ôíÜÜ³ÜÚ ƒÜÜ´ÜÓ ôÜ´ÑÜ†Õ÷ôÜÜ “Üå²íÜÜÃÜÜå †å‘ ÆÜÂ¡ÃÜå ËÜÜÁÜ ÃÜ³Üß ´ÜÜå ËÜß¢ ÆÜÂ¡†ÜåÃÜå ÆÜ±Ü ïÜÜ ÏÜÜüå ËÜÜÁÜ ÷ÜåÑÜ? ´Üå†Üå ïÜÜ ÏÜÜüå ÆÜ÷åêÜß ÆÜÂ¡†Üå ‘Ó´ÜÜØ †å ÏÜÜÄÜÚÏÜÜØ †Üå“ß ¥´ÜÓïÜå? †ÜíÜß ÆÜÂ¡†Üå øÑÜÜÓå‘

†ÃÜàÍÜíÜÃÜß «Üå‘ÓÜå ƒÜÜ‰ÃÜå ¡±ÜïÜå è ‘å ôíÜÜ³ÜÚ ôÜÜÁÜíÜÜ ÏÜÜüå †ôÜ´ÑÜÕ÷ôÜÜÃÜÜå ÏÜÜÄÜÚ üâØ‘Üå †ÃÜå ôÜ÷åêÜÜå ¹åƒÜÜÑÜ “å, ÆÜ±Ü ´Üå ƒÜÓåƒÜÓ üâØ‘Üå ÆÜ±Ü ÃÜ³Üß †ÃÜå ôÜ÷åêÜÜå ÆÜ±Ü ÃÜ³Üß. ´ÜåÏÜÜØ ÏÜ÷ÜôÜØ÷ÜÓÜå, ÏÜ÷Ü¹à:ƒÜÜå, ÏÜ÷ÜÆÜ²´Üß³Üß ´Üå†Üå ËÜœÜß ïÜ‘íÜÜÃÜÜ ÃÜ³Üß. êÜÜØËÜå ôÜÓíÜÜìå ´ÜÜå ôÜ´ÑÜ†Õ÷ôÜÜÃÜÜå ÏÜÜÄÜÚ è üâØ‘Üå “å. ´ÜåÏÜÜØ ‘óüÜå ´ÜÜå ÷ïÜå, ÆÜ±Ü ´Üå ¡´ÜÃÜÜØ ÃÜÜå´ÜÓåêÜÜØ ÷ÜåíÜÜ³Üß ÏÜß«ÜØ êÜÜÄÜïÜå, †ÜÆÜ±ÜÃÜå §œÜå œÜ²ÜíÜïÜå, †ÃÜå ÏÜÃÜàóÑÜ-‘àüàÏËÜÃÜå †Üèå “å ´ÜåÃÜÜ ‘Ó´ÜÜØ ‘Ø‰‘ íÜÁÜÜÓå ‹ÃÃÜ´Ü †ÃÜå ôÜàƒÜß ËÜÃÜÜíÜïÜå. ¡÷åÓ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ÃÜ ÷ÜåÑÜ, ôíÜÓÜŸÑÜ ÏÜì´ÜàØ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ÄÜÏÜå ´Üå Óô´Üå èíÜàØ, †åÏÜ ÏÜÜÃÜÃÜÜÓÜ †ÜÆÜ±ÜÜ ¹åïÜÏÜÜØ ÆÜ±Ü ³ÜÜå²Ü ÃÜ³Üß. ´Üå†Üå †ÜÆÜ±ÜÜ íÜ´ÜÚÃÜÃÜå ÷ôÜïÜå. ´ÜåÏÜÃÜå ÷ôÜ´ÜÜØ †å‘¹ÏÜ †ü‘ÜíÜß ‘åÏÜ ïÜ‘ß†å? ôÜ´ÑÜ, †Õ÷ôÜÜ †ÜÝ¹ ÝôÜ½ÜÃ´ÜÜå ‹ÆÜÓ †²ÄÜ Ó÷ßÃÜå †ÜÆÜ±Üå ´ÜåÏÜÜØ³Üß ôíÜÓÜŸÑÜ ÓœÜíÜÜÃÜß ïÜÞø´Ü ÆÜå¹Ü ‘Óß ËÜ´ÜÜíÜßïÜàØ, †ÃÜå ´Üå ËÜ´ÜÜíÜß ïÜ‘ß†å ÃÜ÷Î ´ÑÜÜØ ôÜàÁÜß ÁÜßÓè³Üß ´ÜåÏÜÃÜàØ ÷ôÜíÜàØ ôÜ÷ÃÜ ‘ÑÜåÚ è‰ïÜàØ. 

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜØ ‘åìíÜ±ÜßÝíÜóÜÑÜ‘ ÆÜàô´Ü‘Üå ‘åìíÜ±ÜßÃÜÜå ‘ÜåÑÜ²Üå ÄÜÜØÁÜß¢ ƒÜÓß ‘åìíÜ±Üß ÄÜÜØÁÜß¢ ÆÜÜÑÜÜÃÜß ‘åìíÜ±Üß ÄÜÜØÁÜß¢ †Ü´ÏÜÓœÜÃÜÜ †³ÜíÜÜ †ÜñÜÏÜß ‘åìíÜ±Üß èà ÄÜ´ÜÓÜÏÜ ¹íÜå ¢íÜÃÜÃÜàØ ÆÜÓÜå° ÆÜÂÍÜà¹ÜôÜ ÄÜÜØÁÜß ËÜàÝÃÜÑÜÜ¹ß ÝïÜšÜ±Ü (ÃÜ‡ ´ÜÜêÜßÏÜ)ÃÜß †æÝ´Ü÷ÜÝôÜ‘ †ÃÜå íÜæœÜÜÝÓ‘ ÝíÜ‘ÜôÜÑÜÜµÜÜ œÜØº‘ÜØ´Ü ‹ÆÜÜÁÑÜÜÑÜ ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ ÄÜÜØÁÜßÃÜß ‘åìíÜ±ÜßÃÜß ÝÉêÜôÜâÉß ²Üç. ÏÜÝ±ÜÍÜÜ‰ ÆÜüåêÜ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜàØ ÝïÜšÜ±Ü¹ïÜÚÃÜ (†åÏÜÃÜÜ è ïÜË¹ÜåÏÜÜØ) ôÜØ. ÏÜ. ¡å. ÆÜüåêÜ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

_ 80.00 _ 60.00 _ 50.00 _ 125.00 _ 150.00 _ 35.00 _ 60.00 _ 60.00

265

êÜÜå‘íÜ´ôÜêÜ êÜÜå‘ÃÜÜÑÜ‘ : èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ ÃÜÜÓÜÑÜ±Ü ‹ÏÜÜïÜØ‘Ó ¡åïÜß ¹åïÜÃÜß ôÜíÜÜ ôÜÜå ‘ÓÜå²ÃÜß íÜô´ÜßÏÜÜØ ‹ÆÜÓ ïÜßóÜÚ‘ÏÜÜØ è±ÜÜíÑÜÜ ÆÜÂÏÜÜ±ÜåÃÜÜå ‘Üå‰ `êÜÜå‘íÜ´ôÜêÜ êÜÜå‘ÃÜÜÑÜ‘' ÃÜèÓå œÜ°´ÜÜå ÃÜ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ôíÜÜ´ÜØµÑÜÜå¶ÜÓ ÍÜÜÓ´ÜÏÜÜØ †åíÜÜ “åêêÜÜ ÃÜå´ÜÜ ´ÜÓß‘å †íÜïÑÜ èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ ÃÜÜÓÜÑÜ±Üå è †ü‘íÜàØ ÆÜ²å. ŒÏÜÓÃÜß íÜßôÜß ‘å µÜßôÜßÏÜÜØ Ó÷åêÜß ÆÜå°ßÃÜå ‘¹ÜœÜ èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜÃÜàØ ÃÜÜÏÜ-‘ÜÏÜ †¡±ÑÜàØ ‘å †Üå“àØ ¡±Üß´ÜàØ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ´ÜåÏÜÃÜå Ý¹êÜÜôÜÜå, ‘å †å ÏÜÜüå †Ü™ÜÜ´Ü ÆÜÜÏÜíÜÜÃÜàØ ‘Üå‰ ‘ÜÓ±Ü ÃÜ³Üß. ‘åÏÜ ‘å †åÏÜÜØ ‘Üì˜ÏÜ èåüêÜÜå è ÉÜìÜå ÓÜè‘ßÑÜ-ôÜÜÏÜÜÝè‘ ÃÜå´ÜÜ†ÜåÃÜÜå ÆÜ±Ü ÓûÜå “å. ÆÜÓØ´Üà ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÏÜÜüå ´ÜåÃÜÜå †ÉôÜÜåôÜ ‘å ÃÜå´ÜÜ†Üå ÆÜÂ´ÑÜå ´ÜåÃÜÜå ÓÜåóÜ “Üå²ß, ‘Ø‰‘ `êÜÄÜå ÷Ü³Ü' íÜÜØœÜíÜÜ ÏÜìß è´ÜàØ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ´ÜåÃÜÜå †ÜÃÜØ¹ ”²ÆÜß êÜåíÜÜ èåíÜÜå “å. ÍÜÜÓ´ÜßÑÜ ÓÜè‘ÜÓ±ÜÏÜÜØ ÆÜØœÜÜÑÜ´Ü³Üß êÜ‰ÃÜå ôÜØôÜ¹ ôÜàÁÜß ¹ß«ß ÃÜ ÄÜÏÜ´Üß ËÜåÝ÷ôÜÜËÜ ËÜÜËÜ´ÜÜå íÜœœÜå êÜÜå‘ÃÜÜÑÜ‘ èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ ÃÜÜÓÜÑÜ±Ü(èåÆÜß)ÃÜÜå êÜ²Ü‘à †åüêÜÜå è èà ôíÜÍÜÜíÜ †êÜÄÜ ´ÜÓß †ÜíÜ´ÜÜå. ‹ÏÜÜïÜØ‘Ó ¡åïÜß†å ÑÜÜÓå‘ ‘ÜêÜåêÜ‘Ó ÏÜÜüå íÜÜÆÜÓåêÜÜ ïÜË¹ÜåÏÜÜØ è ‘÷ß†å ´ÜÜå †Ü”Ü¹ß ÆÜ“ß ‘Üå‰‘ ‘Üìå ¹åïÜÃÜß ÷íÜÜÏÜÜØ †åÏÜÃÜß `ôÜØô‘ÜÓÏÜÜÁÜàÓß'ÃÜÜå ôÆÜïÜÚ ÷´ÜÜå. ôÜ¶ÜÜÏÜÜØ ÃÜ÷Î Ó÷ßÃÜå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå íÜÜÓôÜÜå ¡ìíÜíÜÜÏÜÜØ èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ ÏÜÜåƒÜÓå ÷´ÜÜ. ôÜØÆÜâ±ÜÚ ˜ÜØÝ´ÜÃÜÜ †Ü ºóüÜ †ÃÜå ËÜßèàØ ôíÜÓÜè ‘÷åíÜÜÑÜ “å, †å ÏÜåìíÜß †ÜÆÜÃÜÜÓ †Ü ÃÜå´ÜÜÃÜÜå ÏÜåìÜÆÜ ‘ÓÜíÜå “å ôíÜÜ´ÜØµÑÜ †ÃÜå ôíÜÜ´ÜØµÑÜÜå¶ÜÓ, ËÜØÃÜå œÜìíÜìÜåÃÜÜ ôÜÝ˜ÑÜ ôÜÜšÜß ‘ÝíÜ ‹ÏÜÜïÜØ‘Ó ¡åïÜß. . .

èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ èåíÜÜ ÃÜå´ÜÜ†Üå †åíÜß ÏÜÜüßÃÜÜ ËÜÃÜåêÜÜ ÷ÜåÑÜ “å ‘å ´ÜåÏÜÃÜå ïÜË¹ÃÜß ÆÜàóÆÜÜØèÝêÜ†Üå †ÆÜßÚ †ÍÜÓÜ‰†å œÜ°ÜíÜíÜÜ ÏÜàï‘åêÜ “å. íÜÁÜÜÓå ôÜÜÓß ÏÜÜÃÜíÜ ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜÜØ ôíÜÆÃÜÜØ ôÜåíÜÃÜÜÓ ´ÜÏÜÜÏÜÃÜå †å ËÜåœÜåÃÜ ‘ÑÜÜÚ íÜÄÜÓ Ó÷åíÜÜÃÜÜ ÃÜ÷Î. Ý÷Ã¹àô´ÜÜÃÜÃÜÜ †íÜÜÚœÜßÃÜ ÆÜàÃÜÓà´³ÜÜÃÜÃÜÜØ “åêêÜÜØ ¹Üå°ôÜÜå íÜÓôÜÏÜÜØ †ÃÜå‘ ÏÜÜÃÜíÜÓ´ÃÜÜå ÆÜÜøÑÜÜØ. ÆÜÓ´ÜØµÜ´ÜÜÃÜß ÁÜâØôÜÓß ÉÄÜÜíÜß ¹åíÜÜ ÏÜÜüå ¹åïÜå èå ÏÜ÷ÜÃÜ ÆÜÂÑÜ´ÃÜ ‘ÑÜÜåÚ ´Üå ôÜÜæÏÜÜØ êÜÜå‘Üå íÜœœÜå ôÜ´Ü´Ü ‘ÜÏÜ ‘Ó´ÜÜ Ó÷ß ŽœÜÜ ÏÜÜÃÜíÜÏÜâêÑÜÃÜå ô³ÜÜÆÜíÜÜ ÏÜ³ÜÃÜÜÓ µÜ±Ü ÃÜå´ÜÜ†Üå†å ¹àÝÃÜÑÜÜ †ÜƒÜßÃÜàØ ÁÑÜÜÃÜ ƒÜÇœÑÜàØ “å. ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ÷Ü³Üå èåÏÜ èåÏÜ ôíÜÜ´ÜØµÑÜÃÜÜå ôÜØ™ÜóÜÚ íÜÁÜà ÃÜå íÜÁÜà ´ÜßíÜÂ ³Ü´ÜÜå ÄÜÑÜÜå †ÃÜå ÝíÜïÜÜì èÃÜôÜÏÜà¹ÜÑÜ †åÏÜÜØ ¡å²Ü´ÜÜå ÄÜÑÜÜå ´ÜåÃÜß ôÜÜ³Üå ôÜÜ³Üå è ¹àÝÃÜÑÜÜ †ÜÄÜì †å‘ ÏÜÜåüÜ ÏÜÜÃÜíÜÏÜâêÑÜÃÜß ô³ÜÜÆÜÃÜÜ ³Ü´Üß œÜÜêÜß ‘å ÃÜßÝ´ÜÃÜå †ÃÜå ÓÜèÃÜßÝ´ÜÃÜå †êÜÄÜ ÆÜÜ²íÜÜØ ¡å‰†å ÃÜ÷Î. èíÜÜ÷ÓêÜÜêÜ ÃÜå÷Óà†å ôÜØ™ÜóÜÚ œÜÜêÜíÜÜ ‹ÆÜÓÜØ´Ü, ÆÜ“ß³Üß ÓÜŸÑÜÁÜàÓÜ ‹ÆÜÜ²íÜÜÃÜß èíÜÜËÜ¹ÜÓß ‹«ÜíÜß. ÆÜ±Ü †ÃÜå‘ íÜÓôÜÜå †åÏÜÃÜå èåêÜÏÜÜØ ÓÜƒÜÃÜÜÓ ôÜÜÏÜÂÜŸÑÜÃÜÜ ÆÜÂÝ´ÜÝÃÜÝÁÜ œÜÝœÜÚêÜå †åÏÜÃÜå ÏÜÜüå ‘ûàØ ÷´ÜàØ ´ÜåÏÜ ÏÜÜÃÜíÜ¡Ý´ÜÃÜß ËÜå 266

èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ ÃÜÜÓÜÑÜ±Ü 11-10-1902 • 08-10-1979

‘ÏÜ¡åÓß†Üå—ÍÜÑÜ †ÃÜå ÝÁÜ’ÜÓ—´ÜåÃÜÜ³Üß †å ÏÜàø´Ü ÷´ÜÜ. ÓÜèÃÜßÝ´ÜÃÜå ÃÜßÝ´ÜÃÜÜ ÏÜÜìƒÜÜÏÜÜØ †åÏÜ±Üå ¡ìíÜß. ôÜØÑÜàø´Ü ÓÜóü×ôÜØ™ÜÏÜÜØ ‹¹ÖËÜÜåÁÜÃÜ ÷ÜåÑÜ ‘å ÝíÜ¹åïÜÃÜßÝ´ÜÃÜÜ ÆÜÂðÃÜÜå †ØÄÜåÃÜÜ ÆÜÂÝ´ÜÍÜÜíÜÜå ÷ÜåÑÜ, ¹àÝÃÜÑÜÜ †åÏÜÃÜÜ †íÜÜèÏÜÜØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ™ÜÜ Óà”ÜÑÜ †åíÜàØ ‘Ø‰‘ †ÃÜàÍÜíÜ´Üß. [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ ÃÜÜÓÜÑÜ±ÜÃÜÜ ÍÜÜÄÑÜå ôíÜÜ´ÜØµÑÜÜå¶ÜÓ ÑÜàÄÜÏÜÜØ ¹åïÜÏÜÜØ íÜ‘Óß Ó÷åêÜÜ ÍÜÂóüÜœÜÜÓÃÜß ÆÜâ«å †å‘ÜÝÁÜ‘ÜÓ ÃÜ ¡ÏÜå †å ôÜÜÏÜå êÜÜå‘ÜåÃÜå ôÜÜËÜ¹Ü ‘ÓíÜÜ ÏÜÜüå—êÜÜå‘ïÜÞø´Ü èÄÜÜíÜíÜÜ ÏÜÜüå—†ÜØ¹ÜåêÜÃÜÜå œÜêÜÜíÜÜÃÜàØ †ÜíÑÜàØ, ´Üå †åÏÜ±Üå ÃÜæÝ´Ü‘´ÜÜÃÜß ™Ü±Üß ŽœÜß ôÜÆÜÜüß†å †ØÄÜ´ÜêÜÜÍÜ ‘å ÓÜÄÜ¿åóÜ³Üß ¹âÓ Ó÷ß œÜêÜÜíÑÜÜØ. ÏÜÜ±ÜôÜÜ‰ÃÜß èå ŽœÜß ‘šÜÜ †åÏÜ±Üå ¡ìíÜß †å³Üß ¹åïÜÃÜÜ †Ø´ÜÓÜ´ÏÜÜ èåíÜÜ †å ËÜÃÜß ÓûÜ †ÃÜå ¹àÝÃÜÑÜÜ†å †åÏÜÃÜå ÄÜÜØÁÜßÃÜå ÆÜÄÜêÜå œÜÜêÜÃÜÜÓ ‹ÏÜ¹Ü ÏÜÜÃÜíÜ ´ÜÓß‘å ¡åÑÜÜ. †Ü ôÜ¹ß[íÜßôÜÏÜß] ¹àÝÃÜÑÜÜ ËÜå ÏÜ÷ÜÃÜ ÑÜà½ÜåÏÜÜØ ÆÜôÜÜÓ ³Ü‰ “å †ÃÜå ËÜß¡ †ÃÜå‘ ÃÜÜÃÜÜØ-ÏÜÜåüÜØ ‘ÜÓÏÜÜ ÑÜà½Üå ƒÜå²ÜÑÜÜØ “å—ËÜå ´ÜÜå †Ü šÜ±Üå œÜÜêÜß ÓûÜØ “å—´ÜåÏÜÜØ ÍÜÜÓ´Üå ÄÜÜØÁÜß, èíÜÜ÷ÓêÜÜêÜ †ÃÜå èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ èåíÜÜ ÏÜ÷ÜÃÜàÍÜÜíÜÜå ¿ÜÓÜ ÃÜßÝ´Ü³Üß ÓÜèÃÜßÝ´ÜÃÜå †ìÄÜß ÃÜ ÓÜƒÜíÜÜÃÜÜå, ‘÷åíÜÜ´ÜÜ ÝíÜÓÜåÁÜß†Üå ÆÜÂ´ÑÜå íÜæÓÍÜÜíÜ-¹àÍÜÜÚíÜ ÃÜ ÓÜƒÜíÜÜÃÜÜå, ôÜÝ÷ó±Üà´ÜÜÃÜÜå ôÜØ¹åïÜ «ôÜÜíÑÜÜå “å ´Üå ôÜØ¢íÜÃÜß éÆÜ ËÜÃÜå †åíÜÜå “å. ÓÜè‘ÜÓ±ÜÃÜå †åÏÜ±Üå ôÜÜØ‘²Ü †³ÜÚÏÜÜØ ¡åÑÜàØ ÃÜ÷Î—†åüêÜå ‘å ôÜ¶ÜÜ‘ÜÓ±ÜÏÜÜØ ‰Ý´ÜñÜß ÏÜÜÃÜß ÃÜ÷Î. ÏÜÜÃÜíÜôÜÏÜÜèÃÜÜ ôÜÜœÜÜ Ý÷´ÜÃÜàØ ôÜÜÁÜÃÜ ÓÜè‘ÜÓ±Ü ³Ü‰ ïÜ‘å †å ´Üå†Üå ¡å‰ ïÜ‘´ÜÜ ÷´ÜÜ †ÃÜå ´Üå³Üß †åÃÜå “å‘ “Üå²ß ¹‰ ïÜøÑÜÜ ÃÜ÷Î. ÓÜè‘ÜÓ±Ü³Üß†å ¹âÓ ÓûÜ ÃÜ÷Î. ÆÜ¹³Üß—ôÜ¶ÜÜÁÜÜÓ±Ü³Üß ¹âÓ ÓûÜ. ÍÜêÜÍÜêÜß ÓÜè‘ßÑÜ ÝÉêÜôÜâÉß†Üå íÜÜ´ÜÜå ´ÜÜå êÜÜå‘ÃÜÜ ÍÜêÜÜÃÜß ‘Óå ÆÜ±Ü ÓÜè‘ÜÓ±ÜÃÜå ôÜÜÁÜÃÜÃÜå ËÜ¹êÜå ôÜÜÁÑÜ ÏÜÜÃÜß ËÜåôÜíÜÜ³Üß— ôÜ¶ÜÜÆÜÂÜÞÆ´Ü †ÃÜå ôÜ¶ÜÜÁÜÜÓ±ÜÃÜÜ óÜ²ÒØµÜÏÜÜØ ÆÜÝÓ±ÜÏÜß ïÜ‘å “å †å †åÏÜÃÜß ÃÜÓíÜß †ÜØƒÜå ¡å‰ êÜßÁÜàØ. †å †³ÜÚÏÜÜØ †å ÄÜÜØÁÜßÃÜß ÃÜ¢‘ÏÜÜØ ÃÜ¢‘ “å. íÜ´ÜÚÏÜÜÃÜ ôÜÏÜÑÜÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜßÃÜÜ ôÜÜœÜÜ †ÃÜàÑÜÜÑÜß ´ÜÓß‘å ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜÜ ‘åüêÜÜ‘ †ÄÜÂ±Üß†Üå†å ´ÜåÏÜÃÜå ¡åÑÜÜ †åÏÜÜØ ‘Üå‰ †ÜÿÜÑÜÚ ÃÜ³Üß. ¹åïÜ ôíÜ´ÜØµÜ ËÜÃÑÜÜ ÆÜ“ß 28 íÜóÜåÚ ôÜÓÏÜàƒÜ´ÑÜÜÓïÜÜ÷ßÃÜÜ ÏÜÜÄÜÚ ‹ÆÜÓ è‰ ÆÜ÷ÜÇœÑÜÜå, ´ÜåÏÜÜØ³Üß ËÜœÜßÃÜå ËÜß¢ íÜÜÓ ôíÜÜ´ÜØµÑÜ †å ÆÜÜÏÑÜÜå ´Üå ¡ÄÜÂ´Ü ‘ÓíÜÜÏÜÜØ ÓœÑÜÜÆÜœÑÜÜ ÓûÜ. ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

ÓÜè‘ÜÓ±ÜÃÜå †åÏÜ±Üå ôÜÜØ‘²Ü †³ÜÚÏÜÜØ ¡åÑÜàØ ÃÜ÷Î— †åüêÜå ‘å ôÜ¶ÜÜ‘ÜÓ±ÜÏÜÜØ ‰Ý´ÜñÜß ÏÜÜÃÜß ÃÜ÷Î. ÏÜÜÃÜíÜôÜÏÜÜèÃÜÜ ôÜÜœÜÜ Ý÷´ÜÃÜàØ ôÜÜÁÜÃÜ ÓÜè‘ÜÓ±Ü ³Ü‰ ïÜ‘å †å ´Üå†Üå ¡å‰ ïÜ‘´ÜÜ ÷´ÜÜ †ÃÜå ´Üå³Üß †åÃÜå “å‘ “Üå²ß ¹‰ ïÜøÑÜÜ ÃÜ÷Î. ÓÜè‘ÜÓ±Ü³Üß†å ¹âÓ ÓûÜ ÃÜ÷Î. ÆÜ¹³Üß–ôÜ¶ÜÜÁÜÜÓ±Ü³Üß ¹âÓ ÓûÜ. ÍÜêÜÍÜêÜß ÓÜè‘ßÑÜ ÝÉêÜôÜâÉß†Üå íÜÜ´ÜÜå ´ÜÜå êÜÜå‘ÃÜÜ ÍÜêÜÜÃÜß ‘Óå ÆÜ±Ü ÓÜè‘ÜÓ±ÜÃÜå ôÜÜÁÜÃÜÃÜå ËÜ¹êÜå ôÜÜÁÑÜ ÏÜÜÃÜß ËÜåôÜíÜÜ³Üß–ôÜ¶ÜÜÆÜÂÜÞÆ´Ü †ÃÜå ôÜ¶ÜÜÁÜÜÓ±ÜÃÜÜ óÜ²ÒØµÜÏÜÜØ ÆÜÝÓ±ÜÏÜß ïÜ‘å “å †å †åÏÜÃÜß ÃÜÓíÜß †ÜØƒÜå ¡å‰ êÜßÁÜàØ. †å †³ÜÚÏÜÜØ †å ÄÜÜØÁÜßÃÜß ÃÜ¢‘ÏÜÜØ ÃÜ¢‘ “å

èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ ÃÜ‘ÓÜ ÓÜè‘ÜÓ±ÜÏÜÜØ ‘åÏÜ ÃÜ ÓûÜ, ôÜ¶ÜÜô³ÜÜÃÜ ÆÜÓ ÆÜ÷ÜÇœÜßÃÜå ôÜåíÜÜ ‘åÏÜ ÃÜ ‘Óß—†åíÜÜ ÆÜÂðÃÜÜå ‹«ÜíÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜå †å ôíÜÜÍÜÜÝíÜ‘ “å. èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ ÃÜƒÜÝïÜƒÜ êÜÜå‘‘ÜÓ±ÜÏÜÜØ ÓØÄÜÜÑÜåêÜÜ ÷´ÜÜ, ôÜ¶ÜÜ‘ÜÓ±ÜÏÜÜØ ÷ÓÝÄÜè ÃÜ÷Î. ôÜ¶ÜÜÃÜÜ ´Ü¶íÜÃÜå †ÜåìƒÜ´ÜÜ, ôÜ¶ÜÜÃÜß ÏÜÜíÜè´Ü ÑÜÜåÄÑÜ Óß´Üå ³ÜÜÑÜ ´Üå ÏÜÜüå ¡ÄÜÂ´Ü ÷´ÜÜ, ôÜ´Ü´Ü ôÜÕœÜ´Ü ÷´ÜÜ. ÆÜ±Ü ôÜ‘ì ôÜ¶ÜÜÃÜß ÄÜØÄÜÜåµÜß êÜÜå‘ïÜÞø´Ü, ´ÜåÃÜå ôÜØœÜÜÝÓ´Ü ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †åÏÜ±Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ¢íÜÃÜ‘ÜÑÜÚ ¡åÑÜàØ. ôíÜÜ´ÜØµÑÜÃÜÜØ †ÜÓØÍÜÃÜÜØ íÜÓôÜÜåÏÜÜØ ÃÜå÷Óà ôÜÜ³Üå ôÜÏÜÜèíÜÜ¹ß†Üå ¡å²ÜÑÜ †åíÜß íÜÜüÜ™ÜÜüÜå œÜÜêÜß, ÆÜ±Ü ´Üâüß ÆÜ²ß. †å‘ íÜÜÓ †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ÏÜÜØ ôÜ¹ÖÄÜ´Ü Ýè´ÜåÃº ÏÜ÷å´ÜÜ1ÃÜå ´ÑÜÜØ ”Ü² ÃÜßœÜå œÜœÜÜÚÏÜÜØ èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜå ‘ûàØ: `‘åÝËÜÃÜåüÏÜÇ èíÜÜ÷ÓêÜÜêÜ †‘åêÜå ÷Ì,' ÏÜÜÓÜ èåíÜÜ³Üß ËÜÜåêÜÜ‰ ÄÜÑÜàØ: `†ÄÜÓ †ÜÆÜ ôÜÜ³Ü ¹å´Üå ´ÜÜå ÷ÏÜÇ ¹Üå èíÜÜ÷ÓêÜÜêÜ ÝÏÜêÜ ¡´Üå.' èå.ÆÜß.†å èÓß‘ ƒÜÏÜœÜÜ‰ÃÜå †ØÄÜÂå¢ ‘÷åíÜ´ÜÃÜß ÑÜÜ¹ †ÜÆÜß ‘å †å‘ ‘ÜåÑÜêÜ³Üß íÜôÜØ´Ü ¡ÏÜ´Üß ÃÜ³Üß. †ÜƒÜÜå †ÝÍÜÄÜÏÜ ËÜ¹êÜÜíÜÜå ¡å‰†å. ÝíÜœÜÜÓÜå †åÃÜÜ †å, ÆÜšÜ´ÜØµÜ †åÃÜàØ †å, ÃÜÜå‘ÓïÜÜ÷ß †åÃÜß †å—´ÜÜå ÆÜ“ß ´ÜÏÜå ¡å²Ü‰ÃÜå ‘ÜØ‰ ÃÜíÜàØ ‘Óß ïÜ‘Üå †å †ÜïÜÜ ‘åíÜß? ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß èå ‘ÜØ‰ ôÜÏÜÄÜÂÆÜ±Üå ‘ÓíÜÜÃÜß ÃÜåÏÜ 1 ÄÜàèÓÜ´ÜÏÜÜØ ôÜÏÜÜèíÜÜ¹ß ÆÜšÜÃÜÜ †ÜÓØÍÜÃÜÜ ‘ÜÑÜÚ‘ÓÜå ÆÜæ‘ß †å‘.

267

ÆÜšÜÜÆÜšÜßÃÜÜ †ØÁÜÜÆÜÜÏÜÜØ ôÜÓ¹ÜÓÃÜÜ ÉÜìÜÃÜå †ÃÜå èíÜÜ÷ÓêÜÜ¢ÃÜÜ ÉÜìÜÃÜå †íÜÄÜ±ÜíÜÜÃÜÜ ÆÜÂÑÜ´ÃÜÜå ³ÜÜÑÜ “å, ´ÜåÏÜ èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ †ØÄÜå ÆÜ±Ü ³ÜïÜå, ÄÜÜØÁÜß¢ †ØÄÜåÑÜ ´Üå ³ÜíÜÜ ÏÜÜØ²ÒàØ “å. ÆÜ±Ü ÍÜÜÓ´ÜÏÜÜØ ÆÜÜ‘åêÜÜ †Ü ÏÜ÷ÜèÃÜÜå Ý÷ÏÜÜÝºÏÜÜìÜÃÜÜ ‹ÃÃÜ´Ü ïÜäØÄÜÜå ôÜÏÜÜ ÷ÏÜåïÜÜØ ÆÜÂåÓ±ÜÜõÜÜå´Ü ËÜÃÜß Ó÷åíÜÜÃÜÜ “å

÷´Üß †ÃÜå ¢íÜÃÜ üâØ‘Ü´ÜÜØ †å ÆÜÜÓ ÃÜ ÆÜ²ß, ´ÜåíÜàØ ÏÜâêÜÄÜÜÏÜß ôÜíÜÚôÆÜïÜßÚ ‘ïÜØà‘ ³ÜÜÑÜ †å †ÝÍÜêÜÜóÜÜ èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ÃÜÜ ù¹ÑÜÃÜÜå ‘ËÜ¡å êÜ‰ÃÜå ËÜå«åêÜß ¡å‰ ïÜ‘ÜÑÜ “å. †åÏÜÜØ³Üß è ôÜÏÜÑÜ˜ÏÜå `ôÜØÆÜâ±ÜÚ ˜ÜÝÃ´Ü'ÃÜàØ ôíÜÆÃÜ †åÏÜ±Üå ÆÜÂô´Üà´Ü ‘ÑÜàÛ. †åÃÜÜ íÜÜ÷ÃÜ ´ÜÓß‘å ôÜÓ‘ÜÓÜå †åÏÜÃÜÜ ÏÜÃÜÏÜÜØ íÜôÜå †åÏÜ ÃÜ ÷´ÜàØ. ¡ÄÜÂ´Ü ÝíÜÓÜü êÜÜå‘ïÜÞø´Ü ‘Ó´ÜÜØ †Üå“Ü³Üß ÃÜ è œÜÜêÜå †å †åÏÜ±Üå ¡åÑÜàØ †ÃÜå êÜÜå‘ïÜÞø´ÜÃÜå ôÜØœÜÜÝÓ´Ü ‘ÓíÜÜÏÜÜØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ¢íÜÃÜ‘ÜÑÜÚ ÏÜÜÃÑÜàØ. èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜÏÜÜØ ÝíÜÓÜü †ÜØ¹ÜåêÜÃÜÜå èÄÜÜíÜíÜÜÃÜß èåüêÜß ïÜÞø´Ü ÷´Üß ´ÜåüêÜß è ïÜÜØ´Ü †ÃÜå ÃÜ’Ó ÓœÜÃÜÜ´ÏÜ‘ ‘ÜÑÜÚ ‘ÓíÜÜÃÜß ïÜÞø´Ü ÷´Üß, èåÃÜÜ ´ÜÓÉ ÆÜâÓ´ÜàØ ÁÑÜÜÃÜ †ÆÜÜÑÜ ´ÜÜå ôÜ¶ÜÜ ôíÜß‘ÜÓßÃÜå èíÜÜËÜ¹ÜÓß ‘åÏÜ †¹Ü ÃÜ ‘Óß†å ´ÜåíÜÜå ÆÜÂðÃÜ ÆÜ±Ü ÆÜâ“íÜÜ íÜÜÓÜå ÃÜ Ó÷å. †ìÄÜÜ êÜÜÄÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ ´ÑÜÜÓåÑÜ èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ ÆÜÂ¡ÃÜÜ ÆÜÂÜ±ÜéÆÜ ÆÜÂðÃÜÜå ôÜÜ³Üå ‘åíÜÜ ÝÍÜ²ÜÑÜåêÜÜ Ó÷å´ÜÜ ÷´ÜÜ! œÜØËÜêÜƒÜß±ÜÃÜÜ ²Ü‘à†ÜåÃÜß ôÜÏÜôÑÜÜ ‹‘åêÜíÜÜÏÜÜØ †å ÓÜå‘ÜÑÜ. ÏÜÃÜå èå. ÆÜß.ÃÜÜ ¢íÜÃÜÃÜÜ ÝíÜÝíÜÁÜ †ÁÑÜÜÑÜÜåÏÜÜØ †ÜØ´Ü‘íÜÜ¹ß†ÜåÃÜß ¡ôÜÜÝœÜ¬ß ôÜÜ³Üß†ÜåÃÜå ÏÜì´ÜÜØ ÏÜàôÜ÷Óß[ÝËÜ÷ÜÓ]ÏÜÜØ ´Üå†Üå ÆÜÂÍÜÜíÜ´Üß¹åíÜß ôÜÜ³Üå ÆÜ÷ÜÇœÜß è‰ ”Ü² ÃÜßœÜå ÁÜÜÏÜÜ ÃÜÜƒÜß ÄÜÜÏÜÃÜÜØ ‘ÜÏÜÜå— †ÜØ´Ü‘íÜÜ¹ß†ÜåÃÜÜØ ÏÜÜËÜÜÆÜÜåÃÜÜØ ÆÜ±Ü—ÝÃÜÆÜüÜíÜå “å †ÃÜå 268

“åíÜüå †Ü´ÜØ‘íÜÜ¹ß†ÜåÃÜå ÆÜ±Ü ÓœÜÃÜÜ´ÏÜ‘ ‘ÜÑÜÚÃÜß ÏÜ÷¶ÜÜ ôíÜß‘ÜÓíÜÜ ÆÜÂåÓ±ÜÜ †ÜÆÜå “å—†å †ÁÑÜÜÑÜ ƒÜâËÜ ù¹ÑÜØÄÜÏÜ êÜÜÄÜå “å. ÓÜè‘ÜÓ±ÜÃÜß èå. ÆÜß. ÆÜ½Ý´ÜÃÜÜ ÏÜâìÜšÜÓ †åíÜÜ †ÁÑÜÜÑÜÜåÏÜÜØ³Üß ÆÜ‘²ÜïÜå. èå.ÆÜß.†å ™Ü±ÜÜØ ôÜåÝÏÜÃÜÜÓ–ôÜØÏÜåêÜÃÜ ÍÜÑÜÜÛ. œÜâØü±Üß ËÜÁÜÜ ÓÜè‘ßÑÜ ÍÜÂóüÜœÜÜÓÃÜß ÄÜØÄÜÜåµÜß ÷Üå‰ œÜâØü±Üß ôÜàÁÜÜÓÜ ÏÜÜüåÃÜß œÜœÜÜÚÏÜÜØ èÃÜôÜØ™Üß†ÜåÃÜÜå “Üå“ ÆÜ²´ÜÜå ÏÜâ‘ßÃÜå ÆÜ±Ü ¡å²ÜíÜÜ ÏÜÜøôÜÚíÜÜ¹ß†ÜåÃÜå †å ÆÜÂåÓß ïÜøÑÜÜ. ËÜÜØÄêÜÜ¹åïÜÃÜß êÜ²Ü‰ íÜƒÜ´Üå èå. ÆÜß. ÝíÜ¹åïÜÏÜÜØ ôÜ¹ÖÍÜÜíÜ-ÝÏÜïÜÃÜ ‹ÆÜÓ ¥ÆÜ²ÒÜ, ïÜà‘ÃÜÏÜÜØ è †ÜÓËÜ ¹åïÜÏÜÜØ †ÆÜÏÜÜÝÃÜ´Ü ³ÜÑÜÜ ÆÜ±Ü ÁÜßÓè ÷ÜÓå ´ÜÜå èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ ïÜÜÃÜÜ? ôÜàØ¹Ó ‘ÜÑÜÚ ‘ÑÜàÛ. ¹åïÜÏÜÜØ †ÜØ´ÜÓÓÜóü×ßÑÜ ËÜÜØÄêÜÜ¹åïÜ ôÜØÏÜåêÜÃÜ ÆÜ±Ü †åÏÜ±Üå ÍÜÑÜàÛ. êÜÜå‘ïÜÞø´Ü ôÜÜËÜ¹ß ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ÄÜÜØÁÜßÃÜÄÜÓ ‘å Ý¹ê÷ßÏÜÜØ ´ÜÜå ÄÜÏÜå ´ÜåÃÜå ËÜåôÜÜ²ÜåÃÜå! ÷íÜå ÏÜÜÃÜíÜ¢íÜÃÜ †åüêÜàØ ôÜØ‘àêÜ ³Ü´ÜàØ †ÜíÜå “å ‘å êÜÜå‘ïÜÞø´Ü ¡ÄÜÂ´Ü ÷ÜåÑÜ †å è ÏÜÜåüß †ÃÜå ôÜÜœÜß †Üå³ÜéÆÜ ÃÜßíÜ²ß ïÜ‘ïÜå. èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢†å èå ÏÜÜÃÜíÜÝ÷´ÜÃÜÜå ÓÜèÏÜÜÄÜÚ œÜÎÁÑÜÜå †ÃÜå ôÜÜØ‘²Ü ôÜ¶ÜÜ‘ÜÓ±ÜÏÜÜØ ¡´ÜÃÜå ÆÜàÓÜíÜÜ ÃÜ ¹ßÁÜß ´ÜåÃÜß ÆÜÜ“ì †åÏÜÃÜÜ ¸èà ù¹ÑÜÃÜß ÝíÜïÜÜì´ÜÜ, †åÏÜÃÜàØ †´ÑÜÜÓÃÜÜ ‡Ý´Ü÷ÜôÜÃÜàØ ÃÜÓíÜàØ †íÜêÜÜå‘ÃÜ †ÃÜå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå ÆÜÂ´ÑÜšÜ ¹ÜƒÜêÜÜå, †å ÆÜÂåÓ±ÜÜ†Üå ‹ÆÜÓÜØ´Ü ÏÜÃÜå êÜÜÄÜå “å ‘å ÆÜÂÍÜÜíÜ´Üß¹åíÜß ÆÜ±Ü †å‘ ÏÜàƒÑÜ ÆÜÂåÓ±ÜÜ ÷ÜåíÜÜ ôÜØÍÜíÜ “å. ÆÜÂÍÜÜíÜ´Üß¹åíÜß†å êÜÄÃÜ ôÜØôÜÜÓß ôÜàƒÜ ÏÜÜüå ´ÜÜå ‘ÑÜàÛ ÃÜ ÷´ÜàØ. ÆÜÜå´Üå èåÃÜÜØ ôÜ÷-ÁÜÏÜÚœÜÜÝÓ±Üß ËÜÃÑÜÜØ ´Üå ÆÜàÓàóÜ ÄÜÜØÁÜßËÜÜÆÜàÃÜÜ ÏÜÜÄÜÚÃÜå †ÃÜàôÜÓå ÃÜå †èíÜÜìå †åíÜß †åÏÜÃÜß †Ø´ÜÓ´ÜÏÜ †ÜïÜÜ (†ÜÝïÜóÜ è ‘÷ÜåÃÜå) ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ïÜß ÃÜíÜÜ‰? ÆÜÂÍÜÜíÜ´Üß¢ÃÜÜ †íÜôÜÜÃÜ ÆÜ“ß †å‘íÜÜÓ ôÜØôÜ¹ÃÜÜ ‘åÃºßÑÜ ƒÜØ²ÏÜÜØ ñÜß ÄÜØÄÜÜËÜÜÆÜà†å ÏÜÃÜå ‘ûàØ: `ôÜíÜÜÓå èå. ÆÜß.ÃÜå ÏÜëÑÜÜå. †åÏÜÃÜÜÏÜÜØ ¢íÜíÜÜÃÜß ‡œ“Ü (ÝíÜêÜ üà ÝêÜíÜ) ÏÜÇ ÃÜ ¡å‰'. ÏÜÇ ‘ûàØ, `œÜÜêÜÜå, †åÏÜÃÜå ÏÜìß†å.' †å ‘÷å, `†å ´ÜÜå ËÜÆÜÜåÓåÃÜß ÄÜÜ²ß³Üß ÆÜüÃÜÜ ÄÜÑÜÜ.' ÆÜ÷åêÜßíÜÜÓ ÏÜÇ ‘ÜÄÜì êÜƒÑÜÜå †ÃÜå `ÃÜÜÝÍÜÃÜØ¹´Üå ÏÜÓ±ÜÏÜÖ ÃÜÜÝÍÜÃÜØ¹å´Ü ¢ÝíÜ´ÜÏÜÖ'— ¢íÜÃÜÃÜå ÃÜ íÜÁÜÜíÜß†å, ÏÜÓ±ÜÃÜå ÆÜ±Ü ÃÜ íÜÁÜÜíÜß†å, ÆÜÂÍÜÜíÜ´Üß¢ íÜ´ÜßÃÜàØ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

‘ÜÏÜ ÆÜ±Ü ‘ÓíÜÜÃÜàØ “å íÜÄÜåÓå êÜƒÑÜàØ. èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢†å “åêêÜÜØ íÜÓôÜÜåÏÜÜØ èå ‘ÜÏÜ ‘ÑÜàÛ ´Üå³Üß ÍÜÜÓ´ÜÏÜÜ´ÜÜÃÜß †ÜØ´ÜÓ²ß «Óß “å. †å è ÆÜÂÏÜÜ±Üå ÆÜÂÍÜÜíÜ´Üß¢ÃÜÜ †Ü´ÏÜÜ†å ÆÜ±Ü ÆÜâ±ÜÚ ÆÜÂôÜÃÃÜ´ÜÜ †ÃÜàÍÜíÜß ÷ïÜå. èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ †ÃÜå ÆÜÂÍÜÜíÜ´Üß¢ÃÜÜå †ÏÜÜÓÜ ‘àüàØËÜ ôÜÜ³Üå †Ü´ÏÜßÑÜ ôÜØËÜØÁÜ ÷´ÜÜå. †å‘ íÜƒÜ´Ü †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ÏÜÜØ ôÜÜ³Üå ÆÜ±Ü Ó÷åêÜÜØ. ¹ß‘Óß†Üå ‹ÆÜÓ ËÜ÷à ÍÜÜíÜ. ËÜß¢ íÜÜÓ †ÜíÑÜÜ ´ÑÜÜÓå ôíÜÜÝ´Ü ÆÜÓ¹åïÜ ÷´Üß †åüêÜå ‘ÜÄÜìÏÜÜØ êÜƒÑÜàØ, `´ÜàÏ÷ÜÓå ÝËÜÃÜÜ ™ÜÓ ôÜâÃÜÜ êÜÄÜÜ.' 1974ÏÜÜØ ´ÜåÏÜÃÜß ‹¶ÜÓ ÝËÜ÷ÜÓÃÜÜ ÷Ü¢ÆÜàÓ, ôÜß´ÜÜÏÜ°ß ÝèêêÜÜ†ÜåÃÜß ÑÜÜµÜÜÏÜÜØ ÷àØ ôÜÜ³Üå ÓûÜå ÷´ÜÜå. Óô´ÜÜ†Üå ‹ÆÜÓ ÄÜÜÏÜåÄÜÜÏÜ, ôÜÍÜÜô³ÜÜÃÜÜå†å êÜÜå‘ÜåÃÜÜ ‹´ôÜÜ÷ÃÜàØ ¹ïÜÚÃÜ †å †å‘ †ÃÜàÍÜíÜ ÷´ÜÜå. íÜÜ´ÜÜíÜÓ±ÜÏÜÜØ †ÆÜâíÜÚ œÜå´ÜÃÜÜÃÜÜå ôÜØœÜÜÓ ÷´ÜÜå. 1975ÃÜÜ ÃÜíÜåÏËÜÓÏÜÜØ †´ÑÜØ´Ü ËÜßÏÜÜÓ ÷ÜêÜ´ÜÏÜÜØ †åÏÜÃÜå “Üå²ß ÏÜâøÑÜÜ ´ÑÜÜÓå Ý¹ê÷ßÏÜÜØ ÷ÜçÝôÆÜüêÜÏÜÜØ †åÏÜÃÜå ÏÜìíÜÜ ÄÜÑÜÜå ÷´ÜÜå. ÆÜÄÜ ôÜâ¢ ÄÜÑÜåêÜÜ ÷´ÜÜ. †íÜÜè ËÜ÷à è šÜß±Ü ÷´ÜÜå. ÆÜ“ß ÏÜàØËÜ‰ èôÜêÜÜå‘ÏÜÜØ ÆÜ±Ü †íÜÜÓÃÜíÜÜÓ ÏÜìíÜÜ è´ÜÜå. ÆÜü±ÜÜ ËÜå íÜÜÓ ƒÜËÜÓ ‘Ü°íÜÜ ÄÜÑÜÜå ÷´ÜÜå. “åêêÜÜ ÉåËÜÂà†ÜÓßÏÜÜØ ÄÜÑÜÜå ´ÑÜÜÓå ÆÜÂÏÜÜ±ÜÏÜÜØ ´ÜåÏÜÃÜß ´ÜÝËÜÑÜ´Ü ôÜÜÓß ÷´Üß. ôÜÜØèå ³ÜÜå²àØ‘ ËÜ÷ÜÓ ÃÜß‘ì´ÜÜ. ¹Ü¹Ó ôÜàÁÜß †ÜíÜ´ÜÜØ èÏÜ±Üß ´ÜÓÉ ¹ßíÜÜêÜ ÆÜÓ ôÜÜ³Üß êÜÜåÝ÷ÑÜÜÃÜß “ËÜß †ÜÄÜì ¥ÍÜÜ Ó÷ß ÄÜÑÜÜ. êÜ²Ü‘ ÏÜÜ±ÜôÜ ôÜàØ¹Ó ‘åüêÜÜå êÜÜÄÜå “å—†å ¡´ÜÃÜÜ ‹¹ÖÄÜÜÓ ôÜÜ³Üå ÝÏÜµÜÃÜß “ËÜß ´ÜÓÉ ¡å‰ ÓûÜ. ÄÜØÄÜÜ‘ÜØ«å ÆÜÜå´Üå ô³ÜÜÆÜåêÜÜ ôÜÏÜÜèôÜØïÜÜåÁÜÃÜ-‘åÃºÃÜÜ ‹´ÜÜÓå ÏÜÃÜå ÏÜâ‘ß ËÜ÷åÃÜÃÜå ™ÜåÓ ÄÜÑÜÜ. ôÜíÜÜÓå †åÏÜÃÜß ôÜÜ³Üå ÃÜÜô´ÜÜ ÏÜÜüå èíÜÜÃÜàØ ÷´ÜàØ. †ÄÜÜïÜß ‹ÆÜÓ ƒÜàêêÜÜÏÜÜØ †ÏÜå ËÜå-†°ß ‘êÜÜ‘, ²ÜÑÜÜÝêÜÝôÜôÜ ÏÜÜüå †å ¥«ÒÜ ´ÑÜÜØ ôÜàÁÜß íÜÜ´ÜÜå ‘Ó´ÜÜ ËÜå«Ü. †ÄÜÜïÜß ÷´Üß ÃÜÜÃÜ‘²ß ÆÜ±Ü †´ÑÜØ´Ü ôÜàØ¹Ó ÝƒÜêÜåêÜÜØ ÄÜàêÜÜËÜÜå³Üß ‹ÍÜÓÜ´Üß ÷´Üß. ÄÜàêÜÜËÜÜåÃÜß èÏÜÜ´ÜÏÜÜØ è‰ œÜ°ÒÜ ÷Üå‰†å †åíÜàØ êÜÜÄÜå. ôÜ¹ÖÄÜ´Ü ÓÜíÜôÜÜ÷åËÜ ÆÜüíÜÁÜÚÃÜå †ÄÜÜïÜßÏÜÜØ ÄÜàêÜÜËÜÜå ÝƒÜêÜÜíÜåêÜÜØ ´ÜåÃÜß ÏÜÇ íÜÜ´Ü ‘Óß. ÷Ü³Ü ÁÜÜåíÜÜ †å ¥«ÒÜôíÜœ“´ÜÜ †ÃÜå ôÜà™Ü² ÆÜ÷åÓíÜåïÜÏÜÜØ èå.ÆÜß.ÃÜå †Üå“Ü êÜÜå‘Üå ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

ÆÜ÷ÜÇœÜß ïÜ‘å—†ÃÜå †å‘ §œÜß ²Üìß ÆÜÓÃÜÜ ÆÜÂÉàêêÜ¹êÜ ™ÜÜüßêÜÜ ÄÜàêÜÜËÜÆÜàóÆÜ ´ÜÓÉ †åÏÜ±Üå ÁÑÜÜÃÜ ƒÜÇœÑÜàØ. †ÏÜô´ÜÜ íÜÜÑÜà‘ØÆÜ³Üß èåÃÜÜ ´ÜÜÓ ËÜ¢ ¥«å †åíÜß ËÜßÃÜ èåíÜàØ ÃÜÜèà‘ èå. ÆÜß.ÃÜàØ ù¹ÑÜ´ÜØµÜ ÷´ÜàØ †ÃÜå íÜ£‘«ÜåÓ ÆÜ±Ü ÷´ÜàØ ´ÜÜå ‘Üå‰ íÜÜÓ êÜÜÄÜå ‘å ÝÃÜíÜå¹ÃÜÜåÃÜß ËÜÜËÜ´ÜÜåÏÜÜØ ´Üå ‘ÏÜÃÜôÜßËÜ ÷´ÜÜ (†å‘ íÜÜÓ ÏÜÇ †Ü ´ÜÓÉ †åÏÜÃÜàØ ÁÑÜÜÃÜ ƒÜÇœÜíÜÜÃÜß ÁÜäóü´ÜÜ ‘ÓåêÜß) ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß ÷´ÑÜÜ ÆÜ“ß ôÜÓ¹ÜÓ ËÜå ƒÜÜ´ÜÜØÃÜß ‘ÜÏÜÄÜßÓß ôÜØÍÜÜì´ÜÜ ÷´ÜÜ ´Üå †ØÄÜåÃÜàØ, ïÑÜÜÏÜÆÜÂôÜÜ¹ ÏÜà‘Ó¢ÃÜÜ †íÜÜôÜÃÜ ÆÜ“ßÃÜàØ, Ý÷èÓ´Üß†ÜåÃÜÜå ÆÜÂðÃÜ ÝíÜ‘ü ËÜÃÑÜÜå ´ÑÜÜÓå ÆÜâíÜÚ ÆÜÜÝ‘ô´ÜÜÃÜ ôÜÜÏÜå œÜ°Ü‰ ‘ÓíÜÜ †ØÄÜåÃÜàØ—†åíÜÜØ ‘åüêÜÜØ‘ ÝÃÜíÜå¹ÃÜÜåÃÜàØ ¡±Ü‘ÜÓÜåÃÜå ´ÜÓ´Ü ôÏÜÓ±Ü ³ÜïÜå. ÆÜ±Ü êÜÜØËÜÜå ôÜÏÜÑÜ ÄÜåÓôÜÏÜèâ´Üß Ó÷åíÜÜ ÆÜÜÏÜ´Üß ÃÜ÷Î. ÑÜ³ÜÜ³ÜÚ ôÆÜóüß‘Ó±Ü ´ÜÓ´Ü ³Ü‰ è´ÜàØ. †ÜÏÜÜØ †åÏÜÃÜÜ ôíÜÍÜÜíÜÃÜß ôÜÓêÜ´ÜÜ ÍÜÜÄÜ ÍÜèíÜß è´Üß, ÆÜ±Ü ÝíÜèÑÜ ³Ü´ÜÜå †åÏÜÃÜÜ ÏÜ÷ÜÃÜàÍÜÜíÜÆÜ±ÜÜÃÜÜå, ù¹ÑÜÃÜß ÝÃÜÓÜÄÜôÜ ôÜœœÜÜ‰ÃÜÜå ŸÑÜÜØ ÏÜâêÑÜÜåÃÜÜå ÆÜÂðÃÜ ÷ÜåÑÜ ´ÑÜÜØ †åÏÜÃÜå ‘Üå‰ ÏÜâØÄÜÜ ÓÜƒÜß ïÜ‘å ÃÜ÷Î. ÆÜ±Ü ÆÜÜå´Üå ´Ü¼ÃÜ ÝÃÜ:ïÆÜä÷ †ÃÜå ‘Üå‰ÃÜßÑÜ ÆÜÂ´ÑÜå—‘÷åíÜÜ´ÜÜ ÝíÜÓÜåÁÜß ÆÜÂ´ÑÜå ÆÜ±Ü èÓß‘å ¹àÍÜÜÚíÜ ÃÜ÷Î ËÜêÜ‘å ôÜ¹ÖÍÜÜíÜÃÜÜå †ÍÜÜíÜ ÃÜ÷Î, ´Üå³Üß ËÜÁÜàØ ôÜÓƒÜàØ ÃÜÓíÜàØ ÃÜßíÜ²ß †ÜíÜå. ôÜíÜÜåÚ¹ÑÜ ÏÜØ²ìÃÜß †å‘ ÏÜÜÃÑÜ´ÜÜ ÝíÜïÜå ôÜÜØÍÜëÑÜàØ “å ‘å ÍÜâ¹ÜÃÜÆÜÂíÜäÝ¶ÜÏÜÜØ †å‘ ôÜØ´Ü “å, †å‘ ÓÜèÆÜàÓàóÜ ôÜØ´Ü ´Üå ÆÜü±ÜÜÃÜÜ. ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ‹¶ÜÓÜÝÁÜ‘ÜÓß ÆÜÜå´Üå “å †åíÜÜå †ÝÍÜÝÃÜíÜåïÜ ‘Üå‰ ‘Üå‰ÏÜÜØ ¡åíÜÜ ÏÜëÑÜÜå “å. †åíÜÜ ‘ïÜÜ †ÝÍÜÝÃÜíÜåïÜ íÜÄÜÓ, ËÜêÜ‘å ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ÝÃÜËÜÚì´ÜÜ†ÜåÃÜÜ ÆÜâÓÜ ÍÜÜÃÜ ôÜÜ³Üå, ôÜ÷è ÍÜÜíÜå èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ôÜÜœÜÜ ‹¶ÜÓÜÝÁÜ‘ÜÓß ÃÜßíÜ²ß †ÜíÑÜÜ. ÏÜÃÜå êÜÜÄÜå “å ‘å ÏÜ÷¶íÜÃÜß íÜô´Üà “å ´Üå †å “å ‘å ÏÜÜ±ÜôÜ íÜ²ÜÆÜÂÁÜÜÃÜ ´ÜÓß‘åÃÜß èíÜÜËÜ¹ÜÓß ôíÜß‘ÜÓå ‘å ÃÜ ôíÜß‘ÜÓå †å ÆÜÂðÃÜ ÃÜ³Üß, ÏÜÜ±ÜôÜ ôÜØÄÜÂÜÏÜÃÜß ÍÜÎôÜÏÜÜØ íÜœœÜÜåíÜœÜ (‡ÃÜ ÁÜ Ý³Ü‘ †ÜçÉ ÁÜ ËÜåüêÜ) œÜÜêÜà †²ßƒÜÏÜ ¥ÍÜÜå Ó÷å “å ‘å ‘åÏÜ ´Üå “å. ŸÑÜÜÓå èíÜÜ÷ÓêÜÜêÜ¢ †ÃÜå ôÜÓ¹ÜÓ êÜÜå‘ÜåÃÜå ¥±ÜÜ ¥´ÜÓ±ÜÜ è±ÜÜÑÜÜ, ´ÑÜÜÓå ÄÜÜØÁÜß¢†å ‘ûàØ ÷´ÜàØ ‘å 269

¡å †Ü ËÜå è±ÜÜ ÏÜÜÓß íÜÜ´Ü ôÜÏÜè´ÜÜ ÃÜ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ïÜàØ ÷àØ ‘àÏÜÜÓÆÆÜÜ †ÃÜå ¡èâ¢[‘äó±Ü¹ÜôÜ, ôÜíÜÜåÚ¹ÑÜ †ÄÜÂ±Üß]ÃÜå Ý¹ê÷ßÏÜÜØ ËÜåôÜÜ²àØ? “åíÜüå ÓÜè‘Üè íÑÜÞø´ÜÝíÜïÜåóÜÜå ¿ÜÓÜ œÜÜêÜíÜÜÃÜàØ “å, ¡å ´Üå†Üå ‘Üì¢ íÜÄÜÓÃÜÜ ËÜÃÜß ¡ÑÜ ´ÜÜå ÏÜâì ÆÜÂåÓ±ÜÜÏÜâÝ´ÜÚ íÑÜÞø´Ü †å‘êÜß ‘åüêÜàØ ‘Óß ïÜ‘å? ÄÜÜØÁÜß¢ †ÃÜå èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ ÝÃÜêÜåÚÆÜÆÜ±Üå ôÜ´Ü´Ü ôÜØÄÜÂÜÏÜÃÜß ÍÜÎôÜÏÜÜØ ƒÜ²Ü Ó÷å´ÜÜ ´Üå †åÏÜÃÜàØ ÏÜÜÃÜíÜ ‡Ý´Ü÷ÜôÜÏÜÜØ ÏÜàƒÑÜ †ÆÜÚ±Ü “å. èå.ÆÜß.ÃÜÜ ¢íÜÃÜ‘ÜÑÜÚÃÜß ÉêÜñÜàÝ´Ü? ÆÜÓÜèÑÜ? ÝíÜÉêÜ´ÜÜ? œÜØ²ßÄÜ°ÏÜÜØ †åÏÜÃÜàØ Ý¹êÜ †Ü˜ÜåïÜ ‘Óß ‹«ÒàØ : ÏÜÜÓß †ÜƒÜß ¹àÝÃÜÑÜÜ ÏÜÜÓß †ÜôÜÆÜÜôÜ ÍÜâ’åÍÜâ’Ü ³Ü‰ÃÜå íÜåÓÝíÜƒÜåÓ ÆÜ²ß “å. ´Üå ÆÜ“ß ÝíÜèÑÜ ÆÜ±Ü ôÜÜØÆÜ²ÒÜå. Ý¹ê÷ßÏÜÜØ ÝíÜÓÜåÁÜß ÆÜšÜÜåÃÜß ôÜÓ‘ÜÓ ô³ÜÜÆÜß ïÜ‘Ü‰. ÆÜ±Ü ´Üå œÜØ¹ÓÜåè èÃÜ´ÜÜÆÜšÜ ´ÜâüÒÜå ´ÜåÃÜß ôÜÜ³Üå èå. ÆÜß.ÃÜÜØ ôíÜÆÃÜÜå ´Üâü´ÜÜØ ÃÜ³Üß. †å ÆÜšÜÃÜÜ ÁÜàÓß±ÜÜå ‹ÆÜÓÜØ´Ü ÆÜ±Ü ¹åïÜÏÜÜØ ÏÜÜ±ÜôÜÜå— ƒÜÜôÜ ‘ÓßÃÜå ÑÜàíÜÜÃÜÜå “å, †ÜíÜß ÓûÜ “å. ‹ÆÜÓÜØ´Ü ÄÜÜØÁÜß¢ ÝíÜïÜå ÄÜàÓà¹åíÜ üÜÄÜÜåÓå ‘ûàØ ÷´ÜàØ ´Üå ôÏÜäÝ´ÜÏÜÜØ ÓÜƒÜß†å : ÄÜÜØÁÜßÃÜÜ †ÜíÜíÜÜ³Üß èÄÜ´Ü ôÜàÁÜÓß èïÜå †åíÜàØ ÃÜ÷Î ËÜÃÜå, ÆÜ±Ü èÄÜ´ÜÃÜÜØ êÜÜå‘ÜåÃÜå ÷ØÏÜåïÜÜØ †åÏÜÃÜÜÏÜÜØ³Üß ÆÜÂ‘ÜïÜ ÏÜì´ÜÜå Ó÷åïÜå. ñÜß‘äó±ÜÃÜÜå †Ø´Ü, ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå †Ø´Ü ÆÜ±Ü ôÏÜÓ±ÜÏÜÜØ ÓÜƒÜß†å. èå. ÆÜß.ÃÜå ÏÜåÃÜß †ÜƒÜÓå ÏÜàØËÜ‰ÏÜÜØ “åêêÜÜå ÏÜëÑÜÜå ´ÑÜÜÓå ËÜÜåêÜß ÄÜÑÜÜ: `‘ÜæÃÜôÜå ÆÜÜÆÜ Ý‘ÑÜå ÷ÜÇÄÜå Ý‘ ÑÜËÜ ôÜËÜ ¹åƒÜÃÜÜ ÆÜ²´ÜÜ ÷æ?' ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ “åêêÜÜ ÏÜÝ÷ÃÜÜ†ÜåÃÜÜ ‹¹ÖÄÜÜÓÜå ÆÜ±Ü †Üå“Ü ù¹ÑÜíÜåÁÜ‘ ÃÜ³Üß. èå. ÆÜß.ÃÜå ÏÜÇ ÏÜÜµÜ ‘ûàØ: `†ÜÆÜ‘ß ÆÜà±ÑÜÜ‰ ËÜ÷à´Ü ÷æ, ÍÜÜÓ´Ü‘ß ÍÜß.' ÆÜšÜÜÆÜšÜßÃÜÜ †ØÁÜÜÆÜÜÏÜÜØ ôÜÓ¹ÜÓÃÜÜ ÉÜìÜÃÜå †ÃÜå èíÜÜ÷ÓêÜÜ¢ÃÜÜ ÉÜìÜÃÜå †íÜÄÜ±ÜíÜÜÃÜÜ ÆÜÂÑÜ´ÃÜÜå ³ÜÜÑÜ “å, ´ÜåÏÜ èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ †ØÄÜå ÆÜ±Ü ³ÜïÜå, ÄÜÜØÁÜß¢ †ØÄÜåÑÜ ´Üå ³ÜíÜÜ ÏÜÜØ²ÒàØ “å. ÆÜ±Ü ÍÜÜÓ´ÜÏÜÜØ ÆÜÜ‘åêÜÜ †Ü ÏÜ÷ÜèÃÜÜå Ý÷ÏÜÜÝºÏÜÜìÜÃÜÜ ‹ÃÃÜ´Ü ïÜäØÄÜÜå ôÜÏÜÜ ÷ÏÜåïÜÜØ ÆÜÂåÓ±ÜÜõÜÜå´Ü ËÜÃÜß Ó÷åíÜÜÃÜÜ “å. ÷íÜå ŸÑÜÜÓå ÆÜšÜÜÆÜšÜßÃÜß ÁÜâì-²ÏÜÓß†ÜåÃÜß ÆÜÜÓ èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜÃÜå †ÜÆÜ±Üå ¡å‰†å “ß†å—†å‘ íÜÓôÜ ÆÜ“ß—¡±Üå ‘å ÑÜàÄÜÜå ÆÜ“ß ¹åïÜÃÜå †å ‘åíÜß Óß´Üå ËÜÜØÁÜíÜÜ ÏÜÜÄÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ ´ÜåÃÜÜå †åÏÜÃÜÜ `ôÜØÆÜâ±ÜÚ 270

˜ÜÝÃ´Ü'ÃÜÜ ‘ÜÑÜÚ˜ÏÜÃÜå ÁÑÜÜÃÜÆÜâíÜÚ‘ ¡å‰ÃÜå øÑÜÜôÜ ‘Ü°íÜÜå ¡å‰†å. †åÏÜ±Üå ‘ûàØ “å ‘å ÏÜÜåüå ÍÜÜÄÜå †å ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ÝíÜœÜÜÓÏÜÜìƒÜÜ ÆÜÓ †ÜÁÜÜÝÓ´Ü “å. ÄÜÜÏÜ²ÜØÃÜå ÆÜÂÜÁÜÜÃÑÜ ÏÜìå, ÏÜÁÑÜÏÜ †ÃÜå ÃÜÜÃÜÜ ‹¾ÜåÄÜÜåÃÜå ÏÜ÷¶íÜ †ÆÜÜÑÜ, ´ÜåÃÜå ÏÜÜüåÃÜß ÑÜØµÜíÜæ¤ÜÜÝÃÜ‘ ÆÜ½Ý´Ü†ÜåÃÜå †ÆÜÃÜÜíÜíÜÜÃÜàØ íÜêÜ±Ü Ó÷å, ôÜ¶ÜÜÃÜàØ ÝíÜ‘åÃºß‘Ó±Ü ³ÜÜÑÜ— ÓÜè‘ÜÓ±ÜÏÜÜØ íÜÁÜà ÝíÜïÜÜìíÜÄÜÜåÚÃÜß ôÜÜœÜß Ý÷ôôÜå¹ÜÓß íÜÁÜå, ‘åìíÜ±Üß ÍÜºíÜÄÜßÚÑÜ ÃÜ Ó÷å´ÜÜ ÍÜ±ÜÃÜÜÓÃÜÜ ôÜÜÏÜÜÝè‘ †ÜÝ³ÜÚ‘ ¢íÜÃÜÃÜå ËÜØÁÜËÜåôÜ´Üß †ÃÜå ÆÜÜåóÜÃÜÜÓß ÷ÜåÑÜ, ¤ÜÜÝ´Ü †ÃÜå íÜÄÜÚÃÜÜ ÍÜå¹Üå ÍÜâØôÜÜ´ÜÜ †ÜíÜå †åíÜÜØ ÝíÜ‘ÜôÜ‘ÜÑÜÜåÚ †ÃÜå ÆÜÝÓíÜ´ÜÚÃÜÜåÃÜÜØ ÏÜØ²Ü±Ü ³ÜÜÑÜ, †å †ÜƒÜÜå ÃÜ‘ïÜÜå íÜßôÜÏÜß ôÜ¹ßÃÜß “åêêÜß íÜßôÜßÏÜÜØ ÍÜÜÓ´ÜÃÜå ‘ÜÏÜ †ÜÆÜå †åíÜÜå “å. èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ øÑÜÜÓå‘ ‘ÜíÑÜÓœÜÃÜÜ ‘Ó´ÜÜ. ‘üÜå‘üß ôÜÏÜÑÜÃÜÜ `èÑÜÄÜß´Ü' (ïÜßóÜÚ‘ÏÜÜØ è †å‘ ÆÜÂ‘ÜÓÃÜß ‘üÜšÜÏÜÑÜ´ÜÜ “å)ÏÜÜØ †åÏÜ±Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ¢íÜÃÜ‘ÜÑÜÚÃÜß ÉêÜñÜàÝ´Ü ÑÜÜåÄÑÜ Óß´Üå ÝÃÜ¹åÚïÜß “å : ôÜËÜ ÷æ ôÜÏÜÝÆÜÚ´Ü ‰ïÜ ‘Üå, ´ÜÜå. . . `¹åïÜ ‘Üå' ‘÷å´ÜÜ ÃÜ³Üß, `‰ïÜ ‘Üå' ‘÷å “å. ¹åïÜ ÆÜ±Ü ‰ïÜÃÜå ÆÜ÷ÜÇœÜíÜÜÃÜàØ ôÜÜÁÜÃÜ. ¹åïÜ³Üß ÆÜ±Ü ‘Ø‰‘ ŽœÜåÓàØ “å ´ÜåÃÜå ôÜíÜÚ-ôÜÏÜÆÜÚ±Ü ‘ÓíÜÜÃÜàØ ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ. ôÜËÜ ÷æ ôÜÏÜÝÆÜÚ´Ü ‰ïÜ ‘Üå, ´ÜÜå ÝíÜÉêÜ´ÜÜ†ÜÇ ÆÜÓ ´Üàóü ÷âØ †ÆÜÃÜß †ÜæÓ ÑÜ÷ ÝíÜÉêÜ ¢íÜÃÜ ïÜ´Ü ïÜ´Ü ÁÜÃÑÜ ÷ÜåÄÜÜ, ÑÜÝ¹ ôÜÏÜÜÃÜÁÜÏÜÜÚ ÝÆÜÂÑÜ ´ÜÓà±ÜÜå ‘Ü ‘Øü‘Ü‘ß±ÜÚ ÏÜÜÄÜÚ ÑÜ÷ ‘à“ ôÜàÄÜÏÜ ËÜÃÜ ¡ÑÜå.

èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ÃÜÜ ¢íÜÃÜ‘ÜÑÜÚÏÜÜØ ‘Ø‰‘ †åíÜàØ ôÜ¶íÜíÜØ´Üà “å ‘å †åÏÜÃÜå ôÜÏÜÜÃÜÁÜÏÜÜÚ†Üå ÏÜëÑÜå èíÜÜÃÜÜ. ÑÜàíÜÜÃÜÜåÃÜÜå èåüêÜÜå ôÜÜ³Ü èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ¢ÃÜå ÏÜëÑÜå ´ÜåüêÜÜå ÄÜÜØÁÜß¢ ÆÜ“ß ÍÜÜÄÑÜå è ‘Üå‰ÃÜå ÏÜëÑÜÜå ÷ÜåÑÜ. †åÏÜ±Üå ôÜÏÜÜÃÜÁÜÏÜÜÚ†ÜåÃÜÜ ÏÜÜÄÜÚÏÜÜØ³Üß ‘Øü‘Üå ¹âÓ ‘ÓíÜÜÃÜÜå è ÆÜÂÑÜ´ÃÜ ‘ÑÜÜåÚ ÃÜ³Üß, †ÜØ´ÜÓ ÆÜÂåÓ±ÜÜÃÜß ƒÜàïÜËÜÜå ÆÜ±Ü ÓåêÜÜíÜß “å.

[ôÜÜæèÃÑÜ": èÑÜÆÜÂ‘ÜïÜ–†ÏÜÜÓß ÃÜèÓå, ôÜØÆÜÜ¹ÃÜ": ÃÜÜÓÜÑÜ±Ü ¹åôÜÜ‰, ÑÜ¤Ü ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ]



[ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ƒÜÜ¹ßÑÜÜµÜÜ : ÝíÜÆêÜíÜ³Üß íÜ´ÜÚÏÜÜÃÜ ôÜàÁÜß

‘å´ÜÃÜ éÆÜåÓÜ

ƒÜÜ¹ß †åüêÜå ‘ÆÜÜôÜ, ÓåïÜÏÜ ‘å ¥ÃÜÏÜÜØ³Üß ÍÜÜÓ´ÜÏÜÜØ ÷Ü³Üå ‘ÜØ´ÜåêÜàØ ÃÜå ÷Ü³Üå íÜ±ÜåêÜàØ íÜôµÜ, ƒÜÜ¹ß †åüêÜå “åíÜÜ²ÜÃÜÜ ÏÜÜ±ÜôÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ïÜÓßÓ °ÜØ‘íÜÜ ÏÜÜüå ¡´Üå ËÜÃÜÜíÜåêÜàØ ‘ÆÜ²àØ, ƒÜÜ¹ß †åüêÜå ÄÜÓßËÜÜ‰ íÜœœÜå ôíÜÜÝÍÜÏÜÜÃÜ ¡ìíÜßÃÜå ÓÜåèÄÜÜÓß †ÜÆÜ´Üß ÆÜÂíÜäÝ¶Ü, ƒÜÜ¹ß †åüêÜå ïÜÜåóÜ±Ü †ÃÜå Õ÷ôÜÜÃÜÜ ƒÜÆÆÜÓÏÜÜØ ÷ÜåÏÜ´ÜÜ ÏÜôÜÏÜÜåüÜ ‹¾ÜåÄÜÜå íÜœœÜå †Õ÷ôÜÜÃÜÜå ôÜØ¹åïÜ, ƒÜÜ¹ß †åüêÜå ôÜÜ¹ÄÜß, ƒÜÜ¹ß †åüêÜå ôíÜ¹åïÜß, ƒÜÜ¹ß †åüêÜå ñÜ½Ü, ƒÜÜ¹ß †åüêÜå ÄÜàêÜÜÏÜßÃÜß †íÜô³ÜÜ íÜœœÜå `†Ü”Ü¹ßÃÜàØ ïÜôµÜ' †ÃÜå ƒÜÜ¹ß †åüêÜå †Ü”Ü¹ ÍÜÜÓ´ÜÃÜÜ 21ÏÜß ôÜ¹ßÃÜÜ ÑÜàíÜÜÃÜÜå†å ÆÜôÜØ¹ ‘ÓåêÜÜØ ÉçïÜÃÜåËÜêÜ ‘â´ÜÜÚÆÜÜÑÜ¡ÏÜÜ, üÜåÆÜ †ÃÜå ²åÝÃÜÏÜ ÆÜ±Ü .".". ÆÜÓØ´Üà ƒÜÜ¹ß †Ü ËÜÁÜàØ ËÜÃÜß †å ÆÜ÷åêÜÜØ ïÜàØ ÷´Üß, ¹ÓÝÏÜÑÜÜÃÜÏÜÜØ ‘åíÜß Óß´Üå ÝíÜ‘ôÜß †ÃÜå ÆÜ“ß ‘åíÜß Óß´Üå ÝíÜô´ÜÓß ´ÜåÃÜÜå ™ÜüÃÜÜ˜ÏÜ ™Ü±ÜÜå ÓôÜÆÜÂ¹ “å. `ÏÜÜå÷ÃÜ ¡å ²åÓÜå' †ÃÜå `÷²ÆÆÜÜ'ÏÜÜØ³Üß ÏÜìß †ÜíÜåêÜÜØ †íÜïÜåóÜÜå ÆÜÓ³Üß, ÆÜÜØœÜ ÷¡Ó íÜóÜÚ ÆÜâíÜÚåÃÜß ÆÜÂÜÄÜ †æÝ´Ü÷ÜÝôÜ‘ ôÜØô‘äÝ´ÜÏÜÜØ ÆÜ±Ü ÷Ü³Ü‘ÜØ´Ü±Ü †ÃÜå ÷Ü³ÜíÜ±ÜÜüÃÜÜ ‘ÜÆÜ²ÃÜÜå ‹¾ÜåÄÜ †ÜÆÜ±Üå ´ÑÜÜØ ÝíÜ‘ôÜåêÜÜå ÷´ÜÜå ´ÜåÃÜß ôÜÜÝËÜ´Üß ÏÜìå “å, ÆÜÓØ´Üà èåÏÜèåÏÜ ÝíÜÝíÜÁÜ †Ü˜ÏÜ±ÜÜå, ôÜ¶ÜÜÆÜêÜüÜ †ÃÜå ôÜÜÏÜÜÝè‘ ‘àÝÓíÜÜ¡åÃÜå ‘ÜÓ±Üå Õ÷¹ÃÜÜ ôÜÜØô‘äÝ´Ü‘ ¢íÜÃÜÃÜß œÜ²´ÜßÆÜ²´Üß ³Ü‰ ´Üå Óß´Üå è ‘Ø‰‘ œÜ²´ÜßÆÜ²´Üß ƒÜÜ¹ßšÜåµÜå ÆÜ±Ü ³Ü‰. ‡ôü ‡ÝÃ²ÑÜÜ ‘ØÆÜÃÜßÃÜàØ ÍÜÜÓ´ÜÏÜÜØ †ÜÄÜÏÜÃÜ †Ü ÆÜ²´ÜßÃÜàØ ÏÜàƒÑÜ ‘ÜÓ±Ü ÷´ÜàØ. `ôíÜ'³Üß `ÆÜÓ' ‹ÆÜÓ †íÜêÜØÝËÜ´Ü ³ÜíÜÜÃÜß †å ™ÜüÃÜÜ ÷´Üß. ÃÜíÜ¢íÜÃÜå `ôíÜ´íÜ' ¿ÜÓÜ ƒÜÜ¹ß šÜåµÜå ÆÜÄÜÓ±Ü ÏÜÜØ²ÒÜØ “å ´ÑÜÜÓå †å †æÝ´Ü÷ÜÝôÜ‘ ™ÜüÃÜÜ˜ÏÜ.. . . ËÜ÷à ¹âÓ ÃÜ è´ÜÜØ ÍÜÜÓ´ÜßÑÜ ôíÜÜ´ÜØµÑÜ ôÜØÄÜÂÜÏÜÏÜÜØ ÏÜ÷¶íÜÃÜÜ ÆÜ²ÜíÜ ôÜÏÜÜ íÜóÜÚ 1857³Üß è ïÜé†Ü´Ü. . . . 1857  †å‘ ËÜÜèà ¹åïÜÏÜÜØ ÝíÜÆêÜíÜ ´ÜåÃÜß œÜÓÏÜôÜßÏÜÜ†å ÷´ÜÜå ´ÑÜÜÓå ËÜß¢ ËÜÜèà ÝËÜ÷ÜÓÃÜÜ ÏÜÁÜàËÜÃÜß ÝèêêÜÜÏÜÜØ ÷Ü³Ü‘ÜØ´Ü±Ü †ÃÜå ÷Ü³ÜíÜ±ÜÜüÃÜàØ ‘ÜÏÜ ƒÜâËÜ ÏÜÜåüÜ ÆÜÜÑÜå œÜÜêÜ´ÜàØ ÷´ÜàØ. ƒÜÜ¹ßÃÜß êÜÜå‘ÝÆÜÂÑÜ´ÜÜ íÜÁÜ´ÜÜØ ÏÜÁÜàËÜÃÜß ÝèêêÜÜå ³ÜÜå²Ü‘ è ôÜÏÜÑÜÏÜÜØ ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ ‘åÃº ´ÜÓß‘å ¡±Üß´ÜÜå ËÜÃÜß ÄÜÑÜÜå ÷´ÜÜå. ÆÜÓØ´Üà †ØÄÜÂåè ïÜÜôÜÃÜ ¹ÓÏÑÜÜÃÜ ‘Üì˜ÏÜå ÍÜÜÓ´ÜÃÜÜ êÜ™Üà‹¾ÜåÄÜÜå ÃÜÜïÜ ÆÜÜÏÑÜÜ. ´ÜåÏÜÜØ ÷Ü³Ü‘ÜØ´Ü±Ü †ÃÜå ÷Ü³ÜíÜ±ÜÜü³Üß ËÜÃÜ´Üß ƒÜÜ¹ß ÆÜ±Ü ÏÜä´ÜÆÜÂÜÑÜ ³Ü‰ ÄÜ‰. èå ¹åïÜ ¹àÝÃÜÑÜÜÍÜÓÃÜÜØ ËÜ¡ÓÜåÏÜÜØ ôÜà´ÜÓÜ‹ ‘ÜÆÜ² ‹¾ÜåÄÜÃÜß ËÜÜËÜ´ÜÏÜÜØ ÆÜÂÍÜà´íÜ ÁÜÓÜíÜ´ÜÜå ÷´ÜÜå ´Üå íÜƒÜ´Ü è´ÜÜØ ÝíÜ¹åïÜß ‘ÜÆÜ²ÃÜß †ÜÑÜÜ´Ü ‘Ó´ÜÜå ³Ü‰ ÄÜÑÜÜå. Courtesy": http://www.indianstampghar.com

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

271

1909  ÄÜÜØÁÜß¢†å Õ÷¹ ôíÜÓÜè"ÏÜÜØ ÓÇÝüÑÜÜÃÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ÏÜâøÑÜÜå. ¹ÝšÜ±Ü †ÜÝÊ‘ÜÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢ ™Ü±ÜÜ Õ÷¹ß ¹åïÜÍÜø´ÜÜåÃÜÜ ôÜØÆÜ‘ÚÏÜÜØ †ÜíÑÜÜ ÷´ÜÜ. ´ÜåÏÜÃÜß ôÜÜ³ÜåÃÜß íÜÜ´ÜœÜß´Ü ¹ÓÏÑÜÜÃÜ ´Ü´‘ÜêÜßÃÜ Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÃÜß ‘ØÄÜÜÝìÑÜ´ÜÃÜÜå ÝœÜ´ÜÜÓ ƒÜ²Üå ³Ü´ÜÜØ `íÜßèìßÃÜÜ ”ËÜ‘ÜÓÜÃÜß èåÏÜ' `ÓÇÝüÑÜÜ ÝíÜÃÜÜ ôíÜÓÜè †ïÜøÑÜ “å' †åíÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ”ËÜ‘ß ¥«ÒÜå. ´ÜåÃÜàØ ôÏÜÓ±Ü ‘Ó´ÜÜØ ´ÜåÏÜ±Üå ôÜÜÏÜÝÑÜ‘ `ÃÜíÜ¢íÜÃÜ'ÏÜÜØ ÃÜÜÇÁÑÜàØ ÷´ÜàØ : ÏÜÇ †å‘¹ÏÜ ¡å‰ êÜßÁÜàØ ‘å ÃÜÜÃÜÜ-ÏÜÜåüÜ, ÍÜ±ÜåêÜÜ-†ÍÜ±Ü, ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜå íÜ±ÜÜü‘ÜÏÜ ÝïÜƒÜíÜÃÜÜÓ ÓÜÏÜ¢ÍÜÜ‰ ÁÜÝÃÜ‘-ÄÜÓßËÜ, ËÜÁÜÜ†å ‘ÜØ´ÜíÜàØ ¡å‰†å. ÆÜ±Ü ´Üå íÜƒÜ´Üå ôÜÜì ËÜÝ°ÑÜÜ †ÃÜå ´ÜåÏÜÃÜÜ ÆÜ´ÃÜß ÄÜØÄÜÜËÜ÷åÃÜ †ÃÜå ÓÇÝüÑÜÜ íÜœœÜåÃÜÜå ÍÜå¹ ôÜÓƒÜÜåÑÜå ÷àØ ÃÜ÷Üå´ÜÜå ¡±Ü´ÜÜå. 1917  ÄÜÜØÁÜß¢ íÜ±Ü‘Ó ËÜÃÑÜÜ. êÜÜ«ß(†ÏÜÓåêÜß)³Üß †ÜíÜåêÜÜ ÓÜÏÜ¢ÍÜÜ‰ ËÜÝ°ÑÜÜ ÆÜÜôÜå³Üß íÜ±ÜÜü‘ÜÏÜ ïÜßƒÑÜÜ. íÜ±ÜÜü ¹ÓÏÑÜÜÃÜ è ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜå ÄÜÜÏÜ²ÜØÃÜß êÜÜƒÜÜå ÍÜâƒÜå ÏÜÓ´Üß ËÜ÷åÃÜÜåÃÜß ÑÜÜ¹ †ÜíÜ´ÜÜØ ‘ÜØ´Ü±Ü ïÜßƒÜíÜå †åíÜß ‘Üå‰‘ íÑÜÞø´ÜÃÜß ïÜÜåÁÜ ‘ÓíÜÜÃÜàØ ‘ÜÏÜ ôÜÜ³Üß†ÜåÃÜå ôÜÜÇÆÑÜàØ. ´ÑÜÜÓå ÄÜàèÓÜ´ÜÏÜÜØ †ôÆÜäïÑÜÜåÃÜß ôÜåíÜÜ ‘Ó´Üß ÝíÜÁÜíÜÜ ËÜÜ‰ ÄÜØÄÜÜËÜ÷åÃÜÃÜÜå ÏÜåìÜÆÜ ³ÜÑÜÜå. ´ÜåÏÜÃÜå ÷Ü³Ü‘ÜØ´Ü±ÜÃÜß ‘ìÜÃÜÜå ÆÜ¶ÜÜå ÏÜåìíÜíÜÜÃÜàØ ‘ÜÏÜ ôÜÜÇÆÑÜàØ. 1918  ÄÜÜØÁÜß¢†å ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ íÜƒÜ´Ü ÓÇÝüÑÜÜå ¡åÑÜÜå. ÄÜØÄÜÜËÜÜ‰†å ÄÜàèÓÜ´ÜÍÜÓÏÜÜØ ÍÜÏÑÜÜ ËÜÜ¹ ‹¶ÜÓ ÄÜàèÓÜ´ÜÃÜÜ ÝíÜ¡ÆÜàÓÏÜÜØ³Üß ÓÇÝüÑÜÜå ïÜÜåÁÜß ‘Ü°ÒÜå ÆÜ±Ü ´ÑÜÜØÃÜÜ êÜÜå‘Üå†å ‘ÜØ´ÜåêÜàØ ôÜâ´ÜÓ êÜåíÜÜ ‘Üå‰ ´ÜæÑÜÜÓ ÃÜ ÷´ÜàØ. ‘ÜØ´ÜíÜÜ ÏÜÜüå ÆÜâ±Üß ÏÜìíÜß ÆÜ±Ü ÏÜàï‘åêÜ ÷´Üß. ‘ÜØ´ÜÃÜÜÓÜ†Üå ÝÏÜêÜÃÜß ÆÜâ±Üß íÜÜÆÜÓ´ÜÜ. ´ÜåÏÜÃÜå ÝÏÜêÜÃÜß ÆÜâ±Üß ÆÜâÓß ÆÜÜ²íÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß. ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜå ÝÏÜêÜÃÜß ÆÜâ±Üß íÜÜÆÜÓíÜß «ß‘ ÃÜ è±ÜÜ´ÜÜØ “åíÜüå ÝÏÜêÜÃÜß ÆÜâ±Üß “Üå²ß ÆÜÎ¡ÓÜ ÆÜÜôÜå ÆÜâ±Üß ËÜÃÜÜíÜ²ÜíÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß. ‘Ø´ÜÜÑÜåêÜàØ ôÜâ´ÜÓ íÜ±Ü‘Ó ÆÜÜôÜå íÜ±ÜÜíÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜàØ †ÃÜå †ÜÏÜ ƒÜÜ¹ßÃÜÜå ÆÜàÃÜèÚÃÏÜ ³ÜÑÜÜå. `ÑÜØÄÜ ‡ÞÃ²ÑÜÜ'(13-10-1927)ÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢†å êÜƒÑÜàØ : `†Ü ïÜÜåÁÜ ÆÜ“ß ÷àØ èåÃÜàØ ôÜØœÜÜêÜÃÜ ‘ÓàØ “àØ ´Üå †ÜñÜÏÜÏÜÜØ ÆÜÓ¹åïÜß ‘å ÝÏÜêÜÃÜÜ ôÜâ´ÜÓÃÜÜå †å‘ ÆÜ±Ü ´ÜÜØ´Ü±ÜÜå ÃÜ íÜ±ÜíÜÜÃÜÜå ÏÜÇ ÝÃÜÿÜÑÜ ‘ÑÜÜåÚ.' 1920  †Ü”Ü¹ß ÏÜåìíÜíÜÜÃÜÜ ôÜÜÁÜÃÜ ´ÜÓß‘å ƒÜÜ¹ßÃÜß íÜÆÜÓÜïÜ íÜÁÜß. ÝíÜ¹åïÜß ‘ÜÆÜ²ÃÜÜå ËÜÝ÷ó‘ÜÓ ³ÜÑÜÜå. ÆÜàÓàóÜÜåÏÜÜØ ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ”ÍÍÜÜ †ÃÜå ÁÜÜå´Üß ‘å ÆÜÜÑÜ¡ÏÜÜ ´Ü³ÜÜ ôµÜß†ÜåÏÜÜØ ƒÜÜ¹ßÃÜß ôÜÜ²ß ÆÜ÷åÓíÜÜÃÜàØ œÜêÜ±Ü íÜÁÑÜàØ. 1921  ËÜØÄÜÜìÏÜÜØ ¹åïÜËÜØÁÜà ÝœÜ¶ÜÓØèÃÜ¹ÜôÜ, ´ÜåÏÜÃÜÜØ ÆÜ´ÃÜß ËÜôÜØ´Üß¹åíÜß ´Ü³ÜÜ †ÃÑÜ ‘àüàØËÜßèÃÜÜå ¥„ÏÜêÜÜ¹åíÜß ´Ü³ÜÜ ôÜàÃÜß´ÜÜ¹åíÜßÃÜß ÝíÜ¹åïÜß ‘ÜÆÜ²ÃÜÜ ÝíÜÓÜåÁÜ †ÃÜå ƒÜÜ¹ßÃÜàØ íÜåœÜÜ±Ü ‘ÓíÜÜ ËÜ¹êÜ ÁÜÓÆÜ‘² ³Ü‰. †ØÄÜÂåè ôÜÓ‘ÜÓÃÜß †Ü ¡å÷à‘ÏÜßÃÜÜå ÝíÜÓÜåÁÜ ‘ÓíÜÜ †ÃÜå‘ ÏÜÝ÷êÜÜ†Üå ‘êÜ‘¶ÜÜÃÜß ÄÜêÜß†ÜåÏÜÜØ ¥´ÜÓß ÆÜ²ß. ³ÜÜå²Ü‘ ‘êÜÜ‘Üå ËÜÜ¹ ËÜôÜØ´Üß¹åíÜß ôÜÝ÷´Ü ôÜÜæÃÜå ÏÜàø´Ü ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜØ.  ÓÇÝüÑÜÜÃÜå ÏÜ÷ÜôÜÍÜÜÃÜÜ «ÓÜíÜÜåÏÜÜØ ô³ÜÜÃÜ ÏÜëÑÜàØ. ´ÜåÏÜÜØ ÃÜÜÇÁÜÜÑÜàØ ‘å ¹Óå‘ ôµÜßÆÜàÓàóÜ †ÃÜå ËÜÜì‘å ôíÜÜ³ÜÚ´ÑÜÜÄÜ †ÃÜå ÝïÜô´ÜÃÜß ÝÃÜïÜÜÃÜß ´ÜÓß‘å ƒÜÜ¹ß ÆÜ÷åÓíÜß ¡å‰†å †ÃÜå ÷Ü³Ü‘ÜØ´Ü±Ü †ÃÜå ÷Ü³ÜíÜ±ÜÜüÃÜÜ ÁÜØÁÜÜÃÜå ‹¶ÜåèÃÜ †ÜÆÜíÜàØ ¡å‰†å. †Ü ÆÜ“ß ÄÜÜØÁÜß¢ `ÃÜíÜ¢íÜÃÜ'ÏÜÜØ ÃÜÜÇÁÜå “å : ÝôÜ¶ÜåÓ ÷¡Ó ‘ÜØ´ÜÃÜÜÓß†ÜåÃÜÜ ”âØÆÜ²ÜÏÜÜØ ™ÜÜåÓ †ØÁÜÜÓàØ ÷´ÜàØ ´ÑÜÜØ ÓÇÝüÑÜÜ†å ‘Ø‰‘ †èíÜÜìàØ †Ü±ÑÜàØ “å.  ËÜå”íÜÜ²Ü(†ÜØÁÜÂÆÜÂ¹åïÜ)ÏÜÜØ ÏÜìåêÜß ÏÜ÷ÜôÜÝÏÜÝ´Ü†å 25 êÜÜƒÜ èåüêÜÜ ÓÇÝüÑÜÜ ´Üå è íÜóÜåÚ œÜÜêÜà ‘ÓíÜÜÃÜß ”àØËÜåïÜ ‹ÆÜÜ²ß. 272

[ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

 ÓÇÝüÑÜÜÃÜå

ÝµÜÓØÄÜÜÏÜÜØ ô³ÜÜÃÜ ÏÜëÑÜàØ.  †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ÏÜÜØ ÍÜÓÜÑÜåêÜÜ †å‘ †ÝÁÜíÜåïÜÃÜÏÜÜØ ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ íÜƒÜ´Ü ƒÜÜ¹ßÃÜÜå ÏÜØ²ÆÜ ´ÜæÑÜÜÓ ‘ÓÜÑÜÜå †ÃÜå ƒÜÜ¹ß ÆÜÂ¹ïÜÚÃÜÃÜß ÑÜÜåèÃÜÜ ™Ü²Ü‰. 1922–23  ÏÜ÷ÜôÜÝÏÜÝ´Ü†å ƒÜÜ¹ß ÏÜÜüå èà¹Üå ÝíÜÍÜÜÄÜ ïÜé ‘ÑÜÜåÚ. ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ÆÜÂœÜÜÓ-ÆÜÂôÜÜÓ ÏÜÜüå 23 êÜÜƒÜ éÝÆÜÑÜÜ ÓÜå‘íÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜ. 1923  ÄÜÜØÁÜß¢†å ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ èÃÏÜÝ¹íÜôÜ ÍÜÜ¹ÓíÜÜ íÜ¹ ËÜÜÓôÜÃÜå `ÓÇÝüÑÜÜËÜÜÓôÜ' ´ÜÓß‘å ¥èíÜíÜÜÃÜß †ÆÜßêÜ ‘Óß. †ÜƒÜÜ ¹åïÜÏÜÜØ íÜÁÜà ÃÜå íÜÁÜà ôÜâ´ÜÓ ‘ÜØ´ÜßÃÜå ÓÇÝüÑÜÜËÜÜÓôÜ ¥èíÜíÜÜÃÜß ïÜé†Ü´Ü ³Ü‰.  1923 ÆÜ÷åêÜÜØ èå èâÃÜÜ ÓÇÝüÑÜÜ œÜêÜÜíÜÜ´ÜÜ ´ÜåÃÜÜ ÆÜÓ ÏÜÜµÜ ÆÜÜØœÜ“ †ÜØ‘ÃÜàØ ôÜâ´ÜÓ ‘Ø´ÜÜ´ÜàØ. ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ‘ÜÑÜÚ‘ÓÜåÃÜå êÜÜÄÜ´ÜàØ ‘å ÓÇÝüÑÜÜÏÜÜØ ‘Ø‰‘ ôÜØïÜÜåÁÜÃÜ ³ÜíÜàØ ¡å‰†å. †Ü³Üß, ƒÜÜ¹ßÆÜÂåÏÜß ÓåíÜÜïÜØ‘Ó ”íÜåÓß†å ÃÜä´ÑÜ ¿ÜÓÜ ƒÜÜ¹ßÃÜàØ ÏÜ÷¶íÜ ¹ïÜÜÚíÜ´Üß ‘åüêÜß‘ ïÜÓ´ÜÜå ÆÜâÓß ‘Ó´ÜÜå ÓÇÝüÑÜÜå ËÜÃÜÜíÜÃÜÜÓÃÜå é. 5000ÃÜàØ ‡ÃÜÜÏÜ ÝÉêÏÜÃÜß †ÝÍÜÃÜåµÜß ôÜàêÜÜåœÜÃÜÜ ¡÷åÓ ‘ÑÜàÛ. èå±Üå ¹åïÜÝíÜ¹åïÜÃÜÜ ™Ü±ÜÜ üå‘ÖÝÃÜÝïÜÑÜÃÜÜåÃÜå †Ü‘óÑÜÜÚ. “å‘ èÏÜÚÃÜß †ÃÜå ´Üà‘ßÚ³Üß ÝíÜïÜåóÜ ÃÜÜÇÁÜÆÜÜµÜ ‘÷ß ïÜ‘ÜÑÜ ´ÜåíÜÜ ÓÇÝüÑÜÜ †ÜíÑÜÜ ÆÜ±Ü ÄÜÜØÁÜß¢ èåíÜÜå ôÜàÁÜÜÓÜå ‡œ“´ÜÜ ÷´ÜÜ ´ÜåíÜÜå ´Üå ÃÜÏÜâÃÜÜÏÜÜØ ÃÜ ÷´ÜÜå. ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß †Ü‘Óß ‘ôÜÜåüßÏÜÜØ³Üß †å‘åÑÜ ÓÇÝüÑÜÜ ÆÜÜôÜ ³Ü‰ ïÜøÑÜÜ ÃÜ÷Î, ÆÜÓØ´Üà ÓåíÜÜïÜØ‘Ó ”íÜåÓß ÝÃÜÓÜïÜ ÃÜ ³ÜÑÜÜ. ´ÜåÏÜ±Üå 1929ÏÜÜØ œÜÜå’ôÜ ïÜÓ´ÜÜå ÆÜâÓß ‘Óß ïÜ‘å ´ÜåíÜÜå íÜÁÜÜÓå ‘ÜÑÜÚšÜÏÜ ÓÇÝüÑÜÜå ËÜÃÜÜíÜÃÜÜÓÃÜå †å‘ êÜÜƒÜ éÝÆÜÑÜÜ †³ÜíÜÜ 7,700 ÆÜÜ‹Ã²ÃÜàØ ‡ÃÜÜÏÜ ¡÷åÓ ‘ÑÜàÛ.  †ÝƒÜêÜ ÍÜÜÓ´Ü ƒÜÜ¹ß ÏÜØ²ì(All India Khaddar Board)ÃÜß ô³ÜÜÆÜÃÜÜ ³Ü‰. †Ü ÏÜØ²ìÃÜå ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ, íÜåœÜÜ±Ü †ÃÜå ôÜØïÜÜåÁÜÃÜÃÜß èíÜÜËÜ¹ÜÓß ôÜÜÇÆÜÜ‰.  ôÜÉå¹ ÄÜÜØÁÜßüÜåÆÜß †Ýô´Ü´íÜÏÜÜØ †ÜíÜß. üÜåÆÜß ÆÜ÷åÓíÜÜÏÜÜØ êÜÜå‘Üå ÄÜÜæÓíÜ †ÃÜàÍÜíÜ´ÜÜ. 1925  †ÝƒÜêÜ ÍÜÜÓ´Ü œÜÓƒÜÜ ôÜØ™ÜÃÜß ô³ÜÜÆÜÃÜÜ ³Ü‰. 1925³Üß 1934 ôÜàÁÜßÏÜÜØ ƒÜÜ¹ßÃÜå ôÜô´Üß ËÜÃÜÜíÜíÜß, ‘ÜØ´ÜÃÜÜÓÜ†ÜåÃÜß ôÜØƒÑÜÜ íÜÁÜÜÓíÜß †ÃÜå ƒÜÜ¹ßÃÜàØ íÜåœÜÜ±Ü íÜÁÜÜÓíÜÜÃÜß ‘ÜÏÜÄÜßÓß ÏÜàƒÑÜ Ó÷ß. 1930  ¹ÜØ²ß‘âœÜ ÆÜ“ß ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß ÁÜÓÆÜ‘² ‘ÓßÃÜå ÑÜÓíÜ²Ü èåêÜÏÜÜØ ÏÜÜå‘êÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜ ´ÑÜÜÓå ´ÑÜÜØ ÆÜ±Ü ´Üå†Üå ÓÇÝüÑÜÜ ÆÜÓ ‘Ø‰‘ ÃÜå ‘Ø‰‘ ÆÜÂÑÜÜåÄÜÜå ‘Ó´ÜÜ ÓûÜ. ¹ÓÏÑÜÜÃÜÏÜÜØ ´ÜåÏÜ±Üå ‘ÜØ´ÜíÜÜ ÏÜÜüå èå œÜ’Ó ËÜÃÜÜíÑÜàØ ´Üå ™Ü±ÜàØ ôÜØ´ÜÜåóÜèÃÜ‘ êÜÜÄÑÜàØ. ´Üå `ÑÜÓíÜ²Ü œÜ˜' ´ÜÓß‘å †ÜåìƒÜÜÑÜàØ. ´ÑÜÜÓ ÆÜ“ß ôíÜÜ´ÜØµÑÜ œÜìíÜìÏÜÜØ íÜÁÜÜÓå ôÜÏÜÑÜ †ÆÜÜíÜíÜÜÃÜå ‘ÜÓ±Üå ÆÜÂÑÜÜåÄÜÜåÃÜàØ ‘ÜÏÜ ÁÜßÏÜàØ ÆÜ²íÜÜ êÜÜÄÑÜàØ.  ôÜÆüåÏËÜÓ, 1930ÏÜÜØ †ÝÍÜÃÜåµÜß ôÜàêÜÜåœÜÃÜÜÃÜß ÃÜä´ÑÜ ¿ÜÓÜ ƒÜÜ¹ßÃÜàØ ÏÜ÷¶íÜ ¹ïÜÜÚíÜ´Üß üâØ‘ß ÝÉêÏÜ Óèâ ³Ü‰. 1928ÏÜÜØ Óèâ ³ÜÑÜåêÜß ÝÉêÏÜ `ÏÜÜÁÜàÓß'ÏÜÜØ³Üß ËÜÃÜÜíÜåêÜß †Ü ïÜÜçüÚ ÝÉêÏÜå ƒÜÜ¹ß ÏÜÜüå ÓÜóü×ßÑÜ ô´ÜÓå èàôôÜÜå íÜÁÜÜÓíÜÜÏÜÜØ ƒÜâËÜ ÏÜ÷¶íÜÃÜÜå ÉÜìÜå †ÜÆÑÜÜå. 1935  ‘ÜØ´Ü±ÜÃÜÜ ÝïÜšÜ±ÜÃÜß íÑÜíÜô³ÜÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß.  ÓÜåèÃÜÜ †Ü« ‘êÜÜ‘ÃÜÜ ‘ÜÏÜÃÜÜ êÜ™Üà´ÜÏÜ ÝÃÜíÜÜÚ÷ íÜå´ÜÃÜÃÜÜå «ÓÜíÜ ÆÜôÜÜÓ ³ÜÑÜÜå. 1937  ÷èà ôÜàÁÜß †å‘ êÜÜƒÜ éÝÆÜÑÜÜ ÏÜÜüåÃÜß ïÜÓ´ÜÜå ÆÜÂÏÜÜ±ÜåÃÜÜå ÓÇÝüÑÜÜå ËÜÃÜß ïÜøÑÜÜå ÃÜ ÷´ÜÜå. ¹ÓÏÑÜÜÃÜÏÜÜØ Ý‘êÜÜåÚô‘ÓÃÜÜå 10 µÜÜ‘íÜÜìÜå ÓÇÝüÑÜÜå íÜƒÜ±ÜÜÑÜÜå. ´ÜåÏÜÜØ †å‘ ‘êÜÜ‘ÏÜÜØ ËÜå ÷¡ÓíÜÜÓ ôÜâ´ÜÓ ‘Ø´ÜÜ´ÜàØ ÷´ÜàØ †ÃÜå ÆÜÎè±Ü³Üß ÏÜÜØ²ßÃÜå ‘ÜØ´Ü±Ü ôÜàÁÜßÃÜàØ ËÜÁÜàØ ‘ÜÏÜ ³Ü´ÜàØ ÷´ÜàØ ÆÜ±Ü †å ÓÇÝüÑÜÜå †åüêÜÜå ÏÜÜåüÜå ÷´ÜÜå †ÃÜå ÑÜÜØÝµÜ‘ ÓœÜÃÜÜ †åüêÜß †üÆÜüß ÷´Üß ‘å ´Üå ‡ÃÜÜÏÜÃÜß ïÜÓ´ÜÜåÃÜå ÆÜâÓß ‘Óß ïÜøÑÜÜå ÃÜ÷Î. ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

273

1945

 ËÜß¡ ÝíÜòÜÑÜà½ÃÜÜ ‘ÜÓ±Üå ÏÜÜÇ™ÜíÜÜÓß íÜÁÜ´ÜÜØ ƒÜÜ¹ßÃÜÜå

ÍÜÜíÜ íÜÁÑÜÜå ÆÜ±Ü ôÜÜœÜÜ ƒÜÜ¹ßÁÜÜÓß†Üå ü‘ß ÓûÜ †ÃÜå ôíÜÜ´ÜØµÑÜ œÜìíÜì íÜÁÜà ´Üåè ËÜÃÜíÜÜÃÜÜ ‘ÜÓ±Üå ƒÜÜ¹ßÁÜÜÓß†ÜåÃÜß ôÜØƒÑÜÜ íÜÁÜß. 1946  ôÜÓØ¡ÏÜÃÜß ÀÞóü†å ÆÜÂÑÜÜåÄÜÜå ïÜé ³ÜÑÜÜ. íÜƒÜ´ÜÜåíÜƒÜ´Ü ôÜÓØ¡ÏÜ ôÜØÏÜåêÜÃÜÜå ÏÜì´ÜÜØ ÄÜÑÜÜØ. . . .´ÜÜå êÜÜ†Üå œÜàÃÜÝÓÑÜÜ ƒÜÜ¹ß ‘ß, 1947  ôíÜÓÜè ÆÜÂÜÞÆ´Ü ³Ü‰. ƒÜÜ¹ßÃÜß ÆÜÂíÜäÝ¶Ü Þô³ÜÓ ÆÜÜÑÜÜ èÑÜ ËÜÜåêÜÜå ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ ÄÜÜØÁÜß ‘ß, ÆÜÓ œÜÜêÜíÜÜ êÜÜÄÜß. ÝÉêÏÜ `ÝƒÜ²‘ß' (1948)ÃÜàØ †å‘ ÄÜß´Ü "ôíÜÓÜè ÆÜ“ß ËÜå‘ÜÓß ÝÃÜíÜÜÓ±ÜÃÜß ÀÞóü†å ƒÜÜ¹ß †ÃÜå ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜÃÜÜå ÝíÜ‘ÜôÜ ³ÜÜÑÜ ´Üå ÏÜÜüå ôÜÓ‘ÜÓß ÓÜ÷å ‘ïÜàØ‘ ÃÜ’Ó ‘ÓíÜÜÃÜàØ «ÓÜíÜÜÑÜàØ. 1948  ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜàØ †íÜôÜÜÃÜ ³ÜÑÜàØ. " `ÝƒÜ²‘ß' ÃÜÜÏÜå ÝÉêÏÜ †ÜíÜß. †Ü ÝÉêÏÜÏÜÜØ ƒÜÜ¹ß ‹ÆÜÓ ÉÓÏÜÜíÜÜÑÜåêÜàØ †å‘ ÄÜß´Ü ÝíÜïÜåóÜÆÜ±Üå ¡±Üß´ÜàØ ³ÜÑÜàØ": †Üå ÷Üå ôÜÜØíÜÝÓÑÜÜ, ¡å ¡†Üå ËÜèÝÓÑÜÜ, ´ÜÜå êÜÜ†Üå œÜàÃÜÝÓÑÜÜ ƒÜÜ¹ß ‘ß, èÑÜ ËÜÜåêÜÜå ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ ÄÜÜØÁÜß ‘ß.".". 1949  ´ÜÜÝÏÜêÜÃÜÜ²àÃÜÜ ÆÜÜÆÆÜÜÃÜ‘àêÜ ÄÜÜÏÜÃÜÜ ÑÜàíÜÜÃÜ ƒÜå²â´Ü †å‘ÜØËÜÓÃÜÜ³Üå §²Ü ôÜØïÜÜåÁÜÃÜ ËÜÜ¹ ‘ÜåÝíÜêÜÆÜ©ßÏÜÜØ ÏÜìåêÜß œÜÓƒÜÜ ôÜØ™ÜÃÜß ôÜÍÜÜÏÜÜØ ‘êÜÜ‘ÃÜß †å‘ †ÜØüßÃÜß ”²ÆÜ †ÜÆÜ´ÜÜå ÓÇÝüÑÜÜå Óèâ ‘ÑÜÜåÚ. ÆÜÜÓØÆÜÝÓ‘ œÜÓƒÜÜÃÜß ôÜÓƒÜÜÏÜ±Üß†å ´ÜåÃÜàØ ôÜâ´ÜÓ ƒÜÜôôÜàØ ÏÜèËÜâ´Ü ÷ÜåíÜÜÃÜå ‘ÜÓ±Üå œÜÓƒÜÜ ôÜØ™ÜÃÜÜ ôÜÍÑÜÜåÃÜå ´Üå ÄÜÏÑÜÜå. ÑÜàíÜÜÃÜÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ôÜÜ³Üå êÜßÁÜÜå, †Ü œÜÓƒÜÜÃÜß ÃÜ‘êÜ ËÜÃÜÜíÜß †ÜÆÜíÜÜ é. 500 †ÜÆÑÜÜ †ÃÜå é. 2000ÃÜÜå ÆÜàÓô‘ÜÓ †ÆÜÜÑÜÜå.  ôÜÏÜÑÜÜØ´ÜÓå ÆÜÂÑÜÜåÄÜÜå †ÃÜå ôÜØÏÜåêÜÃÜÜå ³Ü´ÜÜØ ÄÜÑÜÜØ. ³ÜÜå²ÜØ‘ ³ÜÜå²ÜØ‘ ôÜØïÜÜåÁÜÃÜÜå ôÜÜ³ÜåÃÜÜ ÃÜíÜÜ ÓÇÝüÑÜÜ ÆÜÂ¹„ïÜ´Ü ³Ü´ÜÜ ÄÜÑÜÜ. íÜœœÜåÃÜÜ ÄÜÜìÜÏÜÜØ ¡ÆÜÜÃÜ³Üß ÆÜ±Ü †å‘ µÜÜ‘íÜÜìÜå †ÃÜå ¹ôÜ µÜÜ‘íÜÜìÜå, †åÏÜ ËÜå ÓÇÝüÑÜÜ †ÜíÑÜÜ ÆÜ±Ü Ý÷Ã¹àô´ÜÜÃÜ ÏÜÜüå ´Üå †åüêÜÜ ËÜÁÜÜ ‹ÆÜÑÜÜåÄÜß è±ÜÜÑÜÜ ÃÜ÷Î. 1951–57  †å‘ ËÜÜèà ÓÜóü× ôÜÏÜšÜ íÜÁÜ´Üß è´Üß íÜô´ÜßÃÜå èéÝÓÑÜÜ´Ü ÆÜâÓ´ÜàØ ‘ÜÆÜ² ÏÜìß Ó÷å ´Üå ¡åíÜÜÃÜàØ ÷´ÜàØ ´ÜÜå ËÜß¢ ËÜÜèà †´ÑÜÜÓ ôÜàÁÜß èå ‘ÜÆÜ² ÆÜÓ¹åïÜ ÝÃÜ‘ÜôÜ ³Ü´ÜàØ ÷´ÜàØ ´Üå ¡ìíÜß ÓÜƒÜíÜÜÃÜß ÷ÓßÉÜ‰ÏÜÜØ ÆÜ±Ü ü‘íÜÜÃÜàØ †ÃÜå ÝíÜ‘ôÜíÜÜÃÜàØ ÷´ÜàØ. †Ü³Üß ÆÜ÷åêÜß †ÃÜå ËÜß¢ ÆÜØœÜíÜóÜßÚÑÜ ÑÜÜåèÃÜÜ ¹ÓÏÑÜÜÃÜ †ÃÜà˜ÏÜå ‘ÜÃÜâÃÜÄÜÜå ôÜÝÏÜÝ´Ü, ôÜíÜåÚ ôÜÝÏÜÝ´Ü, ƒÜåÓÜ ôÜÝÏÜÝ´Ü íÜÄÜåÓå†å íÜôµÜ‹¾ÜåÄÜÃÜÜ ÝíÜ‘ÜôÜ ÏÜÜüå ÝÍÜÃÃÜ ÝÍÜÃÃÜ ÆÜÂ‘ÜÓÃÜÜ ‘ÜÑÜÚ˜ÏÜÜå ôÜâœÜíÑÜÜ. èåÏÜÜØ œÜÓƒÜÜ †ÃÜå ÝÏÜêÜ íÜœœÜå ôÜØ™ÜóÜÚ ³Ü´ÜÜå ÄÜÑÜÜå. øÑÜÜÓå‘ `ÓÜåèÄÜÜÓß' ÆÜÓ ´ÜÜå øÑÜÜÓå‘ `‘àïÜì ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ' ÆÜÓ ÍÜÜÓ ÏÜà‘Ü´ÜÜå ÄÜÑÜÜå. †Ü ¹ÓÏÑÜÜÃÜ †ØËÜÓ œÜÓƒÜÜÏÜÜØ ôÜØïÜÜåÁÜÃÜ œÜÜêÜà è ÷´ÜàØ. †ØËÜÓ œÜÓƒÜÜå “ †ÜØüß †ÃÜå 24 †ÜØ‘ ôÜàÁÜßÃÜàØ ôÜâ´ÜÓ ‘ÜØ´Üß ïÜ‘ÜÑÜ ´Üå ´ÜËÜ’å ÆÜ÷ÜÇœÜß ÄÜÑÜÜå ÷´ÜÜå. ÓÜåèÄÜÜÓß †ÃÜå ‘àïÜì ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ †å ËÜØÃÜå ‘ôÜÜåüßÏÜÜØ³Üß ´Üå ÆÜÜÓ ¥´ÜÑÜÜåÚ. "1953ÏÜÜØ ‘åÃº ôÜÓ‘ÜÓ ¿ÜÓÜ †ÝƒÜêÜ ÍÜÜÓ´Ü ƒÜÜ¹ß †ÃÜå ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ËÜÜç²ÚÃÜß ô³ÜÜÆÜÃÜÜ ³Ü‰ èå 1956ÏÜÜØ †å‘ ôíÜÜÑÜ¶Ü ôÜØô³ÜÜ ´ÜÓß‘å ƒÜÜ¹ß †çÃ² ÝíÜêÜåè ‡Ã²ôü×ß ‘ÝÏÜïÜÃÜ(KVIC)ÏÜÜØ éÆÜÜØ´ÜÓ ÆÜÜÏÜß. œÜÓƒÜÜ ÆÜÓ íÜÁÜÜÓå ôÜØïÜÜåÁÜÃÜ ÏÜÜüå ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ÆÜÂÑÜÜåÄÜ ôÜÝÏÜÝ´ÜÃÜß ô³ÜÜÆÜÃÜÜ ÆÜ±Ü 1957ÏÜÜØ è ³Ü‰. 1953–54  ƒÜÜ¹ß ÆÜÓ ÝÓËÜåü †ÜÆÜíÜÜÃÜàØ ïÜé ³ÜÑÜàØ. †Ü”Ü¹ß ÆÜ÷åêÜÜØ ƒÜÜ¹ß ÆÜÓ ‘Üå‰ è íÜì´ÜÓ †ÆÜÜ´ÜàØ ÃÜ ÷´ÜàØ ÆÜÓØ´Üà ‘åÃº ôÜÓ‘ÜÓ ¿ÜÓÜ ƒÜÜ¹ß †ÃÜå 274

[ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

1954

1960 1960–64

1965–66

1974–87

1982–89

ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜÃÜÜ ÝíÜ‘ÜôÜ ÏÜÜüå †ÝƒÜêÜ ÍÜÜÓ´Ü ƒÜÜ¹ß †ÃÜå ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ËÜÜç²ÚÃÜß ô³ÜÜÆÜÃÜÜ ³ÜÑÜÜ ËÜÜ¹ ÆÜÂÜÓØÝÍÜ‘ ÁÜÜåÓ±Üå ÄÜÂÜ÷‘ÜåÃÜå †å‘ éÝÆÜÑÜÜÃÜß ƒÜÜ¹ßÃÜß ƒÜÓß¹ß ÆÜÓ †å‘ †ÜÃÜÜÃÜàØ ôÜÜÏÜÜÃÑÜ íÜì´ÜÓ †ÃÜå 50 Ý¹íÜôÜ ÏÜÜüå †å‘ éÝÆÜÑÜÜÃÜß ƒÜÜ¹ßÃÜß ƒÜÓß¹ß ÆÜÓ µÜ±Ü †ÜÃÜÜÃÜàØ ÝíÜïÜåóÜ íÜì´ÜÓ †ÜÆÜíÜÜÃÜàØ ïÜé ³ÜÑÜàØ. èå ‹¶ÜÓÜå¶ÜÓ íÜÁÜ´ÜÜØ-™Üü´ÜÜØ 10 %³Üß 35 % ÆÜÓ ÆÜ÷ÜÇœÑÜàØ. †ØËÜÓ œÜÓƒÜÜå ‘ÜØ´Ü´Üß ÄÜÂÜÏÜß±Ü‘ÃÑÜÜ, 1957  Ý¹ê÷ßÏÜÜØ ÆÜÂ¹ïÜÚÃÜ ÍÜÓÜÑÜàØ ´ÑÜÜÓå †ÜƒÜÜ ¹åïÜÃÜàØ †ÃÜå ôÜÓ‘ÜÓÃÜàØ ÁÑÜÜÃÜ ÆÜ±Ü †ØËÜÓ ÓÇÝüÑÜÜ ´ÜÓÉ ƒÜÇœÜÜÑÜàØ. ´ÑÜÜÓ ÆÜ“ß èà¹ß èà¹ß èÄÑÜÜ†å ÆÜÂÑÜÜåÄÜÜå †ÃÜå ôÜØïÜÜåÁÜÃÜÜå ÏÜÜüå †Ü ÓÇÝüÑÜÜ èà¹ß èà¹ß íÑÜÞø´Ü†ÜåÃÜå †ÆÜÜÑÜÜ ÆÜ±Ü “åíÜüå ñÜß †å‘ÜØËÜÓÃÜÜ³ÜÃÜÜ ÃÜÏÜâÃÜÜ ‹ÆÜÓ ËÜÃÜÜíÜåêÜÜå †ØËÜÓ ÓÇÝüÑÜÜå è ÆÜÂœÜêÜÃÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå. íÜôµÜ-ôíÜÜíÜêÜØËÜÃÜ †ÃÜå ÄÜÂÜÏÜ-ôíÜÜíÜêÜØËÜÃÜÃÜå ÏÜÜüå ´Üå †ÏÜÜå™Ü ôÜÜÁÜÃÜ ÆÜàÓíÜÜÓ ³ÜÑÜÜå.  ÄÜàèÓÜ´ÜÏÜÜØ ƒÜÜ¹ß †ÃÜå ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜÃÜÜ ÝíÜ‘ÜôÜ ÏÜÜüå 5 ÏÜå, 1960ÃÜÜ ÓÜåè ÄÜàèÓÜ´Ü ÓÜŸÑÜ ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ËÜÜç²ÚÃÜß ô³ÜÜÆÜÃÜÜ ³Ü‰.1  ËÜß¢ ÆÜØœÜíÜóÜßÚÑÜ ÑÜÜåèÃÜÜÃÜÜ †Ø´Üå ÏÜÁÑÜÏÜÏÜÜÄÜÚ †ÆÜÃÜÜíÜßÃÜå ‘åÃº ôÜÓ‘ÜÓ ¿ÜÓÜ èå ‘ÜÑÜÚ˜ÏÜ ™Ü²ÜÑÜÜå ´ÜåÏÜÜØ ÝÏÜêÜ ôÜÜÏÜå œÜÓƒÜÜå ü‘ß ´ÜÜå ÄÜÑÜÜå ÆÜ±Ü ÷íÜå œÜÓƒÜÜ ôÜÜÏÜå ÆÜ²‘ÜÓ †ÜíÜß ¥ÍÜÜå ÓûÜå. ´Üå ÷´ÜÜå ÝÏÜêÜÃÜÜ ôÜâ´ÜÓ èåíÜÜ ÏÜèËÜâ´Ü ôÜâ´ÜÓÃÜÜ ‹´ÆÜÜ¹ÃÜÃÜÜå.  ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ÆÜÂÑÜÜåÄÜ ôÜÝÏÜÝ´Ü†å é³Üß êÜ‰ÃÜå ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ‘ÜÆÜ² ôÜàÁÜßÃÜß ÄÜà±ÜíÜ¶ÜÜ ÏÜÜüå ÆÜÂÑÜÜåÄÜïÜÜìÜ ô³ÜÜÆÜß.  ƒÜÜ¹ßÃÜß ÄÜà±ÜíÜ¶ÜÜ íÜÁÜíÜÜÃÜß ôÜÜ³Üå ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ ÆÜ±Ü íÜÁÜß ÓûàØ ÷´ÜàØ. 1955-56ÏÜÜØ ÓÜóü×ßÑÜ ô´ÜÓå 2.3 ‘ÓÜå² œÜÜå. ÏÜß. ƒÜÜ¹ßÃÜß ôÜÓƒÜÜÏÜ±Üß†å ¹ôÜ íÜóÜÚÏÜÜØ ƒÜÜ¹ßÃÜàØ ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ 328% íÜÁÜßÃÜå 7.55 ‘ÓÜå² œÜÜå. ÏÜß. ÆÜÓ ÆÜ÷ÜÇœÜß ÄÜÑÜàØ. ‘ÜØ´ÜÃÜÜÓ-íÜ±ÜÃÜÜÓÃÜß ôÜØƒÑÜÜ ÆÜ±Ü 6.57 êÜÜƒÜ³Üß íÜÁÜßÃÜå 19.95 êÜÜƒÜ ôÜàÁÜß ÆÜ÷ÜÇœÜß.  ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ÆÜÂÑÜÜåÄÜ ôÜÝÏÜÝ´Ü†å †ÃÜå‘ ôÜÉì ÆÜÂÑÜÜåÄÜÜå ÷Ü³Ü ÁÜÑÜÜÚ. †Ü ôÜÏÜÑÜÄÜÜìÜÏÜÜØ †ØËÜÓ œÜÓƒÜÜ ‘Ó´ÜÜØ †Üå“Ü ƒÜœÜåÚ †ÃÜå ´ÜåÏÜ “´ÜÜØ µÜ±Ü³Üß œÜÜÓÄÜ±ÜàØ †ÃÜå ÄÜà±ÜíÜ¶ÜÜÑÜàø´Ü ôÜâ´ÜÓ ‘ÜØ´Ü´ÜÜå ²ËËÜÜ œÜÓƒÜÜå, ¥ÃÜß ƒÜÜ¹ß ÏÜÜüå ÏÜåÝÓÃÜÜå œÜÜÓ µÜÜ‘ œÜÓƒÜÜå †ÃÜå ôÜÜÏÜÜÃÑÜ œÜÓƒÜÜ ‘Ó´ÜÜØ 30³Üß 40 ÄÜ±Üß ‘ÜÑÜÚšÜÏÜ´ÜÜíÜÜìÜ ÆÜÜØœÜ †ÃÜå ôÜÜ´Ü µÜÜ‘íÜÜìÜ ÏÜôÜÝêÜÃÜ œÜÓƒÜÜ ‹ÆÜÓÜØ´Ü ÝíÜÝíÜÁÜ ÝíÜÝïÜóü´ÜÜíÜÜìÜ ôêÜËÜÑÜÜÃÜÚ œÜÓƒÜÜ, ÆÜÜ‡ÃÜåÆÜêÜ œÜÓƒÜÜ, ÉåÃôÜß ²ËÜêÜÓ œÜÓƒÜÜ †ÃÜå ÝÏÜÝÃÜ ô‘œÜÓ ÏÜïÜßÃÜÃÜÜ ôÜÉì ÆÜÂÑÜÜåÄÜÜå ‘ÑÜÜÚ. èåÃÜÜ ‘ÜÓ±Üå ƒÜÜ¹ßÏÜÜØ íÜæÝíÜÁÑÜ †ÃÜå ÄÜà±ÜíÜ¶ÜÜ íÜÁÑÜÜØ.  †Ü ôÜÏÜÑÜÄÜÜìÜ ¹ÓÏÑÜÜÃÜ ƒÜÜ¹ß ‘ÝÏÜïÜÃÜÃÜÜ ‹ÆÜÜÁÑÜšÜ †ÃÜå †ÄÜÂ±Üß ‘ÜÑÜÚ‘´ÜÜÚ ÓÝ´ÜÍÜÜ‰ ÄÜÜÇÝÁÜÑÜÜ †ÃÜå ôÜÜ³Üß†Üå ¿ÜÓÜ 48 % ‘ÆÜÜôÜ †ÃÜå 52 % ÆÜÜåÝêÜ†åôüÓ ÓåôÜÜÏÜÜØ³Üß ÆÜÜåêÜßíÜôµÜÃÜÜå †ÜÝíÜó‘ÜÓ ³ÜÑÜÜå.  ÓÇÝüÑÜÜÏÜÜØ ôÜ´Ü´Ü ôÜØïÜÜåÁÜÃÜÜåÃÜå ‘ÜÓ±Üå ÷íÜå ƒÜÜ¹ßÃÜß ÄÜà±ÜíÜ¶ÜÜ íÜÁÜ´Üß è´Üß ÷´Üß. ¹åïÜÍÜÓÃÜß ÏÜàƒÑÜ ƒÜÜ¹ß ‹´ÆÜÜ¹‘ ôÜØô³ÜÜ†Üå ¿ÜÓÜ ‹´ÆÜÜÝ¹´Ü ƒÜÜ¹ßÃÜÜå †ÍÑÜÜôÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå. 19 ÆÜÂ‘ÜÓÃÜß ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ÃÜÏÜâÃÜÜ 80 ôÜçÏÆÜêÜ ´ÜæÑÜÜÓ ‘ÓßÃÜå ‘åíÜß†Ü‰ôÜß(KVIC)ÃÜå ´ÜÆÜÜôÜ ÏÜÜüå ÏÜÜå‘êÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜ. èåÏÜÜØ ÏÜÜåüÜ ÍÜÜÄÜÃÜÜ ÃÜÏÜâÃÜÜ ôÜÜÓß ÄÜà±ÜíÜ¶ÜÜíÜÜìÜ †ÃÜå ‘åüêÜÜ‘ ÃÜÏÜâÃÜÜ ƒÜâËÜ è ôÜÜÓß ÄÜà±ÜíÜ¶ÜÜíÜÜìÜ è±ÜÜÑÜÜ.

1 ÄÜàèÓÜ´Ü ÓÜŸÑÜÃÜß ô³ÜÜÆÜÃÜÜ ÆÜ“ß ô³ÜÆÜÜÑÜåêÜÜØ ËÜÁÜÜØ ËÜÜç²Ú-ÝÃÜÄÜÏÜÜåÏÜÜØ ôÜíÜÚÆÜÂ³ÜÏÜ ô³ÜÜÆÜÃÜÜ ƒÜÜ¹ß †ÃÜå ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ËÜÜç²ÚÃÜß ÷´Üß. ´ÜåÃÜÜ ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ ÆÜÂÏÜàƒÜ ËÜÜËÜàÍÜÜ‰ è. ÆÜüåêÜ (1911-2002) ÷´ÜÜ, èå ÆÜ“ß³Üß ÄÜàèÓÜ´Ü ÓÜŸÑÜÃÜÜ ÏÜàƒÑÜÏÜØµÜß ÆÜ±Ü ËÜÃÑÜÜ.

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

275

1989–94

‘ÜÆÜ² ‹´ÆÜÜ¹ÃÜÃÜß ÝíÜÆÜàêÜ ÏÜÜµÜÜ †ÃÜå ÄÜà±ÜíÜ¶ÜÜ ôÜÜÏÜå œÜÓƒÜÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ™Ü±Üß ÏÜÑÜÜÚ¹Ü “´ÜÜØ ‘ôÜÜå‘ôÜÃÜß ÷ÓßÉÜ‰ ÆÜâÓß ÆÜÜ²ß ÓûÜå ÷´ÜÜå. †Ü ÄÜÜìÜÏÜÜØ ôÜà´ÜÓÜ‹, ÆÜÜåêÜßíÜôµÜ †ÃÜå ÓåïÜÏÜß, †åÏÜ µÜ±ÜåÑÜ ƒÜÜ¹ßÏÜÜØ œÜÜÓÄÜ±Üß ”²ÆÜå íÜ±ÜÜü‘ÜÏÜ †ÜÆÜ´ÜÜØ ÆÜÃÜÚ íÜÜ‡Ã²Ó, ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ÝÃÜüå² ‘ÆÜ²ÜØÃÜàØ ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ †ÜÆÜ´ÜàØ ôÜÓøÑÜàêÜÓ ÃÜßÕüÄÜ ÏÜïÜßÃÜ, ‘ÜØ´ÜíÜÜÏÜÜØ ¹ÜåÓÜå †ô´ÜíÑÜô´Ü ÃÜ ³ÜÜÑÜ ‘å ÃÜ ´Üâüß ¡ÑÜ ´Üå ÏÜÜüå “ µÜÜ‘ÃÜÜå ¡´Ü‘Ø´ÜÜ‰ÃÜÜå œÜÓƒÜÜå †ÃÜå ÷Ü‰ ôÆÜß² œÜÓƒÜÜ ÝíÜ‘ôÜÜíÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜ. 1994-95  ²åÝÃÜÏÜ ¢ÃôÜÃÜàØ ÃÜÜÏÜ ÆÜ²å †åüêÜå ´ÜÓ´Ü ´ÜåÃÜå ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ ÆÜ÷åÓíÜÜíÜÜìÜ ¹ÝšÜ±Ü †ÜÝÊ‘ÜÃÜÜ ƒÜÜ±Ü ‘ÜÏÜ¹ÜÓÜå ÃÜ÷Î ÆÜ±Ü ÉçïÜÃÜÆÜÓô´Ü ÑÜàíÜÜÃÜÜå ÃÜèÓ ôÜÜÏÜå ´ÜÓíÜÓå “å. ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ü‘Ü‹ÆÜ±ÜÜÃÜÜ ÄÜà±ÜÃÜå ‘ÜÓ±Üå ²åÝÃÜÏÜ üåøôüÜ‡êÜ ‡Ã²ôü×ß”ÏÜÜØ ôÜÜæ³Üß ÏÜ÷¶íÜÃÜß ÆÜÂÜå²øü ËÜÃÜß ÄÜ‰ “å. ôíÜÜ´ÜØµÑÜ œÜìíÜì ¹ÓÏÑÜÜÃÜ `ÉÜçÓ ÁÜ ÃÜçïÜÃÜ' ËÜÃÜåêÜß ƒÜÜ¹ß †ÃÜå‘ ÓØÄÜ †ÃÜå Ý²”Ü‡ÃÜ íÜæÝíÜÁÑÜÏÜÜØ ÏÜì´Üß ³Ü‰ÃÜå `ÉÜçÓ ÁÜ ÉçïÜÃÜ' ÆÜ±Ü ËÜÃÜß ÄÜ‰ “å ´ÑÜÜÓå `ƒÜÜ¹ß ²åÝÃÜÏÜ' ÆÜ±Ü ‘åÏÜ ÃÜ ÷ÜåÑÜ, †å ÝíÜœÜÜÓ ôÜÜ³Üå ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ †ÜÑÜÜåÄÜÃÜÜ ôÜ÷ÑÜÜåÄÜ³Üß 1994ÏÜÜØ ÷Ü³Üå ‘ÜØ´ÜåêÜÜ †ÃÜå ÷Ü³Üå íÜ±ÜåêÜÜØ 100 % ôíÜ¹åïÜß ƒÜÜ¹ß ²åÝÃÜÏÜÃÜÜå èÃÏÜ ³ÜÑÜÜå. 1996-97  †Ü”Ü¹ßÃÜÜØ 50 íÜóÜÚÃÜß ‹èíÜ±Üß ÝÃÜÝÏÜ¶Üå ÍÜÜÓ´Ü ôÜÓ‘ÜÓ †ÃÜå ÄÜàèÓÜ´Ü ôÜÓ‘ÜÓ ¿ÜÓÜ ƒÜÜ¹ßÃÜå ÆÜÂÜå´ôÜÜ÷ÃÜ †ÜÆÜíÜÜ ÏÜÜüå †ÜƒÜÜ íÜóÜÚ ¹ÓÏÑÜÜÃÜ ÝíÜïÜåóÜ íÜì´ÜÓ †ÜÆÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜàØ. èåÃÜå ‘ÜÓ±Üå ÝíÜ˜ÏÜôÜèÚ‘ ƒÜÜ¹ßÃÜàØ íÜåœÜÜ±Ü ³ÜÑÜàØ ÷´ÜàØ. 2001  `ƒÜÜ¹ß' †ÃÜå `ôÜíÜÜåÚ¹ÑÜ' ËÜÂÜÃ² ÷å«ì ‘åÃº ôÜÓ‘ÜÓ ¿ÜÓÜ ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ ÃÜÜ÷íÜÜÃÜÜ ôÜÜËÜà, ÏÜÁÜ, †ÄÜÓËÜ¶Üß, †³ÜÜ±ÜÜØ, ÏÜôÜÜêÜÜ †ÃÜå †ÃÑÜ ÷ËÜÚêÜ ÆÜÂÜå²øüÖôÜ ÆÜ±Ü íÜåœÜÜ±Ü ÏÜÜüå ÏÜà‘Ü‰. 2003  ÄÜàèÓÜ´Ü ôÜÓ‘ÜÓå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß èÃÏÜÍÜâÝÏÜ ÆÜÜåÓËÜØ¹Ó ƒÜÜ´Üå `ËÜÜÆÜàÃÜå ÆÜÄÜêÜå' ‘ÜÑÜÚ˜ÏÜ ÑÜÜå¢ ôíÜÜ´ÜØµÑÜ œÜìíÜìÏÜÜØ ÏÜ÷¶íÜÃÜß ÍÜâÝÏÜ‘Ü ÍÜèíÜÃÜÜÓ ƒÜÜ¹ßÃÜå íÑÜÜÆÜ‘ ÆÜÂÝôÜÝ½ †ÆÜÜíÜß. 2003-04  íÜóÜÚ 2003-04³Üß ÄÜàèÓÜ´Ü ÓÜŸÑÜ ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ËÜÜç²Ú ´ÜÓÉ³Üß ÃÜåïÜÃÜêÜ ‡ÃôüßüÒâü †ÜåÉ Ý²”Ü‡ÃÜ (†åÃÜ†Ü‰²ß) †ÃÜå ÃÜåïÜÃÜêÜ ‡ÃôüßüÒâü †ÜåÉ ÉçïÜÃÜ üå‘ÃÜÜåêÜÜå¢ (ÝÃÜÈü)ÃÜå ƒÜÜ¹ßÏÜÜØ ‘êÜÓ-Ý²”Ü‡ÃÜ íÜæÝíÜÁÑÜ êÜÜíÜíÜÜ ÏÜÜüå ÆÜÂÜåÉçïÜÃÜêÜ ÁÜÜåÓ±Üå ôÜÜØ‘ìíÜÜÃÜÜ ÆÜÂÑÜ´ÃÜÜå ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜ, èåÃÜÜ ‘ÜÓ±Üå ‹œœÜ ÏÜÁÑÜÏÜíÜÄÜÚÏÜÜØ ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ÆÜÂíÜåïÜÃÜÜå ÏÜÜÄÜÚ ôÜÓì ËÜÃÑÜÜå. 2004  ƒÜÜ¹ßÃÜå ÉçïÜÃÜÃÜÜ éÆÜÏÜÜØ ÏÜâ‘íÜÜ ÓÜóü×ßÑÜ ô´ÜÓå ÃÜçïÜÃÜêÜ ‡ÞÃôüüÒâü †ÜçÉ ÉçïÜÃÜ üç‘ÖÃÜÜåêÜÜç¢ (NIFT) ¿ÜÓÜ ÑÜÜå¡ÑÜåêÜÜ ÉçïÜÃÜ ïÜÜåÏÜÜØ ÓÜŸÑÜÃÜß †Ü« ôÜØô³ÜÜ†ÜåÃÜå ÍÜÜÄÜß¹ÜÓ ËÜÃÜÜíÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß. 2009  ÍÜÜÓ´Ü ôÜÓ‘ÜÓ ¿ÜÓÜ †åÝïÜÑÜÃÜ ÝíÜ‘ÜôÜ ËÜý‘ÃÜÜ ÏÜÜÁÑÜÏÜ³Üß 11ÏÜß ÆÜØœÜíÜóÜßÚÑÜ ÑÜÜåèÃÜÜ ÷å«ì 15 ‘ÓÜå²ÃÜß êÜÜåÃÜ ôÜÜ³Üå ƒÜÜ¹ß ôÜàÁÜÜÓ †ÃÜå ÝíÜ‘ÜôÜ ‘ÜÑÜÚ˜ÏÜ (‘å†ÜÓ²ßÆÜß) †ÏÜêÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå. èå †Ø´ÜÄÜÚ´Ü ƒÜÜôÜ ‘ÓßÃÜå ôµÜß†Üå †ÃÜå êÜ™ÜàÏÜ´Üß íÜÄÜÚÏÜÜØ ‘ÜØ´ÜÃÜÜÓ-íÜ±ÜÃÜÜÓ ‘ÜÓßÄÜÓÜåÃÜß ôÜØƒÑÜÜÏÜÜØ íÜÁÜÜÓÜå, ´ÜåÏÜÃÜß ÓÜåèÄÜÜÓßÏÜÜØ íÜÁÜÜÓÜå †ÃÜå ËÜ¡ÓÃÜß ÏÜÜÄÜ ÆÜÂÏÜÜ±ÜåÃÜß ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ‹´ÆÜÜ¹ÃÜÃÜÜå ‘ÜÑÜÚ˜ÏÜ ïÜé ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå. 2010  ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ÆÜÂœÜÜÓ-ÆÜÂôÜÜÓ †ÃÜå ‘ÜØ´ÜÃÜÜÓ-íÜ±ÜÃÜÜÓÃÜå ÆÜÜåóÜ±ÜšÜÏÜ ÓÜåèÄÜÜÓß ÏÜìß Ó÷å ´Üå ÷å´Üà³Üß ÍÜÜÓ´Ü ôÜÓ‘ÜÓå ËÜå íÜóÜÚ ÏÜÜüå ÆÜÂÜÑÜÜåÝÄÜ‘ ÁÜÜåÓ±Üå ÝÓËÜåüÃÜÜ ô³ÜÜÃÜå ÏÜÜ‘åÚü ²åíÜêÜÆÜÏÜåÃü †ÜÝôÜôüÃôÜ (†åÏÜ.²ß.†å.) ÑÜÜåèÃÜÜ †ÏÜêÜÏÜÜØ ÏÜâ‘ß. èå †ÜÄÜì è´ÜÜØ ‘ÜÑÜÏÜß ÁÜÜåÓ±Üå †ÏÜêÜÏÜÜØ †ÜíÜß.  ÝíÜòÜÃÜß ÉçïÜÃÜÃÜß ÓÜèÁÜÜÃÜß ÄÜ±ÜÜ´ÜÜ ÆÜçÝÓôÜ ÏÜà‘ÜÏÜå ƒÜÜ¹ß ²åÝÃÜÏÜ †ÃÜå ´ÜåÃÜÜØ ÉçïÜÃÜåËÜêÜ íÜôµÜÜå ÆÜÂ¹„ïÜ´Ü ‘ÓÜÑÜÜØ, èåÃÜå ÃÜÜÏÜß Ý²”Ü‡ÃÜôÜÚ ¿ÜÓÜ ƒÜâËÜ è ÆÜôÜØ¹ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜØ. 276

 ÝÏÜêÜÃÜÜ

[ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ƒÜÜ¹ß ÉåïÜÃÜ ïÜÜå, 2015 †ÜØ´ÜÓÓÜóü×ßÑÜ íÑÜÜÆÜÜÓ ÏÜåìÜå, ÃÜíÜß Ý¹ê÷ß

2012

`ÊÜåÏÜ ÷üÖôÜ üà ÷Ü‰ ôü×ßü' ÉçïÜÃÜ ïÜÜå ôÜÓ¹ÜÓ ÆÜüåêÜ ÃÜçïÜÃÜêÜ ÏÜåÏÜÜåÝÓÑÜêÜ, †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹, íÜÜ‡ËÜÂÃü ƒÜÜ¹ß ‹´ôÜíÜ 2015

 ÄÜàèÓÜ´Ü

ÓÜŸÑÜ ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ÏÜØ²ì ¿ÜÓÜ †Ü« µÜÜ‘ üÜåÆÜ †ÜÏÜÚíÜÜìÜå íÜàêÜÃÜ œÜÓƒÜÜå ÝíÜ‘ôÜÜíÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå. †´ÑÜÜÓ ôÜàÁÜß “ µÜÜ‘ œÜÓƒÜÜÃÜÜå ‹ÆÜÑÜÜåÄÜ ‘ÓÜ´ÜÜå ÷´ÜÜå. †Ü« µÜÜ‘ œÜÓƒÜÜÃÜÜ ‘ÜÓ±Üå ôÜâ´ÜÓÃÜß ÏÜèËÜà´ÜÜ‰ÏÜÜØ 25 ü‘ÜÃÜÜå íÜÁÜÜÓÜå ÃÜÜÇÁÜÜÑÜÜå †ÃÜå ‘ÜØ´ÜÃÜÜÓ ‘ÜÓßÄÜÓÜåÃÜß ‘ÜÑÜÚšÜÏÜ´ÜÜÏÜÜØ 50 ü‘Ü ÃÜ¢‘ÃÜÜå íÜÁÜÜÓÜå ÃÜÜÇÁÜÜÑÜÜå. 2013  ¹åïÜÍÜÓÏÜÜØ ÆÜÂÏÜÜÝ±Ü´Ü ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ÆÜÂôÜÜÓ ÏÜÜüå ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ †ÜÑÜÜåÄÜ ´Ü³ÜÜ ôÜâšÏÜ, êÜ™Üà †ÃÜå ÏÜÁÑÜÏÜ ‹¾ÜåÄÜ ÏÜØµÜÜêÜÑÜ ¿ÜÓÜ ƒÜÜ¹ßÏÜÜ‘Ú êÜÜåÃœÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå. èåÃÜàØ †ÏÜêÜß‘Ó±Ü ÆÜÂÝ˜ÑÜÜÏÜÜØ “å. 2004–13  ƒÜÜ¹ßÃÜå ÉçïÜÃÜ ôÜÜ³Üå ¡å²íÜÜ³Üß “åêêÜÜ ¹ÜÑÜ‘ÜÏÜÜØ ‹¶ÜÓÜå¶ÜÓ ƒÜÜ¹ßÃÜÜå ÆÜÂœÜÜÓÆÜÂôÜÜÓ íÜÁÜ´ÜÜå œÜÜêÑÜÜå. ÓÜóü×ßÑÜ†ÜØ´ÜÓÓÜóü×ßÑÜ ô´ÜÓå ƒÜÜ¹ß ÉçïÜÃÜ ïÜÜå ÑÜÜå¡íÜÜ êÜÜÄÑÜÜ. íÜóÜÚ 2013ÏÜÜØ ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ †ÜÑÜÜåÄÜå ¹àËÜ‰ (ÑÜà†å‰), ÏÜåêÜËÜÃÜÚ (†Üåôü×åÝêÜÑÜÜ), ÝÏÜêÜÜÃÜ (‡üÜêÜß), êÜÜôÜíÜåÄÜÜôÜ (ÑÜà†åôÜ†å)ÏÜÜØ ÑÜÜå¡ÑÜåêÜÜ ÝíÜÝíÜÁÜ †ÜØ´ÜÓÓÜóü×ßÑÜ ÆÜÂ¹ïÜÚÃÜÏÜÜØ ÍÜÜÄÜ êÜßÁÜÜå. ¹åïÜÃÜÜØ ÄÜÜÏÜ²ÜØÏÜÜØ³Üß †ÜíÜÃÜÜÓ ‘ÜØ´ÜÃÜÜÓ-íÜ±ÜÃÜÜÓ ÍÜÜ‰ËÜ÷åÃÜÜå ÏÜÜüå ÆÜ±Ü †ÃÑÜ ¹åïÜÃÜÜ ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ‘ÜÓßÄÜÓÜå ôÜÜ³Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜå ôÜÜØ‘ìíÜÜÃÜÜå †å‘ êÜ÷ÜíÜÜå ËÜÃÜß ÓûÜå.  ÄÜàèÓÜ´ÜÏÜÜØ ÏÜôÜÝêÜÃÜ ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ ÏÜÜüå ¡±Üß´Üß †åíÜß ôÜ™ÜÃÜ šÜåµÜ ÑÜÜåèÃÜÜ-íÜØ²Ü ¿ÜÓÜ ‘ÆÜÜôÜ †ÃÜå íÜÜØôÜÃÜÜ ÓåôÜÜÃÜÜ ÝÏÜñÜ±Ü³Üß ¹åïÜÍÜÓÏÜÜØ ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ íÜÜØôÜÃÜß ƒÜÜ¹ß ´ÜæÑÜÜÓ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß. ÆÜÂÜÓØÝÍÜ‘ ÁÜÜåÓ±Üå 250 ‘Ü‹ÃüÃÜß ÏÜèËÜâ´ÜÜ‰ †ÃÜå ôÜÉå¹ ÓØÄÜÏÜÜØ è ÏÜì´Üß †Ü ƒÜÜ¹ßÃÜß ÄÜà±ÜíÜ¶ÜÜ †ÃÜå ‘êÜÓ Ý²”Ü‡ÃÜÏÜÜØ ôÜØïÜÜåÁÜÃÜÜå œÜÜêÜà “å. 2013–14  íÜóÜÚ 2013-14ÃÜÜ †Ø´Üå ¹åïÜÏÜÜØ ƒÜÜ¹ß‹´ÆÜÜ¹ÃÜ šÜåµÜå ¹ôÜ êÜÜƒÜ³Üß íÜÁÜà êÜÜå‘Üå ÓÜåèÄÜÜÓß ÏÜåìíÜß ÓûÜØ “å. †Ü íÜóÜÚå ¹åïÜÍÜÓÏÜÜØ ƒÜÜ¹ßÃÜàØ ‘àêÜ ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ é. 811.08 ‘ÓÜå²ÃÜàØ ÓûàØ èå †ÜÄÜìÃÜÜ íÜóÜÚÃÜß ôÜÓƒÜÜÏÜ±Üß†å 6.45 ü‘Ü íÜÁÜÜÓå ÷´ÜàØ. ÆÜÓØ´Üà ôÜÏÜÄÜÂ ¹åïÜÃÜß ôÜÜÆÜåšÜå ÄÜàèÓÜ´Ü ÓÜŸÑÜÏÜÜØ †ÆÜåÝšÜ´Ü Ýô³ÜÝ´Ü ¡åíÜÜ ÏÜì´Üß ÃÜ³Üß.  †Ü”Ü¹ßÃÜÜ ôÜàíÜ±ÜÚ èÑÜØ´Üß íÜóÜÚ 1997-98ÏÜÜØ ÄÜàèÓÜ´ÜÏÜÜØ ƒÜÜ¹ßÃÜÜ ÝíÜ˜ÏÜôÜèÚ‘ íÜåœÜÜ±Ü ÆÜ“ß íÜœœÜåÃÜÜ †ÆÜíÜÜ¹éÆÜ íÜóÜÜÚåÏÜÜØ ƒÜÜ¹ßÃÜàØ íÜåœÜÜ±Ü †ÜÄÜêÜÜ íÜóÜÚ ‘Ó´ÜÜØ íÜÁÑÜàØ, ÆÜÓØ´Üà ôÜÏÜÄÜÂÆÜ±Üå ¡å´ÜÜØ ÄÜàèÓÜ´ÜÏÜÜØ íÜôÜ´ÜßÃÜß ÀÞóü†å ƒÜÜ¹ß ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ-íÜåœÜÜ±Ü †ÃÜå ‘ÜØ´ÜÃÜÜÓ-íÜ±ÜÃÜÜÓ ‘ÜÓßÄÜÓÜåÃÜß ôÜØƒÑÜÜ ‹¶ÜÓÜå¶ÜÓ ™Üüß Ó÷ß “å. ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

277

 íÜóÜÚ

2013-14ÃÜÜ †Ø´Üå †Ü ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ †ÃÜå íÜåœÜÜ±Ü †ÃÜà˜ÏÜå é. 3613.99 êÜÜƒÜ †ÃÜå 5256.53 êÜÜƒÜ “å. èå 1995-96 ‘Ó´ÜÜØ ÆÜ±Ü †ÃÜà˜ÏÜå é. 485.7 †ÃÜå 372.34 êÜÜƒÜ †Üå“àØ “å. ôÜØƒÑÜÜÃÜß ÀÞóü†å ÓÜåèÄÜÜÓß 1987-88ÏÜÜØ ËÜÜÇ´ÜåÓ ÷¡Ó ‹ÆÜÓ ÆÜ÷ÜÇœÜß ÷´Üß ´Üå íÜóÜÚ 2013-14ÃÜÜ †Ø´Üå ôÜÜ²Ü ¹ôÜ ÷¡Ó ‹ÆÜÓ †ÜíÜß ÆÜ÷ÜÇœÜß “å.1 2015  íÜÜ‡ËÜÂÃü ÄÜàèÓÜ´Ü ƒÜÜ¹ß ‹´ôÜíÜ †Ø´ÜÄÜÚ´Ü ¡ÃÑÜà†ÜÓß, 2015ÏÜÜØ ÉçïÜÃÜ Ý²”Ü‡ÃÜ ‘Ü‹ÝÃôÜêÜ †ÜåÉ ‡ÝÃ²ÑÜÜ (†åÉ²ßôÜß†Ü‰) †ÃÜå ÄÜàèÓÜ´Ü ÓÜŸÑÜ ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ËÜÜç²Ú ¿ÜÓÜ ôÜØÑÜàø´ÜÆÜ±Üå †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ÃÜÜ ôÜÓ¹ÜÓ ÆÜüåêÜ ÓÜóü×ßÑÜ ôÏÜÜÓ‘ÏÜÜØ `ÊÜåÏÜ ÷üÖôÜ üà ÷Ü‰ ôü×ßü'ÃÜß ³ÜßÏÜ ôÜÜ³Üå ÉçïÜÃÜ ïÜÜå ÑÜÜåèíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå. èåÏÜÜØ †ÜØ´ÜÓÓÜóü×ßÑÜô´ÜÓå ¡±Üß´ÜÜ ÓÜåÝ÷´Ü ËÜÜêÜ, ÓÜèåïÜ ÆÜÂ´ÜÜÆÜ ÕôÜ™Ü †ÃÜå †ÃÜÜÝÏÜ‘Ü ƒÜÃÃÜÜ èåíÜÜ ÉçïÜÃÜ Ý²”Ü‡ÃÜôÜÚå ËÜÃÜÜíÜåêÜÜØ Ý²”Ü‡ÃÜÓ íÜôµÜÜå ÆÜÂ¹„ïÜ´Ü ³ÜÑÜÜØ. ÷ÜêÜ ¹åïÜÏÜÜØ ÓÜŸÑÜ †ÃÜå ‘åÃº ïÜÜÝôÜ´Ü ÆÜÂ¹åïÜÃÜÜØ ÏÜìß ‘àêÜ 33 ËÜÜç²Ú ‘ÜÑÜÚÓ´Ü “å. èåÏÜÜØ ÆÜÝÿÜÏÜ ËÜØÄÜÜìÃÜß ‘êÜ‘¶Üß ÏÜôÜÝêÜÃÜ ƒÜÜ¹ß ¹åïÜÍÜÓÏÜÜØ ¡±Üß´Üß “å. ÓÜèô³ÜÜÃÜÃÜß ¥ÃÜß (íÜâêÜÃÜ) ƒÜÜ¹ß íÜƒÜ±ÜÜÑÜ “å ´ÜÜå ÝËÜ÷ÜÓ, ”ÜÓƒÜØ² †ÃÜå †ÜôÜÜÏÜÃÜß ÝôÜê‘ ƒÜÜ¹ß íÜƒÜ±ÜÜÑÜ “å. ÄÜàèÓÜ´ÜÏÜÜØ³Üß ÍÜÜêÜ ÃÜì‘ÜØ«Ü-ÓÜ±ÜÆÜàÓÃÜß ¥ÃÜß ƒÜÜ¹ß ¹åïÜÍÜÓÏÜÜØ ¡±Üß´Üß “å. ¹åïÜ ÃÜå ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜÜ ËÜ¹êÜÜ´ÜÜØ è´ÜÜØ ÆÜÂíÜÜ÷ÏÜÜØ íÜßôÜÏÜß ôÜ¹ßÏÜÜØ ôÜÜ¹ÄÜß, ôíÜ¹åïÜß †ÃÜå ôíÜÜíÜêÜØËÜÃÜÃÜÜ ÆÜÂ´Üß‘ ´ÜÓß‘å †ÜåìƒÜÜ´Üß ƒÜÜ¹ß ÉçïÜÃÜ ÉåÝËÜÂ‘ ´ÜÓß‘å ´ÜÜå 21ÏÜß ôÜ¹ßÃÜß †ÜÓØÍÜ³Üß †ÜåìƒÜÜíÜÜÃÜß ïÜé ³Ü‰ è ÄÜ‰ ÷´Üß. ÆÜÓØ´Üà ƒÜÜ¹ß ÝÏÜêÜÃÜÜ ‘ÜÆÜ²ÃÜß ôÜÓƒÜÜÏÜ±Üß†å ƒÜÜôôÜÜ †Üå“Ü ÆÜÜ±Üß, ÃÜ÷ßíÜ´ÜÖ ËÜÄÜÜ² †ÃÜå ÓôÜÜÑÜ±ÜÃÜÜ ‹ÆÜÑÜÜåÄÜ íÜÄÜÓ ËÜÃÜ´Üß ÷ÜåíÜÜÃÜÜ ‘ÜÓ±Üå “åêêÜÜ ¹ÜÑÜ‘ÜÏÜÜØ ‡‘Üå ÊåÃ²êÜß ÉçÝËÜÂ‘ ´ÜÓß‘å †ÜåìƒÜíÜÜÃÜß ïÜé†Ü´Ü ÆÜ±Ü ³Ü‰ “å. ôÜ÷ÑÜÜåÄÜ": ¹ßÆÜ‘ ÆÜüåêÜ, ÄÜàèÓÜ´Ü ÓÜŸÑÜ ƒÜÜ.ÄÜÂÜ.ËÜÜç²Ú 1 †Ü íÜßôÜ íÜóÜÚÏÜÜØ íÜÁÜåêÜß ÏÜÜÇ™ÜíÜÜÓß “´ÜÜØ ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ-íÜåœÜÜ±ÜÏÜÜØ ÃÜÜÇÁÜÜÑÜåêÜÜå ÏÜÜåüÜå ™ÜüÜ²Üå ƒÜÜ¹ßÆÜÂåÏÜß èÃÜ´ÜÜ³Üß êÜ‰ÃÜå ƒÜÜ¹ßšÜåµÜÃÜÜ ÃÜßÝ´Ü™Ü²íÜæÑÜÜ, ôÜÜæ ÏÜÜüå ´ÜåÃÜÜØ ‘ÜÓ±ÜÜå ïÜÜåÁÜßÃÜå ÝÃÜíÜÜÓ±Ü ÏÜÜüå †ôÜÓ‘ÜÓ‘ ÆÜÄÜêÜÜØ ÍÜÓíÜÜÃÜß ™ÜØü²ß ôÜÏÜÜÃÜ “å. íÜóÜÚ 200809ÃÜÜ †å‘ ôÜØïÜÜåÁÜÃÜ †÷åíÜÜêÜ (ÄÜÂÜÏÜÝÃÜÏÜÜÚ±Ü, ÃÜíÜå. '10–¡ÃÑÜà. '11) ÆÜÂÏÜÜ±Üå ´ÑÜÜÓå ÄÜàèÓÜ´Üß†ÜåÃÜß ƒÜÜ¹ßƒÜÓß¹ßÃÜß ÏÜÜ³ÜÜ¹ß« ôÜÓåÓÜïÜ ÏÜÜµÜ “ éÝÆÜÑÜÜ †ÃÜå 70 ÆÜæôÜÜÃÜß ÷´Üß.

ôÜØ¹ÍÜÚ : Cotton Khadi in Indian economy, Yovesh Chandra Sharma, Navajivan • †ØËÜÓ œÜÓƒÜÜå, ÝíÜ¬êÜ¹ÜôÜ ‘Üå«ÜÓß, ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ • ƒÜÜ¹ß ïÜÜ ÏÜÜüå? ÄÜÜØÁÜß¢, ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ • ÄÜÂÜÏÜ ôíÜÓÜè, ÄÜÜØÁÜß¢, ôÜØ‘êÜÃÜ": ÷ÝÓÆÜÂ¹ÜôÜ íÑÜÜôÜ, ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ • ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜÃÜß ÝíÜœÜÜÓÁÜÜÓÜ †ÃÜå †³ÜÚïÜÜôµÜ, ÝíÜ¬êÜ¹ÜôÜ ÏÜ. ‘Üå«ÜÓß, ïÜÜØÝ´ÜêÜÜêÜ ÏÜ. ¹åôÜÜ‰, ÏÜÄÜÃÜÍÜÜ‰ ÃÜÜ. ÆÜüåêÜ, ÄÜâèÓÜ´Ü ÝíÜ¾ÜÆÜß« • ÏÜÜÝ÷´Üß ÆÜàÝô´Ü‘Ü, ÄÜàèÓÜ´Ü ÓÜŸÑÜ ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ËÜÜç²Ú (1980 †ÃÜå 2013) • ÆÜÂÜ³ÜÚÃÜÜ, ÓÇÝüÑÜÜå, ‘ÜØ´Ü±Ü †ÃÜå ƒÜÜ¹ß, ÄÜÜØÁÜß¢, ôÜØ. ÏÜ. ¡å. ÆÜüåêÜ, ÄÜâèÓÜ´Ü ÝíÜ¾ÜÆÜß« • ôÜ´ÑÜÃÜÜ ÆÜÂÑÜÜåÄÜÜå, ÄÜÜØÁÜß¢, ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ • ƒÜÜ¹ß †ÃÜàôÜØÁÜÜÃÜ ~íÜØ ÝíÜ‘ÜôÜ (1958ôÜå 2003) ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ÆÜÂÑÜÜåÄÜ ôÜÝÏÜÝ´Ü • ƒÜÜ¹ß †ÃÜàôÜØÁÜÜÃÜ ~íÜØ ÝíÜ‘ÜôÜ (1993ôÜå 2003-04) ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ÆÜÂÑÜÜåÄÜ ôÜÝÏÜÝ´Ü • ƒÜÜ¹ß ‘å ÝíÜ‘ÜôÜ ÏÜÇ ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ÆÜÂÑÜÜåÄÜ ôÜÝÏÜÝ´Ü ‘Ü ÑÜÜåÄÜ¹ÜÃÜ, ƒÜÜ¹ß ÄÜÂÜÏÜÜå¾ÜåÄÜ ÆÜÂÑÜÜåÄÜ ôÜÝÏÜÝ´Ü • http://www.kvic.org.in/ • http://www.mkgandhi.org/ • http://www.thehindu.com/ • http://photodivision.gov.in/ • http://www.imdb.com/ • http://myswar.com/

278

[ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ƒÜÜ¹ß¹Ýóü ÏÜÜå. ‘. ÄÜÜØÁÜß ƒÜÜ¹ß †å ÄÜÜÏÜ²ÜÃÜÜ ÃÜÍÜÜåÏÜØ²ìÃÜÜå ôÜâÑÜÚ “å, †ÃÜå ËÜß¡ ÝíÜÝíÜÁÜ ‹¾ÜåÄÜÜå †å ÄÜÂ÷Üå “å. †Ü ‹¾ÜåÄÜéÆÜß ÄÜÂ÷ÜåÃÜå ƒÜÜ¹ßéÆÜß ôÜâÑÜÚ ÆÜÜôÜå³Üß èå ‹óÏÜÜ †ÃÜå ¢íÜÃÜ ÏÜìå “å ´ÜåÃÜÜ ËÜ¹êÜÜÏÜÜØ ´Üå†Üå ƒÜÜ¹ßÃÜå ü‘ÜíÜß ÓÜƒÜå “å. ƒÜÜ¹ß ÝíÜÃÜÜ ËÜß¡ ‹¾ÜåÄÜÜåÃÜÜå ÝíÜ‘ÜôÜ ³ÜíÜÜå †ïÜøÑÜ “å. ÆÜ±Ü. . . ¡å ËÜß¡ ‹¾ÜåÄÜÜå ôÜ¢íÜÃÜ ÃÜ÷Î ³ÜÜÑÜ ´ÜÜå ƒÜÜ¹ß íÜÁÜÜÓå †ÜÄÜì ÃÜ÷Î íÜÁÜß ïÜ‘å. (÷ÝÓèÃÜËÜØÁÜà, 18-11-1934)   

†ÜÆÜ±ÜÜÏÜÜØ ¡å ƒÜÜ¹ßÍÜÜíÜÃÜÜ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ¢íÜÃÜÃÜÜØ ¹Óå‘ šÜåµÜÏÜÜØ ôÜÜ¹Ü‰ ¹ÜƒÜêÜ ‘ÓíÜß ¡å‰†å. ƒÜÜ¹ßÍÜÜíÜÃÜÜ †åüêÜå †ƒÜâü ÁÜßÓè. ƒÜÜ¹ßÃÜß ÆÜå¹ÜïÜ ÝíÜóÜå ‘Ø‰ ÆÜ±Ü ¡±ÜÃÜÜÓ ¡±Üå “å ‘å ‘ÜØ´ÜÃÜÜÓ †ÃÜå íÜ±ÜÃÜÜÓÃÜå ‘åüêÜß ÁÜßÓè³Üß ÏÜ÷åÃÜ´Ü ‘ÓíÜß ÆÜ²å “å. †ÜÆÜ±Üå †å è ÆÜÂÏÜÜ±Üå ôíÜÓÜèÃÜÜå ´ÜÜØ´Ü±ÜÜå ‘ÜØ´Ü´ÜÜ ÁÜßÓè ÓÜƒÜíÜß ¡å‰†å. ƒÜÜ¹ßÍÜÜíÜÃÜÜ †åüêÜå †åüêÜß è †ƒÜâü ñÜ½Ü. ÓÇÝüÑÜÜå ÉåÓíÜß ÓÜå¢ ÏÜåìíÜÃÜÜÓÃÜå †ƒÜâü ñÜ½Ü ÷ÜåÑÜ “å ‘å ÆÜÜå´Üå ‘ÜØ´Üå “å †å ÍÜêÜå †Üå“àØ ÷ÜåÑÜ, ÆÜ±Ü ôÜÓíÜÜìå †å íÜ²å Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÏÜÜØ ¹Óå‘ è±ÜÃÜå ‘ÆÜ²àØ ÏÜìß Ó÷åíÜÜÃÜàØ “å. ´Üå è ÆÜÂÏÜÜ±Üå ôÜ´ÑÜ †ÃÜå †Õ÷ôÜÜ ÝíÜóÜå †åíÜß ÝÃÜ:ôÜßÏÜ ñÜ½Ü ÷ÜåíÜß ¡å‰†å ‘å †ÜÆÜ±ÜÜ ÏÜÜÄÜÚÏÜÜØÃÜÜØ ËÜÁÜÜØ ÝíÜ™ÃÜÜå “´ÜÜØ †ÜƒÜÓå ôÜ´ÑÜ †ÃÜå †Õ÷ôÜÜÃÜÜå è ÝíÜèÑÜ ³ÜíÜÜÃÜÜå “å. ƒÜÜ¹ßÍÜÜíÜÃÜÜ †åüêÜå ÆÜÂÜ±ÜÏÜÜµÜ ÆÜÂ´ÑÜå ôÜÏÜÍÜÜíÜ. †åÃÜÜå †³ÜÚ †å ‘å èÄÜ´ÜÃÜÜØ ÆÜÂÜ±Üß†ÜåÃÜå èåÃÜÜ³Üß ÃÜà‘ïÜÜÃÜ ³Ü´ÜàØ ÷ÜåÑÜ †åíÜß íÜô´ÜàÏÜÜµÜÃÜÜå ôÜØÆÜâ±ÜÚ ´ÑÜÜÄÜ ‘ÓíÜÜå. †ÜÆÜ±ÜÜ ‘ÓÜå²Üå ¹åïÜÍÜÜ‰†ÜåÏÜÜØ ¡å †ÜüêÜß è ÍÜÜíÜÃÜÜ †ÜÆÜ±Üå ‘åìíÜß†å ´Üå Õ÷¹àô´ÜÜÃÜ ‘åíÜß ÆÜà±ÑÜÍÜâÝÏÜ ³Ü‰ ¡ÑÜ! (ÃÜíÜ¢íÜÃÜ, 16-10-1927)   

ïÜ÷åÓÃÜÜ êÜÜå‘ÜåÃÜå ÷àØ †åÏÜ ÃÜ³Üß ‘÷å´ÜÜå ‘å ´ÜÏÜå è‰ÃÜå ÄÜÜÏÜ²ÜØÏÜÜØ íÜôÜíÜÜü ‘ÓÜå. ÷àØ ´ÜÜå ´ÜåÏÜÃÜå †åüêÜàØ è ‘÷àØ “àØ ‘å ´ÜÏÜÜÓå ÏÜÜ³Üå ÄÜÜÏÜ²ÜØÃÜàØ èå ¸±Ü “å ´Üå †¹Ü ‘ÓÜå. ÄÜÜÏÜ²ÜØ ÝôÜíÜÜÑÜ ËÜßèå øÑÜÜØÑÜ³Üß †åÏÜÃÜå ‘ÜœÜÜ ÏÜÜêÜÃÜß †å‘ ÆÜ±Ü œÜßè ÏÜìß ïÜ‘å †åÏÜ “å ƒÜÓß? ¡å ÃÜ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå, ÆÜ÷åêÜÜØ èåÏÜ ÄÜÜÏÜ²ÜØÃÜÜ êÜÜå‘Üå †å œÜß¡å ¡´Üå ´ÜæÑÜÜÓ ‘Óß êÜå´ÜÜØ, ÃÜå †ÜÆÜ±Üå †åÏÜÃÜÜ ‹¾ÜåÄÜÁÜØÁÜÜ ÆÜÓ ´ÜÓÜÆÜ ÃÜ ÏÜÜÓß ÷Üå´Ü ´ÜÜå ´Üå†Üå †Üèå ÆÜ±Ü ‘Óß êÜå´Ü, ´Üå œÜß¡å †åÏÜÃÜå ËÜÃÜÜíÜß êÜåíÜÜÃÜàØ ‘åÏÜ ÃÜ ïÜßƒÜíÜß†å? (÷ÝÓèÃÜËÜØÁÜà, 9-12-1934) 

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

279

ÄÜÓßËÜß, ÍÜâƒÜÏÜÓÜå †ÃÜå †ÜØÁÜìÜ ‘ÜÃÜâÃÜ íÜœœÜå ÏÜÜ±ÜôÜÜ‰ÃÜß ¢´Ü íÜ±ÜÚíÜ´Üß ‘³ÜÜ : êÜå ÝÏÜ”åÓÜËêÜ ‹ÉåÚ ¹ÝÓºÃÜÜÓÜÑÜ±Ü

ÆÜàô´Ü‘ ÆÜÝÓœÜÑÜ ÓÏÜåïÜ ËÜß. ïÜÜ÷

†åÝÆÜÂêÜÃÜÜ †Ø‘ÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üå ÝíÜòÜÝíÜƒÑÜÜ´Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ êÜå ÝÏÜ”åÓÜËêÜÃÜÜ ôÜèÚ‘ ÝíÜ üÓ ûàÄÜÜå³Üß êÜ‰ÃÜå †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜå ÄÜàèÓÜ´ÜßÏÜÜØ ‹´ÜÜÓíÜÜ ôÜÜ³Üå ôÜØ‘ìÜÑÜåêÜÜ ÄÜÜåÆÜÜì¹ÜôÜ ÆÜüåêÜ, ÆÜà. “Üå. ÆÜüåêÜ, ÏÜÄÜÃÜÍÜÜ‰ ¹åôÜÜ‰, ‘Ü‘Ü ‘ÜêÜåêÜ‘Ó íÜÄÜåÓåÃÜß ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ ÝíÜïÜåÃÜß ÝíÜœÜÜÓôÜäóüß ÏÜÜ±Üß. ÆÜ±Ü †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜÜ ôÜèÚ‘å ´ÜåÃÜÜ ÝÃÜíÜå¹ÃÜÏÜÜØ è±ÜÜíÑÜàØ “å ´ÜåÏÜ, `†¤ÜÜÃÜ †ÃÜå ¹ÜÝÓºÒ †Ü ÆÜä³íÜß ÆÜÓ ŸÑÜÜØ êÜÄÜß ‘ÜÑÜÏÜ ÷ïÜå, ´ÑÜÜØ êÜÄÜß †Ü ¡´ÜÃÜÜØ ÆÜàô´Ü‘Üå ÷ÓÝÄÜè ÝÃÜÓàÆÜÑÜÜåÄÜß ÃÜ÷Î ËÜÃÜå.' ´Üå³Üß †ÜíÜÜØ ÆÜàô´Ü‘ íÜÁÜà ÃÜå íÜÁÜà êÜÜå‘Üå ôÜàÁÜß ÆÜ÷ÜÇœÜíÜÜØ ¡å‰†å. ´Üå ÏÜÜüå ôÜ÷å´Üà †åíÜàØ íÜÜ´ÜÜíÜÓ±Ü ÝÃÜÏÜÜÚ±Ü ³ÜíÜàØ ¡å‰†å. †Ü íÜÜ´ÜÃÜå êÜšÜÏÜÜØ êÜå´ÜÜ †Ü ÆÜàô´Ü‘ÃÜÜå ÆÜÝÓœÜÑÜ ÏÜÜµÜ †å‘ êÜåƒÜ‘ ÆÜÜôÜå ÃÜ ‘ÓÜíÜ´ÜÜØ ÝíÜÝíÜÁÜ ÝíÜóÜÑÜšÜåµÜÃÜÜ µÜ±Ü êÜåƒÜ‘Üå ÆÜÜôÜå ‘ÓÜíÜíÜÜÃÜàØ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷å ÃÜ’ß ‘ÑÜàÛ “å. †å‘, ‘äÝ´ÜÃÜÜå ôÜÜÏÜÜÃÑÜ ÆÜÝÓœÜÑÜ, ËÜß¡å, ‘äÝ´ÜÃÜÜå ôÜÜÝ÷Ý´ÑÜ‘ ÆÜÝÓœÜÑÜ †ÃÜå µÜß¡å †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÏÜÜØ µÜ±Ü ÝíÜ‘ü ôÜÏÜôÑÜÜ†Üå †ÜêÜåƒÜÜ‰ “å ´Üå ¹ÜÝÓºÒ, ÍÜâƒÜÏÜÓÜå †ÃÜå ÍÜÜæÝ´Ü‘-†ÜÁÑÜÜÝ´ÏÜ‘ †ØÁÜ‘ÜÓÃÜß íÜå¹ÃÜÜÃÜàØ †ÜêÜåƒÜÃÜ, †åÏÜ µÜ±Ü ÀÞóü‘Üå±Ü³Üß †å‘ ÆÜ“ß †å‘ †Ø‘ÏÜÜØ ÆÜÝÓœÜÑÜ †ÜÆÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜïÜå. †Ü †Ø‘ÏÜÜØ ÆÜÝÓœÜÑÜ `ËÜàÝ½ÆÜÂ‘ÜïÜ'ÃÜÜ ´ÜØµÜß ÓÏÜåïÜ ËÜß. ïÜÜ÷ÃÜÜ ÀÞóü‘Üå±Ü³Üß. . . .

ÝíÜøüÓ

ûâÄÜÜåÃÜß †Ü ÝíÜòÜÝíÜƒÑÜÜ´Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜÜå ôÜÏÜÜíÜåïÜ 19ÏÜß ôÜ¹ßÃÜß ÏÜ÷ÜÃÜ ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ†ÜåÏÜÜØ ³ÜÜÑÜ “å. ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜß †ÃÜå‘ ÍÜÜóÜÜ†ÜåÏÜÜØ ´ÜåÃÜÜ †ÃÜàíÜÜ¹ ³ÜÑÜÜ “å. 1862ÏÜÜØ ÊÇœÜ ÍÜÜóÜÜÏÜÜØ ÆÜÂÄÜü ³ÜÑÜåêÜß ¹ì¹ÜÓ (˜Ü‹ÃÜ ôÜÜ‡”ÃÜÜØ 3100³Üß íÜÁÜà ÆÜÜÃÜÃÜß) ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜÜå †å è íÜóÜåÚ

êÜå ÝÏÜ”åÓÜËêÜ ‹ÉåÚ ¹ÝÓºÃÜÜÓÜÑÜ±Ü êÜåƒÜ‘": ÝíÜ‘üÓ ûâÄÜÜå †ÃÜàíÜÜ¹-ôÜØÆÜÜ¹ÃÜ": ÄÜÜåÆÜÜì¹ÜôÜ ¢íÜÜÍÜÜ‰ ÆÜüåêÜ ÆÜÂ‘ÜïÜ‘": ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ ÏÜØÝ¹Ó ÆÜàÃÜ: ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ íÜóÜÚ": 2015 ÆÜÜ‘àØ ÆÜâ«àØ, ôÜÜ‡”": 5.5'×8.5' ÆÜÜÃÜÜØ 512, _ 350

280

†ØÄÜÂå¢ÏÜÜØ †ÃÜàíÜÜ¹ ³ÜÑÜÜå ÷´ÜÜå. †å ÆÜ“ß ÑÜàÓÜåÆÜÃÜß †ÃÜå‘ ÍÜÜóÜÜ†ÜåÏÜÜØ ´ÜåÃÜÜ †ÃÜàíÜÜ¹ ³ÜÑÜÜ †ÃÜå ´Üå ôÜÜíÜÚÝµÜ‘ Óß´Üå êÜÜå‘ÝÆÜÂÑÜ ÃÜßíÜ²ß. ÓØÄÜÍÜâÝÏÜ, ÝÉêÏÜ †ÃÜå üßíÜßÃÜÜ ÏÜÜÁÑÜÏÜ³Üß ´Üå ÝíÜÝíÜÁÜ ôíÜéÆÜå ÆÜÂÄÜü ³Ü‰ “å. ¹Üå°ôÜÜå íÜóÜÚ ÆÜâíÜåÚ ÆÜÂÄÜü ³ÜÑÜåêÜß †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜå ÷¢ÑÜå íÜÜœÜ‘Üå ÏÜëÑÜå ¡ÑÜ “å. †ØÄÜÂå¢ÏÜÜØ 2013ÏÜÜØ ´ÜåÃÜÜå †Ü«ÏÜÜå †ÃÜàíÜÜ¹ ÆÜÂÄÜü ³ÜÑÜÜå ÷´ÜÜå. ÏÜ´ÜêÜËÜ ‘å èà¹Ü èà¹Ü ôÜÏÜÑÜå †Ü« †ÃÜàíÜÜ¹‘ÜåÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜß Óß´Üå ´ÜåÃÜÜå †ÃÜàíÜÜ¹ ‘ÓíÜÜÃÜß ÆÜÂåÓ±ÜÜ ÏÜì´Üß Ó÷ß “å. ÄÜàèÓÜ´ÜßÏÜÜØ ÄÜÜåÆÜÜì¹ÜôÜ ÆÜüåêÜÃÜÜ †Ü †ÃÜàíÜÜ¹ÃÜß ÆÜÂ³ÜÏÜ †ÜíÜäÝ¶Ü 1964ÏÜÜØ †ÃÜå ËÜß¢ †ÜíÜäÝ¶Ü 1986ÏÜÜØ ÆÜÂÄÜü ³Ü‰ ÷´Üß. ´ÜåÃÜß †Ü µÜß¢ ‘÷ß ïÜ‘ÜÑÜ †åíÜß †ÜíÜäÝ¶ÜÃÜå ÃÜíÜ¢íÜÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ÆÜÂ³ÜÏÜ †ÜíÜäÝ¶Ü ´ÜÓß‘å 2015ÏÜÜØ ÆÜÂÄÜü ‘Óß “å. †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ ÊÜØôÜÏÜÜØ ÆÜÂÄÜü ³Ü‰ ´ÑÜÜÓå ÊÜØôÜÃÜÜ ÝíÜíÜåœÜ‘ÜåÃÜå ´Üå ÝíÜÝíÜÁÜ ÀÞóü†å üß‘ÜÆÜÜµÜ êÜÜÄÜß ÷´Üß. †å‘ ÝíÜíÜåœÜ‘ÃÜå ´ÜåÃÜàØ ÝíÜóÜÑÜíÜô´Üà †ÃÜæÝ´Ü‘ êÜÜÄÑÜàØ ÷´ÜàØ; ËÜå ÝíÜíÜåœÜ‘ÜåÃÜå ´ÜåÏÜÜØ ‘Üå‰ ôÜ´ÑÜ ‘å ÏÜ÷ÜÃÜ´ÜÜ ¹åƒÜÜÑÜÜØ ÃÜ÷Üå´ÜÜØ. †å‘ ÝíÜíÜåœÜ‘ÃÜå ´Üå ‘ä´Ü‘ †ÃÜå ÝÃÜÓÜïÜÜèÃÜ‘ êÜÜÄÜß ÷´Üß. †å‘ ÝíÜíÜåœÜ‘ÃÜå ´ÜåÏÜÜØ èå ôÜÜÏÜÜÝè‘ ÆÜÂðÃÜÜå Óèâ ³ÜÑÜÜ ´Üå ÄÜÏÑÜàØ ÆÜ±Ü ´ÜåÃÜÜå œÜÜå’ôÜ ÝíÜœÜÜÓôÜÓ±ÜßÃÜÜ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ÆÜÂœÜÜÓ ÏÜÜüå ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ èåíÜÜ ôÜÜÝ÷Þ´ÑÜ‘ ‘êÜÜôíÜéÆÜÃÜÜå ‹ÆÜÑÜÜåÄÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå ´Üå ÃÜÜÆÜôÜØ¹ ÆÜ²ÒàØ. †êÜËÜ¶Ü, ËÜÁÜÜØ è ÝíÜíÜåœÜ‘ÜåÃÜå ´Üå üß‘ÜÆÜÜµÜ è±ÜÜ‰ ÃÜ÷Üå´Üß, ÆÜ±Ü †å‘Ø¹Óå ÝíÜíÜåœÜ‘Üå†å ´ÜåÃÜå †å‘ ÏÜ÷ÜÃÜ ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ ´ÜÓß‘å †ÜíÜ‘ÜÓß ÃÜ÷Üå´Üß. ÏÜà¼Üå†å “å ‘å ÝíÜíÜåœÜ‘ÜåÃÜÜ ÏÜâêÑÜÜØ‘ÃÜÃÜÜ ÏÜÜÆÜ¹Ø² ôíÜß‘ÜÓßÃÜå íÜÜœÜ‘Üå ôÜÜÝ÷Þ´ÑÜ‘ ‘äÝ´Ü ÆÜÜôÜå è´ÜÜ ÃÜ³Üß. íÜÜœÜ‘Üå†å ûâÄÜÜå†å †åÏÜÃÜÜ üâØ‘Ü ÝÃÜíÜå¹ÃÜÏÜÜØ èå ñÜ½Ü ÆÜÂÄÜü ‘Óß ÷´Üß ´ÜåÃÜå †ÃÜàÏÜÜå¹ÃÜ †ÜÆÑÜàØ “å. ŸÑÜÜØ êÜÄÜß †Ü ÑÜàÄÜÃÜß µÜ±Ü ÝíÜ‘ü ôÜÏÜôÑÜÜ†Üå —¹ÜÝÓºÒÃÜå ‘ÜÓ±Üå ÆÜàÓàóÜÃÜß †ÁÜÜåÄÜÝ´Ü, ÍÜâƒÜÏÜÓÜÃÜå ‘ÜÓ±Üå ôµÜßÃÜß ËÜÓËÜÜ¹ß, ´Ü³ÜÜ ÍÜÜæÝ´Ü‘ †ÃÜå †ÜÁÑÜÜÞ´ÏÜ‘ †ØÁÜÜÓÜ ÷å«ì ¥ÄÜ´ÜÜØ ËÜÜì‘ÜåÃÜàØ «ÎÄÜÓÜíÜàØ—†åÏÜÃÜÜå ‹‘åêÜ ÃÜ÷Î †ÜíÜå; ŸÑÜÜØ êÜÄÜß †ÏÜà‘ šÜåµÜÜåÏÜÜØ ôÜÜÏÜÜÝè‘ éØÁÜÜÏÜ±Ü ïÜøÑÜ Ó÷åïÜå; ËÜß¡ ïÜË¹ÜåÏÜÜØ, ´Ü³ÜÜ íÜÁÜà ÝíÜïÜÜì ÀÞóüÕËÜ¹à³Üß ¡å´ÜÜØ, †¤ÜÜÃÜ †ÃÜå ¹ÜÝÓºÒ †Ü ÆÜä³íÜß ‹ÆÜÓ ŸÑÜÜØ êÜÄÜß ‘ÜÑÜÏÜ ÷ïÜå, ´ÑÜÜØ êÜÄÜß †Ü ¡´ÜÃÜÜØ ÆÜàô´Ü‘Üå ÷ÓÝÄÜè ÝÃÜÓàÆÜÑÜÜåÄÜß ÃÜ÷Î ËÜÃÜå.'' (ÆÜä. 7)

19ÏÜß ôÜ¹ßÃÜÜ ÆÜâíÜÜÚÁÜÚÏÜÜØ ÊÜØôÜ †ÃÜå ÑÜàÓÜåÆÜÃÜÜ †ÃÑÜ ¹åïÜÜåÏÜÜØ èå ÄÜÓßËÜß, ÝÃÜÓšÜÓ´ÜÜ †ÃÜå †ÃÜÜÓÜåÄÑÜ ÆÜÂíÜ´ÜÚ´ÜÜØ ÷´ÜÜØ ´Üå íÜßôÜÏÜß ôÜ¹ßÏÜÜØ ÏÜ÷¹ØïÜå ¹âÓ ³ÜÑÜÜØ. “å. 19ÏÜß ôÜ¹ß †ÃÜå íÜßôÜÏÜß ôÜ¹ßÃÜÜ ÆÜâíÜÜÚÁÜÚÏÜÜØ èå ôÜÏÜÜèíÜÜ¹ß ÝíÜœÜÜÓÜå êÜÜå‘ÝÆÜÂÑÜ ËÜÃÑÜÜ ÷´ÜÜ ´ÜåÃÜÜå íÜßôÜÏÜß ôÜ¹ßÃÜÜ “åêêÜÜ ¹ôÜ‘Ü ¹ÓÝÏÜÑÜÜÃÜ †ô´Ü ³ÜÑÜÜå “å †ÃÜå “´ÜÜØ †Ü ÆÜàô´Ü‘ÃÜå ´ÜåÃÜÜ íÜÜœÜ‘Üå ÏÜì´ÜÜ ÓûÜ “å; ´ÜåÃÜÜ †ÜÁÜÜÓ ÆÜÓ ÃÜÜü‘Üå, ÝÉêÏÜÜå †ÃÜå üß.íÜß. ‘ÜÑÜÚ˜ÏÜÜå Óèâ ³Ü´ÜÜ ÓûÜ “å. ÏÜ´ÜêÜËÜ ‘å †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÏÜÜØ †åíÜàØ ‘Ø‰‘ “å èå ¹åïÜ‘Üì³Üß ÝÃÜÓÆÜåšÜ Óß´Üå íÜÜœÜ‘ÜåÃÜå †ÆÜßêÜ ‘Ó´ÜàØ ÓûàØ “å. ÏÜ÷ÜÃÜ ôÜÜÝ÷Þ´ÑÜ‘ ‘äÝ´Ü†ÜåÃÜß †Ü êÜÜšÜÝ±Ü‘´ÜÜ ÷ÜåÑÜ “å": ´Üå ‘ÜêÜÄÜÂô´Ü ³Ü´Üß ÃÜ³Üß. ôÜÜÝ÷Þ´ÑÜ‘ ÓœÜÃÜÜ†Üå ´ÜåÃÜÜ ôÜÜØô‘äÝ´Ü‘ ôÜØ¹ÍÜÚÏÜÜØ ôÜèÜÚ‰ ÷ÜåÑÜ “å—´Üå †å‘ ôÜÜØô‘äÝ´Ü‘ ™ÜüÃÜÜ ÷ÜåÑÜ “å, ÆÜ±Ü ÏÜ÷ÜÃÜ ‘äÝ´Ü†Üå ´ÜåÃÜÜ ôÜÜØô‘äÝ´Ü‘ ôÜØ¹ÍÜÚ³Üß ‹ÆÜÓ ¥«ßÃÜå ÝíÜÝíÜÁÜ ôÜØô‘äÝ´Ü†ÜåÃÜÜ íÜÜœÜ‘ÜåÃÜå ôÆÜïÜßÚ è´Üß ÷ÜåÑÜ “å. ÆÜÂô´Üà´Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÏÜÜØ ÆÜ±Ü †åíÜÜØ ‘åüêÜÜØ‘ ´Ü¶íÜÜå ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

ôÜÜÝ÷Þ´ÑÜ‘ ÓœÜÃÜÜ†Üå ´ÜåÃÜÜ ôÜÜØô‘äÝ´Ü‘ ôÜØ¹ÍÜÚÏÜÜØ ôÜèÜÚ‰ ÷ÜåÑÜ “å—´Üå †å‘ ôÜÜØô‘äÝ´Ü‘ ™ÜüÃÜÜ ÷ÜåÑÜ “å, ÆÜ±Ü ÏÜ÷ÜÃÜ ‘äÝ´Ü†Üå ´ÜåÃÜÜ ôÜÜØô‘äÝ´Ü‘ ôÜØ¹ÍÜÚ³Üß ‹ÆÜÓ ¥«ßÃÜå ÝíÜÝíÜÁÜ ôÜØô‘äÝ´Ü†ÜåÃÜÜ íÜÜœÜ‘ÜåÃÜå ôÆÜïÜßÚ è´Üß ÷ÜåÑÜ “å. ÆÜÂô´Üà´Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÏÜÜØ ÆÜ±Ü †åíÜÜØ ‘åüêÜÜØ‘ ´Ü¶íÜÜå “å èå ´ÜåÃÜå ´ÜåÃÜÜ ôÜÜØô‘äÝ´Ü‘ ôÜØ¹ÍÜÚ³Üß ‹ÆÜÓ ‹«ÜíÜå “å. ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜàØ ‘åÃºíÜ´ÜßÚ ÆÜÜµÜ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜàØ “å. ÝíÜÁÜíÜÜ ËÜ÷åÃÜÃÜÜØ ÍÜâƒÜå ÏÜÓ´ÜÜØ ËÜÜì‘Üå ÏÜÜüå ÆÜÜØ‹ÃÜÜå üà‘²Üå œÜÜåÓ´ÜÜØ ÆÜ‘²ÜÑÜåêÜÜ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜå ÆÜÜØœÜ íÜóÜÚÃÜß †Ü‘Óß ‘å¹ÃÜß ôÜ¡ ÑÜà½ è÷ÜèÃÜÜ ‘å¹ß ´ÜÓß‘å ÍÜÜåÄÜíÜíÜß ÆÜ²å

“å èå ´ÜåÃÜå ´ÜåÃÜÜ ôÜÜØô‘äÝ´Ü‘ ôÜØ¹ÍÜÚ³Üß ‹ÆÜÓ ‹«ÜíÜå “å. ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜàØ ‘åÃºíÜ´ÜßÚ ÆÜÜµÜ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜàØ “å. ÝíÜÁÜíÜÜ ËÜ÷åÃÜÃÜÜØ ÍÜâƒÜå ÏÜÓ´ÜÜØ ËÜÜì‘Üå ÏÜÜüå ÆÜÜØ‹ÃÜÜå üà‘²Üå œÜÜåÓ´ÜÜØ ÆÜ‘²ÜÑÜåêÜÜ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜå ÆÜÜØœÜ íÜóÜÚÃÜß †Ü‘Óß ‘å¹ÃÜß ôÜ¡ ÑÜà½ è÷ÜèÃÜÜ ‘å¹ß ´ÜÓß‘å ÍÜÜåÄÜíÜíÜß ÆÜ²å “å. †åÏÜÜØ³Üß ÃÜÜôÜß “âüíÜÜÃÜÜ †åÃÜÜ ÆÜÂÑÜÜôÜÜåÃÜå ‘ÜÓ±Üå ôÜ¡ êÜØËÜÜ‰ÃÜå 19 íÜóÜÚÃÜß ³ÜÜÑÜ “å. ËÜ÷åÃÜÃÜÜØ ÍÜâƒÑÜÜØ ËÜÜì‘Üå ÏÜÜüå ÓÜåüß œÜÜåÓíÜÜÃÜÜ ÄÜàÃÜÜ ÏÜÜüå †ÃÜå ÄÜàÃÜÜå ‘ËÜâêÑÜÜå ÷ÜåíÜÜ “´ÜÜØ ´ÜåÃÜå †Ü‘Óß ôÜ¡ ÍÜÜåÄÜíÜíÜß ÆÜ²å “å ´ÜåÃÜÜ ÆÜÂ´ÑÜÜ™ÜÜ´ÜéÆÜå ôÜÏÜÜè ÆÜÂ´ÑÜå ´Üå ™ÜÜåÓ ÃÜÉÓ´Ü ôÜÜ³Üå ‘ÜÓÜíÜÜôÜÏÜÜØ³Üß ËÜ÷ÜÓ †ÜíÜå “å. †å±Üå ôÜÏÜÜèÃÜå ‘ÓåêÜÜ ÃÜà‘ôÜÜÃÜ³Üß †ÃÜå‘ÄÜ±ÜàØ íÜÁÜÜÓå ÃÜà‘ôÜÜÃÜ ôÜÏÜÜèå ´ÜåÃÜå ÆÜ÷ÜÇœÜÜ²ÒàØ ÷´ÜàØ. ôÜÏÜÜè ÆÜÂ´ÑÜå íÜåÓ íÜÜìíÜÜÃÜÜ ”ÃÜâÃÜ ôÜÜ³Üå ´Üå ‘å¹ÏÜÜØ³Üß ËÜ÷ÜÓ †ÜíÑÜÜå ÷´ÜÜå. †åÃÜß ÆÜÜôÜåÃÜÜ ‘å¹ß ´ÜÓß‘åÃÜÜ ÆÜßìÜ ÆÜÓíÜÜÃÜÜÃÜå ‘ÜÓ±Üå ÄÜÜÏÜÏÜÜØ ´ÜåÃÜå ÆÜæôÜÜ †ÜÆÜíÜÜ “´ÜÜØ ‘Üå‰ ÓÜ´ÜíÜÜôÜÜ ÏÜÜüå †ÜïÜÓÜå †ÜÆÜ´ÜàØ ÃÜ³Üß ‘å ÍÜÜåèÃÜ †ÜÆÜ´ÜàØ ÃÜ³Üß. †Ü ÷´ÜÜïÜÜ íÜœœÜå ÝËÜïÜÆÜ ´ÜåÃÜå †ÜïÜÓÜå †ÜÆÜå “å, †åÃÜå ÏÜÜÃÜÆÜâíÜÚ‘ ÍÜÜåèÃÜ †ÜÆÜå “å †ÃÜå ôÜâíÜÜ ÏÜÜüå ÆÜ³ÜÜÓß †ÜÆÜå “å ÆÜ±Ü ‘Üå‰ ‹ÆÜ¹åïÜ †ÜÆÜ´ÜÜå ÃÜ³Üß. 19 íÜóÜÚ 281

ÆÜ“ß ´ÜåÃÜå ôÜâíÜÜ ÏÜÜüå ÆÜ³ÜÜÓß ÏÜìå “å †ÃÜå “´ÜÜØ ´Üå íÜ÷åêÜß ÆÜÓÜå°å ÝËÜïÜÆÜÃÜÜØ œÜÜØ¹ßÃÜÜØ íÜÜôÜ±ÜÜå œÜÜåÓßÃÜå ÍÜÜÄÜß “âüå “å. ÆÜ±Ü ÆÜÜåêÜßôÜÃÜÜ ÷Ü³Üå ÆÜ‘²ÜÑÜ “å. ÆÜÜåêÜßôÜ ´ÜåÃÜå ÆÜ‘²ßÃÜå ÝËÜïÜÆÜ ÆÜÜôÜå êÜ‰ †ÜíÜå “å. ÝËÜïÜÆÜ †ÆÜÜÓ ¹ÑÜÜ ¹ÜƒÜíÜßÃÜå †ôÜ´ÑÜ ËÜÜåêÜå “å": ``ÏÜÇ è †å íÜÜôÜ±ÜÜå †åÃÜå †ÜÆÑÜÜØ “å. íÜÁÜàÏÜÜØ †åÃÜå œÜÜØ¹ßÃÜß ËÜå ¹ßíÜÜ¹ÜÃÜß †ÜÆÜßÃÜå ‘÷å “å": †Ü ´ÜÏÜå ‘åÏÜ ÍÜâêÜß ÄÜÑÜÜ? †å ÆÜ±Ü êÜå´ÜÜ ¡íÜ.'' ÆÜÜåêÜßôÜ †åÃÜå “âüÜå ‘Óå “å †ÃÜå †å ËÜå ¹ßíÜÜ¹ÜÃÜß ôÜÜ³Üå ÃÜß‘ìß ¡ÑÜ “å. ÝËÜïÜÆÜÃÜÜå †Ü ¹ÑÜÜÍÜÜíÜ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜÜ ¢íÜÃÜÏÜÜØ †ÜÏÜâì ÆÜÝÓíÜ´ÜÚÃÜ ÝÃÜÆÜ¡íÜÃÜÜÓÜå ËÜÃÜß Ó÷å “å. ´Üå íÜÜÝêÜÑÜÜÏÜÜØ³Üß íÜÜêÏÜßÝ‘ ËÜÃÜå “å. ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜàØ †å‘ ÆÜÜµÜ ÏÜåÝÓÑÜôÜ ‘÷å “å ´ÜåÏÜ `†Ü ÏÜÜ±ÜôÜ ÃÜ³Üß—¹åíÜ “å.' ÆÜåêÜß ËÜå ¹ßíÜÜ¹ÜÃÜß†Üå ´ÜåÃÜå ¢íÜÃÜÍÜÓ ÆÜÂ‘ÜïÜ †ÜÆÜ´Üß Ó÷å “å. ´Üå ôÜ´ÑÜÃÜÜå ‹ÆÜÜôÜ‘ ËÜÃÜå “å †ÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÍÜÜåÄÜå ÆÜ±Ü †Ø´ÜÓÜ´ÏÜÜ†å œÜÎÁÜåêÜÜ ÃÑÜÜÑÜ †ÃÜå ÁÜÏÜÚÃÜå íÜìÄÜß Ó÷å “å. ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜàØ ïÜßóÜÚ‘ ôÜâœÜíÜå “å ´ÜåÏÜ †Ü ÄÜÓßËÜÜå †ÃÜå ÄÜÓßËÜßÃÜß ‘³ÜÜ “å. ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜÜ ÏÜÜåüÜ ÍÜÜÄÜÃÜÜØ ÆÜÜµÜÜå ¹Üé±Ü ÄÜÓßËÜßÏÜÜØ ¢íÜß ÓûÜØ “å. 19ÏÜß ôÜ¹ßÃÜÜ ÆÜÂ³ÜÏÜ µÜ±Ü ¹ôÜ‘ÜÃÜÜØ íÜóÜÜåÚÃÜÜ ÊÜØôÜÃÜàØ †ÜÝ³ÜÚ‘, ôÜÜÏÜÜÝè‘ †ÃÜå ÓÜè‘ßÑÜ Þô³ÜÝ´ÜÃÜàØ ÆÜÂÝ´ÜÕËÜËÜ †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÏÜÜØ ¡å‰ ïÜ‘ÜÑÜ “å. ÊÜØôÜÏÜÜØ ÷¢ †Üæ¾ÜåÝÄÜ‘ ˜ÜØÝ´ÜÃÜÜå—†ÜÁÜàÝÃÜ‘ ÑÜØµÜ-‹¾ÜåÄÜÜåÃÜÜå †ÜÓØÍÜ è ³ÜÑÜÜå “å. †Ü †ÜÁÜàÝÃÜ‘ ‹¾ÜåÄÜÜåÃÜß ôÆÜÁÜÜÚÏÜÜØ ÊÜØôÜÃÜÜ ÆÜÓØÆÜÓÜÄÜ´Ü ôíÜéÆÜÃÜÜ ÄÜä÷‹¾ÜåÄÜÜå ÆÜ²ß ÍÜÜÄÑÜÜ “å †ÃÜå †åÏÜÜØ ÓÜå‘ÜÑÜåêÜÜØ ‘àüàØËÜÜå ÓÜåèÄÜÜÓß ÝíÜÃÜÜÃÜÜØ—†ÜíÜ‘ ÝíÜÃÜÜÃÜÜØ ËÜÃÑÜÜØ “å. ÊÜØôÜÏÜÜØ †Üæ¾ÜåÝÄÜ‘ ˜ÜØÝ´Ü ÁÜßÏÜß ÄÜÝ´Ü†å ÆÜÂôÜÓß ÷ÜåíÜÜ³Üß ÓÜåèÄÜÜÓßÃÜß íÜæ‘ÞêÆÜ‘ ´Ü‘Üå ôÜèÜÚ‰ ÃÜ÷Üå´Üß. †Ü ôÜØ˜ÜØÝ´Ü‘Üì ‘åíÜß ÄÜÓßËÜß †ÃÜå ÑÜÜ´ÜÃÜÜÃÜÜå ÷´ÜÜå ´ÜåÃÜÜØ ³ÜÜå²ÜØ ÝœÜµÜÜå ¡å‰†å": ´ÜåÃÜß (¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜß) ËÜ÷åÃÜÃÜàØ ïÜàØ ³ÜÑÜàØ? ôÜÜ´Ü “Üå‘ÓÜØÃÜàØ ïÜàØ ³ÜÑÜàØ? ÆÜ±Ü ´ÜåÃÜß ÕœÜ´ÜÜ ‘ÜåÃÜå ÷´Üß?. . . œÜÜå³ÜÜ íÜóÜÚÃÜÜ †Ø´Üå ´ÜåÃÜß ËÜ÷åÃÜÃÜÜ ôÜÏÜÜœÜÜÓ ÏÜëÑÜÜ. ÆÜçÝÓôÜÃÜÜØ †å‘ ‘ØÄÜÜì êÜ¶ÜÜÏÜÜØ ´Üå Ó÷å´Üß ÷´Üß. ´ÜåÃÜß ôÜÜ³Üå ´ÜåÃÜÜå 282

ÃÜÜÃÜÜÏÜÜØ ÃÜÜÃÜÜå †å‘ “Üå‘ÓÜå ÷´ÜÜå. ËÜß¡Ø “ øÑÜÜØ ÷´ÜÜØ? ‘¹ÜœÜ ´Üå ÆÜÜå´Üå è ¡±Ü´Üß ÃÜ÷Î ÷ÜåÑÜ. (ÆÜä. 34) üåÏÆÜêÜ-†çíÜÃÑÜâ †ÃÜå ÆÜÜ±Üß ÏÜ÷åêÜÃÜÜ êÜ¶ÜÜ†ÜåÏÜÜØ †ÝÄÜÑÜÜÓ ‘å ËÜÜÓ íÜÓôÜÃÜÜå †å‘ “Üå‘ÓÜå ÃÜèÓå ÆÜ²´ÜÜå. ´Üå ‘ÜåÃÜÜå “Üå‘ÓÜå ÷´ÜÜå? ÆÜçÝÓôÜ ïÜ÷åÓÃÜÜå! ïÜ÷åÓÜåÃÜå ÆÜ±Ü “Üå‘ÓÜØ ÷ÜåÑÜ “å; †ÃÜå èåÏÜ ïÜ÷åÓ ÏÜÜåüàØ ´ÜåÏÜ ´ÜåÃÜå †ÜíÜÜØ Ó”ì´ÜÜØ “Üå‘ÓÜØÃÜß ôÜØƒÑÜÜ ÆÜ±Ü ÏÜÜåüß ÷ÜåÑÜ. . . ïÜ÷åÓÃÜàØ †Ü ôÜØ´ÜÜÃÜ ÓÜåè ÆÜåüÆÜâÓ †ÃÃÜ ÃÜ³Üß ÆÜÜÏÜ´ÜàØ; ´ÜåÃÜß ÆÜß« ‹ÆÜÓ ‘ïÜàØ °ÜØ‘±Ü ÃÜ³Üß ÷Üå´ÜàØ; ÆÜÄÜ ÃÜßœÜå ÆÜÄÜÓƒÜàØ ÃÜ³Üß ÷Üå´ÜàØ; †ÃÜå ÏÜÜ³ÜÜ ÆÜÓ “ÜÆÜÓàØ ÃÜ³Üß ÷Üå´ÜàØ. . . . †ÜÆÜ±Üå èå ÃÜÏÜâÃÜÜÃÜß íÜÜ´Ü ‘ÓíÜÜ ÏÜÜÄÜß†å “ß†å, ´ÜåÃÜå ÏÜÜ †ÃÜå ËÜÜÆÜ ËÜØÃÜå ÷´ÜÜØ; “´ÜÜØ ËÜÜÆÜ ‘¹ß ´ÜåÃÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ‘Ó´ÜÜå ÃÜ÷Î, ‘å ÏÜÜ ´ÜåÃÜå œÜÜ÷´Üß ÃÜ÷Î. (ÆÜä. 191) ¹Óå‘ è±ÜÃÜå èÃÏÜíÜÜ ÏÜÜüå ÄÜÜÏÜÏÜÜØ ™ÜÓ ÷ÜåÑÜ †åíÜàØ ËÜ÷à †Üå“àØ ËÜÃÜå “å, ¡å‘å ´ÜåÏÜ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ËÜ÷à ôÜÜÓß ôÜÄÜíÜ² ³ÜÜÑÜ ƒÜÓß. ÷àØ ´ÜÜå ÏÜÜÃÜàØ “àØ ‘å ÏÜÜÓÜØ ÏÜÜËÜÜÆÜ Óô´Üå ÓƒÜ²´ÜÜØ ÏÜÜ±ÜôÜÜå è ÷´ÜÜØ, ¡å‘å ÏÜÃÜå †åÃÜß ÆÜ±Ü ÆÜâÓß ƒÜËÜÓ ÃÜ³Üß. (ÆÜä. 94)

èå ÆÜÜµÜ–œÜÇÆÜÏÜå³ÑÜàÃÜàØ íÜ±ÜÚÃÜ ‹ÆÜÓ üÜØøÑÜàØ “å ´Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ¹ß‘ÓßÃÜß ÷ÜêÜ´Ü ÆÜ±Ü íÜ±ÜÚíÜå “å": ÏÜÜÓå †å‘ ¹ß‘Óß ÷´Üß ´Üå ÃÜ¹ß†å ‘ÆÜ²ÜØ ÁÜÜåíÜÜ è´Üß. . . ´ÜåÃÜß íÜêÜå ÆÜ±Ü ËÜ÷à ËÜâÓß ÷´Üß. íÜÓôÜÜ¹ †ÃÜå ËÜÓÉÃÜÜ Ý¹íÜôÜÜåÏÜÜØ ÆÜ±Ü †ÜƒÜÜå Ý¹íÜôÜ ‘ÏÜÓ ôÜàÁÜß üËÜÏÜÜØ ²âËÜåêÜÜ Ó÷åíÜÜÃÜàØ, †ÃÜå ÆÜíÜÃÜ ´ÜÜå “ÓßÃÜß ÆÜå«å ´ÜÏÜÜÓÜ ÏÜÜÇ ‹ÆÜÓ íÜÜÄÜ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ. ÆÜÜ±Üß «Óß ¡ÑÜ ´ÜÜåÆÜ±Ü ´ÜÏÜÜÓå ´Üå ÁÜÜåíÜÜÃÜàØ ÆÜâÓàØ ‘ÓíÜàØ è ÆÜ²å, ‘ÜÓ±Ü ‘å ™Ü±ÜÜÃÜß ÆÜÜôÜå ‘ÆÜ²ÜØÃÜß †å‘ è ¡å² ÷ÜåÑÜ †ÃÜå ´Üå ´ÜåÏÜÃÜå ´Üå Ý¹íÜåôÜ ÆÜ÷ÜÇœÜß èíÜß ¡å‰†å—ÃÜ÷Î ´ÜÜå ™ÜÓÜ‘ß ´Üâüß ¡ÑÜ. . . (ÆÜä. 95)

ÃÜÜÃÜÜ(¹Ü¹Ü)ÃÜß ôÜÜ³Üå ôÜÏÜäÝ½ÏÜÜØ ¢íÜ´ÜÜå ÏÜåÝÓÑÜôÜ ÃÜÜÃÜÜÃÜÜå ¡‘ÜÓÜå ÆÜÜÏÜßÃÜå Óô´ÜÜ ÆÜÓ †ÜíÜß ¡ÑÜ “å. ÃÜÜÃÜÜ³Üß Ý´ÜÓô‘ä´Ü †åÃÜÜ ÝÆÜ´ÜÜÃÜÜå ÆÜÝÓœÜÑÜ ´Üå ÏÜä´ÑÜà ÆÜÜÏÑÜÜ ÆÜ“ß è ´ÜåÃÜå ³ÜÑÜÜå †ÃÜå ´Üå ÆÜÝÓœÜÑÜ³Üß ´ÜåÃÜÜÏÜÜØ ´ÜåÏÜÃÜÜ ÆÜÂ´ÑÜå †Ü¹ÓÍÜÜíÜ ‘åìíÜÜÑÜÜå †å ´ÜåÃÜÜå ÄÜàÃÜÜå ÷´ÜÜå. ‘ÜÑÜ¹ÜÃÜÜå †ÍÑÜÜôÜ ‘Ó´ÜÜå ´Üå èå ÄÜÓßËÜßÏÜÜØ †ÜíÜß ÆÜ²å

[ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

“å ´ÜåÃÜß ³ÜÜå²ß ”êÜ‘": ÓÜåüß ÝíÜÃÜÜÃÜÜ Ý¹íÜôÜÜå, §™Ü ÝíÜÃÜÜÃÜß ÓÜ´ÜÜå, ËÜ¶Üß ÝíÜÃÜÜÃÜß ôÜÜØè, †ÜÄÜ ÝíÜÃÜÜÃÜÜå œÜâêÜÜå, ÏÜèâÓß ÝíÜÃÜÜÃÜÜØ †«íÜÜÝ²ÑÜÜØ, †ÜïÜÜ ÝíÜÃÜÜÃÜàØ ÍÜÝíÜóÑÜ, ‘Üå±Üß†å³Üß ‘Ü±ÜÜå ³ÜÑÜåêÜÜå ‘Üåü, èåÃÜå ¹åƒÜßÃÜå “Üå‘Óß†Üå ÷ôÜß ÆÜ²å ´ÜåíÜÜå èâÃÜÜå üÜåÆÜÜå, ÄÜÏÜå ´Üå ÄÜÁÁÜÜíÜæ´ÜÓàØ, ™Üä±ÜÜ, ‘²íÜÜïÜ, †ÃÜå ¹ßÃÜ´ÜÜ—ÏÜåÝÓÑÜôÜÃÜå †Ü ËÜÁÜàØ ïÜß Óß´Üå ÄÜìå ‹´ÜÜÓß ïÜ‘ÜÑÜ ´Üå ïÜßƒÜíÜàØ ÆÜ²ÒàØ. . . (ÆÜä. 222) †Üèå †ÏÜÃÜå ÃÜÜô´ÜÜå ÏÜìå, ´ÜÜå †ÏÜå ïÜàØ ƒÜÜÁÜàØ ‘÷åíÜÜÑÜ, ƒÜËÜÓ “å? ÆÜÓÏÜ Ý¹íÜôÜÃÜÜå ÃÜÜô´ÜÜå, ÆÜÓÏÜ Ý¹íÜôÜÃÜàØ ÍÜÜåèÃÜ, ÄÜ‰ ‘ÜêÜÃÜÜå ÃÜÜô´ÜÜå †ÃÜå ÄÜ‰ ‘ÜêÜÃÜàØ ÍÜÜåèÃÜ—†å ËÜÁÜàØ ôÜíÜÜÓå †å‘ßíÜƒÜ´Üå ÆÜÜÏÑÜÜØ ‘÷åíÜÜÑÜ! †åüêÜàØ ËÜÁÜàØ †å‘ôÜÜÏÜüàØ ƒÜÜ‰ÃÜå †ÏÜÜÓàØ ÆÜåü ÉÜüß ÃÜ ÆÜ²å ´ÜÜå †ÏÜÜØÓÜå è íÜÜØ‘ íÜìß! (ÆÜä. 241)

ÄÜÓßËÜÜåÃÜÜØ ÝíÜÝíÜÁÜ ÆÜÜµÜÜå ôÜ¢ÚÃÜå ûâÄÜÜå èå ÆÜÂÝ´ÜÆÜÜ¹ÃÜ ‘ÓíÜÜ ÏÜÜØÄÜå “å ´Üå ´ÜåÏÜ±Üå ´ÜåÏÜÃÜß †å‘ ÕœÜ´ÜÃÜ‘Ý±Ü‘ÜÏÜÜØ ôÆÜóü ‘ÑÜàÛ “å": ÄÜÓßËÜÜ‰ †å ‘åíÜß †¹ÖÍÜà´Ü †ÃÜå ÍÜÑÜØ‘Ó †ÞÄÃÜÆÜÓßšÜÜ “å! ´ÜåÏÜÜØ³Üß ÃÜËÜìÜ†Üå ´Üàœ“ ËÜÃÜßÃÜå ËÜ÷ÜÓ ÆÜ²å “å, †ÃÜå ôÜËÜìÜ†Üå ÍÜíÑÜ ËÜÃÜßÃÜå! ÍÜÜÄÑÜ¹åíÜß ŸÑÜÜÓå ‘Üå‰ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜå °ÜìßÃÜå †«ØÄÜ ËÜ¹ÏÜÜïÜ ‘å ÏÜ÷ÜÃÜ ¹åíÜÜØïÜß ËÜÃÜÜíÜíÜÜ ‡œ“å “å, ´ÑÜÜÓå †Ü ‘âêÜ²ßÏÜÜØ ´ÜåÃÜå ÄÜÜìå “å. (ÆÜä. 223)

¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜ ¹åíÜÜØïÜß ËÜÃÜ´ÜÜ ÄÜÓßËÜÃÜÜå †å‘ ‹¶ÜÏÜ ÃÜÏÜâÃÜÜå “å. ôÜÏÜÜè ÏÜÜüåÃÜß ´ÜåÃÜß ÃÜÉÓ´Ü ÝËÜïÜÆÜå ¹ÜƒÜíÜåêÜÜ ¹ÑÜÜÍÜÜíÜ³Üß ËÜ¹êÜÜ‰ ¡ÑÜ “å. êÜšÜÜÝÁÜÆÜÝ´Ü ËÜÃÜåêÜÜå ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜ ôíÜåœ“Ü†å ÄÜÓßËÜß ÍÜÜåÄÜíÜå “å. †ÃÜå ÄÜÓßËÜÜå ÏÜÜüå †åíÜÜå è ¹ÑÜÜÍÜÜíÜ ¹ÜƒÜíÜßÃÜå ÃÜÜÃÜÜØÏÜÜåüÜØ ¹ÜÃÜÜå ‘Ó´ÜÜå Ó÷å “å. †å ÆÜÜåêÜßôÜ †ÏÜêÜ¹ÜÓ ¡íÜüÚ, èå †åÃÜß ÆÜÜ“ì ÆÜ²åêÜÜå “å ´ÜåÃÜå ¢íÜ´ÜÜå èíÜÜ ¹å “å. ÏÜåÝÓÑÜôÜÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ¡ÃÜÃÜÜ ¡åƒÜÏÜå ËÜœÜÜíÜå “å. ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÃÜÜÏÜå ÆÜ‘²ÜÑÜåêÜÜ †å‘ ÝÃÜ¹ÜåÚóÜ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜå ÆÜÜå´Üå ôÜ¡ íÜ÷ÜåÓßÃÜå ËÜœÜÜíÜß êÜå “å. †ÃÑÜ ËÜå ÏÜÜ±ÜôÜÜåÃÜå ÆÜ±Ü ´Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ¢íÜÃÜÜ ¡åƒÜÏÜå ËÜœÜÜíÜß êÜå “å. ËÜßèå “å²å ³ÜåÃÜÜÓÝ²œÜÓ “å. ÄÜÓßËÜß ‘åüêÜß ÷¹å ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

ÝíÜøüÓ ûâÄÜÜåÃÜß †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ †å‘ †³ÜÚÏÜÜØ ÏÜ÷ÜÍÜÜÓ´Ü èåíÜß “å. ÏÜ÷ÜÍÜÜÓ´ÜÃÜÜ ‘´ÜÜÚ†å èåÏÜ †ÃÜå‘ ‹ÆÜ‘³ÜÜ†Üå ÄÜâØ³Üß êÜßÁÜß “å ´ÜåÏÜ †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÏÜÜØ ûâÄÜÜå†å ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜß †ÜôÜÆÜÜôÜ †ÃÜå‘ ‘³ÜÜ†Üå ÄÜâØ³Üß êÜßÁÜß “å. ÏÜâì ‘³ÜÜÏÜÜØ íÜÜçüêÜâÚÃÜÜ †æÝ´Ü÷ÜÝôÜ‘ ÑÜà½ÃÜß œÜœÜÜÚ ™Ü±ÜÜ ÝíÜô´ÜÜÓ³Üß ³Ü‰ “å. . . †ÃÜå‘ ‹ÆÜ‘³ÜÜ†ÜåÃÜß ÄÜâØ³Ü±Üß ôÜÜ³Üå êÜåƒÜ‘å ÆÜÜå´ÜÜÃÜß †ÃÜå‘ ÝíÜóÜÑÜÜåÃÜß ¡±Ü‘ÜÓß †ÃÜå ôÜÏÜÜè¢íÜÃÜÃÜÜØ ÝíÜÝíÜÁÜ ÆÜÜôÜÜØ ÆÜÓ´íÜåÃÜàØ ÕœÜ´ÜÃÜ †ÃÜå †íÜêÜÜå‘ÃÜÜå Óèâ ‘ÓíÜÜ ÏÜÜüå †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜÜå ÏÜÜÁÑÜÏÜ ´ÜÓß‘å ‹ÆÜÑÜÜåÄÜ ‘ÑÜÜåÚ “å

ÏÜÜÃÜíÜßÏÜÜØ ÷êÜ‘ü´ÜÜ †ÃÜå †ÏÜÜÃÜíÜßÑÜ´ÜÜ ‘åìíÜß ïÜ‘å ´ÜåÃÜàØ ‹¹Ü÷Ó±Ü ´Üå ÆÜâÓàØ ÆÜÜ²å “å. ÏÜåÝÓÑÜôÜ ´ÜåÃÜÜ ÝíÜïÜå ‘÷å “å": ´ÜàØ ËÜ¹ÏÜÜïÜ, ‘à¶ÜÜå, ïÜå´ÜÜÃÜ “å. ´ÜàØ è ´ÜÜÓÜ ™ÜÜåêÜ‘ÜÏÜÜØ ²Ü‘à†ÜåÃÜß üÜåìßÃÜå ËÜÜåêÜÜíÜß, ôÜ¹ÖÄÜä÷ô³ÜÜåÃÜå ¹ÑÜÜ-ÏÜÜÑÜÜÃÜå ËÜ÷ÜÃÜå ÉÜåôÜêÜÜíÜß êÜÜíÜßÃÜå ´ÜåÏÜÃÜå ´ÜÆÜÜíÜåêÜß ÉÓôÜß³Üß ‘´ÜêÜ ‘ÓíÜÜ ‡œ“ÃÜÜÓ ÷´ÑÜÜÓÜå “å. . . (ÆÜä. 500)

†Ü ËÜå †ØÝ´ÜÏÜÜåÃÜß íÜœœÜå Ó÷å´ÜÜØ ÄÜÓßËÜ ÆÜÜµÜÜå ÆÜ±Ü ûâÄÜÜå†å †ÜêÜåƒÑÜÜØ “å. ´Üå†Üå ÏÜÜÃÜíÜ´ÜÜÃÜÜå ‘Üå‰ ÃÜå ‘Üå‰ ‹ÃÏÜåóÜ ¹ÜƒÜíÜå “å. ÉåÃüÜ‰ÃÜ ÆÜçÝÓôÜÏÜÜØ ÍÜ±Ü´ÜÜ ‘ÜçêÜåÝèÑÜÃÜå ÉôÜÜíÜåêÜß ÑÜàíÜ´Üß “å. ´ÜåÃÜÜ³Üß †å‘ ËÜÜì‘ßÃÜß ÏÜÜ´ÜÜ ËÜÃÜß “å. †å‘ ÏÜÜÃÜÜå ÆÜÂåÏÜ ïÜàØ ÷Üå‰ ïÜ‘å, †å‘ ÏÜÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ¹ß‘Óß ÏÜÜüå ‘åüêÜÜå ÍÜÜåÄÜ †ÜÆÜß ïÜ‘å ´ÜåÃÜàØ ‹¹Ü÷Ó±Ü †´ÑÜØ´Ü ÄÜÓßËÜßÏÜÜØ ¢íÜ´Üß ÉåÃüÜ‰ÃÜ ÆÜâÓàØ ÆÜÜ²å “å. ‘ÃÜÚêÜ ÆÜÜåÃüÏÜôÜßÚ ÃÜåÆÜÜåÝêÜÑÜÃÜÃÜÜ ÆÜ´ÜÃÜ ÆÜ“ß ÄÜÓßËÜßÏÜÜØ †å‘êÜíÜÜÑÜàØ ¢íÜÃÜ ÄÜà¡Óß ÓûÜå “å; ´ÜåÃÜÜ ÆÜàµÜ ôÜÜ³ÜåÃÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ´ÜåÃÜÜ ôÜôÜÓÜ— ÓÜèÍÜø´Ü ¢êÜåÃÜÜåÏÜÚÃ² ¿ÜÓÜ ‘ÜÆÜß ÃÜÜƒÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå “å ÆÜ±Ü ´Üå †ôÜßÏÜ ÝÆÜ´ÜäÆÜÂåÏÜ ÁÜÓÜíÜå “å. ¹ß‘ÓÜÃÜå ‘åíÜì ¹âÓ³Üß ¡åíÜÜ ÏÜÜüå ´Üå †íÜÜÓÃÜíÜÜÓ ÓÝíÜíÜÜÓå œÜœÜÚÏÜÜØ ¡ÑÜ “å †ÃÜå “àÆÜÜ‰ÃÜå ËÜåôÜå “å. ÆÜàµÜÃÜå ÏÜìíÜÜÃÜß “åêêÜß ‡œ“Ü ÆÜâÓß 283

³ÜÜÑÜ ´Üå ÆÜ÷åêÜÜØ ´Üå †ÜØƒÜÏÜÜØ †ÜØôÜà ôÜÜ³Üå ÏÜä´ÑÜà ÆÜÜÏÜå “å. ¢êÜåÃÜÜåÏÜÚÃ² ñÜßÏÜØ´Ü “å, íÜ´ÜÚÃÜÏÜÜØ †ÃÜå ËÜÜåêÜíÜÜÏÜÜØ †´ÑÜØ´Ü ´ÜÜå“²Üå “å, ÆÜ±Ü †å‘ ÃÜÜÃÜÜ ´ÜÓß‘å ´Üå ¹ÜåÝ÷µÜÃÜå ‘åüêÜÜå ËÜÁÜÜå œÜÜ÷å “å †å ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜÜ †Ø´Ü ÍÜÜÄÜÏÜÜØ ¡åíÜÜ ÏÜìå “å. †åÃÜÜ ôÜØËÜØÁÜÏÜÜØ êÜåƒÜ‘ÃÜàØ †íÜêÜÜå‘ÃÜ ÃÜÜÇÁÜíÜÜ èåíÜàØ “å":

†ÃÜå‘ ÝíÜóÜÑÜÜåÃÜß ¡±Ü‘ÜÓß †ÃÜå ôÜÏÜÜè¢íÜÃÜÃÜÜØ ÝíÜÝíÜÁÜ ÆÜÜôÜÜØ ÆÜÓ´íÜåÃÜàØ ÕœÜ´ÜÃÜ †ÃÜå †íÜêÜÜå‘ÃÜÜå Óèâ ‘ÓíÜÜ ÏÜÜüå †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜÜå ÏÜÜÁÑÜÏÜ ´ÜÓß‘å ‹ÆÜÑÜÜåÄÜ ‘ÑÜÜåÚ “å. ÆÜçÝÓôÜÃÜß ÍÜâÄÜÍÜÚ ÄÜüÓ-íÑÜíÜô³ÜÜÃÜß †ÃÜå ïÜåÓß†ÜåÃÜß †åÏÜÃÜß ´ÜêÜôÆÜïÜßÚ ¡±Ü‘ÜÓß †÷Î Óèâ ³ÜÑÜÜØ “å. †å‘ ˜ÜØÝ´Ü‘ÜÓßÃÜÜ íÑÜÜƒÑÜÜÃÜÏÜÜØ †Ü¹ïÜÚ ôÜÏÜÜèíÑÜíÜô³ÜÜ †ÃÜå ÓÜóü×Üå íÜœœÜåÃÜÜ ôÜØËÜØÁÜÜåÃÜß éÆÜÓåƒÜÜ Óèâ ³Ü‰ “å ´ÜåÏÜÜØ êÜåƒÜ‘ÃÜÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ è ÝíÜœÜÜÓÜåÃÜÜå ÆÜ²™ÜÜå ÆÜ²å “å. †ÜíÜÜ †Ü¹ïÜÜåÚ ôÜÏÜÜèÏÜÜØ ÆÜâÓåÆÜâÓÜ ÏÜâÝ´ÜÚÏÜØ´Ü ³Ü´ÜÜ ÃÜ³Üß ÆÜ±Ü ôÜÏÜÜèÃÜß ÆÜÂÄÜÝ´Ü ÏÜÜüå ´Üå †ÜíÜïÑÜ‘ “å. †ÜÃÜå †ØÄÜåÃÜàØ êÜåƒÜ‘ÃÜàØ ÕœÜ´ÜÃÜ ÃÜÜÇÁÜÆÜÜµÜ “å":

†åíÜÜ ËÜÜÆÜ ‘¹ÜœÜ ÷ïÜå, èå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜØ ôÜØ´ÜÜÃÜÜåÃÜå ÃÜ÷Î œÜÜ÷´ÜÜ ÷ÜåÑÜ, ÆÜÓØ´Üà †åíÜÜå ¹Ü¹Üå ‘Üå‰ ÃÜ³Üß, èå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜØ ÆÜÜæµÜÜåÃÜå ÃÜ œÜÜ÷´ÜÜå ÷ÜåÑÜ. (ÆÜä. 224)

†åÆÜÜåÃÜßÃÜ †´ÑÜØ´Ü ÷êÜ‘ü ³ÜåÃÜÜÓÝ²œÜÓ ¹ØÆÜ´ÜßÃÜß ËÜåµÜ±Ü Ý¹íÜôÜå ƒÜÜíÜÜ ÆÜÜÏÜ´Üß, ÆÜçÝÓôÜÃÜß ïÜåÓß†ÜåÏÜÜØ ¥“Ó´Üß ¹ß‘Óß “å. ´Üå ÏÜåÝÓÑÜôÜÃÜÜ †å‘´ÜÓÉß ÆÜÂåÏÜÏÜÜØ ÆÜ²åêÜß “å. ÆÜÜå´Üå èåÃÜå œÜÜ÷´Üß ÷´Üß ´ÜåÃÜÜ †ÜÃÜØ¹ ÏÜÜüå ´Üå ÏÜåÝÓÑÜôÜÃÜß ÝœÜÝ¬ ´ÜåÃÜß ÆÜÂåÝÏÜ‘Ü ‘ÜçôÜåüÃÜå ÆÜ÷ÜÇœÜÜ²å “å †ÃÜå ˜ÜØÝ´Ü ¹ÓÝÏÜÑÜÜÃÜ ÏÜåÝÓÑÜôÜÃÜå ôÜæÝÃÜ‘ÃÜß ÄÜÜåìß³Üß ËÜœÜÜíÜíÜÜ íÜœœÜå †ÜíÜßÃÜå ÄÜÜåìß ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÆÜÓ ”ßêÜß êÜ‰ÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜå ÍÜÜåÄÜ †ÜÆÜå “å. ÏÜÓ´Üß íÜƒÜ´Üå ´ÜåÃÜß †åüêÜß è ‡œ“Ü “å ‘å ÏÜåÝÓÑÜôÜ ´ÜåÃÜÜ ‘ÆÜÜìå œÜàØËÜÃÜ ‘Óå. ÆÜåêÜÜå ïÜåÓß†ÜåÏÜÜØ ÏÜÜåüÜå ³Ü´ÜÜå ÄÜåíÜÂÜåœÜ ³ÜåÃÜÜÓÝ²œÜÓ ¹ØÆÜ´ÜßÃÜÜå è ¹ß‘ÓÜå “å. †å Óô´Üå Ó”ì´ÜÜ ËÜå ÃÜÜÃÜÜ “Üå‘ÓÜ†ÜåÃÜå ƒÜÜíÜÜÃÜàØ ÏÜåìíÜß †ÜÆÜå “å †ÃÜå ÓÜµÜå ôÜâíÜÜ ÏÜÜüå «Ø²ß³Üß ËÜœÜß ïÜ‘ÜÑÜ †åíÜàØ ôÜêÜÜÏÜ´Ü ô³Üì ïÜÜåÁÜß †ÜÆÜå “å. ÑÜàíÜÜÃÜÜåÃÜß ÓÜ¡ ôÜÜÏÜåÃÜß ˜ÜØÝ´ÜÏÜÜØ ´Üå ôÜÜÏÜåêÜ ³ÜÜÑÜ “å †ÃÜå ÷ôÜ´ÜÜå ÷ôÜ´ÜÜå ÏÜÜå´ÜÃÜå ÍÜåüå “å. ÝíÜøüÓ ûâÄÜÜåÃÜß †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ †å‘ †³ÜÚÏÜÜØ ÏÜ÷ÜÍÜÜÓ´Ü èåíÜß “å. ÏÜ÷ÜÍÜÜÓ´ÜÃÜÜ ‘´ÜÜÚ†å èåÏÜ †ÃÜå‘ ‹ÆÜ‘³ÜÜ†Üå ÄÜâØ³Üß êÜßÁÜß “å ´ÜåÏÜ †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÏÜÜØ ûâÄÜÜå†å ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜß †ÜôÜÆÜÜôÜ †ÃÜå‘ ‘³ÜÜ†Üå ÄÜâØ³Üß êÜßÁÜß “å. ÏÜâì ‘³ÜÜÏÜÜØ íÜÜçüêÜâÚÃÜÜ †æÝ´Ü÷ÜÝôÜ‘ ÑÜà½ÃÜß œÜœÜÜÚ ™Ü±ÜÜ ÝíÜô´ÜÜÓ³Üß ³Ü‰ “å. 1832ÏÜÜØ ÑÜàíÜÜÃÜÜå†å ÓÜŸÑÜ ôÜÜÏÜå èå ÝÃÜóÉì ˜ÜØÝ´Ü ‘Óß ÷´Üß ´ÜåÃÜß ÍÜâÝÏÜ‘Ü ÝíÜô´ÜÜÓ³Üß ËÜÜØÁÜßÃÜå †å ˜ÜØÝ´ÜÃÜàØ ËÜ÷à ÝíÜÄÜ´Üå íÜ±ÜÚÃÜ ‘ÑÜàÛ “å. †ÃÜå‘ ‹ÆÜ‘³ÜÜ†ÜåÃÜß ÄÜâØ³Ü±Üß ôÜÜ³Üå êÜåƒÜ‘å ÆÜÜå´ÜÜÃÜß

†ÃÜå èå ¹åïÜÏÜÜØ †Ü¹ïÜÚÃÜß †åíÜß ‹ÆÜÜôÜÃÜÜ ‘ÓíÜÜ ´Ü´ÆÜÓ Ó÷åÃÜÜÓÜ êÜÜå‘Üå ÷ØÏÜåïÜ ¥ÍÜÜ ³ÜÑÜÜ ‘Óå “å, ´Üå ¹åïÜ ÆÜÂÄÜÝ´Ü ´ÜÓÉ ‘âœÜ ‘Ó´ÜÜå Ó÷å “å; ÃÜ÷Î ´ÜÜå ÆÜÜå´Üå ÏÜåìíÜåêÜß ÝôÜÝ½†ÜåÃÜÜ †Ü³ÜÜÏÜÜØ è †³ÜÜ‰ è‰ÃÜå, ÆÜÜåœÜÜå ÆÜ²ß, ôÜ²ß ¡ÑÜ “å. ÏÜÜÃÜíÜ‡Ý´Ü÷ÜôÜ †åíÜß ‘åüêÜßÑÜå ôÜØô‘äÝ´Ü†ÜåÃÜÜå †³ÜÜ‰ è‰ÃÜå ôÜ²ß ÄÜÑÜÜÃÜÜå ‡Ý´Ü÷ÜôÜ “å. (ÆÜä. 415)

ÆÜ±Ü ‘äÝ´ÜÃÜÜå ÏÜÁÑÜíÜ´ÜßÚ ÏÜà¼Üå ‘Ü‘ÜôÜÜ÷åËÜ ‘ÜêÜåêÜ‘ÓÃÜß üâØ‘ß ÆÜÂô´ÜÜíÜÃÜÜÏÜÜØ ÃÜÜÇÁÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå “å": ``¢íÜÃÜÏÜÜØ ôÜíÜÚñÜåó« ïÜàØ? µÜÜèíÜÜÃÜÜå †Ý±ÜïÜà½ ‘ÜÃÜâÃÜß ÃÑÜÜÑÜ? ‘å ÏÜÜ±ÜôÜÜ‰ÃÜß †ÆÜÜÓ ‹¹ÜÓ´ÜÜ, šÜÏÜÜ †ÃÜå ÆÜÂåÏÜ? †Ü íÜÜ´ÜÜÚÏÜÜØ œÜÏÜ‘´ÜÜå ÆÜÜåêÜßôÜ †ÜçÝÉôÜÓ ‘ÜÃÜâÃÜÏÜÜØ ÏÜÜÃÜå “å. ´ÑÜÜØ †å ÷ÜÑÜÜåÚ ´ÑÜÜÓå †åÃÜå †±ÜÄÜÏÜ´ÜÜå ‹¹ÜÓ´ÜÜÃÜÜå ÁÜÏÜÚ ôíÜß‘ÜÓíÜÜÃÜå ËÜ¹êÜå †å †Ü´ÏÜ÷´ÑÜÜ ‘Óå “å.'' ÆÜ±Ü †Ü´ÏÜ÷´ÑÜÜ ÆÜâíÜåÚ †åÃÜàØ èå ÏÜÃÜÜåÏÜØ³ÜÃÜ êÜåƒÜ‘å †ÜêÜåƒÑÜàØ “å ´ÜåÏÜÜØ êÜåƒÜ‘ÃÜÜå `µÜÜèíÜÜÃÜÜ ÃÑÜÜÑÜ' ôÜÜÏÜåÃÜÜå †±ÜÄÜÏÜÜå †ÃÜå ÏÜÜ±ÜôÜÜ‰ ÏÜÜüåÃÜÜå †ÃÜàÓÜÄÜ ôÆÜóü Óß´Üå ¡å‰ ïÜ‘ÜÑÜ “å. †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÏÜÜØ “åíÜüå †åÃÜàØ è ÆÜÂÝ´ÜÆÜÜ¹ÃÜ ³ÜÜÑÜ “å.1 êÜåƒÜ‘-ôÜØÆÜ‘Ú": 202, ™ÜÃÜïÑÜÜÏÜ †åíÜÃÑÜâ, ÃÜíÜÜ ïÜÜÓ¹ÜÏÜØÝ¹Ó ÆÜÜôÜå, ÆÜÜêÜ²ß, †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹-380 007 1 êÜåƒÜÏÜÜØ ÆÜä. ˜. ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ¿ÜÓÜ ÆÜÂ‘ÜÝïÜ´Ü †ÜíÜäÝ¶ÜÃÜÜ “å. 

284

[ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ÆÜàÃÜ: ÆÜÝÓœÜÑÜ, ôÜØÝšÜÆ´Ü ÆÜÝÓœÜÑÜ †Ü”Ü¹ß †ÃÜå ÍÜÜÄÜêÜÜÃÜÜ ‡Ý´Ü÷ÜôÜÃÜå ôÜÏÜèíÜÜÃÜß ÀÝóü ƒÜßêÜíÜÃÜÜÓà ÆÜàô´Ü‘":

ÏÜÁÜÓÜ´Üå †Ü”Ü¹ß ÑÜÜÃÜå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß ÷´ÑÜÜÃÜß ‘÷Ü±Üß

ÊÜÃôÜÃÜÜ ËÜå êÜåƒÜ‘Üå êÜåÓß ‘ÜåÝêÜÃôÜ †ÃÜå ²ÜåÝÏÜÝÃÜ‘ êÜÜÝÆÜÑÜåÓÃÜÜ †ØÄÜÂå¢ ÆÜàô´Ü‘ Freedom at Midnight(1975)ÃÜÜå ÄÜÜåÆÜÜì¹ÜôÜ ÆÜüåêÜå ‘ÓåêÜÜå †Ü ôÜØÝšÜÆ´Ü †ÃÜàíÜÜ¹ “å. †Ü ÆÜàô´Ü‘ ÏÜÜ‹ÃüËÜçüÃÜÃÜß ÍÜÜÓ´ÜÃÜÜ ÄÜíÜÃÜÚÓèÃÜÓêÜ ´ÜÓß‘å íÜÓ±Üß³Üß êÜ‰ÃÜå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ †ØÝ´ÜÏÜ `÷å ÓÜÏÜ!'ÃÜÜå ÝíÜÄÜ´Üå ÆÜÝÓœÜÑÜ ‘ÓÜíÜå “å ‘äÝ´ÜÃÜÜ ÏÜâì êÜåƒÜ‘ÜåÃÜå †ÜÆÜ±ÜÜ ¹åïÜ ÝíÜïÜå ‘Üå‰ è †ÃÜàÍÜíÜ ÃÜ ÷´ÜÜå ´ÑÜÜÓå, ´ÜåÏÜ±Üå ÍÜÜÓå è÷åÏÜ´Ü ‘Óß †ÃÜå‘ ÏÜàêÜÜ‘Ü´ÜÜå, ÆÜÜÓ ÝíÜÃÜÜÃÜÜ ÏÜâì ¹ô´ÜÜíÜå¡å †ÃÜå Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÃÜÜ ÍÜÜÄÜêÜÜÃÜÜ ôÜØ¹ÍÜÚÏÜÜØ ´ÜåÏÜÃÜå ÷Ü³ÜíÜÄÜÜØ ËÜÃÜåêÜÜØ ôÜÜÝ÷´ÑÜ ÆÜÓ ñÜÏÜ ‘Óß †Ü ÆÜàô´Ü‘ ´ÜæÑÜÜÓ ‘ÑÜàÛ “å. 12 ÆÜÂ‘Ó±ÜÜåÃÜå †ÜíÜÓß êÜå´ÜàØ 119 ÆÜÜÃÜÜØÃÜàØ †Ü ÆÜàô´Ü‘ ÆÜâÓåÆÜâÓàØ ôÜÏÜ¢ÃÜå ôÜØÝšÜÆ´ÜÏÜÜØ Óèâ ‘ÓíÜÜÃÜàØ †å³ÜßÑÜ ÍÜÄÜßÓ³Ü ‘ÜÏÜ ÄÜÜåÆÜÜì¹ÜôÜÍÜÜ‰†å ‘ÑÜàÛ “å. ÆÜàô´Ü‘ÃÜå †ÜíÜ‘ÜÓ †ÜÆÜ´ÜÜ íÜÜôÜà¹åíÜ ÏÜ÷å´ÜÜ ôÜÜ³Üå ôÜØÏÜ´Ü ³ÜíÜàØ ÆÜ²ïÜå": `. . .ñÜß ÄÜÜåÆÜÜì¹ÜôÜ ÆÜüåêÜå ôÜØšÜåÆÜ †åíÜß ‘àïÜì´ÜÜ³Üß ‘ÑÜÜåÚ “å ‘å, †ôÜêÜ ÆÜàô´Ü‘ íÜÜØœÜß èíÜÜÃÜß ÆÜÂåÓ±ÜÜ ÏÜìå †ÃÜå †åÏÜ ÃÜ ËÜÃÜß ïÜ‘å ´ÜÜå †ôÜêÜ íÜÜØœÑÜàØ ÷ÜåÑÜ †åÃÜÜå †Üå²‘ÜÓ †ÜíÜå.'

[ÝôÜ½Ü³ÜÚ ÃÜÓ÷ÝÓ ÍÜ© ÝêÜÝƒÜ´Ü ¹ß™ÜÚ ÆÜÝÓœÜÑÜ (ÏÜå-èâÃÜ 2015)ÏÜÜØ³Üß ôÜØÆÜÜÝ¹´Ü] [ÉÜåÓ ‘êÜÓ üÜ‡üêÜ, ÆÜåÆÜÓËÜç‘ ËÜÜ‡ÞÃ²ØÄÜ, ôÜÜ‡”": 5.5×8.5, ÆÜÜÃÜÜØ 120, _100]

ôü×åôÜ

Õè¹ÄÜßÃÜÜå †ÜôíÜÜ¹ †ÃÜå ´Üå¡ÃÜÜå ÆÜàô´Ü‘": `ôü×åôÜ', `ôü×åôÜÃÜß †ôÜÓÜå', `ôü×åôÜ Õè¹ÄÜß ÏÜÜüå êÜÜÍÜ¹ÜÑÜß “å ƒÜÓÜå?', `ôü×åôÜÃÜàØ ÝÃÜíÜÜÓ±Ü' †ÃÜå `ôü×åôÜ ÷«ÜíÜÜå', †åÏÜ ÆÜÜØœÜ ÝíÜÍÜÜÄÜÏÜÜØ ´ÜæÑÜÜÓ ‘ÓÜÑÜåêÜß †Ü ÆÜàÝô´Ü‘ÜÏÜÜØ ‘åüêÜß‘ èÄÑÜÜ†å ÷ØÏÜåïÜÜØ ´ÜÜ¢ êÜÜÄÜå †åíÜß, ÆÜÂÏÜÜÝ±Ü´Ü †ÃÜå íÜæ¤ÜÜÝÃÜ‘ ´Ü³ÑÜÜå ôÜÜ³ÜåÃÜß ÏÜÜÝ÷´Üß †ÆÜÜ‰ “å. ôü×åôÜ³Üß ¹ÏÜ, ôÜÜØÁÜÜÃÜÜå ¹àƒÜÜíÜÜå, ÷ÜåèÓßÏÜÜØ œÜÜØ¹àØ, ²ÜÑÜÜÝËÜüßôÜ †ÃÜå ù¹ÑÜÓÜåÄÜ èåíÜÜ †ÃÜå‘ ÍÜÑÜØ‘Ó ÓÜåÄÜÜå ³Ü‰ ïÜ‘å “å, ÆÜÓØ´Üà íÜæ¤ÜÜÝÃÜ‘ ÝôÜ½ÜØ´Ü ÏÜàèËÜ ‘Üå‰ ÆÜ±Ü íÑÜÝ ´Ü ôü×åôÜ ÝíÜÃÜÜ ¢íÜß ïÜ‘å ÃÜ÷Î. †Ü íÜÜ´Ü ôÜÏÜ¡íÜ´ÜÜØ êÜåƒÜ‘ ²Üç. ÝïÜíÜÆÜÂôÜÜ¹ ÝµÜíÜå¹ß è±ÜÜíÜå “å": `. . . ´ÜÜå ïÜàØ ôü×åôÜ ƒÜÓÜËÜ “å? ÃÜÜ Óå ÃÜÜ. ôü×åôÜ †å ´ÜÜå Õè¹ÄÜßÃÜÜå †ÜôíÜÜ¹ “å. ¢íÜÃÜÃÜÜå ´Üå¡ÃÜÜå “å. ÏÜÜµÜ †ÜÆÜ±ÜàØ ïÜÓßÓ †åÃÜå ”ßêÜíÜÜ ´ÜæÑÜÜÓ Ó÷åíÜàØ ¡å‰†å. èå ËÜÜåè †å‘ è±ÜÃÜå ÏÜÜØ¹êÜÜå ËÜÃÜÜíÜå ´Üå ËÜß¡ ÏÜÜüå ‹´ôÜÜ÷¹ÜÑÜß †ÃÜàÍÜíÜ ÆÜ±Ü ËÜÃÜß ïÜ‘å.' †ÜÁÜàÝÃÜ‘ ÏÜÃÜÜåÝíÜ¤ÜÜÃÜ ÆÜ±Ü ÏÜÜÃÜå “å ‘å, ¢íÜÃÜÏÜÜØ ôÜÉì ³ÜíÜÜ ÏÜÜüå ôü×åôÜ èéÓß “å. †ÜÆÜ±Üå ôü×åôÜÃÜå ÝÃÜíÜÜÓß ïÜ‘ß†å †åÏÜ ÃÜ³Üß †åíÜß ôÜÏÜè †ÜÆÜíÜÜ êÜåƒÜ‘ ‘÷å “å ‘å, †ÜÃÜØ¹ÏÜÜØ ÆÜ±Ü ôü×åôÜ ³ÜÜÑÜ “å. †ÜèÃÜß ÍÜÜÄÜ¹Üå²ÍÜÓß Õè¹ÄÜß †ÃÜå `üÜÄÜÚåü †ÝœÜíÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ' ‘àüàØËÜÃÜå ÆÜâÓ´ÜÜå ôÜÏÜÑÜ ÃÜ÷Î †ÜÆÜß ïÜ‘íÜÜÃÜß íÜÜô´ÜÝíÜ‘´ÜÜ íÜœœÜå ôü×åôÜ ÆÜÂ´ÑÜå ÷‘ÜÓÜ´ÏÜ‘ †ÝÍÜÄÜÏÜ ¹ÜƒÜíÜßÃÜå ´ÜåÃÜÜ †Ý´ÜïÜÑÜÆÜ±ÜÜ ÆÜÓ ‘åíÜß Óß´Üå ÝÃÜÑÜØµÜ±Ü êÜÜíÜß ïÜ‘ÜÑÜ ´Üå ÏÜÜüå †Ü ÆÜàÝô´Ü‘Ü ‘åüêÜß‘ ÆÜÜÑÜÜÃÜß ËÜÜËÜ´ÜÜå³Üß íÜÜ‘åÉ ‘Óß ¡ÑÜ “å. [ÝíÜïÜÜêÜ ïÜÜ÷ ÝêÜÝƒÜ´Ü ¹ß™ÜÚ ÆÜÝÓœÜÑÜ(ÏÜÜœÜÚ 2015)ÏÜÜØ³Üß ôÜØÆÜÜÝ¹´Ü] [ÉÜåÓ ‘êÜÓ üÜ‡üêÜ, ôÜÜ‡” 5×7, ÆÜÜÃÜÜØ 48, _ 15]

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

285

ÄÜÜØÁÜßÝíÜœÜÜÓÃÜÜå ÏÜÁÜà‘ÜåóÜ : ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå ôÜØô‘ÜÓíÜÜÓôÜÜå ÄÜÜØÁÜßÝíÜœÜÜÓÃÜÜ ÏÜ÷ÜÆÜÂíÜÜ÷ÃÜàØ ¹Üå÷ÃÜ ‘ÓßÃÜå †åÃÜå †ÃÜå‘ÝíÜÁÜ éÆÜå †Ü‘ÜÓËÜ½ ‘ÓíÜÜÃÜÜ ÆÜÂÑÜÜôÜÜå ´ÜÜå †ÃÜå‘ ³ÜÑÜÜ “å; ³Ü´ÜÜ ÓûÜ “å, ³Ü´ÜÜ Ó÷åïÜå. †åÏÜÜØ ÆÜß. ÆÜÂ‘ÜïÜ íÜåÄÜ² ¿ÜÓÜ †ÆÜÜÓ ÝÃÜó«ÜÆÜâíÜÚ‘ ´ÜæÑÜÜÓ ³ÜÑÜåêÜÜå ÄÜÂØ³Ü ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå ôÜØô‘ÜÓíÜÜÓôÜÜå †å‘ ÃÜÜåƒÜß ÍÜÜ´Ü ÆÜÜ²ÃÜÜÓÜå †ÃÜÜåƒÜÜå ÄÜÂØ³Ü ËÜÃÜß Ó÷å “å. ÆÜàô´Ü‘ÃÜÜ ÆÜÂ‘ÜïÜ‘ßÑÜ ÝÃÜíÜå¹ÃÜÏÜÜØ ‘÷åíÜÜÑÜàØ “å ´ÜåÏÜ: `ÁÜÏÜÚ †ÃÜå †ÁÑÜÜ´ÏÜ, ÓÜè‘ÜÓ±Ü †ÃÜå †³ÜÚ‘ÜÓ±Ü, íÑÜÞø´Ü †ÃÜå ôÜÏÜÜè.".". †åÏÜ †ÃÜå‘ ÝíÜóÜÑÜÜåÃÜå ôÆÜïÜÚ´ÜÜ †Ü ÆÜàô´Ü‘ÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ÝíÜœÜÜÓÜåÏÜÜØ œÜÜêÜ´ÜàØ Ó÷å´ÜàØ †ÝíÜÓ´Ü †Ü´ÏÜÝÃÜÓßšÜ±Ü †ÃÜàÍÜíÜÜÑÜ “å.' ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ÃÜÜ 81 ÍÜÜÄÜ ; ÏÜ÷Ü¹åíÜÍÜÜ‰ÃÜß ²ÜÑÜÓßÃÜÜ 23 ÍÜÜÄÜ.".". †ÃÜå †åÏÜ ÄÜàèÓÜ´Üß, †ØÄÜÂå¢ ÍÜÜóÜÜÃÜÜ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ †ÃÜå ÄÜÜØÁÜßÝíÜóÜÑÜ‘ †ÃÜå‘ ÄÜÂØ³ÜÜå; ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ÆÜµÜÜå, ÏÜàêÜÜ‘Ü´ÜÜå, ÍÜÜóÜ±ÜÜå, †ƒÜËÜÜÓß êÜåƒÜÜåÃÜÜå †ÍÑÜÜôÜ ‘ÓßÃÜå ÷¡ÓÜå ÆÜäó«ÜåÏÜÜØ³Üß ´ÜÜÓíÜß-ôÜÜÓíÜß, †‘ÜÓÜÝ¹ ˜ÏÜå †åÃÜå ÄÜÜå«íÜß, †åÃÜÜ ôÜØ¹ÍÜÜåÚÃÜß ôÜàÓåƒÜ ÏÜÜÝ÷´Üß †ÜÆÜß ÏÜÁÜÏÜÜƒÜß †ôÜØƒÑÜ ÆÜàóÆÜÜå œÜâôÜßÃÜå èåÏÜ ÏÜÁÜ †å‘µÜ ‘Óå ´ÜåÏÜ ôÜØÆÜÜ¹‘å †Ü ÏÜÁÜà‘ÜåóÜ ´ÜæÑÜÜÓ ‘ÑÜÜåÚ “å. [ÓÏÜ±Üß‘ ôÜÜåÏÜåòÜÓ ÝêÜÝƒÜ´Ü ¹ß™ÜÚ ÆÜÝÓœÜÑÜ(†ÜçøüÜå.-Ý²ôÜå. 2013)ÏÜÜØ³Üß ôÜØÆÜÜÝ¹´Ü] [ÆÜÜ‘àØ ÆÜâ«àØ, ôÜÜ‡” 5.5×8.5, ÆÜÜÃÜÜØ 752 (743+9), _ 450/-]

íÜßôÜÓÜ´Üß ÝíÜÓÜôÜ´Ü

ÆÜØƒÜß†ÜåÃÜß ÍÜÜ‰ËÜØÁÜß

~ èåÏôÜ Ý÷êüÃÜ, †ÃÜà. ÝœÜÃÏÜÑÜ ¡ÃÜß èåÏôÜ Ý÷êüÃÜÃÜß ÝíÜƒÑÜÜ´Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ êÜÜçôü ÷ÜçÓÜ‡”ÃÜ ÃÜß ÆÜÜòÜÚÍÜâÝÏÜ `ïÜÜØÄÜÂßêÜÜ' ôÜíÜÚµÜ †ÜÁÑÜÜÞ´ÏÜ‘ †ÜÃÜØ¹ÃÜÜ ÆÜÂ´Üß‘ ´ÜÓß‘å ¡±Üß´Üß ³Ü‰ “å. †Ü ‘³ÜÜÃÜÜå ÆÜÂ‘ÜÓ ÆÜÂíÜÜôÜ‘³ÜÜ †ÃÜå ÓÜåÏÜÜÃôÜÃÜÜå “å, ÆÜ±Ü ÄÜÜæ´ÜÏÜ — ËÜà½ÃÜÜ ôÜàíÜ±ÜÚÏÜÁÑÜÃÜàØ ´Ü¶íÜ¤ÜÜÃÜ — ¹ïÜÚÃÜ †åÏÜÜØ ôÜíÜÚµÜ íÑÜÜÆÜåêÜàØ “å. íÜÜœÜ‘ÝÏÜµÜÜåÃÜå †Ü íÜÜ´ÜÜÚ ÓàœÜïÜå †ÃÜå ôÜ¹ÜÃÜå ÏÜÜüå ÑÜÜ¹ Ó÷ß èïÜå.

~ êÜÜêÜÕôÜ÷ ÓÜ†ÜåêÜ ¡±Üß´ÜÜ ÆÜšÜßÝíÜ¹ êÜÜêÜÕôÜ÷ÍÜÜ‰†å †Ü ÆÜàô´Ü‘ÏÜÜØ ÄÜàèÓÜ´ÜÏÜÜØ ¡åíÜÜ ÏÜì´ÜÜØ ÆÜØƒÜß†ÜåÃÜß ÝíÜÝíÜÁÜ ¹æÝÃÜ‘ ÆÜÂíÜäÝ¶Ü†ÜåÃÜÜ ÝÃÜÓßšÜ±Ü ¿ÜÓÜ ´ÜåÏÜÃÜÜ ¢íÜÃÜÃÜÜØ èà¹ÜØ èà¹ÜØ ÆÜÜôÜÜØ†ÜåÃÜß ¡±Ü‘ÜÓß ÆÜÂ´ÑÜå‘ ÆÜšÜßÆÜÂåÏÜß ôÜÏÜ¢ ïÜ‘å †åíÜß ôÜÓì ÍÜÜóÜÜÏÜÜØ †ÜÆÜß “å. †ÜüÚ-ÆÜåÆÜÓ ‹ÆÜÓ ÆÜšÜß†ÜåÃÜß 45 èåüêÜß †¹ÖÍÜà´Ü ÓØÄÜßÃÜ ´ÜôÜíÜßÓÜå ÁÜÓÜíÜ´ÜÜå †Ü ÄÜÂØ³Ü †å‘ †ÏÜâêÑÜ ÍÜåü “å.

p. 192 | 5" x 9.25" | Paperback | Rs. 200

p. 152 | 5.5" x 8.5" | Paperback | Rs. 300

"ÝÃÜíÜäÝ¶ÜÃÜÜÇÁÜ ñÜß ÍÜÓ´ÜÍÜÜ‰ ÆÜÓÏÜÜÓ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÏÜÜØ 32 íÜóÜÚ ôÜåíÜÜ †ÜÆÜßÃÜå ´ÜÜ. 14-10-'15³Üß ÝÃÜíÜä¶Ü ³Ü‰ ÓûÜ “å. íÜóÜÚ 1983ÏÜÜØ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÏÜÜØ ¡å²ÜÑÜÜ ´ÑÜÜÓå ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ †åôÜ. üß. ÝíÜÍÜÜÄÜÏÜÜØ ÆÜÜôÜÚêÜ ËÜÜØÁÜíÜÜÃÜß ‘ÜÏÜÄÜßÓß †ÃÜå †å ÆÜ“ß ËÜÜ‡ÞÃ²ØÄÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ ´Ü³ÜÜ ÆÜÂåôÜÝíÜÍÜÜÄÜÏÜÜØ ‘ÜÏÜ ‘ÑÜÜÚ ÆÜ“ß “åêêÜÜØ ÆÜØ¹Óå‘ íÜóÜÚ³Üß †å‘Ü‹Ãü ÝíÜÍÜÜÄÜÏÜÜØ ôÜåíÜ‘ ´ÜÓß‘å ÉÓè ËÜ¡íÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ. ‘ÜÑÜÚÏÜÜØ ÝÃÜÑÜÝÏÜ´Ü´ÜÜ †ÃÜå ôíÜÍÜÜíÜÏÜÜØ ÃÜÏÜÂ´ÜÜÃÜÜØ ‘ÜÓ±Üå ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜØ ôÜÜæ ôÜåíÜ‘ÜåÃÜÜ ù¹ÑÜÏÜÜØ †åÏÜÃÜàØ œÜÜå’ôÜ ô³ÜÜÃÜ ÓûàØ. ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÆÜÝÓíÜÜÓ íÜ´Üß ´ÜåÏÜÃÜå ôíÜô³Ü †ÃÜå ¹ß™ÜÜÚÑÜà ¢íÜÃÜ ÏÜÜüå ƒÜâËÜ ƒÜâËÜ ïÜàÍÜåœ“Ü. 286

[ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß Ý¹ÃÜíÜÜÓß : 100 íÜóÜÚ ÆÜ÷åêÜÜØ œÜØ¹àêÜÜêÜ ÍÜÄÜàÍÜÜ‰ ¹êÜÜêÜ ÍÜÜÓ´Ü †ÜíÑÜÜ ÆÜ“ß ÄÜÜØÁÜß¢ ÏÜÜüå `Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜàØ ‘êÜØ‘' †åíÜÜ †ôÆÜäïÑÜ´ÜÜÝÃÜíÜÜÓ±ÜÃÜÜå †Ü ÆÜ÷åêÜÜå †ÃÜå ÆÜ²‘ÜÓèÃÜ‘ ÏÜÜôÜ. †Ø´ÑÜè ¹à¹ÜÍÜÜ‰ÃÜÜ ‘àüàØËÜÃÜå †ÜñÜÏÜÏÜÜØ ÆÜÂíÜåïÜ ´ÜÜå †ÜÆÑÜÜå, ÆÜ±Ü ÆÜ“ß íÑÜÝ ´ÜÄÜ´Ü ¢íÜÃÜ †ÃÜå ¡÷åÓ ¢íÜÃÜÃÜÜØ ‘ÜÑÜÜÚåÏÜÜØ èå ôÜØ™ÜóÜÚ íÜå«íÜÜÃÜÜå †ÜíÑÜÜå ´Üå ÆÜ´ÃÜß ‘ô´ÜâÓËÜÜ‰ ôÜÜ³Üå “å²Üå ÉÜ²íÜÜ ôÜàÁÜßÃÜÜ ÝÃÜÿÜÑÜ †ÃÜå †ÜñÜÏÜ œÜêÜÜíÜíÜÜ ÏÜì´Üß †ÜÝ³ÜÚ‘ ÏÜ¹¹ ËÜØÁÜ ³ÜíÜÜ ôÜàÁÜßÃÜÜå ÷´ÜÜå. ´ÜåÏÜ “´ÜÜØ `¡å †ÜÆÜ±ÜÜå ËÜÝ÷ó‘ÜÓ ³ÜÜÑÜ ÃÜå †ÜÆÜ±Üß ÆÜÜôÜå ‘ïÜß ÏÜ¹¹ ÃÜ Ó÷å ´ÜÜåÑÜå †ÜÆÜ±Üå ÷íÜå †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ ÃÜ÷Î “Üå²ß†å. †Ø´ÑÜèíÜÜ²ÜÏÜÜØ è‰ÃÜå ´ÜåÏÜÃÜß ôÜÜ³Üå Ó÷ßïÜàØ. èå ‘Ø‰ ÏÜìß Ó÷åïÜå ´ÜåÃÜß ‹ÆÜÓ †³ÜíÜÜ ÏÜèâÓß ‘ÓßÃÜå ÝÃÜíÜÜÚ÷ ‘ÓßïÜàØ.'—†å ÏÜÜüå ´ÜåÏÜ±Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜå ´ÜæÑÜÜÓ ‘Óß êÜßÁÜÜ ÷´ÜÜ, ÆÜ±Ü †åíÜß Ýô³ÜÝ´Ü ÃÜ †ÜíÜß. ïÜå« †ØËÜÜêÜÜêÜ ôÜÜÓÜÍÜÜ‰ †œÜÜÃÜ‘ †ÜíÜßÃÜå †ÜÝ³ÜÚ‘ ÏÜ¹¹ ‘Óß ÄÜÑÜÜ ÃÜå “åíÜüå †ÃÑÜ †ÜñÜÏÜíÜÜôÜß†ÜåÃÜåÑÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ÍÜâêÜ ôÜÏÜ¡‰. . .

ôÜÆüåÏËÜÓ, 1915

1 †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": †Üèå èÃÏÜÜóüÏÜß. íÜÜ™ÜÓß ´Ü³ÜÜ ËÜß¢ ÆÜ“Ü´Ü ‘ÜåÏÜÃÜÜ ÝíÜ¾Ü³ÜßÚ†Üå †ÜñÜÏÜÃÜß ÏÜàêÜÜ‘Ü´Üå †ÜíÑÜÜ; ÄÜÜØÁÜß¢†å ÉìÜ÷ÜÓ ‘ÓÜíÑÜÜå †ÃÜå ËÜÜåÁÜ †ÜÆÑÜÜå. 2³Üß 3 [†ÏÜ¹ÜíÜÜ¹]. 4 †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ôÜÜØèå, ÆÜÂåÏÜÜÍÜÜ‰ ÷ÜçêÜÏÜÜØ, ¹Ü¹ÜÍÜÜ‰ ÃÜíÜÓÜå¢ÃÜß 91ÏÜß íÜóÜÚÄÜÜØ«ÃÜß ‹èíÜ±ÜßÃÜß ôÜÍÜÜÏÜÜØ ÍÜÜóÜ±Ü. 5³Üß 7 †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. 8 [†ÏÜ¹ÜíÜÜ¹]. 9³Üß 10 †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. 11 †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹.": ÷ÝÓèÃÜ ¹à¹ÜÍÜÜ‰ ÏÜÜêÜ¢ ¹ÜÉ²ÜÃÜå †ÜñÜÏÜÏÜÜØ ¹ÜƒÜêÜ ‘ÑÜÜÚ.1 ÏÜ÷Ü ‘Ø‘ÜôÜ. †ÜñÜÏÜíÜÜôÜß ÆÜæ‘ß ‘åüêÜÜ‘å †Üèå ÍÜÜåèÃÜ “Üå²ÒàØ. ÄÜÜØÁÜß¢†å ÆÜ±Ü ÃÜ ƒÜÜÁÜàØ. †å‘ †ÜñÜÏÜíÜÜôÜß†å ËÜß²ß ÆÜßÁÜß ´Üå³Üß ‹ÆÜíÜÜôÜ ïÜé ‘ÑÜÜåÚ. 12 †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ‹ÆÜíÜÜôÜ œÜÜêÜà. ÃÜÜÄÜ¢ ôíÜÜÏÜßÃÜå ÏÜëÑÜÜ. 13³Üß 14 †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. 15 †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹2": íÜ÷åêÜß ôÜíÜÜÓå, ôÜÜšÜÓ ÃÜÓÕôÜ÷ÓÜíÜ ÍÜÜåìÜÃÜÜ³Ü ÏÜìíÜÜ †ÜíÑÜÜ. Lead Kindly Light ÃÜÜÏÜÃÜÜ ÍÜèÃÜÃÜàØ ÄÜàèÓÜ´Üß ÍÜÜóÜÜØ´ÜÓ ‘Óß †ÜÆÜíÜÜ †åÏÜÃÜå ÝíÜÃÜØÝ´Ü ‘Óß. ‘ÝÏÜïÜÃÜÓÃÜå ´ÑÜÜØ ÆÜÜüßÚ ÷´Üß †åÏÜÜØ ÷ÜèÓ. 16³Üß 19 †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. 20 ÏÜàØËÜ‰": †çÃ²ã” †ÃÜå ÝÆÜÑÜôÜÚÃÜÃÜå êÜåíÜÜ †ÜíÑÜÜ. ÷ÝÓèÃÜÃÜÜå íÜôÜíÜÜüÜå ¡åÑÜÜ. 



1 †ÜñÜÏÜÏÜÜØ ¹ÜƒÜêÜ ³ÜíÜÜ ÏÜÜüå †åÏÜ±Üå ´ÜÜ. 6-9-'15ÃÜÜ ÓÜåè ÏÜàØËÜ‰³Üß †Ó¢ ÏÜÜå‘êÜß ÷´Üß. 2 †Üèå, ¹à¹ÜÍÜÜ‰, †åÏÜÃÜÜØ ÆÜ´ÃÜß ¹ÜÃÜßËÜÜ‰ÃÜå êÜåíÜÜ ÄÜÑÜÜ.

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

287

21 22 23 24 25 26 27 28³Üß 29 30

†ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": †Ü ËÜØÃÜåÃÜå êÜ‰ÃÜå †ÜíÑÜÜ.1 †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. [†ÏÜ¹ÜíÜÜ¹]. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. [†ÏÜ¹ÜíÜÜ¹]. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ¹à¹ÜÍÜÜ‰ †åÏÜÃÜÜØ ÆÜ´ÃÜßÃÜå êÜ‰ÃÜå †ÜíÑÜÜ. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ‘Ü‘ÜôÜÜ÷åËÜ (‘Ü‘Ü ‘ÜêÜåêÜ‘Ó) †ÜíÑÜÜ. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. ÏÜàØËÜ‰": ¹ÝšÜ±Ü †ÜÝÊ‘Ü ôÜ´ÑÜÜÄÜÂ÷ ÉÜìÜÃÜß ôÜÝÏÜÝ´ÜÃÜß ËÜå«‘ÏÜÜØ ÷ÜèÓ. ÏÜìíÜÜ ÄÜÑÜÜ.



ÃÜüÓÜèÃÜå



1 †å è ÓÜµÜå †å ËÜØÃÜå ÄÜÑÜÜ.

†ÍÑÜÜôÜß†Üå†å íÜôÜÜíÜíÜÜ èåíÜß ÄÜÂØ³ÜÏÜÜìÜ : ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ †íÜôÜÜÃÜ ÆÜ“ß ´ÜåÏÜÃÜÜØ êÜƒÜÜ±ÜÜåÃÜå ÍÜÜÓ´Ü ôÜÓ‘ÜÓÃÜÜ ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ ´ÜÓÉ³Üß ôÜÏÜÑÜÜÃÜà˜ÏÜ ÆÜÂÏÜÜ±Üå ÆÜÂÝôÜ½ ‘ÓíÜÜÃÜß ÑÜÜåèÃÜÜ ÷å«ì ´ÜåÏÜÃÜÜØ ÆÜµÜÜå, êÜåƒÜÜå, ÏÜàêÜÜ‘Ü´ÜÜå, ÍÜÜóÜ±ÜÜå ôÜÏÜÜíÜßÃÜå ´ÜåÃÜå ÆÜàô´Ü‘Ü‘ÜÓå ÆÜÂ‘ÜÝïÜ´Ü ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜØ. †Ø¹Üèå 500 ÆÜÜÃÜÜØÃÜÜ †å‘ †åíÜÜ ôÜÜå ÄÜÂØ³ÜÜå †ØÄÜÂå¢ÏÜÜØ The Collected Works of Mahatma Gandhi, Ý÷Ã¹ßÏÜÜØ ôÜØÆÜâ±ÜÚ ÄÜÜØÁÜß íÜÜØ›ÖÏÜÑÜ †ÃÜå ÄÜàèÓÜ´ÜßÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ ÃÜÜÏÜå ÆÜÂ‘ÜÝïÜ´Ü ³ÜÑÜÜØ “å. ÄÜàèÓÜ´ÜßÏÜÜØ 82 ÄÜÂØ³Ü ÆÜÂ‘ÜÝïÜ´Ü ³Ü‰ ÄÜÑÜÜ “å. ´Üå ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ¿ÜÓÜ ÓÜ÷´Ü¹Óå ‹ÆÜêÜËÁÜ “å. ÆÜà. 1-2 (ôÜØÑÜàø´Ü), 3 (¹Óå‘ÃÜÜ) ÆÜà. 4 ÆÜà. 5³Üß 10 (¹Óå‘ÃÜÜ) ÆÜà. 11 ÆÜà. 12³Üß 14 (¹Óå‘ÃÜÜ) ÆÜà. 15³Üß 18 (¹Óå‘ÃÜÜ) ÆÜà. 19 ÆÜà. 20 ÆÜà. 21, 22 (¹Óå‘ÃÜÜ) 288

50.00 300.00 50.00 100.00 50.00 300.00 16.50 300.00 16.50

ÆÜà. 23 ÆÜà. 24³Üß 29 (¹Óå‘ÃÜÜ) ÆÜà. 30 ÆÜà. 31³Üß 47 (¹Óå‘ÃÜÜ) ÆÜà. 48³Üß 69 (¹Óå‘ÃÜÜ) ÆÜà. 70³Üß 72 (¹Óå‘ÃÜÜ) ÆÜà. 73³Üß 81 (¹Óå‘ÃÜÜ) ÆÜà. 82 ‘àêÜ 1³Üß 82 ÍÜÜÄÜÃÜÜ

300.00 16.50 400.00 16.50 20.00 100.00 30.00 150.00 4,739.00

[ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ÄÜÜæÓšÜÜ ÝíÜïÜå ÄÜÜØÁÜß¢ ÷àØ ÆÜÜå´Üå ÄÜÜÑÜÃÜå ÆÜâèàØ “àØ. †åüêÜå ‘å, ÏÜÜÃÜ †ÜÆÜàØ “àØ. ÄÜÜÑÜ †å Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÃÜß ÓšÜÜ ‘ÓÃÜÜÓß “å, ‘åÏÜ ‘å ´ÜåÃÜß ÆÜÂ¡ ‹ÆÜÓ Õ÷¹àô´ÜÜÃÜ, èå ƒÜå´ÜßÃÜÜå ÏÜàêÜ‘ “å, ´ÜåÃÜÜå †ÜÁÜÜÓ “å. ôÜÇ‘²Üå Óß´Üå ÄÜÜÑÜ †å ‹ÆÜÑÜÜåÄÜß ÆÜÂÜ±Üß “å. ´Üå ‹ÆÜÑÜÜåÄÜß ÆÜÂÜ±Üß “å ´Üå ´ÜÜå ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜ ÍÜÜ‰ ÆÜ±Ü ‘ËÜâêÜ ‘ÓïÜå. ÆÜ±Ü èåÏÜ ÷àØ ÄÜÜÑÜÃÜå ÆÜâèàØ “àØ ´ÜåÏÜ ÷àØ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜå ÆÜ±Ü ÆÜâèàØ “àØ. èåÏÜ ÄÜÜÑÜ ‹ÆÜÑÜÜåÄÜß “å ´ÜåÏÜ ÏÜÜ±ÜôÜ ÆÜ±Ü"—"ÆÜ“ß ´Üå ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜ ÷ÜåÑÜ ‘å Õ÷¹à ÷ÜåÑÜ"—"‹ÆÜÑÜÜåÄÜß “å. ´ÑÜÜÓå ïÜàØ ÄÜÜÑÜÃÜå ËÜœÜÜíÜíÜÜ ÷àØ ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜÃÜß ôÜÜ³Üå êÜ²ßïÜ? ÷àØ ´ÜåÃÜå ÏÜÜÓßïÜ? †ÜÏÜ ‘ÓíÜÜ è´ÜÜØ ÷àØ ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜÃÜÜå ´ÜåÏÜ è ÄÜÜÑÜÃÜÜå ¹àïÏÜÃÜ ËÜÃÜßïÜ. †åüêÜå ÏÜÜÓÜ ÝíÜœÜÜÓ ÆÜÂÏÜÜ±Üå ´ÜÜå ÷àØ ‘÷àØ “àØ ‘å, ÄÜÜÑÜÃÜß ÓšÜÜ ‘ÓíÜÜÃÜÜå ‹ÆÜÜÑÜ †å‘ è “å, ‘å ÏÜÜÓå ÏÜÜÓÜ ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜ ÍÜÜ‰ÃÜß ÆÜÜôÜå ÷Ü³Ü ¡å²íÜÜ ÃÜå ´ÜåÃÜå ¹åïÜÃÜß ƒÜÜ´ÜÓ ÄÜÜÑÜÃÜå ‹ÄÜÜÓíÜÜ ôÜÏÜ¡íÜíÜàØ. ¡å ´Üå ÃÜ ôÜÏÜèå ´ÜÜå ÏÜÜÓå ÄÜÜÑÜÃÜå è´Üß ‘ÓíÜß, ‘åÏÜ ‘å ´Üå ÏÜÜÓÜ †ƒÜ´ÑÜÜÓÃÜß íÜÜ´Ü ÃÜ³Üß. ÏÜÃÜå ¡å ÄÜÜÑÜÃÜß ‹ÆÜÓ †´ÑÜØ´Ü ¹ÑÜÜ †ÜíÜ´Üß ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ÏÜÜÓå ÏÜÜÓÜå ÆÜÂÜ±Ü ¹åíÜÜå ÆÜ±Ü ‘Ø‰ ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜÃÜÜå ÆÜÂÜ±Ü êÜåíÜÜå ÃÜ÷Î. †Ü ÁÜÜ„ÏÜ‘ ‘ÜÑÜ¹Üå “å †åÏÜ ÷àØ ´ÜÜå ÏÜÜÃÜàØ “àØ. `÷Ü'ÃÜå †ÃÜå `ÃÜÜ'ÃÜå ÷ÏÜåïÜÜØ íÜåÓ “å. ¡å ÷àØ íÜÜ¹ ‘ÓàØ ´ÜÜå ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜ ÆÜ±Ü íÜÜ¹ ‘ÓïÜå. ¡å ÷àØ üå²Üå ËÜÃÜßïÜ ´ÜÜå ´Üå ÆÜ±Ü üå²Üå ³ÜïÜå. ¡å ÷àØ íÜÇ´Ü ÃÜÏÜßïÜ ´ÜÜå ´Üå ÷Ü³Ü ÃÜÏÜïÜå; ÃÜå ‘¹ÜœÜ ÃÜ÷Î ÃÜÏÜå ´ÜÜå ‘Ø‰ ÷àØ ÃÜÏÑÜÜå ´Üå ƒÜÜåüàØ ‘ÑÜàÛ ÃÜ÷Î ‘÷åíÜÜÑÜ. ŸÑÜÜÓå †ÜÆÜ±Üå ÷« ‘Óß ´ÑÜÜÓå ÄÜÜÑÜÃÜÜå íÜÁÜ íÜÁÑÜÜå. ÏÜÜÓÜå †ÝÍÜÆÜÂÜÑÜ “å ‘å ÄÜÜæÓšÜÜÆÜÂœÜÜÝÓ±Üß ôÜÍÜÜ ´Üå ÄÜÜæíÜÁÜÆÜÂœÜÜÝÓ±Üß ôÜÍÜÜ ÄÜ±ÜÜíÜß ¡å‰†å. ´ÜåíÜß ôÜÍÜÜ “å †å †ÜÆÜ±ÜÃÜå ÃÜÜÏÜÜåïÜß ÆÜ÷ÜÇœÜÜ²å “å. ŸÑÜÜÓå ÄÜÜÑÜÃÜß ÓšÜÜ ‘Ó´ÜÜØ ÍÜâêÑÜÜ ´ÑÜÜÓå ´ÜåíÜß ôÜÍÜÜÃÜß èéÓ ÆÜ²ß ÷ïÜå. ÏÜÜÓÜå ÍÜÜ‰ ÄÜÜÑÜÃÜå ÏÜÜÓíÜÜ ¹Üå²å ´ÜÜå ÏÜÜÓå ´ÜåÃÜàØ ïÜàØ ‘ÓíÜàØ? ´ÜåÃÜå ÏÜÜÓå ÏÜÜÓíÜÜå ‘å ÆÜÄÜå ÆÜ²íÜàØ? ¡å ´ÜåÃÜå ÆÜÄÜå ÆÜ²íÜàØ †åÏÜ ´ÜÏÜå ‘÷åïÜÜå ´ÜÜå ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜ ÍÜÜ‰ÃÜå ÆÜ±Ü ÆÜÄÜå ÆÜ²íÜàØ. ÄÜÜÑÜÃÜå ¹à:ƒÜ ¹‰ÃÜå ÄÜÜÑÜÃÜÜå íÜÁÜ Õ÷¹à ‘Óå “å, ´ÜåÃÜå ‘Üå±Ü “Üå²íÜå “å? ÄÜÜÑÜÃÜß ÆÜÂ¡ÃÜå èå ÆÜÓÜå±ÜÜ Õ÷¹à ÏÜÜÓå “å ´Üå Õ÷¹àÃÜå ‘Üå±Ü ôÜÏÜ¡íÜå “å? ´Üå³Üß †å‘-ÆÜÂ¡ ³Ü´ÜÜØ †ÜÆÜ±Üå †üøÑÜÜ ÃÜ³Üß. “åíÜüÏÜÜØ, Õ÷¹à †Õ÷ôÜ‘ †ÃÜå ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜ Õ÷ôÜ‘ “å †å ƒÜÓàØ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå †Õ÷ôÜ‘ÃÜÜå ïÜÜå ÁÜÏÜÚ “å? †Õ÷ôÜ‘å ‘Ø‰ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜß Õ÷ôÜÜ ‘ÓíÜß †åÏÜ êÜƒÑÜàØ ÃÜ³Üß. †Õ÷ôÜ‘ÃÜå ´ÜÜå ôÜßÁÜÜå Óô´ÜÜå “å. ´Üå±Üå †å‘ÃÜå ËÜœÜÜíÜíÜÜ ËÜß¡ÃÜß Õ÷ôÜÜ ‘ÓíÜÜÃÜß è ÃÜ³Üß. ´ÜåÃÜå ´ÜÜå ÏÜÜµÜ ÆÜÜÑÜÃÜÏÜÃÜ ‘ÓíÜÜÃÜàØ ÓûàØ “å. ´ÜåÏÜÜØ ´ÜåÃÜÜå ÆÜàÓàóÜÜ³ÜÚ “å. ÆÜ±Ü ïÜàØ Õ÷¹àÏÜÜµÜ †Õ÷ôÜ‘ “å? ÏÜâì ÝíÜœÜÜÓ´ÜÜØ ‘Üå‰ †Õ÷ôÜ‘ ÃÜ³Üß, ‘åÏÜ ‘å ¢íÜÃÜß ÷ÜÝÃÜ ´ÜÜå †ÜÆÜ±Üå ‘Óß†å “ß†å. ÆÜ±Ü ´ÜåÏÜÜØ³Üß “âüíÜÜ ÏÜÜÄÜß†å “ß†å, ´Üå³Üß †Õ÷ôÜ‘. ôÜÜÁÜÜÓ±Ü ÝíÜœÜÜÓ ‘Ó´ÜÜØ ¡å‰†å “ß†å ‘å, ™Ü±ÜÜ Õ÷¹à ÏÜÜØôÜÜ÷ÜÓß “å †åüêÜå ´Üå †Õ÷ôÜ‘ ÃÜ ÄÜ±ÜÜÑÜ. ´ÜÜ±Üß´ÜÜå²ßÃÜå èà¹Üå †³ÜÚ ‘ÓíÜÜå ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ÏÜÜÓå ‘Ø‰ ‘÷åíÜÜÃÜàØ ÃÜ³Üß. .".". (Õ÷¹ ôíÜÓÜè, ÆÜÂ‘Ó±Ü": 10, Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÃÜß ¹ïÜÜ": Õ÷¹à-ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜ) 

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [ôÜÆüåÏËÜÓ 2015]

289

`ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷'ÃÜÜ œÜÜ÷‘Üå – íÜÜœÜ‘Üå – ÄÜÂÜ÷‘ÜåÃÜå . . . `ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷'ÃÜàØ êÜíÜÜèÏÜ ÷íÜå³Üß ‘Üå‰ÆÜ±Ü ÏÜÝ÷ÃÜå ÍÜÓß ïÜ‘ÜÑÜ “å. †Ü ÏÜÜüå, ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ü×ôü/Navajivan TrustÃÜÜ ÃÜÜÏÜå ÏÜÃÜß†Üç²ÚÓ †³ÜíÜÜ œÜå‘ ÏÜÜå‘êÜÜíÜß ïÜ‘ÜÑÜ “å.  éËÜé êÜíÜÜèÏÜ ÍÜÓß ïÜ‘ÜÑÜ “å.  ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜ ËÜý‘ †å‘Ü‹ÃüÏÜÜØ ÆÜ±Ü ÝÃÜÁÜÜÚÝÓ´Ü Ó‘ÏÜÃÜÜå œÜå‘ †³ÜíÜÜ Ó‘ÏÜ èÏÜÜ ‘ÓÜíÜß ïÜ‘ÜÑÜ “å. ´ÜåÃÜß ÝíÜÄÜ´Ü †Ü ÆÜÂÏÜÜ±Üå “å": 

ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ü×ôü/Navajivan Trust ËÜý‘": ôüåü ËÜý‘ †ÜçÉ ‡ÝÃ²ÑÜÜ  ËÜÂÜÃœÜ": †ÜñÜÏÜ ÓÜå² ‘ÓÃü †å‘Ü‹Ãü  †å‘Ü‹Ãü ÃÜØËÜÓ": 10295506832  ËÜÂÜÃœÜ ‘Üå²": 2628 †Ü‰†åÉ†åôÜ ‘Üå²": SBIN 0002628  †åÏÜ†Ü‰ôÜß†ÜÓ ‘Üå²": 380002006 ôÜÓÃÜÜÏÜàØ": †åôÜ.ËÜß.†Ü‰ †ÜñÜÏÜ ÓÜå², ÄÜâèÓÜ´Ü ÝíÜ¾ÜÆÜß« ‘çÏÆÜôÜ, ÆÜÜåôü ÃÜíÜ¢íÜÃÜ, †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹"–"380014, ÄÜàèÓÜ´Ü ÓÜŸÑÜ, ÍÜÜÓ´Ü ÝíÜïÜåóÜ ÃÜÜÇÁÜ : ËÜý‘ †å‘Ü‹ÃüÏÜÜØ êÜíÜÜèÏÜÃÜß Ó‘ÏÜ èÏÜÜ ‘ÓÜíÑÜÜ ÆÜ“ß 079 27540635 (†ç‘ôüåÃïÜÃÜ 218 †³ÜíÜÜ 224) ÃÜØËÜÓ ÆÜÓ ÉÜåÃÜ ‘ÓßÃÜå ¡±Ü ‘ÓïÜÜå. †Ü ‹ÆÜÓÜØ´Ü èåÏÜÃÜÜ ÃÜÜÏÜå êÜíÜÜèÏÜ †³ÜíÜÜ ÍÜåüéÆÜå †Ü ôÜÜÏÜÝÑÜ‘ ÏÜåìíÜíÜÜ-ÏÜÜå‘êÜíÜÜ ‡œ“Üå “Üå, ´ÜåÏÜÃÜß ôÜØÆÜâ±ÜÚ ÝíÜÄÜ´Ü Ó‘ÏÜ ÍÜÑÜÜÚÃÜß ÝôêÜÆÜ ôÜÜ³Üå ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ü×ôüÃÜÜ ôÜÓÃÜÜÏÜÜ ÆÜÓ ÏÜÜå‘êÜß †ÜÆÜíÜÜ ÃÜÏÜÂ ÝíÜÃÜØ´Üß. èå³Üß ‘ÓßÃÜå ïÜøÑÜ †åüêÜàØ íÜ÷åêÜÜ †Ø‘ ´ÜåÏÜÃÜÜ ôÜÓÃÜÜÏÜå ÆÜ÷ÜÇœÜß ïÜ‘å. êÜíÜÜèÏÜ ÍÜÑÜÜÚÃÜß ÝíÜÄÜ´Ü èåíÜß íÑÜíÜô³ÜÜÆÜ‘ ÆÜÜôÜå ÆÜ÷ÜÇœÜå ‘å ïÜøÑÜ ´ÜåüêÜß ´íÜÓÜ†å †å ÏÜÝ÷ÃÜÜÃÜÜå †Ø‘ ÏÜÜå‘êÜß †ÜÆÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜå “å, ´Üå³Üß †Ø‘ ÏÜÜå²Ü ÏÜìíÜÜ †³ÜíÜÜ ÃÜ ÏÜìíÜÜ ÆÜÜ“ì üÆÜÜêÜƒÜÜ´ÜÜÃÜß ÏÜÑÜÜÚ¹Ü ÆÜ±Ü èíÜÜËÜ¹ÜÓ ÷Üå‰ ïÜ‘å. ÏÜÜüå èåÏÜÃÜå êÜíÜÜèÏÜÃÜÜÇÁÜ±ÜßÃÜß ƒÜÓÜ‰ ³ÜÑÜÜÃÜÜ ôÜÜ´Üå‘ Ý¹íÜôÜÏÜÜØ †Ø‘ ÃÜ ÏÜìå ´ÜÜå ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÝíÜô´ÜÜÓÃÜß ÆÜÜçôü †ÜçÝÉôÜ ÆÜÓ ôÜØÆÜ‘Ú ‘ÓíÜÜ ÝíÜÃÜØ´Üß.

ÄÜÜØÁÜß †ÃÜå ‘ìÜ ÝíÜïÜåóÜÜØ‘ “âü‘ Õ‘ÏÜ´Ü _ 15/-

ÆÜàô´Ü‘ ÆÜÝÓœÜÑÜ ÝíÜïÜåóÜÜØ‘ “âü‘ Õ‘ÏÜ´Ü _ 40/-

ôíÜÓÜè ÝíÜïÜåóÜÜØ‘ “âü‘ Õ‘ÏÜ´Ü _ 25/-

Óè´Ü †Ø‘ “âü‘ Õ‘ÏÜ´Ü _ 25/-

`ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷'ÃÜÜ “âü‘ †Ø‘ÃÜÜ íÜåœÜÜ±Ü ÏÜÜüå ÝíÜ˜å´ÜÜÃÜÜÇÁÜ±Üß ´Ü³ÜÜ êÜíÜÜèÏÜ êÜåíÜÜ ÏÜÜüå †åèÃôÜßÃÜß ïÜÜåÁÜÃÜàØ ‘ÜÑÜÚ œÜÜêÜà “å. 079-27540635 (218) ÆÜÓ ôÜØÆÜ‘Ú ‘ÓßÃÜå ÝíÜÄÜ´Üå ÏÜÜÝ÷´Üß ÏÜåìíÜß ïÜ‘ÜïÜå.

290

[ôÜÆüåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

291

????

292