Neohumanisme 4 jaargang 76

Liberaal Vlaams StudentenVGent,erbond est. 1930

BelgiĂŤ - Belgique PB - PP

BC 31407

NEOHUMANISME 4e kwartaal 2012-2013 Afzendadres - Verantwoordelijke uitgever Lawrence Vanhove Meierij 2, 9820 Schelderode Afgiftekantoor Stapelplein Gent 4 edities per jaar P91 11 96

Intellectueel eigendomsrecht

Law & Economics

Mededingingsrecht

Poetin en burgerrechten

Neohumanisme, 76ste jaargang, Academiejaar 2012-2013, 4 maal per academiejaar, 4e editie, Redactie: Stijn D’hondt; redactielvsvgent@gmail.com

Inhoud Visie

Column

6 Een Oostenrijkse visie op

concurrentie en overheidsbeleid

42 Anarchisme: de laatste stap?

Jonathan Peck

10 Oompje Poetin

46 Hoe een liberaal zijn?

Lode Cossaer

Timon Lesage

48 In memoriam Margaret

54 Debat: het Israëlisch-

16 De keizer van Caracas Filip Batselé

Nikolaas De Jong

55 Auke Leen over Adam Smith

Dimitri Sonck

en de burgerrechten

20 Intellectuele eigendom Jonathan Peck 24 De gevolgen van de

uitgedeinde welvaartsstaat doorgelicht Philippe Baert

Thatcher

Glad you asked 22 Law & economics Rémy Bonnaffé

Interview 40 Johan Van Overtveldt –

deel II

26 LVSV, een persoonlijke

kroniek

Michiel Rogier & Filip De Clercq

Het bekijken waard

Lawrence Vanhove

40 Fraud

32 Eresaluut Siemon Aelbrecht

Why the great recession

Simon Van Poucke

62 De tsjeven, wie gelooft die

mensen nog?

Stijn D’hondt

Verslagen Palestijns conflict

55 Interne discussieavond over

intellectuele eigendom 56 Anarchisme, de laatste stap?

57 LVSV partysquad, reporting!

Varia 3 Voorwoord 5 Editoriaal 15 Ereleden 25 Zij die ons gaan verlaten 33 Bestuur 41, 53, 59 Blik op het verleden

Redactie Hoofdredacteur: Lay-out:

Stijn D’Hondt Simon Van Poucke

Redactie:

Meer Info

Filip Batselé Timon Lesage Jonathan Peck Dimitri Sonck Fabrizio Terrière

lvsvgent.be

Zelf gepubliceerd worden in Neohumanisme? Dat kan!

Aarzel niet, kruip ook in je pen en schrijf een opiniestuk, recensie, column, ... De redactie staat klaar om je te helpen en je tekst te verbeteren. Alle teksten zijn welkom op redactielvsvgent@gmail.com.

2

LVSV Gent NEOHUMANISME

De vakantie staat voor de deur, ook het LVSV zal even geen activiteiten meer organiseren. Dit is dus het ideale moment om jezelf verder intellectueel te verrijken door te lezen, na te denken en te schrijven!

De deadline voor het volgende Neo’tje zal meegedeeld worden via de nieuwsbrief. Normaal zal die eind augustus liggen. De redactie staat ook in de vakantie paraat om te helpen bij teksten, dus aarzel niet!

Voorwoord bestaande problemen, die immers grotendeels te wijten waren door overmatige en verkeerde reguleringen en ingrepen. Gelukkig is het maatschappelijke debat nu wat verschoven naar de onhoudbaarheid van de sociaaldemocratische welvaartsstaat.

Door de financiële en economische

over maken kan vandaag de dag niet.

Daarom komt het dan ook weinig voor, terwijl het voor heel wat personen een oplossing zou bieden. Ook zijn de modaliteiten en voorwaarden bij euthanasie nog altijd veel te omslachtig, wat ervoor zorgt dat mensen die op voorhand een bewuste keuze maken nog

We mogen als liberalen niet tolereren dat de staat individuele ethische keuzes van één groep op kan leggen aan anderen.

Lawrence Vanhove Voorzitter LVSV Gent

Beste (ere)lid In uw handen bevindt zich het allerlaatste Neo’tje van dit academiejaar, tevens met het laatste voorwoord van mijn hand.

Mijn tijd bij het LVSV zal ik nooit vergeten. Het was niet alleen een leuke ervaring, het was ook leerrijk en nuttig op vele vlakken. Het LVSV is een leerschool die door geen enkele opleiding geëvenaard kan worden. Een anekdotisch overzicht van mijn jaren bij het LVSV kan u verder in dit Neo’tje terugvinden.

Er zijn vele facetten aan het liberalisme, en er zijn veel ‘strijden’ die gevoerd kunnen worden. Elke generatie legt, in reactie op de maatschappelijke problematiek van die tijd, verschillende accenten. Door ons pluralisme kunnen er zelfs binnen dezelfde generatie verschillen bestaan. Toch zijn er, zoals ik in het eerste Neo’tje van dit academiejaar aantoonde, voor iedere generatie typerende thema’s. Bij mijn generatie is dat ongetwijfeld de economische malaise geweest. Net voor ik naar de universiteit ging (september 2008) barstte de crisis los en werd vanaf dan het liberalisme als de oorzaak van het debacle aangeduid.

Het is onze generatie die deze misvattingen de wereld moest uithelpen.

Het zijn wij die keer op keer moesten benadrukken waarom het liberalisme net de oplossing kan bieden voor de

crisis zijn de institutionele problemen die al decennia lang aanslepen bloot komen te liggen. Desondanks zal het nodig blijven om waakzaam te zijn: er zullen politici blijven proberen om hun collectivistische idealen door te drukken met de crisis als schaamlap. We zien daar momenteel nog dag in dag uit voorbeelden van. Er is momenteel zelfs sprake in de federale regering van een blijvend deficit tot na 2015. Absolute waanzin.

Ik wil van deze gelegenheid gebruik maken om te schetsen wat volgens mij de thema’s zijn waar de nieuwe generatie zich zal op moeten focussen.

Concreet is dit enerzijds het ethische aspect. Het is niet zo dat we dit volledig genegeerd hebben, wel moeten we erkennen dat we door de omstandigheden nadruk moesten leggen op de aanvallen op het liberalisme naar aanleiding van de crisis.

Op ethisch vlak leven we in een land dat op wereldvlak een van de minst conservatieve is. Desondanks moeten we vaststellen dat we eigenlijk nog niet zeer ver staan. De ethische verwezenlijkingen zijn een begin, maar staan nog zeer ver van de maatschappelijke noden. Wederom stellen we vast dat de wetgeving ver achterop hinkt ten aanzien van de maatschappelijke acceptatie. Maar we moeten verder durven gaan: we mogen als liberalen niet tolereren dat de staat überhaupt individuele ethische keuzes van één groep op kan leggen aan anderen. Bijvoorbeeld aangaande draagmoederschap is het een schande dat er hier omwille van (bewuste?) juridische onduidelijkheid heel wat rechtsonzekerheid over bestaat. Eenvoudige afspraken hier-

geen zekerheid hebben dat ze tijdig uit hun lijden verlost zullen worden. Breder dan deze typische thema’s zijn er ook nog zaken zoals prostitutie en het gebruik van drugs die door hun illegaliteit meer schade en leed veroorzaken dan ze zouden aanrichten wanneer ze gelegaliseerd zouden zijn. Het zijn fenomenen die nu eenmaal voorkomen en anderen niet (per se) schaden, de enige reden waarom ze in de illegaliteit (of in althans in een soort grijze zone) dienen te gebeuren is omdat men nog altijd tolereert dat de wetgever bepaalde individuele ethische keuzes oplegt. Ook hier staat trouwens de maatschappelijke acceptatie al veel verder dan de wetgeving, dus waarom nog wachten?

Anderzijds dienen we te onderzoeken hoe we als liberalen moeten omgaan met de nationalistische dreiging.

Verkrampt reageren hierop kan het verkeerde gevolg hebben dat politici ongewild net andere vormen dan het Vlaams-nationalisme in stand houden of creëren. Aan de andere kant moeten we duidelijk waakzaam zijn voor de collectivistische golf die ongetwijfeld zou volgen uit een doorbraak van het Vlaams-nationalisme. Die doorbraak zou deels mogelijk gemaakt worden door angstvallig vast te houden aan het status-quo. Het nationalisme is onverenigbaar met het liberalisme, maar dat neemt niet weg dat we het liberale idee van de subsidiariteit met het badwater moeten weggooien.

Sommige (zelfverklaarde?) liberalen maken de foute redenering dat een onafhankelijk Vlaanderen ervoor zal zorgen dat daarna het politieke landschap zich onmiddellijk zou herschikken, volgens hen zullen de nationalis-

4e editie 76e jaargang, 2012-13

3

Voorwoord tische partijen zich ontbinden en krijg lisme, meer zelfs: ze moeten (mede) Een liberale hervorming bepleiten en je weer de ‘klassieke’ partijen. Daarin doorgevoerd worden om de nationa- doorvoeren is de enige manier waarop zou dan de liberale partij een veel gro- listen de wind uit de zeilen te nemen! we het nationalisme een halt kunnen tere macht hebben dan vandaag. Ik Het principe van de subsidiariteit toeroepen. ben hier niet van te overtuigen. Een moet consequent toegepast worden, nationalistisch en collectivistisch sen- indien niet blijven we in deze tussensi- Als laatste wil ik iedereen bedanken timent dat danig sterk is om werkelijk tuatie waarbij gelijkaardige instituties voor de samenwerking en steun de aftot die onafhankelijkheid te leiden zal ‘dubbel’ bestaan, het staatsbestel inef- gelopen jaren. Er zijn te veel mensen niet zomaar verdwijnen na die seces- ficiënt werkt en dus ook veel duurder die ik zou willen opnoemen, diegenen sie . Die beweging zou zich onvermij- uitvalt. In het kader hiervan moeten waarover ik het heb zullen wel weten delijk blijven voortzetten, of minstens de deelstaten volledig geresponsabili- dat het over hen gaat. Er is echter 1 iezichzelf in stand houden. Het aanwezi- seerd zijn, want de incentives vandaag mand specifiek die ik in de bloemetjes ge collectivisme zou dan leiden tot een zitten zo in elkaar dat je op deelstatelijk wens te zetten: ik wil mijn levenspartsoort van ‘wat we zelf doen, doen we niveau in feite met ‘uitgeefparlemen- ner Lauren danken voor al haar steun, beter’-gedachte. Waarbij de huidige ten’ zit. Maar het belangrijkste van al hulp en tolerantie die ze de afgelopen ‘Belgische’ fout, namelijk jaren aan de dag gelegd doorgeslagen welvaartsheeft. Dat je me al die tijd Als liberalen mogen we dus zeker niet staat, opnieuw gemaakt graag bent blijven zien is meestappen met de nationalisten. wordt. Daarenboven kunmiraculeus. Lauren heeft nen we ook vrezen voor op de achtergrond ook de andere gevolgen van een sterk na- is dat we ons als liberalen niet mogen heel wat bijgedragen aan mijn werk tiegevoel, iets wat we dus absoluut laten meeslepen in “welke (deel)staat voor het LVSV. Daarnaast heeft ze vele moeten bekampen. doet wat?”, maar dat de vraag moet telefoongesprekken, worstelsessies zijn: “wat doet de staat?”. Als liberalen met de zoveelste tekst en duizenden Als liberalen mogen we dus zeker niet hebben we eigenlijk het pasklare ant- SMS’jes getolereerd. Bedankt voor al meestappen met de nationalisten. woord op de verzuchtingen die men je steun en liefde!

Wat moeten we dan wel doen? We heeft bij België. Het mag geen vanzelfmoeten er voor zorgen dat we de po- sprekendheid zijn dat bij iedere uitda- LVSV: blijf trouw aan onze idealen, en litici van de Open VLD duidelijk maken ging die zich stelt in de maatschappij blijf de vooruitgang vrijwaren. Wees dat vasthouden aan het status-quo op automatisch gekeken wordt naar de niet bekrompen en ver van de realimiddellange termijn alleen maar het overheid, het moet gedaan zijn met teit. De horizon is nog ver. Laat je vrije hiervoor geschetste nationalistische de staat die zich inmengt met alle fa- woord horen en blijf opten trommele sentiment aanwakkert. Fundamentele cetten van de samenleving, zelfs al is slaen! Zolang het nodig is... hervormingen mogen niet nagelaten het duidelijk dat die daar niet geschikt worden uit ‘angst’ voor het nationa- voor is noch daartoe gelegitimeerd is.

4

LVSV Gent NEOHUMANISME

Kramersplein 23 Gent

Editoriaal Ik probeerde dit onder andere te doen door het vertrouwde Vrijheidsbeeld op de cover te vervangen door ‘politiek-filosofisch verantwoorde’ kunst. Sta mij toe om wat uitleg te geven bij de werken die ik doorheen het jaar geselecteerd heb als cover.

Stijn D’hondt

Hoofdredacteur LVSV Gent De paasvakantie zit erop. Helaas betekent dit dat het academiejaar op z’n einde loopt. Dat gezegd zijnde, presenteer ik meteen ook mijn laatste Neo’tje als hoofdredacteur. Ik heb het alvast ervaren als een toffe functie. Ik ben blij dat mijn werk doorheen het jaar gewaardeerd werd. Als laatste schakel kan je de inhoud van dit blad mits delegeren in meer of mindere mate sturen. Dit ervaarde ik als het leukste aspect van het werk. In vergelijking met mijn voorgangers heb ik getracht enkele nieuwigheden te introduceren, zoals enkele vaste rubrieken. Ik zag het als een uitdaging om het boekje zodoende nog aantrekkelijker te maken en om daarbij niet enkel de reeds geïnteresseerden te boeien.

In de eerste editie koos ik voor La liberté guidant le peuple. Het legendarische schilderij van Delacroix beeldt het concept vrijheid af als Marianne, het nationale symbool van Frankrijk.

Zij leidt het volk tijdens de Franse Julirevolutie van 1830. Voor de tweede editie koos ik een schilderij van John Trumbull. Het schilderij beeldt niet de ondertekening van de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring af, maar wel het voorleggen van het document aan het Amerikaans Congres.

Er werd voor dit schilderij geopteerd in het licht van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Voor het derde Neo’tje koos ik vervolgens voor de afbeelding van een tafereel dat menig (ex-)student Latijn bekend zou moeten zijn: de toespraak van Cicero in de Romeinse Senaat om de dissident Catilina in diskrediet te brengen. Het interessante aan zijn toespraak is dat hij z’n betoog volledig bouwt op gebakken lucht. Hij kan in feite niets van zijn aantijgingen hard maken. Toch overtuigt hij de Senaat met z’n sterke retorische talenten. Het tafereel legt volgens mij de kracht van retoriek bloot; een kracht die in de geschiedenis voor zowel goede als kwade doeleinden werd aangewend. Ten slotte koos ik bij deze laatste Neo voor een schilderij dat de plechtige onthulling

van het Vrijheidsbeeld afbeeldt, om als het ware enige traditie terug te brengen naar de cover.

Wat vind je allemaal in deze Neo? Wel, aspirant Jonathan schreef twee teksten naar aanleiding van twee van onze activiteiten; één over intellectuele eigendomsrechten en één over enkele concepten binnen de discussie over een staatloze maatschappij. Onze politiek secretaris Dimitri schreef een tekst over concurrentie en overheidsbeleid in Oostenrijks perspectief. Daarnaast schreven Philippe en Nikolaas beiden iets naar aanleiding van de dood van Margaret Thatcher.

Ook de klassieke rubrieken zijn terug van de partij! In “Glad you asked” geeft Rémy een inleiding op de discipline van law and economics en in “Het lezen waard” wordt ditmaal een DVD van De Soto onder loep genomen.

Ten slotte nemen traditioneel enkelen afscheid op het einde van het academiejaar. Een aantal mensen doen dit ook schriftelijk in deze Neohumanisme.

Voor een laatste maal wil ik graag iedereen bedanken die mij geholpen heeft bij het mogelijk maken van het redacteren van de vier Neo’tjes dit academiejaar. Jullie hulp en steun was onmisbaar.

Veel leesplezier!

4e editie 76e jaargang, 2012-13

5

Visie

Een Oostenrijke visie op concurrentie en overheidsbeleid

De fata morgana van volmaakte mededinging In dit artikel probeert Dimitri te schetsen wat de kritiek is van de Oostenrijkse School op de mainstream opvattingen over concurrentie, en wat dit alles ons leert over de rol van de overheid daarin.

Daarvoor draagt hij de inzichten van Friedrich von Hayek, Ludwig von Mises, en Israel Kirzner aan.

Dimitri Sonck

Politiek Secretaris LVSV Gent

bekritiseerd. In dit artikel werpen we een licht op de kritiek die de denkers van de Oostenrijkse school opwerpen.

De Oostenrijkse kritiek op het model van volmaakte mededinging legt De hedendaagse mainstream vooral de irrelevantie bloot van der(neoklassieke) economie gaat uit van gelijk model als maatstaf voor situhet model van de volmaakte mede- aties in het echte leven. Bovendien dinging. Met behulp van ingewikkelde wijzen deze auteurs op een ander wiskundige modellen tonen econo- belangrijk pijnpunt: hoe kan een volmisten de theoretische mogelijkheid komen evenwichtssituatie dienen als van een volmaakt evenwicht op de maatstaf, als deze wordt voorondersteld zonder enige verklaDe Oostenrijkse kritiek legt de irrelevantie ring hoe die bloot van een model van volmaakte is ontstaan mededinging voor situaties in het echte leven. uit omstandigheden die markt aan. Daar waar de realiteit niet oorspronkelijk een onevenwicht vorvoldoet aan het model van deze vol- men? maakte mededinging, zien sommigen een rol weggelegd voor overheids- Het grote probleem met de voorstelingrijpen. Via regulerend optreden ling van de markt als een situatie van zou de overheid dan de ‘onvolmaakte’ volmaakt evenwicht is dat zij (grotenmarkt kunnen corrigeren. deels) irrelevant is als maatstaf voor de realiteit. Dit model is namelijk Een dergelijke perfecte markt ver- niets meer dan een momentopname trouwt op een paar fundamentele van het evenwicht waar de markt zich veronderstellingen. Zo is elke speler op dat moment naartoe beweegt. Het op de markt een homo economicus is een kunstmatig, steriel beeld van de , die door middel van rationele af- markt. Dat beeld wordt volledig verwegingen streeft naar zijn eigen nut- stoord wanneer we de complexiteit maximalisatie. Die markt is bovendien van het dagelijkse leven loslaten op ‘volkomen’, in die zin dat alle produc- dit model. De werkelijkheid is dat de ten volledig homogeen zijn en dat alle wereld voortdurend in verandering is: actoren perfecte informatie bezitten preferenties wijzigen, nieuwe grondover de marktvoorwaarden zoals prijs stoffen worden beschikbaar of gaan en hoeveelheid. verloren, technologische vooruitgang geeft de toekomst een onherkenbaar Het behoeft niet veel economisch nieuw gezicht. Lang voor we die moinzicht om te beseffen dat dit op zijn mentopname kunnen gebruiken als zachtst gezegd een merkwaardig mo- bestemming van ons correctief ingrijdel is. Vele auteurs hebben reeds van- pen, heeft het leven die opname al uit verschillende invalshoeken deze compleet achterhaald gemaakt. visie van volmaakte mededinging

6

LVSV Gent NEOHUMANISME

Het achternahollen van een gedateerde momentopname leidt dus nergens naartoe. Het voorgenomen criterium van de markt in evenwicht is nutteloos als toetssteen van de realiteit.

Maar op basis van welk criterium moeten we het coördinatievermogen

Friedrich August Hayek

van de markt dan wél beoordelen? De Oostenrijkse theorie verschaft ons op dat vlak een fascinerend inzicht.

Concurrentie is een ontdekkingsproces Friedrich von Hayek wijst op de sleutelrol van kennis en onwetendheid in marktsituaties. Vereenvoudigd gesteld is zijn vaststelling de volgende.

Kennis is in onze samenleving enorm gedecentraliseerd, verspreid en versnipperd. Een individu of een organisatie kan onmogelijk alle kennis in zijn geheel bezitten. Uit de vrije markt groeit er echter een mechanisme dat ons in staat stelt om te gaan met dit probleem: het prijssysteem. Prijzen zijn in feite niets anders dan hoogst geconcentreerde, minieme brokjes

Visie informatie. Zij bevatten immers alle informatie waarvan we niet eens wis- Maar de geleden verliezen bezorgen informatie die wij nodig hebben om ten dat ze bestond. Gebrekkige kennis de ondernemer niet alleen slapeloze onze beslissingen te maken, zonder wordt hier dus gezien als totale on- nachten. Ze vormen ook een cruciaal dat we hoeven te begrijpen waar die wetendheid, sheer ignorance, en men zuiveringsritueel, waarbij de wonden informatie vandaan komt of wat de introduceert het element van ‘verras- van foute beslissingen worden blootonderliggende redenen zijn voor een sing’ in het menselijk handelen. Dit gelegd en de ondernemer de kans bepaalde prijs. We hoeven enkel te sluit veel dichter aan bij de complexe krijgt zijn gedrag aan te passen op weten dat de prijs stijgt basis van de nauwkeuriVolgens Hayek is het criterium niet perfecte gere informatie die hij op of daalt: die prijsbewegingen creëren incentives die coördinatie in de markt, maar de capaciteit pijnlijke wijze heeft verons helpen ons gedrag te worven. van de markt als katalysator van ontdekking. coördineren.

Wat leert dit ons over het te gebruiken criterium voor de evaluatie van de markt? Volgens Hayek moet het normatieve criterium niet de perfecte coördinatie in de markt zijn, maar eerder de capaciteit van de markt om te dienen als katalysator van ontdekking; de versnipperde kennis in de samenleving moet zo vlot mogelijk doorstromen en beschikbaar worden.

In dit opzicht is de markt geen statisch gegeven dat ooit in evenwicht verkeert, maar een ‘ontdekkingsproces’.

In een marktsituatie zijn individuen constant bezig met het ‘ontdekken’ van de wensen van anderen en de mogelijkheden om die te vervullen.

Mensen verkrijgen op die manier nauwkeurigere en relevantere kennis over elkaar en dus over wat zij denken dat de toekomstige prijzen zullen zijn.

Het komt er dus op aan in een institutioneel kader te voorzien dat erin slaagt om het proces van continue en wederzijdse ontdekkingen mogelijk te maken. Dat betekent dus ook dat ‘obstakels’ die in de weg liggen van dit ontdekkingsproces zoveel mogelijk verwijderd moeten worden.

Natuurlijk is het niet zo dat de mainstream economische theorie volledig blind blijft voor de gebrekkige kennis van marktactoren. Het verschil met de Oostenrijkse visie ligt er echter in dat enkel deze laatste de volle impact van deze imperfectie erkent.

In de neoklassieke theorie wordt dit gezien als louter “onvolledige” kennis, die individuen kunnen aanvullen door actief op zoek te gaan naar de ontbrekende informatie die ze nodig hebben om optimale beslissingen te maken. De Oostenrijkers gaan echter nog een stap verder: niet alleen de informatie waarvan we weten dat ze ontbreekt is van tel, maar ook die

realiteit: vaak weten we pas achteraf welke elementen belangrijk waren, en zijn we ons pas dan bewust van het bestaan van bepaalde data die we in rekening hadden moeten nemen bij het maken van onze beslissing.

Het is dus geenszins zo dat marktvoorwaarden zoals prijs, hoeveelheid, en kwaliteit zomaar gegeven zijn als waren ze de vooraf bekende data van een wiskundige vergelijking. Al deze informatie is verborgen, incompleet, of onnauwkeurig.

Individuen maken beslissingen op basis van hun persoonlijke inschatting van de werkelijkheid en van hun gepercipieerde alternatieven. Meer dan eender welke theorie leert de Oostenrijkse stroming ons waar economische coördinatie echt om draait: menselijk handelen – met alle gevolgen van dien.

Mensen maken nu eenmaal fouten, kunnen paranoïde zijn of juist hoogmoedig, sommigen zijn spilzuchtig en anderen weer gierig. Deze enorme diversiteit aan menselijk gedrag heeft verstrekkende gevolgen voor de markt. Het brengt immers met zich mee dat sommige producten ten onrechte overgewaardeerd worden, of dat het risico van een bepaalde activiteit zwaar wordt onderschat. En deze onvermijdelijke fouten wreken zich uiteindelijk in de vorm van verliezen: de ondernemer, die de producten of diensten aanbiedt, is verrast over zijn verkeerde inschatting en keert teleurgesteld terug naar de tekentafel.

De ondernemer als spilfiguur Meteen wordt duidelijk dat ondernemerschap een sleutelrol speelt in dit ontdekkingsproces. Het is belangrijk in te zien dat we hier niet zomaar de ondernemer als beroepspersoon

Ludwig von Mises

zien. Volgens Ludwig von Mises is elk individu namelijk altijd deels ondernemer, deels kapitalist en deels arbeider. Het ondernemerschap is dus een aspect van ieders alledaagse leven. De ondernemer wordt gezien als een individu dat handelt in situaties van onzekerheid en veranderende omstandigheden. Die interessante invalshoek leert ons veel over de rol van ‘ondernemerschap’ in de markt als drijvende kracht van economische coördinatie.

Zoals gezegd staat de ondernemer in voor de ontdekking van (accuratere) marktvoorwaarden. Hij is in dat opzicht een soort ontdekkingsreiziger.

In de neoklassieke visie heeft deze figuur eigenlijk geen bestaansreden: de marktvoorwaarden zijn a priori

4e editie 76e jaargang, 2012-13

7

Visie gegeven, en er valt dus niets meer te ‘ontdekken’. In de Oostenrijkse wereld legt de ondernemer deze voorwaarden - bewust of onbewust – niet alleen bloot, maar is hij ook de drijvende kracht achter economische coördinatie.

rent) ontdekt discrepanties tussen de voorheen bestaande prijzen en de prijzen die men werkelijk bereid is te betalen. Hij handelt navenant, en zodoende werkt hij economische coördinatie in de hand: ‘te lage’ prijzen stijgen, ‘te hoge’ prijzen dalen en be-

te corrigeren omdat het ons winst oplevert. Ook dat streven is nooit vrij van fouten, en wordt op zijn beurt gecorrigeerd door anderen in het competitieve marktproces. Israel Kirzner omschrijft het treffend als volgt: “The paradox of pure profit opportunities is precisely that they are at ontdekt discrepanties the same time both continually emerging and yet prijzen en wat men continually disappearing”.

Dit gebeurt dankzij de inDe alerte ondernemer centives gecreëerd door tussen de bestaande winstbejag. In een voortdurend veranderende werkelijk wil betalen. wereld schuilen er achter elke hoek kansen om winsten te wegen zich naar wat de neoklassieke genereren, en de ondernemer grijpt theorie ziet als het evenwicht van de deze kansen gretig. Maar waar ko- markt. Op die manier komt een promen die kansen vandaan? We weten ces tot stand waarbij actoren streven ondertussen al dat mensen de be- naar een betere benutting van kennis staande marktvoorwaarden inschat- en de kansen die eruit voortvloeien; de concurrentie tussen deze actoren is het kloppende hart van dit proces.

Maar dit ontdekkingsproces is niet beperkt tot het heden. De waarlijk getalenteerde ontdekkingsreiziger kijkt met zijn arendsoog voorbij de horizon, en naar de wereld van morgen. Zo kan hij speculeren over wat de toekomst zal brengen, en zijn handelen op voorhand richten op de marktvoorwaarden van volgende maand, volgend jaar, of volgend decennium.

Hij ‘voorspelt’ als het ware de toekomstige coördinatie. Komt zijn voorspelling uit, dan wordt hij beloond in de vorm van winsten. Blijkt zijn voorspelling een roekeloze vergissing, dan laat de wereld hem dat genadeloos weten.

Israel Kirzner ten op grond van hun persoonlijke en incomplete kennis. Wanneer deze inschattingen fout blijken te zijn, treden er verliezen op in de vorm van tekorten, overschotten en slechte investeringen. Het zijn exact deze vergissingen die kansen creëren voor de ondernemer en zijn concurrenten om winst te maken. De vergissingen vormen immers een krachtig signaal dat aangeeft dat mensen eigenlijk liever een ander product wilden, of een hogere kwaliteit verlangden. De ondernemer speelt hierop in door de noden en wensen van anderen te accommoderen, waar deze voorheen nog niet optimaal vervuld werden. De alerte ondernemer (maar ook zijn concur-

8

LVSV Gent NEOHUMANISME

Betekent dit dan dat het alsnog mogelijk is om de markt naar een situatie van volmaakt evenwicht te brengen?

Allerminst. Het Oostenrijkse perspectief schuwt de hoogmoed van andere economisten en toont ons wat we allemaal broodnodig hebben wanneer we grote uitspraken doen: nederigheid. Het immens complexe kluwen van intermenselijk handelen verandert het aanzicht van de wereld dagelijks. Het enige dat we kunnen weten, is dat deze winstincentives het gedrag van de ondernemer sturen naar een nauwkeurigere coördinatie van wat op dat concrete moment gepercipieerd wordt als ‘het evenwicht’ in het eindeloze ontdekkingsproces van de markt. We leren allemaal uit de fouten van anderen en streven ernaar deze

De rol van de overheid We weten nu dat economische coördinatie in de markt het best wordt opgevat als een ontdekkingsproces. Dat proces wordt voortgedreven door de ondernemer in ons allen. Daaruit kunnen we de doelstelling afleiden die we moeten vooropstellen bij ons eventuele ingrijpen in de marktwerking: de mogelijkheid van de ondernemer om ontdekkingen te doen op de markt en die kennis aan te wenden ten voordele van winst (op individueel niveau) en bijgevolg betere coördinatie (op het niveau van de samenleving). Met andere woorden: niemand mag eraan in de weg staan dat actoren concurreren met elkaar.

Dit impliceert vooral de vereiste van vrije toegang tot de markt. Een ondernemer mag niet verhinderd worden deel te nemen aan het concurrentieproces als hij meent winstkansen te hebben ontdekt en aanvullende kennis te bezitten. De ‘alerte’ ondernemer moet de kans krijgen deze kennis ten volle uit te buiten ten koste van de onoplettende ondernemer die een verkeerde weg is ingeslagen. Deze vrije toegang heeft niet alleen tot gevolg dat anderen kunnen deelnemen aan het ontdekkingsproces, maar ook dat bestaande deelnemers eraan de incentives krijgen hun eigen fouten zo veel mogelijk op te sporen en te corrigeren vooraleer een concurrent het in hun plaats doen – en met hun potentiële winst gaat lopen.

Heeft de overheid hierin een rol te spelen? Europese beleidsmakers beweren op verschillende vlakken te moeten ingrijpen in de markt ter bescherming van de concurrentie. Vanuit de Oostenrijkse invalshoek die we

Dimitri Sonck Een Oostenrijkse visie op concurrentie en overheidsbeleid zonet hebben beschreven kunnen we hier enkele ernstige vraagtekens bij plaatsen.

ming is, maar wel of het institutioneel kader toelaat aan nieuwe marktparticipanten om de keuzes van bestaande onderneming uit te dagen door middel van nieuwe gepercipieerde oplossingen voor coördinatieproblemen.

Visie

Conclusie

De volmaakte mededinging als maatstaf voor situaties in het echte leven Zo leeft er binnen de Europese Unie is een fata morgana. In een steeds (maar niet uitsluitend daar) de idee complexere wereld die naar ongedat regulering van de markt nodig is kende hoogtes wordt gestuwd door om monopolies en karde creativiteit van miljartelvorming te bestrijden.

De vraag is niet hoe groot een onderneming den mensen, is het volDe drang om marktpartistrekte waanzin een steis, maar of het institutioneel kader nieuwe cipanten in toom te houriele momentopname van den bij hun groei vertaalt de markt als criterium te ondernemingen een kans geeft. zich in het denkbeeld dat hanteren. We mogen het een ‘te groot’ marktaandeel per defi- Tegelijkertijd werkt de overheid zich- coördinatievermogen van de markt nitie onwenselijk is. Ondernemingen zelf constant tegen in haar strijd ter niet beoordelen op grond van deze mogen niet uitstijgen boven een be- ‘bescherming’ van de concurrentie. onhaalbare standaard. De relevante paald percentage van marktgrootte. Ze verhindert namelijk datgene wat vraag is of de markt capabel is om te Indien dat wel zou gebeuren, vermin- volgens de Oostenrijkse theorie net dienen als ontdekkingsproces. Dergedert de concurrentie en dit is nefast. van vitaal belang is voor concurrentie: lijk ontdekkingsproces is immers het Dit is een nogal absurde redenering: vrije toegang. De vrije toegang is ui- medium bij uitstek om onze inherener zou ergens een optimale grootte teraard geen sleutel tot perfecte con- te kennisproblemen te verlichten. De bestaan waarbij de concurrentie tus- currentie, maar blijft de beste keuze overheid is vaak een obstakel dat die sen ondernemingen perfect is en de gegeven de realistische omstandighe- ontdekking bemoeilijkt. markt bijgevolg in evenwicht. Deze den. Door middel van complexe reredenering past helemaal niet in het guleringen, voorschriften en vergun- De waarde van de Oostenrijkse visie Oostenrijkse kader: de grootte van ningen allerhande jaagt de overheid blijkt uit haar vermogen om ons eraan een onderneming of diens marktaan- de toegangskost tot de markt catas- te herinneren wat we zijn: mensen. deel is in wezen irrelevant als crite- trofaal de hoogte in. Op die manier Mensen die stuk voor stuk de wereld rium van ideale coördinatie. Zulke be- wordt het voor potentiële concurren- anders zien. Mensen die fouten maperkingen belemmeren alleen maar ten onmogelijk om toe te treden tot ken. Mensen met angsten, hoop, en het ontdekkingsproces van de markt, de markt, omdat zij nog voor de aan- dromen. Onze natuur stuurt ons gewaarbij gezocht kan worden naar de vang van hun activiteiten opgezadeld drag in allesbepalende mate. In onze beste schaal voor een efficiënte pro- worden met een enorm, artificieel ge- eindeloze pogingen om met onze eiductie. Men ontneemt als het ware construeerd, nadeel ten opzichte van gen onvolmaaktheden om te gaan, is de mogelijkheid om via trial & error bestaande, grote deelnemers. Deze het hoogste wat we mogen hopen te te zoeken naar de beste manier om laatste kunnen dankzij hun grootte bereiken een orde die ons immer aaneen activiteit in te richten. Het risico immers de kosten van regulering zon- spoort onze onvermijdelijke fouten te wordt dus reëel dat ondernemingen der al teveel moeite dragen. Nieuwe corrigeren. De Oostenrijkse School ingedwongen worden ‘foute’ beslissin- ondernemingen hebben die draag- troduceert wat soms teveel ontbreekt gen te nemen. De relevante vraag is kracht echter niet. in de economische wetenschap: het niet hoe groot deze of gene onderneleven.

Lights….Camera….(Human) Action!!!

Sinds kort beschikt LVSV Gent over z’n eigen Youtubekanaal. U zal al gemerkt hebben dat we vanaf dit academiejaar bijna alle activiteiten hebben vastgelegd op video. Het is dan ook onze doelstelling om op lange termijn – een liberale vereniging die op lange termijn denkt, stel je voor! – ons kanaal, dat zich nog in een postnatale fase bevindt, te laten uitgroeien tot een volwaardig en volwassen kanaal. Naast de videoverslagen van de activiteiten plannen we ook eigen informatieve en boeiende filmpjes.

Surf na het dichtslaan van dit Neo’tje dan ook zeker eens naar ons kanaal en herbekijk onze uiterst interessante activiteiten. Wie een activiteit gemist heeft, kan dat gebrek verhelpen dankzij ons Youtube kanaal!

Doch laat dit alles u er niet van te weerhouden af te komen naar onze activiteiten. “Ain’t nothing like the real thing.” Marvin Gaye quoteren in een Neo’tje. Gotta love LVSV! Justin Vanderheyden - PR

4e editie 76e jaargang, 2012-13

9

Visie

Oompje Poetin en de burgerrechten Het post-communistische Rusland is niet altijd een toonbeeld gebleken van hoe een westerse rechtstaat er zou moeten uitzien. Timon analyseert in deze tekst in vogelvlucht hoe het gesteld is met de burgerrechten in Rusland vandaag. Hij legt hierbij ook een verband met enkele transitieproblematieken richting een markteconomie.

lificeerd tot het (arbitraire) ‘schaden van de Russische belangen’. Lokale wetten worden als discriminerend Aspirant - Bestuurslid beschouwd t.a.v. de Lesbian, Gay, BisLVSV Gent exual and Transgender gemeenschap (LGBT). Ook de druk op journalisten Een korte terugblik Poetin-era werd opgevoerd door smaad opnieuw Met de implosie van de USSR en de Dit alles leidde tot een voedingsbo- te criminaliseren, en de Russische verkiezing van Boris Jeltsin tot Rus- dem voor een autoritairder regime, civil society ontsnapt evenmin aan sisch president medio 1991 leken met name onder Vladimir Vladimi- de Kremlin-oekazes: alle NGO’s woreindelijk zonniger tijden aangebro- rovitsj Poetin. Verder surfend op na- den beschouwd als ‘foreign agents’ ken voor het geplaagde Russische tionalistische sentimenten poogde en hebben een registratieplicht, een volk. Op een golf van nationalisme Poetin opnieuw aan te sluiten bij de maatregel die officieel enkel dient na het afslaan van de Auom informatie in te gustuscoup door enkele winnen. Ook Duitse Zowat alle basiselementen van een goed Sovjet-hardliners was er aanorganisaties werden functionerende liberale maatschappij vankelijk oprecht hoop op aan deze wetten onbeterschap. Ondanks enkele derworpen, een gang ontbraken in de post-Sovjetlanden. pijnlijke hervormingen van van zaken die scherpe de logge staatseconomie, genoten macht en uitstraling van de vroegere kritiek van Angela Merkel uitlokte de burgers van Rusland (en andere Sovjet-Unie. Een afkeer van het bric- aangezien ze vooral gericht lijken op post-Sovjetstaten) dan ook aanvan- à-brac experiment met kapitalisme het isoleren en demoniseren van de kelijk van vrijheden naar Westerse leidde echter niet tot de implemen- zogenaamde ‘buitenlandse elemenmaatstaven. De weinig slagvaardige tatie van een rechtvaardigere markt- ten’. Rusland ligt bovendien al langer regering van Jeltsin had echter grote economie, maar eerder een terug- overhoop met Europa en meer bemoeite om het logge schip te keren. grijpen naar oude recepten, hierbij paald met het Europees Hof voor de Een nieuwe staatsgreep en een mis- gesteund door een publieke afkeer Rechten van de Mens (EHRM), dat lukte militaire operatie in Tsjetsjenië van het voorgenoemde cliëntelisme. Rusland verantwoordelijk houdt voor in respectievelijk 1993 en 1994 ver- De evolutie van Rusland onder Poe- meer dan 200 ernstige schendingen zwakten de positie van de ‘sloper van tin wordt gekenmerkt door steeds van de mensenrechten in Tsjetsjede Sovjet-Unie’ danig. In de aanloop meer staatsbemoeienissen en een te- nië. Misschien nog wel het meest naar de verkiezingen van 1996 teerde rugdraaien van verschillende van de verontrustende in deze allesbehalve Jeltsin dan ook in toenemende mate Jeltsin- en Gorbatsjovhervormingen. exhaustieve lijst is de verhoogde apop een groep oligarchen en hun in- Medvedev zorgde als Poetin-vazal preciatie voor Stalin, die onder Poetin vloed op de media om de ongunstige voor continuïteit op dit vlak. Zo had steeg van 12 tot 42%. De ex-dictator peilingen te keren. Jeltsin’s afhanke- de volksopstand van eind 2011 na de kijkt goedkeurend toe vanaf de overlijkheid van deze groep magnaten, Doema-verkiezingen naar aloude Sov- kant van de Styx. De overheidsinstandie puissante rijkdom en navenante jet-traditie een marginale invloed op ties kennen een ambigue relatie met politieke invloed hadden verworven de politieke tredmolen. De grootste de toenemende verering van Stalin: tijdens het wanordelijk ineenstorten rellen sinds de val van de SU werden enerzijds zijn afbeeldingen van Stalin van de staatseconomieën, betekende hardhandig in de kiem gesmoord en uitdrukkelijk verboden in het straateen eerste teken aan de wand. Het gevolgd door steeds meer repressie. beeld, anderzijds is er ook onder regelegde de basis voor een corrupt af- Zo werden de boetes voor het orga- ringsfunctionarissen vaak een latente kooksel van de vrije markt, i.e. een niseren van niet-toegelaten betogin- sympathie aanwezig. De man van de crony capitalism, waarmee de almaar gen gevoelig opgetrokken tot 7500 goelags en systematische zuiveringen verpauperende Russische bevolking euro. ‘Landverraad’ werd geherkwa- onder zijn generaals en naasten, is

Timon Lesage

10

LVSV Gent NEOHUMANISME

vanzelfsprekend weinig gebaat was.

De macht van de oligarchen bereikte een zenit onder de tweede regeringsperiode van Jeltsin, die verviel tot een marionet.

Visie namelijk ook de man van de overwinning op nazi-Duitsland.

Ook Human Rights Watch blijft vanzelfsprekend niet onbewogen bij de almaar wilder om zich heen klauwende Russische beer. Het hekelt de regelneverij en repressie onder Poetin als de ergste beknotting van mensenrechten sinds het ontstaan van de Russische Federatie in 1991 en roept de EU en VSA op tot een kritischer houding: “Mass protests following Russia’s December 2011 parliamentary elections prompted promises of political reforms. However, after his return to the presidency, Vladimir Putin oversaw the swift reversal of former President Dmitry Medvedev’s few, timid advances on political freedoms and unleashed an unprecedented crackdown against civic activism. New laws in 2012 restrict nongovernmental organizations and freedoms of assembly and expression.”

what?”. Zowat alle basiselementen van een goed functionerende liberale maatschappij ontbraken in de postSovjetlanden. De Rule of Law werd continu omzeild of botweg met de voeten getreden door de zich verrijkende oligarchen, de grondwet bleek vaak een vodje papier. Respect voor eigendomsrechten en individueel bezit, door velen gezien als dé cruciale factor van een liberale economie, ontbrak volledig. De burgerbevolking was volkomen vervreemd van recht op vrije meningsuiting, de pers na decennia waarin ‘informatie’ slechts informatie was indien het de socialis-

mocratisch kaderwerk aanwezig was.

Het toont eens te meer aan dat liberalisme zoveel meer is dan een louter economisch perspectief. Vanzelfsprekend is niet alleen het Sovjet-tijdperk hiervoor verantwoordelijk; ook in tsaristisch Rusland waren dergelijke waarden, noch een middenklasse aanwezig.

tische belangen diende volkomen onbekend met het concept van de media als waakhond. Enig respect voor het individu was al zeker een vreemd begrip voor de vroegere USSR-leiders.

Zo liggen de kiemen voor de huidige autoritaire reflex bij Gorbatsjov, die met zijn (broodnodige) perestrojka en glasnost een versnelling te hoog schakelde en zo de SU finaal de afgrond in duwde. Het leidde tot een beangstigende tocht in het donker, waarbij het logge en ineenstuikende Russische bestel onder weinig krachtdadige regeringen werd blootgesteld aan de marktincentives – alvorens er een de-

The Economist), volgt er geen georganiseerde reactie. Golos, de onafhankelijke kiesmonitor, werd vleugellam gemaakt. De oppositiepartijen wordt het leven zuur gemaakt, als ze al officieel erkend zijn. Het showproces tegen de bekende blogger Alexei Navalny zal onvermijdelijk leiden tot een veroordeling en huisarrest. Ondanks optimisme onder de oppositie lijkt het erop dat de Russische autoriteiten hun wil zullen doordrijven. De gelatenheid van het Russische volk kan hier een belangrijke rol in spelen.

Toekomstperspectieven Het Russische volk ondertussen lijkt zich neer te leggen bij het stelselmatig opgevoerde geweld. Ondanks het feit dat slechts 25% van de bevolking het huidige status quo steunt (bron:

Kroniek van een aangekondigde tragiek Dat Rusland bepaald niet het lichtend voorbeeld van democratie is, kan moeilijk verwacht worden na decennia van communistische tirannie. Dat Rusland echter steeds verder afglijdt naar een autoritaire staat hadden weinigen verwacht. Vanwaar het spectaculaire falen van het Russische experiment?

Een mogelijk antwoord wordt ons aangereikt door niemand minder dan Tom Palmer. Op de LVSV activiteit begin dit semester en later ook op de European Students for Liberty Conference te Leuven (ESFLC) verhaalde Palmer over zijn ervaringen met het communisme en vooral de implosie ervan in Rusland en het Oostblok: “Privatise, but privatise into

4e editie 76e jaargang, 2012-13

11

Glad you asked

Law & economics In deze laatste ‘Glad you asked’ van het academiejaar gaat Rémy in op de discipline van de rechtseconomie, ook wel bekend als ‘law and economics’. De economische analyse van het recht komt oorspronkelijk uit Amerika, en vindt vandaag ook aanhang in Europa. Is het ook relevant voor het liberalisme?

ciënt is? Volgens het Pareto-criterium verhoogt een sociale verandering de welvaart in de samenleving wanneer Aspirant - Bestuurslid niemand iets verliest en minstens één LVSV Gent persoon iets wint. Pareto-optimaliteit is dan bereikt wanneer er geen verdeLaw & Economics - of rechtseconomie re wijziging is zonder dat iemand erop - is de toepassing van de economische achteruit gaat. Probleem hierbij is dat wetenschappelijke methode op jurier bij de meeste sociale veranderindische fenomenen. Het kwam eind gen zowel winnaars als verliezers zijn. de jaren ‘60 op gang in de Verenigde Daarom passen economisten gereStaten. Met Aaron Director werd aan geld het Kaldor-Hicks criterium toe. de rechtenfaculteit van de universiteit Volgens dit criterium is een sociale van Chicago voor het eerst verandering efficiënt een economist benoemd. De De onderzoeksagenda van de rechtseconomie wanneer de winnaars economische inzichten van de verliezers kunnen is dan ook gericht op de efficiëntie van deze en andere wetenschapcompenseren.

Een rechtsregelen en instituties. pers aan de Amerikaanse minimalisatie van kosrechtenfaculteiten zouden ten veronderstelt dan een grote invloed uitoefenen op het duele preferenties kan bepalen om zo weer dat we de kortste of goedkoopAmerikaanse beleid inzake mededin- zijn eigenbelang na te streven. Aan de ste weg kiezen naar het vooropgestelgingsrecht, regulering en vele andere hand van deze rationele overwegin- de doel. takken van het recht. In de Verenigde gen probeert de homo-economicus Staten is rechtseconomie vandaag de nutsmaximalisatie na te streven. De Het succes van de rechtseconomie in voornaamste methodologische stro- rechtseconomie gaat er vanuit dat de VS is niet verwonderlijk. De rechtsming binnen de rechtswetenschap. dit niet anders is in de studie van het wetenschap heeft zich immers geduDe economische analyse van het recht. rende lange tijd in een intellectueel recht is geïntegreerd binnen de meesvacuüm bevonden. Ze draagt een te juridische vakken aan de meest De rechtseconomie vertrekt dus van- theorie aan om de effecten van juridivooraanstaande Amerikaanse rechts- uit dit concept. De onderzoeksagenda sche regels en sancties op het gedrag faculteiten. van de rechtseconomie is dan ook te voorspellen. Voor economisten gericht op de efficiëntie van rechts- hebben wetten en juridische sancties Law & economics is een analyse om regelen en instituties. Dit brengt ons een gelijkaardig effect als prijzen in recht te gaan verklaren, voorspel- tot de volgende cruciale kwestie: wat een markteconomie. De veronderlen en beoordelen. Deze analyse ge- gaat schuil onder de noemer ‘efficiën- stelling is dat individuen reageren op beurt aan de hand van economische tie’? Het omvat de maximalisatie van juridische regels en sancties zoals ze principes, waardoor de rechtseco- baten en de minimalisatie van kosten. omgaan met de wijzigingen van de nomie zich onderscheidt van andere Een efficiënte regel draagt bij tot de prijzen. Men kan dit juist voorspellen methodologische stromingen binnen verhoging van de welvaart van de le- door het model van de homo-econode rechtswetenschap. Binnen die den van de samenleving. In dit opzicht micus, zoals eerder besproken. Pak rechtswetenschap zijn drie afzonder- gaan veel rechtseconomen te leen bij dat we een auto van merk A hebben lijke takken te onderscheiden: het be- de utilitaristische benadering: rechts- en een identieke auto van merk B. Als schrijven, samenvatten en voorstellen regelen dienen bij te dragen tot het B zijn prijs lager legt dan A, dan kunvan recht. Soms zijn er lacunes of hia- grootste geluk van een zo groot moge- nen we voorspellen dat de persoon ten in de bestaande wetgeving. In der- lijk aantal leden van de samenleving. voor auto B gaat kiezen. Zo werkt het gelijke situaties rijst de vraag wat de Hoe meten we dan of een regel effi- ook in een rechtssysteem: personen

Rémy Bonnaffé

12

LVSV Gent NEOHUMANISME

meest geschikte rechtsregel is. Vaak zal de jurist zich baseren op zijn intuïtie of op een gevoel van rechtvaardigheid. Hierbij wordt meestal verwezen naar reeds bestaande wetgeving om zo de ‘juiste doctrine’ te formuleren.

De rechtseconoom onderscheidt zich hierin door het gebruik van klassiekeconomische assumpties en vertrekt vanuit het concept van de ‘homoeconomicus’. De homo-economicus heeft 3 kenmerken: het is een rationeel wezen dat autonoom zijn indivi-

Glad you asked zullen in mindere mate een activiteit uitoefenen waarvan de juridische sanctie zwaarder is.

Een actueel punt waarop men de rechtseconomie heeft toegepast is bijvoorbeeld de gouden parachutes van de topmanagers. Her en der hoor je stemmen opgaan die pleiten voor een begrenzing van deze parachutes. Zelden hoor je een echte analyse waarom dit fenomeen zich voordoet, of het is louter omdat het ‘zakkenvullers’ zijn. De rechtseconomie tracht hier wel een verklaring voor te geven, waaruit blijkt dat een dergelijk verbod eigenlijk contraefficiënt zal werken.

Eerst moeten we weten wie de ‘baas’ is van een bedrijf. Dat zijn de aandeelhouders. Zij zijn eigenaar van het bedrijf door middel van hun aandelen. De manager of CEO is eigenlijk louter iemand die is aangesteld om het bedrijf te runnen via een Raad van Bestuur. De CEO wordt bijgevolg dus afgerekend door zijn aandeelhouders. Het probleem bij deze twee partijen is dat zij niet noodzakelijk dezelfde belangen behartigen.

De houding van aandeelhouders is doorgaans ‘risico-loving’. De eerste regel in investeren is het spreiden van het risico. Doordat aandeelhouders aandelen hebben in verschillende bedrijven willen ze dat die bedrijven risico’s nemen.

De houding van de manager is geheel anders. Hij is veel minder geneigd om risico’s te nemen dan de aandeelhouders. De manager heeft lang gewerkt om van onderaan naar boven te klimmen en zijn carrière uit te bouwen.

Eenmaal hij aan de top staat, wil hij daar dus uiteraard ook blijven. Daaruit volgt dat hij veel minder geneigd zal zijn om risico’s te nemen die hem zijn job zouden kunnen kosten (in de literatuur heet dit ‘empire-building’).

Er is dus een probleem doordat er tegengestelde belangen zijn. Hoe lost

de markt dit op? Er wordt met de manager een contract opgesteld waarbij hij een ontslagpremie krijgt als hij ontslagen wordt. Deze premie creëert een incentive om risico’s te nemen, en verwijdert bijgevolg de risico-aversie van de manager: “Als het naar de knoppen loopt, dan ben ik toch rijk”.

Deze rechtseconomische analyse legt bloot dat dit fenomeen wel degelijk een functie heeft.

Naast deze kleinere analyses, bestudeert de rechtseconomie wel nog grotere domeinen zoals eigendomsrechten. Volgens de rechtseconomie

paalde omstandigheden kan de overheid beslissen tot het ontnemen van de eigendomsrechten op een onroerend goed. Hoewel de eigenaar van een gepaste vergoeding wordt voorzien en de doelstelling van openbaar nut is, wordt de eigenaar door de onteigening de kans ontnomen om zelf zijn subjectieve vraagprijs op te leggen aan de koper (in casu de overheid). Economisch gezien komen onteigeningen echter wel tegemoet aan praktische problemen inzake transactiekosten en strategisch gedrag die zich zouden manifesteren langs een ‘normale’ marktwerking. Onteigenin-

moet het recht zorgen voor drie functies. Vooreerst moet het recht zorgen voor een voldoende definiëring van het eigendomsrecht, dit is de taak van het eigendomsrecht zelf. Daarnaast moet het recht zorgen dat eigendom voldoende goed kan worden overgedragen, daartoe dient het contractenrecht. Laatst moet het recht zorgen voor een voldoende afdwinging en bescherming van dit recht, waarbij het strafrecht komt kijken. Ook bestaan er in het recht inperkingen op het eigendomsrecht. De voornaamste is zonder twijfel het ontnemen van eigendom door de overheid. In be-

gen betreffen voornamelijk situaties waarbij een openbaar project (bv. een autostrade) de bundeling van een groot aantal percelen vereist. In dergelijke gevallen moet een groot aantal eigenaren de toestemming geven tot verkoop van hun eigendom aan de overheid. De onderhandelingskosten zijn in dergelijke gevallen hoog omdat elke eigenaar in feite een vetorecht bezit op het project. Indien een verkoper het been stijf houdt dan moet het project aangepast worden (bv. autostrade verleggen). Het gevaar bestaat erin dat de eigenaars zich strategisch gedragen. Het is na-

4e editie 76e jaargang, 2012-13

13

Glad you asked

Rémy Bonnaffé Law & economics

melijk in het belang van elk van hen eigendomsrecht niet rechtvaardigt. om liberale standpunten te verdediom de verkoop uit te stellen. Indien Zo stelt Nozick dat elke dergelijke in- gen (denk aan de decriminalisering zij de laatste zijn die moet toezeg- menging in het eigendomsrecht een van drugs), kan het zich ook altijd gen dan kunnen zij de prijs maximaal onrechtmatige inbreuk op de (natuur) tegen de liberale ideeën keren. Men opdrijven. Zo dreigt de prijs te hoog rechten van het individu is. Toch kan zal dus altijd een afweging moeten te worden, waardoor openbare pro- men binnen het Rechtsecoomisch maken tussen principes en utilitaire jecten zouden falen. Onteigeningen paradigma onteigening verdedigen argumenten. Ook kan men zich bevoorkomen dergelijk hold-out feno- omdat het blind is voor de morele denking stellen bij de gebruikte memeen door de vetorechthodologie. Het homoten te ontnemen aan de economicus concept gaat Men zal dus principes en utilitaire eigenaars en de eigenaar er immers van uit dat argumenten tegen elkaar moeten afwegen. louter de marktwaarde mensen rationele wezens van de eigendom toe te zijn die rationele besliskennen. argumenten die Locke en Nozick op- singen nemen. Echter zien we bij de werpen. Het Kaldor-Hicks efficiëntie Oostenrijkse school dat ze dit idee Dit is een klassiek utilitaristisch argu- (winnaars compenseren de verliezers) verwerpen. Zij wijzen op de beperkte ment: “it is the greatest happiness of ‘overrulet’ op een zeer kille manier rationaliteit van individuen en leggen the greatest number that is the mea- die morele overwegingen. We kun- de nadruk op de fundamentele onzesure of right and wrong”, zou Jeremy nen dus eindigen met een kritische kerheid waarin de mens continu verBentham zeggen. Een argument die noot. Hoewel de rechtseconomie een keert. Hayek vertelt ons onder andere natuurlijk zwaar botst met de ideeën bijzondere meerwaarde kan bieden dat kennis enorm verspreid en vervan enkele grote libeplinterd is. Bijgevolg ralen als John Locke wordt de homo-ecodie het eigendomsnomicus overschat recht zien als een in zijn rationaliteit. natuurrecht en dus Men gaat er namebijgevolg één van de lijk te veel van uit dat drie basisbeginselen individuen werkelijk van het liberalisme alle nodige kennis is, naast het recht op bij zich hebben. Wat leven en het recht op volgens de Oostenvrijheid. Veel liberarijkse school niet len zullen dus opwerhet geval is. We kunpen dat het voordeel nen concluderen: de die men haalt uit de rechtseconomie is onteigening de initizowel een vriend als ële schending van het een vijand.

14

LVSV Gent NEOHUMANISME

Ereleden Ereleden LVSV Gent 2012-2013 Erna PISSENS

Jurgen VANDEWALLE

Dirk DAWYNDT

Martine TAELMAN

Henri HOUTSAEGER

Karel VINCENT

Gilbert STRUMANE

Hans PIJPELINK

Gemeenteraadslid Lebbeke Schepen Koksijde

Erevoorzitter K.V.V. COXYDE Ereschepen De Pinte

Notaris Anne PEDE BVBA

Oud Bestuurslid Senator

Oud Penningmeester LVSV Gent

Karel DE GUCHT Eu-Commissaris

Philippe DE BACKER

Annemie NEYTS - UYTTEBROECK

Thomas VANTHOURNOUT

Wietse VERWIMP

Eveline VAN DEN ABEELE

Christophe PEETERS

Vincent LAROY

T. Mouctar BAH

EU-Parlementslid

Oud Vicevoorzitter LVSV Gent Oud Bestuurslid LVSV Gent

Open VLD fractievoorzitter Lovendegem-Vinderhoute

Herman DE CROO Minister van Staat

Erwin DEVRIENDT

Oud Voorzitter LVSV Gent

Bart TEIRLYNCK

Europees Parlementslid

Oud Politiek Secretaris LVSV Gent Schepen Gent

Patrice VIAENE

Oud Voorzitter LVSV Gent

Thibault VIAENE

Oud Voorzitter LVSV Gent

Thomas VERGOTE

Oud Bestuurslid LVSV Gent

Romeo RAU

Mathias DE CLERCQ

Egbert LACHAERT

Jonas VEYS

Voorzitter Open VLD Nieuwpoort

Ingrid CNUDDE

Oud Voorzitter LVSV Gent Bestuurslid LVSV Leuven

Voorzitter Open VLD Eine-Huurne-Mullem

Lode COSSAER

Advocatenkantoor Ives FEYS BVBA

Mieke DE REGT

Voorzitter open VLD Koksijde

Jozef VANDENBOSSCHE

Oud voorzitter LVSV en ere-voorzitter oud-ledenbond

Bart TOMMELEIN

Fractievoorzitter Open VLD Senaat

Ludovic VILAIN

Oud Penningmeester LVSV Gent

Jeroen DE METS Wim AERTS

Karel POMA

Clair YSEBAERT

Matthias LAEVENS

Elisabeth MATTHYS

Minister van Staat

Pieter COENE Philippe COLLE

Hoogleraar VUB, Gedelegeerd Bestuurder Assuralia

Sabien LAHAYE-BATTHEU

Federaal Parlementslid Open VLD

Voorzitter LVV

Oud Bestuurslid LVSV Gent

Marc DE VOS

Hoogleraar UG/VUB, algemeen directeur Itinera Institute

Maarten DE BOUSSER

Oud Politiek Secretaris LVSV Gent

Voorlopige stand op 3/5/13, voledige lijst: lvsvgent.be/ereleden. Zelf erelid worden? Mail naar secretariaatlvsvgent@gmail.com

4e editie 76e jaargang, 2012-13

15

Visie

De keizer van Caracas Tijdens de koude wintermaanden nam de wereld afscheid van enkele bekende politici, waarbij vooral de dood van de flamboyante Hugo Chavez veel aandacht kreeg. Verheerlijkt door velen aan de linkerzijde van het politieke spectrum voor zijn sociale en economische verwezenlijkingen, dringt een serieuze nuancering zich op tegenover de leider van de Bolivariaanse revolutie.

Filip Batselé

Aspirant - Bestuurslid LVSV Gent

Fidel Castro, Ché Guevara, Mao en consorten las, wel eens de macht zou durven grijpen als de tijd rijp was.

Wat volgde, was een opeenvolging van privatiseringen, belastingsherRoute du pouvoir vormingen en pogingen om het overHugo Rafael Chávez Frias werd geboheidsbeslag terug te dringen. Maar ren op 28 juli 1954 in het landelijke Sahet meest controversieel was het bebaneta, een slaperig dorpje in het Veëindigen van de oliesubsidies, die genezolaanse binnenland. Doordat zijn durende lange tijd olie spotgoedkoop arme ouders maar liefst zeven kindehadden gemaakt in het land. Nu moet ren hadden, werd de jonge Hugo grogezegd worden dat de maatregelen tendeels opgevoed door die het IMF voorstond, zijn grootmoeder. in theorie perfect steek Er is duidelijk geen links populistische hielden. De VenezolaanOp zijn zeventiende begon se overheid was inderregering nodig om de armoede terug te Chavez aan een militaire te groot en ruimte dringen in het 21ste eeuwse Zuid-Amerika. daad carriere, waarbij hij via envoor privaat initiatief had kele kadetten uit Panama het mogelijk gemaakt in aanraking kwam met de ideeën van wie er aan de macht was, gedurende om voor diversifiëring in de economie Omar Torrijos, een linkse militair die deze periode vaak erg actief ingreep te zorgen, om maar te zwijgen over in eigen land de macht had gegrepen. in de economie, onderwijs, transport, het feit dat oliesubsidies op de lange Torrijos was de dominantie van de etc. Dat deze bubbel niet kon blijven termijn gewoon niet houdbaar zijn. blanke elite in eigen land beu en ging groeien, bleek al gauw toen de olie- Waar het IMF echter niet op lette, over tot een programma waarin er crisis van de jaren ‘80 uitbrak. Na de was dat deze shocktherapie juist avenieuwe economische en sociale her- crisissen van de jaren ‘70 daalde de rechts uitpakte in een land dat net onvormingen voor de armen kwamen, vraag naar olie, waardoor landen als der een grote crisis gebukt ging. Deze maar waarbij geregeld het geld werd Venezuela, ongeacht of ze hun pro- oplossing, die op de lange termijn gestolen van de “rijken”. Torrijos ductie nu opdreven of niet, met een weliswaar goed had uitgepakt voor werd nog het meest bekend omwille financieel drama te maken kregen. De Venezuela, zorgde er op korte termijn van de Torrijos-Carter akkoorden, werkloosheid nam toe, de begrotings- voor dat de Venezolanen nog armer waarbij Panama het Panamakanaal tekorten stapelden zich op, de armoe- werden, waardoor de sociale onrust in handen kreeg, maar ook omwille de steeg en de gehele Venezolaanse toenam. Geleidelijke hervormingen van zijn autocratie, corruptie, etc. Al- economie lag op apegapen. Het was hadden op dit vlak allicht een burgerleszins was Zuid-Amerika indertijd de in deze sfeer dat Carlos Andrés Pérez opstand kunnen vermijden, maar nu ideale plaats voor militairen met de in 1988 een gooi deed naar het pre- de doos van Pandora geopend kon nodige ambitie, om maar te verwijzen sidentschap, met in zijn achterzak president Pérez kiezen tussen geweld naar Rafael Trujillo (Dominicaanse een campagne die gebaseerd was op of opstappen. Jammer genoeg koos Republiek), Alfredo Stroessner (Para- nationalistische ideeën en een wal- hij voor de eerste optie, waarbij meer guay) of een naam die de gemiddelde ging voor neo-liberale economische dan 2000 personen werden vermoord LVSV’er per jaar gemiddeld 200 keer ideeën. Groot was dan ook de verba- in de straten van Caracas en een perimoet aanhoren, Auguste Pinochet zing toen Pérez, die kort voor zijn ver- ode van politieke instabiliteit volgde.

(Chili). Het stond dus in de sterren ge- kiezing het IMF had vergeleken met Hugo Chavez rook ondertussen zijn schreven dat een ambitieuze militair een neutronenbom, enkele weken kans en pleegde een coup, die heleals Chavez, die al gauw de boeken van na zijn verkiezing plotseling diezelfde maal mislukte. Lang bleef Chavez niet

16

LVSV Gent NEOHUMANISME

Maar in Venezuela, dan toen evengoed als nu leefde op een hele lange oliejoint, was de tijd bijlange na niet rijp. In tegenstelling tot andere ZuidAmerikaanse landen kende Venezuela, puur door zijn olie, een relatief lange periode van verbeterde levensomstandigheden. Vermeldenswaardig is ook dat de overheid, ongeacht

neutronenbom uitnodigde in Caracas en linea recta een lening afsloot ter waarde van 4.5 miljard dollar.

Visie in de cel zitten, want toen Pérez via impeachment werd afgezet en zijn opvolger Rafael Caldera de macht greep, mocht Chavez beschikken uit de gevangenis. Caldera kreeg echter af te rekenen met een gigantische bankencrisis en terwijl het vertrouwen in de traditionele politieke partijen afnam, zagen een aantal markante figuren hun kans rijp om het presidentschap te grijpen in 1998. Eerste kansmaker was Irene Sáez, die weinig politieke ervaring had en het moest stellen met de (ook niet slechte) titel van Miss Universe 1981. Alhoewel dit in het begin wel leek aan te slaan, vergooide ze al gauw haar kansen en werd het een strijd tussen Henrique Römer, econoom van Yale, en Hugo Chavez.

Zijn ideeën waren vooral gebaseerd op zijn interpretatie van Bolivarisme, wat kort samengevat neerkomt op een mix van nationalistische ideeën, anti-corruptie, anti-imperialisme, welvaartsverdeling en economische zelfvoorziening, overgoten met een socialistisch sausje.

Hoe bracht Hugo het er uiteindelijk vanaf?

prestatie is. Vergelijk dit echter met Brazilië (van +-40% naar 20%) of Peru (van 55% naar 30%) en het is duidelijk dat je echt geen links populistische regering nodig hebt om de armoede terug te dringen in het Zuid-Amerika van de 21ste eeuw. Ook één van de “verwezenlijkingen” van Chavez, namelijk het terugdringen van de inkomensongelijkheid, kan je met een serieuze korrel zout nemen. De profetische woorden ‘You would rather have the poor poorer’, provided the rich were less rich’ zijn dan ook direct toepasbaar op Venezuela. Ondanks al de olie, heeft het land in vergelijking met de buren het zeer middelmatig gedaan, als het op de groei van het bruto nationaal product aankomt.

kelijk Chavez van zijn olie was, bleek dan ook duidelijk toen er een algemene staking uitbrak waaraan veel werknemers van de PVDSA (Pétroleos de Venezuela), de oliemaatschappij die onder Chavez bijna geheel genationaliseerd werd, deelnamen. Toen de Chavistas de staking onder controle kregen, werden ruim 18.000 dissidente werknemers ontslagen en vervangen door evenveel aanhangers van Chavez. Ook werd Rafael Ramirez, een vriend van Chavez, aangesteld als baas van de firma. Wat volgde, was een schoolvoorbeeld van wanbeleid: de hoeveelheid vaten per jaar -die Chavez graag zag stijgen naar 5 miljoen/vaten per jaar- daalde van 2,6naar 2,3-miljoen, de infrastructuur

High op het juiste moment Toen Chavez aan de macht was gekomen, was het tijd om dat Bolivarisme in de praktijk te zetten en waar kan dat beter dan in de economie? De wereld zal Chavez wellicht herinneren voor zijn sociale programma’s, maar hoe pakte zijn economisch en sociaal beleid werkelijk uit? Beginnen doen we met een rits goede cijfers gedurende de regeerperiode van Chavez: meer schoolgaande kinderen, minder armoede, minder werkloosheid, campagnes voor alfabetisering,... Op het eerste zicht, ja zelfs op het tweede en derde zicht spreekt dit in het voordeel van Chavez, ik zal dan ook niet durven ontkennen dat de president op dit vlak van zijn mooiste kant toonde, maar er is natuurlijk meer. Alhoewel deze cijfers veel goeds tonen, moet gezegd worden dat deze in de eerste plaats gewoon een bewijs zijn van de heersende trend in Zuid-Amerika: daar waar in 2002 nog ruim 45% van de Zuid-Amerikanen in armoede leefden, zijn dit er anno 2011 iets minder dan 30%. Voor Venezuela zijn deze cijfers respectievelijk iets minder dan 50% en 30%, wat op zich een goede

Khadaffi en Chavez

Dan moet je je afvragen of een arme liever 1/6 van een kleine pizza krijgt, terwijl de buurman misschien 1/9 krijgt van een dubbel zo grote pizza.

Belangrijk element in Venezuela is natuurlijk de enorme bom olie die er aanwezig is, waarbij bepaalde analisten zelfs vermoeden dat deze groter is dan die van de oliesjeiks van SaoediëArabië (ongeveer 300 miljard vaten, al is de werkelijke hoeveelheid zeer moeilijk te berekenen). Elke claim dat Venezuela geen olie-economie is, is dan ook een grove leugen. Het geluk dat de voorgangers van Chavez niet hadden, kreeg de man zelf wel: een boom van de olieprijzen. Hoe afhan-

werd niet verzorgd waardoor er wel eens een olielek of een explosie kwam en PVDSA zond ook nog eens 800.000 dollar als steun voor de verkiezing van Cristina Fernández de Kirchner, de niet-onbesproken presidente van Argentinië. Wie dan vermoed had dat Mr. Ramirez op het matje werd geroepen bij de minister van olie, kwam bedrogen uit; want wat bleek: het matje van de minister van olie had zowaar als eigenaar ene Rafael Ramirez himself. In België spreken we wel eens van belangenvermenging, maar hier zette Chavez alle keizers van Oostende of omstreken toch wel schaakmat qua durf. Beweren dat de private sector, die zowel letterlijk als

4e editie 76e jaargang, 2012-13

17

Visie figuurlijk omwikkeld is in red tape, in Venezuela aan een revival bezig is, is dan ook een dubbele waarheid, want hoe kan je spreken van een revival als dat gewoon impliceert dat je publieke sector het slechter en slechter doet?

het regime-Chavez niet meer dan een traag kabbelend beekje voorstelden.

Niet verbazend, wanneer je met inflatie en devaluaties aan de ene kant zit en met nationalisaties aan de andere kant.

Maar wat dan als men zegt: “Maar de auto-industrie doet het toch goed in Venezuela?”. Ook dit is echter een medaille met twee kanten. Alhoewel de automobielsector één van de weinige is die redelijke cijfers kan voorleggen in Venezuela, is de reden hiervoor niet ver te zoeken: inflatie.

Met een inflatie die geregelde boven de 30% piekte, vinden mensen een auto nu eenmaal een betere investering dan hun geld op de bank zetten. Venezuela is dan ook één van de enige landen waar een tweedehandsauto meer kan opbrengen dan een nieuwe. Dit alles werkte ook in op de buitenlandse investeringen, die onder

In het kort gezegd: de erfgenaam van Venezuela krijgt een economie die in duigen ligt.

18

LVSV Gent NEOHUMANISME

Hugocratie Blijft nog dat andere punt over: burgerlijke en politieke rechten. Chavez, die altijd fan was van een brede burgerparticipatie in zijn politiek, moet hier toch enkele goals hebben gemaakt? Helaas, hij kwam niet eens dicht bij doel.

Het moet gezegd, de beginjaren Chavez kan je gerust turbulent noemen.

In 2002, toen Chavez 4 jaar aan de macht was, volgde dan ook de im-

mer populaire coup. Toen Chavez in zijn eerste regeringsjaren een nieuwe grondwet opstelde, die (de jure) belangrijke burgerrechten vastlegde maar ook de grip van de president versterkte, begon de oppositie alvast nerveus te worden, een gevoel dat versterkt werd naarmate de wettelijke vuist van Chavez bleef groeien.

Het kon dan ook niet blijven duren en op 11 april 2002 deed Pedro Carmona, een conservatief politicus, een greep naar de macht. Alhoewel zijn coup aanvankelijk leek te lukken, mede door steun van grote delen van het leger en de facto erkenning door Spanje en de VS, kwam de (voornamelijk armere) bevolking van Caracas in opstand toen duidelijk werd dat Chavez geen ontslag had genomen en Carmeno de nieuwe Grondwet wilde verscheuren. Het leger veranderde terug van kant en Chavez, die op dat moment wel degelijk legitiem op de

Filip Batselé De keizer van Caracas presidentiële stoel mocht plaatsnemen, was terug. Tot hiertoe durf ik zeggen dat Chavez de democratische principes, weliswaar met een autocratisch kantje, naleefde. Wat volgt, is minder mooi.

Visie

Hugo Chavez met Henrique Capriles voor het eerst een èchte concurrent kreeg voor de presidentiële stoel.

Capriles, een levendige veertiger die nog gouverneur van de staat Miranda was geweest, slaagde erin om de oppositie te verenigen rond een grote

zijn land met dictatoriale hand bestuurde, voor vele armen was hij nog altijd een held en elke dode verdient het nodige respect. De dood van Chavez betekende echter ook nieuwe verkiezingen, waarin zijn sidekick Nicolas Maduro het mocht opnemen tegen In 2004 besloot de opCapriles. Maduro, van positie het over een anopleiding buschauffeur, Met de verkiezing van Maduro lijkt de dere boeg te gooien door door Chavez zelf getoekomst van Venezuela somber, maar er is was te proberen om Chavez lanceerd in de nationale op constitutionele wijze politiek. Enkele hoogtehoop aan het einde van de tunnel. een hak te zetten. Artikel punten die bij bleven uit 72 van de Venezolaanse Grondwet centrumpartij, die naar de sociaal- zijn periode als minister van buitenbepaalt namelijk dat wanneer 20% liberale kant neigt (wat opzich al een landse zaken waren actieve steun van de kiezers een petitie onderte- gigantische verandering zou bete- voor Muammar Gaddafi, ex-broeder kenen, eender welke overheidsfiguur kenen voor Venezuela). Wat volgde, leider en occasioneel dictator, en een kan weggestemd worden tijdens het was een lastercampagne tegenover rondje moddersmijten met Colombia, midden van zijn termijn. Na een heel Capriles zonder weerga. Niet alleen nadat Venezuela weer eens op goede gedoe rond deze stemmen, werd be- kreeg hij ongeveer 4% van de zendtijd voet stond met de FARC, occasioneel sloten dat de overheid deze mocht van Chavez, ook werd hij op televisie een terreurorganisatie. verzamelen. Al gauw kwam men tot ervan beschuldigd een zionistische 2.7 miljoen stemmen, die vreemd ge- Jood en een homoseksueel te zijn. Al- Groot was dan ook de verbazing toen noeg plotseling in de openbaarheid hoewel Capriles Joodse wortels heeft, op 14 april 2013 bleek dat Nicolas verschenen. Het bleek dat Luis Tascón, is hij zelf een overtuigd katholiek -iro- Maduro, wiens verkiezingsplatform een parlementariër, met medeweten nisch genoeg werd hij diepgelovig in grotendeels valt samen te vatten onvan baas Hugo de lijst had verspreid de periode waarin Chavez hem in de der “Hugo Chavez”, met nog geen 2% in regeringskringen, waarna alle men- gevangenis had gesmeten, na zijn me- voorsprong won van Capriles. Een sen die erop voorkwamen linea recta dewerking met de coup van 2002- en oneerlijke campagne, de herinnering hun C4 kregen bij overheidsbedrijf. is hij via zijn moeder zelfs verwant aan Chavez en de zware polarisatie Als dat al geen flagrante inbreuk op aan Simon Bolivar. Voor Hugo Chavez, van het land vloeken toch wel met de vrijheid van meningsuiting was, de grootste fan van Bolivar, deed dat feit dat op een half jaar tijd bijna een dan beloofde de stemming nog beter. laatste ongetwijfeld pijn. Maar met miljoen kiezers de overstap maakten Chavez overleefde het referendum Chavez ging het ondertussen alles- naar het kamp van de oppositie. Of er met ongeveer 59% van de stemmen, behalve goed, nadat bij hem kanker wederom sprake is van massale fraumaar vermoedens van fraude, die werd vastgesteld en hij meerdere ke- de tijdens de verkiezingen van 2012 later uitgebreid werden bijgetreden ren in behandeling ging in het Cuba en 2013 is nog niet duidelijk, maar door diverse statistische modellen, van zijn goede vriend Fidel Castro. dat Maduro een audit van de verkiekwamen al gauw naar boven.

Na een spannende campagne haalde zingsresultaten weigerde geeft toch al Chavez uiteindelijk nipt zijn herverkie- enige indicaties.

Als de oppositie het dan eens goed zing, maar het was al gauw duidelijk deed in verkiezingen voor de regio’s dat hij deze termijn niet zou kunnen Met de verkiezing van Maduro lijkt of het parlement, dan had de opper- uitzitten. de toekomst van Venezuela op het bolivariaan nog altijd een volgende eerste zicht somber, maar mogelijk optie: geef die organen gewoon min- Chavez herviel in zijn ziekte en werd, is er hoop aan het einde van de tunder macht. Ook de presidentiële ver- alweer, naar Cuba overgebracht. Dit nel. Enerzijds zal de Venezolaanse kiezingen van 2006, waarbij Ramirez, zorgde voor een probleem, want de overheid door opeenvolgende overhet hoofd van de PVDSA, aan zijn inhuldiging van een Venezolaanse heidstekorten wel moeten beginnen werknemers vertelde dat ze “Op Cha- president vereist in feite zijn aan- met een privatiseringsronde, wil ze vez konden stemmen of oprotten”, wezigheid. Geen probleem, dacht niet ten prooi vallen aan economiwaren niet veel beter. Parlements- men, en de Grondwet werd erg ruim sche chaos. Ook lijken zich de eerste verkiezingen 2010? Idem. Hoewel de geïnterpreteerd. Lang duurde het barsten te vertonen in het kamp van oppositie op 1% van Chavez eindigde, niet, want nadat Chavez werd over- de Chavistas, nu de overwinning van kregen ze naar proportie maar 2/3 gebracht naar Caracas stierf hij op 5 Maduro zo bleek uitvalt. Als de opvan de zetels van de partij van Chavez. maart 2013. positie de eenheid bewaard onder de Heel toevallig was enkele maanden jonge Capriles, lijkt de kans dan ook voor de verkiezing, de verdelingswijze Chavez² reeël dat deze nog een belangrijke rol van de zetels eveneens gewijzigd.

Wat volgde, waren enkele dagen van kan spelen in de toekomstige Venezomassale rouw in Venezuela. Chavez laanse politiek, iets wat deze schrijver En zo komen we aan in 2012, wanneer mocht dan wel een autocraat zijn die alvast zou toejuichen.

4e editie 76e jaargang, 2012-13

19

Visie

Intellectuele eigendom Kan een idee evengoed je eigendom zijn als een tastbaar voorwerp?

Gaat het om rechten of voorrechten? Is de institutie van een intellectueel eigendomsrecht een rem op innovatie of net een voorwaarde om het mogelijk te maken? Deze tekst, die Jonathan schreef naar aanleiding van onze discussieavond over intellectuele eigendomsrechten, tracht enkele discussiepunten aan te raken en daarnaast ook enkele vragen reeds te beantwoorden.

Jonathan Peck

Aspirant - Bestuurslid LVSV Gent

werp gebeurt. Het gaat hier dus om een monopolierecht: de eigenaar heeft volledige controle terwijl alle anderen niets te zeggen hebben (zolang dat gebruik geen inbreuk op andere rechten inhoudt). Eigendom impliceert bijgevolg twee rechten, met zekere beperkingen:

kunnen raken als we nooit iets mogen gebruiken zoals we gepast zien.

Iemand die voedsel verorbert omdat hij honger heeft, wendt die stoffen aan op een manier die hij gepast acht, en bijgevolg zou elke mens in principe horen te sterven van de honger vermits dergelijke daden verboden zijn.

Intellectuele eigendomsrechten staan vandaag misschien meer dan ooit ter discussie. Met de opkomst van het internet en daarmee allerhande mo- 1. het recht een voorwerp aan te Het tweede punt zou leiden tot abgelijkheden die het snel en ongecon- wenden zoals men gepast vindt; surde conflicten. Stel dat twee pertroleerd verspreiden van media toela- 2. het recht anderen gebruik van dat sonen, X en Y, allebei een hamer noten (bv. BitTorrent), staan velen al niet voorwerp te ontzeggen. dig hebben om spijkers in te slaan. Y eens meer stil bij het idee dat zij misheeft zelf geen hamer maar weet dat schien het recht helemaal niet heb- We zien dat de verantwoording voor er één bij X thuis ligt, dus gaat Y langs ben bepaalde zaken te bij X. Op het moment dat kopiëren. De meesten die Y aankomt bij het huis van We zien dat de verantwoording voor er wel bij stilstaan, komen X, is deze aan het werken eigendom intrinsiek verbonden is met een dan vaak tot de conclusie met de bewuste hamer. dat kopiëren niet gelijk X bezit niet het recht het concept van moraliteit. staat aan diefstal (of het gebruik van de hamer te kan hen niets schelen). De problema- eigendom intrinsiek verbonden is met ontzeggen aan Y, dus kan Y het ding tiek van auteursrecht en intellectuele een concept van moraliteit. Laat één gewoon uit de handen van X wegneeigendom is enorm actueel, maar zo- ding echter duidelijk zijn onafhanke- men zonder zelfs maar iets te vragen. als de populariteit van onder andere lijk van welke ethiek men verkiest: Het probleem is dat het omgekeerde de Piratenpartij aantoont, nog verre eigendom is noodzakelijk voor het ook geldt: Y heeft geen recht X het gevan opgelost. overleven. Of men het nu een goed bruik te ontzeggen, dus kan X op zijn Intellectuele eigendom onderscheidt idee vindt of niet dat mensen be- beurt de hamer weer terugnemen. zich van “gewone” eigendom omdat paalde dingen hun eigendom kunnen Gaan we ervan uit dat X en Y zich het abstracter is. Het gaat hier im- noemen, het staat vast dat eigendom strikt aan een wet houden die geweld mers niet om eigendom van een con- (alleszins een minimale vorm ervan) verbiedt, dan zou dit uitmonden op crete zaak zoals een huis of een stuk nodig is om te kunnen overleven. een quasi oneindige lus die pas zou grond, dan wel om creaties van de Veronderstel namelijk dat eigendom kunnen stoppen als minstens één van geest. De fundamentele vraag die we aan iedereen verboden was, dan zou beiden opgeeft. Om nog verder het moeten beantwoorden om intellectu- men voor geen enkel object kunnen gevaar van de situatie te illustreren, ele eigendom te kunnen verantwoor- voldoen aan allebei de punten hier- zouden we het voorbeeld van het den (of verwerpen), is of men zichzelf boven. Dit impliceert dat men ofwel voedsel kunnen hernemen. Analoog eigenaar mag noemen van een idee. nooit een voorwerp zou kunnen aan- met de hamer zouden X noch Y een wenden zoals men gepast vindt ofwel exclusieve claim op voedingsstofEigendom nooit anderen zou kunnen verbieden fen kunnen leggen, zodanig dat ze in We hebben eerst een concrete notie een voorwerp te gebruiken. Het is principe letterlijk het eten uit elkaars nodig van eigendom in het algemeen. niet moeilijk aan te tonen dat beide mond zouden mogen stelen.

Men zegt dat iemand eigenaar is van negaties tot problemen leiden. een bepaald voorwerp als en slechts Het lijkt mij dus evident dat een als die persoon het exclusief recht Voor het eerste hoeven we ons slechts maatschappij die totaal geen eigenbezit te bepalen wat er met dat voor- af te vragen hoe men aan voedsel zou domsrechten erkent, haar burgers in

20

LVSV Gent NEOHUMANISME

Visie levensgevaar plaatst. De kwestie voor eender welke samenleving die de levens van haar burgers koestert, is dan ook niet of eigendomsrechten op zich moreel zijn, maar in welke mate men ze kan afdwingen en of dit door te trekken is naar intellectuele eigendom.

context waarin men het maken van kopieën kan bestempelen als diefstal.

bezit dat idee te gebruiken. Een idee gebruiken komt volgens de meeste wetgevingen neer op het verwerken Ideeën als eigendom ervan in een concrete vorm. Het exDe kern van heel het debat omtrent clusieve recht van een auteur om zijn intellectuele eigendomsrechten komt idee te verwerken in een concrete neer op de simpele vraag of men ko- vorm gaan we moeten verzoenen met piëren ooit kan aanzien als diefstal. Zij het principe van autonomie, dat ik nu volledig dien te formuleAuteursrecht Auteursrecht is gelegitimeerd in de context ren: Elk individu bezit ten Nu eigendomsrechten allen tijde de capaciteit waarin men het maken van kopieën kan in het algemeen verantenkel bewust die daden bestempelen als diefstal. woord zijn, rijst de vraag te stellen die in overeenof we auteursrecht hierstemming zijn met een mee kunnen onderbouwen. De Belgi- die zeggen van niet, beweren door- persoonlijke ethiek en persoonlijke sche wet definieert dit recht als een gaans dat diefstal materiële onteige- doelstellingen.Men kan het ook kormonopolie op alle eigen geestelijke ning betekent. Een goed dat wordt ter en analoog stellen als volgt: Men creaties zonder dat daartoe enige for- gestolen, is niet langer in het bezit kan nooit met enige garantie actieve maliteiten moeten worden doorlopen van de oorspronkelijke eigenaar maar participatie afdwingen van een indi(het is ook nog onderhevig aan be- van de dief (uiteraard vidu. paalde beschermingsvoorwaarden, zonder dat de eigemaar die doen er nu niet zozeer toe). naar daartoe toeMen verkrijgt het dus automatisch en stemming gaf). Het op alles wat men via creatieve pro- is evident dat dit cessen tot stand brengt (zelfs onvol- niet het geval is bij tooide werken of zaken die de open- een kopie, want dan bare zeden schenden). Kan men het is het goed simpeleigendomsrecht, dat we tot nog toe weg in het bezit van gestoeld hebben op pure levensnood- beiden. Het andere zakelijkheid, zover doortrekken? kamp beweert over het algemeen dat er Laten we eerst eens kijken naar wat wel degelijk redenen een auteur van een bepaald werk van zijn om in bepaalde nature met zijn creatie kan aanvangen gevallen kopiëren te op basis van het principe van autono- beschouwen als stemie, dat kort gesteld inhoudt dat ieder- len, niet omdat het een te allen tijde de capaciteit bezit al gedekt wordt door dan niet deel te nemen aan processen de definitie van ontdie bewuste participatie vereisen. Er eigening, maar omvolgt snel dat een auteur zijn creatie dat het probleem geheim kan houden, ter beschikking compleet elders kan stellen van individuen of groepen ligt. Men zegt dat die hij volledig zelf bepaalt, kan ver- het niet uitmaakt in nietigen (op voorwaarde dat het nog wiens fysieke bezit niet gekopieerd is) en kan herwerken het goed in kweszoals hij gepast vindt zonder daarmee tie is. Al wat er toe ooit rechtstreeks de autonomie van doet, is dat een auteur compensatie Het belangrijkste gevolg van dit iemand anders te overtreden. Wat hij verkrijgt voor het concreet gebruik principe is dat mensen fundamenin de praktijk echter niet zomaar kan van zijn idee. Om echter op een legi- teel niet in staat zijn elkaars gedrag bewerkstelligen, is voorkomen dat tieme wijze compensatie te kunnen rechtstreeks te manipuleren op een zijn creatie wordt gekopieerd. Zodra eisen voor eender welk gebruik van constructieve manier: we kunnen ieeen auteur zijn werk ter beschikking een idee, moet men kunnen beweren mands opties wel inperken of aanpasstelt van anderen, heeft hij sowieso eigenaar van het idee te zijn. sen, maar uiteindelijk niet beslissen een bepaalde toegewijde instantie welke van de resterende opties men nodig die toeziet op het gebruik van Als we proberen te rechtvaardigen kiest. Eigendom kunnen we in terzijn creatie door anderen (tenzij de dat ideeën eigendom kunnen zijn, men van dit principe uitdrukken als auteur zelf de macht en tijd heeft om moeten we ons bewust zijn van de goederen die onderworpen zijn aan dit voor eigen rekening te nemen). De implicaties. Indien iemand eigenaar is iemands autonomie zonder dat dit de context waarin auteursrecht gelegiti- van een idee, houdt dit in dat de per- vrije wil van anderen schendt. Diefmeerd is, valt derhalve samen met de soon in kwestie het exclusieve recht stal, het wegnemen van eigendom

4e editie 76e jaargang, 2012-13

21

Visie zonder toestemming van de auteur, Een bezwaar dat men kan opwerpen, orie voor intellectuele eigendom zijn wordt op die manier een overtreding: is dat het hele concept van eigendom groot. Stel dat persoon X een boek gede eigenaar bezit dan immers niet de vrije wil van anderen schendt. Men schreven heeft en fysieke kopieën erlanger de vrijheid erover te beschik- kan beweren dat het simpele feit dat van verkoopt voor €25 per exemplaar. ken, terwijl de dief zichzelf Moest persoon Y aan de dat recht heeft toegeëihaal gaan met een fyEigendom kunnen we uitdrukken als gend mits schending van sieke kopie zonder de de vrijheid van de eigegevraagde compensatie goederen onderworpen aan iemands naar. Zo zijn de twee rechte betalen, dan kunnen autonomie zonder dat dit anderen schendt. we dit nu wel degelijk ten die we in het begin zagen gedekt: bestempelen als diefstal.

1. de auteur heeft het recht te be- een individu iets claimt als eigendom Veronderstel echter dat Y een boek op schikken over het voorwerp zolang hij de vrijheid van anderen wegneemt legitieme wijze aankoopt en vervolde autonomie van anderen daarmee om datzelfde goed zelf te gebruiken gens eigen gemaakte kopieën ervan niet schendt; en zodoende een overtreding is. Dat begint te verspreiden onder de vorm is op zich waar, van een PDF via BitTorrent (dit komt maar het over- vaak voor in de praktijk). Dat is geenstreedt het prin- zins diefstal volgens bovenstaande cipe van autono- definitie, want de auteur heeft nog mie niet onder steeds de ongehinderde vrijheid te de juiste voor- beschikken over zijn idee. Zijn vrijheid waarden.

In- werd ook niet door de initiële kopie dien we zeggen geschonden, want die heeft hij vrijdat iemand zich willig afgestaan aan Y toen die de €25 slechts eigenaar betaalde. De twee rechten van eigenkan noemen van dom worden dus niet geschonden, een zaak onder en de enige overtreding van vrijheid drie condities die hier zou kunnen plaatsvinden, is waarvan er min- het opleggen van intellectuele eigenstens één vol- domsrechten. daan moet zijn, met name: Wat nu als X de boeken verkoopt on1. hij heeft het der de expliciete voorwaarden dat er zelf gemaakt; niet alleen €25 betaald wordt, maar 2. hij heeft het dat men ook geen kopieën zelfstandig als eerste ge- gaat beginnen verspreiden? Iemand bruikt; die het boek dan koopt, gaat akkoord 3. hij heeft het met beide condities en geeft te kengekregen van de nen geen kopieën te zullen verspreivorige eigenaar, den. Is dit wel afdwingbaar volgens het dan is in de eer- principe van autonomie? Dan zouden ste twee punten individuen zelf moeten kunnen vernergens sprake zinnen onder welke omstandigheden van enige ver- zij hun vrijheid geschonden achten, eiste actieve par- en een overtreding van vrijheid wordt ticipatie van an- dan een subjectieve zaak in plaats van deren. Het derde een objectieve. Als we terugkijken 2. de auteur heeft het recht anderen punt sluit per definitie schending van naar de exacte formulering van het gebruik van dat voorwerp te ontzeg- vrijheid uit, en zodoende kan er nooit principe, dan zien we dat dit al per gen indien dit een schending van zijn een overtreding van autonomie zijn definitie zo is: we spreken namelijk eigen autonomie inhoudt. bij het rechtmatig claimen van eigen- van persoonlijke ethiek en persoonlijdom. Een klein probleem dat nu wel ke doelstellingen. Een schending van Er is wel een beperking bijgekomen: nog kan ontstaan, is wat er moet ge- autonomie staat gelijk aan het verstohet recht anderen het gebruik te ont- beuren als twee mensen op exact het- ren van de pogingen van een individu zeggen, is niet langer absoluut maar zelfde moment besluiten hetzelfde om zijn persoonlijke doelstellingen op geldt alleen indien dit gebruik een object te gaan gebruiken. In dat geval een persoonlijk ethisch verantwoorde overtreding van de autonomie van de zal er een conflict optreden dat ik niet manier te bereiken (ik ga niet dieper auteur is. Dat valt echter samen met in dit artikel ga proberen oplossen. in op hoe conflictresolutie dan moet de definitie van diefstal, dus is het geplaatsvinden; dat is voor een ander heel consistent.

De implicaties van bovenstaande the- artikel). Het volgt dus dat X nu wel

22

LVSV Gent NEOHUMANISME

Jonathan Peck Intellectuele eigendom

Visie

degelijk Y kan vervolgen als deze laat- die effectief vrijwillig akkoord gegaan nomie van X dat hij zelf mag bepalen ste kopieën van zijn werk verspreidt, zijn met zijn voorwaarden, lossen welke voorwaarden er verbonden zijn maar enkel omdat Y het boek legi- we tevens een ander probleem op: aan het gebruik van zijn werk. Hij kan, tiem aangekocht heeft en akkoord onafhankelijke heruitvinding. Het is dankzij de autonomie van alle andere gegaan is met de voormensen, die voorwaarden waarden van X. Moest echter alleen afdwingen iemand die het boek ef- Het is deel van de autonomie een persoon dat van personen die een vrijfectief gekocht had het willig contract met hem hij zelf de voorwaarden verbonden aan het verhaal vertellen aan Y, sluiten. gebruik van zijn werk mag bepalen. en Y verwerkt de belangrijkste punten ervan in Een voorbeeld van de een eigen boek dat hij op zijn beurt niet moeilijk in te zien welk een grove praktische gevolgen hiervan, is dat begint te verkopen, dan heeft X geen schending van vrijheid het is om men- men personen die “illegaal” downenkele legitieme manier om Y te ver- sen te verbieden eigen ideeën te ver- loaden niet kan vervolgen; zij hebben volgen. Y is immers nooit ergens mee werken in eigen vormen, ongeacht of geen enkel contract met de auteur. akkoord gegaan en heeft zodoende het idee al eerder bedacht was.

De persoon die het werk oorspronkegeen verplichtingen tegenover X. De lijk gekocht heeft (of gestolen) en dan enige tegen wie men een zaak kan be- Recht van intellectuele heeft geüpload, is echter wel perfect ginnen, is de tussenpersoon die het eigendom strafbaar indien het contract specifiek verhaal overgeleverd heeft aan Y. Als Stel dat X een auteur is en Y iemand vermeldde dat eigen kopies niet verdit via pure mondelinge overlevering die het werk van X wil gebruiken. Zo- spreid mochten worden. Dit creëert was, dan zou men een excuus moeten als het er nu voor staat, kan ik het wel een spanning: zolang niemand bedenken om het doorvertellen van afdwingen van de intellectuele ei- het werk illegaal doorgeeft, blijven de verhalen te veroordelen. Ik ga de in- gendomsrechten van X tegenover Y auteursrechten intact. Er moet echter telligentie van de lezer niet beledigen alleen verantwoorden als Y het werk maar één iemand zijn die de ideeën door verder in te gaan op welke per- overgenomen heeft van X bij een we- kopieert en verspreidt, en de geesteverse gevolgen dat zou hebben. derzijds vrijwillige transactie onder de lijke creatie van de auteur ligt te grabDoor de capaciteit van een auteur specifieke voorwaarde dat Y het niet bel op straat zonder dat iemand er om mensen te vervolgen voor repro- zelf zou kopiëren en verspreiden. Het iets aan kan doen. ductie te beperken tot die mensen maakt namelijk deel uit van de auto-

Ruim aanbod streekbieren, wijnen, sterke dranken, waters, frisdranken.

4e editie 76e jaargang, 2012-13

23

Visie

De gevolgen van de uitgedeinde welvaartsstaat doorgelicht a.d.h.v. 3 citaten van Margaret Thatcher

De dood van iron lady Margaret Thatcher deed heel wat stof opwaaien, zowel bij voor- als tegenstanders. In deze tekst haalt Philippe enkele citaten aan van Thatcher, die volgens hem nog steeds relevant zijn vandaag.

Philippe Baert Lid LVSV Gent

De voormalige Britse eerste minister Margaret Thatcher (ambtsperiode van 1979-1990) mag dan wel recent overleden zijn, enkele van haar opvattingen over de welvaartsstaat zijn alsmaar actueler geworden:

“To cure the British disease with socialism was like trying to cure leukaemia with leeches” Vervang ‘British’ door ‘Belgian’ en meteen valt op hoe brandend actueel deze woorden van Margaret Thatcher vandaag zijn: net als Groot Brittannië in de jaren 70 kunnen we immers vandaag in België spreken van een onhoudbaar geworden sociaal model dat een gigantische armoedeval dreigt te veroorzaken. Bovendien, in plaats van het terug te brengen tot een niveau dat wél houdbaar is, kiezen we keer op keer consequent voor de verkeerde oplossing: nog meer overheid en nog meer belastingen; of in het beste geval het status quo.

Wat velen aan de linkerzijde van het politieke spectrum maar niet willen inzien, is dat meer overheidsuitgaven geenszins een oplossing bieden tegen armoede. Integendeel, de verhoogde overheidsuitgaven leiden net tot het omgekeerde: een gigantische armoedeval en een sterke sociale immobiliteit.

Eigenlijk is dit een medaille met twee kanten die elkaar versterken:

24

LVSV Gent NEOHUMANISME

Langs de ene kant heb je de zogenaamde ‘sociale kortingen’ die de laatste jaren bovenop de gewone werkloosheids- en OCMW-uitkeringen zijn komen te staan. De facto gaat het om allerlei voordelen voor mensen met een laag inkomen en werklozen die inkomensgebonden zijn: de (verhoogde) kinderbijslag, de gratis kinderopvang, stookoliepremies, het in aanmerking komen voor een sociale woning of huurtoelage, …

nog zeer weinig van hun (bruto)loon overhouden en anderzijds bedrijven niet anders kunnen dan het met minder personeel te stellen, willen ze nog rendabel zijn. Bijgevolg zullen deze bedrijven ook veel minder snel geneigd zijn om nog nieuwe werknemers in dienst te nemen, wat er toe leidt dat iemand die werkloos is steeds moeilijker aan een nieuwe job zal geraken.

Aangezien deze kortingen en voordelen inkomensgebonden zijn, zal iemand zodra hij of zij meer gaat verdienen in een hogere inkomensschijf vallen en bijgevolg deze kortingen verliezen. Dit leidt er toe dat het voor veel mensen – tragisch genoeg – interessanter wordt om in plaats van zich te herscholen, een minder goed betaalde job te blijven doen of, erger nog, gewoonweg werkloos te blijven.

“Let us never forget this fundamental truth: The State has no source of money other than the money people themselves earn” Langs de andere kant van de medaille heb je dan weer een fenomeen dat volgt uit de glasheldere waarheid dat er altijd iemand is die uiteindelijk de rekening moet betalen.

In dit geval zijn het inderdaad de werkenden en de bedrijven. Om al deze voordelen te kunnen betalen is arbeid immers almaar zwaarder en zwaarder belast geworden. Zo zwaar dat enerzijds mensen niet alleen netto

“The problem with socialism is that eventually you run out of other people’s money [to spend].”

Het gevolg van alle sociale kortingen is dus uiteindelijk een sterk verhoogde werkloosheid die immer zwaarder wordt om te bekostigen. Dit zodanig dat de loonlasten alsmaar hoger komen te liggen waardoor die verhoogde werkloosheid nog maar eens versterkt wordt en de vicieuze cirkel compleet maakt. Hoe nobel en sociaal bepaalde maatregelen dus ook mogen bedoeld zijn, het gevolg is wel dat ze – paradoxaal genoeg – net heel asociaal uitpakken…

Zij die ons gaan verlaten

Lawrence Vanhove

Siemon Aelbrecht

2008-’09: gecoöpteerd bestuurslid 2009-’11: politiek secretaris 2011-’13: voorzitter

2010-’11: Bestuurslid 2011-’12: Penningmeester en

PR & Sponsoring 2012-’13: Penningmeester

Mattias De Vuyst

Maxim Tylleman

2011-’12: Bestuurslid 2012-’13: Politiek Secretaris

2011-’12: Bestuurslid 2012-’13: Activiteiten

Sébastien Wellens 2012-’13: Sponsoring

Arno Morsa 2009-’11: Bestuurslid 2011-’12: Activiteiten 2012-’13: Bestuurslid

John Cracco 2012-’13: Sponsoring

Andreas Van Poucke 2012-’13: Bestuurslid

4e editie 76e jaargang, 2012-13

25

Visie

Lawrence Vanhove Voorzitter LVSV Gent

...maar toch vaarwel!

LVSV, een persoonlijke kroniek: “verlaten doe jij me nooit...” toen ik 12 jaar oud was overleed, een politicus geweest was. Hij lag volgens velen (mee) aan de basis van het sociaalliberalisme in Vlaanderen en was een gekend Gents PVV-politicus.

Die invloed mag anderzijds niet overschat worden, veel bepalender was het feit dat mijn vader in de jaren vijftig migreerde van Iran naar Duitsland.

Zijn levensloop (zowel qua vooruitgang, als op latere leeftijd zijn achteruitgang) was voor mij een toonbeeld van hoe vrijheid (in dit geval vrije migratie in combinatie met economische vrijheid) sociale mobiliteit mogelijk maakte. Dit staat in groot contrast met hoe ons huidige systeem mensen

tie omtrent het verstrengen van het schoolreglement (en bijhorende Studio Brussel-prank), en het vriendelijke verzoek om van school te veranderen waren daar het gevolg van. Om de woorden van de onderdirecteur als reactie op deze gebeurtenissen nog eens boven te halen: ‘iemand die nog geen 16 jaar is behoort geen eigen mening te hebben’. Al die facetten samen zorgden er voor dat ik rond mijn 15 jaar ‘liberaal’ geworden was.

Destijds stond het vast dat ik politiek actief ging worden.

Het LVSV: tegelijk een levenservaring, een leerschool, een studentenvereni‘Jong mager mannetje’ ging, een vriendengroep en een gecumuleerd geheel aan wijsheden die Begin 2008 had ik een conversatie geconsolideerd werden in met een Gents politicus. tradities. Toen ik vijf jaar ik hem vroeg “op Ik was verkocht aan het LVSV, een plek waar Toen geleden, nog als middelwelke manier ik mij zou zò out-of-the-box nagedacht kon worden. bare scholier, besliste om kunnen inzetten voor het lid te worden van het LVSV, liberalisme” antwoordde besefte ik niet wat voor een impact deze kansen ontneemt, louter omwil- hij dat ik zéker (nog) niet actief mocht deze organisatie op mijn persoonlijke le van het feit dat mensen toevallig el- worden bij Jong-VLD. De juiste keuze ontwikkeling zou hebben. Nu, bij mijn ders geboren zijn. Iemand zoals mijn was om eerst actief te zijn als student afscheid van onze vereniging, wil ik vader zou vandaag de dag niet meer bij het LVSV en pas nadien te zien of een beknopte kroniek neerpennen de mogelijkheid hebben om in Europa de VLD wel iets voor mij was. Ik ben van mijn persoonlijke ervaring. Het een beter leven te komen zoeken. Het die persoon eeuwig dankbaar voor moet gezegd worden dat dit een sterk feit dat mijn familie langs zijn kant zijn advies. Of je nu politiek actief wilt afgeslankte alsook gecensureerde Joods is, heeft mij van jongs af aan worden of niet: het startpunt voor versie van de gebeurtenissen betreft. waakzaam gemaakt tegenover tota- iedere liberaal is idealiter het LVSV. De echte LVSV-ervaring is nauwelijks litaire regimes zoals dat van Iran en Daar bouw je een ideologisch framete vatten in woorden, dus ik probeer het nationaalsocialistische Duitsland. work op, een inhoudelijke basis waareen beeld te schetsen van hoe ik het Dit alles zijn hoofdredenen waarom op je logisch consistente meningen LVSV ervaren heb vanuit enkele anek- ik al gauw ‘liberaal’ geworden ben. kan construeren. Zonder deze inteldotes. Wie tussen de lijnen door kan Een laatste aspect dat er heel nauw lectuele onderbouw blijf je enerzijds lezen heeft alvast een streepje voor, bij aansluit was het feit dat ik uit een op je buikgevoel afgaan, anderzijds voor diegenen die deze gave niet heb- vrijzinnige omgeving kom, maar (qua- blijf je te veel binnen het kader van ben hoop ik dat het alsnog ‘geestig’ is si ‘toevallig’) terechtgekomen was in het status-quo denken. Op zich zijn om te lezen. een protestantse lagere school. Mijn mijn meningen en intenties in die vijf familie had niet door dat ik tot mijn jaren nauwelijks gewijzigd, het verKweekgrond 11 jaar gebrainwasht werd, en heeft schil is dat ik nu bijvoorbeeld weet dat Al lange tijd had ik interesse in het li- er toen dus niets aan gedaan om over ik in discussies niet door de mand zal beralisme. Het klassieke verhaal: op mij te waken. Ik ben dan zelf begin- vallen door mezelf tegen te spreken. veel te jonge leeftijd de actualiteit nen beseffen dat enkele zaken ‘niet Je meningen vormen een consistent volgen, met leeftijdgenoten tever- klopten’ en ging hierover in discussie geheel en zijn gestoeld op enkele mogeefs een conversatie proberen voe- met mijn leraars vanaf het 5e en 6e rele basisprincipes. ren over ‘de politiek’. Maar er was leerjaar. Toen ik naar het middelbaar meer. Enerzijds was ik aangetrokken ging (ditmaal een katholieke school) Pas na deze periode ben je volgens tot politiek omdat mijn grootvader was ik een rabiate atheïst geworden mij klaar om de keuze te maken of je (langs moeders kant), die ik jammer en had ik een hekel aan het concept al dan niet thuishoort in de politieke genoeg nooit goed gekend heb en ‘gezag’. Een anekdote i.v.m. een peti- wereld, en ben je voldoende gewa-

26

LVSV Gent NEOHUMANISME

Visie pend om in discussies de bovenhand te halen.

echter dewelke voor mij de doorslag gaf: een discussieavond over kernwapens, waarbij de andere Politiek Secretaris de baten van het privatiseren van kernwapens propageerde; ik was verkocht aan het LVSV, een plek waar zò out-of-the-box nagedacht kon worden. Voor iemand die al jaren school-

mijn pre-Universitaire periode was een stage bij de private bank Julius Bär in Zürich. Wat ik me toen niet reMijn eerste activiteit was achteraf aliseerde was dat ik tijdens die stage gezien een van de slechtste LVSVeen gebeurtenis ‘live’ zou meemaken activiteiten die ik ooit meemaakte, die tot op vandaag zou blijven doorhet krokodillendebat (20 februari werken: de crash van Fannie Mae en 2008) tussen Vic Anciaux en Herman Freddie Mac (meer daarover kan in De Croo. Toen nog van mijn tekst ‘once and for niet beter wetend was De nood aan nuancering is iets dat ik zowel all: de financiële crisis’ ik dolenthousiast; achgevonden worden, daar als politiek secretaris, als in mijn jaren als teraf maakte ik onder het staat zelfs het exacte vergoedkeurende oog van haal van hoe ik op 8 sepvoorzitter immer benadrukt heb.

Ché Guevara in de Latin tember om 15u de crash Quarter kennis met iemand die in moe was, voelde het als thuiskomen. live meemaakte). Door tijdens die de jaren erna zou evolueren tot een Ondertussen had ik de boeken die cruciale periode mijn stage gedaan van mijn beste vrienden: Thibault. destijds aangeprezen stonden op de te hebben, was ik vanaf het begin af Hij vroeg me wat ik vond van paars in website besteld en was ik al aardig aan ook juist geïnformeerd over de fiGent, ik maakte de fout om te zeggen: aan het lezen; op het einde van mijn nanciële crisis. Een week voor de val “dat valt wel mee”, waarop hij hevig middelbaar gaf ik bijvoorbeeld een van Lehman Brothers kreeg ik de uitgesticulerend in het West-Vlaams boekbespreking over ‘the road to leg over wat er werkelijk aan de hand “Ma how, DIE SOCIALISTEN *onver- Serfdom’, en op mijn slotspeech als was, en hoe deze 2 overheidsinstellinstaanbaar*...” als antwoord kreeg. In ‘CEO’ van de minionderneming had gen aan de basis van ‘heel wat problehet LVSV leer je zelfs West-Vlaams te ik het over “in de wereld van Adam men’ zouden komen te liggen. verstaan. Je ziet maar: het LVSV doet Smith” wanneer ik moest melden dat een mens evolueren.

1/3e van onze winst werd afgeroomd. Om die reden was ik nog voor de heiIk was er klaar voor. sa losbarstte heel erg betrokken bij de In de weken die volgden ging ik – toen problematiek, en deed ik actief mee nog in de Notarisstraat – naar 2 dis- 2008-2009. De toon gezet: aan de discussies over dit thema. Niet cussieavonden. Op de eerste riskeer- de financiële crisis het liberalisme (of het zogenaamde lide ik kort even mee te argumenteren bertarisme, een term waarvan ik het en werd ik genadeloos afgesnauwd De zomer van 2008 schreef ik me in gebruik altijd bestreden heb, omdat door een toenmalig vrouwelijk Poli- bij de faculteit rechten aan de UGent. men met dat woord poogt de radicatiek Secretaris – heerlijk vond ik dat. Naast het naarstig voorbereiden van lere liberalen buiten de liberale beweAchteraf kwamen enkele verontruste mijn studie met het boek ‘inleiding ging te plaatsen) lag aan de basis van zielen mij zeggen “dat dat normaal tot het recht voor niet-juristen’ van de financiële crisis, maar een geheel was”, erg vond ik het nochtans aller- Boudewijn Bouckaert, las ik allerhan- aan te veel en verkeerde interventies minst. De tweede discussieavond was de liberale boeken. Het sluitstuk van en reguleringen. De markt had inder-

4e editie 76e jaargang, 2012-13

27

Visie daad de crisis helpen verspreiden, maar zonder de overheidsinterventies (van het ‘backen’ van de leningen aan mensen zonder jobs tot de reguleringen te baseren op het werk van rating-agentschappen) zouden de gebeurtenissen nooit (in die omvang) kunnen plaatsgevonden hebben. Het is die strijd die door ‘mijn generatie’ zowel binnen de liberale beweging als extern gevoerd werd, en nog tot vandaag blijft doorleven. Wel is de maatschappelijke discussie ondertussen wat verschoven naar de onhoudbare situatie van de overheidsfinanciën binnen de EU en in de VS. In dat eerste jaar werd me al gauw gevraagd om in het bestuur te komen, iets wat ik initieel weigerde omdat ik

er pas bij wou komen als ik effectief een meerwaarde kon betekenen. Wel ben ik als niet-bestuurslid meegegaan op een bestuursweekendje, de anekdote i.v.m. de beruchte ‘newbiesdropping’ en de vervalste bandensporen van Wietse Verwimp wordt nog altijd in geuren en kleuren verteld. Op het einde van het semester heb ik dan toch de stap gezet, en ben in gecoöpteerd als bestuurslid van onze vereniging. Bij de verkiezing heb ik het toenmalige bestuur verveeld met een ellenlange motivatie, die ongeveer zal overeenkomen met hetgeen ik tot nu toe heb neergepend. De doorslaggevende factor om mij toe te laten was een positief antwoord op de vraag of drugs gelegaliseerd moeten worden, blijkbaar het brandmerk

28

LVSV Gent NEOHUMANISME

als men ‘ge-LVSV’T’ is. Ik wil toenmalig voorzitter Patrice Viaene van harte danken voor de conversaties destijds, en het feit dat hij me zo vlug het LVSV en de liberale ideologie heeft leren kennen.

Over dat jaar valt er nog veel te vertellen, maar dat zou het beknopte (nu ja...) gehalte van deze kroniek oneer aan doen. Het meest noemenswaardige feit was de legendarische discussie in de Therminal met Guy Verhofstadt over zijn ‘weg uit de crisis’ in het kader van een VTM-special over de verkiezingen. Ondanks het feit dat we aangekondigd stonden op de website van VTM werd ons gesprek nooit uitgezonden, blijkbaar waren we toen ‘te hard’ voor hem.

Het was in de zomer na dit academiejaar dat ik samen met Maarten Wegge en enkele andere LVSV’ers (waaronder Nick Roskams) naar het IHS-summer seminar ‘Liberty and Society’ in Chicago ging. Die week was niet alleen heel boeiend (in contact komen met Amerikaanse aanhangers van de liberale ideeën en hun aparte kijk daarop), ook was die heel bepalend voor mijn verdere evolutie in het LVSV. Een jaar lang had ik veel boeken en essays gelezen, op dat seminar kwam alles op zijn plaats terecht. Ik besefte al gauw dat de liberaal-anarchistische denkoefening, ondanks dat die interessant was, enkele kleine maar fundamentele ‘flaws’ bevatte.

In tegenstelling tot wat men zou verwachten kwam ik dus gematigder te-

rug van de States. De nood aan nuancering is iets dat ik zowel als politiek secretaris, als in mijn jaren als voorzitter immer benadrukt heb. Ik kan LVSV’ers alleen maar aanraden om te appliceren voor zomerseminaries.

2009-2010. Over “volzinnen” op de Mont Pelerin en onze klim naar 200 leden Mijn 2e jaar in het bestuur was ik politiek secretaris samen met Thibault.

We waren een echt ‘dream-team’.

Onder het geniale ‘laissez-faire’-beleid (of moet ik zeggen “doe maar/ goed bezig gasten”-beleid) van Wim Vetters, kregen we als Politiek Secretariaat enorm veel speelruimte. We organiseerden het grootste openingsdebat ooit aan een Vlaamse universiteit in het toen gloednieuwe Auditorium Leon De Meyer (genoemd naar de voorzitter van LVSV Gent exact 50 jaar voordien): 1270 mensen werden, ondanks de zware regenval, geteld in het auditorium; vele honderden dienden huiswaarts te keren. Een absolute voltreffer, met jaloerse reacties van het KVHV tot gevolg. Naast het aanplakken van een affiche over ‘ons kent ons’, (geen idee waar ze dat haalden?) belden ze tijdens ons debat naar de politie om te melden dat de situatie ‘te gevaarlijk’ geworden was. Het ontruimen van de trappen was het trieste gevolg...

In het weekend na het openingsdebat vond misschien wel het meest tot de verbeelding sprekende verhaal in de geschiedenis van LVSV nationaal plaats. De toenmalige nationale voorzitter had het voorstel om, in het kader van een mogelijk ideologisch congres van de VLD, naar de Mont Pelerin (zoek de historiek van de gelijknamige Society op om de symboliek te begrijpen) in Zwitserland af te zakken om onze standpunten vast te leggen; dit met de commissie ‘the next challenge’. Al sceptisch vanaf het begin om zo’n lange reis te maken, louter en alleen omwille van het bepalen van deze standpunten op zo’n congres (iets relatief onbelangrijk) stelden we als voorwaarde dat de kostprijs hiervan “maar” 150 euro inclusief verplaatsing zou kosten. Zwitserland kennende, was deze prijs hoog genoeg om dit euvel te voorkomen. Echter,

Lawrence Vanhove LVSV: een persoonlijke kroniek tegen alle verwachtingen in, slaagde de nationale voorzitter er in om op miraculeuze wijze de reis te plannen voor exact die kostprijs, tot op vandaag blijft het een mysterie hoe dit überhaupt lukte.

Alleszins: belofte maakt schuld, wij naar Zwitserland. Thibault en ik vonden het ook niet erg, omdat we de trip dan konden combineren met een bezoek aan Patrice die op dat moment in Neuchâtel studeerde.

De rit naar de Mont Pelerin was onvergetelijk. Samen met de vriendin van Patrice en Lode Cossaer (toen nationaal politiek secretaris en vandaar ook lid van de commissie) reden we naar Zwitserland. De rit ging vlot, tot mijn wagen net voorbij Bazel (op een overvolle autostrade en net voor een tunnel zonder pechstrook) besloot om zichzelf ‘uit te schakelen’. Geen stuuren rembekrachtiging was het gevolg, de wagen vertraagde hard genoeg om een aanrijding van een vrachtwagen te kunnen veroorzaken, maar te traag om werkelijk tot stilstand te komen. Gezien we net naast een oprit reden had ik de reflex om uit te wijken op deze oprit en met de handrem de wagen tot stilstand te proberen brengen. Net voor het einde van de oprit kwamen we op stilstand. Als in een film stond de politie na letterlijk 25 seconden achter ons om ‘dekking’ te verschaffen. Mijn eerste reactie was: “fieuw, we leven nog” waarop Lode’s eerste woorden na de paniek waren: “crowding out”. Na getakeld te worden naar de volgende ‘raststätte’ werden we geholpen door de Zwitserse pechverhelpingsdienst, die tot de conclusie kwam dat de wagen weer normaal functioneerde. Een dik uur later konden we weer de baan op.

Toen de (ge)rust(heid) terugkeerde volgde een meer dan een uur lang durende discussie tussen Lode en mezelf over wat er bij een privatisering van de NMBS moest gebeuren. Ik was van mening dat de belastingbetaler recht had op de aandelen of de opbrengst uit de verkoop. Lode was van mening dat de werknemers van de NMBS op grond van de ‘Lockian proviso’ recht hadden op het bedrijf.

Letterlijk enkele minuten voor onze

aankomst in Neuchâtel had Thibault er genoeg van en brulde met zijn sappige stem: “Lode, ga je nu verdomme eens je mond houden” (het woordgebruik werd hier ietwat gecorrigeerd).

Na een kort bezoek bij Patrice (waar we de volgende avond mee afspraken), reden we door naar de Mont Pelerin. Daar toegekomen kwam de eerste ‘shock’ voor Thibault en mezelf. We werden helemaal niet hartelijk ontvangen. Reden bleek achteraf te zijn dat enerzijds onze opinietekst helemaal anders geschreven was dan wat men blijkbaar verwachtte (later zou blijken waarom, wij hadden nog niet door wat er aan de hand was), anderzijds had men blijkbaar twijfels aan ons ‘bijna dood’-verhaal. De toon

was gezet. Het weekend werd gevuld met het woord voor woord analyseren, bediscussiëren en corrigeren van iedere geschreven tekst. Thibault en ik wouden een genuanceerde tekst opstellen, terwijl de anderen een ‘more libertarian than thou’-mentaliteit hadden. Deze discussies werden afgewisseld met een wandeling naar het nabijgelegen Kempinski-hotel, alwaar destijds helden als Milton Friedman, Friedrich August von Hayek en Ludwig von Mises gediscussieerd hadden over de MPS. De negatieve sfeer was m.i. te wijten aan het feit dat de andere aanwezigen een ‘shift’ hadden gemaakt van wat het doel van die tekst moest worden, terwijl Thibault en ik dit nog niet volledig doorhadden. Na het weekend zou al snel

Visie

blijken dat men van plan was om een soort ‘LVSV-manifest’ (naar voorbeeld van het Radikaal Manifest) te schrijven, die ‘de mening’ van het toenmalige LVSV moest representeren. Dit was iets wat LVSV Gent, het pluralisme hoog in het vaandel dragend, absoluut niet kon aanvaarden. Bijgevolg werd er alles aan gedaan hebben om het tot stand komen hiervan tegen te gaan. Met succes. De tol van dit principieel vasthouden aan deze overtuiging, is dat Gent bij de leden van de andere afdelingen het imago kreeg van ‘de moeilijke afdeling’ te zijn.

Hoewel ik er van overtuigd ben dat die mensen exact hetzelfde standpunt zouden ingenomen hebben indien ze op de hoogte waren van wat er aan de hand was. Op een haar na

verliet LVSV Gent de nationale overlegkoepel, maar (gelukkig) kwam het uiteindelijk niet zo ver. Om de vrede te bewaren werd voor het jaar nadien uiteindelijk een nationale voorzitter gekozen die er dezelfde principes op nahield, en met andere woorden het LVSV het beste representeerde.

Echter mag het belang van het nationale Mont Pelerin-verhaal dat jaar zeker niet overschat worden, wat écht telde is dat we het dat jaar schitterend deden: we wisten het LVSV naar meer dan 200 leden te tillen. Het is in dàt het jaar waarin ikzelf het meeste gegroeid ben, het meeste geleerd heb en waarin Thibault, Thomas en ik vrienden voor het leven zijn geworden.

4e editie 76e jaargang, 2012-13

29

Visie Het begin van de vriendschap tussen Vooral met ‘t Zal wel gaan, waar ik in Het was een jaar waarin ik het meest ons drie situeer ik enkele dagen na de jaren voorheen ook vrij actief ge- bijgeleerd heb op het niet-ideolode affaire op de Mont Pelerin. Toen weest was. Ook hadden we een goe- gische vlak, over het functioneren ging Bart De Wever (toen nog geen de verstandhouding met CDS. Er wa- binnen groepen en organisaties. Het ‘slimste mens’) een Q&A komen doen ren dat jaar vele hoogtepunten, van effect van een te groot bestuur was met ons. Letterlijk enkele uren voor een zeldzaam publiek optreden van dat je een soort van ‘vereniging-binde lezing kregen we een telefoontje: Chris Van Den Wyngaert tot het lan- nen-een-vereniging’ kreeg, waardoor Bart De Wever was uitgeje leden amper of niet nodigd voor Terzake, en betrokken worden. DaarIk ben ervan overtuigd dat de ‘nieuwe dat gaat natuurlijk voor. bovenop nam Anna De Thibault en ik gingen in pa- generatie’ volgend jaar ongeziene hoogtes kan Bruyckere, die dat jaar bereiken. niek naar het ‘arendsnest’ de secretariaatsfunctie (kot van Thomas en CDS’er had uitgeoefend maar Kevin Defauw) alwaar Thomas ons ceren van het maatschappelijke de- om gezondheidsredenen diende te hielp de hoofden koel te houden. Op bat omtrent de onhoudbaarheid van stoppen, afscheid met een zeer raak aangeven van het toenmalig ‘groen- de huidige welvaartsstaat, met zowel en terecht opiniestuk in het Neo’tje tje’ in het bestuur Maarten De Bous- een paneldebat als een visietekst on- over het ‘machogedrag’ binnen het ser, hadden we het plan opgevat om der de noemer ‘België 2030’.

LVSV. De lessen die ik uit mijn ervarinJean-Pierre Van Rossem te vragen om gen toen heb getrokken vormden dan ons uit de nood te helpen. Hij zou ons Het was tevens het 80e werkings- ook de basis voor mijn visie op mijn komen toespreken over zijn nieuwe jaar van onze vereniging, wat gevierd eigen voorzitterschap: een manier boek ivm de financiële crisis. Na wat werd met een ’80 jaar denkers en dur- van werken waarbij de mensen met rondbellen wisten we dat we terecht- vers’-lustrum. Ook op studentikoos de functies voor de meeste zaken de konden op het kantoor van de immer vlak kenden we een absolute hoog- eindverantwoordelijkheid droegen, behulpzame Hans Pijpelink, alwaar conjunctuur, met zeer geslaagde Blue mensen zonder functies heel wat eidie ons het nummer van Van Rossem Fevers en een geniale reis naar Ham- gen inbreng dienen te kunnen leveren gaf. Omdat Thibault en ik stijf ston- burg. Deze laatste werd aangeboden en waarbij we leden actief (of toch acden van de stress en adrenaline belde aan een onklopbare prijs. Dat men tiever) betrekken bij de werking.

Thomas dhr. Van Rossem op. Thomas toen de kostprijs voor de deelnemers legde hem het probleem voor, waar- had berekend met alleen het voor- 2011-2013. Voorzitterschap na hij antwoorde “Als ik mijn Jaguar schot van de busreis in gedachten, is De laatste 2 jaar had ik de eer om start kost mij dat al 200 euro”. Een een klein detail. De anekdote op de voorzitter te zijn van deze prachtige onkostenvergoeding en 2 flessen wijn Reeperbahn, waarbij we met quasi vereniging. Velen wensten mij toen later was de deal beklonken: we had- alle deelnemers (ook de vrouwelijke ik voorzitter werd ‘proficiat’, waarop den een vervanger, een tweetal uur aanwezigen) in de Blue Night Table ik het misschien ietwat onwennige voor de activiteit. Toen Van Rossem Dance-bar beland waren, en na een antwoord gaf “politiek secretaris zijn toekwam gooide hij zijn autosleutels vergissing van een meegereisd be- vond ik leuker”. Ik ben enorm blij dat naar me. “gij daar, haal boeken uit vriend Animo-lid (die niet besefte wat ik voorzitter ben geweest van het mijn auto”. Het verhaal van de lege de implicaties waren van het positief LVSV, en ook deze laatste 2 jaren zulblikjes Red Bull & bijhorende walm, “ beantwoorden van de vraag “would len altijd mooie herinneringen blij‘kwil smoren”, “‘kga gan pissn” en “de you like to buy me a drink” van een ven; maar toch: er is niets puurder en anti-Van Rossem-belasting” is velen ‘serveerster’ aldaar) mochten vre- intenser dan het politiek secretariaat. gekend; het feit dat de lezing eigenlijk zen voor diens fysieke integriteit, zal Dààr wordt het hele werkingsjaar nog van een hoog niveau was, min- alle aanwezigen altijd bijblijven. We vormgegeven, van hen uit komen de der. Alleszins is mijn opluchting tot geraakten pas buiten na een geniale inhoudelijke impulsen. vandaag nog nooit zo groot geweest zet van toenmalig bestuurslid Francis als op het moment dat Van Rossem Wijnacker,die een telefoongesprek Mijn bedoeling als voorzitter was toekwam aan de Blandijn. met ‘zijn advocaat’ imiteerde. Onver- om met een kleinere bestuursgroep getelijk. toch nog het hoge niveau van de ja2010-2011. Hoe meer zielen… ren voorheen te evenaren. Dit wou ik Het jaar nadien ging ik opnieuw voor Niet alles was rozengeur en mane- bewerkstelligen door, naar voorbeeld het politiek secretariaat, samen met schijn, dit zeer geslaagde jaar had van het functioneren van het politiek Maarten De Bousser. Met hem had ik enkele minder leuke kanten waarover secretariaat, de eindverantwoordevanaf het begin een zeer goede band. we eerlijk moeten zijn. Het succes- lijkheid zo veel mogelijk te leggen bij Zo stelden we onze kalender steevast volle groeijaar het jaar voordien had de mensen met een functie. Ik zou samen tussen Fifa- en PES-matchen als logisch gevolg... Een groot bestuur. pas bijsturen indien nodig, ingrijpen door. De activiteiten stonden op een Ondanks het feit dat we ook dat jaar gebeurde bovendien pas in laatste goed niveau en we deden ons best een steengoed jaar draaiden, bleek al instantie. Het idee hierachter is simom de goede band met andere stu- gauw dat een bestuur van 26 geen ge- pel: je schuift als het ware alles een dentenverenigingen te onderhouden. schenk was voor voorzitter Thibault. stapje door. Op die manier zijn de

30

LVSV Gent NEOHUMANISME

Lawrence Vanhove LVSV, een persoonlijke kroniek

Visie

mensen met een functie niet louter ter van 2012-2013 op studentikoos ideologie “een steentje in zijn/haar ‘uitvoerders’, maar zelf eindverant- gebied (bv. het ‘verbod’ om nog een schoen” steken, dan slagen we in ons woordelijken die delegeren aan colle- streekbierenquiz te organiseren in opzet. ga-bestuursleden. Terwijl dit voordien de Therminal) tot het onovertrefbare door de bestuursleden zonder functie laatste semester met een ongeziene Blauwe tattoo op het hart gedaan werd, werd het nu ook moge- hoeveelheid aan topsprekers.

Het LVSV is voor mij enorm waardevol lijk om als gewoon lid je steentje bij gebleken, lid worden van onze verenite dragen. Als voorzitter ging was de beste besliskan je je op die manier Daarvoor doen we het: als we als LVSV’ers, sing die ik in mijn leven maximaal focussen op (in nam. Nergens ontwikkel hoe weinig ook, kunnen bijdragen aan het hoofdzaak) het overzicht je zo goed je denkvermaatschappelijke debat. te bewaren en daarnaast mogen, organisatorisch (in mindere mate) de verinzicht of retorische vaareniging naar buiten toe te represen- In de laatste twee jaren werden ook digheden. Je leert bij het LVSV wat teren. Mijn missie was om voor mijn op nationaal de plooien tussen de af- geen enkele Universiteit je kan bievertrek een nieuwe generatie te heb- delingen gladgestreken. Alle krediet den. Ik wil iedereen bedanken die het ben die quasi zelfstandig kon functio- gaat hiervoor naar Michiel. Op zijn LVSV heeft gemaakt tot wat het nu is. neren. Dit semester heb ik het gevoel initiatief zijn we er tevens in geslaagd dat we eindelijk zover staan. Met een om de statutenwijziging er eindelijk gerust hart ga ik het LVSV kunnen door te krijgen. Die wouden we doorverlaten, we hebben een basis ge- voeren om problemen, zoals eerder bouwd waarop er volgend jaar weer geschetst, in de toekomst te voorkogegroeid kan worden. Het is tevens men. Zijn diplomatische stijl leverde mijn overtuiging dat het niet gezond hem zelfs een bestuursfunctie bij is voor een organisatie om te lang met LVSV Brussel en bijgevolg een tweede dezelfde mensen aan het roer te zit- ambtstermijn op! ten, op die manier kan er creatiever gewerkt worden en is er ruimte voor Het meest frappante was de open evolutie. Ik ben ervan overtuigd dat oorlog met Noël Slangen in de media. de ‘nieuwe generatie’ volgend jaar Hij noemde het LVSV de ‘Tea Party’ ongeziene hoogtes kan bereiken. Al- van Vlaanderen en had het over een les staat m.i. in gereedheid om ons in bende ‘Yuppies’. Hij haalde hiervoor 2013-2014 weer ver boven de andere een gebeurtenis van op een discussiepolitiek-filosofische verenigingen te avond met Liberales uit 2007 volledig positioneren. Ik hoop dat dit ook het uit zijn context transponeerde een geoordeel zal zijn van jullie, de leden en ïsoleerde mening van een lid uit een ereleden. andere afdeling op het hele LVSV. De reacties konden niet uitblijven en in Veel is te danken aan het harde beleid diverse kranten werden zowel de revan de voor het leven benoemde pen- actie die we via de nationale overlegLawrence was naast voorzitter ook af en toe DJ. ningmeester Siemon ‘baby Thatcher’ koepel de wereld ingestuurd hadden Aelbrecht, die met zijn consequente opgepikt, alsook werd een persoonlij- Ik wil de huidige en toekomstige LVSen rigoureuze beleid ons terug finan- ke mening van mijzelf gepubliceerd in V’ers ook advies meegeven. Het LVSV cieel gezond maakte en zo een voe- de Tijd. We namen het op tegen ‘het is als een rivier, maar laat je niet zodingsbodem heeft gelegd die ervoor establishment’ van de VLD en wezen maar met de stroom meeslepen: de zal zorgen dat we de volgende jaren hen er op dat ze op het verkeerde echte waarde van het LVSV kan je terug een expansie kunnen meema- pad zaten. In de dagen erna was het pas aan wal vinden. Ik heb te veel ken. Als er een iemand is die naar LVSV alomtegenwoordig in de pers. mensen gezien die meegaan met de aanleiding van een grote flyer-actie of Slangen had het tegenovergestelde stroom totdat de rivier ten einde is; een speciaal evenement, van de ko- bereikt als wat hij gepoogd had: het het échte LVSV moet je ontdekken en mende bestuursleden een ‘bedankt’- LVSV werd niet geridiculiseerd maar om dat te doen moet je genoeg enersmsje mag krijgen is hij het wel. serieus genomen. We wogen op het gie en doorzettingsvermogen aan de debat. dag leggen. Het is ondertussen een In deze 2 jaren zijn er veel memora- Daarvoor doen we het uiteindelijk: cliché, maar het is een waarheid als bele zaken gebeurd en goede activi- hoe klein dan ook, als we als LVS- een koe. Het LVSV is een blauwe tatteiten geweest. Van een zeer ‘alterna- V’ers een steentje kunnen bijdragen too op je hart. Hopelijk kan ik trouw tief’ jaar met de tandem Dimitri Van aan het maatschappelijke debat, al blijven aan onze principes en vergeet den Meersche – Maarten De Bousser is het maar één student die we kun- ik dit nooit. Vaarwel LVSV, ook al blijf op het politiek secretariaat in 2011- nen overhalen met een SOTT-pamflet je voor altijd een deel van mijzelf.

2012, naar een memorabel 1e semes- of kan je bij iemand van een andere

4e editie 76e jaargang, 2012-13

31

Visie

Siemon Aelbrecht Penningmeester LVSV Gent

Eresaluut 4 jaar, 1461 dagen, 35.040 uren, 2.102.400 minuten. Dit is een periode in mijn leven waarin ik ging slapen en opstond met het Liberaal Vlaams StudentenVerbond. Hoewel mijn activiteiten aan de universiteit nog niet ten einde zijn gelopen roep ik mezelf een halt toe.

Stop! Het is goed geweest. Een jaartje meer zou een overkill worden.

Het is met spijt in het hart en met de tranen in de ogen dat ik afscheid neem van deze fantastische vereniging. Dit LVSV heeft mijn academische opleiding bij momenten misschien wat afgeblokt maar desalniettemin mee vormgegeven. Mocht ik weer voor de keuze gesteld worden in 2008, zou ik geen moment twijfelen: een opleiding rechten zonder LVSV is als “De Gouden Saté” zonder Julien. LVSV is intellectueel lekker gekruid, vaak in overdaad maar o zo leerzaam.

Ik ben fier op mijn werk binnen LVSV Wanneer je dit kan bijbrengen bij stu- juridisch advies verstrekt en hierbij Gent, zonder twijfel: de financieel ge- denten dan kan je er prat op gaan dat concepten als de rechtstaat en indizonde status doet me glunderen van- de meeste deze waarden zullen hand- dividuele vrijheden hoog in vaandel uit mijn functie. Ik kan alleen maar ho- haven in hun latere carrière. Weet draagt, nvdr.). De werking van IJ en pen dat elke penningmeester na mij goed dat politiek niet de enige weg hun verwezenlijkingen doet de droom mijn werk gedegen verderzet. Veel is is. Elke rijstkorrel kan de weegschaal naar een Belgische Institute For Justite danken aan de goede verstandhou- doen omslaan. Ikzelf kies er momen- ce met de dag groeien. Streven naar ding die er is geweest is een liberale samenleving met Lawrence als voorzitis een doel waardig om Enkel uit discussies met anders gebekte ter. Er mag terecht gesteld mijn gehele leven door te mensen kan men zijn intellect testen en worden dat wij twee hanlaten occuperen. bijschaven. den op één buik waren. Ik wil hem langs deze weg Ik zeg daarom geen vaarbedanken voor de 2 jaren van perfect teel voor om beide wegen te bewan- wel aan het LVSV maar eerder “Ereteamwerk, iets waar AA Gent dezer delen. Op de ene weg vindt men saluut”. Een grote dank voor de inteldagen nog wat van kan leren. politiek. Politiek is een middel, geen lectuele uitdaging die het mij heeft einddoel. Op de andere weg vindt bezorgd wetende dat dit geen einde Iets wat het LVSV nooit mag vergeten men Institute For Justice (een Ameri- maar een startschot is voor mijn veris dat wij als vereniging geen uitge- kaans advocatenkantoor dat pro bono dere leven. sproken mening naar buiten dragen.

Elk individu binnen de vereniging heeft een eigen mening en dat verdient ieders respect. Zij die hun mening als ontegensprekelijk aanzien en geen andere (sub)ideologieën toelaten, hebben het niet begrepen. Enkel uit discussies met anders gebekte mensen kan men zijn intellect testen en bijschaven. Ik kan enkel diep in mijn hart hopen dat de vereniging nog groeit en nog meer studenten weet aan te spreken. Hen doen nadenken over de gang van zaken binnen onze maatschappij is een eerste verwezenlijking. Hen ten gronde intellectueel uitdagen is een tweede verwezenlijking. Wat zijn de basiswaarden en hoe organiseer je onze maatschappij om de grootst mogelijke welvaart en dito welzijn te bekomen?

32

LVSV Gent NEOHUMANISME

Bestuur

Voorzitter: Lawrence Vanhove

Politiek Secretaris Mattias De Vuyst

Politiek Secretaris Dimitri Sonck

Penningmeester: Siemon Aelbrecht

Hoofdredacteur Stijn D’hondt

PR Justin Vanderheyden

Activiteiten Maxim Tylleman

IT & vormgeving: Simon Van Poucke

Sponsoring John Cracco

Bestuurslid Arno Morsa

Bestuurslid Fabrizio Terrière

Bestuurslid Andreas Van Poucke

Bestuurslid Sébastien Wellens

Aspirant Bestuurslid Filip Batselé

Aspirant Bestuurslid Rémy Bonnaffé

Aspirant Bestuurslid Timon Lesage

Aspirant Bestuurslid Marylène Madou

Aspirant Bestuurslid Jonathan Peck

4e editie 76e jaargang, 2012-13

33

Interview

Interview door LVSV nationaal met Johan Van Overtveldt 3 oktober 2012, Deel 2

Zoals beloofd in de vorige editie, volgt hieronder het tweede deel van het interview dat werd afgenomen door LVSV Nationaal met Johan Van Overtveldt.

Michiel Rogiers, Filip De Clercq Voorzitter & Politiek Secretaris LVSV Nationaal

LVSV: U beschreef in uw jongste ar-

tikel in Trends enerzijds de mogelijke oorzaken van een lage economische groei en anderzijds de oplossingen.

Gelooft u in een beleid van efficiënte maatregelen van de Belgische of de Vlaamse regering om innovatie en technologische vernieuwing te bevorderen? Of eerder in een versoepeling van het klimaat om het privaat investeren in innovatie en technologie op te wekken?

Van Overtveldt: Zonder meer het tweede.

De geschiedenis zowel in België als in andere landen leert ons dat wanneer je innovatie overlaat aan de overheid, dit gedoemd is om te mislukken. Dit om de eenvoudige reden dat ten eerste de overheid hier niet voor is uitgerust, dus onvoldoende kennis bezit om dat op een gefundeerde manier te doen. Ten tweede is de politieke besluitvorming voor een groot stuk ingegeven door politieke overwegingen en electoraal gewin. Dit is niet efficiënt en vooral te traag. Innovatie kan niet voortkomen uit inefficiëntie en traagheid. Ik ben een rabiaat voorstander van democratie, maar als kanttekening wens ik toch het gedrag van politici erbij te plaatsen. Zij wensen eerder continuïteit van hun job of mogelijk het verwerven van een andere job. Als ik wat wil overdrijven

34

LVSV Gent NEOHUMANISME

zeg ik: als politici het algemeen belang dienen, is het in feite bijna toeval. Uiteraard is dit kort door de bocht en overdreven, maar laat alstublieft niet aan de politiek over om op het laatste moment te beslissen over een bepaalde investering of sectoren te stimuleren. Dit lijkt me echt de verkeerde optie. Creëer een kader. Zeer belangrijk in België is ook dat er voor rechtszekerheid wordt gezorgd, opdat mensen die vandaag beslissen te investeren ook binnen 3 à 4 jaar, wanneer hun investering kan uitgevoerd worden, nog binnen hetzelfde kader zouden kunnen ageren. De Nederlanders zijn hier zeer sterk in. Zij maken vaak sui generis een overeenkomst met individuele bedrijven op fiscaal vlak. Men spreekt bijvoorbeeld af dat de lifecycle van een investering 10 of 15 jaar is. Men garandeert dan een pakket; daarbinnen kan men werken

en daar blijft men af. Dat soort van rechtszekerheid is duidelijk de belangrijkste factor. We veranderen in Vlaanderen en België voortdurend vanalles en investeerders kunnen hier hoe langer hoe minder om lachen. Het voornaamste gevolg hiervan is dat bij een volgende mogelijke investering zowel multinationale als regionale bedrijven wel twee keer zullen nadenken vooraleer ze opnieuw investeren in België.

LVSV: Gezien de opeengestapelde schulden van de overheden reeds lang voor de crisis kan men dit een verantwoordelijkheidscrisis noemen.

Heeft Duitsland gelijk dat het een ruwe houding aanneemt met als reden dat er vele overheden waren die niet consistent hun financiën saneerden? Zelfs indien het ten koste zou gaan van de Euro?

Johan Van Overtveldt

Johan Van Overtveldt door LVSV Nationaal

Interview

Van Overtveldt: Er zijn verschil-

hebben die vol staat met overheids- LVSV: Wat denkt u dan bijvoorbeeld lende aspecten aan verbonden. Het is papier van overheden waarvan de van een interne devaluatie? zeer spijtig dat men de crisis de ‘so- kredietwaardigheid onder druk kwam vereign debt-crisis’ is gaan noemen. te staan. Ten laatste kampen we met Van Overtveldt: Ierland heeft Indien dit het probleem was, dan zou- een competitiviteitscrisis, vooral in de dit gedaan en moet vaststellen dat den Japan en de Verenigde Staten in zuidelijke landen Griekenland, Portu- men terug vanaf nul moet beginnen. een nog veel grotere crisis moeten zit- gal, Italië en Spanje. Ik pleit al sinds Als we kijken naar de loonkost per ten dan Europa, wat manifest onjuist april 2010 voor een exit van Grieken- eenheid product hebben de Ieren het is. Ik heb aan mijn 4D-analyse, die ik land. Uiteraard is deze situatie ernstig verschil met Duitsland voor de helft de voorbije jaren ook aan dicht gereden. Hier stopt het LVSV reeds uit de doehet ook, want hiermee Aan de basis van de huidige crisis liggen 4 ken deed, nog niet veel creëer je op lange termijn interfererende deelcrisissen moeten wijzigen. Aan de geen structurele econobasis van de huidige crimische groei. In Portugal sis liggen 4 deelcrises die elk ook met en moet men besparen en belastin- verlaagt de regering de sociale lasten elkander interfereren. Ten eerste zijn gen beter innen. Weet wel dat wan- voor de werkgevers en men laat dit er enkele structurele fouten in het neer men deze maatregelen effectief de werknemers betalen. Dit voorstel concept van de Eurozone die aan de zou doorvoeren, men probeert dit zo- is afgevoerd vanwege groot protest. grondslag liggen van de crisis. We zijn wat halfslachtig, de crisis alleen maar De mogelijkheid om tot zo’n interne in 1999 met iets begonnen wat niet erger wordt. Op het einde van dit jaar devaluatie over te gaan is met andere goed in elkaar zat. Je moet voor een zal ongeveer 1/3 van de Griekse pri- woorden zeer beperkt. In landen waar goed werkende monetaire unie een vésector verdwenen zijn ten opzichte er een grote bereidheid is tot ‘amok politieke unie hebben in combinatie van 2007. Jullie lijken mij allebei slim- maken’ is het helemaal onmogelijk. met een flexibele arbeidsmarkt. Ten me kerels, ik veronderstel dus dat jul- Portugal is hier de perfecte illustratweede is het de crisis van de pu- lie inzien hoe gigantisch en onhoud- tie van. In tegenstelling tot Portugal blieke financiën. Men merkt dit pro- baar dit cijfer is? Dit is geen recessie, is het in Ijsland wel gelukt omwille bleem veel minder in de Verenigde maar een depressie. De enige optie van een zwaar herstructurerings- en Staten, het Verenigd Koninkrijk of Ja- om nog groei te creëren is enkel een saneringsbeleid intern, gekoppeld pan omdat daar geen probleem is van devaluatie. Een betere export en ster- aan een devaluatie van de Ijslandse een niet werkende monetaire unie. kere resistentie van uw import. Hier- Kroon met ongeveer 50%. Ijsland Vervolgens hadden we de bankencri- door krijg je een groeistimulus vanuit heeft de competitiviteit herwonnen sis. Deze is voor een stuk autonoom, de internationale omgeving. In de Eu- en de export van dit land is ondanks maar komt ook voor een stuk voort rozone is dit onmogelijk. Een val van een zeer nadelige internationale omuit de financiële crisis en de crisis van de Euro zal hierbij een beetje helpen, geving terug sterk gestegen. Als we de openbare financiën. De reden hier- maar dit lost het competitiviteitspro- een kijkje nemen in Griekenland zien voor is dat vele banken een balans bleem niet op. we dat het toerisme (wat pure export is) ongeveer gehalveerd is. Dit onder meer door spanning en onzekerheden, maar ook vooral door prijzen.

Mensen gaan naar Griekenland om te bakken in de zon (Michiel: “Ik niet”; Van Overtveldt: “Dat zou inderdaad in uw geval geen goed idee zijn”). Wie op dit moment enkel naar Griekenland gaat voor de zon, is een oen: je kan voor de helft van de prijs met hetzelfde comfort in Turkije namelijk op reis gaan. Als je devalueert, verandert deze situatie onmiddellijk. Een exit uit de euro houdt in dat alle tegoeden en schulden van euro’s in drachmes worden omgezet, met onder andere onmiddellijk een default. Dit is allesbehalve kosteloos. Degenen die zich ertegen blijven verzetten, waar ik ondertussen woest van word, doen alsof dat wat we op dit moment aan het doen zijn, ook kosteloos is. Dit is compleet van de pot gerukt, zo maak je een economie letterlijk kapot. Je kan

4e editie 76e jaargang, 2012-13

35

Interview even goed de B-52’s van de Amerika- ne en Frankrijk. Men zei dat we een om de euro efficiënt te laten functinen sturen, dit heeft ongeveer het- Euro moesten creëren zodat alle lan- oneren. De Fransen hebben dus met zelfde effect. Ik ben het voorbije jaar den dichter bij elkaar zouden kunnen hun machtsdenken veel schuld aan de twee keer in Griekenland geweest. komen. Wanneer er een probleem zou huidige crisis. Ze wilden de Duitsers in Mijn boek ‘Het Einde van de Euro’ is zijn, dan lossen we het op wanneer hun klauwen en qua beleid interesonder andere ook in het Grieks ver- het probleem zich stelt, dixit Dehae- seerde het hen niet. De Duitsers zijn taald. De meest voorkomende vraag ne. Dit is geen crisis van het kapitalis- er op ingegaan omdat ze een herenidie ik er het voorbije jaar ging wilden van Oostheb gekregen, is ‘When will Frankrijk had de euro nodig om Duitsland in en West-Duitsland. De this end?’, ‘When will it be Duitsers wisten maar enough?’ en ‘Do we have haar klauwen te krijgen, want zo redeneren de al te goed dat dit niet any future?’. De Ijslanders goed ging komen, Fransen steeds. hebben zich dit twee jaar gemaar ze hebben er op leden ook vaak afgevraagd, geanticipeerd met onmaar het algemene gevoel dat daar me, maar van het politieke machts- der andere de aanbevelingen van de nu heerst is opluchting. Ze weten denken. We zouden geen euro gehad Hartz-commissie onder Schroeder dat ze een zware pil hebben moeten hebben zonder de vraag over de Duit- voor een flexibilisering van hun arslikken, maar nu heeft het overgrote se hereniging en toegevingen van de beidsmarkt, waar Angela Merkel nu deel terug een job, een inkomen, een toenmalige bondskanselier van West- de vruchten van plukt. De Eurocrisis perspectief. Het toerisme is geëxplo- Duitsland Helmut Kohl jegens Frank- is dus de crisis van het pure politieke deerd in Ijsland, de visindustrie draait rijk. De hereniging kon er komen door machtsdenken. de chantage van de LVSV: Wat zijn uw toekomstverFranse pre- wachtingen op vlak van de Europese sident Fran- economie als aanhanger van de Chiçois Mit- cago School? terrand. Bij de Bundes- Van Overtveldt: Friedman zei bank (de ooit tegen me: “the proof of the pudDuitse cen- ding is in the eating”. Op het eerste trale bank) moment dat je een zware recessie vind je geen zult hebben ga je zien of het al dan vijf mensen niet functioneert. Het is razend cordie de euro rect gebleken dat het niet functioniet haten. neert. Ofwel doet men wat men moet Als het aan doen om een werkende economische de Bundes- unie te creëren, namelijk een polibank ligt, is tieke unie met verregaande afstand het morgen van bevoegdheden van de lidstaten. als nooit tevoren. Zij hebben dus een gedaan met de euro. Dit is het falen Eigenlijk een Verenigde Staten van Eutoekomst. De Grieken daarentegen van het politieke machtsdenken en ropa. Je moet weten dat Californië in zijn zich totaal niet meer bewust van dit wordt bevestigd door uitspraken de USA heden ten dage even failliet is enige vorm van constructieve toe- van Mitterrand: economie interes- als Spanje, maar Californië krijgt geld komst. Dit legt natuurlijk uit waarom seert me niet, enkel politiek interes- van Washington. Californië staat onde extreme partijen met hun ogen toe seert me. De huidige situatie is het der curatele van het District of Columde volgende verkiezingen gaan win- rechtstreekse gevolg van het denken bia. Het is ook hermetisch gebonden nen. Het centrum-politieke gebeuren van Mitterrand. Frankrijk besefte aan een aantal ingrepen die gecoörwordt compleet weggespoeld. goed dat ze in economische termen dineerd worden vanuit Washington, one to one steeds van Duitsland ver- in ruil voor geld. Hierover is er in de LVSV: Beschouwt u de Eurocrisis als loor. Frankrijk had de euro nodig om VSA geen enkele discussie. The rules een crisis van het kapitalisme of eer- Duitsland in haar klauwen te krijgen, are the rules. Hier in de EU heb je dit der een crisis van het socialisme? want zo redeneren de Fransen steeds. niet. Hier zegt men, we gaan geld geEr zijn weinig zulke gearticuleerde ven aan Griekenland op voorwaarde Van Overtveldt: Je moet weten machtsdenkers als de Fransen. Ze zijn dat ze enkele opgelegde hervormindat er in 1999 twee visies waren. De meesters in de kunde van politiek be- gen doorvoeren. De Grieken kaatsten eerste visie werd ondersteund door drijven en het machtsspel uittekenen. de vraag na ontvangst van een groot Friedman en deze voorspelde dat de De Fransen willen eigenlijk een we- pak geld terug en antwoordden aan Eurozone tegen de muur ging lopen. reldhegemonie.

Europa dat ze wel nog eens zullen De andere visie werd onder andere zien wat ze gaan doen qua hervorminsterk gesteund door Jean-Luc Dehae- De Fransen waren niet geïnteresseerd gen en dat Europa zich er niet mee te

36

LVSV Gent NEOHUMANISME

Johan Van Overtveldt door LVSV Nationaal moeien heeft. Zonder politieke unie creëer je dit soort van kat- en muisspelletjes. Dat is ook het probleem bij uitstek voor ECB-voorzitter Draghi.

Hij wil een krachtdadige indruk wekken door te stellen dat de ECB geen financiële hulp meer zal verstrekken als de noodlijdende lidstaten zich niet meer houden aan de opgelegde economische hervormingen, maar het probleem is hier dat dit totaal ongeloofwaardig is. Iedereen weet dat Draghi zal blijven hulp verlenen, want als Draghi geen hulp meer zou verlenen dan zal het staatspapier van het noodlijdend land in kwestie massaal verkocht worden en maak je het probleem dat je aan het bestrijden bent eigenlijk terug erger. Dit wil in weinig woorden zeggen dat men in één minuut tijd de crisis honderd malen kan

Splits je op tussen een neuro en zeuro, dan kan dit een oplossing zijn, maar moet je wederom een politieke unie en flexibele arbeidsmarkten hebben. Is dit makkelijker tussen de noordelijke landen? Waarschijnlijk. Is dit makkelijker onder de zuidelijke landen? Ook vrij waarschijnlijk. Dan krijg je een Europa met twee snelheden, namelijk een zuidelijk, inflatoir zwak en devaluerend gebied en een door anti-inflatie gedreven, noordelijk deel met een sterke munt.

LVSV: Waar zou België zitten volgens u?

Van Overtveldt: Het is duidelijk

dat de scheidingslijn filosofisch, ideologisch en zeker rauw economisch dwars door het land zou lopen. In het verleden is reeds ten tijde van de Belgische frank gebleken dat Vlaanderen een harder muntbeleid wou voeren en dit waarschijnlijk ook zou kunnen verteren, maar dat Wallonië dit niet wil en misschien ook niet kan. Daarenboven is er ideologisch over alle partijen heen een zeer beperkt draagvlak hiervoor in Wallonië.

LVSV: Zou Friedman hierover hetzelfde gedacht hebben als u?

Van Overtveldt: Friedman is

Margaret Mead

vergroten en maandenlange inspanningen zomaar overboord gooit. Dit is duidelijk compleet ongeloofwaardig.

Draghi beseft dit en de regeringsleiders beseffen het ook en profiteren er gretig van.

Ofwel doet men dit en dan kan een monetaire unie. Eerlijk gezegd, ik geloof dit niet. Griekenland eruit, zal probleem van de unie en niet-flexibele arbeidsmarkten niet oplossen. Een vervelend land zal eruit zijn, maar de verschillen tussen Mississippi en New York zijn misschien groter dan de verschillen tussen België en Griekenland.

Een land eruit gooien lost het dus niet op, je zit steeds met het probleem van de afwezigheid van een politieke unie.

steeds een geweldige voorstander geweest van vlottende wisselkoersen omdat de economie zich dan steeds automatisch aan wijzigende economische situaties aanpast. Hij was dus geen voorstander van een Eurozone, wel van een Europese Unie als eenheidsmarkt met optimale vrijhandel.

LVSV: Sociologe Margaret Mead

schreef ooit: Never doubt that a small group of thoughtful, committed people can change the world; indeed, it’s the only thing that ever has. In welke zin denkt u dat een kleine groep mensen zoals journalisten, academici of pakweg studenten de wereld kunnen veranderen?

Van Overtveldt: Ze kunnen in-

derdaad de wereld veranderen als ze de beleidsvoering in beweging kunnen zetten. Als ze de bevolking in beweging krijgen, dan kunnen ze makkelijker de beleidsvoerders in beweging

Interview

krijgen. Ik herinner me nog dat ik bij Annemie Peeters zat in een uitzending rond Occupy Wall Street. Wat die mensen zeiden over de banken was grotendeels correct. Wat die mensen zeiden over de vrije markt en grosso modo over economie was de grootste onzin. Het is niet omdat er een duidelijk probleem is in de financiële wereld waardoor een normale marktwerking er niet komt, namelijk een niet goed functionerende bank wordt niet geëlimineerd zoals een niet goed functionerende koekjesfabriek geëlimineerd wordt, dat je het ganse systeem volledig overboord moet gooien. Zeggen dat die financiële crisis de armen nog armer maken en de rijken nog rijker is compleet van de pot gerukt. Dat laatste was voor een stuk wel waar, maar de armen worden niet armer.

Hieruit concluderen dat we het ganse systeem overboord moeten gooien is gewoon de verkeerde conclusie. Die groepen hebben dus effectief allemaal wel iets zinvol te zeggen, het is enkel jammer dat hun eindboodschap een krampachtig karakter heeft.

LVSV: Heeft België dan nood aan een Occupy Law Street-beweging?

Van Overtveldt: Dat heb ik niet

gezegd. Ik zeg als er een grote groep mensen nu de Wetstraat zouden bezetten, en de bevolking draagt dat, dan gaat de politiek naar hen luisteren. Als men de amusementswaarde hoger in het vaandel draagt dan de boodschap, dan leidt dit vanzelfsprekend tot niets.

Als ik nu weer zie wat men doet met die voorafname op de pensioentaks dan zeg ik: “Ja jongens, ruk maar uit, mijn steun heb je.” Ik vind belasting op een bijkomend pensioensparen een ‘kutidee’, want je gaat mensen die heel uitgebreid langs de fiscale kas gepasseerd zijn, nogmaals penaliseren. Mensen die begrotingsgewijs zeggen “dat is allemaal wel voor volgend jaar of het jaar nadien, maar we nemen daar nu al op vooraf”, deze mensen horen thuis in de gevangenis en niet in de Wetstraat. Dat is puur crimineel.

LVSV: Dat is een mooie afsluiter. Bedankt voor het interview!

4e editie 76e jaargang, 2012-13

37

Visie

Moet de spaarder opdraaien voor het redden van zijn bank?

In dit tekstje geeft Philippe zijn mening over het voorstel van EUcommissaris Olli Rehn. Laatstgenoemde stelde voor om een mogelijkheid in te lassen om spaarders aan te kunnen spreken in een situatie waar een bank overkop zou gaan.

Zoals ik reeds aangaf neemt de spaarder dus weldegelijk een risico. Mede daarom kan je het in geen enkel opLid zicht verantwoorden dat de belasLVSV Gent tingbetaler, die geen enkele affiniteit heeft met de bank in kwestie, moet Laat mij meteen met de deur in huis opdraaien om het spaargeld van een vallen door de hardnekkige mythe uit ander te kunnen vrijwaren. Bovende wereld te helpen dat een spaarredien krijg je zo ook het perverse effect kening risicoloos zou zijn. De facto is dat mensen die niet kunnen sparen een spaarrekening immers niets anmee moeten opdraaien voor de menders dan een investeringsproduct als sen die dat wel kunnen… een ander, waarbij een bank de cliënt Meteen ook de reden waarom ik in een beperkte vergoeding biedt in ruil beginstel sterk gekant ben tegen de om deze zijn ingebrachte zogenaamde – Ik zeg zokapitaal te mogen doorlegenaamde omdat het De overheid kan de waarborgen nooit nen voor andere doeleinvoor de overheid hoegeden. Dit met het oog om nakomen mocht Fortis of Belfius failliet gaan. naamd volstrekt onmohet verstrekte kapitaal, gelijk is om deze daadversterkt met de bijbehorende rente, Uitdrukkelijke voorwaarde voor zo werkelijk na te komen moest het ooit op (een door de cliënt gekozen) latere een reddingsplan is wel dat dit niet zover komen als pakweg Fortis of Beldatum aan de cliënt terug te geven. politiek opgedrongen wordt, maar fius failliet zouden gaan – staatswaarin overeenstemming tussen bank en borgen tot 100 000 euro op spaarrekeAangezien het om een investering spaarders tot stand komt en waarbij ningen, al besef ik wel dat ze op korte gaat, neemt de spaarder dus wel de- deze laatsten daadwerkelijk voldoen- termijn wellicht het beste middel zijn gelijk een zeker risico. Als de bank in de inspraak hebben in de uitwerking om een niet nog grotere systeem- en kwestie overkop gaat, zal hij dan ook ervan. Hierbij maak ik mij nadruk- vertrouwenscrisis te veroorzaken en als schuldeiser beschouwd worden kelijk de bedenking dat indien ik als dus niet nog meer banken op de rand en (in België) onder de regeling vallen spaarder zou kunnen kiezen tussen van de afgrond te brengen. die bepaald is in artikel 99 van de fail- bijdragen aan zo een reddingsplan en lissementswet van 8 augustus 1997, dus een beperkt verlies slikken, of al Op langere termijn ben ik echter sterk wat er op neerkomt dat het vermogen mijn geld kwijt zijn, de keuze toch wel van mening dat deze staatswaarbordat de bank nog in kas heeft (wat so- snel gemaakt is. gen moeten weggenomen worden wieso al veel lager is dan het bedrag omdat dit zowel bij de banken als bij op de spaarrekeningen waarvoor ze de spaarders een sterke vorm van instaat) naar evenredigheid van de moral hazard veroorzaakt. vorderingen wordt verdeeld onder de schuldeisers, na aftrek van de kosten Naast het wegnemen van de staatsvan het beheer van de failliete boedel waarborgen moeten we echter ook en het uitbetalen van de bevoorrechons financieel systeem zodanig weten te schuldeisers. te hervormen dat banken opnieuw op een verantwoorde manier kunnen Kortom, wanneer een bank daadwerfailliet gaan zonder een systeemcrisis kelijk failliet gaat is de spaarder zo te veroorzaken. Dat is denk ik, de échgoed als zeker alles kwijt, zo simpel is te uitdaging voor de komende jaren. het.

Philippe baert

38

LVSV Gent NEOHUMANISME

Wanneer er dan ook een reddingsplan wordt opgesteld om dit rampscenario te vermijden, is het dan ook niet meer dan logisch dat de spaarders - al is het woord investeerder misschien gepaster - mee in het verhaal betrokken worden. Dit in een systeem van cascadeverantwoordelijkheid waarbij diegene die het grootste risico genomen hebben het eerste aangesproken worden, respectievelijk de aandeelhouders, de obligatiehouders en uiteindelijk de spaarders (investeerders) zelf.

Sponsor

FORMEN Koestraat 22 9000 GENT alle verkooppunten : www.formen.be

maak kennis met het FORMEN aanbod, kom met deze bon naar één van onze winkels !

kortingbon LVSV

-€ 20

(bij aankoop van hemd of pul) geldig tot 30.06.2013, op vertoon van studentenkaart, niet cumuleerbaar met andere aanbiedingen, niet geldig tijdens soldenperiodes.

4e editie 76e jaargang, 2012-13

39

Het bekijken waard

Fraud Why the great recession De crisis is al veel besproken maar laten we eerlijk zijn: vele analyses zijn makkelijk onderuit te halen. De documentaire ‘Fraud, why the great recession’ wil een onderbouwde analyse bieden die ondermeer de theorie van de Oostenrijkse School toepast. Naast de oorzaken en de evolutie van de crisis geven de verschillende sprekers ook aan hoe het systeem aangepast moet worden om nieuwe grote crisissen te voorkomen. Hun maatregelen en uitspraken zijn eerder controversieel maar nooit gratuit.

Simon Van Poucke

“The party was over”; na elke boom komt een bust. De overheid grijpt in om de gevolgen van de bust zo beperkt mogelijk te houden maar legt zo de fundamenten voor de volgende crisis. Dat inzicht is fundamenteel om de huidige crisis te kunnen begrijpen, de verschillende sprekers in de documentaire leggen er dan ook de nadruk op. Ze gaan terug tot de jaren ’90 om uit te leggen hoe voornamelijk overheidsingrijpen de crisis veroorzaakte.

Het beleid in de VS in de jaren 2000 zorgde er bijvoorbeeld voor dat de focus van beleggers op vastgoed kwam te liggen. Dit veroorzaakte niet alleen de gekende huizenbubbel, maar zorgde ook voor onderinvesteringen op andere domeinen. Dit is echter niet het enige foute overheidsingrijpen, ook de centrale banken en het bankensysteem hebben hun verantwoordelijkheid.

In een heldere analyse leggen de geïnterviewden uit waarom het huidige bankensysteem niet werkt. Dit is niet door een gebrek aan regulering, maar door verkeerde regulering en vooral door de interventies van de centrale banken. Door het vergroten van de geldvoorraad betaalt iedere gebruiker mee voor de maatregelen, vaak zonder het te weten, zonder dat ze daar ooit voor gestemd hebben. Dat is de fraude die de sprekers willen aankaarten. Naast hun vlijmscherpe analyse geven ze ook duidelijk aan hoe het beter kan. Ondermeer fractional-reserve banking (een systeem waarbij

40

LVSV Gent NEOHUMANISME

de bank slechts een beperkt deel de aan hem toevertrouwde middelen aanhoudt en de rest uileent) komt uitgebreid en verstaanbaar aan bod als pijnpunt. Hun oplossing, full-reserve banking (alle depisitos worden aangehouden), heeft als bijkomend voordeel dat de centrale bank als lender of last resort overbodig wordt.

Daardoor kan ook dat laatste bastion van het socialisme, zoals De Soto het verwoord, vallen. De verschillende analisten gaan dus duidelijk niet mee in de mainstream analyses, die vaak Keynesiaans zijn. Over Keynes denken ze zoals Hayek: “Keynes was a very intelligent man, but not a good economist”. Het huidige systeem is voor hen socialisme en geen vrije markt.

Een van de controversiële maatregelen die overheden in de huidige crisis genomen hebben is het redden van de banken met belastingsgeld. Een spreker legt duidelijk uit hoe dit beter kon, zonder het belasten van onschuldige burgers of het aanspreken van spaargeld. Eerst moeten de aandeelhouders aangesproken worden, zij verliezen door de redding hun investering maar dat risico is intrinsiek aan aandelen. Daarna kan men (een deel van) de lange termijnschulden kwijtschelden en in ruil de schuldeisers aandeelhouder maken. Op die manier krijgt de bank weer ademruimte en zijn de schuldeisers niet al hun geld kwijt. Deze getrapte methode moet de spaarder buiten schot houden.

De documentaire ziet er zeer professioneel uit. De kwaliteit van de beelden is hoog, de onderwerpen zijn mooi gekozen en ze geven een leuke sfeer.

Er komen maar liefst tien sprekers aan bod, waaronder prof. Huerta De Soto, prof. Bagus (een Duitser die Spaans spreekt tijdens zijn interview), vele Spanjaarden en zelfs een Pool. Naast de interessante uiteenzettingen van de sprekers worden ook korte relevante filmfragmenten en clipjes getoond die de reportage aangenaam om volgen maken. Het is duidelijk dat de documentaire van Spaanse makelijk is,te zien aan de beelden uit Madrid en de overwegend Spaanse sprekers, maar dat is nooit een probleem. De ondertitels zijn duidelijk en zelfs het Spaans is soms verstaanbaar.

Dankzij de goed gekozen muziek, de mooie en accuraat gekozen beelden, de aangename stem van de verteller en de grondige analyses die tot op het bot gaan is dit een documentaire van niveau. Een aanrader!

De documentaire eindigt met aangrijpende beelden van een man die in zijn eentje enkele tanks tegenhoud, terwijl de verteller de boodschap meegeeft: “This is our moment (…) It depends on us”.

De DVD is bij mij uit te lenen (mail naar simonvp@lvsv.be). De documentaire staat ook online op www.fraudedocumental.com.

Bekijk zeker de aftiteling, want daarna volgt een verassende uitspraak van prof. Huerta De Soto.

Fraud why the great recession Amagifilms, 66 min. www.fraudedocumental.com

2e semester 2012-2013

Blik op het verleden

Tom G. Palmer: onze nooduitgang

4e editie 76e jaargang, 2012-13

41

Visie

Anarchisme: de laatste stap?

Onderstaande tekst werd door Jonathan geschreven ter voorbereiding van onze activiteit over anarchisme. In deze tekst koppelt hij op een intellectueel consistente manier autoriteit, macht en anarchisme aan elkaar. Anarchisten trekken de legitimiteit van autoriteit in twijfel en daarom moeten we eerst analyseren wat autoriteit juist is wanneer we nadenken over de anarchistische ideologie.

Jonathan Peck

Aspirant - Bestuurslid LVSV Gent Wanneer we spreken over anarchisme, denken de meesten doorgaans aan de filosofie die een staatloze maatschappij promoot. Dat is inderdaad in een notendop waar alle anarchistische stromingen in de praktijk om draaien, maar toch zouden sommigen klagen dat dit geen adequate beschrijving is. Meer algemeen is de centrale idee achter anarchisme het verzet tegen autoriteit: het individu is principieel absoluut vrij en ondergeschikt aan niets of niemand. Net zoals bij iedere filosofische stroming, echter, bestaan ook hier diverse nuances: men heeft mutualisme, individualistisch anarchisme, collectief anarchisme, anarchocommunisme, anarchokapitalisme en anarchoprimitivisme, die allemaal op zeer belangrijke punten verschillen van elkaar. Ik ga in dit artikel geen bespreking geven over iedere aparte stroming, maar over het centrale idee van absolute vrijheid en ontkenning van autoriteit.

Autoriteit Is autoriteit verantwoord? Anarchisten zeggen van niet, de rest in principe van wel. Om deze vraag zelfstandig te kunnen beantwoorden, moeten we ons eerst afvragen wat “autoriteit” precies inhoudt. Autoriteit of gezag heeft altijd volgende kenmerken: 1. het is een contextgevoelige status die in gradaties wordt toegekend aan of opgeëist door een individu of collectief;

42

LVSV Gent NEOHUMANISME

2. personen met een hogere graad van autoriteit verkrijgen, binnen dezelfde context, het recht anderen met een lagere graad te verplichten tot bepaalde acties.

teit stellen we dat er sprake is van één of andere morele legitimatie, terwijl macht evengoed immoreel kan zijn.

Op die manier kan ik een eenvoudigere definitie van autoriteit poneren, namelijk als een moreel gelegitimeerde machtspositie.

Eerst en vooral is autoriteit dus contextgevoelig: het heeft alleen betekenis binnen bepaalde kringen. De CEO De moraliteit van macht van één of ander bedrijf kan aan het Nu we gezag hebben gedefinieerd als hoofd staan van een team van hon- een morele machtspositie, mogen derden trouwe werknemers, maar we de hele kwestie laten neerkomen thuis compleet onder de sloef liggen. op een discussie rond hoe macht leIn eenzelfde kring kan men ook on- gitiem kan zijn. Wanneer mag een derscheid maken tussen verschil- Het enige verschil tussen macht en gezag lende niveaus of is dus een morele kwestie. gradaties van autoriteit, zodanig dat we een hiërarchie bekomen: mensen persoon eisen van een ander indimet meer autoriteit “staan boven” vidu dat deze laatste bepaalde daden anderen met minder. Het is op dit stelt? We stellen vooreerst vast dat laatste punt dat anarchisten bezwaar ieder individu autonoom is. Het beaantekenen, want zij argumenteren grip “autonomie” komt in de praktijk dat een samenleving fundamenteel neer op “kunnen doen wat men wil”, geen hiërarchie hoort te kennen (in maar in de filosofie is dit niet werkdeze zin althans, waar het een maat- baar omdat het te vaag is. Wat is vrije staf voor autoriteit is). wil en waar komt het vandaan? Zijn we wel echt vrij of gedetermineerd Het praktisch gevolg en tegelijk de door omgevingsfactoren? We kunnen hele clou van autoriteit is natuurlijk niet zeggen dat vrije wil impliceert macht, dat ik zal definiëren als het dat we kunnen handelen onafhankevermogen mensen bepaalde daden lijk van alle externe factoren, want te laten stellen. Autoriteit impliceert dat is niet waar: onze omgeving heeft per definitie macht, maar is het om- een sterke invloed op ons handelen. gekeerde ook waar? In dat geval zou- Men kan evenmin beweren dat autoden macht en autoriteit equivalente nomie betekent dat we onafhankelijk begrippen moeten zijn, iets wat uit van de wil van anderen kunnen leven, de twee eigenschappen hierboven want wat anderen willen, speelt ook niet volgt. Punt 2 stelt immers dat ie- een grote rol in ons leven (dat is het mand met autoriteit het recht heeft hele idee achter ethiek). Laten we van bepaalde mensen prestaties te eens proberen autonomie te definieisen, terwijl pure macht niets meer ëren als het vermogen tegen de wil is dan de capaciteit dit te doen. Het van anderen in te gaan, dan omzeienige verschil tussen macht en gezag len we al deze complicaties. Externe is dus een morele kwestie: bij autori- factoren (de omgeving, de wil van an-

Visie deren, etc.) kunnen nu gerust invloed ander opvolgen. Zelfs al worden we nooit het recht kunnen verkrijgen anuitoefenen; waar het op neerkomt, emotioneel of fysiek gemarteld, zelfs deren ergens toe te verplichten (een is dat wij daarop reageren op een al dreigt men alles wat ons dierbaar verplichting overreedt immers de manier die niet noodzakelijk in over- is af te nemen, het blijft onze keuze wil van het doelwit). Hierin ligt het eenstemming is met hoe anderen daaraan toe te geven. Als we dan toch grote probleem: wie bepaalt welke zouden willen dat we erop reageren. zwichten voor martelingen, dan komt ethiek superieur is aan alle andere?

De enige situaties waar Deze vraag kan men geen deze visie op problemen Autonomie is het vermogen al dan niet deel te absoluut juist antwoord kan stuiten, is wanneer geven, omdat de fundamen natuurwetten aan- nemen aan processen die bewuste participatie mentele noties van “goed” wendt. Stel dat persoon en “kwaad” in de praktijk vereisen.

X zou willen dat persoon totaal contextafhankelijk Y sterft, en dus schiet X een kogel dit doordat we datgene wat we zou- zijn. Wat goed is volgens persoon door het hoofd van Y. Er is geen en- den verliezen door niet toe te geven, X is niet noodzakelijk goed volgens kele manier voor Y om te voorkomen hoger inschatten dan datgene wat persoon Y, en het maakt niet uit wie dat hij hieraan sterft, en dus zou men we zouden verliezen door wel toe te van de twee gelijk zou hebben; wat kunnen stellen dat Y niet in staat was geven. Om iemand dus ergens toe te uitmaakt, is dat beiden de capaciteit tegen de wil van X in te gaan. Dit is dwingen, moet men het slachtoffer bezitten enkel datgene te doen wat zij echter een speciaal geval: de wil van iets aanbieden wat ervoor zorgt dat effectief goed achten. Uit de autonoX was in overeenstemming met onontkoombare natuurwetten, namelijk dat Y zou sterven wanneer er dergelijke schade aan zijn lichaam wordt toegebracht. Om onze notie van autonomie zinvol te houden, moeten we die gevallen uitsluiten waar andermans wil overeenkomt met de logische gevolgen van natuurwetten. Het fundamentele onderscheid is er één van bewuste participatie: Y hoeft niet bewust aan iets deel te nemen om te sterven aan een kogel in het hoofd, want daar zorgen fysische processen voor waar Y geen invloed op kan (of moet) uitoefenen. Moest X echter verlangen dat Y zijn gras komt maaien, dan vereist dit wel bewuste participatie. Zodoende kunnen we de definitie van autonomie verfijnen tot het volgende: autonomie is het vermogen al dan niet deel te nemen aan processen die bewuste participatie vereisen. het voordeliger is voor hem om mee mie van het individu die ik hierboven Het gaat hier dan om processen die te werken. Dat iets leent zich echter uiteengezet heb, volgt dat wij onze een individu kan manipuleren, zodat tot de subjectieve evaluatie van het wil niet kunnen opleggen aan andenatuurwetten worden uitgesloten en slachtoffer, en bijgevolg is de keuze ren ongeacht hoe juist we denken dat we toch rekening houden met om- volledig aan hem en hem alleen. we zijn. Moraliteit kan theoretisch gevingsfactoren (ik zeg immers niets misschien een objectieve kwestie zijn, over hoe de keuze gevormd wordt).

Of macht nu moreel is, is per definitie in de praktijk is het allesbehalve dat. afhankelijk van welke ethiek men aanMen zou nu moeten beginnen inzien hangt. Zonder in een debat verzeild te Gezag in de praktijk dat de moraliteit van macht met een raken over welke ethiek “correct” is, We zijn tot volgende conclusies gekofundamenteel probleem zit: het is kunnen we al een cruciale eigenschap men: gebaseerd op een illusie. Het maakt van autoriteit vaststellen: het vereist niet uit welke ethiek men uitdenkt een ethiek die superioriteit claimt bo- 1. moraliteit is in de praktijk een en welke verantwoording men erach- ven alle andere visies (binnen de kring subjectief begrip; ter steekt, macht blijft zitten met een waar men het gezag wil doen gelden). 2. autoriteit vereist morele legitimagrote achilleshiel: het feit dat het niet Om autoriteit namelijk te vestigen, tie. bestaat. Ieder van ons is ten allen tij- moet men op een zeker punt kunnen de in staat zelfstandig uit te maken in beweren dat één concrete visie juist Dit heeft ten gevolge dat de morele hoeverre we de commando’s van een is en de rest fout, anders zou men verantwoording van macht in de prak-

4e editie 76e jaargang, 2012-13

43

Visie tijk een subjectieve kwestie zal zijn. Zorgt dit niet voor overduidelijke pro- een pistool en eist dat hij al het geld in Anders gesteld betekent dit dat de le- blemen? Men kan het bezwaar op- de kassa aan hem overhandigt. Merk gitimiteit van macht een kwestie van werpen dat volgens deze redenering op dat X geen enkele directe manier consensus is binnen de groep waartoe mensen in een zekere maatschappij heeft om Y te laten meewerken; al de macht betrekking heeft. Daar ieder eender welke misdaad kunnen plegen wat hij kan doen, is bepaalde opties individu autonoom is, kunnen we kie- en aan hun straf kunnen ontkomen voor Y aantrekkelijker maken dan anzen een zeker persoon dere en hopen dat Y kiest te erkennen als een auwat X het beste uitkomt.

Of macht nu moreel is, is per definitie toriteit en ons te onderDe enige manier voor Y om afhankelijk van welke ethiek men aanhangt. mee te werken, is door onwerpen aan diens bevelen (en omgekeerd). middellijk zonder meer te Enkel op die manier kan een individu door simpelweg te claimen dat het doen wat X zegt en er verder nooit het recht verkrijgen te regeren over volgens hen een goede daad was. Het meer iets van te maken. Y kan echanderen, want enkel een consensus antwoord hierop grijpt terug op mijn ter op verschillende manieren kiezen van de betrokken partijen kan morele notie van autonomie: iedereen is ge- niet mee te werken. De meest voor legitimatie verlenen aan een macht- machtigd zelfstandig uit te maken aan de hand liggende manier is botweg hebber. Moest persoon Y namelijk de welke processen hij of zij bewust deel- weigeren, maar dan riskeert Y zijn leven. Een aantrekkelijkere methode is toegeven aan de eisen van X en zodra deze laatste vertrokken is, hulp inroepen om X op te sporen en het geld terug te vorderen. Zo heeft Y er uiteindelijk toch voor gekozen niet mee te werken aan de “deal� die X voorstelde.

bevelen van persoon X niet willen opvolgen, dan zou dit impliceren dat Y het niet goed vindt te moeten doen wat X zegt. Bijgevolg is de macht van X niet gelegitimeerd binnen de ethische context van Y en heeft X geen gezag over Y. De reden waarom de ethiek van Y het limiterend criterium is en X niet kan claimen dat zijn ethiek prioriteit heeft boven die van Y, komt door het simpele feit dat Y autonoom is en dus inherent de capaciteit bezit zich te onttrekken aan de wil van X. Omgekeerd heeft X geen enkele manier om de wil van Y rechtstreeks te manipuleren, zodat het hele punt van het gezag van X staat of valt met de erkenning ervan door Y.

44

LVSV Gent NEOHUMANISME

neemt. Het is mogelijk een zaak te maken voor de idee dat iedere vorm van criminaliteit (althans een bepaalde interpretatie ervan) in principe een poging tot overtreding van deze regel is. Een crimineel wil normaal gezien altijd andermans waarden ontvreemden, of het nu gaat om juwelen of een echt mensenleven. Het probleem hiermee is dat dit bewuste participatie vereist van de slachtoffers: zij kunnen bewust kiezen mee te werken (de misdadiger ermee te laten wegkomen) of niet (hem te vervolgen).

Stel dat persoon Y de kassa beheert van een lokale winkel. Persoon X komt op een avond binnen, bedreigt Y met

Een ander scenario doet zich voor wanneer Y zich niet bewust is van wat X gedaan heeft. Veronderstel dat Y op het werk zit en dat in die periode van afwezigheid X binnenbreekt in de woning van Y. X steelt dan waardevolle goederen zonder dat Y er iets vanaf weet en vertrekt weer voordat Y thuiskomt. Men zou kunnen zeggen dat dit geen bewuste participatie van Y vereist, maar dat is kortzichtig: Y zal sowieso merken dat er zaken gestolen zijn, en het is op dat moment dat diens bewuste participatie een rol speelt. Y kan kiezen de diefstal aan te geven of te verzwijgen, wat overeenstemt met resp. niet meewerken en wel meewerken met X. De reden waarom deze vorm van diefstal eveneens een overtreding van autonomie is, is omdat de gestolen voorwerpen eigendom waren van Y. Dat betekent dat Y het exclusief recht had deze voorwerpen te gebruiken, maar door de handelingen van X is dit nu verstoord (ik ga hier niet verder in op eigendom, dat is een geheel andere discussie; ik veronderstel dat eigendom een exclusief gebruiksrecht impliceert).

We kunnen in het licht van dit gedachte-experiment de bestraffing van misdaad (wat men zou kunnen zien als het ongeoorloofd opleggen van ge-

Jonathan Peck Anarchisme: de laatste stap?

Visie

zag) rechtvaardigen door het als niets slechts gezag heeft over de mensen teiten begint de politie aan een speurmeer te zien dan de bevestiging van die haar autoriteit wél erkennen. tocht. Zij zullen op een zeker punt hun autonomie. Wat een crimineel progezag tegenover X moeten opleggen beert te doen, is de vrije wil van zijn Eender welke staat kan bijgevolg legi- zonder dat X dit wil. Waarom is dat slachtoffers uitschakelen. Dit is ech- tiem zijn, op één cruciale voorwaar- nu wel verantwoord? Om de eenter een onmogelijke opgave, voudige reden dat het een analoog met het proberen logisch gevolg is van de afDe enige manier om een staat dus te uitschakelen van de zwaarfirmatie van de autonomie tekracht. De affirmatie van legitimeren is, mijns inziens, op basis van van Y tegenover X. Y wilde autonomie ten opzichte van helemaal nooit toegeven volstrekt vrijwillige coöperatie. een aanvaller houdt noodzaaan de deal van X, maar kelijkerwijs een zogenaamde uit vrees voor zijn eigen le“straf” in, en die wordt op die manier de: dat ze haar macht slechts opdringt ven, heeft hij X tijdelijk zijn gang laten gerechtvaardigd als het logische ge- aan mensen die haar gezag erkennen. gaan. Het volgt echter lijnrecht uit de volg van een inherente menselijke ei- Het onmiddellijk praktisch gevolg vrije wil van Y dat hij zal proberen het genschap: vrije wil. De reden waarom hiervan is een zogenaamd recht op geld terug te krijgen, en de enige maY in ons voorbeeld het recht heeft een isolatie (of persoonlijke secessie), dat nier waarop Y dit weet te bereiken, is straf op te leggen aan X ook al vindt X stelt dat mensen ten allen tijde het via de politie. zijn eigen daad misschien goed, is dat recht hebben een samenleving te verde uiting van de autonomie van Y in de situatie die X gecreëerd heeft niets anders toelaat. Y kan enkel maar zijn autonomie affirmeren ten opzichte van X door middel van een straf (in dit geval de terugvordering van het geld en eventuele extra compensatie), en dat is geheel de schuld van X zelf. In een samenleving waar iedereen dus kan doen wat hij of zij wil zal misdaad bestraft worden, omdat misdaad de ontkenning is van het feit dat iedereen vrije wil bezit.

De staat Het heeft lang genoeg geduurd, maar nu zijn we eindelijk klaar om ons te wenden tot de vraag waar dit hele debat om draait: kan een staat legitiem zijn? In brede zin komt een staat neer op een instelling die het recht opeist een zekere mate van controle uit te oefenen over de levens van haar bevolking, en zoals gezien valt dit perfect samen met de definitie van autoriteit.

Een staat is dus een instelling die een bepaald gezag claimt over haar populatie. De legitimiteit van een staat valt natuurlijk volledig samen met de legitimiteit van haar macht, want dat is haar enige relevante component in deze discussie. We weten ondertussen dat macht slechts binnen een consensus van de betrokken partijen legitiem kan zijn, en zodoende moeten we hieruit concluderen dat een staat maar zo legitiem is als haar bevolking vindt dat ze is. Houdt dit in dat een staat alle legitimiteit verliest zodra één iemand haar niet goedkeurt?

Neen, het betekent dat een staat

laten en niet langer onder de autoriteit van een staat te staan. Waarom dit niet inhoudt dat misdadigers ongestraft te werk kunnen gaan, heb ik reeds behandeld maar zal ik hier expliciet schetsen in de context van een minimale staat.

Stel dat we een staat hebben die niets anders doet dan bescherming geven aan haar burgers tegen schending van hun autonomie. We beschouwen opnieuw het voorbeeld van Y die een kassa beheert en X die komt overvallen. Y besluit voorlopig toe te geven aan de eisen van X, en later de politie te contacteren met de vraag X op te sporen. Er komt natuurlijk eerst een onderzoek, en na een aantal formali-

De achterliggende idee hier is het principe van vrijheid: wij kunnen geen bewuste participatie eisen van anderen. Proberen we dat wel te doen, dan kunnen we niet komen klagen wanneer er nare consequenties aan verbonden blijken te zijn. De enige manier om een staat dus te legitimeren is, mijns inziens, op basis van volstrekt vrijwillige coöperatie en met een permanente mogelijkheid tot uitstappen. Hoe ver de controle van een staat precies mag gaan, is aan de bevolking zelf om te beslissen zolang ze de ruimte laten voor anderen om afstand te doen van hun systeem.

4e editie 76e jaargang, 2012-13

45

Visie

Hoe een liberaal zijn Mathias De Clercq lanceerde onlangs een voorstel om het kraken van panden in te dijken. Zoals steeds volgde een hevigde discussie tussen voor- en tegenstanders op de sociale media. Lode schrijft in onderstaand artikel hoe liberalen volgens hem hun mening beter kunnen inkaderen.

uit het feit dat hij bepaalde (maatschappelijke) problemen identificeert die hij meent op te lossen door een Erelid beperking op het eigendomsrecht toe LVSV Gent te laten. Indien dit het geval is, dan los je dat niet op door een argument te Ik ben me ervan bewust dat de titel geven tegen zijn (wijsgerige) ideeën van dit artikel relatief pretentieus is. over de relatie tussen eigendom en Immers, hoe kan je voorschrijven hoe het zogenaamde ‘recht op huizen’. iemand een liberaal zou Je praat immers niet temoeten zijn? Iemand is gen de oorspronkelijke Als je mensen wil overtuigen van de waarde reden van zijn mening, toch een liberaal als hij een bepaalde set van po- van je mening, moet je communiceren op het maar tegen een afgeleide litiek-filosofische ideeën daarvan: de meest fundaniveau van wat hen aanbelangt. heeft? Dit is ongetwijfeld mentele bron is zijn anawaar, maar hier zou ik een lyse over maatschappegenuanceerder punt willen maken, kijkt ernaar, zucht eens over die har- lijke problematiek, niet éen of andere met de recente discussie over kraken de liberalen, en gaat verder met het hoogtheoretische fundering. als middel om een breder punt te ma- bepleiten van interventionistische en ken. vrijheidsreducerende maatregelen.

Mijn eerste les is derhalve: als je mensen wil overtuigen van de waarde van Toen Mathias De Clercq bekritiseerd Het probleem met deze reactie is dat je mening, moet je op zijn minst ook werd omwille van het idee om kraken er niet gecommuniceerd wordt op het communiceren op het niveau van illegaal te stellen, reageerden som- niveau dat de socialistische mede- wat hen aanbelangt, wat voor hen mige liberalen door te verwijzen naar mens gebruikt als onderliggend fun- de bron is van die bepaalde mening. het eigendomsrecht (van de huiseige- dament voor zijn mening. Het is heel Natuurlijk zeg ik daar niet mee dat je naar) en hoe zij wensten dat dit een waarschijnlijk dat hij zijn poging tot fi- het niet kan koppelen aan een breder absoluut karakter zou hebben. Dit is losofische rechtvaardiging van beper- filosofisch kader, indien je daar de op zich niet slecht: leuke artikels of kingen op het eigendomsrecht haalt tijd en de (schrijf) ruimte voor hebt,

Lode Cossart

46

LVSV Gent NEOHUMANISME

facebook comments over het eigendomsrecht zoeken, er enkele filosofische en/of consequentialistische argumenten tegenaan gooien en voila, we kunnen elkaar ‘high fiven’ over hoe we het weer hebben uitgelegd en hoe we de socialistische medemens weer van antwoord hebben gediend.

En de socialistische medemens, die

Mathias De Clercq

Visie maar alleen een wijsgerig kader gaat niemand overtuigen die niet primair bezig is met zulk kader.

Er is echter nog een tweede les die hieraan verbonden is. Alhoewel er niets mis is met een wijsgerige verdediging van eigendomsrecht, is het natuurlijk ook altijd handig om actief mee te gaan in het trachten te analyseren van problemen en oplossingen voor te stellen vanuit een vrijheidsliefhebbend kader. Immers, als er bepaalde (politiek) geidentificeerde problemen zijn met een te kort aan woningplaatsen, zouden liberalen bijvoorbeeld kunnen wijzen op allerhande wetgevingen die de flexibiliteit voor woningen bemoeilijken – wat doorgaans een reductie van het aantal woningen met zich zal meebrengen. In deze context kan het dus handig zijn om niet alleen te zeggen: ‘Kraken is een schending van het eigendomsrecht’,

maar ook: ‘Maar we kunnen kraken deels analyseren als een gevolg van een breder probleem, dat we kunnen linken aan wetgeving op deze en deze manier’. Hierbij kan je dan ook ruimte maken voor de genuanceerdheid in de zin ‘we begrijpen waarom er (bijvoorbeeld) huurdersbescherming is om deze en deze reden, maar de kost daarvan (de onbedoelde, negatieve gevolgen) zijn deze en deze, waardoor we kraken daaraan kunnen linken’. Natuurlijk gaat niet iedereen bij dit soort redeneringen rechtspringen en zeggen: ‘ja, inderdaad, de liberalen hebben gelijk’, maar de kans lijkt me toch hoger dat je serieus genomen zal worden dan wanneer je simpelweg een herhaling van het mantra waar we zo bekend om zijn geeft.

Mijn tweede les is dus: probeer altijd wat je zegt te kaderen in een breder

perspectief. Het liberalisme is redelijk sterk in het grote theoretische verhaal – Friedman, Mises, Hayek, Rothbard, Smith enz. – maar je moet dit verhaal vertalen door concrete zaken in iets waar mensen zich mee kunnen vereenzelvigen in het alledaagse leven. Wij liberalen focussen zo vaak op het theoretisch idee van de negatieve, onbedoelde gevolgen van minimumlonen, de illegalisering van drugs en dergelijke; dus focus daar gerust wat meer op, op alle vlakken van analyse.

Liberalen worden (doorgaans) niet bepaald geboren, liberalen worden (in onze huidige samenleving) gemaakt door studie. Als je dus meent dat je het liberalisme genegen bent, dan is er voor jou een verantwoordelijkheid weggelegd om deze ideeën zo helder mogelijk te communiceren.

Word vandaag nog sponsor!

Wilt u het liberalisme van onderuit steunen? Wilt u uw bedrijf in de kijker zetten bij de studenten tijdens onze vele activiteiten? Is uw studententijd reeds vervlogen maar denkt u met nostalgie terug aan die spannende periode? Wil u de jonge mensen die de LVSV-traditie verderzetten een hart onder de riem steken?

Dat kan! Wij bespreken graag een samenwerking tussen het LVSV Gent en uw onderneming of organisatie. Neem gerust contact met ons op via sponsoringlvsvgent@gmail.com of spreek een bestuurslid aan op onze activiteiten.

Kouter 113-114 te Gent. Krijg 15% korting met je lidkaart!

4e editie 76e jaargang, 2012-13

47

Visie

In memoriam Margaret Thatcher Het recente overlijden van Margaret Thatcher lokte naast rouw ook veel feestjes uit in de straten van Londen. Ook in de industriegebieden in het noorden van Engeland werden vast een aantal flessen ontkurkt. Los van de morele kant van dit vertoon, lijkt het noodzakelijk om te onderzoeken of Thatcher al dan niet terecht veracht werd door de vakbonden: was ze wel zo ultraliberaal als ze vandaag afgeschilderd wordt? Werd de overheid überhaupt ingeperkt tijdens haar ambtstermijn? Nikolaas geeft zijn opinie.

cher was uniek omdat ze teruggreep naar het negentiende-eeuwse Britse model van bestuur, dat vanaf de EdLid wardiaanse periode – en na de Eerste LVSV Gent Wereldoorlog in stroomversnelling – langzaamaan uitgehold zou worMargaret Thatcher, een van de meest Daniel Pipes, de neoconservatieve den door wat men een progressieve inspirerende en controversiële po- voorzitter van de denktank Middle lagere middenklasse zou kunnen noelitieke personages van de voorbije East Forum, stelt dat Thatchers les men, een weldra toonaangevende eeuw, is niet meer. Historische figuren erin bestond dat de evolutie naar groep in het intellectuele leven, die kan men vaak pas naar waarde schat- meer socialisme, die in de jaren ze- evenwel geen wortels in het bestuur ten na hun overlijden, omdat ze pas ventig onvermijdelijk leek, wel dege- of de welvaart van het land had. Thatdan tot de stroom van de geschiede- lijk bestreden kon worden met enige chers afkomst is veelzeggend, omdat nis gaan behoren, en in zij stamde uit een Methohet publieke bewustzijn Thatcher was uniek omdat ze teruggreep naar distisch middenstandsniet meer in het leven van gezin dat niet onderhehet negentiende-eeuwse Britse model van alledag geplaatst worden. vig was geweest aan de Zo ook met Thatcher: verweking die de hogere bestuur. de vele reacties na haar bestuursklassen van het dood lieten de jaren ’80 voor een moed en vooral zelfvertrouwen van koninkrijk hadden doorgemaakt, weekje herleven. De oordelen die de rechterzijde. En inderdaad lijkt dat maar tezelfdertijd ook onverschillig over de IJzeren Dame worden uitge- de voornaamste erfenis en aantrek- was gebleven voor de nieuwe, collecsproken moeten in die context gezien kingskracht te zijn van Thatcher; meer tivistische ideeënstroom van die tijd. worden als slechts een laatste echo nog, die strijd tegen het socialistische Jean-Marie de Meester, een zeer suvan vroegere strijdlust. De eerste lot van het westen is haar politieke ge- perieure en verfijnde socialist, zoals aanleiding werd gegeven tot de ap- stalte wellicht gaan definiëren, zeker we uit zijn opiniestuk in Knack kunpreciatie van Thatcher als historische als men de ondergang van de USSR nen opmaken, verwijt Thatcher haar figuur. Dit is ook het onderwerp van niet als een zekerheid beschouwd, kruideniersmentaliteit, die uiteraard de opinie van vandaag: een terugblik maar als een verwezenlijking waar niet geschikt is om een groot land te op de ambtstermijn van de voorma- moedige politici zoals zijzelf voor heb- leiden. Dan komt er eens een leider lige premier, waarbij enkele cruciale ben moeten vechten. Als we dan we- vanuit de rangen van het volk, zou je vragen onderzocht dienen te wor- ten hoezeer de linkerzijde steigerde zeggen, maar zie, dan is het plots te den, waarop de antwoorden tijdens terwijl zij in Downing Street zat, en “volks” voor de anders zo volkse sohaar leven vaak als vanzelfsprekend die episode nu in de zwartste kleuren cialisten. Blijkbaar kunnen toch alleen of irrelevant werden beschouwd, schildert, kunnen we er bijna volledig elites goed besturen – dezelfde elites maar bij een historische analyse van zeker van zijn dat haar premierschap die Europa nu uitzuigen, maar nee, overwegend belang zijn. Hoe moeten een wezenlijke kentering inhield. wacht, dat zijn “neoliberale” elites... we Thatcher beoordelen binnen de Die “kruideniersmentaliteit” was echpolitieke evoluties die de twintigste Niettemin zijn mijn bedenkingen bij ter precies het verfrissende aan haar eeuw kenmerkten? Hoe groot was het fenomeen Thatcher niet zo san- inzichten in een tijd van toenemende haar invloed, en hoe duurzaam? Ook guine als die van veel conservatieven collectivisering; in Thatcher herleefde zal het van groot belang zijn toch en- en klassiek-liberalen. Voor een kente- het Victoriaanse Engeland van het kele van de oneervolle commentaren ring zorgde ze zeker, maar ze was ook industrialisme, van de economische die intussen van de linkerzijde bin- een teken aan de wand, of, om het vooruitgang – een tijd, laat me dit nenstromen, onschadelijk te maken, zeer clichématig te zeggen: een uit- benadrukken, die de productie van temeer omdat ik gemerkt heb dat ze zondering die de regel bevestigt. That- welvaart centraal stelde, en niet haar

Nikolaas De Jong

48

LVSV Gent NEOHUMANISME

gaandeweg de toonaangevende stem binnen het publieke debat over de erfenis van Thatcher zijn gaan vormen, en zichzelf met veel kunde een aura van wetenschappelijkheid aanmeten.

Visie herverdeling. Thatchers latere inspi- dat bepaalde klassen niet op kosten heeft, en ervoor zorgde dat het land ratie door Hayek en andere leiders van de rest van het land onderhouden weer een tijdlang verder kon. Maar van de klassiek-liberale renaissance moesten worden, was een fascist. we moeten ons geen illusies vormen in de twintigste eeuw, hoeft dan ook Iemand die dacht dat je geen pond omtrent de impact die ze had of de niet verbazen: in essentie betekende kon uitgeven die je niet had, was een bewegingsruimte die haar toegestaan dit alles een terugkeer naar het con- fascist; iemand die wetbrekers aan- werd door de Engelse instituties en cept van de samenleving het overheersende intelals een spontane orde, in lectuele klimaat: niets De obsessie met maatschappelijke Thatchers woorden een vertelt ons beter dan de verzameling van gezincijfers hoe we haar erfe“gezondheid” en “evenwicht” leidt tot het nen. Eind negentiende op vlak van harde totalitair regime uit futuristische doembeelden. nis, eeuw was in de hoofdresultaten, moeten zien. stroom van de politieke Belangrijkst van al is dat filosofie een obsessie met de opvat- pakte, was een fascist. Eigenlijk kwam het aandeel van overheidsuitgaven ting van de samenleving als organisme in al deze reacties van de linkerzijde in het nationaal product bijna niet geboren; in haar aanvankelijke, ruwe eerder de fascistische natuur van de daalde, en dat het belastingsniveau vorm, ging dit gepaard met allerlei linkse beschuldigingsethiek boven: alleen zover verlaagd werd dat belaseugenetische ideeën die we tegen- in het socialisme, net zoals in het tingsontduiking minder aantrekkelijk woordig uiteraard mensonwaardig fascisme, wordt en barbaars vinden. Maar natuurlijk moraal niet door heeft die collectivistische opvatting objectieve stangeen veld geruimd; de verzorgings- daarden of gestaat is evenzeer een totalitaire staat, woonte bepaald, aangezien ze zich tot doel stelt elk maar door wat denkbaar probleem onder de bevol- al of niet in het king op te lossen, en de enige verlich- kraam van een ting die ons gegund is geweest, is dat bepaalde belanenkele van de ruwste methoden uit gengroep past. angst voor historische precedenten Deze basisvastuit het arsenaal van de uiteindelijk stelling moet absolute staat geweerd werden. De men steeds in logische uitkomst van de huidige ob- gedachten housessie met maatschappelijke “gezond- den wanneer heid” en “evenwicht” is een totalitair men de linkse regime zoals we het uit de futuristi- evaluaties van sche doembeelden kennen, en het Thatchers beleid naziregime was, in dat opzicht beke- leest. ken, een soort voorafschaduwing van Maar welke conde toekomstige samenlevingsvorm crete resultaten van de ontwikkelde landen, zoals de wierp het ThatSovjetstaat een blauwdruk vormde cher-tijdperk af? voor hun toekomstige cultuur. That- Men zal moeten cher zag dit als geen ander in, en wist toegeven dat het antwoord ontmoe- zou worden. Veel van de privatisedat de toenmalige trends alleen maar digend is. De puberale oververhitting ring en bezuinigingen waren in feite op (meer) economische en sociale el- van de socialisten en vakbondsleiders meer noodzakelijke dan ideologisch lende konden uitlopen: een terugkeer moet ons niet doen geloven dat het ingegeven stappen; elke regering zou naar de nachtwakersstaat die slechts klassieke liberalisme een grote over- eenvoudigweg om financieel te overde natuurrechten van elke mens ga- winning geboekt heeft; de linkerzijde leven, dezelfde politiek gevoerd moerandeerde en verder de handen thuis zal simpelweg elke aanval, hoe klein ten hebben – ofschoon toegegeven liet, was levensnoodzakelijk, wilden ook, op haar dominantie als een ne- moet worden dat Thatchers politieke Engeland en het westen overleven. derlaag en een groot onrecht opvat- moed zeer handig van pas kwam. De ten. Hiermee bedoel ik niet dat That- weerzin waarmee ze de EU te lijf ging Alleen al het lef hebben om zulke cher geen groot politicus was, maar – en alweer: met haar opvattingen zaken te denken, ging al enkele stap- wel dat de toestand van Engeland en op zich sloeg ze de nagel steeds op pen te ver voor de linkse elite. Toen het westen al te ver gevorderd was de kop – haalde op lange termijn niet Thatcher dan nog eens aan de privi- om nog een echte kentering mogelijk veel meer uit dan een klein uitstel van leges van een nieuwe feodale kaste, te kunnen maken. Thatchers verdien- executie voor Engeland; als we de sinamelijk de vakbonden, wilde raken, ste was vooral dat ze Engeland op een tuatie anno 2013 beschouwen, heeft was het hek van de dam. Ze noemden welbepaald moment van een bijna de episode van Thatcher eigenlijk haar een fascist: iemand die geloofde zekere economische ondergang gered weinig uitgemaakt. Ook de verzor-

4e editie 76e jaargang, 2012-13

49

Visie gingsstaat zelf was in 1990 niet wat een godsgeschenk was: elk mogelijk je “afgebouwd” zou kunnen noemen, probleem dat al lang voor Thatcher en op internationale financiële beslis- bekend was, kan nu op haar afgeschosingen en de rol van het pond, had ze ven worden, en van het label “kapitamede door eigengereidheid van de listisch” voorzien worden. semikeynesiaanse Nigel Lawson uiteindelijk ook bitKeynesianen en socialisten menen dat ter weinig invloed.

de economie een vaste koek is die alleen

Wat in de linkse herverdeeld hoeft te worden. kritieken op Thatcher vooral aan de oppervlakte komt, is ten eerste hun Welke fraaie economische theorieën volledig onbegrip van wat economie ze ook produceren, de economische nu eigenlijk inhoudt, en ten tweede opvatting van de keynesianen en sode volstrekte onwil om de feiten op cialisten komt altijd op de basisaszich te bestuderen. Objectieve we- sumptie neer dat de economie een tenschap bestaat niet voor de linker- vaste koek is die alleen herverdeeld zijde, in die mate zelfs dat niet alleen hoeft te worden. In die economische opinies worden bepaald door de so- opvatting vervult productie geen aan-

ciale klasse die ze koestert, maar de feiten zelf kunnen veranderen afhankelijk van degene die ze beoordeelt.

Aan het adres van Thatcher worden allerlei vage en pietluttige beschuldigingen geuit: ze was degene die de mijnwerkers en de zwakkeren in de maatschappij alle kansen ontnam, ja, zelfs hele sociale klassen de ellende induwde, en dan de dooddoener: ze was, door haar deregulering van de City, mede verantwoordelijk voor de financiële crisis van de jaren tachtig.

De slinksere, meer filosofisch aangelegde leden van de linkse kerk, genre Paul Verhaeghe, voegen er nog aan toe dat Thatcher met haar neoliberale opvattingen de samenleving en sociale banden verwoest heeft. Je krijgt de indruk dat ze voor links eigenlijk

50

LVSV Gent NEOHUMANISME

wijsbare rol. Het is dan ook niet verbazend dat keynesianen niet inzien dat geld weggegooid wordt bij “deficit spending”; als geld niet geproduceerd wordt, kan het volgens hen ook moeilijk verloren gaan. In hetzelfde licht moeten we dan ook het geweeklaag van links zien over de inperking van het profitariaat, het ontslaan van nutteloze mijnwerkers, en de drastische terugschroeving van de macht van de vakbonden. Wanneer de socialisten zeggen dat er een bepaalde klasse mensen was die rijkelijk leefde in de jaren ’70 , en dat na Thatcher niet meer deed, hebben ze volkomen gelijk. Maar het feit dat iemand rijkelijk leeft met andermans belastingsgeld, of gewoon met geld dat de overheid drukte of leende, zegt niets over de

haalbaarheid van zo’n systeem. Als de politie een maffianetwerk oprolt, zullen de leden ervan wellicht ook hun inkomen verliezen, maar betekent dit dat georganiseerde criminaliteit een duurzame of morele levenswijze is?

Het kleinste kind kon in de jaren ’70 zien welke kant Engeland uitging: torenhoge inflatie, een immense staatsschuld, overheidsbedrijven die jaarlijks miljarden ponden verloren. Het hoogste belastingstarief voor een middenklassengezin was tachtig percent: kapitaalvlucht was niet te stuiten, en de industrie takelde vrijwel volledig af in die jaren. En naar feodaal patroon was er inderdaad een zekere klasse die op kosten van de rest van de samenleving vrij van problemen was, maar het vergt toch niet veel economisch inzicht om te begrijpen dat na verloop van tijd de geldstroom voor iedereen zal opdrogen in een dergelijk economisch systeem. Maar links denkt nog altijd dat Thatcher bespaarde voor de lol, of om mensen expliciet te treffen.

Ik geloof dat ik over de werkelijke oorzaak van de financiële crisis, namelijk overheidsinterventie in de markten en een jarenlang doorgevoerd beleid van “gelijke kansen” op de woningmarkt, niet verder moet uitweiden.

Het hoeft dan ook niet te verbazen dat in geen enkele van de negatieve reacties op Thatcher duidelijk gesteld wordt welke maatregelen ze dan precies genomen heeft, en al helemaal niet hoe het Verenigd Koninkrijk er in de zeventiger jaren aan toe was. Hier hebben we te maken met de gebruikelijk linkse desinformatiecampagne: hoe meer mensen tezelfdertijd de feiten negeren, hoe meer ook het grote publiek in de maling genomen kan worden. Hetzelfde geldt voor de beschuldiging die een verontrustend groot aantal mensen tegenwoordig herhalen, namelijk dat het “Thatcherisme” de graaicultuur in de politiek en de sociale vervreemding veroorzaakt heeft. Alweer krijgt men nooit een duidelijke uitleg over hoe de Thatcheriaanse politiek een graaicultuur heeft voortgebracht; voor zover we iets kunnen opmaken uit de tien jaar dat zij de post van premier bekleedde, is het wel dat Thatcher zelf bijzonder zuinig was zowel met de haarzelf toe-

Nikolaas De Jong In Memoriam Margaret Thatcher

Visie

gewezen als met publieke fondsen, en gieke figuur, gedragen door een ideo- een kwestie van tijd was en dat het dat in haar kabinet niet opmerkelijk logische golf en bovendien gesterkt in westen geen reële bedreiging meer meer corruptie was geweest dan in haar gelijk door het manifeste falen kende. Maar tot het aantreden van vroegere kabinetten – Labour of con- van de verzorgingsstaat, zo weinig Gorbatsjov waren er evenwel weinig servatief. Het feit dat Thatcher eco- impact lijkt te hebben gehad op de waarnemers die konden voorzien dat nomisch initiatief –dus “hebzucht” uiteindelijke gang van zaken, kan ons de USSR tien jaar later niet meer zou in socialistische termibestaan, en wat mij betreft Thatcher was een van de belangrijkste nologie- aanmoedigde heeft dit niet zozeer te mawas evenwel genoeg ken met de gebrekkigheid staatslieden van de vorige eeuw, vooral in om een vage link te legvan hun analyses, als met symbolische en filosofische zin gen tussen haar en alle de onstabiele hand van schandalen die na haar Gorbatsjov – die evengoed ambtstermijn losbarstten, zowel in niet meteen optimistisch stemmen. niet de nieuwe leider kon geweest zijn.

Engeland als in het buitenland. Ook We kunnen haar zeker als een na te Machtsverhoudingen tussen demode rijkdom die de Labour-premier volgen voorbeeld zien, maar hoeveel cratische en totalitaire staten worden Tony Blair tijdens zijn ambtstermijn zin dat heeft in een ondergaande niet zozeer door “hard power” als wel vergaarde, werd terechtgewezen als beschaving is een andere vraag. Dit door “soft power” bepaald, door psyeen deel van de Thatcheriaanse erfe- geldt evengoed voor haar rol in de chologische oorlogvoering en door de nis. internationale politiek als voor haar vraag wie wat durft, wie assertiviteit binnenlandse beleid. Vrijheid heeft toont. In de jaren zeventig hadden de Zelfs een heel korte blik op de cijfers maakt eveneens brandhout van de wilde beweringen van mensen zoals Verhaeghe over het desintegrerende effect op sociale structuren dat Thatcher zou gehad hebben; maar die bewering kan men uiteraard ad infinitum blijven verdedigen omdat de ware oorzaken ervan taboe blijven onder de linkse kerk. Sedert de jaren vijftig zien we zowel algemene criminaliteit als jongerendelinquentie gestadig toenemen, en de komst van Thatcher heeft die evolutie niet noemenswaardig versneld. Het enige wat men Thatcher kon verwijten, was dat ze niet meer gedaan heeft om het proces te stoppen, maar dit was moeilijk omdat het samenhing met enkele van de heilige koeien van links: de verzorgingsstaat, “seksuele vrij- historisch altijd samengehangen met Sovjets zich meesters getoond in het heid” (dus scheidingen en eenouder- de vrijheid van een bepaald land of gebruik van soft power: ze hadden gezinnen) en uiteraard de hele enti- gebied, ergo, met de soevereiniteit zowel de linkse intelligentsia in het tlement-cultuur die daarmee gepaard zonder welke vrijheid niet bereikt westen aan hun kant, en de verenigde ging, en die leidde tot een volkomen kan worden. Door dat inzicht werd naties tot een de facto internationaal gebrek aan verantwoordelijkheidszin. Thatcher geleid in haar buitenlandse communistisch propagandaorgaan Die problemen zelf vonden, net zoals politiek, in de eerste plaats natuurlijk herleid; om nog maar te zwijgen over de huidige economische moeilijkhe- tegenover de EU: het had geen zin de hun vertegenwoordiging in het wesden, hun oorsprong in de naoorlogse socialistische dwingelanden in het VK ten via communistische partijen, en verzorgingsstaat, en niet in het neoli- te verdrijven, alleen maar om ze voor de vele economische voordelen die berale tijdperk.

Brusselse bureaucraten in te ruilen. ze konden afdwingen (verscheidene Het kenmerkte ook haar houding te- Oostbloklanden werden in hun laatste Margaret Thatcher was derhalve een genover de USSR, en op dat gebied jaren feitelijk draaiende gehouden op van de belangrijkste staatslieden van was haar verwezenlijking zeer reëel, westers geld; West-Duitsland betaalde vorige eeuw, als niet in bestuurlijke samen met die van president Reagan. de miljarden aan het communistische zin, dan voor in symbolische en filo- Nu we comfortabel achteruit kun- blok in ruil voor gezinsherenigingen sofische zin. Haar ambtstermijn was nen blikken, maken we onszelf graag en beperkte mogelijkheden tot vaeen zwanenzang, niet alleen voor En- wijs dat de “Empire of Evil” om eco- kanties in de DDR. Ook de ontwikkegeland, maar voor Europa als geheel. nomische redenen hoe dan ook ge- ling van de Siberische gasleiding met De bedenking alleen al dat zo’n ener- doemd was om te falen, dat dit maar hulp van Europese bedrijven is een

4e editie 76e jaargang, 2012-13

51

Visie

Nikolaas De Jong In Memoriam Margaret Thatcher

interessant hoofdstuk in de geheime en daarmee haar vrijheid tegen bui- hebben aangetoond in Engeland, geschiedenis van de koude oorlog). tenlandse dreigingen te verdedigen, worden weggelachen in de groeilanDaarom kun je stellen dat het her- in vraag wordt gesteld, en dat zelfver- den. In wisselende mate gaan ook de wonnen zelfvertrouwen en de kracht- dediging agressie is geworden (indien bestuurders van die landen er vanuit dadigheid waarmee de VS en het VK ze van westerse kant komt) en agres- dat groei niet uit economische dynavanaf de jaren ’80 de economische sie zelfverdediging (indien ze van to- miek en individueel initiatief voortzwakheden van de USSR uitbuitten talitaire of islamitische kant komt). vloeit, maar dat het niets meer vereist en haar morele superioriteit in vraag Vooral in de zogenaamde groeilan- dan een alternatieve verdeling van de stelden, van doorslaggevend belang den, maar ook in linkse Europese krin- taart, of anderszins automatisch zal waren in de omverwerping van het gen, wordt Thatcher meer en meer komen. In alle groeilanden (en ook in communisme; Reagan en Thatcher afgedaan als een nazaat van die dode landen die niet of nauwelijks groeien) wisten hoe ze tactieken van de Sov- blanke mannen die in het koloniale wil men niet op de gouden eieren jets in eigen voordeel wachten, maar meteen konden gebruiken.

Zelfverdediging van westerse kant is agressie de gans slachten: rijkelijke sociale voorzieningeworden en agressie van totalitaire of Maar veel lijkt het er algen worden ingevoerd lemaal niet toe te doen; in landen die zulke beislamitische kant is zelfverdediging. nu de invloed en het stedingen helemaal niet prestige van het westen alweer meer tijdperk hun superioriteitsgevoelens kunnen dragen, belastingspercentadan ooit op hun retour zijn, zullen de botvierden op de arme, onderdrukte ges lopen op terwijl de ontwikkelenlessen van Thatcher minder dan ooit gekleurde volkeren: die houding is ty- de economie dat geld dringend nodig serieus genomen worden: eerst heeft perend voor de groeiende minachting heeft; en over het gretig gebruik van het westen zichzelf verraden, en nu waarmee irrationele, de barbarij nog financiële manipulatiemiddelen is verraadt de wereld het westen, uit- niet ontgroeide culturen het rationele al genoeg bekend. Is het toeval dat eindelijk geen verbazende uitkomst. westen beschouwen, en we zouden het precies die landen zijn die grote Thatcher wordt nu als een havik ge- het beter als een waarschuwing be- invloed ondergaan hebben van het zien (ook door een belangrijk segment schouwen voor wat nog komen zal. En “neoliberalisme” dat ook Thatchers van de “Libertarische” stroming) die dan moeten we nog niet over het zui- politiek vormgaf, en die invloed niet zogezegd vele doden in het Midden- ver economische aspect spreken: met verloochend hebben – namelijk TsjeOosten op haar geweten heeft, om- het westen sterft ook het kapitalisme, chië, Polen, en Chili – die nu de grootdat ze meewerkte aan Reagans poli- als westers economisch systeem. ste kans maken op duurzaam econotiek aldaar: het komt erop neer dat Thatchers meest elementaire lessen, misch succes? het recht van het westen om zichzelf die evenwel duidelijk hun geldigheid

52

LVSV Gent NEOHUMANISME

Bleu Fever Part II

Blik op het verleden

4e editie 76e jaargang, 2012-13

53

Verslag LVSV GENT

STELT VOOR

WELKE TOEKOMST VOOR

ISRAEL & PALESTINA? Een debat met Sus van Elzen (ex-knack), Hans Knoop (FJO) en Simon Demeulemeester (Knack)

Debat: verleden en toekomst van het Israëlisch-Palestijns conflict.

Op woensdag 12 maart ontving het LVSV Gent Sus van Elzen en Hans Knoop voor een debat over een immer beladen thema: het conflict Israël-Palestina. Onder leiding van moderator Lawrence Urbain gaven beide sprekers eerst hun achtergrond mee, waarbij Knoop onmiddellijk duidelijk maakte dat hij als jood vanuit zijn opvoeding het zionisme meekreeg, terwijl Sus van Elzen vanuit zijn journalistieke achtergrond meer en meer interesse kreeg in het conflict.

WOE 13 MAART - 20u00 liberaal archief, kramersplein Gent lvsvgent.be

@lvsvgent

Wie het heden wil begrijpen moet vooreerst het verleden snappen; het is dan ook met dit luik dat beide heren hun uiteenzetting aanvatten. Al gauw bleek dat er geen eenduidigheid was over wie nu juist het conflict “begon” en wie de grote schuldige was. Knoop maakte ook een mooie vergelijking door te stellen dat in ‘47, net na het ontstaan van Israël, een unieke kans werd verkeken om met Israël en Palestina naar een soort Benelux project toe te groeien, wat volgens hem werd verhinderd door de Palestijnen.

Maar ook de verschillende oorlogen tussen Israël en haar Arabische buren kwamen uitgebreid aan bod, waarbij beide heren probeerden aan te

54

Filip Batselé

facebook.com/lvsv.gent

LVSV Gent NEOHUMANISME

tonen waar fouten werden gemaakt en wederom debatteerden over de historische draagkracht van bepaalde gebeurtenissen. Kon men spreken van een “ethnic cleansing” van Palestijnen? Wilden de Arabische buurlanden eigenlijk wel vrede? Is Gaza een “openluchtgevangenis”? De sprekers waren het over deze vragen duidelijk oneens, en zelfs de geschiedenis kan geen eenduidige antwoorden geven.

Er werd echter ook naar de toekomst gekeken, waarbij Hans Knoop zich realistisch opstelde. Hij erkende dat een tweestatenoplossing de beste oplossing blijft, maar dat het animo hiervoor in Israël gestaag terugloopt.

Deze ontwikkeling verontrust hem

vooral omdat hij erkent dat, omwille van demografische ontwikkelingen, de Arabieren weldra ook in Israël in de meerderheid zullen zijn. Sus van Elzen bevestigde deze stelling alvast en benadrukte ook dat hij hoopte dat Israël, dat naar zijn mening erg vaak provocerend optreedt, ook actief naar een oplossing helpt zoeken.

Na het debat was er nog tijd voor een geanimeerde vragensessie, waarbij vooral Hans Knoop enkele vragen uit het publiek uitgebreid beantwoordde. Na een geslaagde avond konden we uiteindelijk gezamenlijk naar café Boom Boom, om na te praten met een beker gerstenat.

Verslag

LVSV GENT

STELT VOOR

Auke Leen

ADAM

SMITH: DE KERN EN KRACHT VAN DE

markt-

economie DI 19 MAART - 20u00 liberaal archief, kramersplein Gent lvsvgent.be

@lvsvgent

facebook.com/lvsv.gent

In 2008 gaf Auke Leen, enkele weken na het uitbreken van de financiële crisis, een legendarische lezing bij het LVSV; toen nog op de tijdelijke locatie ‘de Rotonde’ (tussen de Notarisstraat en het Liberaal Archief was LVSV Gent even ‘dakloos’). In het nauwelijks verlichte zaaltje boven het Café gaf hij aan de hand van enkele portretten van de toen voor velen nog obscure denkers een inleiding tot de liberale filosofie. Het is Auke Leen die zo de bekering van ex-politiek secretaris Di-

Auke Leen (NL): Adam Smith en de kern en kracht van de markteconomie

Lawrence Vanhove mitri Van den Meersche van marxist naar liberaal op zijn palmares mag schrijven.

Nu, een ruime vier jaar later, zakte dhr. Leen opnieuw af naar Gent. Wederom gewapend met afbeeldingen (ditmaal 2) gaf hij een inleiding tot het denken van Adam Smith, en breder: een basisinleiding tot de economische wetenschap.

Hij legde uit waarom de arbeidswaarde-theorie (waarop vroege economen zoals Smith zich baseerden, en het fundament van het marxistische denken) fout is. Als je aanneemt dat waarde subjectief is (“Wat de gek er voor zou geven”, aldus Leen) en niet objectief te bepalen d.m.v. de hoeveelheid arbeid die er in kruipt, dan valt ook het marxisme in duigen.

Leen wees op drie stappen die leidden naar welvaart: arbeidsdeling, de grootte van de markt (grotere afzet-

markt maakt specialisatie mogelijk) en het opsparen van kapitaal. Hij legde uit hoe de onzichtbare hand correct dient geïnterpreteerd te worden, en maakte het contrast met het keynesiaanse denken. Terloops had hij het over Keynes’ obsessie voor zijn eigen handen.

Leen toonde ook aan dat het huidige ‘ingrijpende’ overheidsbeleid niet persé zorgt voor een verkorting van de recessie. Hij vergeleek hiervoor de huidige situatie met die van de jaren ‘20 (waar er geen interventie kwam) en maakte de gelijkenis met de jaren ‘30 (waar, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, net zoals nu wél ingegrepen werd).

Deze ondertussen iconische spreker vatte uiteindelijk het ethische aspect van de markt als volgt samen: “als we ruilen moet niemand huilen”. Wederom een geslaagde lezing in dit onevenaarbaar semester.

discussieavond: intellectuele Jonathan Peck eigendom Terwijl de examens met rasse schreden naderen en menig student ten laatste male een bezoek brengt aan de beroemde/beruchte Overpoortstraat, hield LVSV Gent op 24 april de laatste interne van het werkingsjaar, waarbij de keuze deze keer viel op intellectuele eigendomsrechten. Dit thema is één van de splijtzwammen onder liberalen, want is intellectuele eigendom nu positief voor innovatie of niet? Al vlug werden de stellingen op tafel gelegd, waarbij eerst werd doorgeboord over dat utilitarische argument. Ook viel op dat velen eerder sectorgericht dachten, zo kwam de

farmaceutische sector ruim aan bod.

Een aantal aanwezigen leken alvast te opperen dat in deze sector, waar zeer veel geld kruipt in research and development, intellectuele eigendomsrechten wel belangrijk kunnen zijn.

Nadat ook de geschiedenis van het thema eens werd opgerakeld, bleek dat er zeker geen eenstemmigheid aanwezig was. Alhoewel zowat iedereen erkende dat er iets schort aan het huidige systeem, bleek dat het afschaffen van de intellectuele eigendomsrechten voor velen toch nog een stap te ver was.

4e editie 76e jaargang, 2012-13

55

Verslag

Anarchisme, de laatste stap?

I.s.m. het MRI Op dinsdag 16 april hadden we met de vereniging een avond over de (on)wenselijkheid van een staatloze samenleving. We sloegen hiervoor de handen in elkaar met het Murray Rothbard Instituut. De avond bestond uit drie luiken: eerst werd een inleidende lezing geven, vervolgens discussieerden we in kleine groepjes, om af te sluiten met een Q&A in grote groep.

Stijn D’hondt groot wordt dat het zich als een staat gaat gedragen? Waarom is een minarchie minder houdbaar dan een anarchistische samenleving?

Lode en Maarten van het MRI gaven allereerst een uiteenzetting over het anarchokapitalisme (lees: met uitsluiting van andere vormen van anarchie) in het algemeen. Meteen werd het opzet van de avond duidelijk gemaakt: we zouden het niet hebben over de morele fundering van anarchisme, noch zou het een methodologisch debat worden (vragen als “Hoe zit het met gezondheidszorg in een anarchistische samenleving?”, “Hoe gaan we van A naar B?”). Neen, vanavond zou het gaan over de kwestie of anarchie al dan niet mogelijk is.

Het grootste deel van de lezing werd door Maarten verzorgd, die hierbij enkele discussiepunten naar voren schoof. Vragen stellen over de wenselijkheid van een systeem, betekent meteen vragen stellen over de houdbaarheid en stabiliteit ervan. Is anarchie stabiel? Wat als bedrijf x zodanig

Maarten verklaarde dat het instrument van democratie een inherente neiging tot overheidsexpansie in zich heeft: wie opkomt moet het altijd beter doen dan de andere. Politiek inschakelen om collectieve actieproblemen op te lossen creëert namelijk op zijn beurt collectieve actieproblemen.

De politicus wil niet zomaar iedereen bevoordelen met zijn beleid, maar vooral zijn electoraat – dat hem herverkiest. Om zich te onderscheiden van zijn tegenstander moet hij dus niet alleen beleid aanbieden dat iedereen ten goede komt, maar vooral ook zijn eigen kiezers. Dit impliceert dat men per opbod steeds meer publieke middelen de deur zal uitsmijten, en dus het overheidsbeslag zal verhogen. Dezelfde neiging is er volgens hem niet in een anarchistische samenleving, althans tot het tegendeel bewezen is.

Na een 40-tal minuten werd de groep gesplitst in een viertal kleinere groepjes om te discussiëren over de wenselijkheid van anarchie. In feite was het de bedoeling om de discussies niet binnen de groepjes zelf op te lossen, doch wel om binnen elk groepje een drietal vragen te noteren om in grote groep te bespreken. Dit bleek een geslaagd concept te zijn, gelet op de discussie die nadien in de grote groep losbarstte.

Twee van de drie vragen uit ons groepje werden beantwoord in grote groep.

Opvallend in heel deze discussie is het grotendeels hypothetisch karakter: anarchie is nog niet echt getest op zijn merites. Toch bestaan er voor mij enkele onmogelijk oplosbare bezwaren die van mij allicht niet snel een anarchist zullen maken. Ik geloof bvb. niet in de vooronderstelling van een übermensch die altijd op alles voorzien is; dit is volgens mij wel iets waar een anarchie impliciet van uitgaat. Het blijft een leuke denkoefening, maar ik ben er persoonlijk niet anarchistischer van geworden. Jij wel?

Word lid en geniet van de vele voordelen!

Een lidmaatschap kost je slechts €5 en dan geniet je van voordelen als gratis deelname aan alle activiteiten, een prachtige korting van 15% bij aankoop van boeken bij Paard van Troje en nieuw vanaf dit jaar: dit magazine “Neohumanisme” vier maal per jaar gratis in je bus!

56

LVSV Gent NEOHUMANISME

LVSV Gent partysquad, reporting!

Verslag

Naast de lezingen, debatten en discussies is er in het LVSV ook altijd plaats voor enkele studentikoze activieiten. Activiteitenverantwoordelijke Maxim geeft hier het verslag van het 2e semester.

Maxim Tylleman Bierbowling

Cantus

LVSV Gent goes Berlin

Om het eerste LVSV-semester van dit academiejaar feestelijk af te sluiten, organiseerden we op zes december een bierbowling. Dit jaar ging het echter om een speciale editie vermits het deze keer om ‘sinterklaasbierbowling’ ging, 6 december weetuwel… Veel veranderde dit echter niet aan het concept van de avond: bowlen en bier drinken. Deze keer kregen we echter naast dit zeer gesmaakte vertier een bezoekje van Sinterklaas, die eerder die dag samen met twee behulpzame zwarte pieten uit het bestuur reclame had gemaakt voor private solidariteit in onze Arteveldestad. Net als op de quiz- en streekbierenavond enkele weken eerder hebben de liberale yuppies zich ook op deze avond voortreffelijk geamuseerd; Fabrizio heeft veel pintjes moeten tappen en sommigen slaagden er dan ook alsmaar moeilijker in om een kegel te raken, laat staan een strike te gooien. Na afloop trokken we naar ons stamcafé, de Boom Boom, waar we nog enige tijd nakaartten.

Een andere jaarlijkse afspraak is natuurlijk de cantus, die dit jaar opnieuw eind februari plaatsvond, ditmaal in de ‘Canard Bizard’. Vermits tradities er zijn om in ere gehouden te worden combineerde ook dit jaar de immer sympathieke Hans Pijpelink de functies van cantor en zedenmeester, waarvoor dank! De avond werd ingezet met ‘de vlag’ en zoals het hoort vloeide het bier rijkelijk en werd de één al wat meer ‘geviseerd’ dan de ander – maar dit neemt niet weg dat we een erg leuke, memorabele avond beleefden.

Bestemming van onze jaarlijkse reis was dit jaar Berlijn. Donderdagavond laat stapten we de bus op zodat we vanaf vrijdagochtend 15 maart de Berlijnse hoofdstad konden ontdekken. Er werd even geprobeerd om met de hele groep samen te blijven maar vermits we dit jaar met een wel erg grote groep waren (een 60-tal LVSV’ers) besloten we nogal snel dat het beter was om in groepjes op stap te gaan. Niet iedereen heeft dus dezelfde toeristische attracties bezocht, maar op de menukaart van de meerderheid stonden toch enkele gemeenschappelijke bezoeken zoals aan het Joodse museum, het DDR-museum, de Brandenburger Tor, Checkpoint Charlie en het herdenkingsmonument van de Berlijnse Muur. Cultureel is Berlijn echt de moeite maar mijn persoonlijk hoogtepunt van de reis – en ik vermoed dat ik daarmee niet de enige ben – was toch wel het restaurantbezoek vrijdagavond; we tafelden met de hele groep in het “Hofbraühaus” alwaar er een live-optreden was waarbij allerlei bekende liedjes de revue passeerden zodat er enthousiast werd meegezongen en de sfeer er dan ook dik in zat!

Foto’s: zie pagina 59.

Liberaal Vlaams StudentenVGent,erbond est. 1930 4e editie 76e jaargang, 2012-13

57

Column De tsjeven, wie gelooft die mensen nog?

Stijn D’hondt

Hoofdredacteur Neohumanisme LVSV Gent “You would call upon them to fight? They believe in nothing. They answer to no one.” – Aragorn in ‘The Lord of the rings: The Return of the King’.

Het kan verkeren. Ook voor onze kameraden, de tsjeven.

Vroeger de ene absolute meerderheid na de andere, thans met het hoofd net boven de 10% op federaal niveau. De oude krokodillen moeten volgens mij ergens rond een moeras zitten mijmeren en terugdenken aan de glorietijden van weleer. De vraag is natuurlijk, is de doctrine van God op aarde van het strijdtoneel verdwenen? Heeft de Entzauberung der Welt de afschaffing van tsjevenstreken met zich meegebracht? Helaas, pindakaas: ik meen van niet. Nee, tsjeverij is in werkelijkheid alomtegenwoordig.

Maar dat hoeft niet te verbazen. Laat mij allereerst beginnen met het begrip Christendemocratie te definiëren. Een simpele taak, op het eerste zicht: leeft zoals Christus het wilde!

Maar welke lading dekt dat nu precies? Hier bevinden we ons reeds op een vager pad. Ergens komt de bijbel in beeld. We kunnen uit verschillende passages enkele inherente waarden extraheren, zoals solidariteit en naastenliefde. Vertaald naar hedendaags beleid, leidt dit echter tot een dwaalspoor. In het politiek spectrum wordt de politieke tsjevenideologie vertaald als ‘centrum links tot centrum rechts’. We kunnen de kat dus nooit een kat noemen, want de kat is naamloos.

In de praktijk heeft dit enkele nefaste gevolgen. Alle mensen die vatbaar zijn voor lege parafrases en containerbegrippen zijn potentieel kiesvee voor de tsjeven. In deze context zou je tsjeverij kunnen aflijnen als de problemen oplossen wanneer ze zich stellen, maar ze ook creëren wanneer ze zich niet stellen.

Ja, deze ideologische neutraliteit indachtig moet ik toch altijd lachen wanneer onze collega’s van CDS (no offense) activiteiten organiseren over ideologische herbronning. Ik kan me ten eerste levendig voorstellen dat men nooit een

58

LVSV Gent NEOHUMANISME

teveel aan dergelijke activiteiten kan hebben. Immers, de christendemocratie is als het ware ondefinieerbaar en pogingen om het te definiëren lijken dan ook grotendeels in vain.

Toch voelt men steeds weer de nood om een blauwdruk te maken over wat de tsjeven nu precies denken over de index, abortus, euthanasie, de gezondheidszorg, de EU, etc. Iets zegt me dat standpunten vastgelegd worden door telkens in kleine groepjes een discussie te starten en de finale uitkomst te laten beslissen door het gooien van een dobbelsteen – wat meteen ook het gebrek aan definieerbaarheid zou verklaren.

En zo kom ik tot de hoofdvaststelling van mijn bescheiden stukje satire: de ondefinieerbare ideologie van de tsjeven heeft zich gewoon getransponeerd van de tsjevenpartij naar de Belgische politiek: we’re all tsjeven now. De lege spreuken komen thans uit de lucht gevallen. Wie kent de bekende VLD-slagzin “Vrijheid, maar verantwoordelijkheid!” nu niet? Of wat dacht je van “Eerst de mensen, niet de winst!”? De CD&V vat het met haar eigen motto ook treffend samen: “Iedereen inbegrepen!” (lees: wie alles zegt, zegt tegelijk ook niets – niet te verwarren met de studierichting politieke wetenschappen, waar men ook tegelijk alles en niets leert, nvdr.).

Kortom: tsjeverij is tevens impliciet aanwezig bij mensen die zichzelf niet als tsjeef outen. Ik denk bvb. aan een niet nader genoemde studentenconferentie waar men de conclusie maakte dat landbouwsubsidies een slechte zaak zijn, doch daar meteen een vraagteken bij plaatste: waarin kunnen we het vrijgekomen geld dan wél investeren?

Contradictorisch genoeg zijn de vrome tsjeven van weleer getransformeerd in een factie die in niets gelooft; een factie die mettertijd onderhuids is gegroeid over de originele politieke breuklijnen heen. De religieuze believers zijn de ideologische heidenen geworden.

LVSV Gent goes Berlin

Blik op het verleden

4e editie 76e jaargang, 2012-13

59