2. ÜNİTE Anlatılacak konuyla ilgili bilgileri güvenilir kaynaklardan alma: Hatip, vereceği mesajı sağlam kaynaklara dayandırmalıdır. Bu konuda Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmuştur: “Ey iman edenler! Eğer bir fasık size bir haber getirirse onun doğruluğunu araştırın. Yoksa bilmeden bir topluluğa kötülük edersiniz de sonra yaptığınıza pişman olursunuz.”1 Söz ve davranışların birbirine uygun olması: Hatibin sözlerinin etkili olabilmesi için davranışlarının sözleri ile çelişmemesi gerekir. Bu konuda Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmuştur: “Siz kitabı okuduğunuz hâlde insanlara (başkalarına) iyiliği emredip kendinizi unutuyor musunuz? Bunun yanlış olduğunu düşünemiyor musunuz?”2 İnsanları düşündürmeye yöneltme: Kur’an-ı Kerim bu konuya birçok yerde değinmiştir. Birçok ayette, “Düşünmezler mi?” ve “Bilmezler mi?” şeklindeki ifadelerle insanların düşünmesi ve aklını kullanması istenmiştir. Bu nedenle hatip, öncelikle insanları düşünmeye sevk etmelidir. Bir ayette, “Onlar ayaktayken, otururken ve yanları üzerine yatarken Allah’ı anarlar, göklerin ve yerin yaratılışı üzerinde düşünürler…”3 buyrulmuştur.
BULALIM Kur’an-ı Kerim’de birçok hitap cümlesi yer almaktadır. Bunlardan birkaç tanesini bularak yazınız. •
“Ey İman Edenler!...”
•
....................................................................................................
•
....................................................................................................
4.2. Sünnette Hitabet İlkeleri Hz. Peygamber, kendisine nazil olan ayetleri insanlara tebliğ etmiş, İslam dininin esaslarını açıklamış ve insanlara örnek olmuştur. İnananlar da onu örnek alarak İslam’ı yaşamaya çalışmışlardır. Kur’an-ı Kerim’de Peygamberimizin örnekliği konusunda şöyle buyrulmaktadır: “Gerçekten Allah Resulü, sizin için güzel bir örnektir…”4 İnanan insanlar her konuda Peygamberimizin görüşlerine başvurarak fikir danışmışlar ve onun söylediği şeyleri aynen uygulamaya çalışmışlardır. Peygamberimiz de değişik vesilelerle insanlara hitap etmiş, onlara dini doğru bir şekilde ulaştırmıştır. Peygamberimizin tebliğ, irşat ve hitabette takip ettiği yollardan çıkarılan prensiplere din hizmetlerinde sorumluluk taşıyan herkesin önem vermesi gerekir. Sünnetteki ilkeler ışığında yapılacak bir hitabet, dinî konuları anlatmada en etkili yol olacaktır. 1 2 3 4
Hucurât suresi, 6. ayet. Bakara suresi, 44. ayet. Âl-i İmrân suresi, 191. ayet. Ahzâb suresi, 21. ayet.
38