2. ÜNİTE Peygamberimizin bir hutbesi: “Ey insanlar, uymanız gereken birtakım ilkeler vardır, onlara uyunuz. Kaçınmanız gereken birtakım yasaklar vardır, onlardan kaçınınız. Mümin, iki korku arasındandır: Birincisi, geçmiş olan ömürdür. Çünkü insan, Allah’ın o ömür hakkında kendisine ne yapacağını bilmez. İkincisi ise kalan ömrüdür. Çünkü insan, Allah’ın bu süreçte kendisine ne hükmedeceğini bilmez. O hâlde mümin, ömrünü iyilik yaparak geçirsin. İhtiyarlamadan önce gençliğinin, ölmeden önce de hayatının kıymetini bilsin. Muhammed’in nefsini elinde tutan Allah’a yemin olsun ki ölümden sonra artık yorulacak bir yer yoktur. Dünyadan sonra da cennet veya cehennemden başka bir ev yoktur.” 1
NOT EDELİM Halife Hz. Ebu Bekir’in ilk hutbesi: Hz. Muhammed’in ölümünün ardından halife seçilen Hz. Ebu Bekir, minbere çıkarak aşağıdaki hutbeyi okumuştur: “Ey insanlar! Size halife oldum. Ancak bu sizden daha hayırlı olduğumu göstermez. Doğruluktan ayrılırsam beni uyarın. Doğruluk emanet, yalancılık hıyanettir. İçinizde zayıf olan, hakkını alıncaya kadar benim yanımda kuvvetlidir. İçinizde kuvvetli olan ise başkası, ondan hakkını alıncaya kadar benim yanımda zayıftır. Bir millet, Allah yolunda cihattan vazgeçerse Allah’ın gazabına uğrar, perişan olur. Bir millette kötülük yaygın ve revaçta olursa Allah o milleti belaya düşürür. Allah ve Resulüne itaat ettiğim sürece bana itaat edin. İtaatten ayrılırsam artık sizin üzerinizde itaat görevi kalmaz. Buyurun, namaza kalkalım. Allah’ın rahmeti üzerinize olsun.” Nejat Muallimoğlu, Bütün Yönleri ile Hitabet, s. 258. Hz. Ali’nin oğluna nasihati; Hz. Ali’nin oğluna verdiği nasihati bütün müminlere verdiği bir vaaz olarak kabul edebiliriz: “Oğlum! İnsanlarla ilişkilerinde elindeki ölçü şu olsun: Kendine yapılmasını istemediğin muameleyi başkalarına yapma; sana zulüm edilmesini istemediğin gibi sen de kimseye zulmetme. Kendine iyilik edilmesini istediğin gibi başkalarına iyilik et. Her şeyi daima kendine kıyas et. Kendin hakkında söylenmesini istemediğin sözleri başkaları hakkında söyleme. Sen, başkalarına nasıl davranırsan başkaları da sana öyle davrandıkları vakit, ona razı ol. Ondan fazlasını ve ondan başkasını isteme. Bildiğin az da olsa bilmediğini söyleyerek sözünü uzatma. Bil ki önünde uzun bir yol vardır. Yol azığı gerek ise sırtına gereğinden fazlasını yükleme. Bu yolda yük hafif gerek. Senin sıkıntı vaktinde sana ödenmek için zengin bulunduğun zaman senden borç istenilmesini ganimet say. Bil ki göklerin ve yerin hazineleri elinde bulunan Allah, kendisine dua etmek için sana izin vermiştir. Duayı kabul buyuracağını vadetmiş ve seninle kendi arasına aracı koymamıştır. Allah, günah işlediğin vakit tövbe kapılarını açmış ve sana merhamet yağmurlarını saçmıştır. 1 Süleyman Ateş, Minberden Öğütler, s. 188. 42