MANKO 42

ISSN 1506-2171 rok VIII nr 3 (47) czerwiec 2006

China Girl Drugi Kongres MBA Wywiad z R. Przemyk Polski Londyn

O e Manko dla wszystkich studentów Już w tym numerze Manko wypływa na szersze wody stając się pierwszym społecznym pismem krakowskich studentów. Może być ono platformą wymiany myśli, pomysłów i zarzewiem między uczelnianych projektów, płaszczyzną zrozumienia i współpracy krakowskich organizacji studenckich. To szansa na integracje krakowskiego środowiska akademickiego. Zapraszamy zatem do współpracy wszystkich krakowskich studentów, organizacje studenckie, koła naukowe, samorządy, biura karier i biura promocji. Połączmy siły i zróbmy coś wspólnie. My wierzymy, że warto.

dzyuczelnianego projektu ekologicznego: Eko-segregacja. Akcja Recyklingowa Studentów Krakowa (patrz manifest).

Zaraz potem czas podjąć ostatnie decyzje wakacyjne lub zawodowe. Nie myśl jednak, że za granicą pieniądze leżą na ulicy. „Nie jedź do Londynu. Praca jest tu, w Polsce”. Poznaj prawdę o Londyńskim „eldorado” na stronie 42. Jeśli zdecydujesz się na pozostanie w Krakowie, warto skorzystać z szerokiej oferty kulturalnej naszego miasta (s. 59) Spójrz też do działu rankingi uczelni i sprawdź swoją Alma Mater, jeśli jest zbyt nisko, nie załamuj rąk i przeczytaj komentarz socjologa na stronie.

Ę T WS

Jeszcze tylko przebrniemy sesje i możemy udać się na zasłużoną zieloną trawkę. Zanim jednak to nastąpi warto przystąpić do pierwszego w Polsce mię-

Manifest Ekologiczny Sesji nadchodzi czas, Kserówki niszczą las Sesji nadchodzi kres Idzie w ruch szkło puszki i butelki pet Zamiast do śmietnika I na wysypisko Mogą trafić do nas Na eko-lotnisko Miejsca zbiórki widać na plakacie którego kwiecistość już zapewne znacie zatem do dzieła eko-bojownicy bo przyszłość ziemi jest w waszej prawicy Nie rób tego dla nagród ale dla naszej planety i Twojej satysfakcji (Cd. strona 44)

K A I N P

Życzymy Wam miłych wakacji, nie zapomnijcie o nas.

Zapraszamy do współpracy w nowym roku akademickim lub jeszcze w te wakacje MANKO = GAZETA + PROJEKTY SPOŁECZNE

Polski Londyn - s. 42

Tybet - s. 36

s. 42 . Przemyk Wywiad z R manko

3

Ss rc

Redaktor Prowadzący Łukasz Salwarowski Redaktor Wydania Anna Izmaiłow Szef działu marketingu Krzysztof Szczeklik Redaktor Techniczny Piotr Góral Koordynator ds. rynku pracy Monika Kurlit Sekretarz Dariusz Biskupiński Zespół Artur Bochenek Beata Duślak Marta Gralewska Magdalena Jamro Iwona Karkocha Michał Krzak Anna Kurlit Michał Łagodzic Michał Łęgowik Artur Pałasz Agnieszka Paszkowska Magdalena Petryniak Maciej Szafraniec Ola Witek Magda Wojnarowska Okładka A. Paszkowska M. Łagodzic Wydawca Stowarzyszenie Manko Adres Redakcji ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków Ustronie – p. 515 tel.: (012) 293 51 82 fax. (012) 293 50 17 mankoae@interia.pl http://www.manko.ae.krakow.pl Druk Drukarnia Borgis Al. Powstania Warszawskiego 15 tel.: (012) 417 36 60 fax: (012) 417 36 42 Redakcja zastrzega sobie prawo do zmiany tytułów i korekty tekstów.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam.

4

manko

OD REDAKCJI Wstępniak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 STUDENCKI KRAKÓW W rankingowym cieniu Warszawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Wywiad z rektorem AP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Uwagi o rankingu szkół wyższych 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Egzaminem w prawnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Pontificia Academia Theologica Cracoviensis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Rok Polsko - Niemiecki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 E - learning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Wakacyjna praktyka w 3 minuty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Simply the best . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Festiwal Nauki w Krakowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Globalna Wioska na AE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 PRaktyczna wiedza o PRomocji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Rynki Finansowe w dobie globalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Stypendia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Generacja Przyszłości - Dni PR, HR i Reklamy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Co łączy PR i HR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Niepełnosprawni - pełnosprawni w pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ACCA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Kongres MBA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Szansa na pracę w finansach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Początki własnej działalności gospodarczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 KĄTEM OKA Sprawiedliwy handel - szansa dla trzeciego świata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Białoruś po „wyborach” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 ETYKA MEDIÓW Cenzura mediów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Polski fenomen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Kogo lansuje TVN? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 ETYKA BIZNESU Kościół katolicki a odpowiedzialność w biznesie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 WIELOKULTUROWO Wezwał mnie Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Zmiana chrześcijaństwa na islam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Tybet a wolność człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 China Girl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Squaring the monotheistic triangle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 POLSKI LONDYN Rozmowa z konsulem RP w Londynie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Pomocny POSK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Bezdomni Polacy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 EKOLOGIA Ekosegregacja z Manko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Festiwal Recyklingu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Dni Ziemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Kąpiel w Wiśle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Art d’ECO - the green style of Europe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 ZDROWIE Nie zabieraj narządów do nieba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Palenie a kobiety w ciąży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 SPORT Krakowskie JUDO na AE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 KULTURA Ukraińska noc - przegląd małych form filmowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Rozmowa z Renatą Przemyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Kraków nie kończy się na Wiśle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Repertuary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57-58 Wakacyjny Kraków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Sudnc Kr

W rankingowym cieniu Warszawy Krakowskie uczelnie w rankingach 19 kwietnia br. Rzeczpospolita ogłosiła Ranking Szkół Wyższych 2006. Dzięki niemu mogliśmy się dowiedzieć jak w ogólnopolskich porównaniach wygląda nasz akademicki Kraków. W zestawieniu wszystkich 86 „uczelni akademickich”, honoru Krakowa na drugim miejscu broni Uniwersytet Jagielloński, (po Uniwersytecie Warszawskim). Następnie na siódmym miejscu w Polsce uplasowała się AGH, która w porównaniu z ubiegłym rokiem zanotowała spadek o jedną pozycję. Dalej na pozycji numer dwadzieścia znajduje się CM UJ (spadek o 4 miejsca). Aż o 12 pozycji awansowała Papieska Akademia Teologiczna zajmując miejsce 22. Krakowska Akademia Ekonomiczna plasując się na 39 miejscu (spadła o14 pozycji). AR- miejsce 41 (bez zmian).

Poważnie, bo o 13 miejsc awansowała AP ( na 53 miejsce). Nie tak duży wzrost, bo o 5 miejsc, zanotowała natomiast AWF (57 miejsce). Nie notowane w latach ubiegłych Ignatianum uplasowało się na miejscu 82.

Kraków w rankingu uczelni akademickich Uczelnia

2006

2005

UJ

2

2

AGH

7

6

CMUJ

20

16

PAT

22

34

AE

39

25

AR

41

41

AP

53

65

AWF

57

62

Ignatianum

82

-

Lepiej wśród swoich O wiele lepiej wygląda zestawienie „Najlepsi wśród swoich”, w którym krakowskie uczelnie utrzymały podobne pozycje jak w ubiegłym roku.

W rankingu 23 Polskich Uniwersytetów, UJ zajmuje miejsce drugie, a PAT - dziesiąte.

Nie ma niespodzianki na szczycie rankingu uczelni ekonomicznych. Na

„Wprost” sklasyfikował też szkoły artystyczne, wrzucając do jednego worka plastyków, muzyków i aktorów. W tym zestawieniu ASP zajmuje miejsce trzecie, PWST - szóste, a Akademia Muzyczna - siódme. Swojego porównania doczekały się też studia MBA, które w Krakowie prowadzi SPiZ AE Kraków (8 miejsce).

pierwszym miejscu SGH Warszawa, dalej AE Poznań, AE Wrocław i na czwartym - AE Kraków. Następnie AE Katowice - 5, WSPiZ w Warszawie - 6, AF w W-wie -7, WSZMiJO w Katowicach - 8, GWSH w Katowicach - 9.

W rankingu uczelni technicznych na drugim miejscu po Politechnice Warszawskiej znajduje się nasza krakowska AGH. W rankingu „pedagogów” sukcesem jest awans z drugiego na pierwsze miejsce krakowskiej AP. W swoich rankingach krakowscy medycy (CM UJ) podobnie jak AWF zdobyli czwarte miejsce, a AR - piąte. W rankingu niepublicznych uczelni magisterskich króluje WZPiZ w Warszawie. Na 14 miejscu znajduje się WSZiB w Krakowie, a na miejscu 46 Krakowska Szkoła Wyższa. „Wprost” prostuje Podobne statystyki przynosi „Ranking Szkół Wyższych” Tygodnika Wprost (nr. 18, 7 maja 2006). Nie ma w nim ogólnopolskiego zestawienia uczelni akademickich, są natomiast porównania poszczególnych typów uczelni. W zestawieniu uniwersytetów, podobnie jak w rankingu Rzeczpospolitej 2 miejsce po UW zajmuje UJ. Gorzej wygląda natomiast AGH (4 miejsce wśród uczelni technicznych). „Wprost” zgadza się z „Rzepą” jeśli chodzi o pierwszą pozycję Akademii Pedagogicznej, ale różni się w ocenie „ekonomistów”. W tym zestawieniu o wiele lepiej wygląda AE w Krakowie, która plasuje się na drugim miejscu, po SGH, ale przed AE Poznań, AE Wrocław i AE Katowice.

O niebo lepiej wyglądają też krakowscy medycy, którzy zamiast na 4 miejscu (ranking „Rzepy”) lądują na miejscu pierwszym, pozostawiając w tyle swoich kolegów z całej Polski. Podobnie bo na piątym miejscu sklasyfikowano krakowski AWF, a na czwartym AR.

Newsy Newsweeka Po rankingu Rzeczpospolitej/ Perspektyw i Wprost przyszedł czas na raport Newsweeka (nr 21/ 2006, 28 maj). Badanie to określa, które uczelnie w Polsce dają największą szansę na znalezienie dobrej pracy (na stanowisku kierowniczym lub specjalistycznym) w firmach zatrudniających powyżej 50 osób. Tegorocznymi zwycięzcami są uczelnie techniczne , których w pierwszej dwudziestce jest aż 13, w tym 10 politechnik. Potwierdza to ranking portalu Pracuj.pl, według którego inżynierowie to druga - po handlowcach - najbardziej poszukiwana grupa zawodowa w Polsce.

Badanie potwierdza też, że pracodawcy nadal cenią sobie bardziej absolwentów uczelni państwowych niż prywatnych.

Trzeba przyznać, że dość dobrze w tym zestawieniu wypadł akademicki Kraków, którego trzech reprezentantów (AGH, PK, AE) uplasowało się w pierwszej dziesiątce. Autorzy rankingu przyznają jednak, że ich badanie nie odpowiada na pytanie o szanse zatrudnienia po ukończeniu uczelni humanistycznych i sportowych. Absolwenci tych uczelni, znajdują zwykle zatrudnienie w firmach niekomercyjnych, które nie zostały ujęte w tym badaniu.

1 Politechnika Warszawska 2 Politechnika Świętokrzyska 3 Politechnika Śląska w Gliwicach 4 SGH w Warszawie 5 AGH w Krakowie 6 AE w Katowicach 7 Politechnika Krakowska 8 AE w Krakowie 9 Politechnika Częstochowska 10 AE w Poznaniu Łukasz Salwarowski manko

5

Sudnc Kr

WYWIAD Z REKTOREM AP W tegorocznych rankingach najbardziej spektakularny sukces wśród krakowskich uczelni odniosła Akademia Pedagogiczna. Chcąc poznać tego przyczyny Miesięcznik Studencki Manko przeprowadził wywiad z rektorem AP. MANKO: Sięgając do ostatnich rankingów uczelni wyższych Akademia Pedagogiczna w Krakowie zajmuje zaszczytne pierwsze miejsce wśród uczelni pedagogicznych w Polsce. Takie same wyniki prezentują rankingi prowadzone przez Wprost i Rzeczpospolitą w kooperacji z magazynem Perspektywy. Dodatkowo wg magazynu Wprost pierwsza lokata w rankingu polskich uczelni pedagogicznych jest udziałem AP w Krakowie już od kilku lat. Czemu zawdzięcza AP pozycję lidera? Czym wyróżnia się AP na tle innych uczelni?

Prof. AP dr hab. Eugeniusz Wachnicki - Prorektor ds. Dydaktycznych AP w Krakowie: Czemu zawdzięczamy pozycje lidera? Myślę, że jesteśmy po prostu uczelnią o największych tradycjach i o dużym doświadczeniu w kształceniu nauczycieli. Jesteśmy najstarszą uczelnią pedagogiczną, mamy dobrze rozwinięte zaplecze naukowe.

Nie rozdzielamy kształcenia kierunkowego i nauczycielskiego, integrujemy te kształcenia.

Przykładowo, jeżeli kształcimy na kierunku biologii, przygotowujemy studenta do przyszłej pracy również w zawodzie nauczyciela tego przedmiotu. Bardzo dużo czasu poświęcamy praktykom. Na wielu kierunkach są one zorganizowane w sposób wzorowy, na pozostałych staramy się, aby były jak najlepsze. Posiadamy również dobrze wyposażoną bazę biblioteczną, bogaty księgozbiór. Oprócz Biblioteki Głównej mam również biblio6

manko

teki wydziałowe, czy instytutowe.

MANKO: W zestawieniu wszystkich uczelni w Polsce wg rankingu Rzeczpospolitej AP w Krakowie plasuje się na pozycji 53, ale w ostatnich latach wyraźna jest tendencja do awansowania na coraz wyższe lokaty. Co sprzyja rozwojowi AP na tle polskich uczelni?

Prof. AP dr hab. Eugeniusz Wachnicki: Przede wszystkim rozwój kadry, który w ostatnich latach został przyspieszony.

Zwiększyła się znacznie ilość profesorów tytularnych, jak i również doktorów habilitowanych. Pomimo naturalnego odpływu ludzi ze względu na wiek i przechodzenie na emeryturę, staramy się nie tylko uzupełniać powstające luki, ale jeszcze zwiększać ilość osób wysoko wykształconych.

MANKO: W dobie pogoni za karierą, kiedy dużym zainteresowaniem cieszy się informatyka, biotechnologia, finanse, biznes, psychologia, jakie kierunki w AP wzbudzają największe zainteresowanie i stanowią najlepszą przepustkę do szeroko rozumianego sukcesu?

Prof. AP, dr hab. Eugeniusz Wachnicki Warto tutaj podkreślić, iż absolwenci naszej uczelni nie osiągają tak szybko stanowisk kierowniczych jak studenci choćby z AE. Wynika to z długotrwałego procesu osiągania chociażby wysokiego tytułu nauczyciela, gdzie stanowisko kierownicze obejmuje się np. w ciągu trzech, czterech lat.

Lecz pomimo to, osobiście chciałem zauważyć iż, po rozmowie z moimi dyplomantami (studenci matematyki), nie zauważam u nich problemów ze znalezieniem pracy. Biuro karier regularnie śledzi losy naszych absolwentów, rok rocznie organizuje szkolenia na temat poszukiwania pracy.

Niezależnie od tego czy jest praca czy też nie po takich kierunkach jak biznes, ekonomia czy marketing u nas na filologii i politologii wciąż mamy nadmiar kandydatów.

Również geografia cieszy się popularnością, zwłaszcza geografia z turystyką.

Akademia Pedagogiczna bardzo dobrze przygotowuje studentów tego kierunku nie tylko pod względem samego przedmiotu, ale również pracy w grupie.

MANKO: Czy na sukces, jaki odnosi Akademia Pedagogiczna ma wpływ wysoki poziom, jaki reprezentuje kadra nauczycieli akademickich czy jest to raczej wpływ specyficznego programu dydaktycznego,

Sudnc Kr który wyróżnia Akademię spośród innych uczelni pedagogicznych?

MANKO: Czy Akademia Pedagogiczna planowała otwarcie nowych kierunków studiów bądź poszerzenie oferty edukacyjnej?

Prof. AP dr hab. Eugeniusz Wachnicki: Sadzę, ze jedno i drugie. Oczywiście wysokiej klasy naukowiec nie zawsze jest dobrym nauczycielem. Właśnie na kadrze średniej, doktorach, adiunktach spoczywa duża część zadań związanych z dydaktyką. Bardzo często biorą oni udział w opracowywaniu planów, programów studiów.

Prof. AP dr hab. Eugeniusz Wachnicki: Oprócz studiów nauczycielskich prowadzimy również studia takie jak: politologia, filologie obce, edytorstwo na filologii polskiej. Co do nowości; rozszerzamy specjalność praca socjalna, być może, że od 1 października utworzymy takowy kierunek. Poszerzamy ofertę w zakresie filologii języków obcych. Chcemy kontynuować cieszącą się dużym zainteresowaniem specjalność; język hiszpański, oraz otworzyć w tym roku filologie języka włoskiego. Prawdopodobnie powstanie na naszej uczelni kierunek stosunki międzynarodowe, a na dzień dzisiejszy mamy nową specjalność pedagogika specjalna, na razie 3 letnia, z czasem prawdopodobnie w systemie dwustopniowym.

MANKO: Jakie inwestycje uczelnia przedsięwzięła w celu stworzenia lepszych warunków do studiowania dla studentów i czy są w planach kolejne inwestycje, a jeśli tak, to jakie?

Prof. AP dr hab. Eugeniusz Wachnicki: W ostatnich latach uczelnia bardzo dużo zrobiła, by poprawić warunki studiowania. Mówię tu nie tylko o salach wykładowych i akademikach, ale również o wyglądzie zewnętrznym uczelni, komforcie na uczelni, sanitariatach. Do tych najświeższych renowacji zaliczyć trzeba chociażby remont budynku głównego, pałacyk na Karmelickiej, Instytut Sztuki przy ul. Mazowieckiej. Możemy się również poszczycić jednym z bardziej nowoczesnych akademików w Polsce, jakim jest budynek przy ul. Armii Krajowej. Do planów na przyszłość zaliczyć trzeba przede wszystkim rozbudowę naszej uczelni. Prace wstępne zostały już poczynione i być może już w tym roku rozpocznie się budowa nowego gmachu, którego projekt możemy już od dawna oglądać. Dodam jeszcze, że nie zwiększymy ilości miejsc na studiach dopóki nie powiększymy bazy lokalowej R

E

MANKO: W tym roku Akademia Pedagogiczna świętuje 60 lecie powstania?

Jakie uroczystości odbyły się podczas trwania jubileuszu?

Prof. AP, dr hab. Eugeniusz Wachnicki: Cała uroczystość rozpoczęła się wyborem najmilszej studentki Akademii Pedagogicznej, która miała miejsce wyjątkowo w Rotundzie, dzięki współpracy naszego absolwenta, a obecnie pracownika Szkoły Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku. Oczywiście odbywały się i wciąż trwają różnego rodzaju konferencje jubileuszowe, naukowe czy naukowo-dydaktyczne. Przed nami konferencja poświecona poprawie praktycznego kształcenia nauczycieli. NajK

L

A

ważniejsze uroczystości odbyły się 10 i 11 maja. Pierwszego dnia - przyjęcie gości zagranicznych, spotkanie z senatem uczelni oraz przepiękny koncert naszego chóru w kościele Misjonarzy- uczta dla ducha.W drugim dniu miała natomiast miejsce uroczysta msza św. na wawelu i wręczenie ks. Kardynałowi Stanisławowi Dziwiszowi doktoranta honorowego.

MANKO: Według prognoz GUS w 2005 r.w kraju żyje 3,9 mln ludzi w wieku od 19 do 24 lat, ale już za ok. pięć lat liczba osób w tym przedziale wiekowym zmniejszy się o 600 tys., a za dziesięć lat aż o 1,1 mln. Uczelnie wyższe zostaną postawione w trudnym położeniu. Jak Akademia Pedagogiczna zamierza przygotować się do tej sytuacji?

Prof. AP, dr hab. Eugeniusz Wachnicki Myślę, że musi być po prostu najlepsza, to zagwarantuje nam kandydatów. Po drugie, musimy dobierać odpowiednie kierunki i specjalności kształcenia. Dlatego oprócz kierunków nauczycielskich staramy się wprowadzać inne specjalności, aby w dobie mniejszego zapotrzebowania na nauczycieli Akademia Pedagogiczna mogła istnieć, i to dobrze istnieć.

Oczywiście nie bazujemy tylko na prestiżu, bieżymy udział w wielu targach edukacyjnych na terenie małopolski i nie tylko. Promujemy naszą uczelnię w wielu liceach, które same chętnie proszą o prezentacje o możliwości studiowania na AP. MANKO: Dziękujemy za rozmowę Rozmawiali Anna Kurlit i Artur Bochenek M

A

manko

7

Sudnc Kr

Uwagi o „rankingu szkół wyższych 2006” Czy porównywanie ze sobą różnych szkół wyższych (państwowych i prywatnych) ma sens? Niewątpliwie tak.

Jednak istotne jest co będziemy porównywać (np. osiągnięcia w kształceniu kadry naukowej), w jakim celu (np. aby ułatwić wybór uczelni i kierunku przez absolwentów szkół średnich), pod jakimi względami (np. jaki procent studiujących na pierwszym roku uzyskuje dyplom licencjata i magistra). Pomijam sprawę tzw. kapituły rankingu czyli zespołu, który firmuje dany ranking, gdyż skład kapituły zawsze może być dyskusyjny. prof. dr hab.

Ryszard Dyoniziak

Organizatorzy informują, że „Ranking (...) uwzględnia w znacznym stopniu podejście konsumenckie, tzn. interesują nas nie tylko tzw. sztywne dane dotyczące uczelni, ale również to, jak oceniają uczelnie odbiorcy ich „produktów”, czyli absolwenci” (Perspektywy nr 3, 2006). Ranking ma też chyba na względzie cel komercyjny, o czym oficjalnie się nie mówi.

Jak wynika z informacji czasopisma „Perspektywy” brano pod uwagę „prestiż, siłę naukową (intelektualną), warunki studiowania oraz umiędzynarodowienie studiów”. Każde z tych kryteriów jest dość względne: dana uczelnia może mieć stosunkowo liczną kadrę, ale to nie gwarantuje jeszcze wysokiego poziomu badań prowadzonych przez nią, ani jakości intelektualnej. Dość powiedzieć, że największe odkrycia i wynalazki nie były bynajmniej dziełem najliczniejszych uczelni ani, co więcej, rzadko kiedy były osiągnięciem profesorów i adiunktów (o czym świadczą liczne przykłady). Poza tym, żadna znana mi uczelnia krajowa czy zagraniczna jako całość nie reprezentuje wysokiego czy niskiego poziomu badań czy dydaktyki. Istotne różnice występują między poszczególnymi kierunkami, a nawet w obrębie katedr czy zakładów. Bywa też tak, że dany pracownik nauki ma znaczący dorobek naukowy ale jest słabym dydaktykiem (i odwrotnie).

Również ważne są cechy osobowości profesorów, adiunktów oraz magistrów. Część pracowników bardzo powierzchownie ocenia swoich studentów, nie kieruje się względami merytorycznymi lecz emocjonalnymi, itp. Tak więc w zestawieniu dla rankingu nie uwzględnia się tego, czy np. dany wykładowca czyta na wykładzie słowo w słowo swoje opracowanie, czy wszystko dyktuje, czy ukazuje problemy 8

manko

i pobudza do myślenia ( co niektórym studentom wcale się nie podoba, bo odpowiada im łatwizna i szybkie zaliczenie przedmiotu).

Ocena warunków studiowania też nie jest łatwa, bo studenci biorą pod uwagę różne sprawy, np. dostępność materiałów dydaktycznych, czas dojazdu do uczelni, możliwość zdążenia na autobus lub kolej jeśli zajęcia trwają do godz. 21.00, jakość dostępnego wyżywienia, kryteria zaliczeń ćwiczeń i seminariów u konkretnego pracownika dydaktycznego, itp.

Kryterium „umiędzynarodowienia studiów” jest bardzo zawodne. Są uczelnie, które mają studentów zagranicznych reprezentujących bardzo przeciętny poziom intelektualny (gdyż mieli wiele trudności w uczeniu się w swoim środowisku), co skłania prowadzących zajęcia do obniżania wymagań, zwłaszcza gdy dany student albo

w ogóle albo słabo zna j. polski (nawet zajęcia w obcych językach nie redukują znaczenia języka polskiego, choćby ze względu na bibliografię, która obejmuje publikacje w j. polskim). Studenci zagraniczni często nie rozumieją dokładnie słów wykładowców (są przecież różnice w wymowie między angielskim, a amerykańskim). Jeśli chodzi o wykładowców z krajów Unii to z reguły wybitni uczeni czy wybitni dydaktycy nie przyjeżdżają do Polski (chyba, że są już emerytami), lecz tacy, którzy w kraju macierzystym nie są uważani za niezbędnych lub tacy, którzy mają u siebie bardzo mało zajęć.

Byłem świadkiem, jak osoby „z zachodu” były przedstawiane studentom polskim jak wysoko cenieni naukowcy, a okazywało się potem, że zajęcia swoje prowadzili na takim poziomie, jakby zakładali, że polscy studenci nie mają podstawowej wiedzy z danej dziedziny (np. ekonomii, nauk politycznych czy socjologii).

A zdarzało się, że w konkretnej sprawie nasi zdolni studenci „zaginali” tych zagranicznych wykładowców. Oczywiście te uwagi nie mogą oznaczać, że współpraca międzynarodowa w dydaktyce jest mało korzystna. Trzeba ją rozwijać ale konieczna jest dobra selekcja osób zapraszanych. Tym bardziej, że zdarzało się, że wysłany z Polski do Francji naukowiec i zaledwie po kilku wykładach został poproszony o ich przerwanie, bo były one dla tamtejszych studentów zbyt ogólnikowe i wypowiadane w słabej francuszczyźnie. Dalej Ranking pomija fakt, że w niektórych nawet „sławnych” uczelniach miały miejsce przykre afery (z dyplomami, z wadliwymi przyjęciami na studia, z plagiatami).

Czy to nie jest ważne kryterium?

I jeszcze jedna sprawa: powiedzmy, że z rankingu wynika, że uczelnia „X” jest świetna, zwłaszcza kierunek „Y”. Czy byłoby sensowne, aby z całej Polski masa absolwentów liceów głównie tam się znalazła? Przecież uczelnie mają ograniczenia w przyjęciach na różne kierunki. Poza tym niekoniecznie tylko najzdolniejsi powinni studiować w danej uczelni, chodzi o podnoszenie poziomu intelektualnego ogółu studentów a najzdolniejsi znajdą sobie swoją „niszę”.

Ranking można więc potraktować jako propozycję do dyskusji, ale nie jako jedyne kryterium wyboru studiów.

Tym bardziej, że nie jest obojętne, gdzie głównie studiują chłopcy a gdzie dziewczęta. Bo ranking rankingiem, kryteria kryteriami ale znawcy powiadają, że kandydatki na miss mają zawsze szansę pozytywnie ukończyć studia w każdej uczelni.

Sudnc Kr

Egzaminem w prawnika Wiele złego mówi się o rządach Prawa i Sprawiedliwości. Krytykę słychać praktycznie ze wszystkich stron. Jednak patrząc obiektywnie, nie sposób nie zauważyć kilku pozytywnych elementów działalności obecnego rządu. Jednym z nich jest walka ministra Zbigniewa Ziobry o zmianę sposobu przeprowadzania egzaminów na aplikacje prawnicze.

Nawet ludzie niechętni rządom PiS przyznają, że słusznie podjął on próbę złamania pewnych zasiedziałych układów, które rządzą w polskiej adwokaturze. Wbrew pozorom, nie jest to rozgrywka tylko pomiędzy ministrem, a korporacjami prawniczymi. Problem ten dotyczy szerokiej grupy ludzi. Szczególnie ważny jest dla tysięcy studentów prawa, a także dla każdego, kto zmuszony jest korzystać z usług notariusza czy adwokata...

Korporacje prawnicze to chyba jedyna organizacja zawodowa posiadająca konstytucyjnie przyznany monopol na decydowanie o tym kto nadaje się do wykonywania danego zawodu, a kto nie. Można się spierać czy jest to wynik przemyślanych decyzji, podyktowanych troską o porządek prawny w Polsce, czy czysto instrumentalne posunięcie, mające zapewnić wyłączność na rynku usług prawniczych.

Bo przecież konstytucję pisali ci sami ludzie, którzy stanowią o sile korporacji...

Doświadczenie państw wysokorozwiniętych pokazuje, że nie ma nic gorszego dla portfela przeciętnego człowieka, jak istnienie jakichkolwiek monopoli. Każdy, kto płacił w naszym kraju rachunek za telefon lub benzynę, zgodzi się z tą tezą. Ceny paliwa, czy korzystania z internetu są dużo wyższe niż w innych krajach Europy.

Spowodowane jest to zmonopolizowaniem tych sektorów rynku przez koncerny-molochy, których supremacja jest ściśle chroniona przez układy polityczne. Podobnie ma się rzecz z rynkiem usług prawniczych. Są one w Polsce droższe i gorzej dostępne niż choćby w Czechach czy na Węgrzech. Jest to spowodowane zbyt małą ilością firm prawniczych na rynku. Czy zatem nie ma chętnych do uprawiania tego zawodu? Na pewno nie, bo przecież prawo to jeden z najbardziej obleganych kierunków studiów. Problem leży gdzie indziej. Posiadanie dyplomu magistra prawa nie daje praktycznie żadnych uprawnień do pracy w zawodzie. Aby zostać adwokatem, notariuszem, sędzią czy komornikiem trzeba zdać egzamin na odpowiednią aplikację. Egzaminy te przeprowadzają komisje składające się z przedstawicieli poszczególnych gałęzi zawodów prawniczych. I tu pojawiają się schody.

Powszechnie znana jest prawda, że żeby zostać notariuszem czy komornikiem „trzeba kogoś mieć” w rodzinie lub wśród bliskich przyjaciół, kto postara się o „wyrozumiałość” komisji. Bez tego ani rusz. Zdają ci, którzy mają zdać. W tym przypadku kalkulacja jest prosta

- im mniej osób pracuje w zawodzie, tym mniejsza jest konkurencja a ceny usług są wyższe. Jest to niewyczerpane źródło dochodów dla istniejących już firm, a w świetle istniejącego prawa to ich szefowie, decydują, kto otrzyma prawo do wykonywania zawodu, a kto nie. Mają prawne środki, żeby zapobiegać powstawaniu niepotrzebnej konkurencji. Błędne koło się zamyka.

To trochę tak, jakby komuś dać prawo do wybierania czy chce być biedny czy bogatszy. Oczywiste jest, że każdy chce

być bogaty, a jak już jest - to będzie tego bogactwa bronił. To jest chora sytuacja i godzi w interesy praktycznie wszystkich, poza wąską, ale wpływową grupą zawodową. Nie jest jednak tak, że ten monopol musi istnieć. Można go zlikwidować w bardzo prosty sposób. Należy ustawowo wprowadzić rzetelne i bezstronne egzaminy państwowe, a nie korporacyjne. Projekt takiego rozwiązania, autorstwa PiS został nawet przyjęty w Sejmie, jednakże Trybunał Konstytucyjny uznał, że jest on niezgodny z prawem. Wyrok ten jest ostateczny i nie podlega apelacji. Jego treść można oceniać w dwojaki sposób. Po pierwsze można przyznać racje Trybunałowi i uznać, że rzeczywiście ta ustawa była kolejnym bublem legislacyjnym. Po drugie można uznać, że jest to część gry politycznej. Większość sędziów, którzy wydali ten wyrok wywodzi się z nominacji układu politycznego niechętnego Prawu i Sprawiedliwości i może po prostu blokować wszelakie inicjatywy tej partii. Nie da się również pominąć faktu, że to orzeczenie utrzymuje prawny status quo. Broni chorego układu korzystnego dla korporacji prawniczych. Na jak długo? Przypuszczać należy, że w momencie, w którym PiS wprowadzi „swoich” sędziów do trybunału, zmieni się podejście do tego problemu. To smutne, że organ powołany do bezstronnej kontroli prawodawstwa jest przedmiotem gry. Niestety tam gdzie są pieniądze i władza, zawsze pojawia się polityka. Taka jest cena demokracji. Liczę jednak na to, że ta sytuacja niebawem się zmieni, co zaowocuje zmniejszeniem korupcji i nepotyzmu w świecie prawniczym, a tym samym spowoduje obniżenie cen usług prawniczych, z korzyścią dla wszystkich.

A.D. manko

9

Sudnc Kr

Pontificia Academia Theologica Cracoviensis Jestem studentem trzeciego roku historii na Wydziale Historii Kościoła. Mam zaszczyt przedstawić dzieje i strukturę organizacyjną mojej uczelni w kilku artykułach, które będą się ukazywały w kolejnych numerach Miesięcznika.

Papieska Akademia Teologiczna czerpie swoje początki z Uniwersytetu Jagiellońskiego - najstarszej uczelni w Polsce. W roku 1364 król Kazimierz Wielki wydał akt fundacyjny uniwersytetu, nazywany Studium Generale. Jednak dopiero na prośbę królowej Jadwigi i Władysława Jagiełły papież Bonifacy IX w 1397 roku wydał bulle Eximiae devotionis affectus powołującą Wydział Teologiczny na Krakowskiej Akademii.

Data ta rozpoczyna 600 - letni okres świetności tej uczelni. Teologia stała się wiodącym kierunkiem cieszącym się sławą i pozycją tak w Polsce, jak i poza jej granicami dzięki chrystianizacji Litwy oraz aktywności międzynarodowej profesorów. Znaczenie Wydziału Teologicznego znalazło odzwierciedlenie w częstych nominacjach rektorskich.

Trudna sytuacja polityczna, jaka nastąpiła w okresie rozbiorowym nie osła-

biła działalności i nieustannego rozwoju krakowskiej Teologii, jednak dopiero odzyskana w 1918 roku niepodległość

narodu przyniosła Wydziałowi pozycje głównego ośrodka polskiej myśli teologicznej.

Podczas II wojny światowej wielu wykładowców Teologii ulegało szeroko zakrojonym represjom ze strony okupanta. Pomimo to prowadzono tajne nauczanie.

W 1954 roku władze komunistyczne zlikwidowały powołany do życia w 1397 roku Wydział Teologiczny. Przetrwał on jednak uzyskując tytuł Papieski do dnia 8 XII 1981 roku, kiedy to został przekształcony w Papieską Akademię Teologiczną w Krakowie.

Obecnie uczelnia kształtci studentów na trzech wydziałach: teologicznym, filozoficznym i historii Kościoła, których charakter postaram się omówić w następnym numerze Miesięcznika. Łukasz Krupa

Rok Polsko - Niemiecki

„Rok Polsko-Niemiecki 2005/2006” to wspólny projekt obydwu Rządów, który miał na celu wzmocnienie stosunków dwustronnych i pogłębienie więzi między społeczeństwami obywatelskimi w Polsce i Niemczech. Czy im się udało? Przez rok - od maja 2005 do maja 2006 -odbyły się setki przedsięwzięć w dziedzinie kultury, nauki, gospodarki i polityki. Ale to nie koniec.

Od maja 2005 do końca maja br. organizowane były różne przedsięwzięcia w zakresie współpracy i stosunków polsko - niemieckich. Jedną z takich inicjatyw było seminarium międzypokoleniowe „Robimy radio”, w którym wzięły udział osoby z Krakowa i z Turyngii. Odbyło się ono w dwóch turach w marcu i kwietniu, a uczestnicy prezentowali różne klasy wiekowe. Zakończeniem seminarium było nagranie audycji do Radia Kraków oraz radia z Turyngii.

Uczestnicy przez kilka dni spotykali się przedstawiając swoje biografie, zapoznając się i dyskutując na różne tematy.

Dzięki prezentacjom swoich biografii seminarzyści mieli okazję poznać punkt widzenia swoich rówieśników oraz osób o wiele starszych.

Wprawdzie Rok Polsko - Niemiecki się skończył jednak w dalszym ciągu 10

manko

będą organizowane różne przedsięwzięcia ku zbliżeniu Niemiec i Polski. Jedną z instytucji która się tym zajmuje jest Goethe-Institut w Krakowie. Od połowy lutego do 30 czerwca z okazji Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2006 Goethe-Institut przy wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych Niemiec przygotował międzynarodowy program filmowy PIŁKA W KADRZE, na który złożyło się 13 filmów fabularnych i dokumentalnych oraz zestaw 44 filmów krótkometrażowych.

Prezentowane filmy ukazują urok sportu, opowiadają o duchu walki oraz o całkiem zwyczajnym życiu. Piłka nożna jako gra, jako walka, komedia i jako cud. O tyle warto skorzystać, że wstęp na filmy jest bezpłatny. Szczegóły na stronie Goethe-Institutu

www.goethe.de/krakau.

W obliczu ciągle wzrastającej współpracy gospodarczej oraz przenikania pracowników między Niemcami a Polską takie inicjatywy są niewątpliwie bardzo potrzebne, gdyż obu stronom pozwalają poznać kulturę oraz mentalność sąsiadów zza Odry.

P.J.

Sudnc Kr

E-learning W dniu 10 kwietnia 2006 w Akademii Ekonomicznej w Krakowie odbył się pierwszy z serii wykładów poświęconych tematyce e - learningu. Pomysłodawcą i organizatorem warsztatów jest uczelniane Centrum e - Edukacji AE. Centrum e - Edukacji, jako samodzielny organ istnieje w AE od niedawna, bo dokładnie od 1 lutego 2006 roku.

Niemniej jednak pełniący w nim funkcję kierownika dr Jerzy Skrzypek, obecnie Pełnomocnik Rektora ds. Edukacji Niestacjonarnej, już wcześniej podjął się realizacji projektów w ramach e - learningu, czego namacalnym dowodem jest uczelniany SWED (System Wspomagania Edukacji www.swed.ae.krakow.pl). Nie ulega jednak wątpliwościom, że jedynie utworzenie autonomicznej jednostki do spraw e - edukacji pozwala na poszerzenie działalności w tym zakresie m.in. o realizację licznych szkoleń, warsztatów oraz innych projektów mających na celu popularyzację oraz wdrożenie systemów edukacji internetowej na Uczelni.

Stąd też kilka tygodni temu na zaproszenie Centrum pierwszy wykład wygłosił Szymon Janicki, wiceprezes

ds. e-learning w firmie MyNetwork Polska Sp. z o.o. Tematem wykładów był „E-learning w korporacji - przykłady wdrożeń”. Gość na przykładzie doświadczeń i działalności swojej firmy przedstawił kilka istotnych zagadnień modelu korporacyjnego e-learingu. Zgromadzeni mogli poznać działania i ich kolejność w procesie wdrażania e-learningu w poszczególnych firmach. „Jeszcze 2 lata temu na pierwszych spotkaniach musieliśmy przedstawiać klientom zalety i przekonywać ich do słuszności szkoleń e-learningowych. Obecnie firmy same zgłaszają się po szkolenia e-learningowe” - opowiada na podstawie własnych doświadczeń Szymon Janicki.

Nie zabrakło także multimedialnej

prezentacji, która akcentowała zbliżające się Święta.

Przyjemnie wpisała się w atmosferę błogiego rozleniwienia (zainteresowanych odsyłam do adresu http://wielkanoc.mynetwork.pl). Niemiłym zaskoczeniem była jedynie słaba frekwencja wśród studentów, która nienajlepiej świadczy o naszej aktywności i zainteresowaniu projektami, które nie dość, że mają walory edukacyjne, to są w dodatku darmowe. Stąd wraz z Centrum e - Edukacji gorąco zapraszam na udział w dalszej serii wykładów na temat e - learningu. Więcej informacji dostępnych na stronie organizatora (http://www.cee.ae.krakow.pl).

Zapraszamy!

WAKACYJNA PRATYKA W 3 MINUTY Masz apetyt na coś więcej niż studiowanie? Przeraża Cię perspektywa szukania praktyk odpowiadających Twoim oczekiwaniom? Skorzystaj z pierwszego interaktywnego przewodnika „PRAKTYKI 2006”, zawierającego ofertę ponad 80 firm! Za darmo!

Jednym kliknięciem przerzucaj stronę po stronie i oglądaj program praktyk i staży, jakie oferują dla Ciebie pracodawcy. Wystarczy wejść na www.pracuj.pl/e-praktyki. Całość możesz również ściągnąć na swój komputer i wydrukować. Wszystko, co na rynku pracy i praktyk najlepsze, możesz mieć absolutnie za darmo dzięki kilku kliknięciom.

Główna część to profile firm, oferujących zatrudnienie studentom i absolwentom. Dowiesz się z nich, jakie wymagania stawiają kan dydatom, jakie programy praktyk i staży oferują, czym będziesz się zajmować w danej firmie. Możesz wybrać spośród ofert ponad 80 pracodawców. Dzięki www.pracuj.pl/ e-praktyki możesz zapomnieć o wertowaniu setek ogłoszeń w gazetach, spisywaniu interesujących Cię ofert i wyszukiwaniu informacji o firmach, do których zaaplikujesz.

Interaktywne „Praktyki 2006” gromadzą w jednym miejscu wszystkie te niezbędne informacje.

Ale „Praktyki 2006” to nie tylko oferty praktyk i pracy. Dowiesz się, jak pomyślnie przejść proces rekrutacji, czym charakteryzują się praktyki dla humanistów, ekonomistów i studentów kierunków technicznych oraz co mają do zaoferowania organizacje studenckie. Przeczytasz wrażenia osób, które brały udział w programach praktyk.

A jeśli myślisz, że praktyka za granicą jest czymś nieosiągalnym, koniecznie sięgnij po przewodnik.

Nie zmarnuj swojej szansy, skorzystaj z przewodnika stworzonego przez portal www.pracuj.pl.

Wejdź już teraz na www.pracuj.pl/epraktyki!

manko

11

Sudnc Kr

Simply the BEST! Studencie! Jesteś ambitny, kreatywny oraz żądny sukcesu zawodowego? Jeśli tak, to wiedz, że nadszedł Twój czas!

Koło Naukowe Handlu Zagranicznego pod honorowym patronatem Akademii Ekonomicznej w Krakowie przygotowuje konkurs „Najlepsi AE”. Nagrodzeni mianem „Najlepszych AE” otrzymają możliwość podjęcia pracy we wszystkich firmach, które wyrażą wolę udziału w projekcie.

Kto może zostać Najlepszym AE? Projekt „Najlepsi AE” skierowany jest do studentów od 3-go do 5-go roku wszystkich kierunków studiów w Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Studenci biorący udział w konkursie „Najlepsi AE” to osoby mogące poszczycić się dużymi osiągnięciami zarówno na polu naukowym, jak i zawodowym. Nie są to zatem jedynie dobre wyniki w nauce, ale całokształt pracy na studiach. Laureatami konkursu będą osoby umiejętnie i szybko pnące się po szczeblach kariery; realizujące interesujące projekty, reprezentujące AE na konferencjach, konkursach i seminariach niejednokrotnie o międzynarodowym charakterze, zdobywające niebywałe doświadczenie już w okresie studiów poprzez szkolenia, praktyki, staże.

To wreszcie osoby, które biorąc udział w podobnych wydarzeniach godnie i dumnie reprezentują Akademię Ekonomiczną w środowiskach biznesowych, życiu politycznym i kulturalnym.

Jak, gdzie i kiedy?

Realizacja konkursu odbywać się będzie na terenie Akademii Ekonomicznej w Krakowie, których początek przewidywany jest na czerwiec bieżącego roku akademickiego.

W ramach pierwszej fazy nastąpi oficjalne ogłoszenie oraz rozpropagowanie konkursu wśród studentów AE w Krakowie. W drugim etapie studenci składać będą swoje aplikacje na wskazany adres internetowy. W ramach ostatniej fazy konkursu, Komisja Oceniająca,

w skład której wejdą pracownicy Human Resources firm sponsorujących konkurs, nastąpi pierwsza weryfikacja podań, która wyłoni 10 najlepszych kandydatów. Od końcowego sukcesu dzielić ich będzie już tylko rozmowa kwalifikacyjna, na której będą musieli dokonać autoprezentacji oraz odpowiedzieć na podchwytliwe pytania Komisji. Uroczyste wręczenie nagród nastąpi podczas Targów Pracy organizowanych przez Akademickie Centrum Karier przy Akademii Ekonomicznej w Krakowie.

Więcej informacji znajdziecie pod adresem internetowym organizatora - www.najlepsiae.ae.krakow.pl. Zatem studencie...do dzieła! Życzymy powodzenia!

Artur Pałasz

Festiwal Nauki w Krakowie W dniach 18 - 20 maja na Rynku w Krakowie w ramach Festiwalu Nauki odbył się Festyn Nauki. Brały w nim udział wszystkie państwowe uczelnie krakowskie. Celem imprezy była prezentacja, w atrakcyjnej formie, wybranych fragmentów działalności naukowej wzbogacona o występy artystyczne studentów, a przede wszystkim bezpośrednie spotkania, rozmowy i dyskusje przedstawicieli uczelni z mieszkańcami Krakowa.

Festiwal, w samo południe, uroczyście otworzył, wraz z rektorami wszystkich krakowskich uczelni, zastępca Prezydenta Miasta Krakowa Kazimierz Bujakowski.

Podczas imprezy uczelnie wyższe zorganizowały panele dyskusyjne, prezentacje oraz pokazy laboratoryjne w namiotach ustawionych na Rynku Głównym.

W namiocie Akademii Ekonomicznej w Krakowie hasłem przewodnim były pieniądze. Można było je zainwestować, wygrać, przegrać, przeznaczyć na szczytny cel. W tym roku Akademia Ekonomiczna przyłączyła się do ogólnopolskiej zbiórki pieniędzy na szczepionki w ramach Dnia Dziecka w Afryce. Aby przystąpić do gry, trzeba było wrzucić pieniądze do puszki, w zamian uczestnicy otrzymywali żetony do gry lub wydrukowane pieniądze o nominałach odpowiednich do rzuconych powiększonych o dwa 12

manko

zera. Na szczepionki dla dzieci w Afryce zebrano około 1500 zł.

Podczas Festynu sprawdzano wiedzę ekonomiczną, rozwiązywano testy

fot. R. Cygan

predyspozycji zawodowych oraz stylu myślenia. Zaprezentowano techniki manipulacji, treningi kreatywności, test wiedzy konsumenckiej. Towaroznawcy ustalali granice podprogowe, badali mleko, prezentowali opakowania zapachowe.

Wielbiciele ryzyka próbowali szczęścia w grze w ruletkę, bingo, black jacka, jednorękiego bandytę, monopol. Najmłodsi przygotowywali się do bycia ekonomistami, sprawdzając swoją wiedzę w quizie geograficznym, rozwijali logikę myślenia grając w szachy i warcaby.

Całości towarzyszyła dobra zabawa, radosny humor studentów AE oraz zadowolenie mieszkańców Krakowa.

Festiwal spełnił oczekiwania organizatorów oraz uczestników, którzy zapowiedzieli na następny festiwal jeszcze więcej nauki przez zabawę.

Sudnc Kr

Globalna Wioska w AE

11 maja na terenie kampusu AE AIESEC po raz kolejny zapewnił studentom ciekawe widowisko. Ci, którzy mieli szansę dowiedzieć się o imprezie już wcześniej, cierpliwie czekali na moment, kiedy do degustacji zostaną wystawione przysmaki z całego świata. Inni z zaskoczeniem obserwowali, jak stoiska zapełniają się chińskimi, ukraińskimi i hinduskimi daniami. Typowa brazylijska „Feijoada” sąsiadowała z mlecznym deserem z Pakistanu i chińską potrawką z kurczaka. Nie zabrakło też polskiego akcentu - tradycyjnego żuru i bigosu oraz koreczków śledziowych.

Swoimi narodowymi daniami częstowali także obywatele Czech, Białorusi i Węgier.

Większość z nich to praktykanci AIESEC odbywający staże w krakowskich firmach. Na ten dzień jednak wszyscy otrzymali oficjalne zwolnienie, aby móc zaprezentować się studentom AE podczas Global Village - imprezy tradycyjnie organizowanej przez Komitet Lokalny Stowarzyszenia. Obcokrajowcy rozmawiali chętnie nie tylko o swojej narodowej kuchni, ale przede wszystkich o obyczajach, kulturze i trudnościach, jakie czasem napotykają w codziennym życiu mieszkając w Polsce. „Życie w Polsce wygląda zupełnie inaczej niż w Pekinie. To pierwszy europejski kraj, który mam okazję odwiedzić.

I nie przestaje mnie zaskakiwać na każdym kroku” - mówi jedna z chińskich praktykantek.

Międzynarodowość, różnorodność kulturowa i obyczajowa to aspekty z którymi młodzi ludzie stykają się obecnie na każdym kroku. Zagraniczne stypendia, praktyki, obecność studentów spoza kraju na naszych uczelniach należą już do codzienności. Dla globalnej organizacji, jaką jest AIESEC, przybliżanie i zapoznawanie ludzi z międzynarodowym środowiskiem to tradycyjne cele i wartości. Kwestia ta została poruszona jednak tym razem w nieformalny sposób, a atmosfera imprezy z pewnością idealnie

wpasowała się w krakowskie Juwenalia - czas wiosennego odprężenia. Z głośników wydobywała się chińska, niemiecka i hinduska muzyka. Po raz drugi zagościło na Global Village Stowarzyszenie Zjednoczona Afryka prezentując tamtejszą sztukę i różnorodność kontynentu.

W konkursach do wygrania były bilety na krakowskie wydarzenia kulturalne i imprezy. Zaciekawienie wszystkich obecnych wzbudziły nietypowe tańce, które zaprezentowali sami Aiesecowcy.

Około godziny 13 impreza dobiegła końca. Studenci rozeszli się z powrotem na zajęcia a stażyści powrócili do codziennej pracy. Nie ma jednak wątpliwości, że Gobal Village stał się już tradycją na Akademii Ekonomicznej. Być może nie będzie trzeba zbyt długo czekać na koleją edycję, oni na pewno znów to zrobią!

Wszystkich zainteresowanych makroekonomią i nie tylko serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału

w wykładzie poświęconym polityce pieniężnej w Polsce,

z uwzględnieniem znaczenia rezerw dewizowych, który poprowadzi doradca prezesa NBP, były członek Rady Polityki Pieniężnej, doktor Grzegorz Wojtowicz.

Po wykładzie będzie możliwość zadawania pytań, wiec zachęcamy 8 czerwca. Nowa Aula Pawilonu C, Akademia Ekonomiczna w Krakowie Godz. 12:00 BĘDZIE GORĄCO!!!!

KOŁO NAUKOWE MAKROEKONOMII I GOSPODARKI ŚWIATOWEJ NA AKADEMII EKONOMICZNEJ W KRAKOWIE POK 222 PAWILON DYDAKTYCZNO-SPORTOWY TEL. 2935641 TEL./FAX. 2935080 e-mail: makro_ae@vp.pl manko

13

Sudnc Kr

PRaktyczna wiedza o PRomocji.

Czyli jak przekazać wiadomość tak, aby wzbudziła zainteresowanie. Innymi słowy jest to esencja dobrego PR: zainteresowanie odbiorcy informacją, którą mamy do przekazania. Tego właśnie można było się nauczyć podczas Europejskiej Szkoły Public Relations czyli PRESa (Public Realations European School) Pod tym hasłem kryje się prestiżowe szkolenie PR organizowane przez Europejskie Forum Studentów AEGEE dwa razy w roku, jako element wewnętrznej edukacji w Stowarzyszeniu. Po raz pierwszy w jego organizowanie włączył się krakowski oddział AEGEE. Ostatni tydzień kwietnia zgromadził w Krakowie 30 studentów z całej Europy, od Hiszpanii, Macedonii, przez Niemcy i Rosję, którzy poznawali tajniki PR. Szkolenie poprowadzili trenerzy z AEGEE-Academy (wyspecjalizowana jednostka AEGEE zajmująca się przeprowadzaniem szkoleń na poziomie europejskim) oraz specjaliści z różnych europejskich firm, którzy, na co dzień zajmują się PR. Nauka odbywała się poprzez wykłady i warsztaty, m.in. symulacje oraz tzw. case studies, które pozwoliły uczestnikom zdobyć nie tylko wiedzę, ale i cenne doświadczenie. Poszczególne części, głównie wykłady, były otwarte dla wszystkich krakowskich studentów, zainteresowanych tematyką mediów i PR. Wśród tematów wykładów znalazły się min.: „Tworzenie strategii PR dla organizacji pozarządowej”, „Organizacja konferencji prasowej”, „Techniki prezentacji”, „Media Realtions”. Uczestnicy ponadto opracowywali kampanię PR dla jednego z aktualnych projektów AEGEE. Jak mówi Rory Nuyens, manager

14

manko

szkolenia, PR w organizacjach pozarządowych odgrywa kluczową rolę: „Będąc członkiem jednego z NGOs (organizacji pozarządowej) musimy być świadomi, że wokół nas działa tysiąc stowarzyszeń o podobnym profilu i podobnej grupie docelowej.

Dlatego właśnie potrzebujemy PR, - aby po prostu nie zginąć w tym tłumie!”

Za większą rozpoznawalnością organizacji idą same profity, jak łatwość w znalezieniu sponsorów i patronów do podejmowanych akcji i tworzonych projektów, jak też skuteczność w pozyskiwaniu

nowych członków.

Wśród uczestników panowała zgodna opinia, że szkolenie pozwoliło im spojrzeć na PR „jak na spójną strategię, rezultat planowania strategicznego - mówi Julia Plusnina z Moskwy - a nie zbiór przypadkowych działań.” To prawda, główne założenia PR to budowa spójnego wizerunku organizacji na zewnątrz oraz poczucia tożsamości wśród jej członków. Komunikacja zewnętrzna

będzie przynosić sukcesy organizacji tylko wtedy, gdy będzie wsparta dobrą komunikacją wewnętrzną.

Projekt trwał od 26 kwietnia do 3 maja br., a swoim patronatem objęli go: Prof. dr hab. J. Majchrowski - Prezydent Miasta Krakowa, Prof. dr hab. K. Musioł - Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prof. dr hab. R. Borowiecki - Rektor Akademii Ekonomicznej w Krakowie oraz Gazeta Krakowska, „Manko” Miesięcznik Studencki w Krakowie i Eurostudent.

Europejskie Forum Studentów AEGEE jest międzynarodową organizacją skupiającą studentów rozmaitych uczelni i kierunków. AEGEE powstało w 1985 roku w Paryżu. Dziś jest jedną z największych organizacji studenckich w Europie, skupiającą blisko 17 000 członków w około 240 ośrodkach lokalnych na terenie całej Europy.

Agnieszka Wesołowska AEGEE-Kraków

Sudnc Kr

„Rynki Finansowe w dobie globalizacji” Globalizacja jest dziś obecna niemal we wszystkich aspektach życia człowieka, a w szczególności jego wszelkiej działalności. Oczywistym jest, iż dotyczy także tak istotnej części gospodarki, jaką są rynki finansowe i odbywające się za ich pośrednictwem przepływy kapitału. Swoją wiedzą właśnie na ten temat, podzielił się w kwietniu ze studentami AE Krzysztof Rybiński - Wiceprezes Narodowego Banku Polskiego. Wykład odbył się w ramach comiesięcznego cyklu „Spotkania na parkiecie”.

Krzysztof Rybiński rozpoczął od przedstawienia najistotniejszych czynników, które stymulują globalizację współczesnych rynków finansowych.

Wymienił wśród nich liberalizację krajowych rynków finansowych, rozwój informatyki oraz standaryzację informacji.

Liberalizacja rynków finansowych spowodowała wzrost konkurencji między instytucjami finansowymi. Największe znaczenie miało zniesienie ograniczeń dotyczących bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz przejście krajów rozwiniętych na płynny kurs walutowy.

Postęp technologiczny w dziedzinie informatyki był możliwy dzięki ogromnej obniżce kosztów produkcji pamięci komputerowej. Szybkie pozyskiwanie i przetwarzanie informacji, niezbędnych do działania na rynku finansowym jest dziś traktowane jako sytuacja normalna, tymczasem Krzysztof Rybiński przypomniał, że jeszcze w drugiej połowie lat 90-tych było zupełnie inaczej. Codzienna wysyłka faksem informacji z poszczególnych instytucji finansowych do tysięcy klientów i analityków trwała często od rana do południa. Problemem nie jest

już dziś dostęp do informacji, tylko fakt, że tych informacji oraz analiz jest zbyt dużo i trzeba dokonywać selekcji.

W odpowiedzi na zbyt duże ilości napływających do inwestorów informacji stworzono międzynarodowe standardy, które znacznie zmniejszyły koszty uzyskania i analizowania danych. Najważniejsze z nich to: zasady efektywnego nadzoru bankowego oraz międzynarodowe standardy rachunkowości (MSR).

Pozytywne i negatywne efekty globalizacji Globalizacja rynków finansowych (tak jak i pozostałych elementów gospodarki i życia) niesie ze sobą różnorodne efekty. Do najważniejszych zalet, wymienionych przez Krzysztofa Rybińskiego należą: * Rozwój słabiej rozwiniętych rynków finansowych; * Obniżenie kosztów pozyskania kapitału przez przedsiębiorstwa, które coraz częściej korzystają z alternatywnych form pozyskania pieniędzy; * Konieczność przeprowadzanie reform instytucjonalnych zwiększających przej-

rzystość rynku oraz jakość przekazywanych informacji; * Presja wywierana przez zagraniczną konkurencję, powodująca zwiększanie efektywności działania i wprowadzanie innowacyjnych produktów; * Większe możliwości dywersyfikacji ryzyka, spowodowane zniknięciem przymusu inwestowania oszczędności w swoim kraju.

Oprócz niewątpliwych zalet, globalizacja rynków finansowych niesie ze sobą także nowe wyzwania i zagrożenia. Jako najbardziej zauważalne Krzysztof Rybiński wymienił: * Ryzyko międzynarodowych kryzysów finansowych spowodowanych przez szybkie wycofanie kapitału zagranicznego z jednego z rynków; * Zmniejszenie liczby instrumentów, służących do kontroli działalności bankowej, które doprowadziło w wielu krajach do boomów kredytowych, często finansowanych przez podmioty zagraniczne. Takie boomy stawały się często źródłem kryzysów bankowych spowodowanych przyjmowaniem przez banki coraz większego ryzyka; * Zwiększenie udziału obcego kapitału w lokalnych rynkach finansowych zwiększa ich wrażliwość na sytuację na rynkach zagranicznych. Na przykład, wzrost poziomu stóp procentowych w innym kraju może spowodować odpływ kapitału krótkookresowego, a w konsekwencji wzrost stóp procentowych i zmniejszenie płynności na rynku lokalnym.

Krzysztof Rybiński stwierdził na zakończenie, iż jak dotychczas globalizacja dobrze służy ludzkości, a coraz większa wiedza na jej temat pozwoli na prowadzenie takiej polityki gospodarczej, która umożliwi czerpanie korzyści z globalizacji kolejnym pokoleniom i ograniczy wszelkie rodzaje ryzyka z nią związanych do minimum.

Michał Łęgowik manko

15

Sudnc r

Stypendia Planowanie studenckich finansów nigdy nie było łatwe. Nieoczekiwane imprezy, urodziny znajomych, czy wyjazdy krajoznawcze nie pomagają dokładnie przewidywać wszystkich wydatków. Uczelnia zdaje się natomiast dodatkowo w tym przeszkadzać, najpierw podnosząc wszystkie stypendia, tylko po to aby w następnym semestrze zmniejszyć socjalne do poziomu niższego niż przed podwyżką. Dlaczego? Czy to wrodzona złośliwość urzędników?

A może my również jesteśmy sobie w pewnym stopniu winni?

Uczelnie dostają stały fundusz od państwa na wszystkie rodzaje stypendiów. Istnieją odgórne wskazówki, aby więcej pieniędzy z puli wydawać na stypendia socjalne niż naukowe i sportowe, jednak ostateczne ustalenie tych proporcji należy do uczelni - w przypadku AE, do rektora, który podejmuje decyzje w porozumieniu z RUSS. Jak można się domyśleć, ilość studentów kwalifikujących się do stypendium socjalnego przewyższa ilość stypendystów naukowych.

Po przyznaniu rok temu przez państwo praw do stypendium socjalnego dla studentów wieczorowych i zaocznych, została zwiększona kwota przeznaczona na fundusz pomocy Semestr letni 2005

Semestr zimowy 2005/06

1) Socjalne, dochód na osobe: do 110 zł 110,01 – 120,00 220,01 – 330,00 330,01 – 450,00 450,01 – 569,00

Wysokość:

Wysokość:

450,00 360,00 270,00 200,00 130,00

500,00 450,00 350,00 250,00 150,00

2) Na wyżywienie:

brak

100,00

3) Mieszkaniowe:

90,00

100,00

4) Dla osób niepełnosprawnych: stopień znaczny stopień umiarkowany stopień lekki

340,00 270,00 220,00

500,00 400,00 300,00

materialnej dla studentów. Studenci jednak nie zdawali sobie sprawy z przysługujących im przywilejów. Zamiast więc od razu rzucić się do wypełniania wniosków, robili to sukcesywnie w trakcie roku akademickiego, działając zwykle na zasadzie „nie wiedziałem”. W połączeniu z humanitarną polityką naszej uczelni, przyznającej stypendia nie od nowego semestru lecz od miesiąca, w którym wypełniło się wszystkie formalności, dało to efekt nagłego odpływu pieniędzy z kasy.

Dodatkowo, ponieważ naukowe stypendium przyznaje się na rok akademicki, nie mogło ono zmaleć - w przeciwieństwie do socjalnego, przyznawanego tylko na semestr. Trzeba było jakoś się ratować przed stypendialną bessą na Semestr letni Ekonomicznej, socjalne więc zmalało. Rezultat 2006 był więc taki, że po tym jak stypendia na semestr zimowy 2005/2006 przyjemnie wzrosły, Wysokość: dokładnie w momencie gdy studenci zdążyli się do tego stanu rzeczy przyzwyczaić, obcięto so400,00 cjalne do poziomu niższego niż dwa semestry 320,00 wcześniej. Mimo iż ogólna pula przeznaczona 240,00 na ten cel była sporo większa, wzrost ilości stu150,00 dentów którym przyznano stypendium spowo90,00 dował obniżenie wypłat ze stypendialnej kasy.

70,00 Oczywiście, można winić władze uczelniane, które mogły przecież przewidzieć zachowanie 70,00 młodych ludzi i zostawić sobie część funduszy jako rezerwę. Dałoby się zapewne zamortyzować szok i zminimalizować negatywne skutki wzrostu liczby chętnych.

340,00 270,00 220,00

Jakiś czas temu z kumulacji różnych rodzajów stypendium można było dostawać nawet 5) Naukowe: 1300 zł. W ramach poszukiwań oszczędności 4,4 – 4,6 400,00 500,00 500,00 ustalono więc limit miesięczny na poziomie 4,7 – 4,8 500,00 600,00 600,00 900 zł. Student może śledzić swoje stypendia 4,9 – 5,5 600,00 700,00 700,00 w Wirtualnym Dziekanacie. Podobno istnieje, jednak mimo wnikliwych poszukiwań nie uda6) Sportowe: 250,00 300,00 300,00 ło się nam go odnaleźć.

Nie da się jednoznacznie stwierdzić, kto jest 7) Stypendium za wyniki w brak 730,00 730,00 nauce i w sporcie: winien. System stypendialny przechodzi w Polsce gwałtowne zmiany (w drodze są stypendia dla doktorantów), może więc nie być łatwo połapać się w tym jeszcze przez jakiś czas. Zwłaszcza, że tam „na górze” - stypendia socjalne przyznawane są na jeden semestr, pod- - przyznanie prawa do otrzymywania stypendium socjalnego dzieją się czasem rzeczy dla studentów zaocznych i wieczorowych czas gdy naukowe od razu na cały rok akademicki tak niespodziewane, że - stypendia przyznawane są od miesiąca w którym złożyło - zwiększenie dotacji od państwa na fundusz pomocy matenawet wielcy indiańscy się podanie i dokumenty (w przeciwieństwie do niektórych rialnej dla studentów innych uczelni, gdzie lista stypendystów zamykana jest na - mała świadomość studentów zaocznych i wieczorowych szamani nie są w stanie ich przewidzieć. o nowych prawach początku semestru) - ostateczna decyzja co do podziału pieniędzy z Funduszu pomiędzy stypendia socjalne a naukowe i sportowe należy do rektora, który podejmuje tą decyzje w porozumieniu z RUSS

16

manko

- nagły wzrost świadomości wśród studentów wieczorowych i zaocznych do zapomogi socjalnej - stała dotacja z państwa w porównaniu z rokiem poprzednim

MJ & MS

Przeięirść

Generacja Przyszłości- Dni PR, HR i Reklamy W dniach 21-23 kwietnia w Krakowie w Instytucie Psychologii Stosowanej UJ odbyła się Konferencja „Generacja Przyszłości- Dni PR, HR i Reklamy”, organizowana przez Krakowski Oddział Polskiego Stowarzyszenia Studentów i Absolwentów Psychologii. Pierwszy dzień konferencji, zatytułowany „PRosto do celu”, wypełniły wykłady wygłaszane przez tych, którzy o public relations wiedzą najwięcej.

Dzień I - PRosto do celu 21 kwietnia 2006, Kraków Dr Jarosław Flis, Instytut Dziennikarstwa UJ „Szaman zderzak czy łącznik...

Role rzecznika prasowego” Pierwszy dzień wykładów otwierał Dr Jarosław Flis z Instytutu Dziennikarstwa UJ, wykładem dotyczącym roli jaką spełnia w firmie rzecznik prasowy.

Lub raczej „rolach”, bo wymienione zostało 8 różnych wcieleń tej samej profesji. Różnią się one podejściem szefostwa, stosunkiem do dziennikarzy i przede wszystkim zadaniami stojącymi przed pełniącym funkcje rzecznika szczęśliwcem. I tak, typ „zderzaka” przyjmuje na siebie uderzenia mediów przy każdej okazji, chroniąc jednocześnie firmę przed poważnymi „uszkodzeniami” reputacji. Charakterystyczną cechą jest to, że czasami nic nie mówi, bo zwyczajnie nie chce skłamać, a wie że nie może powiedzieć prawdy. „Cenzor” za główne zadanie obiera sobie kontrole nad informacją docierającą do klientów. Jest to bardzo trudne, bo jak mówi Dr Flis, „największym wyzwaniem dla rzecznika jest wiedzieć wcześniej niż 24 godziny po fakcie gdzie jest jego szef i dowiadywać się o problemach od pracowników, a nie z gazet.” Brak informacji wynika często z tego, że praca rzecznika jest w firmach niedoceniana, a kontakt z mediami bagatelizowany. Gdy rzecznik wchodzi w role „organizatora” mogą się pojawić dodatkowe problemy z szefostwem, gdyż zajmując się jedynie organizowaniem konferencji i pisaniem z góry narzuconych notatek prasowych, nie ma on żadnego wpływu na decyzje. Często zdarzają się więc tzw. „zadania nie do wykonania”, czyli nie skonsultowane z nikim zachcianki szefostwa, niewiele mające wspólnego z rzeczywisto-

ścią. Rzecznicy starają się też o dobry kontakt z mediami, co oznacza obcowanie z dziennikarzami. Na przestrzeni lat pomiędzy tymi dwiema profesjami wytworzyły się różne poziomy kooperacji i nie jest łatwo w dzisiejszych czasach utrzymać dobre, zdrowe stosunki.

Rzecznik-„kumpel” wie, że dziennikarza najlepiej traktować jak teściową, co często owocuje podejrzeniami z ich strony.

Nieco inaczej zachowuje się „owczarek”, który jak nazwa wskazuje „zagania” firmę do mediów, gdy większość personelu wolałaby o nich nie słyszeć. Jest więc również swego rodzaju rzecznikiem praw dziennikarza w instytucji, w której pracuje. Przydatnym dla szefa jest typ „spowiednika”, szczery i otwarty wobec niego. Rzecznik przybierający tą rolę doskonali swego szefa, udzielając mu konstruktywnej krytyki, mówiąc co robi dobrze a co jeszcze trzeba poprawić.

Niestety, najbardziej pożądanym wcieleniem rzecznika prasowego nie jest żadne z powyższych. Najczęściej bowiem firmy pragną zatrudnić tytułowego „szamana”, który magicznymi zaklęciami odgoni problemy i kłopotliwe pytania, pozostawiając firmę bez skazy. Firmy takie, gdy tylko pojawia się kłopot, wy-

stawiają rzecznika na odstrzał i oczekują cudów. Jednak prawda jest taka, że rzecznik nie zastępuje swego szefa w kontaktach z mediami. On troszczy się o wszystkie aspekty tej relacji, pomaga mu zarządzać wizerunkiem, organizuje konferencje, czasem nawet zdobywając sobie przychylność dziennikarzy. Nie jest szamanem, lecz łącznikiem, a na błędy pomaga pokuta – nie magia.

Marcin Wojtkiewicz-Donhefner, Firma Reklamowa KUC „Czarny PR - Czy warto?”

Wykład rozpoczął się stwierdzeniem że czarny PR wymyka się definicji.

Jest to szersze pojęcie niż wydawało się większości z nas, przez co granica pomiędzy „dobrym” a „złym” często zaciera się gdzieś pomiędzy konferencjami prasowymi. W Polsce, gdzie początki PR-u były raczej nieciekawe, na dzień dzisiejszy 38% firm wciąż nie ma takiego działu. Brak obycia z mediami i niedoświadczenie prezesów prowadzi do sytuacji, gdzie klient otwarcie wymaga od agencji Public Relations zastosowania nieetycznych metod do „poprawy” wizerunku. W cudzysłowie, gdyż

manko

17

Przeięirść

poprawa ta nie jest zwykle trwała i może prowadzić do pogorszenia sytuacji. Jak mówi pan Marcin Wojtkiewicz-Donhefner, „dużo agencji ucieka od takiego prowadzenia PR-u firmy, przez co sporo firm ucieka od agencji PR-owej”. Nieczyste metody wynikają więc zazwyczaj z wymagań klienta.

Sposoby uprawiania czarnego PR-u są znane. Jak się dowiedzieliśmy, „Polskie firmy myślą, że mogą kupić artykuły i nikt się nie zorientuje”. Niektóre dogadują się po prostu z „dziennikarzem”, inne same piszą artykuł i przychodzą do redakcji z prośbą o opublikowanie.

Fałszywi naukowcy zachwalający jeden produkt i mieszający z błotem produkty konkurencji to norma. W USA 75% artykułów to informacje od klientów, w miarę wiarygodne i nie przekłamane.

Niestety polski rynek jest wciąż zbyt młody, przez co więcej jest u nas sponsorowanych artykułów reklamowych. „W Polsce nie ma jeszcze takiej sprawy w której oskarżeni o czarny PR dostali by wyrok”, a spraw takich toczy się dużo. Pan Wojtkiewicz-Donhefner przedstawił problem przejęcia firmy PZU sprzed kilku lat, którego prawne konsekwencje ciągną się do dzisiaj. Na

jednej z konferencji, PZU posunęło się na przykład do rozdawania prezentów dziennikarzom w postaci notebooków, wtedy będących czymś luksusowym. Ulubionym narzędziem firm stosujących czarny PR są jednak, jak się okazuje, anonimowe faksy.

Odpowiednia anonimowa informacja wysłana w odpowiednim momencie może zepsuć fuzje, unieważnić przetarg lub sprowadzić uwagę mediów na konkurenta w najmniej odpowiednim momencie. Najważniejszym sposobem obrony przed takimi praktykami jest długoterminowa strategia. Ważne aby firma wiedziała co chce osiągnąć działaniami PR-owymi i miała plan jak to robić na przestrzeni lat. PR powinien być bowiem elementem zarządzania firmą, a nie tylko okazjonalnym kołem ratunkowym. Nie bez znaczenia jest też szybkość reakcji na informacje z prasy, gdyż chowanie głowy na dłuższą metę nie skutkuje. Można spróbować rozmawiać indywidualnie z dziennikarzami.

Na pytanie „czy więc warto”, odpowiedź była jasna: „Nigdy nie warto. Klient co prawda zawsze powie co innego, ale trzeba pamiętać że oprócz wizerunku klienta mamy również wizerunek własnej agencji. Nie chcemy go popsuć. To nie jest bowiem tak, że agencje PR-owe boją się kłamać. One po prostu wiedzą, że kłamstwo ma krótkie nogi.”

Dagmara Modrzejewska-Chochorowska

Co łączy PR i HR? Odpowiedź na to pytanie zawiera się w następującym pojęciu: Event Marketing. EM jest narzędziem służącym do celów promocyjnych polegającym na organizowaniu wydarzeń specjalnych celem realizacji polityki firmy względem jej otoczenia. W literaturze anglojęzycznej definiowany również jako Special Events. W polskich publikacjach EM to organizowanie wydarzeń specjalnych lub promocyjnych. EM można rozpatrywać w dwóch dziedzinach zarządzania, a mianowicie Public Relations zarówno wewnętrznego jak i zewnętrznego oraz Human Resources Management.

EVENTY W EXTERNAL PR (ZEWNĘTRZNYM) Public Relations ustala kierunki działania i sposób postępowania firmy zgodnie z interesem społecznym oraz realizuje program działań w celu zyskania społecznej akceptacji i zrozumienia.1 W takim ujęciu działania w celu przekazania informacji na zewnątrz można osiągnąć poprzez event marketing. Bowiem EM opiera się na bezpośrednich kontaktach z marką i firmą, których 18

manko

zadaniem jest budowanie lojalności i dobrych relacji partnerskich.2 Najważniejsze elementy dobrego eventu to: oryginalność, odwaga pomysłu i spójność projektu z komunikacją marki.3 Spotkania można zorganizować dzieląc je na dwie części: oficjalną (merytoryczną) i nieoficjalną (rozrywkową). Oczywiście merytoryczna część spotkania musi być profesjonalna, natomiast z drugiej można uczynić zaskakujące wydarzenie, które z biegiem

czasu będzie mieć największy wpływ na percepcję uczestników. Istotną rolą przy organizacji eventu z punktu widzenia External PR jest jego umiejętne zlobbowanie uczestników (czyli dostarczenie wiedzy i materiałów informacyjnych dotyczących istoty i celu eventu) i media relations (czyli nagłośnienie wydarzenia poprzez zaproszenie dziennikarzy).

Celem Public Relations w relacjach z klientami jest wzbudzenie lub utrzymanie zaufania do przedsiębiorstwa.4

Przeięirść Event marketing jest formą dialogu pomiędzy firmą, a jej kontrahentami.

Zatem organizowanie eventów daje szybką informację zwrotną odnośnie prowadzonych działań. Firma może po zakończeniu eventu zmierzyć jego efektywność oraz poznać poziom satysfakcji uczestników. Może to zrobić w dwojaki sposób, a mianowicie poprzez przeprowadzenie wśród uczestników ankiety audytoryjnej. Jest to rodzaj ankiety charakteryzujący się tym, iż rozdawana podczas eventu i zbierana osobiście lub w wyznaczonych przez organizatorów punktach. Można również zmierzyć poziom satysfakcji uczestników poprzez przeprowadzenie telefonicznego wywiadu kwestionariuszowego, który polega na zadawaniu uczestnikowi pytań z listy.

Lista pytań pokrywa się z pytaniami kwestionariusza ankiety. Taka spójność badania, tj. badanie za pomocą pytań według listy ułatwia organizatorom przetwarzanie osiągniętych wyników z przeprowadzonych ankiet i wywiadów kwestionariuszowych. Zbadanie poziomu satysfakcji uczestników oraz efektywności eventu dostarcza firmie mnóstwo informacji, dzięki którym zdobędzie bardzo cenne wskazówki co ulepszyć, co poprawić, co zmienić.

Jeśli firma nie zrobi pomiaru efektywności i skuteczności eventu w dzień, w którym się on odbywa, może zrobić to w późniejszym terminie. Najlepiej jednak, aby był to następnym dzień lub dwa, aby uczestnicy „na gorąco” mogli podzielić się swoimi obserwacjami i wyrazić swoją opinię. W przypadku wysłania takiej ankiety później istnieje zagrożenie, że uczestnicy nie podzielą się z organizatorami całością swych spostrzeżeń. Wówczas pomiar nie będzie wiernym badaniem. Podziękowanie za uczestnictwo w wydarzeniu można wysłać zarówno pocztą elektroniczną jak i tradycyjną. Jeśli firma wysyła „resume” ze spotkania na nośniku (pendrive, płyta CD) w postaci prezentacji merytorycznych treści w połączeniu ze zdjęciami robionymi podczas eventu może również załączyć ankietę. Praktykowane jest

również publikowanie materiałów dotyczących eventu na stronie internetowej firmy. Firma poprzez organizowanie wydarzeń specjalnych przekazuje swoje idee, kierunki działania, strategie, plany, w sposób wyjątkowy i co się z tym wiąże szybciej zapamiętany.

Kreowanie wizerunku firmy w otoczeniu za pomocą event marketingu jest procesem długofalowym. Nie można bowiem po zorganizowaniu jednego eventu zamknąć tematu.

Dobrze jest nadać eventom charakter cykliczny.

R

E

EVENTY W INTERNAL PR (WEWNĘTRZNYM) w aspekcie HUMAN RESOURCES MANAGEMENT jako środek stymulujący motywację w pracownikach Można również rozważać rolę Event Marketingu w aspekcie Human Resources Management, które w polskiej literaturze jest określane najczęściej jako: zarządzanie zasobami ludzkimi, zarządzanie personelem, zarządzanie kadrami itp.

Celem HRM jest przyczynienie się do uzyskania przez firmę przewagi konkurencyjnej oraz osiągnięcie sukcesu dzięki zatrudnionym w niej pracownikom.5 Eventy w ramach wewnętrznego PR to kreowanie i budowanie relacji wewnątrz firmy oraz usprawnianie komunikacji wewnętrznej, zaś w aspekcie Human Resources Management to pozapłacowy środek stymulujący motywację

E. M. Cenker, Public Relations, Poznań 2000, s. 15.

Puls Biznesu, Przystanek, fotel i huczna zabawa, Urszula Światłowska, 17.10.05, s. 14.

3 Tamże.

4 E. M. Cenker, tamże, s. 34.

5 T. Listwan, Zarządzanie kadrami, wyd. II uaktualnione i uzupełnione, Warszawa 2004, s. 2.

6 E. M. Cenker, tamże, s. 31.

7 E. M. Cenker, tamże, s. 31.

1 2

K

L

A

M

A

pracowników. Wydarzenia specjalne dla pracowników w postaci imprezy firmowej z udziałem zarządu sprawiają, że pracownicy czują się doceniani.

Mają świadomość jak wielki mają wkład w osiąganiu sukcesów firmy. Podczas eventu zarząd może oficjalnie wręczyć nagrody dla najlepszych pracowników. Co bardzo motywacyjnie wpływa na personel.

Jest to nobilitacja i bardzo podnosi morale wyróżnionych. Atmosfera serdeczności korzystnie wpływa na stosunki interpersonalne i tworzy poczucie jedności i solidarności wśród personelu.6 Sprzyja to wzmocnieniu autorytetu przełożonych, a także nawiązaniu obustronnej komunikacji.7 EM jest narzędziem, które sprzyja integracji w stosunkach interpersonalnych. Dialog pomiędzy zarządem a personelem jest bardzo istotnym elementem dla rozwoju firmy. Wszystkie nowocześnie zarządzane firmy mają świadomość jak istotną rolę odgrywa umiejętne zarządzanie informacją i posiadanie sprawdzonego personelu.

Zatem z całą pewnością rola event marketingu wzrośnie z biegiem czasu.

Dagmara Modrzejewska-Chochorowska dmchochorowska@wp.pl manko

19

Przeięirść

Niepełnosprawni pełnosprawni w pracy Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest jedną z instytucji uczestniczących w realizacji Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich. W ramach Działania 1.4 schemat b) „Integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych” Fundusz realizuje projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego „Praca dla każdego niepełnosprawnego - kampania medialna”.

Celem projektu jest zmiana postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych wśród potencjalnych pracodawców i pracowników otwartego rynku pracy.

Jedną z przeszkód, na jakie napotykają osoby niepełnosprawne starające się o pracę są uprzedzenia i stereotypy pracodawców związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych. Wiedza pracodawców na temat rozwiązań prawnych wspierających zatrudnianie jest zdecydowanie niewystarczająca.

Zmiana postaw pracodawców i pełnosprawnych pracowników wobec osób niepełnosprawnych jest więc jednym z warunków wyrównywania szans i integracji zawodowej tych osób.

Niezbędne jest zatem oddziaływanie na pracodawców w zakresie zatrudniania osób niepełnosprawnych, a także upowszechnianie tego zatrudniania, między innymi poprzez oddziaływanie na osoby pełnosprawne.

PFRON prowadzi ogólnopolską kampanię informacyjną o charakterze kompleksowym. Kampanię realizuje konsorcjum, które wygrało przetarg nieograniczony, składające się z agencji reklamowej Legend Group Sp. z o.o. odpowiedzialnej za linię kreatywną oraz domu mediowego MindShare Polska Sp. z o.o.

W kampanii wykorzystywane są następujące media: telewizja, radio, prasa, internet a także wielkoformatowe tablice ogłoszeniowe. Dzięki zastosowaniu odpowiednich nośników informacji Fundusz zamierza dotrzeć do jak najszerszej grupy odbiorców. Hasłem przewodnim kampanii jest: „Niepełnosprawni-pełnosprawni w pracy”. W trakcie jej realizacji pokazane zostaną autentyczne osoby niepełnosprawne w ich miejscach zatrudnienia. PFRON chce dotrzeć do grona potencjalnych pracodawców z informacją o znaczeniu pracy dla osoby niepełnosprawnej, przedstawić osoby niepełnosprawne jako wartościowych pracowników i zmienić ich niekorzystny wizerunek.

20

manko

Pracodawcy zainteresowani zatrudnieniem osób niepełnosprawnych odsyłani są do strony internetowej: www.pelnosprawniwpracy.pl, z której mogą dowiedzieć się o korzyściach wynikających z zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, i instytucjach do których należy zgłosić się w celu uzyskania pomocy. Z witryny mogą także pobrać plik,

umożliwiający wyliczenie przykładowej wysokości dofinansowania do wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej.

Jest to pierwsza kampania społeczna w Polsce dotycząca problematyki osób niepełnosprawnych zakrojona na tak szeroką skalę. Kampania będzie trwać do listopada 2006 r.

Artył prny

Menadżer Finansowy a standardy międzynarodowe ACCA. Jak połączyć podróż, przygodę, studia oraz pracę w dalekim kraju? Na te pytania odpowiedzi udzieli Michał Kaczura - absolwent Akademii Eknomicznej w Krakowie, który po studiach wyjechał do Australii, a podróż ta, zmieniła całe jego życie.

Manko: Co skłoniło Pana do wyjazdu zagranicznego?

Michał Kaczura: Przede wszystkim była to chęć nauczenia się i podszkolenia języka angielskiego. Był to główny, ale nie jedyny powód mojego wyjazdu. Kolejny to okazja zamieszkania na dłuższy czas w kraju innym niż Polska - wybrałem Australię.

Manko: Był to wyjazd do szkoły?

MK: Tak był to wyjazd do szkoły, jednak musiałem tam pracować aby się utrzymać. Pieniądze, które miałem były środkami, które wystarczyły na pierwszy miesiąc życia i bilet lotniczy. Zarabiałem robiąc hamburgery i pracowałem jako kelner. Udało mi się również dostać do miesięcznego projektu, z centrali firmy w której, pracowałem w Polsce przed wyjazdem.

Manko: Co robił Pan po powrocie do kraju?

MK: W drodze powrotnej zwiedziłem Azję. Odłożyłem trochę pieniędzy i dzięki nim mogłem zobaczyć trochę świata.

Byłem w Korei Południowej, Singapurze i Kuala Lumpur. Następnie wróciłem do Polski. Po 3 miesiącach wyjechałem do Anglii w celu poszukiwania pracy i dalszej kontynuacji nauki.

Manko: Jak ocenia Pan możliwości dostania pracy „w zawodzie” w Wielkiej Brytanii?

MK: Szukając posady zauważyłem, że warto jest zdobyć członkostwo w jednej z międzynarodowych zawodowych organizacji finansowych, np. ACCA (Association of Chartered Certified Accountans), odpowiednik Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Jest to organizacja nastawiona na audyt, podatki oraz rachunkowość menedżerską.

Manko: Jakie zatem trzeba spełnić wymagania, aby stać się członkiem ACCA? MK: Kryteria to zdanie 14 egzaminów, określonych przez organizację. Można, na podstawie studiów z Polski być zwolnionym z kilku egzaminów. Ja sam zostałem zwolniony z trzech. Należy wtedy podczas rejestracji przesłać przetłuma-

czony dyplom. Trzeba mieć także 3 lata doświadczenia w dziedzinie finansów.

Manko: W tym momencie, reprezentuje Pan angielską uczelnię, która przygotowuje słuchaczy do zdawania egzaminów - jak wygląda struktura tej jednostki?

MK: Jest to szkoła z Londynu - London School of Accountancy and Management (LondonSAM), która oferuje profesjonalne kursy, nie tylko finansowe. Przygotowuje ona studentów do specjalistycznych egzaminów z zakresu finansów zarządzania i marketingu.

Oprócz tego ma też podpisane umowy z uniwersytetami na kształcenie na poziomie magistra. Jeśli chodzi o rynek polski to w chwili obecnej koncentruje się na promocji i oferowaniu szkoleń przygotowujących do zdania egzaminów ACCA Professional Scheme.

Manko: Jakie są wymagania, aby zostać słuchaczem ACCA Professional Scheme (w LondonSAM) i podejść do egzaminu?

MK: Po pierwsze, trzeba się zarejestrować w organizacji (ACCA) trzeba też dobrze znać język angielski. Później przygotowuje się przez 3 miesiące do konkretnych egzaminów. Student sam określa ilość egzaminów (limit 4). Aby zdać, trzeba zdobyć ponad 50% punktów.

Specyficzne ograniczenia są stawiane ale, generalnie nie ma problemów aby zostać studentem ACCA. Ponadto kończąc finanse lub kierunki pokrewne, można uzyskać zwolnienia z egzaminów.

Manko: Czy system kształcenia to klasyczne wykłady i ćwiczenia?

MK: Zajęcia to przede wszystkim praktyka - zadania. Również egzamin to zadania praktyczne. Teoria jest jedynie zasygnalizowana.

Manko: LondonSAM otwiera swój oddział w Krakowie, czy powiąże program

z systemem stypendialnym?

MK: Na pewno na starcie będą promocje. Co do stypendiów na razie nie występują one w programie. Obecnie badam możliwości uzyskania dotacji dla programu z UE. Na dzień dzisiejszy żadna z instytucji, która prowadzi ACCA w Polsce nie zapewnia dofinansowania z UE. Warto jednak zainwestować w ten typ studiów. Certyfikat ACCA jest rozpoznawany i poważany na całym świecie. Program zalicza się w okresie 2 2,5 roku a koszt to ok. 4000 zł za semestr w zależności od ilości przedmiotów.

ACCA to finansowe MBA - jeżeli ktoś dostanie się do organizacji nikt tego tytułu nie podważy. ACCA jest przyznawane bezpośrednio w Anglii, zatem to organizacja nadaje tytuł.

Manko: Co Pana zdaniem daje członkostwo w ACCA? MK: Jeżeli ktoś chce być mobilny to kwalifikacje finansowe ACCA otwierają drogę na świat. ACCA jest uznawane niemal na całym świecie. Centra egzaminacyjne istnieją w 172 krajach także w Polsce. ACCA staje się standardem, bo firmy zagraniczne zaczynają inwestować w naszym kraju. W Polsce ponad 700 osób zdobyło już członkostwo w ACCA a ok. 1300 jest w trakcie studiów. Pragnę dodać, że po ukończeniu programu uczestnik staje się Menadżerem Finansowym, który potrafi podejmować strategiczne decyzje finansowe. michal@londonsam.org.uk manko

21

Przeięirść R

Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania Akademii Ekonomicznej w Krakowie

MBA

MBA A WYZWANIA WSPÓŁCZESNEGO BIZNESU 19 maja 2006 r. w murach Akademii Ekonomicznej w Krakowie spotkali się menedżerowie MBA z całej Polski na II Ogólnopolskim Kongresie MBA. Myślą przewodnią tegorocznego spotkania było spojrzenie na jakość edukacji menedżerskiej w obliczu wyzwań i szans, jakie stoją przed współczesnym biznesem w Polsce.

Możliwość zapoznania się z nowoczesnymi trenróżnych dziedzin, czy też uczenie skondami rozwoju nauki i biznesu jest wprost nieocecentrowane na przekazywaniu wiedzy, niona przy budowaniu pozycji szkoły, a nie na wartościach. Profesor Płoszajski firmy, czy nawet naszej własnej jako zauważa, iż „edukacja menedżerska nie pracodawców i pracobiorców. polega na móRafał Świder Absolwent VIII edycji Executive MBA w SPIZ AE wieniu - polega Kierownik zespołu wdrożeniowego SAP S&D, na zmienianiu.”

Kompania Piwowarska Ci, którzy oczekują, iż studia rzenia polityczno-społeczne. Kolejne MBA pokażą im wyzwania zawodowe, jakie podjął zwiąjednoznaczne zane były z biznesem. Uczestniczył w reodpowiedzi na strukturyzacjach przedsiębiorstw pańwszystkie pyta- stwowych, budowaniu dynamicznych nia z pewnością działów i wprowadzaniu nowoczesnych się rozczarują. metod zarządzania. Jak twierdzi prezes Studia MBA to Pawłowicz „gdyby nie MBA nie udałoby początek drogi się zrealizować tych, często wręcz niererozwoju, uczą alnych do wykonania, przedsięwzięć”. one specyficz- Studia MBA, dzięki swej interaktywnej nego „czucia formie, pozwalają na poznanie swojego dr Robert Gwiazdowski z Centrum im. Adama Smitha, wykład inauguracyjny p o w i e t r z a ” , profilu zawodowego, zobaczenie siebie „Dochodowy musi odejść” poszerzają ho- w zespołach ludzkich, poznanie innych obserwujemy w nauczaniu zarządzania? ryzonty, pokazują trendy i nowe możli- menedżerów, ich stylu pracy i poten- to pytania fundamentalne, postawione wości rozwoju. cjału, „kto ma ciąg na bramkę”, a kto w pierwszej prezentacji kongresowej doskonałe pomysły. Prezes podkreślił przez profesora Piotra Płoszajskiego, MBA to powodzenie w biznesie ogromną wartość kontaktów, net worprorektora Szkoły Głównej Handlowej Doskonałym potwierdzeniem tej kingu, jakie dają studia MBA. w Warszawie. Odpowiedź na powyższe tezy było pytania była jednocześnie głęboką anali- w y s t ą p i e n i e zą problemów, jakie dotykają współcze- prezesa zarząsną edukację menedżerską. Nauczanie du Ruch S.A., zarządzania, jest wg profesora trudne Pana Adama samo w sobie ze względu na specyfikę P a w ł o w i c z a , nauk o zarządzaniu, które inaczej niż a b s o l w e n t a nauki przyrodnicze, mają wysoko kon- p r o g r a m u tekstowy charakter, („jeżeli A, to B, ale MBA. Ścieżka w sytuacji C”). W efekcie pojawiają się jego kariery niedoskonałości edukacji menedżerskiej, zawodowej rozm.in. uczenie podejmowania decyzji poczęła się w w oparciu o „komputerowe, schema- mediach, gdzie tyczne” rozumowanie, nieuwzględ- prowadził włanianie w procesie decyzyjnym faktów sne programy społecznych, uczenie zorganizowane publicystyczne Maciej Skocz, absolwent VIII edycji MBA w SPIZ AE, wg dyscyplin a nie rozwiązywanie real- i relacjonował „Analiza charakterystyk klientów na podstawie dokonanych transakcji”, nych problemów w oparciu o wiedzę z ważne wydametoda autorska

„Uczymy czucia powietrza” Jak wygląda edukacja menedżerska w Polsce? Czy efektywnie przygotowuje do życia zawodowego? Jakie paradoksy

22

manko

Przeięirść Praktycy o nowych trendach Kongres MBA to możliwość poznania nowoczesnych trendów w biznesie, zweryfikowania aplikacji, które wykorzystujemy we własnej działalności gospodarczej. Przemysław Vonau, prezes A.T. Kearney przedstawił strategie niszowe, dzięki którym polskie przedsiębiorstwa mogłyby stać się bardziej innowacyjne i konkurencyjne na rynku globalnym.

Natomiast Andrzej Jasienicki, Dyrektor Finansowy MCI Management zaprezentował Venture Capital jako narządzie finansowania przedsięwzięć na wczesnych etapach rozwoju.

Szczególnie interesujący był panel dotyczący społecznej odpowiedzialności biznesu, gdzie zaproszeni goście (prof. dr hab. Janina Filek - AE w Krakowie, Myślę, ze nie można przecenić wartości Kongresu w sensie kształtowania sylwetki menedżeralidera, posiadającego szeroką wiedzę z dziedziny zarządzania, umiejącego poruszać się w wielowymiarowym i zmiennym środowisku biznesu i odpowiedzialnego za swoich pracowników i społeczność lokalną, w której funkcjonuje.

Trudno jest wyobrazić sobie kierowanie zespołem pracowników lub firmą bez wiedzy na temat aktualnych zmian i trendów, wymiany doświadczeń, nawiązywania kontaktów.

Adam Babiarz, absolwent I edycji Executive MBA w SPIZ AE Central & Eastern Europe Sourcing Operation, Textron Inc

prof. dr hab. Wojciech Gasparski WSPiZ im. L. Koźmińskiego w Warszawie, prof. dr hab. Janusz Teczke - AE w Krakowie i Dorota Adamska - BP Polska) zastanawiali się nad stosowaniem przez polskie przedsiębiorstwa zasad i strategii odpowiedzialnego biznesu. Rozważano czy CSR (społecznie odpowiedzialny biznes) jest świadomie wpisywany w strategię działalności polskich firm, czy jest to tylko chwilowa moda.

Wymiar międzynarodowy II Kongres MBA dał szczególną okazję do zaprezentowania międzynaStosunek pomiędzy nauką a praktyką biznesową staje się autentyczny dopiero wówczas, gdy dostrzegamy przedzielającą je różnice. II Kongres MBA Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania AE w Krakowie był w tym zakresie autentyczny i przede wszystkim, dlatego był dla mnie ciekawym i pouczającym przeżyciem” Krzysztof Pawlak Prezes Korporacji AE w Krakowie

Aukcja charytatywna w Piwnicy pod Baranami rodowych trendów w biznesie dzięki uczestnictwu zagranicznych partnerów Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania AE w Krakowie. Uczestnicy Kongresu poznali koncepcję zarządzania zintegrowanego szwajcarskiej szkoły biznesu St. Gallen Business School, badania dotyczące wpływu różnic kulturowych na efektywność negocjacji profesora Tony Fanga ze Stockholm International Business Institute, znaczenie pisemnych systemów komunikacji w firmach przedstawione przez Marka Schauba z Grand Valley State University czy programy idea management zaprezentowane przez Keith Bucka, Dyrektora ds. Jakości Grand Rapids Foam Technologies.

Menedżerowie MBA pomagają Po raz drugi w ramach Kongresu MBA zorganizowano aukcję charytatywną pod hasłem „Człowiek nie jest sam”.

Na licytację wystawiono prace młodych krakowskich artystów: Kingi Chromy, Pawła Jasińskiego, Kamila Kamysza, Andrzeja Naściszewskiego i PIO. Kwota w wysokości 3200 złotych, wylicytowana z pomocą Lidii Jazgar, została przekazana na leczenie chorego na mukowiscydozę Mateusza, krewnego jednego z pracowników Akademii Ekonomicznej w Krakowie.

zainteresowaniem spotkania w Akademii Ekonomicznej w Krakowie dadzą początek Forum MBA Polska, organizacji skupiającej absolwentów różnych programów MBA w Polsce. „Zintegrowane działania Forum mogą być nastawione z jednej strony na integrację środowiska MBA, z drugiej Forum może aktywnie uczestniczyć w kształtowaniu polskiej gospodarki, warunków funkcjonowania firm i rozwoju przedsiębiorczości, wytyczać trendy i dobre praktyki w biznesie”, mówi dr Piotr Buła, Dyrektor SPIZ AE. Patronami medialnymi II Kongresu MBA byli: „Dziennik Polski”, TVP 3, The Warsaw Voice, Interia.pl, Money.pl, Bankier.pl, edu.pracuj.pl, TV Biznes, Forum Absolwentów MBA Mixer oraz Miesięcznik Studencki MANKO. Kongres wsparli finansowo Bank BPH, Unimil, Kompania Piwowarska, ACCA, LuxMed, Polmos, RUCH SA. Bieżące informacje o Kongresie MBA można znaleźć na stronie www.KongresMBA.pl Magdalena Petryniak

Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania (SPIZ AE), organizator Kongresu MBA ma nadzieję, że coroczne, cieszące się coraz większym manko

23

Artył prny

Szansa na pracę w finansach Trudności na rodzimym rynku pracy dotknęły w mniejszym lub większym stopniu wszystkich grup zawodowych.

Pracę w sektorze finansowo-bankowym można było znaleźć jeszcze do niedawna bez większych trudności. Wysokie bezrobocie, a także powstające bardzo szybko wyższe uczelnie kształcące kolejne rzesze finansistów. Wpłynęły nie tylko na problemy tej grupy ze znalezieniem zatrudnienia, ale również na poziom wynagrodzeń.

Do tej pory absolwenci kierunków finanse i bankowość mogli wiązać swoją przyszłą karierę zawodową z takimi instytucjami, jak banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne, a także emerytalne, zakłady ubezpieczeń, firmy doradztwa finansowego itp.

Zgodnie z aktualnymi tendencjami firmy z sektora bankowego skupiają swoją uwagę na szeroko rozumianej obsłudze klienta, co sprawia, że zapotrzebowanie na tego typu specjalistów - opiekunów klienta - będzie wzrastać.

Wiele banków poszukuje również innych możliwości znalezienia dodatkowych źródeł finansowania dla swoich klientów, zapewniając jednocześnie sobie zysk nie obarczony ryzykiem, rozwijając swój wachlarz

usług w kierunku doradztwa w zakresie pozyskiwania funduszy unijnych. W Polsce coraz więcej zagranicznych banków rozpoczyna swoją działalność, niektóre z nich wśród swoich usług oferują również np. usługi wealth management (rozwiązania finansowe dla najbogatszych klientów indywidualnych) oraz bankowości inwestycyjnej, co zwiększa zapotrzebowanie na specjalistów z tych dziedzin.

Od paru lat można obserwować dynamiczny rozwój polskiego rynku kapitałowego, który doprowadził min. do wzrostu zatrudnialności wśród specjalistów od rynku pierwotnego.

Tendencja ta może zaznaczać się jeszcze wyraźniej dzięki popularyzacji 24

manko

giełdy w świadomości przedsiębiorców, spośród których niektórzy będą poszukiwać kapitału właśnie na Giełdzie Papierów Wartościowych. Większa ilość spółek spowoduje wzrost zapotrzebowania na specjalistów ds. relacji inwestorskich oraz corporate governance.

Rynek pracy stawia przed adeptami tego sektora bardzo duże wymagania, ale również otwiera przed nimi gamę innowacyjnych możliwości, tym bardziej, że pracę w tym sektorze można znaleźć już

nie tylko w kraju ale również za granicą.

Jak się do tego przygotować?

Już w trakcie studiów można korzystać z możliwości wyjazdów na stypendia zagraniczne, które pozwalają na zapoznanie się z kulturą danego kraju, pozwalają na szlifowanie języka oraz zdobycie wiedzy i wielu innych doświadczeń, których wartość jest nieoceniona.

Praktycznie każda z uczelni wyższych ma do zaoferowania swoim studentom możliwości wyjazdu na stypendium zagraniczne. Oto niektóre z możliwości, jakie różnego rodzaju programy oraz fundacje stwarzają studentom: • Program Socrates/Erasmus - www.socrates.org.pl

• Copernicus e.V. - organizacja na uniwersytetach w Hamburgu, Berlinie i Monachium, która przyznaje kilkanaście semestralnych stypendiów studentom z Europy Środkowej i Wschodniej.

• Fundacja Karli Schere - stypendia wyłącznie dla kobiet studiujących finanse lub ekonomię, które po ukończeniu studiów chcą założyć prywatną firmę http://comnet.org/ • Fundacja Konrada Adenauera - stypendia dotyczą najczęściej, choć nie wyłącznie, zagadnień prawnych, ekonomicznych i politologicznych www.kas.de, www.kas.pl • Ambasada Francji - stypendia dla studentów kierunków: nauki ścisłe, humanistyczne, techniczne, medyczne, ekonomiczne www.ambafrance-pl.org • Stypendia Fundacji im. Beatrice i Rochusa Mummerta dla studentów kierunków ekonomicznych i technicznych • Stypendia British Council - oferta stypendialna znajduje się na stronie www.britishcouncil.pl Trendy Trend na europejskich rynkach pracy jest w zasadzie bardzo podobny jeżeli chodzi o oferty pracy proponowane osobom chcącym pracować w sektorze finansowym tak jak w Polsce. Zdobyte na stypendiach oraz różnego rodzaju stażach i praktykach doświadczenie plus bardzo dobrą oraz biegłą znajomość języka, przede wszystkim angielskiego, jak również innych języków, można wykorzystać w pracy również poza granicami naszego kraju. Dostępność do informacji jest w tym zakresie bardzo duża, szczególnie jeżeli ktoś poszukuje ofert pracy w sieci.

Przykładowe strony: www.jobsfinancial.com, http://finance-job.topjobs.co.uk, www.jobsword.co.uk/finance.html, www.efinancialcareers.com, Monika Rębisz www.kariera.com.pl

Artył prny

Początki własnej działalności gospodarczej - ciąg dalszy W poprzednim artykule pisaliśmy Państwu na temat pierwszych dwóch kroków dotyczących rejestrowania własnej działalności gospodarczej. Przypomnijmy zatem. Przenieśliśmy się wirtualnie najpierw do Urzędu Miasta gdzie zdobywaliśmy stosowny wpis do Ewidencji Działalności Gospodarczej. Następnie udawaliśmy się do Urzędu Statystycznego gdzie dokonywaliśmy zgłoszenia celem uzyskania zaświadczenia REGON. Mamy zatem pierwsze dwa kroki. Czas na Urząd Skarbowy.

Zanim jednak przekroczymy progi „skarbówki” musimy skierować swe kroki w kierunku banku. Należy pamiętać o tym że każdy porządny przedsiębiorca posiada firmowe konto bankowe i tak naprawdę posiadanie takiego konta jest obowiązkiem ustawowym. Ofert banków jest tak wiele jak i samych banków. Generalną zasadą jest jednak, iż konto firmowe jest droższe w utrzymaniu niż popularny rachunek oszczędnościowo - rozliczeniowy. W tzw. bankach stacjonarnych ceny zaczynają się zwykle od 40 złotych miesięcznie a kończą nawet na 200 wtedy jednak jesteśmy już raczej Klientem niezwykle prestiżowym dla Banku, nawet do tego stopnia iż nie obowiązują nas nawet kolejki do kasy.

W szczegółowym opisie procesu rejestracji własnej firmy, a taki staramy się Państwu przedstawić, ważny jest każdy krok, ważne jest by nie „latać z urzędu do urzędu”. Niestety jednak w przypadku etapu Bank - Urząd Skarbowy istnieje małe niedopracowanie. Absurd polega na tym iż większość banków wymaga w procesie rejestracji dokumentu potwierdzającego rejestrację firmy w Urzędzie Skarbowym (tzw. NIP - 4) zaś aby poprawnie zarejestrować własną firmę we wspomnianym Urzędzie Skarbowym, w formularzu rejestracyjnym NIP - 1 należy podać numer konta i dane naszego banku. W praktyce dzieje się tak iż rejestrujemy się najpierw w Urzędzie skarbowym, zaś numer konta uzupełniamy w późniejszym czasie na wezwanie Urzędu Skarbowego. Ma to o tyle istotne znaczenie iż po pierwsze tak trzeba - bo tak stanowią przepisy prawa, o drugie bardziej z praktycznej strony, zdarza się

często iż w pierwszym roku działalności firmy przynosi ona na tyle małe dochody że w sumarycznym rozliczeniu rocznym w wyniku nadpłaty części podatku, w postaci składek na ubezpieczenie zdrowotne, bardzo często przysługuje nam zwrot tego podatku i najpraktyczniej jest kiedy Urząd Skarbowy wysyła nam owy zwrot właśnie na konto.

Jesteśmy zatem na etapie rejestracji w Urzędzie Skarbowym. Wspomniałem już o formularzu rejestracyjnym NIP -1.

Jest to standartowy formularz w którym podajemy podstawowe dane - podobnie jak w przypadku dwóch poprzednich urzędów. Oczywiście pamiętając o złotej zasadzie kompletnej dokumentacji, załączamy do NIP - 1 kserokopię: wpisu do Ewidencji Działalności Gospodarczej oraz zaświadczenia REGON. Tak złożona dokumentacja to niestety nie wszystko. Nip - 1 jest również dokumentem deklaratoryjnym co do sposobu opodatkowania oraz co do sposobu sporządzania rozliczeń po-

datkowych. Aby omówić te formy, ze względu na ich obszerność posłużymy się kolejnym artykułem, natomiast teraz słów parę w formie ogólnej na temat rejestracji w podatku VAT. Jeżeli przepisy szczegółowe określą iż nasze dochody będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT musimy dokonać drugiej rejestracji właśnie w tym podatku. W tym celu wypełniamy nowy formularz rejestracyjny tzn.

VAT - R do którego znowu złączamy uzyskane wcześniej wpis i REGON. Dodatkowo taka rejestracja wymaga także opłaty administracyjnej wnoszonej w kwocie 152 złotych. Takiej rejestracji należy dokonać najpóźniej ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc w którym będziemy wystawiać pierwsze faktury, lub w którym będziemy dokonywać pierwszych zakupów, bowiem tylko zachowanie tego terminu gwarantuje nam możliwość pełnego odliczenia podatkowego.

Urząd na poczet potwierdzenia procesu rejestracji w podatku VAT wystawi nam potwierdzenie sygnowane znakiem VAT - 5. Będąc w posiadaniu takiego dokumentu możemy być spokojni iż wszystko przebiegło pomyślnie... c.d.n.

manko

25

Kąt k

Sprawiedliwy Handel szansa dla Trzeciego Świata Czym kierujesz się, robiąc cotygodniowe zakupy w centrum handlowym? Co decyduje o tym, który towar znajdzie się w Twoim koszyku? Przede wszystkim cena, odpowiesz prócz niej jakość produktu, osobiste upodobanie, marka, moda... Pragnę zwrócić uwagę na niedostrzegany czynnik czy towar został wytworzony z zachowaniem praw człowieka.

Konsument = wyborca Podczas ostatnich kampanii wyborczych często pojawiało się porównanie działań sztabów wyborczych do zabiegów marketingowych przedsiębiorstw.

Reklamy, billboardy, armie fachowców od PR, uśmiechnięte twarze, obietnice. Skoro tyle elementów łączy kampanie wyborcze z promującymi produkty, spróbujmy spojrzeć na zakupy jako wybory.

Dokonując wyboru pomiędzy dziesiątkami (nierzadko podobnych) artykułów, klient staje się uczestnikiem demokracji konsumenckiej. Spoglądając w swój koszyk, patrzy niejako na kartę do głosowania, zdejmując z półek towary stawia X przy kolejnych okienkach.

Z drugiej strony producenci, którym zależy na „głosach”, stosują rozmaite sztuczki: obniżki, promocje, konkursy.

Aby dopełnić porównania - politycy mający na swych kontach rozmaite

26

manko

grzeszki, maskowane przez mechanizmy władzy. Nie inaczej jest z korporacjami.

Ponieważ jednak od naszej decyzji zależy ich pozycja, warto uczynić ten wybór jak najbardziej świadomym.

Ciemne strony Przyzwyczailiśmy się do metek z hasłem „Made in China” (często mniej zrozumiale: „P.R.C.”), „Bangladesh” czy „Thailand”. Oprócz konsekwencji dla naszej kieszeni, niesie to przykre skutki dla tamtejszych pracowników, kondycji całych społeczeństw oraz przyrody. Znaczna część ludności Trzeciego Świata żyje w państwach o ustroju niedemokratycznym. Rządy są podatne na korupcję, a gospodarki nieprzejrzyste.

Organizacje międzynarodowe co chwila alarmują o rażących przypadkach łamania praw człowieka. Zdarza się, że z sytuacji korzystają nieuczciwie koncerny. Przykładów działań, które nie są zgodne z podstawowymi normami etycznymi, można znaleźć w bród.

Wstrząsające są dane na temat współczesnego niewolnictwa.

Organizacja Free the Slaves oszacowała liczbę niewolników (osób zmuszonych do pracy, które nie mają możliwości zmiany miejsca pobytu) na 27 milionów.

Zjawisko koncentruje się w Azji Południowej, np. w Indiach, gdzie ludzie są zaprzęgani do pracy przy tkaniu dywanów.

Zdarza się, że pracują do 20 godzin dziennie, dostają głodowe racje żywnościowe (aby nie zasypiali przy pracy), są obiektami fizycznego i psychicznego znęcania

się. Dywany są sprzedawane z olbrzymim zyskiem w krajach rozwiniętych, m.in.

Stanach Zjednoczonych i Unii Europejskiej.

Międzynarodowa Organizacja Pracy szacuje liczbę dzieci-robotników od 5 do 17 roku życia na 246 milionów. Są wykorzystywane w rolnictwie (70% pracujących), w fabrykach, przy produkcji markowego sprzętu sportowego i odzieży, a nawet w ośrodkach turystycznych (nierzadko zmuszane do świadczenia usług seksualnych). W krajach Afryki Zachodniej dzieci pracują przy uprawie kakao nabywanego przez Mars, Cadbury i Néstle do produkcji czekolady. W chińskich fabrykach pracują po 11 godzin dziennie produkując zabawki dla koncernów Hasbro i Simba-Dickie.

Nagminną praktyką w krajach Trzeciego Świata jest zatrudnianie do pracy w rolnictwie ludzi bez odpowiedniego wyposażenia ochronnego. Robotnicy rolni są zmuszani do pracy podczas opryskiwania terenów uprawnych pestycydami. Skutkiem są napady duszności, omdlenia, poronienia, a nawet przypadki śmiertelne. Przykładem niech będzie praca kobiet na plantacjach kwiatowych w Kolumbii (drugi eksporter kwiatów ciętych na świecie).

Handel międzynarodowy Zła sytuacja Południa jest potęgowana przez szybką i nieuczciwą liberalizację handlu międzynarodowego.

Narzucając krajom ubogim znoszenie barier celnych, kraje rozwinięte same

Kąt k utrzymują wysokie cła na towary przetworzone i uzależniają rozwijające się gospodarki od eksportu płodów rolnych i surowców. Dodatkowo stosują na szeroką skalę subsydia dla rolnictwa (jedynej chyba dziedziny, w której Trzeci Świat mógłby rywalizować z Zachodem).

Na jedną krowę w UE przypadają codziennie 2 dolary dotacji. To więcej niż wydaje na utrzymanie co drugi mieszkaniec kuli ziemskiej. Skutkiem tego europejskie mleko zalewa rynki krajów rozwijających się, Amerykański ryż jest eksportowany na Haiti, kukurydza do Meksyku. Za tym idzie konieczność obcinania bardzo niskich płac robotników, następnie zaniechanie produkcji, likwidacja gospodarstw rolnych i plantacji oraz ubożenie społeczeństw.

Idea Sprawiedliwego Handlu Rozwiązaniem może być koncepcja Sprawiedliwego Handlu (SH), zyskująca coraz większe poparcie w krajach rozwiniętych. Definicja, opracowana przez FINE (platformę współpracy między organizacjami promującymi SH) mówi: Sprawiedliwy Handel jest to partnerstwo w handlu, opierające się na dialogu, przejrzystości i szacunku, które dąży do większej równości w handlu międzynarodowym. Przyczynia się do zrównoważonego rozwoju przez oferowanie lepszych warunków handlowych dla producentów i pracowników, szczególnie na Południu.

SH osiąga swoje cele poprzez szereg działań, jak: - rozwijanie bezpośrednich kontaktów z producentami, celem sprowadzania

produktów bez udziału pośredników i spekulantów; - zawieranie długoterminowych kontraktów, co ułatwia producentom planowanie i gwarantuje bezpieczeństwo ekonomiczne; ponadto odbiorcy Sprawiedliwego Handlu opłacają z góry dużą część należności; - gwarantowanie producentom uzyskania sprawiedliwej ceny za towary; pokrywa ona koszty produkcji (w tym godziwe utrzymanie producentów i ich rodzin), łącznie z wydatkami socjalnymi i na ochronę środowiska; - lobbing na rzecz zmiany istniejącego systemu handlu międzynarodowego na bardziej sprawiedliwy.

Korzyści ekonomiczne dla producentów są oczywiste. Oprócz tego organizacje SH spełniają bardzo ważną rolę w procesie rozwoju społecznego w państwach Trzeciego Świata, dbają o zachowanie praw człowieka oraz poszanowanie środowiska naturalnego.

Znaki Sprawiedliwego Handlu Gwarancja, że towar został wyprodukowany z zachowaniem zasad SH, jest istotna zarówno dla uczciwych sprzedawców, jak i dla konsumentów, którzy chcą postępować etycznie. Ujawnienie wiadomości o ukrytych kosztach społecznych nie leży oczywiście w interesie firm.

Dlatego organizacje SH przyznają znaki i certyfikaty Sprawiedliwego Handlu.

Najbardziej rozpowszechnionym jest międzynarodowy znak certyfikacyjny FLO zastrzeżony w Unii Europejskiej.

Prawo do jego użytkowania przyznawane jest przez niezależne organizacje

zrzeszone w Fairtrade Labelling Organization International (FLO). Kontrolują one, czy producenci i sprzedawcy przestrzegają standardów Międzynarodowej Organizacji Pracy, uczciwego wynagrodzenia pracowników, równego traktowania mężczyzn i kobiet, produkcji przyjaznej dla środowiska itp.

W Polsce jedyną organizacją uprawnioną do używania znaku FLO jest Stowarzyszenie Sprawiedliwego Handlu „Trzeci Świat i My”, które na potrzeby lokalne opracowało polską wersję znaku. Stowarzyszenie przygotowuje się do sprowadzenia na polski rynek produktów SH w maju b.r.

Warto wspomnieć o znaku fundacji Max Havelaar, która dała początek koncepcji oznaczania sprawiedliwych towarów. Obecnie jest on używany jedynie w Szwajcarii, w pozostałych państwach został zastąpiony znakiem FLO. Należy powiedzieć również o znaku Rugmark.

Od 1993 roku są nim oznaczane dywany, które na pewno nie zostały wyprodukowane przez dzieci-niewolników.

Nadzieje na przyszłość Według raportu opracowanego przez Biuro Rzecznictwa Sprawiedliwego Handlu w Brukseli produkty SH tworzą w Europie prężnie rozwijający się rynek. W przeciągu ostatnich 5 lat wartość obrotu wzrosła o przeszło 150% i wynosi 660 mln euro. Są sprzedawane w 56 700 supermarketach oraz przeszło 2800 World Shops - Sklepach Światowych, sprzedających niemal wyłącznie produkty SH. Z kolei raport Market & Opinion Research International, największej organizacji zajmującej się badaniem opinii publicznej w Wielkiej Brytanii, wskazuje, że od r. 2003 odsetek Brytyjczyków rozpoznających logo FLO wzrósł dwukrotnie i wynosi 50%.

Powyższe dane obrazują przemianę, jaka zachodzi w społeczeństwach krajów rozwiniętych. Konsument nie jest tylko egoistycznym łowcą okazji. Staje się odpowiedzialnym wyborcą, którego pieniądze mogą decydować o życiu i śmierci osób mieszkających tysiące kilometrów stąd. Myślę, że jeśli nawet towary SH są nieco droższe od innych, można wiele zmienić wydając na nie pieniądze. Poprzez etyczne zakupy będziemy mogli skuteczniej decydować o kształcie współczesnego świata.

manko

27

Etyk ei

Cenzura mediów Zgodnie z zapowiedzią w Manko 46 oraz misją naszej gazety, która ma wspierać m.in.: wolność słowa, kontynuujemy publikacje ocenzurowanych listów do redakcji.

List do „Dziennika” W n-rze 1 „Dziennika” zamieszczono wyniki sondażu na temat polityków i partii. Niestety muszę stwierdzić, że informacje nie są wiarygodne, z kilku powodów. Po pierwsze dlatego, że dane opinie uzyskiwano przez telefon, co jest bardzo zawodną metodą, bo nie wszyscy mają telefony stacjonarne i komórkowe, co podważa zasadę reprezentacji. Po drugie fachowcom wiadomo, że w Polsce nie chętnie odpowiada się na pytania oceniające partie i polityków.

Co więcej, podawane procenty mają sens tylko wtedy, gdy wiadomo od jakiej zbiorowości je obliczamy. Np. co innego, jeśli na daną kwestię odpowiedziało 100 proc. badanych, a co innego, jeśli tylko 20 proc. W opublikowanym w „Dzienniku” sprawozdaniu, brak jest tych danych. Jeśli więc podamy, że 80 proc. uważa, że dany polityk zasługuje na poparcie, a tylko 20 proc. z zapytanych wyraziło chęć odpowiedzi - to oszukamy czytelników, bo tak naprawdę znamy opinię jedynie 80 procent z 20 procent badanych.

Myślę, że nowy dziennik powinien dbać o swoją wiarygodność, wzorując się np. na. „Die Welt”, który unika podawania niewiarygodnych wyników.

(D.R.) Tzw. Niezależność NBP Niedawno było głośno wokół niezależności NBP. Jego prezes wielokrotnie mówił, że niezależność NBP jest zagrożona przez nowy układ polityczny.

Z tego by wynikało jednoznacznie, że obecnie NBP jest niezależny (pomińmy na razie od kogo). Tego rodzaju wypowiedzi prezesa, kilku ekonomistów oraz zaprzyjaźnionych mediów skłaniają do refleksji. Czy więc w latach 80-tych NBP był niezależny? Przecież w latach 1987-90 powstało wiele spółek, których właścicielami byli ludzie z aparatu administracyjnego, partyjnego i służb specjalnych. Kredyty przyznawano w błyskawicznym tempie na 3 proc. w skali rocznej. Większość tych kredytów nigdy nie była spłacona i przepadła, oczywiście, zgodnie z wprowadzonym 28

manko

prawem (przez zaprojektowane bankructwo, zmianę nazwy firmy, czy zagraniczne przelewy za fikcyjne dostawy czy usługi). Nasi prawnicy jakoś nie protestowali. Podobnie, gdy ówczesny minister, a obecny prezes NBP wbrew elementarnemu poczuciu racjonalności, zmienił w 1990 r. bez jakiegokolwiek porozumienia, oprocentowanie kredytu z 3 proc. na 55 proc. (!) i to z miesiąca na miesiąc. W ten sposób upadło wiele firm i PGR-ów (zwłaszcza tych najlepszych, bo to one brały kredyty na zakup najnowszych maszyn i surowców). Tak właśnie przejmowano majątki „niewypłacalnych” firm, odsprzedając je za bezcen zagranicznym inwestorom. Po 1990 roku NBP troszczył się nade wszystko, aby nie bankrutowały prywatne banki (nawet te, które specjalizowały się w nielegalnym transferze dewiz na granicę (sprawa Bogatina czy Bagsika).

NBP w ogóle nie interesował fakt, że projekty polskie, które uzyskiwały nagrody na międzynarodowych wystawach, nigdy nie otrzymały pomocy finansowej, aby możliwe było uruchomienie produkcji przemysłowej. Świetne projekty trzeba było tanio sprzedać np. japońskim czy amerykańskim firmom zagranicznym. Tymczasem odpowiednik naszego NBP w USA tzw. FED pod wieloletnim kierownictwem prof. Greenspana, ma w statucie nie tylko umacnianie wartości dolara, lecz również R E K starania o rozwój gospodarki USA. Mówi się też, że gwarantem niezależności NBP ma być to, aby kierownictwo nie znajdowało się w rękach ludzi związanych z partiami politycznymi.

Jednak sam prezes oraz

kilku członków Rady Polityki Pieniężnej to byli członkowie PZPR. Wiemy też, że prezesi NBP, Pani Gronkiewicz-Waltz i Pan prof. Balcerowicz byli związani z Unią Wolności czy to z partiami pod zmienionymi nieco nazwami. Zresztą, wystarczy zajrzeć do Encyklopedii PWN (2003) gdzie przy nazwisku prof.

Balcerowicza na pierwszym miejscu wymienia się słowo „polityk”. A więc cały rozgłos wokół NBP był odwróceniem uwagi od innych spraw, ciekawe jakich?

WR L

A

M

A

Etyk ei

Polski fenomen prof. dr hab.

Ryszard Dyoniziak

W ostatnim półroczu dokonało się coś co nie pozwala spokojnie spać niektórym politykom, ich doradcom czy związanymi z nimi publicystami. Mianowicie przed wyborami do Sejmu i wyborami prezydenta zaczęto na szeroką skalę rozpowszechniać opinię (przekazywaną również do mediów zagranicznych, jako prawdę absolutną), że po zmianie parlamentu i rządu, nastąpi załamanie gospodarki, zagraniczni finansiści zaczną wycofywać inwestycje, sprzedawać posiadane w Polsce akcje, że nastąpi wzrost bezrobocia, że pojawią się konflikty z Unią Europejską i sąsiadami Polski. Zapowiadano po prostu totalną klęskę gospodarczą.

Powstał nowy parlament i nowy rząd (nieważne czy go ktoś lubi czy nie, interesują nas fakty) i co się stało?

Absolutny szok ogarnął niektórych polityków i publicystów. Dziś już wiemy, że polepszyły się stosunki z Unią Europejską, (pamiętajmy, co mówił w 2004 r.

Jan Rokita, że „Nicea albo śmierć”), nikt dziś nie wypowiada tak mocnych słów.

Unia podjęła polską inicjatywę, pierwszą od czasów powstania Unii, postulującą współpracę w dziedzinie gospodarki

energetycznej. Wprawdzie nie wszystkie nasze propozycje zostały przyjęte ale na tym polegają negocjacje, że obie strony na razie muszą z czegoś zrezygnować. Chociaż polski postulat, aby w Unii obowiązywała zasada nawiązująca do znanego dzieła francuskiego pisarza „jeden za wszystkich wszyscy za jednego” - Francuzów rozczuliła, co zdecydowanie poprawiło klimat polityczny w gremiach kierowniczych Unii.

Jednak fenomen polski, wyciszany przez ludzi, którzy bardziej kochają iluzje niż fakty, objawił się nade wszystko w gospodarce. Zmniejszyło się bezrobocie, Polska ma najniższą w Europie Zachodniej i Środkowej inflację, nie notowaną w naszej historii od 1918 roku.

Zwiększyły się dochody banków, zwłaszcza prywatnych (nawet o 30 proc.

- jest to zjawisko nieznane w Europie Zachodniej, gdzie nawet 2 proc. wzrostu jest wielkim wydarzeniem). Również przeciętne dochody ludności wzrosły (oczywiście nie zmienia to faktu, że ok. 20 proc. rodzin żyje ciągle

w niedostatku), zwiększają się zakupy cudzoziemców w Polsce, rosną dochody z turystyki, a wielkie firmy zagraniczne uruchamiają nowoczesne fabryki urządzeń elektronicznych i sprzętu AGD. Wzrosła cena nieruchomości, buduje się wiele nowych wieżowców i osiedli prywatnych, a wszystko to ma miejsce wbrew przewidywaniom tzw. elit i doradców m.in. w osobach Pana Orłowskiego i Pana Winieckiego, nie mówiąc już o wielu „specach” kreowanych przez niektóre media. „Eksperci” bankowi wieszczyli, że dojście do władzy nowej ekipy, spowoduje spadek wartości złotego. Stało się odwrotnie. Inwestorzy zagraniczni wiedzą, że w Polsce mogą zarobić więcej niż w Europie Zachodniej. Takich „ekspertów” powinno się wysłać na zieloną trawkę.

Nas tu interesuje problem poznawczy: dlaczego tak się rozminęły opinie od stanu rzeczywistego, mimo wciąganych do gry politycznej zagranicznych dziennikarzy.

To fascynujący problem naukowy. Trzeba będzie stworzyć teorię, która wyjaśni, dlaczego wielki wzrost cen ropy naftowej nie spowodował kryzysu naszej gospodarki, dlaczego dokonane zmiany polityczne nie spowodowały skutków negatywnych przepowiadanych przez tzw. ekspertów.

Kogo lansuje TVN? Co należy zrobić, aby być zauważonym i promowanym przez TVN? Trzeba mieć osiągnięcia czy zasługi? Trzeba być specjalistą czy wzorem w swojej dziedzinie? Niestety nie, wystarczy na przykład być córką znanego polityka.

Najpełniej widać to w programie „Taniec z gwiazdami”, który reklamuje się jako: „wyjątkowe taneczne show z udziałem popularnych gwiazd i mistrzów tańca”. Kto jest jedną z tych gwiazd? Ola Kwaśniewska, której jedyną zasługą jest bycie córką byłego prezydenta RP. Nie tylko TVN, pomaga w promocji tej „gwiazdy”. Od dłuższego czasu robią to tabloidy, w których ślady poszedł TVN. Przykład córki prezydenta nie jest osa-

motniony. Gwiazdą tabloidów, jest od niedawna córka niedoszłego prezydenta RP Kasia Tusk, wzbogacająca takie pisma jak Gala i Fakt. Ten ostatni rozpisywał się, w czym Kasia wystąpi na studniówce informując też, że poloneza, w pierwszej parze zatańczy z dyrektorem szkoły. Jak widać, podobne kryteria wyboru gwiazd stosują dyrektorzy niektórych szkół.

Również w tym przypadku w ślady brukowców poszedł TVN, zapraszając ją do uczestnictwa w programie „Dzień dobry TVN”.

Oczywiście, nie byłoby prawdą twierdzenie, że aby uzyskać tytuł gwiazdy w TVN, trzeba być koniecznie córką polityka. Otóż można być też jego żoną.

Nowym światowym ekspertem w zakresie stylu i mody, programu „Lekcja stylu” na antenie „TVN Style” została Jolanta Kwaśniewska (specjalistka ds. przejrzystości Fundacji), którą według portalu gazeta.pl (Gazeta Wyborcza) zapamiętaliśmy jako elegancką, inteligentną i wrażliwą kobietę. Tak to zapewne wielka sztuka gustownie się ubierać mając na to (tysiące złotych miesięcznie i opłacanych przez podatników stylistów i wizażystów. Oczywiście, nie było by też prawdą twierdzenie, że aby zostać gwiazdą czy ekspertem TVN trzeba być rodziną znanego polityka. Ważne jest też, z jakiej partii jest ten polityk. ls manko

29

Etyk  zni R

Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania Akademii Ekonomicznej w Krakowie

MBA

Kościół katolicki, a odpowiedzialność w biznesie Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Krakowie gościła niedawno w swoich progach wybitnego teologa, filozofa i publicystę, ojca Macieja Ziembe. Przyjechał aby wygłosić prelekcje pt. Etyka I ekonomia - XX wieków nieporozumień. Ponieważ Stowarzyszenie Manko, poprzez udział w Lidze Odpowiedzialnego Biznesu, jest zaangażowanie w tematykę etyki w biznesie, tym bardziej cieszymy się, że ten powszechnie znany i szanowany dominikanin przyjechał właśnie do Krakowa.

Będąc osobą duchowną, ojciec Ziemba położył szczególny nacisk na powiązanie jakie istnieje pomiędzy światem biznesu, a religią katolicką.

Co ważne, jest ono bardzo silne. Wiele osób uważa, ze Kościół Katolicki to instytucja, której do gospodarki, a tym bardziej wolnego rynku, bardzo daleko. Pojawiają się głosy, ze utożsamiana z wiarą solidarność przeszkadza w rozwoju przedsiębiorczości. To zwyczajne pomówienie. Wolny rynek jest osadzony w kulturze chrześcijańskiej. To z niej wywodzą się jego korzenie. Praca jest dla chrześcijanina równie ważna jak rodzina, gdyż daje mu możliwości utrzymania najbliższych i spełnienia się, dobrego wykorzystania talentów.

Trzeba jednak pamiętać o tym, żeby nie przegapić bardzo ważnej kwestii: gospodarka nie może być poddana dehumanizacji. To ludzie są jej największą siłą i w nich tkwi źródło sukcesów. Nie można pozwolić na to, żeby zwyciężali tylko Ci, którzy są najbardziej brutalni, czy też krzykliwi, natomiast pozostali wyłącznie na nich pracowali. Kościół mówi jasno, że wszyscy powinni mieć szanse rozwoju. Twierdzenie to nie stoi w sprzeczności z ideą wolnego rynku, gdyż właśnie szerokie możliwości stanowią jej podstawę.

Dla ojca Ziemby ważne jest, aby państwo nie mieszało się zbytnio do gospodarki. Im jego wpływ jest większy, tym łatwiej o działania korupcyjne, niszczące ducha prawdziwej przedsiębiorczości. A przecież nie o to chodzi.

Kwestia roli państwa powinna być szybko uregulowana.

Szczęśliwie, coraz więcej osób interesuje się ideą biznesu odpowiedzialnego społecznie. Następuje powrót do moralności, nielegalne oprogramowa30

manko

nie staje się coraz częściej powodem do wstydu. Rośnie również zainteresowanie ekologią. To jak wygląda planeta, na której żyjemy, jest dla nas coraz ważniejsze. Wiele rzeczy pozostaje jednak do zmienienia, lub ulepszenia.

Przede wszystkim prawo powinno być jasne i wspierające, a nie dyskryminujące przedsiębiorczych ludzi. Potrzebna jest również zmiana mentalności, przyzwyczajenie społeczeństwa do tego, że w tych dynamicznych, zaradnych jednostkach drzemie siła całego narodu.

Oczywiste jest, ze nigdy nie uda się osiągnąć takiego stanu, w którym wszyscy uczestnicy rynku graliby uczciwie.

Ale wystarczy, ze nieuczciwe zagrywki znajda się w mniejszości, będą jedynie marginesem, wówczas atmosfera biznesowa ulegnie znacznej poprawie. Otwiera się tutaj pole do działania dla chrześcijan, którzy dzięki sile czerpanej z wiary mogą budować przyszłość swoją i innych osób.

Ważną kwestią, na którą dominikanin zwrócił uwagę, jest opłacalność etyki. Przede wszystkim gwarantuje ona rozwój. Przedsiębiorcy, którzy nie chcą dawać łapówek, powinni postawić na innowacyjność. Dzięki temu pojawią się na nowym polu działalności, zapewniaą sobie możliwość uczciwego tworzenia wartości dodanej. W odpowiedzialnych firmach występuje lepsza współpra-

ca pomiędzy zatrudnionymi osobami, mniej jest też konfliktów. Jasno określone zasady dotyczące pracowników ograniczają wydatki na kontrole oraz negocjowanie warunków kontraktu.

Duże znaczenie ma również przepływ informacji. Etyka widziana jako dzielenie się wiedzą i pomysłami pozwala na lepsze wykorzystanie zasobów i szybsze osiągniecie celów.

Warto pamiętać o tym, że chociaż katolicyzm narodził się dwa tysiące lat temu, a jego korzenie sięgają jeszcze głębiej w studni dziejów, potrafi on odnosić się do współczesności. Na tym polu nie ma konfliktów.

Michal Krzak współpraca Magdalena Petryniak



manko

31

Kąt k

Białoruś po „wyborach”...

19 marca 2006 roku odbyły się „wybory” na Białorusi. „Wybory”, które po raz kolejny miały udowodnić, że Białorusini tak naprawdę nie mają możliwości wybierania i wpływu na polityke w swoim państwie. Ta „niemożliwość” dla człowieka kochającego wolność i autonomię jest nie do zniesienia. Nic więc dziwnego, że dziesiątki tysięcy takich ludzi postanowiło - nie bacząc na zastraszanie w przeddzień wyborów - zaprotestować lub - jak niektórzy mówią - czynić „rewolucję”...

Po co była ta „rewolucja”? Jaki sens miało to wielkie - aż tak wielkie - ryzyko? Po co były demonstracje 19 i 25 marca, 26 kwietnia oraz 1 maja? Jaki był sens tego namiotowego miasteczka, do zniszczenia którego wystarczyło 15 minut?

Powietrze wciąż takie same: nadal pozostaje ono zanieczyszczone kłamstwem propagandowym, atmosfera wciąż nieznośnie ciężka, a klimat okropnie „umiarkowany”. Czysty ogień wolności, który na chwilę zapłonął w sercach Białorusinów, teraz tylko „kopci”, a płomień nadziei powoli traci swoje ciepło i moc.

Koszta rewolucji - to setki studentów, powypędzanych z uczelni państwowych, mnóstwo pobitych i okaleczonych w nierównej walce z wrogami wolności, litry łez, przelanych przez matki i krewnych tych, co ucierpieli podczas demonstracji.

Jaki więc sens tej „rewolucji”? Być może, przybliżyła ona polityczną „odwilż”, może, nieco zmiękczyła reżim autorytarny? Dobrą odpowiedzią na to pytanie jest niedawny atak mińskiego komitetu wykonawczego na elitarny tygodnik „Nasza Niwa”, który akurat w tym roku obchodzi stulecie swego założenia...

I co, same minusy? Aby zrozumieć sens tych dramatycznych wydarzeń na Białorusi pragmatyczne myślenie nie wystarczy. Potrzeba do tego coś w rodzaju „duchowej intuicji” i mocnej wiary w sens jakiegokolwiek gestu na rzecz wolności i sprawiedliwości. Sięgnijmy do klasyka białoruskiego, wybitnego pisarza

i poety Uładzimiera Karatkieviča. Oto co mówi on ustami jednego ze swoich bohaterów, Alesia Zahorskiego: „W warunkach niewoli ginie duch...” Odpowiedź ta zostaje adresowana bliskiemu duchowo i światopoglądowo Mścisławowi, gdy ten nie bez racji zauważył, że decydując się na powstanie (chodzi o powstanie styczniowe 1864 r.) „możemy zaprzepaścić wszystko to, co osiągnęliśmy z tak wielkim trudem”.

Warto zauważyć, że wszystkie te dyskusje, które się toczą w przeddzień powstania 1863-64 między bohaterami powieści Karatkieviča „Kłosy pod twoim sierpem”, treściowo są niemalże identyczne z dyskusjami, toczonymi w przeddzień białoruskich wyborów 2006: czy jest sens uczestniczyć w powstaniu / czy jest sens uczestniczyć w wyborach; czy jest sens iść do ludzi i przekonywać do lepszego życia; czy samo powstanie ma sens / czy wybory mają sens, jeśli - w obu przypadkach - szańce na zwycięstwo są niemalże równe zeru?... „W warunkach niewoli ginie duch” - oto lapidarna odpowiedź na te wszystkie pytania. Odpowiedź Karatkieviča wyjaśnia i uzupełnia współczesna pisarka białoruska, Alena Brava: „To my sami nosimy w sobie swój własny GUŁAG i Oświęcim. Kraty nie są na zewnątrz”.

Tę prawdę przypieczętowuje trafne spostrzeżenie kubańskiej pisarki-dysydentki Zoe Valdes: „Każdy z nas nosi w swej dusze swego Castro” Nie zwyciężyliśmy tym razem nad reżimem. Być

PIOTR RUDKOUSKI jest dominikaninem, absolwentem teologii PAT i studentem filozofii UJ, publicystą białoruskiego czasopisma filozoficznospołecznego „Arche”, internetowej „Gazety Stowarzyszenia Białoruskich Intelektualistów”oraz katolickiego pisma z Mińska „Nasza Wiera” Opiekun białoruskojęzycznej grupy w ramach dominikańskiego duszpasterstwa „Beczka” w Krakowie. Naukowo zajmował się m.in. białoruską ideologią państwową, propagandą telewizyjną i świadomością Polaków na Białorusi.

Artykuły można przeczytać na stronach: http://arche.home.by/index.html, http://belintellectuals.com/about.php http://media.catholic.by/nv/n30/aboutus.htm 32

manko

może, wciąż jesteśmy w mniejszości.

Ale poprzez swoją obywatelską aktywność zabiliśmy niewolnika, który drzemie w otchłaniach naszej duszy, zablokowaliśmy ekspansję GUŁAGu i połamaliśmy kraty, które znajdują się wewnątrz nas. W taki to sposób pojmuję przesłanie Karatkieviča, Bravy i Zoe Valdes, które zostało niejako specjalnie adresowane Białorusinom z okazji wyborów-06, które w rzeczywistości nie były wyborami, tylko etapem walki o możliwość wybierania.

W tym miejscu wypada przytoczyć raz jeszcze słowa niezapomnianego Karatkieviča. Jeden z jego bohaterów wypowiada takie słowa: „Być Polakiem - to znaczy walczyć o wolność innych”.

W innej sytuacji można by było ograniczyć się do uwagi, że powyższe słowa świadczą po prostu o „ksenofilii” białoruskiego pisarza. Istotnie, o jego szczerej miłości do każdego narodu (w tym też do narodu rosyjskiego), połączonej z żywiołową i namiętną miłością do swojego białoruskiego narodu świadczy niemalże każdy jego większy utwór. Ale nie po to przytoczyłem te słowa, by prezentować światopogląd Karatkieviča, tylko dlatego, że on trafnie nazwał postawę wielu Polaków, którzy się zaangażowali na rzecz walki o wolność białoruskiego narodu. My, jako Białorusini, jesteśmy bardzo poruszeni postawą takich osób, jak były ambasador Mariusz Maszkiewicz czy dziennikarka „Gazety Wyborczej” Weronika Samolińska, którzy za swoją solidarność z wolną Białorusią poszli nawet do więzienia.

W rzeczy samej, każdy gest, każda deklaracja lub akcja solidarności z Białorusią, jest niezwykle cenna i budująca.

Tak więc, kończąc tą refleksję, chcę, jako Białorusin, jako człowiek i jako chrześcijanin, pochylić czoło przed wszystkimi Polakami i Polkami, którzy zechcieli żyć zgodnie z zasadą: „Być Polakiem to znaczy walczyć o wolność innych” i zastosowali tę zasadę w odniesieniu do Białorusinów.

Piotr Rudkouski

Wilrw

WEZWAŁ MNIE ALLAH... „La illaha il’Allah, Muhammad Rasul’ullah.” - „Nie ma Boga oprócz Allaha, a Muhammad jest jego prorokiem” dzień w dzień, od niemal półtora tysiąca lat za pomocą tej krótkiej formuły, zwanej szahadą, miliony muzułmanów wyrażają swoją wiarę. Ujmuje ona w sobie całą kwintesencję tego, czym jest Islam, mówi bowiem o uznawaniu tylko jednego Boga, którym jest Allach. O tym, jak ważna jest w tradycji muzułmańskiej świadczy fakt, że wypowiedzenie jej w obecności świadków, jest równoznaczne z przejściem na Islam.

Niedługo miną dwa lata odkąd Maja1, ujmująca swoim dojrzałym sposobem bycia, studentka jednej z krakowskich uczelni, dokonała właśnie tego aktu.

Zrzekła się tym samym chrześcijaństwa i z całą gorliwością uwierzyła w Allaha.

Ciekawa decyzja w czasach, gdy na hasło „islam” automatycznie staje nam przed oczyma obraz hasających z karabinami po pustyni fanatyków i obładowanych ładunkami wybuchowymi samobójców.

Nie ulega chyba wątpliwości, że w przypadku Mai ciąg skojarzeń musiał wyglądać „nieco” inaczej, że dostrzegła w tej religii coś wartościowego...na tyle wartościowego, że odrzuciła katolicyzm, w którym przecież wyrosła.

Czym więc jest islam? Czy jest wiarą opętanych morderców, czy może pobożnych ludzi, miłujących pokój? Dla Mai bezsprzecznie tym drugim.

Zgodnie z tradycją jest to religia oparta na pięciu fundamentach, zwanych „filarami islamu”. Pierwszym z nich jest wspomniana wyżej szahada, a więc muzułmańskie wyznanie wiary. Każdy pobożny muzułmanin powinien powtarzać ją jak najczęściej, by nigdy nie zapominać, że istnieje tylko Jeden Jedyny Bóg. Druga część formuły mówi o tym, że nauczanie Muhammada, zawarte w Koranie jest objawieniem Allaha.

W związku z tym wszystko to, co przekazuje Święta Księga jest wyrazem boskiej woli. Stąd na przykład tak ostry sprzeciw wobec sławetnych karykatur Muhammada. Zgodnie z zapisem koranicznym przedstawianie wyobrażeń zarówno Boga, jak i ludzi jest zakazane. Zachodnie „dzieło” uderzyło więc w muzułmanów nie tylko dlatego, że naśmiewało się z ich Proroka, ale także dlatego, że brutalnie naruszyło jeden Imię ze względów bezpieczeństwa zostało zmienione.

2 Nie są to jednak duchowni, w naszym znaczeniu tego słowa, gdyż w islamie brak jest warstwy kapłańskiej.

1

z ważniejszych boskich zakazów.

Drugim fundamentem islamu jest modlitwa, którą należy odmawiać pięć razy dziennie z twarzą skierowaną ku Mekce. Każdy z nas ma chyba w głowie obraz muzułmanina, który przyklękając na niewielkim dywanie bije głębokie pokłony. Rozmowa z Bogiem powinna się odbywać w stanie rytualnej czystości.

Stąd wspomniany dywanik modlitewny, a także zwyczaj obmywania się przed modlitwą. Tradycyjnie najbardziej uroczyste modlitwy odprawia się w piątek, który jest w związku z tym swoistym odpowiednikiem naszej niedzieli. Wtedy to imamowie2, którzy zwyczajowo przewodzą modlitwie, wygłaszają kazania do wiernych. W czasie każdej zbiorowej modlitwy z przodu ustawiają się mężczyźni, a dopiero za nimi kobiety. Taki stan rzeczy uzasadniany jest tym, że

płeć piękna ma jakoby rozpraszać mężczyzn, uniemożliwiając tym samym skupienie potrzebne do rozmowy z Bogiem.

Mnie zawsze zastanawia tylko, dlaczego nie została wzięta pod uwagę sytuacja odwrotna, w której to opaleni, przystojni muzułmanie w stylu Muhammada Ali przyciągaliby uwagę kobiet. No cóż, biorąc pod uwagę wielowiekową dyskryminację kobiet w naszej własnej kulturze, taki sposób myślenia niestety nie budzi zdziwienia.

Wracając jednak do podstaw islamu należy wymienić nakaz składania jałmużny, która w wielu muzułmańskich krajach ściągana jest przez państwo, a także nakaz poszczenia w okresie miesiąca ramadan. Co ciekawe ten bardzo ścisły post zakazuje spożywania zarówno pokarmów i napojów, co wydawać by się mogło wręcz niewykonalne w warunkach życia na pustyni. Poszczenie trwa jednak od brzasku do zachodu słońca, więc pozostaje noc, kiedy można zaspokoić głód i pragnienie.

Ostatni filar islamu stanowi pielgrzymka do Mekki, którą każdy muzułmanin, o ile dysponuje odpowiednimi środkami, powinien odbyć przynajmniej raz w życiu. Tam, przywdziawszy białe szaty na znak pokory, należy udać się do świątyni zwanej Al-Kabą, gdzie umieszczony jest Czarny Kamień. Został on zgodnie z tradycją przyniesiony z nieba. manko

33

Wilrw Umieszczono go w meczecie, który miał wybudować Abraham na miejscu pierwszej świątyni wzniesionej przez Adama.

Skąd u muzułmanów „nasz” Abraham, czy też „nasz” Adam? Dla wielu czytelników zapewne zaskoczeniem będzie, że nie tylko nie są to jedyne postacie biblijne pojawiające się w Koranie, ale że istnieje cała masa innych wątków chrześcijańskich, z opowieściami o Chrystusie na czele, które są w nim obecne. Islam uznaje się, bowiem za kontynuatora judaizmu i chrześcijaństwa, dlatego też do swoich świętych

ksiąg, prócz Koranu, zalicza Cztery Ewangelie, Torę, Psalmy Dawida oraz Zwój przekazany Abrahamowi. To, co zarzuca natomiast tym dwóm wielkim religiom to zniekształcenie przekazu Boga i z tego powodu przyjmuje swoją wersję wydarzeń biblijnych. Jezus jest, więc nie Zbawicielem, a prorokiem. Nie umiera i nie zmartwychwstaje. Jest natomiast uważany za jednego z najważniejszych proroków i stąd nazywa się go pieczęcią świętości. Maryja jest również bardzo ważną dla muzułmanów postacią, o czym świadczy chociażby fakt, że

jest jedyną w Koranie kobietą wymienioną z imienia.

Podobieństw między islamem, a naszą religią jest bez liku. To zagadnienie dokończymy już jednak w następnym numerze. Ponadto udamy się w podróż w świat Koranu, muzułmańskiego prawa, czyli shari’atu, a także islamu praktykowanego na co dzień, przez zwykłych ludzi. W naszej „wyprawie” zahaczymy także o temat jihadu, który nie do końca słusznie cieszy się złą sławą, ...

Zamiana chrześcijaństwa na islam czyli rzecz o Polakach- konwertytach Młodzi Polacy przechodzą na islam. Młode Polki przechodzą na islam - nie z miłości do napotkanego przedstawiciela tej cywilizacji, ale dlatego, że męczy je otaczający świat w plastikowym opakowaniu, jak same mówią, dlatego, że szukają przyjaciół i romantyzmu. Laik zada sobie pytanie, jak to: romantyzm w islamie? W wielożeństwie?

W drobiazgowych targach ślubnych?

Dzięki programowi HESP (Higher Education Support Program), sponsorowanemu przez Open Society Institute, Budapeszt Ioana Bunescu i ja rozpoczęłyśmy dwa lata temu badania pt.: „Dlaczego Polacy przechodzą na islam?”

Badania te polegały na tzw. wywiadach pogłębionych, opartych na przygotowanym uprzednio scenariuszu. Studenci UJ, którzy brali czynny udział w badaniach mieli za zadanie ustalić, jakie są przyczyny zmiany religii, a także jak wyglądał proces decyzyjny. Literatura specjalistyczna1 podaje, że konwersja jako taka jest zmianą radykalną, prowadzącą do porzucenia jednego, starego

porządku na rzecz drugiego, nowego i często skrajnie różniącego się od tego wcześniejszego. Konwertyta odcina więzy, łączące go z poprzednim życiem na rzecz zupełnie nowej tożsamości. Czy tak było naprawdę? Ba, czy to możliwe?

Znałam kilku polskich muzułmanów, którzy jednocześnie obchodzili Święta Wielkanocne czy uczestniczyli w kolacji wigilijnej, a także przestrzegali postu w miesiącu ramadan. Inni faktycznie starali się porzucić poprzednie przyzwyczajenia, ale robili to albo bardzo powoli albo dość wybiórczo. Niewielu dokonało radykalnego cięcia.

Kolejnym pytaniem, było dlaczego właśnie islam.

R E K L A M A Czy dlatego, że globalizacja poDROGI STUDENCIE!!! zwala ludziom SZUKASZ ATRAKCYJNEJ PRACY? przebierać w Z MOŻLIWOŚCIĄ WYSOKICH ZAROBKÓW CO MIESIĄC? ofertach religijnych duchowego JUŻ ZNALAZŁEŚ!!! supermarketu, ZNANE WYDAWNICTWO POSZUKUJE SPECJALISTÓW DS. PROMOCJI I REKLAMY. w tym również ZADZWOŃ DO PRZEDSTAWICIELA ofertach wydaA NAPEWNO NIE BĘDZIESZ ŻAŁOWAŁ!!! wałoby się , egzotycznych, czy JEŚLI MASZ KOMÓRKĘ też był to rezulMOŻESZ ZOSTAĆ KONSULTANTEM TELEFONICZNYM!!! tat świadomych poszukiwań ZADZWOŃ KONIECZNIE NA MÓJ NUMER!!! tel. 0 696 666 580 - Damian Kaleta i zachwytu tą zgłoszenia wyłącznie telefoniczne właśnie konkretod poniedziałku do czwartku od godz. 9.00 do 16.00 ną religią?

34

manko

Polskie muzułmanki odrzucają plastik i komercję Badani, w większości atrakcyjne kobiety (ale takie, które przeszły na islam NIE z powodu małżeństwa) pokazali nam, jak bardzo złe notowania ma ta religia i jak nieświadomie internalizujemy papkę medialną serwowaną nam dzień po dniu, niezależnie od naszego intelektualnego przygotowania (wśród badaczy znaleźli się też orientaliści). Dziewczęta, gł. studentki, niemal jednym głosem

Wilrw

podkreślały fakt, że zawsze były osobami skromnymi, które nie mogły odnaleźć się w tłumie porozbieranych sztucznych tworów płci żeńskiej. Że nie podobało im się, jaką rolę mają pełnić w nowym świecie obok metroseksualnych mężczyzn, rolę, o jaką walczą feministki - niezależnych, wolnych kobiet. Niezależność i wolność nowych muzułmanek polega bowiem, jak mówią, na czymś innym - na wolnej duchowości możliwej dzięki faktowi, że mężczyzna w islamie MUSI przejąć absolutną kontrolę nad sprawami ekonomiczno-finansowymi (przy czym kobieta, która pracuje, nie ma obowiązku oddawać swych zarobków na dom). Nie zgadzając się na bezwarunkowy przymus bycia silną kobietą (silną ekonomicznie), polskie muzułmanki rozpoczęły poszukiwania religijne. Dziewczęta, pytane o prawa kobiet w islamie (zwłaszcza w kontekście obrzezań czy tzw. honorowych morderstw), odpowiadały, że wiele zachowań uważanych powszechnie za islamskie nie ma żadnego uzasadnienia w Koranie czy hadisach2. To lokalne przedislamskie tradycje, z którymi w wielu przypadkach walczą zarówno mufti3, jak i powoli powstające w krajach muzułmańskich NGO`sy. Również fakt, że kobieta dziedziczy mniej, wytłumaczono jako rzecz zupełnie naturalną, skoro to mężczyzna ma bezwzględny obowiązek zapewnienia dobrobytu gospodarstwu domowemu - gdyby obowiązkiem tym obarczona

była kobieta, dziedziczyłaby więcej.

W Polsce muzułmanie nie chcą czterech żon, chcą jasności.

Mężczyźni konwertyci podkreślali wielokrotnie fakt jednoznaczności i jasności nakazów islamskich, kontrastując je z nieokreślonością nakazów katolickich. Często powoływali się na zakaz intoksykacji (Koran zabrania picia alkoholu, ale rozciągnięto ten zakaz na wszelkie środki odurzające). Gdy muzułmanin pije - grzeszy, gdy pije katolik- właściwie nie wiadomo, jak powiedział jeden z badanych. Islam jest ich wewnętrznym strażnikiem, który nieustannie czuwa i koryguje - a tego najwyraźniej nasi respondenci szukali, zanim podjęli decyzję o konwersji. Owej konkretności, jednoznaczności i dookreślenia. Co ciekawe, inny respondent, dodał, że dzięki temu, iż islam to porządek polityczno-prawno-społeczno-religijny, nie można go wyrzucić z żadnej sfery

życia, co sprawia, że np. muzułmański polityk nie może postępować niemoralnie, tłumacząc, że polityka wymaga czasem nieczystych zachowań.

Polityk muzułmański musi trzymać się nakazów islamu w każdej sytuacji i nic nigdy go z tego nie zwalnia.

Pytanie o wielożeństwo konwertyci przyjmowali z uśmiechem politowania - żaden z badanych nie był nim zainteresowany, Codzienność konwertytów w Polsce bywa trudna - odchodzą przyjaciele, przechodnie zaczepiają dziewczęta (zasłonięte chustami) . Ale i tu są wyjątki - dla jednej z dziewcząt matka gotuje oddzielny obiad (bo muzułmanie, podobnie jak żydzi, nie jedzą wieprzowiny. Inna muzułmanka, dzięki nieoczekiwanemu wstawiennictwu ochroniarza ze swojej uczelni, dostała oddzielną salę do modlitwy.

Polski islam polskie chrześcijaństwo polski judaizm Niestety, brak miejsca, by opisać różne reakcje, z jakimi zetknęli się konwertyci. Warto jednak podkreślić, że nasi polscy muzułmanie negocjują z rzeczywistością warunki, na jakich będą wyznawać islam i warunki te zależą w dużej mierze od nas samych - i jaki to będzie islam. Czy odrzucony, a zatem radykalizujący się w poszukiwaniu miejsca dla siebie, czy europejski, który w pluralistycznym i wieloreligijnym społeczeństwie znajdzie dla siebie nieizolowane miejsce, a jego wyznawcy w spokoju będą mogli dążyć do realizacji swych marzeń religijnych, które niczym nie różnią się od marzeń pobożnych chrześcijan czy żydów.

Aleksandra Łojek-Magdziarz

np. Snow D.A., Machalek R., The Sociology of Conversion, [w] Annual Review of Sociology, Vol. 10, 1984.

2 Koran i hadisy (tzw. Sunna) to dwa główne, ale nie jedyne, źródła prawa muzułmańskiego, regulujące zachowania muzułmanów. Koran to dla muzułmanów nie tylko Słowo Boże, ale i rodzaj kodeksu prawnego. Hadisy natomiast to rodzaj sprawozdania z życia i postępowania proroka Muhammada, który jest wzorem (szahidem) do naśladowania i gdy muzułmanin nie wie, jak postąpić w danej sytuacji, wtedy kieruje się hadisami. Muzułmanie często znają setki hadisów na pamięć i potrafią się nimi przerzucać, gdy dojdzie do sporu interpretacyjnego.

3 mufti - prawnik muzułmański, który ma prawo wydawania fatw, czyli werdyktów religijnych, regulujących sprawy , które w Koranie czy hadisach nie są jednoznacznie wyjaśnione, chociażby z powodu nieistnienia w czasach spisywania Koranu różnych zjawisk czy technologii. Mufti musi być absolwentem uniwersytetu, ponadto musi skończyć specjalny kurs (coś w rodzaju aplikacji radcowskiej). Warto podkreślić, że niemal wszyscy mufti na świecie potępili jednoznacznie i ostro wszelkie zamachy samobójcze rzekomo inspirowane islamem.

1

manko

35

Wilrw

TYBET A WOLNOŚĆ CZŁOWIEKA „[...] Religia jest trucizną. Ma dwie olbrzymie wady: niszczy rodzaj ludzki [...] i hamuje postęp. I Tybet, i Mongolia zostały nią zatrute.”

Mao Zedong Buddyzm. Religia? Filozofia? Bez względu na odpowiedź, powyższy cytat o wyraźnie nienawistnym zabarwieniu neguje nie tylko wolność wyznania, wyboru, ale wolność w ogóle. Hasło to poruszyło pierwsze elementy domina, których skutkiem w dalszej perspektywie było ludobójstwo narodu tybetańskiego. Narodu, w którym uczucie współczucia i miłości dla wszystkich istot wyznacza przez wieki właśnie buddyzm.

Tybet potęgą polityczną i duchową Najstarszą na Ziemi po kulturze Aborygenów, jest licząca sobie 20 tysięcy lat kultura Tybetu. Groźne i wojownicze plemię wskutek swoich religijnych praktyk stało się społeczeństwem wysoce rozwiniętym duchowo.

Okres świetności przypada na VII wiek, kiedy to Tybet był wielkim mocarstwem rozciągającym się na odcinku 2 500 km od wschodu do zachodu. W 763 roku podbił Chiny, zajmując ówczesną stolicę - Chong’anie. Wtedy też buddyzm stał się religią panującą.

Istotą buddyzmu jest odrzucenie uczucia gniewu oraz rozwijanie miłości i współczucia. Praktyka ta wiąże się z wykroczeniem poza własne ego, uwolnieniem się od strachu przed śmiercią i przemijaniem, oraz wyzbyciem się przywiązania do rzeczy i potrzeby gromadzenia ich. Ostatecznym celem praktyki jest odnalezienie prawdziwej natury umysłu i całkowite uwolnienie się od cierpienia.

Bezsilna walka o wolność W XIII wieku Tybet i Chiny znalazły się pod panowaniem imperium mongolskiego. To właśnie wówczas rozpoczęły się roszczenia Chin, które uznały Tybet za część własnego państwa. Stanowisko takie jest równie błędne co twierdzenie, że Polska jest częścią Rosji. W 1949 roku komunistyczne władze ChRL z Mao Zedongiem na czele skierowały Chińską Armię Ludowo-Wyzwoleńczą na teren „zacofanego” Tybetu, pod pretekstem wprowadzenia tam „postępu”. Rozpoczął się on wraz z polityką „Wielkiego Skoku” - czyli próbą zastąpienia produkcji rolnej wytwarzaniem stali i wprowadzenia systemu komunistycznego. Tysiące Chińczyków i Tybetańczyków zginęło wówczas w wyniku głodu. Kolejnym pomysłem w drodze do postępu był tzw. Ruch Czterech Oczyszczeń - usunięcia czterech elementów starego porządku: kultury, polityki, idei, 36

manko

tradycji. Był to kolejny etap zagłady tego narodu.

Po inwazji Armii Ludowo-Wyzwoleńczej w 1950 roku, nazwanej „pokojowym wyzwoleniem”, rząd Tybetu, na czele którego stał Dalajlama, próbował negocjacji z Chińczykami. Ostatecznie 23 maja 1951 roku ustanowiono kontrowersyjne Siedemnasto-punktowe porozumienie pokojowe. Delegaci tybetańscy zostali zmuszeni do jego podpisania pod groźbą wojny. W Tybecie nie można było potwierdzić żadnego porozumienia bez oficjalnej pieczęci Dalajlamy, ale Chińczycy użyli podrobionej. Porozumienie obiecywało między innymi: szanować religię tybetańską, obyczaje tybetańskie, istniejący system polityczny, klasztory i język tybetański. Jednocześnie zapewniało rozwój wykształcenia Tybetańczyków. Nie dotrzymano ani jednej obietnicy.

Apel o pokój W odpowiedzi na prześladowania i represje, które towarzyszyły wprowadzaniu „demokratycznych reform” we wschodniej części kraju, Tybetańczycy

chwycili za broń. W marcu 1959 roku mieszkańcy Lhasy, obawiając się, że chińscy żołnierze uprowadzą i wywiozą do Pekinu Dalajlamę, otoczyli jego rezydencję. Zgromadzenie przerodziło się w falę antychińskich demonstracji, te zaś - w powstanie. Kiedy stało się jasne, że nie ma już żadnych szans na rozmowy i negocjacje, Dalajlama zdołał opuścić Lhasę i dotrzeć do Indii. W jego ślady poszło ponad osiemdziesiąt tysięcy Tybetańczyków. Powstanie zostało krwawo stłumione - wg. źródeł zginęło ok. 87 000 mieszkańców Tybetu.

Duchowy przywódca Tybetu, laureat pokojowej Nagrody Nobla, podróżuje po całym świecie głosząc wykłady na temat pokoju, miłości, porozumienia między religiami, współczucia i odpowiedzialności oraz niechęci wobec sposobów rozwiązywania sporów na drodze przemocy. Dalajlama stanowczo sprzeciwia się stosowaniu przemocy w walce o wolność, prawa i godność swego narodu, szukając - jak dotąd bezskutecznie - rozwiązania problemu Tybetu w dialogu z chińskimi przywódcami.

Wilrw Domino zagłady Szacuje się, że pod Chińską okupacją zginęło ponad 1,2 mln Tybetańczyków.

Bilans „wyzwolenia” Tybetu to panujący głód i masowe aresztowania. Traceni w ChRL więźniowie są głównym źródłem narządów do transplantacji - wykorzystywanych w samych Chinach i eksportowanych do zagranicznych klinik.

Wiele historycznych klasztorów, rzeźb i malowideł zniszczono. Tybetańczyków zmuszano także do wycinania lasów i zabijania zwierząt. Wykarczowane lasy przyczyniły się do zaszlamiania rzek, czego skutkiem są częste mordercze powodzie. Tubylcy są dyskryminowani we wszystkich sferach życia społecznego. Chińskie władze wciąż zabraniają posiadania wizerunków Dalajlamy i Panczenlamy. Prawa są nadal ograniczone, a protestujący kończą w więzieniach.

Jak się wydaje, podstawą aresztowania może być każdy czyn; Tybetańczyków aresztowano na przykład za rozmawianie z cudzoziemcami, za śpiewanie patriotycznych pieśni, rozlepianie plakatów, posiadanie egzemplarza autobiografii Dalajlamy, przedruku Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Okupacja Tybetu przez Chiny jest pogwałceniem prawa międzynarodowego, do którego przestrzegania Chiny, będące członkiem ONZ, są zobowiązane. Od 1994 roku władze chińskie prowadzą w Tybecie kam-

panię „reedukacji patriotycznej”. Jej efekt to np. gwałtowne nasilenie represji w klasztorach buddyjskich, restrykcje dotyczące liczby i wieku duchownych, deklaracje posłuszeństwa. Od tego czasu wydalono ze świątyń 11.409 mnichów i mniszek. Oporni kończą w więzieniach.

W ChRL, oprócz Tybetańczyków, prześladowani są również Ujgurzy. Jest to lud turecki żyjący w północno-zachodnich Chinach gdzie stanowią największą grupą etniczną. Żyją przemieszani z Chińczykami (Han), Uzbekami, Kazachami, Kirgizami i innymi narodami. Większość z nich wyznaje islam. Cierpią także sami Chińczycy - muszą żyć w kraju, w którym lista przestępstw objętych sankcją kary śmierci zawiera aż 70 pozycji.

Tajemnica dziecka Panczenlama jest tytułem podobnym do wiceprezydenta lub premiera, nadawanym drugiemu największemu przywódcy Tybetu. Tybetańczycy wierzą, że Panczenlama jest obrońcą wszystkich żyjących istot. 14 maja 1995 r. Jego Świątobliwość Dalajlama rozpoznał sześcioletniego Geduna Czokji Nimę jako reinkarnację X Panczenlamy. Rząd Chińskiej Republiki Ludowej uznał tą decyzję za nieprawomocną i nielegalną. Trzy dni później, Gedun Czokji Nima i jego rodzice zniknęli i nikt ich już więcej nie zobaczył. Chiny podpisały Konwencję Praw Dziecka ONZ 29 sierpnia 1990 i ratyfikowały ją 2 marca 1992. Aresztowanie chłopca, Panczenlamy, jest ewidentnym naruszeniem Konwencji, prawa chińskiego i międzynarodowego.

Od 1995 roku nic nie wiadomo o losie i miejscu jego pobytu.

W 2001 roku delegacja polskich parlamentarzystów składająca wizytę w Lhasie została poinformowana, że chłopiec jest zdrowy.

Kilka miesięcy później polski rząd otrzymał list z Ambasady Chińskiej w Warszawie, informujący, że chłopiec i jego rodzice nie życzą sobie zakłócania ich spokojnego życia, oraz że chiński rząd „szanuje wolność wyboru swoich mieszkańców, i ma nadzieję, że Polacy będą w stanie to zrozumieć.”

Chińczycy twierdzą również, że wskazany przez Tybetańczy-

ków chłopiec nie był prawdziwym Panczenlamą. Mimo, że nie wyznają żadnej religii, przedstawili innego, o imieniu Gjalcen Norbu. Poprzedni, X Panczenlama w 1962 roku napisał długi list do chińskiego przywódcy Mao, w którym oskarżał chińskich żołnierzy o niszczenie domów i zabijanie niewinnych ludzi.

Został za to osadzony w więzieniu.

Nieświadomość i apatia społeczności międzynarodowej Problem Tybetu i praw człowieka w Chinach jest rzadko wspominany w Polsce, a podręczniki do historii w szkołach podstawowych i liceach bardzo często pomijają tą tematykę. Efektem tej niewiedzy jest, jak się zdaje, nieświadome wspieranie propagandy chińskiej, która zawsze pomija najistotniejsze fakty. Szokujący jak na obecne czasy jest fakt, że organizacje międzynarodowe pomijają problem praw człowieka, sprawiedliwości, wolności w globalnej grze politycznej. Często są to te same organizacje, które uczą jak ważna jest demokracja oraz wolność obywateli każdego kraju.

Organizacje, które bezczynnie patrzyły na masakrę w Ruandzie w 1994 roku.

Podobnie nie robi się nic, by zapobiec nagminnemu łamaniu praw człowieka przez Chiny. We wszystkich raportach odnośnie łamania praw człowieka na świecie Chińska Republika Ludowa zajmuje pierwsze miejsce - jak dotąd ONZ nie wystosowała żadnej noty potępiającej politykę ChRL. Uwięzienie sześcioletniego Panczenlamy, Genduna Czokji Nimy - którego, zgodnie z wiekową tradycją, wskazał Dalajlama - i „odnalezienie” innej, „autentycznej inkarnacji” przez ateistyczne z definicji władze najlepiej pokazuje, jak pekiński reżim rozumie wolność religii. Dlatego też, tak bardzo ważna jest świadomość, współczucie, pomoc i przebaczenie w obecnym świecie - coś co składa się na filozofię, religię zwaną buddyzmem.

Dariusz Biskupski Zainteresowani tematyką Tybetu i przestrzegania praw człowieka w Chinach znajdą dużo informacji na stronach: http://www.ratujtybet.org http://www.tybet.pl http://www.dedlajn.com.pl http://www.amnesty.org/ manko

37

Wilrw

China Girl There is a lot of buzz in the media lately about Peoples’ Republic of China. On the one hand, it is a country of great opportunities, tempting investors with fast economy growth. On the other hand, though, it cares very little about ethnic minorities or the human rights in general. Maybe we should pause for a moment and just listen to what a China citizen has to say about all this. What is their point of view? How does it differ from ours? How do they perceive the differences between the western and eastern world? And, last but not the least, can we find a common language to communicate fully?

Linda (real name: Dan Ling) - born 1988, english language student on the University of International Business and Economics in Beijing. She came to Poland in March this year as an Aiesec trainee. She is now translating online games from english to chinese. She really likes Cracow and she thinks chinese cities should be more like it.

Maciek: First of all, do you like your goverment?

Linda: I do. It’s working very effectively.

Mayby there is a little corruption in the government but it’s working and it helped people a lot. It has a good system, characterised for chinese society.

Are there any anti-goverment organizations in China? ere are none. We have a constitusion which says that any anti-socialism orgainsations are illegal. But there are people disliking the government.

Have you heard about the fights in the countryside?

What I know about it is that some domestic village goverments abused their power to do bad things. Like collect money from the farmers, and corrupt the police or some kind of army force in countryside. ey put farmers to prison, and sometimes the farmers try to fight back.

It’s because we have very huge countryside, and we still haven’t managed to educate everyone or select the best leaders. Of course irrational things will happen there, but there will be a way to solve it.

So why are these problems solved in blood?

What I mean „solve the problem” is the goverment try to find out those local tyrants and using law to protect peasant. It seems we have different understanding of „fights in the countryside”.

Do you know about censorship in China? [moment of silent] 38

manko

Does it affect your everyday life?

I once got censored, because I used „sensitive words” on my blog, like „fa lun gong”. But I agree that goverment should have censorship, especially aer I know about Radio Maria here in Poland. at kind of things can never exist in China.

All run by the goverment, how does it work?

No, the goverment has the censorship. ey cancel things that is not good to society.

Most I know, from tv. Somewhere there is a fire, somewhere there is bird flu, of course I know these things. What they censor is Falung Gong, anti-socialism activities like dalai lama and some kind of other anti goverment organisation.

And what happens if goverment abuses their power?

We have the department to observe the goverment. ere is no chance for the goverment to be corrupted, this would be the time for china to die. I believe the goverment is clean, and they have anticorruption methods to keep it this way.

What do you know about Tibet and its’ goverment before chinese occupation?

Don’t use the word chinese occupation!

We call it „peaceful liberation”. Tibet was a part of china for a long time. About 100 years ago, the western world invaded china and helped the tibetian goverment become independed, but they still had relationship with the chinese. ere used to be feudalism slavery in

Tibet. So, when the Peoples’ Republic of China was founded, we had a peaceful meeting with tibetian goverment and peacefully liberated the slaves in tibet, and permited the present goverment to exist and guard the Tibet province.

What happened to the Dalai?

In 1959 there was an event when Dalai wanted to control the province and Chinese goverment used the army to end the Dalai violence and he fled from China. ey caused the vilance because the liberation of slavery is not good for them and they weren’t satisfied.

People who escaped from Tibet speak of terrible things done to them by the chinese, do you know about them?

I don’t think is true though. ey say it because they want to say bad things about our goverment. ey may be owners of the land in Tibet, and the goverment liberated most people so they don’t like it.

Do you know what happened on Tiennamen square?

Yes of course. Out teacher told us about it. It was a student movement, of bejjing and other provinces too, thay had a kind of organization to demonstrate. It was aer former president of communist party died, and all the students who loved him went to street in memory of

Wilrw him. ey wanted to moan for him, but it turned out to be a demonstration for some reforms and they wanted to talk to the goverment about it. e events turned out to be very hard to control, the students were there on Tienanmen for several months, the traffic stopped. So the goverment gave them a warning before June 4, and told people to go home. Most of them did, but a lot stayed. And on June 4, the troops used tanks and guns to make the people who resisted go home. It turned out to be hundreds of people dead in the event.

And we’re concerned about other social problems. It’s funny that the western world especially USA is so concerned about chinese human rights, why do they want to save china like they were savers of the whole world?

And the culture revolution, do you feel it was neccesary?

It was bad, very bad. In ten years chinese economic growth was nothing and people was mindless. A lot of good people suffered from the revolution.

Does china have an atomic bomb?

No, I think china doesn’t have one. We invented and tested atomic bombs in 1964, but we have destroyed them because it’s not good for global peace.

Was it worth it?

I have nothing to say about it, because we can’t change it any more. Both side in this event, students and goverment, so it has some effect on the goverment but I think we should avoid the blood anyhow.

E

Why not just leave them alone?

I don’t like my country to be torn apart.

We are all chinese, we’re speaking the same languages. If we were together we could make things better by using both resources and people from Taiwan. I think it is the result of propaganda of current Taiwan goverment.

Have you heard about organ transplants from chinese prisoners?

Nope.

Why is buddism illegal?

It is legal!! Christianity, buddhism, Islam, muslim, all of them are legal!

Does anyone speak about human rights in China?

First of all, we dont use the word „human rights” in china. We are living happily and peacefully, not like the western world. ey seem to be very concerned about it.

It’s not a big topic in China. People are interested about the farmers, because they are really poor.

R

Is China really „determined to liberate Taiwan”?

I think Taiwan is part of China but I don’t believe and I don’t hope the goverment will use any army to liberate Taiwan. We should do it more peacefuly.

Do you get interviewed a lot?

Yeah. By western people.

A lot of people from foreign country don’t know enough about China. I am happy to be a person that can show them real China.

K

L

A

M

M Y N D O W U K R A P W SALAMANDRA

Park Wodny w Krakowie ul. Dobrego Pasterza 126, tel. (0-12) 616-31-90

A

Salamandra znajduje się wewnątrz hali basenowej Parku Wodnego. Zastąpiła dotychczasową zjeżdżalnię o nazwie „Rollercoaster”, do której dobudowano nową część zjazdową. Salamandra jest zjeżdżalnią w jednej (górnej) części półotwartą, w drugiej zaś zamkniętą, złożoną z dwóch ślizgów o łącznej długości prawie 97 metrów.

Salamandra w Parku Wodnym jest jedyna w swoim rodzaju, bo... granatowo-pomarańczowa. Jest też dłuższa od swojej poprzedniczki, bardziej zakręcona, a jednocześnie łagodniejsza.

Zjeżdżalnia jest jedną z najnowocześniejszych i najatrakcyjniejszych rur dostępnych w polskich aquaparkach. Kto nie spróbował jej jeszcze ujarzmić, niech zrobi to koniecznie i sprawdzi, że Salamandra w Parku Wodnym naprawdę uzależnia!

Dla czytelników Manko mamy specjalne 2 podwójne 2-godzinne zaproszenia na odjazdowe zjazdy Salamandrą.

Bilety do odebrania w redakcji - pawilon Ustronie, p. 515. manko

39

Wilrw

SQUARING THE MONOTHEISTIC TRIANGLE Is it possible to bring together 32 participants from 13 diffrenet countries, representing different monotheistic religions: catholics, ortodox, muslims, protestants, gregorians and modern pogans? Is it possible to make a mental platform among them to promote cultural & religious understanding?

It happened in May 2006 when Association Manko and members of another 9 organizations took part in a very challenging course. Based in Wales and organized by South Gloucestershire Youth Service dealt with the problem of cultural misunderstandings especially on a religious ground.

This training course equiped workers with knowledge and expertise to effectively challenge religious fanaticism and stereo-typing among young people. First of all, participants considered the historical roots of anger between Islam, Christianity & Judaism and draw parallels with ongoing conflicts in today’s world arena. When this part was set, they explored their own prejudices in exercises and workshops which can be transferred to their own youth work settings. It is important that methods of encouraging young people to question media reporting of religious conflict was also considered along with discussions around growing racist and negative attitudes in our home countries. Another thing was to find some ways of utilising modern technology

to engage young people in exploring conflict development and the roots of anger. This led on to encouraging participants to develop ideas for future exchange projects on this theme and included sessions on how to organise and manage international youth projects.

Future cooperation At the end of the course, participants were confident in their ability to apply the anti-discriminatory tools and techniques outlined in the training course in their own youth work arenas. It is anticipated that at least 4 international projects will arise from this training course. One project will be based on the idea of tolerance in sport using the atmosphere of the World Cup in football. Other project will touch the problem of genender inequality in media another is focused on youth integration through social and ecological comon activities and last idea is to develop a social movie fesitval.

Templars Network One of future project will be next edition of „Templar Network” which main idea was proposed by Chris Her-

riot during first Templars Network meeting in Wales 2004. Final dinner of that project was organised in Caerphilly Castle (built in 1268). The general idea of this project is to create a chain (network) of organizations which will be teaching young people how to deal with problems like discrimination of religion, prejudices, multicultural misunderstanding. In order to achieve that goals we will use tools like: youth exchanges in countries connected with Temeplars and crusaides, project’s website and magazine as a platform of exchange of information, articles, fotos, ideas and know-how. Next „Templar Network” meeting is planned to be hosted in Poland by Association Manko and IALA, following meetings will take place in Great Britain, Malta, Italy and Armenia.

Project coordinator of the project Squaring The Monotheistic Triangle was South Gloucestershire Youth Service. The instiution is a public service responsible for managing and developing youth work delivery in a range of settings and locations throughout the South Glos area in line with the „Every Child Matters” framework and the „Youth Matters” green paper. This inc-

40

manko

Witrw

ludes centre-based, detached and mobile provision. Voluntary sector providers are also commissioned by the Youth Service to deliver youth clubs, projects and detached or mobile provision.

Countries of the monotheistic triangle Participants of the project „Squaring the monotheistic triangle” had an unusual opportunity to explore other cultures and religions thanks workshops and nightlong dialogs. Now, thanks to their involvement we are able to present some interesting information about particular religions and countries.

Armenia has 3,2 mln inhabitants, and twice as much spread all over the world (US, France, Latin America, Ita-

ly). Sime, participant from Armenia told as that her country, which was in Soviet Union, got independence back in 1991. The nation is in general Christian and most of them are Gregorians. This church has its own papacy, and their pope is called Catholicos. He doesn’t live in Capital city (Erewan) but in Eichmadzin. „Armenian Apostolic Church” was spread by Gregory the Illuminator in 301 AD. Armenians where the first nation in the world to make Christianity official religion. More information about Armenia will be presented in next editions of Manko thanks to cooperation with Sime jan from Erewan.

Tunisia (9,6 mln). Arab, Berber, African and European influences helped to shape the unique Tunisian cultural

identity. Muslims are in majority, besides Christians and Jewish practice their religion with total freedom. Tunisia is known as a most European (liberal) Muslim country where women are enjoying the same rights as men. Tunisian population is opened to Europe but with maintaining conservative type of familily (no sexual relations before marriage and poligamy is prohibited by law). It is a multilingual society, so they use: Arabic, French, English, German and Italian.

Country economy is based on tourism.

Sunni and Shia split in Islam immediately after the death of the prophet Mohammed in 632. Both believe in the same God, Holly Book (Koran) but Sunnis follows Ali as the fourth and last of the „rightly guided Caliphs (Successors)

of Mohammed. But Shias believe that Ali should have been the first Caliph. On the other hand Sunnit followed Sunna which is Mohammed explanation of Koran. Whithin Shia ISLAM there are different sects. Most Shias are twelvens, i.e. they recognize the 12 Imams.

In Romania the believers are devided into many churches. The leading one is Orthodox Church which concentrate 86% of all population. On the secon position are protestancts (6%) and Roman-Catolics (5%). There are Muslims (0,2%) and Greek-Catolics (0,1%).

In Bosnia and Harcegowina, country that won independence in 1992, religion depends on nationality. In the population of the country amounts 3,8 mln. Croats (17%) are Catolics, Serbes (31%) are Orthodox, and the biggest group, Bosniacs (43%) are Muslims. manko

41

P Lndy

Polski Londyn Polacy zdobyli Londyn. Mimo, iż wskaźniki legalnie zatrudnionych podają, że jest nas w tym mieście ok. 200300 tysięcy, niektórzy twierdzą, że ta liczba to ponad pół miliona. Język polski widać w gazetach, reklamach czy na ścianach metra, słychać go w autobusach czy sklepach. Większość Polaków legalnie tu pracuje, inni trudnią się oszukiwaniem własnych rodaków a część poszukuje pracy pozostając bez dachu nad głową. Zanim wybierzemy się w podróż w tamtą stronę, warto zatem zastanowić się, czy to jest nasza droga lub co zrobić aby nie skończyć na marginesie tamtego społeczeństwa. Na te pytania szukaliśmy odpowiedzi rozmawiając kolejno z Konsulem Generalnym RP W Londynie, sekretarzem organizacji polonijnej oraz działaczką społeczną.

nii (dostępne w POSK i Konsulacie RP).

Jadąc do Wielkiej Brytanii warto zadbać o zabezpieczenie finansowe na co najmniej tydzień lub 10 dni. Nie ma co liczyć na hojność kolegów i koleżanek mieszkających na Wyspach. Często sami mają problemy z zapewnieniem sobie warunków do życia. Smutna wiadomość jest taka, że po przejeździe, najbardziej trzeba się obawiać innych Polaków. Niestety to oni przodują w oszukiwaniu i obrabowywaniu nowoprzybyłych.

Wywiad z Januszem Wachem, Konsulem Generalnym RP w Londynie Polacy w Wielkiej Brytanii Rozmowa rozpoczęła się od przedstawienia przez Konsula oficjalnych statystyk dotyczących Polaków w Wielkiej Brytanii. Wynika z nich, że imigranci z Polski stanowią 60% osób napływających z krajów A8 (Accesing Eight), czyli państw, które weszły do UE 1 maja 2004 roku. Na koniec grudnia 2005 r. w brytyjskim Home Office było zarejestrowanych 205 tys. Polaków, którzy przybyli po akcesji. Dzisiaj może ich być już ok. 230 tys. Większość z nich nie przekroczyła 38 roku życia.

Nie prowadzi się szczegółowych badań Polonii, która jest bardzo mobilna, ale szacuje się, że w Londynie przebywa ok. 300 tys. osób. Niegdyś znaczny odsetek (50%) osiadał w stolicy. Dzisiaj jest to ok. 20%. Ostatnio dużym zainteresowaniem cieszy się Irlandia Północna (30 tys. Polaków, głównie mężczyzn) oraz Szkocja, której rząd jako pierwszy postanowił pomóc przybyszom z Polski w poszukiwaniu pracy oraz w umożliwieniu migracji całym rodzinom.

Niektóre szacunki dowodzą, że 75% Polonii waha się pomiędzy pozostaniem na Wyspach, a powrotem do kraju. Spis ludności prowadzony podczas wyborów lokalnych ukazał, iż w najbardziej polskiej dzielnicy Londynu - Ealing - Polacy stanowią 2% mieszkańców. Najlepiej zorganizowani są ci, którzy uczestniczą w życiu parafii polskich lub też uczą się w polskich szkołach sobotnich.

Ważne informacje dla Polaków Ważne aby Polacy po wyjeździe do Wielkiej Brytanii rejestrowali się w Home Office. Kosztuje to 70 funtów i chociaż brak rejestracji nie jest karany, to mimo wszystko warto jej dokonać.

Po pierwsze po 12 miesiącach pracy można wpisać się na listę bezrobotnych z prawem do zasiłku, a już po trzech miesiącach uzyskuje się legalny status bezdomnego. Otwiera to dostęp 42

manko

do schroniska dla bezdomnych, które z założenia nie przyjmuje imigrantów.

Ale to oczywiście ostateczność. Przed przyjazdem do Wielkiej Brytanii trzeba pamiętać o kilku ważnych sprawach.

Język to podstawa Przede wszystkim trzeba znać angielski, choćby podstawy. Bez tego nie można liczyć na otrzymanie pracy. Po drugie, należy zaopatrzyć się w bilet powrotny, aby w razie niepowodzenia nie zostać bez dachu nad głową. Powinno się minimalizować wyjazdy w ciemno.

Praktyka pokazuję, że ok. 99% ogłoszeń w sprawie pracy, które ukazują się w polskich gazetach, to oszustwa. Nie można dać się nabrać na informację, liczącą zaledwie kilka słów. Warto zatem przed wyjazdem udać się do polskiego Urzędu Pośrednictwa Pracy, który współpracuje z pośrednikami w Wielkiej Brytanii.

Nie podpisywać niczego bez czytania, sprawdzać informacje w Internecie i w innych źródłach, radzić się znajomych.

Trzeba sondować, czy firma oferująca pracę działa legalnie. Dobrze jest zaopatrzyć się w broszury wydawane przez Zjednoczenie Polskie w Wielkiej Bryta-

Oblężenie konsulatu Wśród problemów, które zmuszają Polaków do wizyty w konsulacie przeważają kwestie paszportowe (90% wszystkich spraw). Przed konsulatem na New Cavendish Street zbiera się codziennie ponad 100 osób. Ze względów kadrowych oraz lokalowych urzędnicy mogą przyjąć tylko 40 petentów dziennie. Pojawił się projekt rozwiązania tego problemu i możliwe, że w niedługim czasie za okienkami pojawią się dodatkowe osoby. W wielu przypadkach wyrobienie paszportu trwa długo, gdyż migrujący Polacy przywożą ze sobą kłopoty jakimi są sprawy karne, niezapłacone podatki, alimenty, rozprawy sądowe, czyli kwestie wymagające uregulowania.

Najważniejszym zadaniem konsulatu jest tzw. opieka konsularna. Polega ona na pomocy obywatelom polskim, którzy przebywając w Wielkiej Brytanii wpadli w tarapaty (kradzieże, utratę dokumentów, zaginięcia osób czy ucieczkę małoletnich z domów). Konsulat udziela wsparcia finansowego, umożliwia kontakt z rodziną, załatwia transport, nocleg i wyżywienie, może również udzielić pożyczkę.

Wielka Brytania oferuje Polakom możliwości, jednak nie wszyscy potrafią z nich właściwie korzystać. Z danych policji wynika, że ok. 100 naszych rodaków narusza każdego miesiąca brytyjskie prawo, a obecnie w zakładach karnych w tym kraju przebywa 159 Polaków, którzy odbywają wyroki za drobne przestępstwa, ale również za morderstwa.

P Lndy

Pomocny POSK Najsilniejszym ośrodkiem organizacji polskich w Wielkiej Brytanii jest POSK (Polski Ośrodek Społeczno Kulturalny), w którego budynku (na ulicy King Street 240 W6 ORF - dzielnica Hammersmith) znajduje się wiele organizacji polonijnych oraz polski: teatr, kino, galeria, biblioteka, księgarnia, sala kongresowa, restauracja i kawiarnia.

Można tam zakupić 5 polonijnych gazet oraz pozyskać podstawowe polonijne informacje. Jeszcze do niedawna znajdowała się tam też osławiona „ściana płaczu” (gablota ogłoszeń), - ostatnia deska ratunku dla poszukujących pracy i mieszkania, obecnie przeniesiona do narożnego sklepu spożywczego.

Najsilniejszą organizacją polonijną w POSK jest ZPWB - Zjednoczenie Polskie w Wielkiej Brytanii powstałe w 1947 za sprawą wychodźstwa po II wś i adresowane do emigracji politycznej okresu 1947-89.

- Siłą napędową naszych działań był wówczas patriotyzm, chęć promocji Polski oraz pielęgnacji kultury i tradycji narodowych - mówi Małgorzata Sztuka, Sekretarz Generalny ZPGB. - Po roku 1989, a zwłaszcza po akcesji Polski do UE (maj 2004), Zjednoczenie zostało zmuszone do ukierunkowania swoich działań na nową falę emigracji zarob-

kowej. Pierwsze miesiące wyglądały dramatycznie. Na krańcowej stacji polskich autobusów (Victoria Station), koczowały setki osób. Cześć z nich przychodziła prosić nas o pomoc, inni zajmowali parter budynku POSK, tłumnie gromadząc się pod „ścianą płaczu”. W odpowiedzi na narastające potrzeby, podjęliśmy działania informacyjne. Powstała strona internetowa (www.zpwb.org.uk, www.infolinia.republika.pl), wydaliśmy też bro-

szury informacyjne: „Zanim podejmiesz decyzje”’, „Bezpieczny start”, „Jak odzyskać pieniądze od dłużnika” czy najnowsza „Jak żyć i pracować w Wielkiej Brytanii (2005)”. Co dwa lata, od 1989 r., drukujemy „Informator Polski”. We współpracy z organizacjami charytatywnymi zorganizowaliśmy Akcje Świątecznej Pomocy dla bezdomnych Polaków.

Ważnym zadaniem jest dla nas integracja polonii. Co roku uroczystym polonezem rozpoczynamy Bal Emigracji Polskiej (www.balemigracji.co.uk), a10 września już po raz kolejny odbędzie się Festiwal Polski w Bletchley Park.

Młodzi, dobrze wykształceni Polacy z City prowadzą Polish City Club. Ich misją jest promowanie historii i kultury oraz wizerunku Polaków jako narodu, który odnosi sukcesy. Dlatego tez wśród członków znajdują się prawnicy, bankierzy, architekci czy przedsiębiorcy (www.polishcityclub.com).

Bezdomni Polacy

Wśród pół miliona Polaków mieszkających w Londynie, 30 tys. nie ma stałego zamieszkania. Niektórzy z nich trafiają do przykościelnych ośrodków pomocowych, takich jak The Upper Room (na Cobbold Rd.), w którym pracuje Anna Majcherek, nazywana przez współpracowników Złotym Aniołem.

- To przykre, że spośród 100 osób odwiedzających codziennie nasz ośrodek, ok. 80 to Polacy. Przeważają ludzie w sile wieku i starsi, którzy nie znają języka i nie posiadają wyższych kwalifikacji. Na ulicę trafili, gdyż po wykonaniu sezonowej pracy wysłali cały zarobek do Polski i teraz starają się przeczekać martwy sezon. The Upper Room (przy kościele St. Saviour and St. Mary) zapewnia im posiłek, poradę, możliwość wykonania telefonu. Inny ośrodek, z którym jestem związana, Brodway Project na Goldhawk Rd. oferuje prysznic, kursy angielskiego oraz konsultacje i szkolenia zawodowe. Niestety system społeczny nie przewiduje tworzenia noclegowni dla imigrantów, w związku z tym większość spośród bezdomnych trafia na ulice lub nielegalnie kwateruje się w pustostanach.

Najniższa klasa Zwykle migracja swieżoprzybyła do Londynu staje się najniższą klasą społeczną, mówi Bruce Marquart, menadżer The Upper Room. Tak było z Jamajczykami, Azjatami a teraz jest tak z Polakami. Wpływa to na powstawanie stereotypów, przypisujących najbardziej podstawowe prace imigrantom z

Europy Centralnej. Dlatego młodzi Polacy, nawet ci wykształceni nie powinni mieć zbyt wygórowanych oczekiwań, czy spodziewać się pracy w swoim zawodzie.

Fucking polish scum (pieprzone polskie ścierwa) To napis, który w maju pojawił się na „ścianie płaczu” w Hammersmith. Wraz z nową falą emigracji, do Londynu przybyła grupa osób z marginesu społecznego. Właściciele polskich sklepów i „stara” Polonia skarży się, że psuje ona tworzony latami wizerunek Polaka. „Ziomale” stoją pijani pod sklepami, wdają się w awantury, klną. . Dowodów ich aktywności można doszukać się w wulgarnych napisach w metrze czy na przystankach. - Chociaż - jak mówi Mirek Czarnowski (od 7 lat w Anglii), - to tylko jednostki, są jednak najbardziej widoczni i mogą tworzyć uprzedzenia do ogółu Polaków. Pogląd ten dzieli pani Irena (27 lat w Londynie), która nie czuje się w tej sytuacji komfortowo. Teraz jest już trochę lepiej, najgorzej było w 2004, niestety nadal zdarzają się przykre ekscesy z udziałem nowoprzybyłej Polonii.

Dział Polski Londyn opracowali Łukasz Salwarowski i Michał Krzak.

Dziękujemy za rozmowę i wsparcie J. Wachowi (Konsulowi RP w Londynie), M. Sztuce (ZPWB), A. Majcherek (The Upper Room). manko

43

Ekloi

Ekosegregacja z Manko Akcja Recyklingowa Studentów Krakowa Możemy przejść przez nasze życie będąc obojętnymi dla otoczenia i środowiska naturalnego. Możemy też wybrać drogę świadomej aktywności i wpływania na otaczającą nas rzeczywistość. Na tą drugą drogę możemy wkroczyć biorąc udział w Akcji Recyklingowej Studentów Krakowa.

Od 4 lat Miesięcznik Studencki Manko (od 2005 Stowarzyszenie Manko) promuje świadomość ekologiczną wśród studentów, popierając wszelkie eko-projekty, w tym Festiwal Recyklingu na Błoniach. W kwietniu/maju 2005, miesiąc przed III Festiwalem Recyklingu w Krakowie, zorganizowaliśmy projekt „Recykling w AE - Zbieraj makulaturę z Manko”. Każdy, kto przyniósł do biura Manko pow. 3 kg makulatury otrzymywał od nas zaproszenie do kina Mikro. Dzięki wsparciu mediów - Dziennika Polskiego (dodatek Student) oraz studenckiego Radia eXFm, projekt odniósł duży sukces. Do naszego biura przychodzili studenci z AE, UJ i KSW, pracownicy naukowi oraz mieszkańcy dzielnicy. Zebraliśmy w ten sposób ponad 1,5 tony makulatury, którą 20 maja przekazaliśmy na Błoniach organizatorom Festiwalu (WGKiOŚ UMK). Otrzymaliśmy w zamian 100 drzewek ozdobnych, które posadziliśmy jako zagajniki i alejki demokracji, na terenie m.in.: Akademii Ekonomicznej w Krakowie, czterech przedszkoli samorządowych oraz oczyszczonego przez nas nielegalnego wysypiska śmieci.

44

manko

O dwa kroki dalej W tym roku chcemy pójść o dwa kroki dalej. Rozszerzyć akcję na inne krakowskie uczelnie oraz powiększyć listę zbieranych odpadów. Tej wiosny projekt „Eko-segragacja z Manko Akcja Recyklingowa Studentów Krakowa” jest organizowany przez Stowarzyszenie Manko oraz Studenckie Koło Naukowe „Ekologia Wyrobów” pod patronatem Ministerstwa Środowiska oraz rektorów: AE, AGH, AP, PAT, AR oraz GWSH w Katowicach. Celem projektu jest zwiększenie świadomości ekologicznej

w środowisku akademickim Krakowa poprzez promowanie idei recyklingu jako sposobu ochrony nieodnawialnych lub trudno odnawialnych źródeł surowców, a jednocześnie ograniczania produkcji odpadów, które musiałyby być gdzieś składowane lub utylizowane. Akcja polega na zbieraniu na uczelniach krakowskich, posegregowanych odpadów (makulatura, butelki PET, puszki, szkło i baterie). W tym roku w akcje włączyło się 7 uczelni krakowskich: AE, AGH, UJ, PAT, AR, AWF, AP, WSZiB, oraz GWSH w Katowicach. Zbiórka rozpoczęła się 20 kwietnia i potrwa do 15 czerwca. Dla uczestników akcji na AE przygotowaliśmy nagrody: Za 6 kg makulatury lub 35 puszek po napojach lub 25 butelek PET lub10 butelek szklanych/słoików lub 8 baterii czekają na Was bilety do kina Mikro lub książki o tematyce ekologicznej i inne upominki (koszulki i smycze).

Zebrane odpady 16 czerwca w akademickim Eko-konwoju zostaną przewiezione na Błonia, wspierając w ten sposób IV Festiwal Recyklingu w Krakowie. Będzie to doskonała możliwość uwrażliwienia krakowskich studentów na ideę recylkingu. więcej na www.manko.ae.krakow.pl/eko

Ekloi

PUNKTY ZBIÓRKI SUROWCÓW WTÓRNYCH

Przynoście do nas: MAKULATURĘ, BUTELKI PET (PLASTIKOWE), PUSZKI PO NAPOJACH, BATERIE, SZKŁO: BUTELKI I SŁOIKI (białe i kolorowe) Akademia Ekonomiczna w Krakowie ul. Rakowicka 27 31-510 Kraków Redakcja Miesięcznika „Manko” Budynek „Ustronie” Pokój 515, piąte piętro Akademia Górniczo Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Al. Mickiewicza 30 30-059 Kraków Budynek D1, pokój 217

Uniwersytet Jagielloński Naukowe Koło Chemików Uniwersytetu Jagiellońskiego Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego 30 - 060 Kraków, ul. Ingardena 3 pokój 100 Papieska Akademia Teologiczna Siedziba Samorządu Studentów PAT (podziemia) ul. Franciszkańska 1 Kraków 31-004

Akademia Rolnicza im. Hugona Kołłątaja Wydz. Ogrodniczy Al. 29 Listopada 54, 31-425 Kraków, Hala za Szklarnią Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha 31-571 Kraków Al. Jana Pawła II 78 PTTK nr VI przy AWF w Krakowie Pawilon Główny „6” Sala 02, przyziemie

Festiwal Recyklingu na krakowskich błoniach

Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska już po raz czwarty będzie organizował Krakowski Festiwal Recyklingu.

Krakowski Festiwal Recyklingu jest to impreza poświęcona promocji zbiórki surowców wtórnych oraz możliwości ich wykorzystania. Ideą Festiwalu jest promowanie recyklingu jako szansy na rozsądne i ekologiczne gospodarowanie ograniczonymi zasobami naturalnymi Ziemi.

Podczas kolejnych edycji imprezy z użyciem surowców budowane są i będą atrakcyjne instalacje. Ich powstanie w metaforyczny i niezwykły sposób obrazuje, jak duże możliwości daje korzystanie z surowców wtórnych. Festiwal udowadnia, że tematyka „śmieciowa” nie musi być prezentowana w ściśle fachowy, hermetyczny sposób. Może być też, wbrew pozorom źródłem przyjemnych doznań estetycznych i dobrej, bezpiecznej zabawy.

Stałymi elementami imprezy są: zbiórka surowców wtórnych na Błoniach oraz budowa konstrukcji

IV KRAKOWSKI FESTIWAL RECYKLINGU 16 - 18 CZERWCA 2006 16 czerwca (piątek) 11.00 - 16.30 - występy dzieci z krakowskich szkół i przedszkoli 19.00 - 20.00 - Banana Boat 20.00 - 21.00 - EKT Gdynia 21.00 - 22.00 - Ryczące Dwudziestki 17 czerwca (sobota) 11.00 - 16.30 - występy dzieci z krakowskich szkół i przedszkoli 19.00 - 20.30 - Shannon 20.30 - 22.00 - MARYLA RODOWICZ 22.00 - atrakcja wieczoru - pokaz wodno - laserowy 18 czerwca (niedziela) 11.00 - 16.30 - występy dzieci z krakowskich szkół i przedszkoli 19.00 - 20.30 - Renata Przemyk 20.30 - 22.00 - Voo Voo z surowców wtórnych. Do tej pory wybudowaliśmy makiety Barbakanu z 40 000 puszek aluminiowych Sukiennic z 60 000 szklanych butelek, i Smoka z 650 000 kapsli od butelek. Podczas czwartej edycji, która odbędzie się w dniach 16 - 18 czerwca 2006r na Błoniach stanie makieta żaglowca o długości 30 i wysokości 22 metrów, z żaglami pozwalającymi na ich opuszczanie i rozwijanie. Poza budową makiety prowadzić będziemy podobnie jak w poprzednich edycjach zbiórkę surowców wtórnych w zamian za które rozdawać będziemy sadzonki.

Na scenie podczas wieczornych koncertów wystąpią m.in.

Maryla Rodowicz, Voo Voo oraz inne zespoły polskiej sceny muzycznej. Po koncercie Maryli Rodowicz planowany jest specjalny, zaaranżowany na potrzeby Festiwalu pokaz wodno - laserowy. manko

45

Ekloi

Dzień Ziemi (krótka historia)

22 kwietnia jest obchodzony na świecie jako Międzynarodowy Dzień Ziemi. Celem tych obchodów jest zwrócenie uwagi na zagrożenia, jakie niesie szybki rozwój cywilizacji i naruszenie równowagi między człowiekiem a środowiskiem, w którym żyje. W tym dniu na całym świecie organizowane są spotkania, wiece, odczyty, wystawy, marsze mające na celu pokazanie niebezpieczeństw, jakie mogą się pojawić w związku z lekceważeniem praw natury.

Dnia 22 kwietnia 1970 roku, na słynnym deptaku w Waszyngtonie - miejscu tradycyjnych obchodów święta narodowego Amerykanów - odbyła się 200 tysięczna demonstracja.

Demonstranci głosząc hasło „Każdy dzień to dzień Ziemi” manifestowali z jednej strony swoją troskę o stan środowiska naturalnego, a z drugiej dawali świadectwo niezadowolenia z działalności polityków, którym obce były te problemy. Pod wpływem nacisku społeczeństwa Prezydent USA powołał w roku 1970 Agencję Ochrony Środowiska, jako jeden z rządowych resortów. Od tego czasu problematyka ochrony środowiska naturalnego przestała być już tylko domeną zapaleńców, stała się przedmiotem debat polityków i ich działań.

W 1990 roku Dzień Ziemi świętowany był już na całym świecie. W 140 krajach w marszach, happeningach i paradach wzięło udział ponad 200 milionów osób.

W Polsce Dzień Ziemi świętowano po raz pierwszy w Warszawie.

18 - 22 kwietnia 2006 Dni Ziemi 2006 rozpoczeły się 18

Żeromskiego w Nowej Hucie odbyło się tradycyjne sadzenie drzew. Posadzone zostały 62 drzewa (jarząb pospolity, jarząb szwedzki, jarząb mączny). Park Żeromskiego leży wzdłuż szlaku bursztynowego, dla którego drzewem - symbolem jest jarzębina.

Sadzonki zostały zakupione przez firmę Philip Morris w zamian za usunięte drzewa kolidujące z rozbudową zakładu. kwietnia akcjami odbywającymi się w krakowskich przedszkolach. Przedszkolaki sprzątały tereny wokół swoich placówek, tworząc barwne korowody i organizując ekologiczne przedstawienia. * Ośrodek kultury im. C.K. Norwida zorganizował po raz czternasty Spotkania Młodych Ekologów. * Forum dla Nowej Huty zorganizował rajd rowerowy wokół Łąk Nowohuckich w dniu 20 kwietnia. * Kino pełne życia! Dni Ziemi w trójwymiarze. W kinie ORANGE IMAX w dniach 20 - 21 kwietnia odbywały się przeglądy przyrodniczych filmów zrealizowanych w technice trójwymiarowej. * 21 kwietnia o godz. 11.00 w Parku

KRAKOWSKA WYSTAWA EKOLOGICZNA 21- 22 KWIETNIA, ALEJA RÓŻ, NOWA HUTA Tradycyjnie w Alei Róż w Nowej Hucie w ramach obchodów Dni Ziemi odbyła się Krakowska Wystawa Ekologiczna.

W Alei.Zobaczyć można było: * prezentacje krakowskich szkół i przedszkoli; * wystawę „Dolina Karpia” zorganizowaną przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych; * wystawę „Ogrody sąsiedzkie w Nowej Hucie” przygotowaną przez Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida; * Pokazane w ciekawy sposób inwestycje ekologiczne prowadzone przez miejskie spółki komunalne. M.in. fragment wyposażenia autobusu miejskiego, pojemnik do segregacji.

KWIAT ZA DYCHĘ ? JASNE!!

Wystarczyło przynieść 10 butelek PET lub 10 puszek aluminiowych lub 10 zużytych baterii, aby otrzymać sadzonki kwiatów balkonowych i krzewów.

PODSUMOWANIE W Dniach Ziemi uczestniczyło ok. 10 000 osób.

Rozdaliśmy 6 300 sadzonek.

Zebraliśmy 1034 kg butelek PET, 280 kg puszek aluminiowych, 452 kg. zużytych baterii

46

manko

Ekloi

Kąpiel w Wiśle!

9 maja 2006 roku - Dzień Europy, Kraków uczci w bardzo ekologiczny sposób. Uruchomiony zostanie mechaniczny segment nowej oczyszczalni ścieków Płaszów II, która jest głównym elementem dużego projektu. Ukończenie wszystkich etapów i składników przewidzianych do realizacji pozwoli na rozwiązanie problemu ścieków w perspektywie nawet najbliższych kilkudziesięciu lat.

Pierwszy projekt oczyszczalni ścieków dla miasta Krakowa powstał w latach czterdziestych minionego wieku, realizacji doczekał się pod koniec lat 70-tych.

Niestety nigdy nie dokończono budowy oczyszczalni, która bardzo szybko okazała się mało wydajna, jak na potrzeby miasta. Wobec takiego stanu rzeczy ścieki, co zresztą było powszechną praktyką w ówczesnych czasach, były zrzucane bezpośrednio do rzeki, zanieczyszczając Wisłę, a w konsekwencji Morze Bałtyckie. Dostrzegła to Europa i dlatego też Kraków został wpisany na niechlubną listę trucicieli środowiska naturalnego, miasto otrzymało mało zaszczytny tytuł „hot- spot”, czyli gorącego punktu na mapie Starego Kontynentu, degradującego Bałtyk. Konieczne były inwestycje. Jedną z nich ukończono już

w 1999 roku, kiedy powstała nowoczesna oczyszczalnia „Kujawy” dla Nowej Huty.

Kraków musiał czekać aż do 2006 roku.

Dzięki planowanemu uruchomieniu kompletnej oczyszczalni w sierpniu br. pojawiają się przesłanki, aby Kraków został skreślony ze wstydliwej listy, stając się miastem, które uporządkowało problem ścieków ze swojego terenu. „Oczyszczalnia Ścieków Płaszów II w Krakowie” Całkowity budżet projektu: 85 804 200 euro Udział Funduszu Spójności: 55 772 730 euro (65%) Środki własne MPWiK SA (wraz z kredytem EBOR): 30 031 470 euro Budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków w Płaszowie ma na celu

stworzenie możliwości pełnego mechaniczno-biologicznego oczyszczania wszystkich ścieków odprowadzanych z centralnych dzielnic Krakowa oraz zapewnienie pełnej zgodności efektów oczyszczania z obecnym prawem polskim i Unii Europejskiej, poprzez: * zwiększenie przepustowości istniejącej mechanicznej oczyszczalni ścieków w Płaszowie, poprzez modernizację obecnych krat i pompowni oraz budowę dodatkowych krat, osadników z pompownią główną i nowego kanału doprowadzającego ścieki; * budowę biologicznej oczyszczalni ścieków składającej się z reaktorów biologicznych i osadników; * budowę nowej nitki obróbki osadów ściekowych

„ART d’ECO

- the green style of Europe” Stowarzyszenie Inicjatyw Regionalnych zrealizuje w dniach 11-18.06 projekt wymiany międzynarodowej, który finansowany jest ze środków Programu Młodzież Komisji Europejskiej.

Celem tego przedsięwzięcia jest kształtowanie w ciekawy sposób poczucia odpowiedzialności u młodych ludzi za stan środowiska naturalnego. SIR chce przyczynić się do tego, by obywatele Europy uznali to za swój obowiązek.

Organizacja pragnie również uwrażliwiać społeczeństwo na problem zanieczyszczeń i przyczynić się do rozwoju nieformalnej edukacji ekologicznej.

Projekt ten łączy więc w sobie tematykę związaną ze sztuką oraz ekologią.

Sztuka może być bowiem jedną z form propagowania zachowań proekologicznych, z drugiej strony przyroda stanowi doskonałą inspirację dla sztuki.

Stąd wziął się też tytuł całego przedsięwzięcia: art deco oznacza bowiem styl w sztuce, a „green style” związek z naturą.

W wymianie weźmie udział młodzież ze Szwecji, Danii, Niemiec, Czech,

Grecji, Hiszpanii oraz Polski, łącznie 45 osób. Spędzą oni razem tydzień w XIX-wiecznym dworze szlacheckim w Kamienicy, gdzie wspólnie będą dyskutować oraz brać udział w szeregu warsztatów. A harmonogram organizacja starała się przygotować jak najatrakcyjniejszy! Przewiduje on m. in. zajęcia ze sztuki recyclingu (dodatkowo w tym przedsięwzięciu udział weźmie młodzież z lokalnego gimnazjum), lekcje malarstwa plenerowego przeprowadzone w Nowosądeckim Parku Etnograficznym, pokaz mody ekologicznej, wykonywanie nasadzeń ogrodowych pod okiem specjalistów, debatę oksfordzką, warsztaty tworzenia ekologicznej mapy Europy, wycieczki do Krakowa (tu w programie spotkanie z przedstawicielami Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska) oraz Zakopanego (zwiedzanie oddziałów Przyrody i Sztuki zakopiań-

skiego muzeum) i Czorsztyna (prelekcja filmu na zaporze wodnej o ingerencji człowieka w środowisko naturalne).

Oczywiście, jak na każdym tego rodzaju projekcie, nie zabraknie wieczorów narodowych - każdy kraj przygotowuje jeden wieczór, a na Dzień Polski zaplanowano biesiadę góralską z towarzyszeniem kapeli i regionalnymi potrawami, w czasie której wizytę uczestnikom złożą przedstawiciele władz lokalnych, starosta powiatu Limanowa Pan Roman Duchnik oraz Pan Bronisław Dutka - poseł na Sejm RP, który zgodził się objąć patronat nad projektem.

Oficjalnym patronem został też Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska oraz Stowarzyszenie Instytut Dziedzictwa.

Koordynatorki projektu Joanna Bereta Agnieszka Matlęga manko

47

Zrwi

Nie zabieraj narządów do nieba Tylko nieliczni z nas wyrazili zgodę, by po śmierci być dawcami organów. Tymczasem nasza decyzja może kiedyś ocalić życie człowieka - mówi prof. Jerzy Sadowski, szef krakowskiej Klinki Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii UJ.

Transplantologia i opieka nad pacjentem po przeszczepie rozwija się, placówki dysponują odpowiednim zapleczem, a sytuacja w Małopolsce oceniana jest jako dramatyczna, dlaczego?

Prof. Jerzy Sadowski: Krakowska klinika mogłaby wykonywać znacznie większą liczbę przeszczepów. Są na to pieniądze z Ministerstwa Zdrowia i NFZ. Brak jednak dawców. Przez pół roku w Krakowie wykonano zaledwie siedem transplantacji. 80% narządów do przeszczepów małopolscy pacjenci otrzymują z odległych miast, a to zmniejsza szansę na udaną operację. Na nowe serce czeka blisko stu pacjentów nie tylko z woj. małopolskiego, ale także świętokrzyskiego, podkarpackiego oraz innych. Niestety, oczekujący umierają, a wciąż przybywają kolejni chorzy, dla których jedynym ratunkiem jest przeszczep.

Gdzie tkwią tego przyczyny? Czy polskie prawo „sprzeciwia się” transplantologii?

Polskie prawodawstwo jest bardzo przyjazne transplantologii, moglibyśmy też w Polsce czerpać np. z doświadczeń Hiszpanii. Obowiązuje u nas tzw. zgoda domniemana, więc jeżeli pacjent za życia nie zgłosi sprzeciwu do centralnego rejestru sprzeciwów (znajduje się on w Warszawie i jest prowadzony przez Poltransplant), to według prawa może być traktowany jako potencjalny dawca organów. Liczba sprzeciwów zmniejsza się z każdym rokiem, ale nie oznacza to rosnącej liczby dawców. Nawet osoby, które mają kontakt z medycyną, nie są świadome istnienia zasady zgody domniemanej. Zresztą z tych rozwiązań prawnych nie korzystają sami lekarze.

48

manko

Rozumiejąc dramat rodziny, której udziałem staje się nagła śmierć bliskiej osoby, przedkładają wolę bliskich nad prawne regulacje i pytają, czy narządy mogłyby być pobrane. Niestety, często rodzina odmawia zgody. Wówczas lekarze nie pobierają narządów, a mogliby uratować życie innemu człowiekowi.

A jak Kościół katolicki traktuje przeszczepy?

Najwyższy autorytet Kościoła - Ojciec Święty Jan Paweł II - wielokrotnie wypowiadał się przychylnie na ten temat.

Również podczas spotkań z lekarzami transplantologami - uznając dawstwo za prawdziwy akt miłosierdzia dla drugiego człowieka. Za Jego przykładem inni duchowni, np. abp Józef Życiński, podkreślali pełną aprobaty postawę kościoła. Ale te głosy wciąż do wielu ludzi nie docierają.

Być może sprzeciw rodzin wynika z niewiedzy, ale także z faktu, że skoro rodzina ma przed sobą człowieka, którego serce bije - trudno jej pogodzić się z faktem, że krewny już nie żyje.

Do pewnego momentu pacjent może być ratowany. Należy wówczas zrobić wszystko, by mu pomóc i to właśnie robimy, ale jeśli dojdzie do nieodwracalnych zmian w mózgu, takiej możliwości nie ma. Gdy mózg umiera, funkcje pozostałych narządów podtrzymywane są tylko przy pomocy leków.

Przy stwierdzaniu zgonu nie ma nawet minimalnej możliwości pomyłki. Potencjalnego dawcę bada dwukrotnie specjalna komisja lekarska i to ona orzeka o śmierci pnia mózgu. Dopiero wówczas można myśleć o przeszczepie.

Zrwi Czy Pan myślał o tym, jak to jest żyć z cudzym sercem?

Proszę zapytać o to pacjenta, który nie może normalnie funkcjonować, musi być często hospitalizowany, ma duszności, bardzo się męczy i nagle otrzymuje dar w postaci nowego życia. Taki pacjent potrafi z pewnością odpowiedzieć, czy warto robić przeszczepy. Sam byłem kiedyś sceptycznie nastawiony, czy taki przeszczep coś daje, ale nasze doświadczenie wykonanych w Krakowie prawie 500 przeszczepów serca pokazuje, że bezspornie tak. Utrzymujemy kontakt ze stowarzyszeniem osób po przeszczepie i widzimy, jak sobie radzą, jak przeszczepienie serca przedłużyło im życie. Inaczej nie mieliby żadnych szans. Przeszczep nerek poprawia jakość życia, nowe serce pozwala to życie zachować. W przypadku najciężej chorych tylko niewielka część pacjentów ma szanse przeżyć rok, reszta umrze, jeśli nie doczeka się np. nowego serca.

R

E

Klinika Pana Profesora zainaugurowała kampanię społeczno-edukacyjną „Nie zabieraj swoich narządów do nieba...” Czy promowane przy tej okazji „oświadczenie woli” może zmienić sytuację?

Oświadczenie, jak i cała kampania ma głównie znaczenie psychologiczne.

Dzięki takiemu programowi, nagłaśnianiu problemu - transplantologia przestaje być tematem tabu. Kampania jest sposobem na dialog ze społeczeństwem, od którego zależy, czy będzie akceptowało i pomagało w tym sposobie leczenia - sami lekarze nie zmienią sytuacji. W świadomości wielu ludzi ten temat nie istnieje, nierzadko stykają się z problemem dopiero, gdy w obliczu K

L

A

nagłej śmierci bliskiej osoby staje przed nimi lekarz i prosi o zgodę na przeszczep. Kampania ma pokazać, jak istotny jest świadomy wybór, decyzja z myślą o innym człowieku. Takie oświadczenie woli nie ma wprawdzie mocy prawnej, ale może bardzo pomóc. Gdy ktoś napisze: „Moją wolą jest, by w przypadku nagłej śmierci moje narządy zostały przekazane do transplantacji, ratując życie innym, o swojej decyzji powiadomiłem najbliższych, którzy w krytycznym momencie powinni ją uszanować”, wówczas nie tylko lekarzowi będzie łatwiej rozmawiać z bliskimi pacjenta, dla samej rodziny będzie to czymś w rodzaju ostatniej woli krewnego.

Codziennie nagła śmierć spotyka setki osób. Czy ich organy uratują komuś życie? Tylko wtedy, jeśli ci ludzie wyrazili na to zgodę. Możesz to uczynić poprzez stronę www.oswiadczeniewoli.pl M

A

manko

49

Zrwi

Palenie a kobiety w ciąży Palenie w czasie ciąży i w obecności małego dziecka to poważny problem z punktu widzenia zdrowia publicznego. Małe dzieci, których przynajmniej jedno z rodziców pali, są szczególnie narażone na działanie dymu papierosowego, nie są bowiem w stanie unikać kontaktu z tym zagrożeniem.

Aby ograniczyć ten problem, należy w sposób rzetelny informować palących rodziców o zagrożeniu, jakie stanowią dla swoich dzieci. Muszą oni także dawać sobie wzajemne wsparcie, aby nie szkodzić dziecku.

Rozumiejąc problem palenia podczas ciąży oraz narażenia dzieci na bierne palenie zapoczątkowano w Europie szereg nowych inicjatyw. Na przykład w Belgii zainicjowano całkowicie nową kampanię rządową ukierunkowaną na pomoc rodzicom w rzuceniu palenia, dzięki czemu mogą oni również chronić zdrowie własnych dzieci.

Kampania Komisji Europejskiej przebiegająca pod hasłem „HELP - dla życia bez tytoniu” (http: //www.help.eu.com). Choć powszechnie wiadomo, że palenie w czasie ciąży zwiększa zagrożenie dla zdrowia dziecka i matki, mniej oczywisty wydaje się fakt, że matce trudniej rzucić palenie (lub oprzeć się pokusie palenia) w przypadku, gdy wszyscy dookoła niej palą, co dodatkowo naraża także ją i dziecko na bierne palenie. Jeśli chodzi o palenie, największy wpływ na zachowanie matki spośród całego jej otoczenia ma partner. Badania wykazały np., że matki częściej wracały do palenia po urodzeniu dziecka, gdy ich partner palił.

Co więcej, z badania przeprowadzonego w 2005 r. wynika, że świadomość szkodliwego wpływu biernego palenia na

dziecko wśród ojców wzrasta wraz z rosnącą liczbą ojców rzucających palenie.

Rzucanie palenia dla dobra dziecka jest zatem efektem zdobycia odpowiedniej wiedzy, jak również wspólnych działań obojga rodziców! Czasami potrzebna jest jednak pomoc z zewnątrz.

Pierwsze trzy etapy można przeprowadzić we współpracy z lekarzem

prowadzącym ciążę. Ostatnie dwa etapy może przeprowadzić specjalista leczenia zespołu uzależnienia od tytoniu we współpracy z ginekologiem.

W świetle wspomnianych obserwacji niektóre kraje UE podjęły już pewne działania. W Belgii, gdzie szacunkowo około 30% kobiet pali w czasie ciąży, zainicjowano w styczniu 2006 r. rządowy plan walki z nałogiem tytoniowym. Oryginalność planu polega między innymi

Podejście zalecane przez specjalistów (tzw. podejście pięciu P) Są to zalecenia mające na celu ukształtowanie najbardziej korzystnej relacji z pacjentem, który ma rzucić palenie. Podejście to składa się z pięciu kolejnych etapów: 1. Pytaj: dowiedz się, ile pacjent pali i odnotuj ten fakt w przypadku każdego pacjenta podczas każdego z nim kontaktu.

2. Poradź rzucenie palenia: pomóż pacjentowi rzucić palenie przekazując mu jasny i skierowany konkretnie do niego komunikat.

3. Przeprowadź ocenę motywacji pacjenta do zerwania z nałogiem: po dokonaniu oceny tej motywacji istotne jest jej wzmocnienie.

4. Pomagaj pacjentowi zerwać z nałogiem: wspieraj pacjenta oraz zapewnij potrzebną mu pomoc - psychologiczną i jeśli trzeba farmakologiczną.

5. Przygotuj plan działań po rzuceniu palenia: zaplanuj pacjentowi przynajmniej dwie wizyty - pierwszą najlepiej w tydzień po rzuceniu palenia.

50

manko

na tym, że w jego ramach oferowana jest pomoc w przypadkach, gdy palenie chce rzucić oboje partnerów.

Pomoc ma formę ośmiu konsultacji z uznanym specjalistą ds. leczenia uzależnienia od tytoniu. Koszt terapii (na którą kieruje ginekolog lub inny specjalista) jest refundowany. Wspomniana pomoc w postaci ryczałtu pokrywa koszt ośmiu sesji z udziałem specjalisty dla przyszłych rodziców (120 euro od osoby) oraz koszty leczenia medycznego partnera (55 euro).

Nie zwlekaj z rozpoczęciem nowego, lepszego życia bez tytoniu z korzyścią dla siebie i bliskich. Dzwoń pod numer 0 801 108 108.

Wykwalifikowani specjaliści odpowiedzą na każde pytanie i pomogą znaleźć najbardziej odpowiedni sposób na rzucenie palenia.

Możesz także odwiedzić serwis internetowy kampanii „HELP - dla życia bez tytoniu”: http: //www.help-eu.com.

KONTAKT: Monica Ponce Jakubowska Glaubicz Garwolińska Consultants Al. Szucha 16/2, 00-582 Warszawa e-mail: m.ponce@glaubicz.pl tel.(22) 629 21 71, 696 481 636 Jolanta Jabłońska Fundacja „Promocja Zdrowia” ul. Sobieskiego 110/7, 00-764 Warszawa e-mail: smolisj@coi.waw.pl tel. (22) 546 20 13 UWAGI * „Poglądy wyrażone w niniejszej publikacji nie mogą być w żadnych okolicznościach uznawane za wyraz oficjalnego stanowiska Komisji Europejskiej.” * Na życzenie osób zainteresowanych udostępnione zostaną bardziej szczegółowe informacje wraz z odsyłaczami do konkretnych prac naukowych.

Spr

Krakowskie JUDO na AE 22 kwietnia 2006 roku na Hali Wisły przy ul. Reymonta 22 odbyły się zawody Międzyuczelnianej Ligi Akademickiej w JUDO. Wśród startujących pięciu uczelni Akademia Ekonomiczna uplasowała się na wysokim drugim miejscu. Pierwszą lokatę zajął Uniwersytet Jagielloński, trzecia była Akademia Górniczo Hutnicza, następnie kolejne miejsca zajęły Politechnika Krakowska i Krakowska Szkoła Wyższa.

Jak to wszystko się zaczęło?

Historia krakowskiego JUDO sięga roku 1957. Wtedy to pierwszą sekcję uczelnianą przy Zarządzie Środowiskowym AZS założył trener Stanisław Wiśnios. Po kilkunastu latach w 1973 roku sekcja zaczęła działać przy Politechnice Krakowskiej.

Początkowo JUDO nie miało stałej sali treningowej, a treningi odbywały się w różnych miejscach. Bez względu jednak na ówczesne zmienne uwarunkowania sekcja była mocna. Krakowscy studenci rywalizowali z zawodnikami Wisły Kraków, odnosząc niejednokrotnie sukcesy w lokalnych ligach studenckich. Potem przyszły zwycięstwa w ligach Polski południowej oraz w zawodach centralnych.

JUDO w tamtych czasach różniło się od obecnego, był to sport bardziej techniczny, mniej siłowy i bardziej ukierunkowany na zawodowstwo. W roku 1975 drugim trenerem krakowskich studentów został mgr inż. Krzysztof Rusiniak, który wraz z trenerem Wiśniosem prowadził coraz lepiej zorganizowaną i prężnie działającą sekcję. Przystępowały do niej kolejne szkoły wyższe, w tym również Akademia Ekonomiczna. W ten sposób powstała sekcja międzyuczelniana.

Zawody dziś 22 kwietnia bieżącego roku odbyły się zawody Międzyuczelnianej Ligi Akademickiej w JUDO. Organizatorem ligi był mgr Janusz Wolf. Zawody prowadzili mgr Dariusz Tylek oraz mgr inż. Krzysztof Rusiniak. Sędziowali Krzysztof Marchewczyk oraz Jerzy Dietrich.

Na macie stanęło w szranki 22 zawodników pięciu krakowskich uczelni - Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Ekonomicznej, Akademii Górniczo Hutniczej, Politechniki Krakowskiej oraz Krakowskiej Szkoły Wyższej.

Przed samymi zawodami odbyła się waga, niektórzy już od dawna wiedzieli w jakiej kategorii wystartują, więc spokojnie, rozluźnieni dopełniali formalności. Ale była również grupka zawodników, którym Święta nie posłużyły w związku z czym ich masa wzrosła i byli

na granicy przejścia do cięższej kategorii wagowej. Ci biegali dookoła maty, aby przed samym startem zrzucić dodatkowe kilogramy. Reguła w JUDO jest taka, że jeśli jest się na granicy to lepiej spaść do niższej kategorii. Jeszcze chwila stresu dla biegających, waga i jest, udało się.

Wszyscy wystartują w wymarzonej kategorii wagowej. A kategorii wagowych było sześć: 66 kg, 73 kg, 81 kg, 90 kg, 100 kg oraz +100kg (powyżej 100 kg).

Reprezentacja Akademii Ekonomicznej liczyła siedmiu zawodników: Dobrowolski Jakub, Ziembicky Roman i Kozoluk Bogdan w kategorii 66kg, Kuczyński Michał i Żyła Michał w kategorii 73 kg, Rey Nikolas- kategoria 100kg oraz Tumiłowicz Tomasz w kategorii +100 kg.

Liga to zawody przeznaczone dla amatorów, ale rozgrywki bynajmniej amatorskie nie były. Organizatorzy zadbali o odpowiednią oprawę, a i każdy startujący chciał się pokazać z jak najlepszej strony walcząc na 110 procent, stąd też zapowiadało się bardzo ciekawe widowisko sportowe.

Na macie stanęli Jakub Dobrowolski (reprezentant AE) i jego przeciwnik z Politechniki Krakowskiej. Hajime - zabrzmiała komenda sędziego i zaczęła się

pierwsza walka w najniższej kategorii wagowej. Szybki atak, przejście do trzymania w Yoko Shiho Gatame(, 30 sekund i Mate - komenda sędziego kończąca walkę Jakub wygrał. Poradził sobie również w innych walkach i w konsekwencji zajął pierwszą lokatę w swojej kategorii wagowej- 66kg. Drugim wyróżniającym się reprezentantem Akademii Ekonomicznej był Michał Kuczyński zdobywając drugie miejsce w kategorii wagowej 73kg. Na sukces AE, jakim jest niewątpliwie zajęcie drugiego miejsca złożyły się również wyniki walk innych judoków.

Punkty dla AE zdobyli: Dobrowolski (1 miejsce - 66kg - 6pkt), Ziembicky (3 miejsce - 66kg - 3pkt), Kuczyński (2 miejsce - 73kg - 7pkt), Żyła (5 miejsce - 73kg - 3.5pkt) oraz Tumiłowicz (2miejsce - +100kg - 3pkt).

Podczas zawodów nie obyło się niestety bez kontuzji. Jedna z nich przytrafiła się reprezentantowi Akademii Ekonomicznej. Nikolas Rey podczas swojej pierwYoko Shiho Gatame - jedna z technik walki w parterze, oznaczająca złapanie w trzymanie zawodnika, czyli unieruchomienie przeciwnika na macie

manko

51

Spr Rzut zimowy

Rzut wiosenny

sekcja

Punktacja

Sekcja

Punktacja

sekcja

Punktacja

AZS – UJ

31.5

AZS – UJ

39.5 pkt

AZS – UJ

71.0 pkt

AZS – AGH

21.0

AZS – AE

22.5

AZS – AE

40.5

AZS – AE

18.0

AZS – AGH

19.5

AZS - AGH

40.5

AZS – PK

19.5

AZS – KSW

13.0

AZS – PK

32.5

AZS – KSW

0.0

AZS – PK

11.0

AZS - KSW

13.0

szej walki, niefortunnie złamał kciuk, eliminując się tym samym z dalszej części zawodów. Na szczęście odpowiednie służby medyczne czuwały nad zdrowiem wszystkich zawodników i pierwsza pomoc zawsze była na czas.

Idea zawodów Międzyuczelniana Liga Studencka odbywa się dwa razy w roku. Zawody są organizowane na przełomie listopada i grudnia w sesji zimowej oraz w kwietniu w sesji wiosennej. W zawodach mogą brać udział wszystkie krakowskie uczelnie, na których działa sekcja JUDO (oprócz AWF). Przeważnie w zawodach bierze udział 5 - 6 szkół wyższych. Wyniki z dwóch rzutów zimowego i wiosennego są sumowane i w ten sposób powstaje ranking uczelni. W tym roku przedstawia się on następująco: JUDO na AE Sekcja JUDO Akademii Ekonomicznej działa z przerwami już od przeszło 20 lat. Studenci byli trenowani przez kilka

52

Łączny wynik uczelni

manko

osób. Od przeszło ośmiu lat trenerem studentów naszej uczelni jest mgr Dariusz Tylek.

Treningi odbywają się cztery razy w tygodniu, na obiektach wypożyczonych od Wisły Kraków. Program zajęć skiero-

wany jest zarówno do początkujących adeptów sztuk walki jak i do zaawansowanych zawodników. Obecnie treningi dla początkujących są organizowane w poniedziałki i środy w godzinach 19.45 - 20.45. Grupa zaawansowana spotyka się we wtorki i czwartki w godzinach 19.45 - 20.45 oraz w poniedziałki i środy 20.45 - 21.15.

Od autora Judo to świetny sport i ciekawa sztuka walki ponieważ polega na obronie i wykorzystaniu energii przeciwnika do pokonania go. Aby wstąpić do sekcji, nie trzeba być wybitnym sportowcem.

Każdy może przyjść i się sprawdzić.

Liczy się oczywiście wytrwałość i hart ducha, ale myślę że to sport dla każdego.

Jedni znajdą tu elementy ogólnorozwojowej gimnastyki, inni docenią JUDO jako sztukę walki, a jeszcze inni znajdą tu elementy rock n roll’a , które później będą mogli wykorzystać na niejednej imprezie.

Ze sportowym pozdrowieniem Michał Żyła

Kr

„Ukraińska noc” - przegląd ukraińskich małych form filmowych Stowarzyszenie Wschodnia Perspektywa jest głównym organizatorem przeglądów ukraińskich małych form filmowych „Ukraińska noc”. Pod otwartym czerwcowym niebem pragniemy pokazać ukraińskie filmy profesjonalne, studenckie i offowe prezentowane na festiwalu „Widkryta nicz” w Kijowie. „Ukraińska noc” zawita do Lublina, Krakowa i Elbląga. Spośród setek filmów prezentowanych na festiwalach „Widkryta nicz” wybraliśmy 28, naszym zdaniem, najciekawszych, reprezentujących różne gatunki: animacje, krótkie formy fabularne i klasyczny dokument.

Kolejno imprezy odbywać się będą: 2 czerwca, godz. 20.00, Lublin, Muszla Koncertowa w Ogrodzie Saskim; 3 czerwca, godz. 20.00, Kraków, Galeria F.A.I.T., ul. Kamienna 6; 23 czerwca, godz. 20.00, Elbląg, Biblioteka Elbląska, ul. Św. Ducha 3-7.

Wstęp wolny.

Przegląd ukraińskich małych form filmowych „Ukraińska noc” to okazja, aby przybliżyć polskiej publiczności osiągnięcia młodych twórców z Ukrainy, a także skonfrontować „ich” wizję współczesnego świata z „naszymi” doświadczeniami. Mamy nadzieję, że dzięki naszemu przeglądowi polscy widzowie dostrzegą, że Ukraina to dynamicznie rozwijający się kraj, w którym oprócz polityki, ważny jest język sztuki.

Czy to, co cieszy, zachwyca, wzrusza i gnębi młodych reżyserów z Ukrainy znajdzie zrozumienie u polskiego widza?

Przegląd „Ukraińska noc” to okazja, aby sprawdzić, czy artystyczna wrażliwość zna granice.

Nasz projekt nawiązuje do festiwalu „Widkryta nicz” w Kijowie („Noc pod odkrytym niebem”), który powstał w 1997 roku z inicjatywy ukraińskiego reżysera Mychaiła Illienki, jako forum dialogu ukraińskiej kinematografii. Idea stworzenia festiwalu, który promowałby rodzimą produkcję filmową, pojawiła się wraz z coraz silniej zauważalnym kryzysem ukraińskiego kina. W tekściemanifeście „Czekając na mit” Illienko

ironizował: „Fatalny kryzys naszego przemysłu filmowego niebawem zmusi nas do stworzenia festiwalu negatywów albo festiwalu scenariuszy, a może nawet festiwalu niezrealizowanych pomysłów”. W tych gorzkich słowach reżysera nie ma przesady, ukraińskie kino, przez brak wsparcia ze strony mediów, władzy i producentów, od wielu lat przeżywa kryzys. W ukraińskich kinach można zobaczyć najnowsze produkcje amerykańskie i rosyjskie, ale próżno szukać w nich pokazów kina znad Dniepru.

Filmy młodych reżyserów mogą zjawić się w ukraińskich mediach, jedynie wtenczas, kiedy wyprodukowany w ekstremalnie trudnych warunkach produkt zyska uznanie na festiwalach międzynarodowych. Niestety, większość filmów nigdy nie doczekała się pokazów w telewizji, a tym samym konfrontacji z szeroką ukraińską publicznością.

Festiwal „Widkryta nicz” w Kijowie trwa od zmierzchu do świtu, jedną czerwcową noc na najbardziej malowniczej uliczce Kijowa - Andrijiwskim uzwozie. Wybór tej formy był nieprzypadkowy, gdyż jak twierdzi reżyser „dla ukraińskiej kinematografii nie ma już miejsca pod słońcem”. „Widkryta nicz” na dobre zadomowiła się pod kijowskim niebem, nawet, jeśli należy do niej tylko ta jedna noc w roku. Świadomość, że istnieje taki festiwal i publiczność, gotowa spędzić całą noc na oglądaniu małych form filmowych, z pewnością daje nadzieję, że w przyszłości ukraińscy widzowie zażądają własnego mitu w kinie.

Program przeglądu ukraińskich małych form filmowych „Ukraińska noc”: W programie przedstawimy m. in. następujące animacje oraz filmy krótkometrażowe: - Jednorazowa wieczność i Mała podróż

na wielkiej karuzeli reż. Mychaiło Illienko, - Strzelnica i Wyschnięta ziemia reż. Taras Tomenko, - Jechał tramwaj nr 9 reż. Stepan Kowal, - Tragiczna miłość do zdradliwej Nuśki reż. Taras Tkaczenko, - Przeciw słońcu reż. Walentyn Wasjanowycz, - Metodologia popełnienia zbrodni reż.

Artur Li, - Zasypie śnieg drogi i Komproniks reż.

Jewhen Sywokiń oraz wiele, wiele innych.

Projekcję filmów poprzedzi krótka debata z udziałem gości z Ukrainy, reżyserów Mychaiła Illienki, Tarasa Tkaczenki, Tarasa Tomenki i Jurija Szewczyka na temat kondycji współczesnego kina ukraińskiego oraz jego miejsca na filmowej mapie Europy. Tłem do dyskusji będzie projekt niezrealizowanego filmu Artura Li „Metodologia popełniania przestępstwa” - filmu, który ilustruje nieobecność ukraińskiego kina w świadomości społecznej.

Koordynatorzy projektu: Marta Ciastoch (martaciastoch@yahoo.com), Łucja Malec-Kornajew (lucjakornajewa@o2.pl ), Taras Tkaczenko, Teresa Oleszczuk, Anna Babiak. manko

53

Kr

Rozmowa z Renatą Przemyk „Większość jej płyt uzyskało status złotych za sprzedaż ponad 50.000 każdego tytułu, wielokrotnie były nominowane i nagradzane, przeważnie za indywidualność artystyczną. Pomimo niezbyt komercyjnego zacięcia artystki, zyskały pochlebne recenzje pośród publiczności, krytyki muzycznej i przemysłu fonograficznego (Fryderyk). Koncertowała również we Francji (Normandia, Bretania, Paryż) i w Nowym Yorku, choć najbardziej - także ze względu na znaczenie słów w swoich utworach - ceni polską publiczność.”

Mowa o Renacie Przemyk, która 22 kwietnia (dwa dni po koncercie w klubie ALCHEMIA w Krakowie) zagrała w Zabrzu jeden z koncertów promujących jej ostatni, melodyjny, spokojny oraz nadzwyczajnie refleksyjny album - „Unikat”. Nastrojowe utwory wyrwane z nowego krążka hipnotyzowały w linii prostej - artystka-publiczność. Po koncercie udało mi się porozmawiać z samą prowodyrką owego zdarzenia.

Czy utwór „Zona” to Twój wybór na singiel czy wybór wytwórni?

Jeśli chodzi o single i politykę firmy, to zazwyczaj ja sugeruję utwory, które według mnie są najbardziej reprezentatywne. Wytwórnia wybiera spośród nich najbardziej ich zadaniem „radiowy”. Tym razem było o tyle trudno, że możnaby połowę płyty zaproponować i byłaby jednocześnie wystarczająco artystycznie i niewystarczająco popowo reprezentatywna w skali kraju. Trudno też było wybrać jedną piosenkę, która oddawałaby klimat całości, bo to spójny klimatycznie album. Ostatecznie wspólny wybór padł na „Zonę”.

Mają one jeszcze szansę przebić się w innej formie, bądź na kolejnej płycie?

W formie piosenkowej nie. Zdarzyło mi się, że wykorzystałam jeden motyw w teatrze, bo właśnie takiego klimatu potrzebowałam i przypomniałam sobie, że kiedyś już powstał podobny.

jest trochę chore podejście, bo nigdy nie czuję się tak stuprocentowo usatysfakcjonowana z tego, co sama zrobię. Tak naprawdę największa przyjemność pojawia się, kiedy widzę, że ludzie reagują bardzo żywo. Jestem bardzo wzruszona, że śpiewają piosenki razem ze mną. Byłam zaskoczona, że znają teksty z nowej płyty, której premiera była raptem trzy tygodnie temu. Musieli słuchać ich często w domu. To jest cudowne, kiedy muzyka trafia do ludzi a teksty pozostają im w pamięci i potem mogą śpiewać razem ze mną, przeżywać wspólnie - wspaniałe uczucie.... Jednak zawsze towarzyszy mi przekonanie, że może mogłam jeszcze lepiej zaśpiewać tego dnia. Ten typ tak ma!

Czy czujesz się swobodna w tym jak i co robisz czy towarzyszy Ci myśl „chciałabym, jednak nie mogę, bo...”?

Przede wszystkim ciągle czuję się ograniczona tremą. Ciągle mam poczucie, że mogłabym coś zrobić lepiej. To

Teksty pisze Ania Saraniecka. Można w nich zauważyć, że nawet, jeśli są ostrzejsze to Ty nie atakujesz, a bronisz. Czy ta treść pasuje do Ciebie i utożsamiasz się z nią?

Bardziej niż kiedykolwiek. Przy

Ile utworów powstało podczas nagrywania „UNIKATU” i nie znalazło się na płycie?

Nie jakieś sto tysięcy, ale drugie tyle ile się na niej znalazło- mniej więcej.

54

manko

okazji tego, że traktują one o sferach prywatnych, punkcie widzenia i sposobie przeżywania, to są na tyle uniwersalne, że mogą trafić do wielu ludzi. Są pewne nastroje, które się przeżywa trochę podobnie, ale jednak każdy z nas odrobinę inaczej, na własny sposób. I właśnie ta inność jest najcenniejsza.

W każdym człowieku tkwi coś niepowtarzalnego. Anka to zauważyła i oddała w słowach, a słuchacze to docenili. Istotne jest to, aby się umieć zatrzymać i zastanowić w spokoju nad tym, co jest w życiu najważniejsze. Nasz sposób przeżywania historii, ale też nasze relacje z innymi osobami, zwłaszcza tymi najbliższymi, wszystko to determinuje nasz wewnętrzny świat. Czas pokazuje, że najcenniejsze jest to, co zostaje w pamięci jako jedno z niewielu ważnych wspomnień. Takie wewnętrzne spojrzenie jest mi bardzo bliskie. Przy pomocy środków artystycznych, wspaniałych tekstów Anki, zaaranżowanej trochę spokojniej muzyki - gitar akustycznych, akordeonów, dźwięku pianina i smyków, odrobiny elektroniki i potoczystych melodii, udało się osiągnąć bardzo spójny ładunek emocjonalny, który niesie treści bardzo osobiste. Nie boję się już mówić o uczuciach. Do tego trzeba dojrzeć, stanąć twarzą twarz z własnym życiem, przeanalizować, przyjrzeć mu się, polubić siebie, docenić drobiazgi, szczęście.

Dojrzałość chyba polega na tym, że docenia się to, co się ma, przygląda się temu i dostrzega coś naprawdę wartościowego, a nie goni się ciągle za czymś bardzo odległym, ponoć lepszym niż to, co mamy. Takie spojrzenie na siebie i świat jest mi bliskie z bardzo wielu względów.

Miałam też nadzieję, że wielu ludzi odnajdzie swoje przeżycia i podobieństwa do tego, co im się przydarzyło, w tych nastrojowych piosenkach. Zaryzykowałam, ale warto było pokazać trochę inne oblicze.

Kr Czy są tematy, przed którymi się bronisz i nie chciałabyś o nich śpiewać?

Przez długie lata granica intymności, szczerości i opowiadania o sobie była postawiona gdzieś daleko ode mnie, ale jak życie pokazuje nie ma się co zarzekać- dojrzałam do prywatności w sztuce.

Chodziło tylko o odnalezienie odpo-

którzy za punkt honoru stawiają pływanie głównym nurtem, bycie za wszelką cenę w centrum zdarzeń.

Czy uważasz, że w mediach funkcjonuje przesadna cenzura, która utrudnia ludziom dostęp do czegoś, co sprawi, że zaczną myśleć?

dowej. To rozłoży na łopatki również instytucje- teatry, kina. Czemu nie szuka oszczędności w szarej, skorumpowanej strefie? W prywatyzacji za przysłowiową złotówkę? Najłatwiej zabrać tym, których strajk na nikim nie zrobi wrażenia.

Poeci nie pójdą pod sejm z transparentami...

Telewizja to obowiązek czy przyjemność? Potrafisz się zrelaksować włączając „pudło”?

Traktuję ją jako przyjemność, ale dobieram programy. Jest dużo bardzo fajnych. Córka uwielbia wszystkie filmy o zwierzętach, National Geographic i Animal Planet, więc oglądamy razem. Ostatnio oglądam sporo bajek (uśmiech). Nigdy jednak nie włączam pudła na chybił trafił, raczej szukam czegoś, co może mnie zainteresować.

Zdarzają się cykliczne programy kulturalne, coraz rzadziej niestety.

wiedniej formy artystycznej. Ta granica się mocno przesunęła aczkolwiek nigdy nie będzie tak, że powiem o wszystkim.

To już byłby ekshibicjonizm, a on z reguły trąci kiczem. Nie ma tematów tabu.

Kwestia dobrego smaku i intuicyjnego wyczucia determinuje, czym dobrze jest się podzielić, a co lepiej przemilczeć.

Jak sobie wyobrażasz artystkę niezależną, siebie za dziesięć lat w naszym kraju, opanowanym przez media?

Ja nie należę do osób nachalnych medialnie i nie jest to tak, że wyłażę z każdego telewizora, radia i gazety. Teraz, przy okazji promocji nowej płyty, tych wiadomości o mnie jest odrobinę więcej, ale też nie tak, żebym w jednym programie tańczyła, a w drugim zakładała się, czy pan Wacław przeniesie bez zadyszki pianino na 46 piętro. Moja muzyka rozchodzi się raczej kanałami, poza „mainstreamem” i promocją medialną.

Nie atakuję wszystkich przy pomocy massmediów nie pozostawiając wyboru.

To będzie elegancka promocja- jak powiedziała szefowa mojej wytwórni i za co jestem jej szalenie wdzięczna. Mam, więc nadzieję, że komercjalizacja świata nie dotknie mnie to tak bardzo jak tych,

Tak, tą cenzurą z pewnością jest komercyjny charakter przedsięwzięcia.

Znikają jeden po drugim programy, które ceniłam- jak te o książkach. Inne emitowane są po północy. Z wolnością słowa wcale nie jest dobrze. Już pod różnymi pretekstami się ją ogranicza. Zalewa nas płycizna mentalna i artystyczna. Po to, żeby reklamodawcy chcieli się reklamować, każde z mediów chce zagarnąć jak największą rzeszę odbiorców, obniżając poziom i podając na tacy coś, czego nie trzeba specjalnie kontemplować.

Jaki jest tego cel?

Jawnie komercyjny i finansowy.

Tylko finansowy?

Tak, zdecydowanie. Oczywiście prowadzi to do ślepego zaułka i jest krzywdzące dla większości odbiorców.

Nie mówię przecież o programach czy zjawiskach bardzo elitarnych i bardzo trudnych, bo one rzeczywiście poruszają się specyficznymi kanałami i do swoich odbiorców mają szansę dotrzeć przez wyspecjalizowane media. Trudno jest kulturze przez duże K, w dodatku nowa pani minister chce odebrać twórcom ich jedyne przywileje w postaci ulgi docho-

Jaką płytą bądź książkę byś poleciła? Co cię ostatnio wielce pozytywnie zaskoczyło?

Jakiś czas temu przeczytałam eseje autobiograficzne Virginii Woolf. Nie zaskoczyły mnie jednak bardzo, ponieważ znam zdecydowaną większość tego, co napisała i zawsze nieodmiennie się wzruszam. Ukazała się też niedawno książka Olgi Tokarczuk, której nie zdążyłam przeczytać, jednak czytałam poprzednią i też bardzo polecam - „Ostatnie Historie” i wcześniejsze „Dom dzienny, dom nocny”, również znakomite. Mogłabym wymienić jeszcze parę, ale już niekoniecznie tych, które wyszły ostatnio, bo fascynuje mnie głównie proza przełomu XIX i XX wieku- Proust, Yourcenar. Temat rzeka, nie radzę go zaczynać.

Jakie są Twoje marzenia i czego można Ci życzyć?

Zdrowia, zdrowia, zdrowia - dla mnie i najbliższych, a jak już to się uda, to jeszcze tylko dalekich podróży brakuje mi do szczęścia. Niestety nie miałam dość czasu do tej pory, by podróżować w najodleglejsze zakątki świata.

Może w tym roku się uda?

Z Renatą Przemyk rozmawiał Marcin Ryglewicz ryglewicz@op.pl Zdjęcia wykonał: Maciej Korbela maciekkorbela@poczta.onet.pl

manko

55

Kr Kr

Kraków nie kończy się na Wiśle Stowarzyszenie Podgorze.pl o Podgórzu

Dawno, dawno temu istniało Wolne Królewskie Miasto Podgórze. Połączone z Krakowem, stało się jego prawobrzeżną dzielnicą... I tu zaczęły się jego problemy. Przez lata traktowane po macoszemu, z przypiętą etykietką dzielnicy przemysłowej, siedziało cicho czekając na lepsze dni. Teraz nadszedł jego czas..

Po raz kolejny, gdy wspominam o przewodniku po Podgórzu dla dzieci (jaki mamy zamiar napisać) słyszę złośliwe komentarze: „Napiszcie: tu nie chodź po zmroku, tutaj biją, tam kradną”...

I znów staram się wytłumaczyć, że kradną tak jak wszędzie indziej w Krakowie, a mają tam też, przyjemniejsze wydarzenia, otwiera się coraz więcej kawiarni czy galerii. Niestety, pewnie nie raz jeszcze będę musiała to powtórzyć, bo właściwie na tym polega nasze zadanie. „Przybliżenie dziedzictwa kulturowego i tradycji Podgórza” głosi statut stowarzyszenia Podgorze.pl , które formalnie działa od października zeszłego roku, a w rzeczywistości od 5 lat skupia grupę ludzi, która wierzy, że Podgórze to dzielnica, w której można i warto mieszkać, albo przynajmniej zwiedzić od czasu do czasu. Stereotypów nie da się zmienić kilkoma imprezami, wymaga to wielu działań, jednak odzew, z jakim spotykamy się na wszystkich naszych przedsięwzięciach, pozwala nam wierzyć, że warto próbować. Przygotowując się do napisania tego artykułu wypisałam sobie wszystko, czym nasze stowarzyszenie mogłoby się pochwalić: Podgórskie Dni Otwartych Drzwi (w tym roku piąte - jubileuszowe!), 222-ga rocznica utworzenia Podgórza (w wynajętym tramwaju), 90-ta rocznica połączenia Podgórza z Krakowem (tym razem tramwaj wodny), wydany „Przewodnik po Podgórzu, prawobrzeżnej części Krakowa”, wspólne oglądanie wschodu słońca w najkrótszy

56 manko 56 manko

dzień roku (kiedy to, jak głoszą legendy, słońce wschodzi dokładnie zza kopca Wandy), regularne warsztaty filmowe, patronat nad szeregiem działań kulturalnych i sportowych. Pytanie tylko, co dałaby taka wyliczanka. Ktoś mógłby powiedzieć, że po prostu lubimy się bawić. Nie boimy się jednak podejmować tematów trudnych. Jednym z naszych celów jest budowanie i umacnianie w Podgórzanach poczucia tożsamości z miejscem zamieszkania, jego przeszłością i tradycjami. A wiadomo, że nic tak nie łączy ludzi jak wspólny wróg. Choć wolelibyśmy unikać tego typu okazji i integrować społeczność lokalną przez zabawę, zdarzyło się, że musieliśmy stanąć do walki. Fort św. Benedykta, bo o nim mowa, to przykład wieży maksymiliańskiej, jednej z pięciu zachowanych w Europie, wspaniałe dzieło architektury wojennej XIX w. Projekt nadbudowy fortu z salą konferencyjną na 800 osób, z garażami podziemnymi wydrążonymi w skale i zewnętrzną klatką schodową, zaproponowany przez Instytut Sztuki, to sprawa powszechnie znana, do której niechętnie wracam, bo na samą myśl krew się w żyłach burzy. Pod protestem zebraliśmy ponad 5000 podpisów pod protestem. To nie wystarczyło. Potrzebne były pisma, odwołania, spotkania z ministrem, debaty telewizyjne. Sprawa fortu przez wiele miesięcy stała się nr 1. I nie dziwię się nawet rozgoryczeniu czytelników portalu, że inne wydarzenia zostały odsunięte na bok. Niesprawiedliwe jednak wydają mi się osądy, że stowarzyszenie nic innego nie robi tylko protestuje.

Nie pomagały nasze zapewnienia, więc postanowiliśmy zorganizować „Manifest Dobrych

Pomysłów”. Każdy, kto tylko miał ochotę mógł zaproponować nowy sposób zagospodarowania fortu. Pomysłów było wiele, ale wszyscy uczestnicy (kilkaset osób)zgodnie stwierdzili: „wykorzystać, ale nie przebudowywać, zachować unikatowy charakter budowli, dostosować funkcję do miejsca”. Sprawa fortu ciągnie się od dłuższego czasu, a rozwiązania nie widać. Widać jednak efekty naszej walki. Decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z dn. 16 stycznia 2006 r., pozwolenie konserwatorskie zostało wstrzymane, a sprawa trafiła do ponownego rozpatrzenia, co oznacza, że cały proces zatwierdzenia projektu rozpoczął się od nowa. Jeszcze wiele może się wydarzyć, ale możecie być pewni, że nie stracimy czujności.

Tymczasem przed nami kolejne wyzwania. 21 czerwca o 4.15 wejdziemy na Kopiec Krakusa, aby sprawdzić czy słońce rzeczywiście wzejdzie zza Kopca Wandy jak głosi legenda, w sierpniu planujemy Targi Staroci, a 30 września zapraszamy na jubileuszowe Podgórskie Dni Otwartych Drzwi. Pomysłów jest o wiele więcej. Wszystko zależy od naszych „mocy przerobowych”. Dlatego serdecznie zapraszamy wszystkich, którzy mają czas tracić go tak jak my - na rzecz swojej małej ojczyzny - Podgórza.

Staramy się, aby nasze stowarzyszenie, poza swoim podstawowym celem, jakim jest promocja Podgórza, było również miejscem, gdzie każdy może rozwijać swoje zainteresowania. Wszystkie informacje na temat Podgórza i stowarzyszenia znajdziecie na stronie: www.podgorze.pl.

Wspólnie podejmowane działania, te „za” i „przeciw” dużo nas nauczyły o sobie, o miejscu, w którym mieszkamy i o ludziach, którzy to miejsce tworzą.

Magda Umer śpiewa „Nikt nie powie Ci na pewno, że próbować warto”. Ale i tak będziemy...

Anna Rytter, Stowarzyszenie Podgorze.pl www.podgorze.pl

Rprury

Rotunda zaprasza na pewno zapraszamy w czerwcu do rotundy

na MISTRZOSTWA ŚWIATA na kinowym ekranie szczegółowa rozpiska wyświetlanych meczy będzie dostępna na www.rotunda.pl dodatkowo na wakacje zapraszamy do Mrągowa na VIII Mazurską Noc Kabaretową 15.07.2006 (sobota) o godz. 19.30 amfiteatr w Mrągowie

Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie

31-010 Kraków, ul. Jagiellońska 5 Sekretariat: tel. 421 29 77, 421 88 48 e-mail: sekretariat@stary-teatr.pl

Tartuffe Moliera

przekład: Jerzy Radziwiłowicz występują: Katarzyna Gniewkowska, Urszula Kiebzak, Halina Kwiatkowska, Katarzyna Warnke, Krzysztof Globisz, Tadeusz Huk, Zbigniew W. Kaleta, Piotr Polak, Andrzej Rozmus, Roman Ulina opracowanie tekstu i reżyseria: Mikołaj Grabowski scenografia: Magdalena Musiał premiera 10 czerwca 2006

Wystąpią m.in.: KABARET MORALNEGO NIEPOKOJU ANI MRU MRU, ARTUR ANDRUS GRZEGORZ HALAMA, SŁUCHAJCIE JURKI, DNO, ŁOWCY.B FORMACJA CHATELET LAUREACI XXII PRZEGLĄDU KABARETÓW PAKA: NEO-NÓWKA, LIMO, KABARET MŁODYCH PANÓW, SMILE UCZESTNICY XVI WARSZTATÓW KABARETOWYCH oraz: JACEK FEDOROWICZ STANISŁAW TYM I ZOFIA MERLE SIDNEY POLAK KABARET POD WYRWIGROSZEM CZĘŚĆ MUZYCZNA: KONCERT ZESPOŁU LESZCZE Bezpośrednia relacja - Program 2 TVP szczegóły www.paka.pl

ROTUNDA ul. Oleandry 1

tel. 633 35 38, www.rotunda.pl

Śmiałość, z jaką Molier potraktował temat fałszywych obrońców wiary, spowodowała jego długoletnią walkę o obecność Tartuffe’a na scenie. Dziś ta gorzka komedia nie straciła nic z ostrości. Co więcej, okazuje się równie zuchwała i okrutna w wymierzaniu ciosów religijnej obłudzie. Bezlitośnie obnaża tych, którzy z religii czynią narzędzie władzy, a z obłudy religijnej drogę do kariery. Demaskowana przez Moliera hipokryzja nie dotyczy jednak tylko kwestii wiary.

W równym stopniu wpisana jest w układ stosunków rodzinnych i społecznych oraz w struktury polityczne.

Dom Orgona to świat w mikroskali, siedlisko tego, co zawistne, zakłamane, podszyte złością, groźne. Molier odkrywa w człowieku drugą naturę, nie dobroduszną, poczciwą, ale taką, która prowadzi do fanatyzmu, nadużyć, manipulacji i oszustw. A wszystko to w ramach komedii, frywolnej, ironicznej, czasem tylko zacierającej granicę między śmiesznością a powagą, co zdradza jak istotne były dla autora poruszane tematy. Mistrzostwo Tartuffe’a objawia się w odejściu Moliera od intrygi na rzecz żywych i złożonych postaci. Komizm sztuki cechuje prawda i głębia, bo wynika on bezpośrednio z charakterów i z oświetlających te charaktery sytuacji. Jaki ton nada jej Mikołaj Grabowski, który od lat z ironią i humorem pokazuje na scenie ludzkie słabości? manko

57

Ms Ms

Kola Nagrodzona Oscarem wzruszająca i zabawna opowieść o przyjaźni pewnego muzyka z pięcioletnim chłopcem. Jan Louka - playboy i lekkoduch żeni się z pewną Rosjanką, której małżeństwo potrzebne jest do zyskania czeskiego obywatelstwa. Umowa jest prosta - po załatwieniu formalności Louka zainkasuje pieniądze, a kobieta wraz ze swoim pięcioletnim synkiem Kolą zniknie z jego życia. I rzeczywiście Rosjanka znika, ale zostawia Kolę na pastwę losu. Jedynym jego opiekunem jest teraz Louka, który nie spodziewa się, że sympatyczny pięciolatek postawi jego życie na głowie. Burząc jego uporządkowany świat, Kola otworzy mu oczy na nieznane mu dotąd uroki życia Opowieści o zwyczajnym szaleństwie Bohaterami tej tragikomedii są młodzi ludzie uwikłani w dziwne związki emocjonalne. Jana wydzwania do kochanków z budki telefonicznej pod swoim domem; Mucha porzucony przez kolejną dziewczynę wiąże się z odkurzaczem i manekinem; Piotr, aby zatrzymać dziewczynę, sięga po indiańskie rytuały; Alicja i Jerzy płacą postronnym ludziom, aby ich obserwowali w łóżku, bo inaczej nie mogą się kochać.

Hotel Ruanda Dziesięć lat temu, kiedy Rwanda pogrążała się w szaleństwie, jeden człowiek poprzysiągł chronić rodzinę, którą kochał. Obietnica ta dodała mu odwagi, by ocalić ponad 1200 osób. Film opowiada historię Paula Rusesabahina, kierownika hotelu, który dal schronienie uchodźcom, ratując ich od pewnej śmierci. Kiedy reszta świata zamknęła oczy na problemy Rwandy, Paul udowodnił, że jeden dobry człowiek może wpłynąć na losy świata.

Kraków, ul. Lea 5 tel. 634 28 97 www.kinomikro.pl

CZERWIEC W TEATRZE KTO

ul. Gzymsików 8, 30-015 Kraków tel. (12) 623 73 00 www.teatrkto.pl, e-mail: teatrkto@wp.pl

„SPRZEDAM DOM, W KTÓRYM JUŻ NIE MOGĘ MIESZKAĆ”

wg życia i twórczości Bohumila Hrabala - w groteskowej formie pokazane najważniejsze zdarzenia z życia człowieka - narodziny, chrzest, pierwsza komunia, ślub, pogrzeb. Historia teatralna opowiedziana charakterystycznym dla Teatru KTO językiem - brak tekstu, dużo wspanialej muzyki - jest pełna niespodzianek i nieoczekiwanych rozwiązań.

1, 2, 3, 4, 9, 10, 16 CZERWCA GODZINA 19.00

„STRYCZEK DLA DWÓCH, CZYLI RZEŹ DOMOWA”

wg Ivana Bukowana - tragikomedia oparta na prawdziwej historii mężczyzny, który przez dwadzieścia lat ukrywał się na strychu swojego domu, słuchając Radia Wolna Europa i czekając na przybycie wojsk amerykańskich. Jest to przedstawienie o tchórzostwie, biologicznym zegarze, pasożytnictwie, emocjonalnym szantażu i niespełnionych marzeniach.

6, 7, 8 CZERWCA GODZINA 19.00 BILETY STUDENCKIE 20 ZŁ REZERWACJA BILETÓW - TEL 012 633 89 47 PROMOCJA@TEATRKTO.PL 58

manko

Wakacyjny KRAKÓW! Zostajesz w Krakowie na wakacje! Masz pracę lub praktykę, ale chcesz też skorzystać z oferty kulturalnej naszego miasta! Poniżej prezentujemy opis akcji, które będą miały miejsce w trakcie wakacji.

Galicja Koncertowa: 10. czerwca, godz. 14.00, Sanktuarium Maryjne w Płokach: koncert Lidii Jazgar z zespołem GALICJA 13. czerwca, godz. 20.00, krużganki Bazyliki Franciszkanów w Krakowie; 102. GALICYJSKI WIECZÓR z PIOSENKĄ „Spotkanie ze świętym Antonim”; zaprasza Lidia Jazgar z GALICJĄ 16. czerwca, godz. 20.00, Sanktuarium Pasyjno-Maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej, koncert Lidii Jazgar z zespołem GALICJA Na dobry początek wakacji wianki. Co roku nad brzegiem Wisły zbierają się mieszkańcy Krakowa, aby wspólnie świętować najkrótszą noc w roku (24 czerwca).

Jedno z ważniejszych wydarzeń na mapie kulturalnego Krakowa to festiwal kultury żydowskiej. Przez dziewięć dni krakowski Kazimierz będzie światową stolicą kultury żydowskiej. Na program Festiwalu złoży się niemal dwieście wydarzeń, tworzonych przez najwybitniejszych

artystów z Polski, USA, Europy i Izraela. Festiwal odbędzie się w dniach 01.07.06 - 09.07.06 Ciekawym wydarzeniem będzie na pewno Lato Operowe w Barbakanie. W lipcu i sierpniu odbędzie się tam cykl przedstawień i koncertów, zawsze o 21.

W dniach 06.07.06 - 09.07.06 odbędzie się już XIX Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych.

Będą to prezentacje różnego rodzaju przedstawień ulicznych. Miejsce Rynek Główny.

Lipiec to miesiąc dla miłośników Jazzu. Od 9.07 do 6.08 odbędzie się 11. Letni Festiwal Jazzowy w Piwnicy Pod Baranami. Szczegóły znajdziecie na stronie: www.cracjazz.com W sierpniu będzie okazja przenieść się w czasy renesansu. Od 06.08.06 - 13.08.06 odbędzie się 7 Festiwal Tańców Dworskich Cracovia Danza. Tematem przewodnim jest taniec dworski w stylu włoskim.

IV Festiwal Pierogów w Krakowie (12-13 sierpnia 2006) to szansa dla miłośników pierogów. Pierwszego dnia smak

pierogów oceniają wszyscy, którzy pojawią się w miejscu imprezy. W drugim dniu najsmaczniejsze pierogi wybiera jury.

IV Festiwal Sacrum-Profanum w dniach 1824 września zakończy wakacyjny okres imprez w Krakowie. Ten niezwykły festiwal cieszy się ogromną popularnością ze względu na niezwykłe przedstawienia, które mają miejsce w hali walcowni d. Huty im. T. Sendzimira Więcej informacji na temat poszczególnych imprez znajdziecie na stronie www.krakow.pl ai