επιχειρείν - Νοέμβριος 2022 by Larissanet Online Newspaper

επιχειρείν Νοέμβριος 2022 - www.larissanet.gr

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ LARISSANET

Κώστας Σκρέκας

Σοφία Κουνενάκη Εφραίμογλου

Αυξάνουμε τον ρυθμό συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα

Μονόδρομος για τις επιχειρήσεις η βιώσιμη ανάπτυξη

Ελευθέριος Σαΐτης

Νοικοκυροσύνη και ανθρωπιά Πρωτιά στην εξαγωγή κομπόστας για την Ελλάδα

ΑΛEΞΗΣ ΧΑΡIΤΣΗΣ

ΑΠΟΚΛΕΙΣΜEΝΗ Η ΠΕΡΙΦEΡΕΙΑ ΑΠO ΤΟΥΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟYΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟYΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΑΜΕIΟ ΑΝAΚΑΜΨΗΣ

FW 22/23 70 χρόνια τώρα “υφαίνουμε” την κληρονομιά και τις κλασικές αξίες μας μαζί με τις πιο μοντέρνες τάσεις για να δημιουργήσουμε ανεπανάληπτες συλλογές χαλιών. Με έμπνευση τα φυσικά υλικά, την τέχνη και την αρχιτεκτονική, τα χρώματα και τις φόρμες του κόσμου γύρω μας, η νέα collection FW 22/23 φέρνει στον χώρο σας τα πιο ξεχωριστά σχέδια, από κλασικά μηχανής μέχρι μοντέρνα χειροποίητα.

www.biokarpet.gr

editorial

Η ενεργειακή κρίση θα δοκιμάσει το φετινό χειμώνα τις αντοχές των χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και όλης της Γηραιάς Ηπείρου. Σε συνδυασμό με τη συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία, τον πληθωρισμό που σαρώνει την Ευρώπη, τη ραγδαία αύξηση των επιτοκίων και τις ανατιμήσεις που «αδειάζουν» το καλάθι της νοικοκυράς οι κυβερνήσεις καλούνται να βρουν τη «χρυσή» τομή για να μην παγώσουν και να μην πεινάσουν οι λαοί. Στο παζλ της κρίσης προστίθενται η κλιματική αλλαγή και η πανδημία. Οι χώρες προσπαθούν να θωρακιστούν υπό την απειλή ενός εξαιρετικά κρύου και ακριβού χειμώνα. Σε μία κρίσιμη περίοδο η Ευρώπη δείχνει να αναζητά τις νέες πολιτικές ισορροπίες, με τη Γαλλία και τη Γερμανία να δίνουν τον τόνο, το βορά της Ευρώπης να «τουρτουρίζει» και το νότο να δείχνει, έστω και για μια φορά, μικρότερη ανησυχία, εξαιτίας και των κλιματολογικών συνθηκών. Στη Βρετανία οι εναλλαγές στον πρωθυπουργικό θώκο δεν επιτρέπουν εφησυχασμό και στην Ιταλία ο πληθωρισμός προκαλεί ισχυρούς πονοκεφάλους στη νέα ακροδεξιά κυβέρνηση. Η Ρωσία εκτός από ρυθμιστής της στρόφυγγας του φυσικού αερίου, «παγώνει» και τη συμφωνία εξαγωγής αγροτικών προϊόντων από τα λιμάνια της Ουκρανίας. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση εξακολουθεί να λαμβάνει ακριβά μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, αλλά δεν επαρκούν όπως επισημαίνουν εκπρόσωποι φορέων που ζητούν άλλες πολιτικές εκτός των επιδοτήσεων. Οι επιδοτήσεις θα συνεχιστούν για λίγους μήνες ακόμη καθώς η χώρα μας έχει εισέλθει και επίσημα σε προεκλογική τροχιά. Το τίμημα ωστόσο παραμένει βαρύ, παρά τις όποιες διαβεβαιώσεις ότι δεν θα υπάρξει δημοσιονομικό κενό και νέες περιπέτειες για την εύθραυστη οικονομία μας. Σ΄αυτό το δύσκολο παζλ οι επιχειρηματίες καλούνται αφενός να αντέξουν και αφετέρου να ανταποκριθούν σε ένα δυσμενές περιβάλλον, ατενίζοντας με αισιοδοξία την επόμενη μέρα και τη μετάβασή τους στην ψηφιακή και πράσινη εποχή. Με θυσίες, καινοτόμες ιδέες και προϊόντα επιχειρούν να ξεπεράσουν τον ύφαλο της ύφεσης και να κερδίσουν το στοίχημα της υψηλής ανταγωνιστικότητας και της ομαλής λειτουργίας της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων. Στην εποχή μας, οι κυβερνήσεις έχοντας στη φαρέτρα τους την τεχνολογία αιχμής, μπορούν να ανταποκριθούν σε κάθε κρίση και να δώσουν λύσεις για όλα και για όλους (ενέργεια, πανδημία, επισιτιστική κρίση κ.ά.) με συνέργειες και αλληλεγγύη χωρίς σύνορα αρκεί να έχουν την πολιτική βούληση να το επιλέξουν. Aς το τολμήσουν για να μην κλείσουν οι ενεργοβόρες βιομηχανίες, επιχειρήσεις και βιοτεχνίες, να μην «παγώσουν» τα σπίτια και να μην λείψουν τα είδη πρώτης ανάγκης από καμία οικογένεια. Ας πρυτανεύσει η ανθρωπιά. Αυτό είναι το στοίχημα της εποχής μας. Οι επιχειρηματίες και οι επιστήμονες έχουν αποδείξει πως μπορούν, οι κυβερνήσεις θα τα καταφέρουν;

Του Χρήστου Μπεχλιβάνου bechlivanos@larissanet.gr

editorial

Το στοίχημα της εποχής μας

Ειδική έκδοση της larissanet ISSN: 2654-0398

Εκδότης – Διευθυντής: Χρήστος Μπεχλιβάνος Υπεύθυνη διαφήμισης: Σπυριδούλα Μέμτσα Σχεδιασμός: Aτελιέ larissanet ΕΚΤΥΠΩΣΗ: SYKARIS GRAPH Γραφεία: Παπακυριαζή 53, TK 41222, Λάρισα T: 2410 670 588 • 2410 256 381 U: www.larissanet.gr • Ε: info@larissanet.gr Γραφείο Αθηνών: Bασ. Σοφίας 10, TK 10674 Αθήνα Τ: 210 7240400

επιχειρείν 2022

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

«Lord Byron», Περιφερειακά Προγράμματα ΕΣΠΑ 2021-2027, Ελευθέριος Σαΐτης, Σοφία Κουνενάκη Εφραίμογλου, Κέντρο Διά Βίου Μάθησης ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ, Κωνσταντίνος Γουργιώτης, Χριστίνα – Μαρία Κοντογιάννη, Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου «ΖΑΓΟΡΙΝ», Κeller Williams One.

Άρθρα: Κώστας Σκρέκας, Αλέξης Χαρίτσης, Κώστας Καραμανλής, Φίλιππος Σαχινίδης, Γιώργος Γιωργαντάς, Αλέξης Νικολαΐδης, Γεώργιος Καρανίκας, Βασίλης Κορκίδης, Αθανάσιος Συριανός, Γιώργος Ρουπακιάς, Αθανάσιος Νασιακόπουλος, Νίκος Παπαγεωργίου, Γιώργος Χατζής, Χαράλαμπος, Παπαδόπουλος, Αστέριος Νάκας, Κωνσταντίνος Κολοβός, Αθανάσιος Τσακίρης, Θεοφάνης Γέμτος, Χρήστος Τσαντήλας, Αναστάσιος Γούσιος.

*Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις της larissanet.

Συνεντεύξεις – Παρουσιάσεις: Βραβείο Φιλελληνισμού

Διανέμεται δωρεάν μαζί με την εφημερίδα larissanet

Φωτογραφία εξωφύλλου: Βάνια Τλούπα Φωτογραφίες: Eurokinissi, larissanet

άρθρο

Αυξάνουμε ραγδαία τον ρυθμό συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα Η Κυβέρνηση Μητσοτάκη αναπτύσσει την ενεργειακή της πολιτική σε δυο άξονες: Πρώτον, αντιμετωπίζει την πρωτοφανή ενεργειακή κρίση που σαρώνει την Ευρώπη, ως αποτέλεσμα της απαράδεκτης εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία με προτεραιότητά της την προστασία των Ελλήνων καταναλωτών και την επίτευξη της ενεργειακής επάρκειας και δεύτερον αλλάζει δραστικά το ενεργειακό μείγμα της χώρας, με την ραγδαία αύξηση του ποσοστού συμβολής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) σε αυτό.

Τ Tου Κώστα Σκρέκα

Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας

επιχειρείν 2022

α τελευταία τρία χρόνια έχουμε πενταπλασιάσει τους ρυθμούς εγκατάστασης των ΑΠΕ ανά την επικράτεια, με αποτέλεσμα να είμαστε σήμερα η 8η χώρα στον κόσμο σε ρυθμό εισόδου των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα. Μάλιστα στις 7 Οκτωβρίου, όπως έχει πει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, πετύχαμε να καλύψουμε ολόκληρη την ανάγκη για ηλεκτρικό ρεύμα πανελλαδικά επί 5 ώρες, αποκλειστικά και μόνον με ηλεκτρική ενέργεια που παρήχθη από Ανανεώσιμες Πηγές. Αναπτύσσουμε τις ΑΠΕ ισόρροπα, ενισχύοντας παράλληλα μεμονωμένους καταναλωτές αλλά και τη βιομηχανία στην εγκατάσταση τέτοιων μονάδων. Ως προς τα μικρά έργα, η Κυβέρνησή μας κάνει πράξη για πρώτη φορά την ενεργειακή Δημοκρατία, καθώς δημιουργεί ειδικό χώρο 2,5 γιγαβάτ σε όλη την Ελλάδα, που αφορά σε 250.000 μικρά φωτοβολταϊκά μέχρι 10 κιλοβάτ σε στέγες κατοικιών, επιχειρήσεων και αγροτικών εκμεταλλεύσεων, που θα καταναλώνουν τη δική τους ενέργεια με σχεδόν μηδενικό κόστος, όπως εξήγγειλε πρόσφατα στην ΔΕΘ ο Πρωθυπουργός. Η επιτυχημένη οικονομική πολιτική της Κυβέρνησης Μητσοτάκη, δημιούργησε νέα δεδομένα και στον τομέα των ΑΠΕ, τα οποία το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αξιοποιεί. Εκτός από τα μικρά έργα ΑΠΕ που εισάγουν στη ζωή μας την ενεργειακή Δημοκρατία, βρίσκεται σε εξέλιξη και σειρά μεγαλύτερων έργων, λόγω της συγκυρίας που επιβάλει η ενεργειακή κρίση από τη μια και η έκρηξη του επενδυτικού ενδιαφέροντος για ΑΠΕ από την άλλη. Ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος για την απορρόφηση κατά το δυνατόν περισσότερων ΑΠΕ στο μέλλον αυξά-

νεται ταχέως κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών μέσω των επενδύσεων που γίνονται για τις διασυνδέσεις νησιών και την ενίσχυση του υφιστάμενου δικτύου στην ηπειρωτική Ελλάδα. Είναι εξαιτίας αυτών των εξελίξεων που η Κυβέρνηση κάνει λόγο για δυνατότητα απορρόφησης 24- 25 GW ΑΠΕ έως το 2030. Σε αυτό το πλαίσιο ήδη ετοιμάζουμε νομοθετική πρωτοβουλία για την αυστηροποίηση των χρόνων που οι επενδυτές θα έχουν στην κατοχή τους τον ηλεκτρικό χώρο προκειμένου να εξασφαλίσουμε ταχύτατα τους στόχους ενεργειακής απεξάρτησης από ορυκτά καύσιμα. Κριτήριο είναι και η γεωγραφική διασπορά, ώστε να υπάρχουν μονάδες ΑΠΕ σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα και να διαμοιραστεί ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος. Ειδικότερα, μεριμνούμε για περιοχές όπου συντελείται απολιγνιτοποίηση, καθώς τα μεγάλα έργα έχουν ανταποδοτικά οφέλη κι αποφέρουν έσοδα για τις τοπικές κοινωνίες. Ακόμα, σκοπός της Κυβέρνησης είναι να βοηθήσει τη βιομηχανία για πρόσβαση σε ανταγωνιστικές τιμές ενέργειας μέσω διμερών συμβολαίων αγοραπωλησίας ηλεκτικής ενέργειας (PPA) με μονάδες ΑΠΕ και να συνδυάσει έργα ΑΠΕ με αποθήκευση για την βέλτιστη διαχείριση της παραγόμενης πράσινης ενέργειας. Τέλος, στηρίζουμε και προωθούμε τις ενεργειακές κοινότητες στη Δυτική Μακεδονία και σε άλλες περιοχές, σε συνεργασία με την Αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού, δίνοντας προτεραιότητα σε όλη την κλίμακα του επενδυτικού ενδιαφέροντος. Αυτό βεβαίως δεν αλλάζει την επιταγή της συγκυρίας για μεγιστοποίηση της παραγωγής ενέργειας μέσω ΑΠΕ λόγω του ενεργειακού πολέμου στην Ευρώπη, άρα πρόταξη των ώριμων μεγάλων έργων.

Συσκευάζουμε την κάθε σας ιδέα! ΑΜΕΣΗ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ | ΥΨΗΛΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Είμαστε από τις πιο ευέλικτες παραγωγικές μονάδες στην Ελλάδα και καταφέρνουμε να ανταποκριθούμε στον ρυθμό παραδόσεων που επιθυμεί ο κάθε πελάτης μας.

Οι εκτυπωτικές μας μηχανές είναι σύγχρονες δίνοντας ενα υψηλης αισθητικής αποτέλεσμα και προσφέροντας μια τέλεια εικόνα για τα προϊόντα σας στο ράφι.

Όλα μας τα προϊόντα είναι φιλικά προς το περιβάλλον. Κατασκευάζονται από 100% ανακυκλώσιμα υλικά. Ελεγχονται και πιστοποιούνται σε ένα άριστα οργανωμένο τμήμα ποιοτικού ελεγχου.

180 χλμ. Π.Ε.Ο. Λάρισας -Bόλου, Τ.Κ. 41500 / Τηλ: 2410 951140 - 1 / 2410 951142

Κορυφαίες καθηµερινές στιγµές µε θέα την γέφυρα του Αλκαζάρ, το ποτάµι της πόλης και το συµβολικό γλυπτό άλογο χαρίζει το FRANKLIN COFFEE HOUSE στον κόµβο του Αγίου Αχιλλίου µε την απόλαυση ενός καταπληκτικού καφέ, πολλών εδεσµάτων και... pizza. Εδώ κάθε µέρα, κάθε ώρα είναι µια µικρή γιορτή. Ένα ιδανικό στέκι για όλους…

στον κόμβο του Αγίου Αχιλλίου στη Λάρισα • Delivery όλες τις μέρες (και τις Κυριακές) από 8:00 – 14:00 • ∆ιάθεση κουπονιών, στους 6 καφέδες ο 7ος δωρεάν • Kάθε πρωί 6:30-8:30 δωρεάν κουλούρι μαζί με τον καφέ

Franklin Coffee House, κόμβος Αγ. Αχιλλίου Ι Τσιόγκα Τάκη 1 I Λάρισα 412 22 I Tηλ. 2410 254004

άρθρο

Αποκλεισμένη η περιφέρεια από τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς για το Ταμείο Ανάκαμψης Προ των πυλών της νέας διεθνούς ύφεσης στην οικονομία, με όλες τις εκτιμήσεις οικονομικών αναλυτών να συγκλίνουν ότι η κρίση δεν θα είναι προσωρινή, η χώρα μας βρίσκεται ανοχύρωτη και ευάλωτη στην δίνη της έκρηξης του πληθωρισμού, της ακρίβειας και των ιλιγγιωδών αυξήσεων στην ενέργεια. Αδύναμος κρίκος σε αυτές τις δυσμενείς εξελίξεις που βρίσκονται μπροστά μας είναι η περιφέρεια.

ι αιτίες πολλές: η μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών λόγω του υπέρογκου ενεργειακού κόστους και των ανατιμήσεων σε είδη πρώτης ανάγκης, η καθήλωση των εισοδημάτων που φέρνουν τη χώρα μας στη 2η χειρότερη θέση στην ΕΕ των 27 ως προς το κατά κεφαλήν εισόδημα, η έκρηξη του κόστους της αγροτικής παραγωγής παράλληλα με την πτώση τιμών των αγροτικών προϊόντων, που δημιουργούν συνθήκες οικονομικής ασφυξίας στην αγροτοπαραγωγική βάση, συνιστούν μια βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια της πραγματικής οικονομίας στην περιφέρεια. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη πώς απαντά σε όλα αυτά; Συνεχίζει ακάθεκτη τον άδικο και αναποτελεσματικό τρόπο καταβολής των ενισχύσεων και την εμμονή στην επιδότηση της αισχροκέρδειας των καρτέλ στην ενέργεια, πλήττοντας βάναυσα την πραγματική οικονομία και θέτοντας τα δημόσια οικονομικά σε νέα διακινδύνευση. Τα πρόσφατα επίσημα στοιχεία είναι δυστυχώς αμείλικτα. Ο πληθωρισμός κατάγραψε νέο άλμα 12% τον Σεπτέμβριο και έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο από το 1993, η ΑΑΔΕ και η Τράπεζα της Ελλάδος μιλούν για εκτόξευση του ιδιωτικού χρέους στα 365 δισ., η τελευταία έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ καταγράφει ότι μία στις τρεις επιχειρήσεις έχουν ταμειακά διαθέσιμα για λιγότερο από μήνα, ενώ σύμφωνα με το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ το 71% των εργαζομένων ιδιωτικού τομέα δηλώνει ότι έχει οδηγηθεί σε περιορισμό δαπανών για βασικά αγαθά διατροφής. Σε αυτό το ζοφερό πλαίσιο, η μεγάλη ευκαιρία που συνιστά το Ταμείο Ανάκαμψης για την στήριξη της πραγματικής οικονομίας αποτελεί και για την περιφέρεια μία ακόμη χαμένη ευκαιρία. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει αποτύχει τόσο διαχειριστικά (μόλις 2% είναι η πραγματική απορρόφηση μέχρι τις 31 Αυγούστου του 2022 των συνολικών πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης που είναι διαθέσιμοι στη χώρα μας!), αλλά και ακόμα περισσότερο ως προς την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων, καθώς μεγάλα πεδία έχουν μείνει εκτός σχεδιασμού. Η ενίσχυση μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η στήριξη της περιφερειακής ανάπτυξης, η αγροτική ανάπτυξη, η αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, είναι μερικά μόνο παραδείγματα. Παράλληλα η κυβέρνηση παραδίδει τα «κλειδιά» των κονδυλίων του Τ.Α. στις συστημικές τράπεζες, τη στιγμή που η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρηματιών και επαγγελματιών δεν έχουν καμία πρόσβαση σε αυτές. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα πρώτα 455 εκατ. από τα 12,8 δισ. των χαμηλότοκων δανείων θα πάνε σε μόλις 13 μεγάλους επιχειρηματικούς

επιχειρείν 2022

Γράφει ο Αλέξης Χαρίτσης

Βουλευτής Μεσσηνίας, Τομεάρχης Ανάπτυξης και Επενδύσεων ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

ομίλους. Ταυτόχρονα αρνείται πεισματικά να χρησιμοποιήσει το εργαλείο που λέγεται Αναπτυξιακή Τράπεζα και ίδρυσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2019, με μια πολύ συγκεκριμένη και σοβαρή αποστολή: την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού που αφήνουν οι εμπορικές τράπεζες. Αυτό το επιτυγχάνει με δύο βασικούς τρόπους: • Καθιστά τη δανειοδότηση πιο ευνοϊκή για τους δανειολήπτες, π.χ. δεν απαιτούνται εμπράγματες εξασφαλίσεις (υποθήκες, προσημειώσεις), μειώνεται το επιτόκιο δανεισμού κ.λπ. • Μειώνει το ρίσκο των εμπορικών τραπεζών κι έτσι κινητοποιούνται τραπεζικά κεφάλαια που αλλιώς δεν θα αξιοποιούνταν. Αποτέλεσμα αυτών των δυνατοτήτων της Αναπτυξιακής Τράπεζας είναι να αυξάνεται η περίμετρος αυτών που τελικά έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Αυτό γίνεται σήμερα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Για την κυβέρνηση Μητσοτάκη όμως όλα αυτά δεν έχουν καμία σημασία. Στη δική της αντίληψη, το Ταμείο Ανάκαμψης είναι ένας μηχανισμός ενίσχυσης συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων και αναπαραγωγής των δομικών στρεβλώσεων του ελληνικού παραγωγικού μοντέλου. Στον αντίποδα όλων των παραπάνω, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ παρουσίασε στην ΔΕΘ ένα κυβερνητικό πρόγραμμα 6 εθνικών προτεραιοτήτων, ρεαλιστικό και κοστολογημένο, για την αντιμετώπιση των αλλεπάλληλων κρίσεων που απειλούν την κοινωνική συνοχή. Ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει τον αναγκαίο ανασχεδιασμό για την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ. Ένα πρόγραμμα που σε πλήρη αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σήμερα, έχει στον πυρήνα του τον δημόσιο σχεδιασμό, την κοινωνική λογοδοσία και την ολοκληρωμένη εθνική αναπτυξιακή στρατηγική, στοχεύοντας σε ένα νέο, κοινωνικά δίκαιο και οικονομικά βιώσιμο, παραγωγικό υπόδειγμα.

CMY

άρθρο

Βήμα-βήμα για μια Ελλάδα που αξίζει και μπορεί Όταν πριν από τρία χρόνια οι πολίτες έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στη Νέα Δημοκρατία και τον Κυριάκο Μητσοτάκη, καταρτίσαμε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα έργων ύψους 13 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο πρόγραμμα έργων στη χώρα από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τότε κάποιοι δεν πίστευαν ότι το πρόγραμμα αυτό θα προχωρήσει. Και όμως. Βήμα - βήμα, με σχέδιο και προσήλωση υλοποιούμε το σχέδιο αυτό.

χουμε δημοπρατήσει έργα 10 δισ. και από αυτά έχουμε συμβασιοποιήσει τα 4,6 δισ., που σημαίνει ότι τα έργα αυτά ήδη υλοποιούνται. Δεν έχει ξανασυμβεί στη χώρα μας να συμβασιοποιηθούν τόσα πολλά έργα σε τόσο λίγο χρόνο. Τα πρώτα αποτελέσματα της προσπάθειάς μας είναι ήδη ορατά. Γιατί τα έργα υποδομών έχουν ισχυρό μέρισμα ανάπτυξης. Δημιουργούν εκτεταμένη μόχλευση κεφαλαίων και ενεργοποιούν όλο το φάσμα της οικονομικής δραστηριότητας. Έτσι, λειτουργούν ως πολλαπλασιαστής του ρυθμού ανάπτυξης της εθνικής μας οικονομίας, με άμεσο θετικό αντίκτυπο σε ολόκληρη την κοινωνία. Τονώνουν τις τοπικές οικονομίες άμεσα, αλλά θέτουν τις προϋποθέσεις και για μακροχρόνια περιφερειακή ανάπτυξη. Προσελκύουν σοβαρούς ξένους επενδυτές, που τοποθετούνται στρατηγικά και όχι ευκαιριακά στη χώρα μας. Και βέβαια, αξιοποιούν τα κονδύλια και τις τεράστιες δυνατότητες που μας δίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αξιοποιούν, δηλαδή, τον μόνο ασφαλή για την πατρίδα μας δρόμο, τον δρόμο που η δική μας παράταξη φρόντισε να διασφαλίσει για την Ελλάδα. Τον δρόμο της Ευρώπης. Με αυτά τα δεδομένα, είναι επόμενο ότι ο κατασκευαστικός κλάδος πρωταγωνιστεί πλέον στο λεγόμενο brain gain, στην εθνική μας προσπάθεια δηλαδή να επιστρέψουν στην χώρα μας νέοι Έλληνες επιστήμονες με δυνατά μυαλά, που αναγκάστηκαν να φύγουν στο εξωτερικό τα προηγούμενα χρόνια. Τα έργα υποδομών, δημόσια και ιδιωτικά, σημαίνουν χιλιάδες νέες και καλά αμειβόμενες θέσεις απασχόλησης, τόσο για επιστημονικό όσο και για τεχνικό προσωπικό. Μόνο στη Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας, το μεγαλύτερο δημόσιο έργο σήμερα, έχουν δημιουργηθεί 5.000 νέες θέσεις εργασίας. Το πρόγραμμα έργων που έχουμε σχεδιάσει και εφαρμόζουμε υπηρετεί όμως και έναν μακροπρόθεσμο και ευρύτερο στόχο: Να αποτελέσει τη βάση για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, ώστε η Ελλάδα να γίνει κόμβος υποδομών και μεταφορών, αλλά και ενεργειακός κόμβος. Γιατί η χώρα μας μπορεί και αξίζει πολλά περισσότερα. Για παράδειγμα τα σιδηροδρομικά έργα: Υλοποιούμε το μεγα-

επιχειρείν 2022

Γράφει ο Κώστας Καραμανλής

Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών

λύτερο πακέτο σιδηροδρομικών έργων που έχει γίνει ποτέ στην χώρα, ύψους σχεδόν 5 δισ. ευρώ. Δεν είναι όμως έργα αποκομμένα μεταξύ τους, αλλά συνδέονται το ένα με το άλλο και όλα μαζί σε ένα συγκεκριμένο σχέδιο. Κάνουμε επιτέλους αυτό που θα έπρεπε να ήταν αυτονόητο. Συνδέουμε τα λιμάνια μας με το σιδηρόδρομο, αλλά και με το οδικό δίκτυο. Ο Πειραιάς, η Πάτρα, η Θεσσαλονίκη, η Αλεξανδρούπολη, ενώνονται με δρόμους και σιδηρόδρομο, στο νέο “νευρικό σύστημα” της χώρας. Στη Θεσσαλία, προχωράμε με την αναβάθμιση της σιδηροδρομικής γραμμής Λάρισα- Βόλος. Φτιάχνουμε στην ουσία το “θεσσαλικό προαστιακό”. Και προβλέπουμε στο σχεδιασμό μας τη μελλοντική σύνδεση με το λιμάνι. Παράλληλα, καταφέραμε να ξεμπλοκάρουμε και ένα προς ένα εμβληματικά οδικά έργα, τα οποία επί χρόνια παρέμεναν κολλημένα στη δίνη περίπλοκων προβλημάτων. Ενδεικτικά: Στην Κεντρική Ελλάδα, δώσαμε ήδη στην κυκλοφορία τα πρώτα 14 χιλιόμετρα του Νότιου Τμήματος του Ε65 και μετά από προβλήματα ετών συμβασιοποιήσαμε και ξεκινήσαμε την κατασκευή του Βόρειου Τμήματος. Λύση δόθηκε και για το Πάτρα-Πύργος, έργο που εξαιτίας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ κινδύνευε σοβαρά να μην γίνει ποτέ αλλά σήμερα είναι υπό κατασκευή. Ενώ στην Κρήτη, ξεπεράσαμε προβλήματα πολλών ετών και βάλαμε μπρος τον ΒΟΑΚ. Δεν μας ενδιαφέρει απλώς να εξαγγέλλουμε. Αλλά σχεδιάζουμε προσεκτικά κάθε βήμα, με όραμα για το μέλλον και ρεαλιστικό σχέδιο για το πώς θα το πραγματοποιήσουμε.

Οι ασύμμετρες κοινωνικές συνέπειες της αντιπληθωριστικής πολιτικής της ΕΚΤ Όταν εκδηλώθηκαν οι πρώτες πληθωριστικές πιέσεις παγκόσμια το φθινόπωρο του 2021 η κυρίαρχη άποψη - που την υιοθέτησε τότε και η ΕΚΤ - είναι ότι πρόκειται για ένα πρόσκαιρο και παροδικό φαινόμενο το οποίο δεν πρέπει να προκαλεί ανησυχίες. Η λειτουργία των οικονομιών είχε αρχίσει να αποκαθίσταται μετά τους περιορισμούς για την πρόληψη από τους κινδύνους της πανδημίας και οι εφοδιαστικές αλυσίδες δεν είχαν αποκατασταθεί πλήρως.

Γράφει ο Φίλιππος Σαχινίδης Πρώην Υπουργός Οικονομικών

επιχειρείν 2022

πήρχε τότε η εσφαλμένη εκτίμηση ότι καθώς θα αποκαθίσταται η ομαλή τροφοδοσία, η προσφορά θα υπερκαλύψει τη ζήτηση και οι πληθωριστικές πιέσεις θα εξαλειφθούν. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η περαιτέρω εκτόξευση των τιμών ορυκτών καυσίμων και ηλεκτρικής ενέργειας υποχρέωσε την ΕΚΤ να αναθεωρήσει τις απόψεις της για τον χρονικό ορίζοντα μέσα στον οποίο θα αποκλιμακωθούν οι πληθωριστικές πιέσεις. Το φθινόπωρο του 2022 μέλη του ΔΣ της ΕΚΤ στη συζήτηση κατά την οποία αποφασίστηκε η περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων κατά 0,75% διατύπωσαν την άποψη ότι είναι υπαρκτός ο κίνδυνος ο πληθωρισμός να ανατροφοδοτείται και να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα ακόμη και αν η συνεχής αύξηση των επιτοκίων οδηγήσει την οικονομία της ευρωζώνης σε ύφεση. Οι συζητήσεις στο ΔΣ και οι αποφάσεις της ΕΚΤ οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα μέλη του δεν δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στο ενδεχόμενο τα συνεχιζόμενα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας να οδηγήσουν σε μονιμότερες αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία. Αν αυτή είναι η πιθανότερη εξέλιξη, τότε πριν αποφασίσουν κάθε νέα απότομη αύξηση επιτοκίων θα πρέπει να αξιολογήσουν αν τα υψηλότερα επιτόκια διευκολύνουν ή εμποδίζουν την μετακίνηση κεφαλαίων και ανθρώπινου δυναμικού σε άλλους κλάδους. Όπως και αν εμποδίζουν την πραγματοποίηση επενδύσεων στους νέους κλάδους, καθώς η ζήτηση θα μειώνεται εξαιτίας της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής. Δεν πρέπει να παραγνωρίζουν ότι εμποδίζοντας την αναδιάρθρωση της οικονομίας με τη λογική να κτυπήσουμε τον πληθωρισμό ανεβάζοντας πολύ και γρήγορα τα επιτόκια παρά το γεγονός ότι στην Ευρώπη αυτός είναι από την πλευρά της προσφοράς και σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της ενεργειακής κρίσης - θέτουν τα θεμέλια για υψηλότερο πληθωρισμό στο μέλλον. Και αυτό όχι λόγω της εδραίωσης των πληθωριστικών προσδοκιών

άρθρο

αλλά γιατί θα υστερεί η παραγωγική δυναμικότητα της ευρωζώνης. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που δεν φαίνεται να έχει αξιολογηθεί ως σημαντικό από την ΕΚΤ είναι ο ασυντόνιστος συγχρονισμός στην σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής από τις περισσότερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου, γεγονός που αυξάνει τη πιθανότητα μιας παγκόσμιας ύφεσης. Είναι προφανές ότι η ΕΚΤ δεν κατάφερε να αξιολογήσει σωστά την κατάσταση στο μέτωπο του πληθωρισμού ο οποίος το Σεπτέμβριο του 2022 έφτασε στην ευρωζώνη στο 10% και στην Ελλάδα στο 12,1%. Οι σκληροπυρηνικοί της ΕΚΤ με την υπερβάλλουσα αντίδραση και ρητορική τους ότι είναι έτοιμοι να οδηγήσουν τις οικονομίες σε ύφεση προσπαθούν να αποκαταστήσουν την τραυματισμένη αξιοπιστία τους. Δεσμεύονται ότι θα συνεχίσουν τις αυξήσεις μέχρι να πέσει ο πληθωρισμός στο 2% παραγνωρίζοντας ότι η επίδραση των επιτοκίων στην οικονομία απαιτεί κάποιο χρονικό διάστημα. Εξέφρασαν επίσης την άποψη ότι στην προσπάθεια της ΕΚΤ θα πρέπει να έρθει αρωγός η δημοσιονομική πολιτική των χωρών της ευρωζώνης, ώστε οι κυβερνήσεις με τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις να μην τροφοδοτούν περαιτέρω τον πληθωρισμό. Αν λοιπόν συμβούν όλα αυτά, ο κίνδυνος που διατρέχουν οι οικονομίες της ευρωζώνης είναι να βρεθούν αντιμέτωπες ξανά με τον αποπληθωρισμό εξαιτίας της βαθιάς ύφεσης που θα προκληθεί. Δύο ενδιαφέροντα ερωτήματα από τη σκοπιά της πολιτικής οικονομίας είναι: (1) ποια κοινωνικά στρώματα πλήττονται περισσότερο από την έξαρση του πληθωρισμού; (2) ποιοι θα πληρώσουν βαρύτερο τίμημα από την αποτυχία της ΕΚΤ να προλάβει την πληθωριστική έκρηξη και την προσπάθειά της να οδηγήσει τον πληθωρισμό στο μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% άμεσα. Στο πρώτο ερώτημα η απάντηση είναι προφανής. Τα στρώματα με τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα που δεν μπορούν να αναπληρώσουν τις απώλειες στο διαθέσιμο εισόδημα εξαιτίας της ακρίβειας πλήττονται περισσότερο. Τα μεσαία στρώματα που έχουν καταθέσεις στις τράπεζες ως μαξιλάρι προστασίας βλέπουν την πραγματική τους αξία να απομειώνεται καθώς τα πραγματικά επιτόκια καταθέσεων στην Ελλάδα είναι αρνητικά. Στο μείγμα πληθωρισμού και υψηλότερου κόστους θέρμανσης, κάποια νοικοκυριά που έχουν στεγαστικά δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο θα πρέπει να συνυπολογίσουν τις απώλειες από την αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης των δανείων. Ως προς το δεύτερο ερώτημα ασύμμετρες είναι και οι κοινωνικές συνέπειες από την επιδιωκόμενη από την ΕΚΤ ύφεση στην ευρωζώνη με σκοπό τον έλεγχο του πληθωρισμού και τη γρήγορη επαναφορά του στο στόχο του 2%. Οι χαμηλόμισθοι καλούνται άλλοτε έμμεσα και άλλοτε άμεσα να μην διεκδικούν πλήρη αποκατάσταση των απωλειών στην αγοραστική τους δύναμη, παρά το γεγονός ότι δεν είχαν καμία ευθύνη για την έξαρση του πληθωρισμού ο οποίος ξεκίνησε από τα προβλήματα στην προσφορά αγαθών και την άνοδο στα ορυκτά καύσιμα και στην ενέργεια. Επιπρόσθετα, πολλοί από αυτούς θα χάσουν τις θέσεις εργασίας τους αν η ύφεση είναι βαθιά και η διάρκειά της υπερβεί τα δύο με τρία τρίμηνα. Αντίθετα, όσες επιχειρήσεις λόγω ολιγοπωλιακών συνθηκών έχουν τη δυνατότητα να περάσουν στους καταναλωτές το αυξημένο κόστος παραγωγής διασφαλίζουν ή και αυξάνουν τα κέρδη τους. Αν λοιπόν υιοθετηθεί η πρόταση που διατυπώνουν οι σκληροπυρηνικοί της ΕΚΤ το τελικό αποτέλεσμα της μάχης καταπολέμησης του πληθωρισμού θα είναι να αυξηθεί το ποσοστό των κερδών και να μειωθεί το ποσοστό των μισθών στο ΑΕΠ. Θα επαναληφθεί αυτό

που συνέβη και με την αντιμετώπιση του πληθωρισμού στη δεκαετία του 1980. Σε χώρες όπως η Ελλάδα, η οποία έχει χάσει πολύτιμο έδαφος ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης από την πολυετή κρίση και κατέγραψε αύξηση της ανισότητας λόγω της υγειονομικής κρίσης, η υλοποίηση των προτάσεων των σκληροπυρηνικών της ΕΚΤ αναμφίβολα οδηγεί σε περαιτέρω αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων. Η χρηματοοικονομική κρίση του 2008-2009 μας δίδαξε ότι όταν οι πολιτικές αντιμετώπισης της κρίσης κατανέμουν ασύμμετρα τα βάρη τότε δημιουργούνται προϋποθέσεις για ακραία αντισυστημικά και αντιευρωπαϊκά κόμματα. Σε αυτές τις συνθήκες και με δεδομένη την ανάγκη η Ελλάδα να περάσει ξανά σε μικρά πρωτογενή πλεονάσματα οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις το 2023 και στη συνέχεια πρέπει να στοχεύουν στην στήριξη αποκλειστικά αυτών που έχουν ανάγκη και πλήττονται περισσότερο από τον πληθωρισμό. Είναι κατάλληλη η στιγμή να ξεκινήσει η συζήτηση για την εισαγωγή της φορολογίας καθαρού πλούτου. Να κοστολογηθεί η μείωση των έμμεσων φόρων ώστε να ληφθούν σωστές αποφάσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Να καθιερωθεί μια ενιαία φορολογική κλίμακα για όλα τα εισοδήματα. Να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι σε επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται τις ολιγοπωλιακές συνθήκες στην αγορά για να ενισχύσουν την κερδοφορία τους. Να ενισχυθούν τα προγράμματα αναβάθμισης δεξιοτήτων των εργαζομένων ώστε να μπορούν να μετακινηθούν σε θέσεις εργασίας με υψηλότερες αμοιβές. Να αυξηθεί ο κατώτατος μισθός στα 751 ευρώ. Οι επιχειρήσεις που έχουν μεγάλα κέρδη να περάσουν ένα σημαντικό μέρος στους εργαζόμενους. Να γίνει επαναφορά ενός αναθεωρημένου ΕΚΑΣ ώστε να ενισχυθούν αυτοί που πραγματικά έχουν ανάγκη. Έτσι, η κατανομή των βαρών της αντιπληθωριστικής πολιτικής θα γίνει πιο δίκαια για να αποφευχθούν κοινωνικές εκρήξεις που μπορεί να οδηγήσουν σε πολιτική αστάθεια σε μια περίοδο μεγάλων γεωστρατηγικών και γεωοικονομικών μεταβολών και κινδύνων.

“

Οι επιχειρήσεις που έχουν μεγάλα κέρδη να περάσουν ένα σημαντικό μέρος στους εργαζόμενους. Να γίνει επαναφορά ενός αναθεωρημένου ΕΚΑΣ ώστε να ενισχυθούν αυτοί που πραγματικά έχουν ανάγκη

επιχειρείν 2022

«Μονόδρομος για τις επιχειρήσεις η βιώσιμη ανάπτυξη» Στις μεταρρυθμίσεις και πολιτικές που βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον εστιάζει η νέα Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών κα Σοφία Κουνενάκη Εφραίμογλου. Μιλώντας στο «επιχειρείν» αναφέρεται στην επόμενη ημέρα των επιχειρήσεων, την ψηφιακή και πράσινη μετάβασή τους και την υποστήριξή τους από το ΕΒΕΑ. 18

επιχειρείν 2022

συνέντευξη

Σοφία Κουνενάκη Εφραίμογλου Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Πρόεδρος του Εθνικού Επιμελητηριακού Δικτύου Ελληνίδων Γυναικών Επιχειρηματιών, Εκτελεστική Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού

Συνέντευξη στην Γεωργία Μόσιου

«Η

ψηφιακή μετάβαση είναι προϋπόθεση επιβίωσης και ανάπτυξης στο σύγχρονο οικονομικό περιβάλλον» σημειώνει χαρακτηριστικά και προσθέτει πως η βιώσιμη ανάπτυξη είναι μονόδρομος για τις επιχειρήσεις. Τέλος, επισημαίνει πως στην εποχή που «η Ελλάδα επιχειρεί να μετασχηματίσει το αναπτυξιακό της μοντέλο, έχουμε ακόμη περισσότερη ανάγκη να αξιοποιήσουμε ισότιμα και ορθολογικά το γυναικείο δυναμικό της χώρας».

Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής: • Πώς νιώθετε που είστε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του ΕΒΕΑ, ποιο είναι το όραμα και οι στόχοι σας μέσα από αυτή την νέα θέση; Ανέλαβα τη θέση αυτή με μεγάλη τιμή, αλλά και επίγνωση της ευθύνης που συνεπάγεται. Το ΕΒΕΑ είναι το μεγαλύτερο επιμελητήριο της χώρας, αλλά και ένας φορέας που σε όλη τη μακρόχρονη ιστορία του λειτουργεί ως πολύτιμος αρωγός των ελληνικών επιχειρήσεων, ως αξιόπιστος σύμβουλος της Πολιτείας, ως σύμμαχος της οικονομικής και κοινωνικής προόδου. Σήμερα, σε μια περίοδο όπου η χώρα και οι επιχειρήσεις καλούνται να διαχειριστούν σημαντικές προκλήσεις και ευκαιρίες, θέλουμε να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο το θετικό ρόλο του ΕΒΕΑ. Στόχος μας είναι η σταθερή αύξηση της προστιθέμενης αξίας που προσφέρουμε στις επιχειρήσεις – μέλη μας, με ένα ολοκληρωμένο πλέγμα ποιοτικών υπηρεσιών, αλλά και με αποτελεσματικές διεκδικήσεις, για μεταρρυθμίσεις και πολιτικές που βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον. • Αναλαμβάνετε τα νέα σας καθήκοντα μέσα σε ένα ταραγμένο κλίμα με πολλές δυσκολίες για τις επιχειρήσεις, ενεργειακή κρίση, ανο-

δικές πληθωριστικές τάσεις και αυξανόμενο κόστος δανεισμού. Πώς αξιολογείτε την κατάσταση και ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία για την επιβίωση των επιχειρήσεων; Οι ελληνικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ισχυρές προκλήσεις τα τελευταία χρόνια, καταφέρνουν, όμως, να προσαρμόζονται και παράλληλα να στηρίζουν την ελληνική οικονομία – όπως επιβεβαιώνεται από τη θετική πορεία του ΑΕΠ, την αύξηση των εξαγωγών και των επενδύσεων και τη μείωση της ανεργίας, τόσο το 2021 όσο και το 2022. Παράλληλα, καλούνται να προετοιμαστούν για την επόμενη μέρα: να οργανώσουν την ψηφιακή και πράσινη μετάβασή τους, να ενσωματώσουν καινοτομίες, να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών τους. Σε αυτή την προσπάθεια παρέχονται σημαντικές ευκαιρίες, μέσα από την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ. Ζητούμενο είναι να διασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή πρόσβαση σε αυτές τις ευκαιρίες, με κατάλληλη ενημέρωση και υποστήριξη, αλλά και με άρση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν κυρίως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην άντληση χρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα. Σε αυτούς τους τομείς θα εστιάσουμε ως ΕΒΕΑ, μέσα από σχετικές δράσεις και προτάσεις προς τους αρμόδιους φορείς. • Η πανδημία έφερε τις επιχειρήσεις μπροστά σε νέα δεδομένα και την επιτακτική ανάγκη για ψηφιακή μετάβαση και εκσυγχρονισμό. Tα έχουν καταφέρει οι ελληνικές επιχειρήσεις να είναι ανταγωνιστικές στη νέα ψηφιακή εποχή και με ποιον τρόπο συμβάλλει το ΕΒΕΑ; Η ψηφιακή μετάβαση είναι προϋπόθεση επιβίωσης και ανάπτυξης στο σύγχρονο οικονομικό περιβάλλον. Κι αυτή την πραγματικότητα αντιλαμβάνονται όλο και περισσότερες επιχειρήσεις. Είναι, ωστόσο, αλήθεια ότι χρειάζεται επιτάχυνση των προσπαθειών, ιδιαίτερα μεταξύ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα εμπόδια και ελλείψεις σε πόρους, τεχνογνωσία, πρόσβαση σε χρηματοδότηση κ.λπ. Από την πλευρά μας, ως ΕΒΕΑ επιδιώκουμε να βρεθούμε στην πρωτοπορία του ψηφιακού μετασχηματισμού, ξεκινώντας από την προσαρμογή της δικής μας λειτουργίας, αλλά και αναλαμβάνοντας καινοτόμες πρωτοβουλίες, για την κινητοποίηση και τη στήριξη των μελών μας. • Ποιες είναι οι δράσεις του ΕΒΕΑ σχετικά με την εκπαίδευση, την ενημέρωση και την συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τα υπο-

“

Οι επιχειρήσεις συνειδητοποιούν - ειδικά μετά την πανδημία - την ανάγκη να ενισχύσουν, μεταξύ άλλων, την ανθεκτικότητά τους και να διαχειριστούν κινδύνους που αφορούν το περιβάλλον, την υγιεινή, την ασφάλεια και τις εργασιακές σχέσεις

επιχειρείν 2022

E χρεωτικά πρότυπα ψηφιακής αναφοράς βιωσιμότητας της ΕΕ; Η αναθεωρημένη ευρωπαϊκή οδηγία CSRD εισάγει, πράγματι, νέα πρότυπα ψηφιακής αναφοράς βιωσιμότητας, αλλά έχει και ευρύτερο πεδίο εφαρμογής. Η εξέλιξη αυτή παρέχει στις επιχειρήσεις ένα νέο κίνητρο για να στραφούν στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης, να ενισχύσουν το επιχειρηματικό τους προφίλ και βεβαίως να αποκτήσουν καλύτερες προοπτικές χρηματοδότησης. Από την άλλη, όμως, η συμμόρφωση απαιτεί σημαντικές προσαρμογές, εξειδικευμένη τεχνογνωσία και πόρους, που λείπουν από πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ως Επιμελητήριο σκοπεύουμε να αναλάβουμε πρωτοβουλίες σε επίπεδο ενημέρωσης και καθοδήγησης, σε συνεργασία με εξειδικευμένους φορείς. Θέλουμε, όμως, να συμμετέχουμε και στη διαμόρφωση προτύπων, τα οποία θα λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες των ΜμΕ, θα παρέχουν κίνητρα και θα διευκολύνουν την εφαρμογή τους, ακόμη και σε εθελοντική βάση. • Οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την εταιρική βιωσιμότητα, έχουν συμβάλλει στην ουσιαστική αναμόρφωση των επιχειρήσεων σχετικά με θέματα περιβαλλοντικά, κοινωνικά, εργασιακών σχέσεων και ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Μέχρι πρότινος η εταιρική βιωσιμότητα αντιμετωπιζόταν ως μια ηθική υποχρέωση, σήμερα, όμως, αποτελεί βασικό πυλώνα της επιχειρηματικής στρατηγικής. Οι ίδιες οι επιχειρήσεις συνειδητοποιούν – ειδικά μετά την πανδημία – την ανάγκη να ενισχύσουν, μεταξύ άλλων, την ανθεκτικότητά τους και να διαχειριστούν κινδύνους που αφορούν το περιβάλλον, την υγιεινή, την ασφάλεια και τις εργασιακές σχέσεις. Ταυτόχρονα, ενισχύονται σημαντικά οι κανονιστικές απαιτήσεις για διαφάνεια και λογοδοσία, ενώ η βιωσιμότητα, όπως αξιολογείται από τους σχετικούς δείκτες, αναδεικνύεται σε ουσιαστικό παράγοντα στη διαδικασία άντλησης κεφαλαίων. Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι, επομένως, μονόδρομος για τις επιχειρήσεις. Ζητούμενο, όμως, είναι αυτή η προσαρμογή να γίνει σωστά: στη βάση ενός επικαιροποιημένου, ξεκάθαρου πλαισίου αρχών, με κατάλληλα κίνητρα και χρόνο προετοιμασίας, ώστε να

επιχειρείν 2022

ευνοεί και όχι να λειτουργεί ως επιπλέον εμπόδιο στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων – που αποτελεί και τη βασική προϋπόθεση για την ανθεκτικότητά τους και την υιοθέτηση πράσινων καινοτομιών. • Έχετε επισημάνει ό,τι μία από τις προτεραιότητές σας, είναι οι νέες τάσεις στην αγορά εργασίας, θα θέλατε να μας το αναλύσετε; Εδώ και αρκετά χρόνια το περιβάλλον στην αγορά εργασίας αλλάζει σταδιακά και σε αυτό συντελούν μια σειρά από τεχνολογικές, κοινωνικές και δημογραφικές εξελίξεις, όπως είναι οι δυνατότητες απομακρυσμένης εργασίας, αλλά και η είσοδος στο εργατικό δυναμικό μιας νέας γενιάς, των millennials, με αυξημένες δεξιότητες, αλλά και με νέο αξιακό κώδικα και προτεραιότητες. Η πανδημία επιτάχυνε αυτές τις αλλαγές και, πλέον, θέματα όπως η διευθέτηση του χρόνου εργασίας, η εξισορρόπηση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής και η συμπερίληψη, εντάσσονται στην ατζέντα τόσο των εργαζομένων όσο και των εργοδοτών. Για τις επιχειρήσεις έχει κρίσιμη σημασία, όχι απλά να προσαρμοστούν σε αυτές τις αλλαγές, αλλά να τις εντάξουν στην κουλτούρα τους. Γιατί εξασφαλίζοντας την ευημερία των εργαζομένων τους, ενισχύουν την παραγωγικότητά τους, την ικανότητά τους να καινοτομούν, να διαχειρίζονται σύνθετες προκλήσεις και να σημειώνουν υψηλές επιδόσεις. • Είστε μια γυναίκα επιχειρηματίας και έχετε ασχοληθεί με τα θέματα της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Πώς βλέπετε τη θέση και την εξέλιξη της γυναίκας στο περιβάλλον των επιχειρήσεων; Σήμερα υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ θα ενισχύονταν κατά 2,5 έως 5 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, αν οι γυναίκες συμμετείχαν το ίδιο με τους άντρες στο επιχειρείν. Μπορούμε, λοιπόν, να αντιληφθούμε πόσο καλύτερες προοπτικές θα είχε η ελληνική οικονομία, μέσα από την ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Ειδικά σήμερα, σε μια συγκυρία που η Ελλάδα επιχειρεί να μετασχηματίσει το αναπτυξιακό της μοντέλο, έχουμε ακόμη περισσότερη ανάγκη να αξιοποιήσουμε ισότιμα και ορθολογικά το γυναικείο δυναμικό της χώρας.

Οφείλουμε, λοιπόν, να κάνουμε περισσότερα, για να αντιμετωπίσουμε εμπόδια και ανισότητες, ώστε περισσότερες γυναίκες να ασχοληθούν με το επιχειρείν και να δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία για την οικονομία και την κοινωνία. • Η προσφορά και το έργο σας για τον πολιτισμό είναι αναγνωρισμένη, μπορεί η σύγχρονη ελληνική επιχείρηση να αξιοποιήσει και να αναδείξει τον πολιτισμό της χώρας μας; Πολλές φορές με ρωτούν πώς κατάφερα να ισορροπώ όλα αυτά τα χρόνια ανάμεσα στον κόσμο του επιχειρείν και σε αυτόν του πολιτισμού. Προσωπικά, θεωρώ αυτά τα δύο πεδία αλληλένδετα. Ο πολιτισμός είναι τεράστιο κεφάλαιο για τη χώρα μας, και, μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, παραμένει αναξιοποίητο. Ωστόσο, έχουν γίνει πολλά θετικά βήματα. Το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού ως πρωτοπόρος φορέας Νέων Τεχνολογιών και το Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» πραγματοποιούν αυτό ακριβώς: την ανάδειξη και αξιοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς με τη χρήση νέων τεχνολογιών. Στα 20 και πλέον χρόνια παρουσίας μας είχαμε πολλές φορές τη χαρά να συνεργαστούμε και να προσφέρουμε την τεχνογνωσία μας σε ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις οι οποίες επιχειρούν να αξιοποιήσουν το πολιτιστικό κεφάλαιο, όχι μόνο για την επίτευξη κέρδους, αλλά και για την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. • Εκτός από την αντιμετώπιση των προβλημάτων, πιστεύετε ότι υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης και εξέλιξης στις επιχειρήσεις; Είναι αλήθεια ότι το σημερινό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητες και προκλήσεις. Όμως κάθε περίοδος κρίσης γεννά και ευκαιρίες, για όσους κρατούν το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Ως Πρόεδρος του ΕΒΕΑ, που εκπροσωπεί τις επιχειρήσεις με τη μεγαλύτερη συνεισφορά στο ΑΕΠ της χώρας, είμαι αισιόδοξη. Γιατί γνωρίζω ότι η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά πλεονεκτήματα, αλλά και επιχειρήσεις και ανθρώπους με όραμα και ταλέντο. Με τις δικές τους προσπάθειες και με προσήλωση στις μεταρρυθμίσεις, που χρειάζονται, έχουμε τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες και να αλλάξουμε τον τόπο προς το καλύτερο.

συνέντευξη

Καινοτόμες ιδέες και προϊόντα που δημιουργούν ιδανικές συνθήκες κατοίκησης «Το κλίµα της εποχής δηµιουργεί µια αβεβαιότητα. Ο κόσµος όµως θέλει να αλλάξει αυτό το συναίσθηµα και να δει τον κόσµο από ένα πιο θετικό πρίσµα» δηλώνει στο «επιχειρείν» η κα Χριστίνα - Μαρία Κοντογιάννη, η οποία συνδυάζει την αρχιτεκτονική µε το επιχειρηµατικό δαιµόνιο, που κληρονόµησε από τα 40 χρόνια παρουσίας της οικογένειάς της στο χώρο της εισαγωγής πλακιδίων.

Χριστίνα – Μαρία Κοντογιάννη Aρχιτέκτονας μηχανικός, εισαγωγές πλακιδίων και ειδών μπάνιου photo credit: DIMITRIS KYRIAKOPOULOS

επιχειρείν 2022

• Κυρία Κοντογιάννη, ποιες είναι οι τάσεις της σύγχρονης αρχιτεκτονικής στον τομέα των πλακιδίων; Ένα από τα σημαντικότερα σημεία όσον αφορά τη διακόσμηση του σπιτιού είναι τα πλακάκια. Η επιλογή τους θα πρέπει να γίνει ύστερα από προσεκτική μελέτη λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις τάσεις της μόδας όσο και την προσωπική αισθητική. Πολύ έδαφος κερδίζουν τα πλακάκια σε απομίμηση ξύλου. Ακόμη οι επιλογές των καταναλωτών κινούνται και στα πλακάκια τύπου μάρμαρο ή τσιμέντο, με όψη φυσικής πέτρας ή ακόμη και μετάλλου. • Η εταιρεία σας διαγράφει ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια. Πού το αποδίδετε αυτό; Η σταθερά ανοδική πορεία της επιχείρησης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ομαδικό κλίμα και τους άριστους συνεργάτες μας. Την ίδια ώρα, με την πολυετή εμπειρία μας στο χώρο της εισαγωγής πλακιδίων και ειδών υγιεινής, βοηθάμε τους πελάτες μας να βρουν την κατάλληλη μορφή πλακιδίων ώστε να δημιουργήσουν μια ισορροπία μεταξύ λειτουργικότητας και αισθητικής. Από το μπάνιο μέχρι τη βεράντα, την είσοδο, την κουζίνα και τα υπνοδωμάτια, κεραμικά πλακίδια συνδυάζουν την υψηλή ποιότητα και αισθητική με τις συμφέρουσες τιμές. • Είστε αρχιτέκτων μηχανικός. Πώς έγινε η μεταστροφή από μια πολλά υποσχόμενη ακαδημαϊκή καριέρα στην οικογενειακή επιχείρηση; Με την ολοκλήρωση των ακαδημαϊκών σπουδών μου στην Αρχιτεκτονική συνέχισα τις μεταπτυχιακές μου Σπουδές στο University College London (UCL) κατακτώντας τον τίτλο Msc in Urban

Studies. Το 2016 αμφιταλαντεύτηκα μεταξύ μιας ακαδημαϊκής καριέρας και της συνέχισης μιας πετυχημένης οικογενειακής επιχείρησης. Αποφάσισα να συνδυάσω το ταλέντο και τη βαθιά γνώση πάνω στην αρχιτεκτονική με το επιχειρηματικό δαιμόνιο, που κληρονόμησα από τα 40 χρόνια παρουσίας της οικογένειάς μου στο χώρο της εισαγωγής πλακιδίων. • Σε ποιον βαθμό επηρεάζουν οι τρέχουσες εξελίξεις το χώρο; Είναι αλήθεια πως το κλίμα της εποχής δημιουργεί μια αβεβαιότητα. Ο κόσμος όμως θέλει να αλλάξει αυτό το συναίσθημα και να δει τον κόσμο από ένα πιο θετικό πρίσμα. Συνεχίζουμε λοιπόν να παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις του χώρου, ενημερωνόμαστε συνεχώς για προϊόντα και υπηρεσίες που έχει να παρουσιάσει η σύγχρονη αρχιτεκτονική και το πρωτοποριακό design. Συνεργαζόμαστε στενά με τους πρωτοπόρους σχεδιαστές και τις κορυφαίες εταιρείες πλακιδίων, ώστε τίποτα να μην επηρεάσει την ποιότητα των υπηρεσιών μας. http://www.kontogianni.com info@kontogianni.com 2ο χλμ. Λαρίσης – Τυρνάβου, Γιάννουλη, 2410 591100

άρθρο

H ευκαιρία της επιτάχυνσης της μετάβασης στο Κράτος 2.0 Είναι γεγονός ότι η ∆ηµόσια ∆ιοίκηση στη χώρα µας, έχει κάνει σηµαντικά βήµατα προκειµένου να διαµορφώσει ένα πιο σύγχρονο πρόσωπο στην κοινωνία και τον επιχειρηµατικό κόσµο. Με τη χρήση της τεχνολογίας, και εστιάζοντας στην ψηφιοποίηση πολυάριθµων υπηρεσιών, καταγράφεται ορατή βελτίωση στην εξυπηρέτηση πολιτών, αλλά και επιχειρήσεων.

εντρικό όχημα σε όλη αυτή την προσπάθεια αλλαγής πλεύσης αποτελεί η Ενιαία Ψηφιακή Πύλη gov.gr, η οποία συγκεντρώνοντας απλές και αποτελεσματικές υπηρεσίες, κατάφερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να αλλάξει προς το καλύτερο την καθημερινότητα των

πολιτών. Μπορούμε να αντιληφθούμε περισσότερο τη σημασία του gov.gr, σταθμίζοντας τις συνθήκες υπό τις οποίες ξεκίνησε η λειτουργία του. Από το Μάρτιο του 2020, όταν και εκδηλωνόταν η πανδημική κρίση, επέτρεψε στους πολίτες να εξυπηρετούνται online άμεσα, χωρίς να χρειάζεται να μετακινούνται σε φυσικά σημεία. Ο περιορισμός των μετακινήσεων είχε φυσικά καθοριστική συμβολή στην προστασία των συναλλασσόμενων από κρούσματα Covid. Πέραν του καθαρά υγειονομικού οφέλους, το gov.gr έχει και ποσοτικά οφέλη, τα οποία κατέγραψε το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ, με την υποστήριξη της Deloitte, ώστε να τεκμηριώσει την πρόοδο της ψηφιακής διακυβέρνησης. Στα δύο πρώτα χρόνια λειτουργίας της πύλης, εξοικονομήθηκαν συνολικά €270 εκ., κυρίως από τη μείωση των μετακινήσεων και την ανάπτυξη διαλειτουργικότητας με συστήματα άλλων φορέων. Το ίδιο διάστημα, εξυπηρετήθηκαν συνολικά 36,5 εκ. χρήστες, πραγματοποιώντας πάνω από 273 εκ. επισκέψεις. Τα μεγέθη αυτά υποδεικνύουν ότι για κάθε επίσκεψη που πραγματοποιείται σε μια υπηρεσία του gov.gr, εξοικονομείται 1 ευρώ, το οποίο θα ξοδευόταν σε περίπτωση έγχαρτης διαδικασίας. Παράλληλα, αποσοβήθηκαν 20.000 ισοδύναμες ανθρωποημέρες. Τα οφέλη λοιπόν είναι σημαντικά και πρέπει να ληφθούν υπόψη από όλους τους εμπλεκόμενους, καθώς τα επόμενα χρόνια θα αυξάνονται όσο θα βελτιώνεται η λειτουργία του gov.gr και θα αυξάνεται το εύρος των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η ελληνική ∆ημόσια

επιχειρείν 2022

Tου Αλέξη Νικολαΐδη

Associate Advisor του Τομέα Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, ∆ικτύων & Περιφερειακής Πολιτικής ΣΕΒ

∆ιοίκηση όμως, παρά την εμφανή πρόοδο των τελευταίων ετών, πρέπει να διανύσει ακόμα αρκετό δρόμο για να κλείσει τη διαφορά που τη χωρίζει από τις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Προκειμένου να επιταχύνουμε τη σύγκλιση με τις ευρωπαϊκές χώρες, το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού προτείνει πέντε άξονες: Να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στις ψηφιακές διεπαφές της ∆ημόσιας ∆ιοίκησης με επιχειρήσεις, να επενδύσουμε περισσότερο στη διαλειτουργικότητα των μητρώων του δημόσιου τομέα, να προτεραιοποιήσουμε παρεμβάσεις που επιδρούν στο επιχειρηματικό περιβάλλον και την προσέλκυση επενδύσεων, όπως η ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης, να ολοκληρώσουμε τα έργα ανάπτυξης/αναβάθμισης των πληροφοριακών συστημάτων που συνδέονται με τη λειτουργία της οικονομίας (π.χ. Single Window στα τελωνεία, νέο σύστημα κρατικών ενισχύσεων, ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, κ.ά.) και να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες, πριν προβούμε σε ψηφιοποίηση αυτών. Φυσικά, κομβικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή, θα διαδραματίσουν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης, οι οποίοι και θα χρηματοδοτήσουν πολλά έργα της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού. Τα κονδύλια αυτά αποτελούν μια τεράστια ευκαιρία για την επιτάχυνση της ψηφιακής μετάβασης του ∆ημόσιου Τομέα, ώστε να μεταβούμε στο Κράτος 2.0, όπου επίκεντρο είναι ο πολίτης και οι ανάγκες του.

άρθρο

Πως βιώνει την ενεργειακή κρίση η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα Η έννοια της κρίσης και οι συνέπειές της δεν είναι άγνωστες στην ελληνική επιχειρηματικότητα. Ήδη από τα τέλη του 2008, οπότε και καταγράφηκε η έναρξη της κρίσης χρέους με τις ιδιαίτερα συσταλτικές δημοσιονομικές πολιτικές, μέχρι την πανδημία του Covid-19 και την κρίση ενέργειας, οι επιχειρήσεις δίνουν καθημερινά το δικό τους αγώνα επιβίωσης.

στόσο, η ανθεκτικότητα που έχουν δείξει έως τώρα οι περισσότερες επιχειρήσεις που παραμένουν σε λειτουργία εν μέσω διαρκών πιέσεων και ισχυρών αναταράξεων δεν θα πρέπει να εκληφθεί ως αυτόματο και εγγενές χαρακτηριστικό του εγχώριου επιχειρείν, αλλά ως υπερπροσπάθεια να ξεπεράσουν τον ίδιο τους τον εαυτό αλλά και το δυσμενές επιχειρηματικό περιβάλλον. Η διόγκωση των τιμών ενέργειας σε συνδυασμό με τις γεωπολιτικές εντάσεις και συγκρούσεις, την υψηλή αβεβαιότητα και τις διαταραχές στην προσφορά έχουν προκαλέσει την έντονη άνοδο του πληθωρισμού. Πλέον, η ΕΣΕΕ παρατηρεί πως η εικόνα που αναδύεται σταδιακά από την αγορά συνίσταται στη μετατόπιση των κυριότερων πηγών ανησυχίας των εμπορικών, και όχι μόνο, επιχειρήσεων από το ύψος των φόρων και την έλλειψη ρευστότητας προς την αύξηση του λειτουργικού κόστους αλλά και των τιμών των προμηθευτών. Επιπλέον, η κρίση ενέργειας επηρεάζει όλες τις επιχειρήσεις και δευτερογενώς, καθώς μειώνει το διαθέσιμο εισόδημα και συρρικνώνει την εμπιστοσύνη και ως εκ τούτου αναβάλλει για το μέλλον ή και ακυρώνει ακόμη τις καταναλωτικές δαπάνες. Μπορεί η πολύ καλή πορεία του τουρισμού φέτος σε συνδυασμό με τα μέχρι σήμερα μέτρα υποστήριξης από την κυβέρνηση και το γεγονός ότι το καλοκαίρι στην Ελλάδα είναι αρκετά εκτενές να έχουν καθυστερήσει την εμφάνιση των προβλημάτων για την επιχειρηματικότητα, τουλάχιστον ως ένα βαθμό. Εντούτοις, η εξέλιξη αυτή δεν σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις δεν έχουν ήδη αρχίσει να αισθάνονται τον αντίκτυπο της ενεργειακής κρίσης και να αναζητούν τρόπους που θα εξασφαλίσουν την ομαλή συνέχιση της οικονομικής τους δραστηριότητας. Η κατάσταση επιδεινώνεται και από την επιθετική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ (αλλά και της Fed) όπως αποτυπώνεται μέσα από τις συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων δανεισμού, γεγονός που συνεπάγεται και διόγκωση του κόστους χορηγήσεων και εξυπηρέτησης για νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Υπό αυτό το πρίσμα, οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν κατανοήσει πως η μόνη επιλογή είναι να κινηθούν δυναμικά προς τα εμπρός. Το ενδιαφέρον για συμμετοχή σε δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) έχει ωριμάσει σε μεγάλο βαθμό, λαμβάνοντας φυσικά υπόψη και την πεπερασμένη διάρκεια διάθεσης των εν λόγω

επιχειρείν 2022

Του Γιώργου Καρανίκα

Προέδρου της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας

κονδυλίων. Παράλληλα, και πολλές φορές σε συνδυασμό με το RRF, οι επιχειρήσεις διερευνούν και τις δυνατότητες συμμετοχής τους συνδυαστικά και σε προγράμματα ΕΣΠΑ ή και του Αναπτυξιακού. Ωστόσο, και χωρίς να υποτιμάται η σημασία όλων των παραπάνω, η επιχειρηματικότητα χρειάζεται περαιτέρω στήριξη, η οποία θα είναι περισσότερο καθολική. Διευκρινίζεται ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να στηριχθούν όχι μόνο για να διατηρηθούν σε καθεστώς λειτουργίας αλλά και για να συνεχίσουν να παράγουν αγαθά και υπηρεσίες που χρειάζονται οι καταναλωτές αλλά και το γενικότερο οικοσύστημα παραγωγής και διάθεσης. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για την αποκλιμάκωση των τιμών των ενέργειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς η κρίση ενέργειας αφορά την παγκόσμια οικονομία. Την ίδια στιγμή, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι όλοι οι κλάδοι της οικονομίας μπορούν να συμμετάσχουν ισότιμα στα όποια σχήματα περιορισμού των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές ενέργειας. Και το βασικότερο, χωρίς χρονικές υστερήσεις στην καταβολή των όποιων ενισχύσεων και επιδομάτων οι οποίες και συρρικνώνουν το ουσιαστικό όφελος και ελαττώνουν την εμπιστοσύνη. Είναι αλήθεια πως οικονομία και επιχειρηματικότητα βρίσκονται εν μέσω μιας ακόμη κρίσης, της τρίτης κατά σειρά. Οι επιχειρήσεις, εξασθενημένες από τις κρίσεις που προηγήθηκαν, εισέρχονται σε αχαρτογράφητα νερά με άγνωστες συνέπειες. Η αναχαίτιση των επιπτώσεων της κρίσης ενέργειας απαιτεί συνεργασία και συντονισμό σε παγκόσμιο επίπεδο. Στόχος συνεχίζει να αποτελεί η επιτυχής αντιμετώπιση των προκλήσεων και η δημιουργία μιας εύρωστης οικονομίας με φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Και σε αυτήν την προσπάθεια η ΕΣΕΕ συνεισφέρει με όλες της τις δυνάμεις.

Το «παράδοξο» της ανόδου του τζίρου με μείωση της κατανάλωσης Διπλή η ανησυχία στο λιανικό εμπόριο και την εγχώρια μεταποίηση για περαιτέρω πτώση των καταναλωτικών δαπανών σε συνδυασμό με το φθινοπωρινό κύμα ανατιμήσεων. Οι 8 στους 10 Έλληνες καταναλωτές σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΙΕΛΚΑ μειώνουν αγορές σε προσωπικά αντικείμενα, ρούχα και είδη σπιτιού. Επίσης το βασικό κριτήριο για 6 στους 10 καταναλωτές αναδεικνύεται η χρηματική δαπάνη, αφού πλέον αγοράζουν βάσει τιμής και όχι μάρκας. Αυτό εξηγεί και την άνοδο των πωλήσεων στα προϊόντα διατροφής ιδιωτικής ετικέτας, το μερίδιο των οποίων από τον Ιανουάριο έως και τον Ιούλιο του 2022 άγγιξε το 16% σε σχέση με το 14% που ήταν το 2021.

Γράφει ο Βασίλης Κορκίδης Πρόεδρος ΕΒΕΠ & ΠΕΣΑ

επιχειρείν 2022

αράλληλα τα νοικοκυριά στρέφουν τη προσοχή τους στις προσφορές των σούπερ μάρκετ και τις εποχιακές εκπτώσεις για να καλύψουν τις αυξήσεις στους λογαριασμούς ενέργειας. Ο πληθωρισμός όπως είχαν προειδοποιήσει αρκετοί οικονομολόγοι ήρθε για να μείνει, όχι μόνο για το τρέχον έτος, αλλά και το 2023, το οποίο προμηνύεται επίσης δύσκολο. Το διαθέσιμο εισόδημα του μέσου νοικοκυριού που πλήττεται από το ενεργειακό κόστος και τις πληθωριστικές πιέσεις είναι αυτό που θα καθορίσει την κατανάλωση κατά τη διάρκεια του ζοφερού χειμώνα που έρχεται και βασική προτεραιότητα στη στρατηγική τόσο των επιχειρήσεων, όσο και των προμηθευτών τους είναι να διατηρηθεί ζωντανό το αγοραστικό ενδιαφέρον. Το ΑΕΠ της χώρας μας αναμένεται φέτος να φτάσει τα 210 δις ευρώ για πρώτη φορά από το 2011, ωθώντας χαμηλότερα τον δείκτη χρέους προς ΑΕΠ στο 170%. Επίσης το μη εποχικά διορθωμένο τριμηνιαίο ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα επανήλθε σε πτωτική πορεία, υποχωρώντας στο 12,4% από σχεδόν 14% το πρώτο τρίμηνο, που δικαιολογεί μια μικρή αύξηση του οικογενειακού εισοδήματος. Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 39% σε ετήσια βάση το δεύτερο τρίμηνο, ξεπερνώντας τα 203 δις ευρώ έναντι των 156 δις ευρώ του 2019. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στη φιλοξενία και την εστίαση, όπου οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 129% σε ετήσια βάση. Άνοδο 28% σε ετήσια βάση κατέγραψε ο δείκτης τιμών εισαγωγής τον Ιούλιο, ενώ η μέση αύξηση 12 μηνών ήταν 30% σε σύγκριση με το 4% την προηγούμενη 12μηνη περίοδο. Τα

άρθρο

έσοδα από τον τουρισμό εκτιμάται πως το 2022 θα κυμανθούν στα 19 δις ευρώ, έναντι των 18,2 δις ευρώ το 2019. Μόνο τον Ιούλιο τα έσοδα ξεπέρασαν τα 3,7 δις ευρώ με αύξηση της τουριστικής κατανάλωσης 8% από το 2019. Τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια παρουσίασαν αύξηση 2,2% στις αφίξεις επιβατών το πρώτο οκτάμηνο του έτους σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019 με το συνολικό αριθμό επιβατών να ανέρχεται σε 22,2 εκατ. Ο αριθμός των επιβατών στην Aegean αυξήθηκε κατά 171% σε σύγκριση με το 2021 και ο τζίρος αυξήθηκε κατά 201%. Άρα το παράδοξο φαινόμενο οφείλεται αφενός στον πληθωρισμό που κινείται στο 11,4% και αφετέρου στην κατανάλωση από τον τουρισμό. Συνεπώς η «εισαγόμενη ακρίβεια» και η «εισαγόμενη κατανάλωση» δίνουν την απάντηση. Βεβαίως η αύξηση του τζίρου που δείχνει η ΕΛΣΤΑΤ αφορά σε επιχειρήσεις με διπλογραφικά βιβλία που σημαίνει ότι δεν αντικατοπτρίζει την κατάσταση στις μικρότερες επιχειρήσεις λιανικής, που εύλογα διαμαρτύρονται για τη συγκέντρωση του τζίρου σε μεγαλύτερες επιχειρήσεις, αλυσίδες και το καλοκαίρι στις αγορές των τουριστικών περιοχών της χώρας. Η ενεργειακή ακρίβεια μπορεί να «φουσκώνει τους τζίρους», αλλά όχι τα κέρδη και αυτό επιβεβαιώνεται από την αναντιστοιχία του όγκου πωλήσεων και του κύκλου εργασιών ακόμα και στα σούπερ μάρκετ. Ηδη στο επτάμηνο οι πωλήσεις σε όγκο υποχωρούν από 1% στα τρόφιμα έως 6,5% στα είδη νοικοκυριού, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία της IRI ο τζίρος καταγράφει αύξηση λόγω των ανατιμήσεων, φτάνοντας τα 4,8 δισ. ευρώ από τα 4,6 δισ. ευρώ πέρυσι. Για το 2022 εκτιμάται ότι οι πωλήσεις των σουπερμάρκετ θα κλείσουν θετικά, με την αύξηση να κυμαίνεται στο 2-4%. Ωστόσο η άνοδος θα οφείλεται αποκλειστικά στις συνεχιζόμενες ανατιμήσεις και όχι στην αύξηση της πραγματικής κατανάλωσης, αφού ο όγκος πωλήσεων προβλέπεται να έχει αρνητικό πρόσημο. Μάλιστα ορισμένοι εκτιμούν ότι οι απώλειες στον όγκο θα κινηθούν σε υψηλό ποσοστό έως και 7%. Επομένως οι επόμενοι δύο φθινοπωρινοί μήνες θα είναι ενδεικτικοί αφού θα αποτυπώσουν την κατανάλωση στη «μετά τουριστική» περίοδο και θα δείξουν πιο καθαρά που τελικά κατευθύνεται η εγχώρια κατανάλωση και πως κινείται ο τζίρος. Σε αυτό το περιβάλλον, η διατήρηση όσο το δυνατόν ανταγωνιστικών τιμών προκειμένου να προστατευτούν τα μερίδια αγοράς σημαίνει ότι πρέπει να «θυσιαστεί» μέρος των κερδών, τα οποία ήδη έχουν υποστεί απώλειες λόγω του ενεργειακού κόστους. Έτσι οι εμπορικές πολιτικές αναπροσαρμόζονται συνεχώς, ενώ επιλέγεται να δοθεί βάρος στις επενδύσεις ενεργειακής εξοικονόμησης, αντί επέκτασης. Την ίδια ώρα, οι εταιρείες καταναλωτικών προϊόντων προσπαθούν να απορροφήσουν μέρος των αυξήσεων στο λειτουργικό τους κόστος. Όμως το 2023 η πλειονότητα των επιχειρήσεων καταναλωτικών αγαθών δεν θα είναι σε θέση να επιδείξει την ίδια τιμολογιακή πολιτική, με τις προσφορές να εξαφανίζονται. Ταυτόχρονα εξαντλούνται οι αντοχές των προμηθευτών καθώς στους νέους τιμοκαταλόγους, τα ποσοστά ανατιμήσεων ξεπερνούν το 10%. Οι αναπροσαρμογές τιμών εγκυμονούν κινδύνους για τις μικρομεσαίες ελληνικές βιομηχανίες, καθώς θα δυσκολευτούν να διατηρήσουν μια θέση στα εγχώρια ράφια και να ανταγωνι-

στούν τις οικονομίες κλίμακος μεγάλων ομίλων. Από την άλλη, στα μικρότερα καταστήματα του λιανεμπορίου το ενεργειακό κόστος ροκανίζει σχεδόν το σύνολο των κερδών, χωρίς να υπολογίζεται το κόστος αντικατάστασης των εμπορευμάτων. Αλλαγές παρατηρούνται και στη συναλλακτική συμπεριφορά των πιστώσεων μεταξύ των επιχειρήσεων από την ενεργειακή κρίση. Δεδομένων των δύσκολων συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί στην αγορά οι επιχειρήσεις γίνονται πιο προσεκτικές στις συναλλαγές τους στην προσπάθεια να μειώσουν τις απώλειες τους. Είναι ενδεικτικό ότι οι 6 στις 10 επιχειρήσεις στην Ελλάδα δηλώνουν ότι θα ήθελαν να βελτιώσουν τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τις πληρωμές τους, ωστόσο αυτό αποδεικνύεται δύσκολο εξαιτίας της έλλειψης ρευστότητας. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή έρευνα European Payment Report της Intrum οι 4 στις 10 επιχειρήσεις δηλώνουν ότι η αύξηση του πληθωρισμού παρεμποδίζει την αναπτυξιακή τους πορεία, οι 7 στις 10 λένε ότι έχουν την εμπειρία να τη διαχειριστούν, οι 5 στους 10 δηλώνουν ότι φοβούνται από τις συνέπειες της αύξησης των επιτοκίων δανεισμού και μόλις οι 3 στις 10 μπορούν να εξασφαλίσουν πρόσθετη χρηματοδότηση. Σε αυτό το πλαίσιο, στην Ελλάδα οι 6 στις 10 επιχειρήσεις λαμβάνουν μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις καθυστερήσεις πληρωμών, ενώ σε μια προσπάθεια πρόληψης των επισφαλειών οι 4 στις 10 ζητούν μεγαλύτερη προκαταβολή. Τέλος οι 3 στις 10 προφέρουν βελτιωμένους όρους και έκπτωση για να εισπράξουν εγκαίρως, ενώ επίσης 3 στις 10 επιχειρήσεις δεν διαπραγματεύονται καθόλου τους όρους πληρωμής. Πρόκειται για μια ακόμα δύσκολη εξίσωση με πολλούς άγνωστους παράγοντες και χωρίς άμεση λύση.

“

Οι αναπροσαρμογές τιμών εγκυμονούν κινδύνους για τις μικρομεσαίες ελληνικές βιομηχανίες, καθώς θα δυσκολευτούν να διατηρήσουν μια θέση στα εγχώρια ράφια και να ανταγωνιστούν τις οικονομίες κλίμακος μεγάλων ομίλων.

επιχειρείν 2022

άρθρο

Να εξελιχθούμε σε μια περιοχή καινοτομίας και υψηλής ανταγωνιστικότητας Οι κίνδυνοι και οι αβεβαιότητες που δηµιουργούν οι διεθνείς συνθήκες, δυσχεραίνουν έτη περαιτέρω την επίτευξη εύρωστης και βιώσιµης ανάπτυξης στη χώρα. Σε αυτή την κρίσιµη συγκυρία, η ισχύς που απορρέει από την συνάσπιση των παραγωγικών δυνάµεων, µπορεί και πρέπει να αξιοποιηθεί µε τρόπο ώστε να εξελιχθούµε σε µία περιοχή καινοτοµίας και υψηλής ανταγωνιστικότητας που θα αντέχει στους κλυδωνισµούς που βιώνουµε αλλά και σε αυτούς που πιθανόν µας επιφυλάσσει το µέλλον.

ι εξελίξεις και οι αλλαγές στην οικονομία δεν επηρεάζουν μόνο τις επιχειρήσεις, αλλά και τις ενώσεις και τις οργανώσεις τους. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις σήμερα είναι πολλαπλές και αλλάζουν με αυξανόμενη ταχύτητα. Κατά συνέπεια, ο Σύνδεσμος που τους εκπροσωπεί, θα πρέπει να απαντά και να λειτουργεί στο μέλλον με την ίδια ταχύτητα, ευελιξία και καινοτομία όπως και οι εταιρίες που αντιμετωπίζουν τον καθημερινό ανταγωνισμό. Το ∆ιοικητικό Συμβούλιο του ΣΒΘΣΕ έχει αναγνωρίσει την αναγκαιότητα της συνεχούς προσαρμογής, ώστε στην συνεδρίασή του που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο 2022, εκπόνησε το πρόγραμμα ACT&Grow’25. Το πρόγραμμα αυτό στοχεύει στην οργανωτική βελτιστοποίηση της λειτουργίας του και στην ανάπτυξη νέων «προϊόντων». Στόχος του Συνδέσμου είναι να συνεχίσει να αποτελεί έναν δυναμικά αναπτυσσόμενο Οργανισμό εκπροσώπησης της Βιομηχανικής Κοινότητας της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδας, προσφέροντας προστιθέμενη αξία στα μέλη του με άριστες και καινοτόμες υπηρεσίες. Για το λόγο αυτό το ∆Σ έχει δρομολογήσει μια συμμετοχική διαδικασία εντός του Συνδέσμου μέσω της οποίας διαγιγνώσκονται οι ανάγκες, και αξιοποιούνται οι γνώσεις και η εμπειρογνωμοσύνη των μελών του, προκειμένου να ικανοποιηθεί η διαδικασία οργανωσιακής ανάπτυξης του Συνδέσμου. Το πρόγραμμα ACT&Grow`25, το οποίο έχει διάρκεια τριών ετών οργανώθηκε σε μορφή πρότζεκτ με θεματικές ομάδες έργων. Στις ομάδες έργου εργάζονται μέλη και συμμετέχουν ενεργά στην διαμόρφωση του Συνδέσμου μας. Το ACT&Grow´25 δεν είναι ένα άψυχο

επιχειρείν 2022

ήδη αναλάβει έργο και επεξεργάζονται τα επιμέρους θεματικά πεδία. Οι στόχοι των ομάδων έργου αναλυτικά:

Γράφει ο Αθανάσιος Συριανός

Πρόεδρος ∆.Σ. Συνδέσμου Βιομηχανιών Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδος

σχέδιο αλλά ένα δυναμικό, συμμετοχικό πρόγραμμα στο οποίο μέσα από τις γνώσεις, τις δεξιότητες και την αλληλοεπίδραση του ανοιχτού διαλόγου των μελών του θα φέρει χειροπιαστά και πολύτιμα αποτελέσματα. Ακολουθώντας μια σύγχρονη ευέλικτη μορφή διεκπεραίωσης των σταδίων ενός πρότζεκτ, οι ομάδες καλούνται μετά τον σχεδιασμό και την έγκριση των αποτελεσμάτων από το ∆Σ, να μπουν κατευθείαν στην υλοποίηση. Το ∆Σ έχει αναγνωρίσει οχτώ κεντρικά θεματικά πεδία δράσης, τα οποία ανέθεσε σε ισάριθμες ομάδες εργασίας, οι οποίες έχουν

Οι ομάδες εργασίας είναι ανοιχτές για όλα τα μέλη του ΣΒΘΣΕ, δεδομένου ότι είναι πεποίθησή μας πως, όσο μεγαλύτερη είναι η συμμετοχή, τόσο καλύτερα θα είναι και τα αποτελέσματα τους. Πιστεύουμε ακράδαντα, ότι με μια σωστή συλλογική στρατηγική μπορούμε να εξελιχθούμε σε μια περιοχή καινοτομίας και υψηλής ανταγωνιστικότητας και ο Σύνδεσμός μας εργάζεται συστηματικά και ουσιαστικά μαζί με τα μέλη του προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς κάποιες προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται ανεξάρτητα από τις κρίσεις που ζούμε. Ως νέα ∆ιοίκηση του Συνδέσμου είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι, καθώς διακρίνουμε μία μεγάλη κινητικότητα και διάθεση ανάμεσα στα μέλη μας να εμπλακούν σε αυτήν την προσπάθεια και είμαι σίγουρος, ότι θα καταφέρουμε να συνεισφέρουμε περαιτέρω στο θεσμικό βάρος της επιχειρηματικής κοινότητας της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδας.

άρθρο

Προκλήσεις για τις επιχειρήσεις στο νέο επιχειρηματικό περιβάλλον Για τον επιχειρηματικό κόσμο ουδέποτε υπήρξαν εύκολοι δρόμοι και οι απανωτές κρίσεις των τελευταίων χρόνων επιβεβαιώνουν αυτόν τον κανόνα υποβάλλοντας τις επιχειρήσεις σε διαδοχικά και πολύ δύσκολα τεστ ανθεκτικότητας. Η ματιά του επιχειρηματικού κόσμου τώρα εστιάζει σε έναν δύσκολο, κατά τις προβλέψεις, χειμώνα και σε μια νέα χρονιά κατά την οποία ξεκινούν, για μια ακόμα φορά, κρίσιμες προκλήσεις για την ελληνική επιχειρηματικότητα.

μεγαλύτερη αυτών είναι η διαχείριση του κόστους της ενέργειας και αυτό γιατί, από ότι φαίνεται, το πρόβλημα αυτό ήρθε για να μείνει και δεν θα λυθεί με μια μαγική κίνηση. Για την ελληνική βιομηχανία, που είναι εξαιρετικά ενεργοβόρα, το πρόβλημα είναι πιο έντονο και πλήττει με καθοριστικό τρόπο την ανταγωνιστικότητά της αλλά και την ίδια τη βιωσιμότητά της σε πολλές περιπτώσεις. Το πρόβλημα αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί σε δύο επίπεδα. Από τη μια, οι επιχειρήσεις καλούνται να βρουν τρόπους να μειώσουν την ενέργεια που καταναλώνουν χωρίς να πληγεί η ανταγωνιστικότητά τους και αυτό πρέπει να γίνει άμεσα. Από την άλλη και σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα πρέπει να γίνουν επενδύσεις στις τεχνολογίες που θα εξασφαλίσουν την ενεργειακή τους επάρκεια και συνεπώς τη μείωση του ενεργειακού τους κόστους. Προς την κατεύθυνση αυτή είναι κρίσιμο να αξιοποιηθούν όλοι οι κρατικοί και ευρωπαϊκοί πόροι που είναι διαθέσιμοι για τον σκοπό αυτόν και μέσα στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας για ενεργειακή αποτελεσματικότητα οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν ταυτόχρονα να φτάσουν και πιο κοντά στην επίτευξη των περιβαλλοντικών τους στόχων. Στο ίδιο πνεύμα και με κοινό παρονομαστή τις τεχνολογίες αιχμής αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα για το ελληνικό επιχειρείν η μετάβαση στη νέα ψηφιακή εποχή που θα ορίσει τους νικητές των αγορών του μέλλοντος. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός πόρων και διαδικασιών πρέπει να τεθεί ως μια βασική προτεραιότητα για κάθε ελληνική επιχείρηση ανεξαρτήτου μεγέθους. Οδεύουμε προς ένα επιχειρηματικό μέλλον που θα ορίζεται από τις αρχές της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης σε όλες τις διαδικασίες μιας επιχείρησης, από την παραγωγική διαδικασία μέχρι και την επαφή της με το εξωτερικό της περιβάλλον. Στο πεδίο αυτό, βρισκόμαστε σε έναν αγώνα δρόμου με την Ευρώπη και τον κόσμο και πρέπει να αυξήσουμε τους ρυθμούς μας αν θέλουμε να παραμείνουμε

επιχειρείν 2022

Γράφει ο Γιώργος Ρουπακιάς Πρόεδρος ΣΘΕΒ

ανταγωνιστικοί. Τίποτα από αυτά όμως δεν είναι εφικτά χωρίς τους κατάλληλους ανθρώπους που καλούνται να φέρουν σε πέρας τη μετάβαση των επιχειρήσεων στη νέα αυτή εποχή. Αυτό από μόνο του αποτελεί μια ξεχωριστή πρόκληση για τις ελληνικές επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν ζητήματα έλλειψης προσωπικού όλων των βαθμίδων και δεξιοτήτων. Οι ανάγκες των επιχειρήσεων πρέπει να ταυτιστούν με τις δεξιότητες και τους στόχους των ανθρώπων που αναζητούν εργασία. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως ανέφερε πρόσφατα σε ομιλία της η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κα Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν «Οι επιχειρήσεις ξέρουν καλύτερα ποιες ειδικότητες χρειάζονται σήμερα και ποιες θα χρειαστούν αύριο. Και θα πρέπει να ταιριάξουμε τις ανάγκες αυτές με τους στόχους και τις επιθυμίες που έχουν για την επαγγελματική τους εξέλιξη όσοι και όσες αναζητούν εργασία». Γι’ αυτό τον λόγο, πρότεινε να ανακηρύξουμε το 2023 ευρωπαϊκό έτος εκπαίδευσης και ιδίως αναβάθμισης των δεξιοτήτων. Θεωρούμε ότι η Πολιτεία και η Ευρώπη θα υποστηρίξουν τις επιχειρήσεις στο μέτρο και στον βαθμό που το επιτρέπουν οι αντοχές τους. Από εκεί και πέρα όμως, οι ίδιες οφείλουν να θωρακίσουν τους Οργανισμούς τους, να αλλάξουν το μοντέλο λειτουργίας τους με γνώμονα πάντα την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς τους.

Φωτ. Βάνια Τλούπα

επιχειρείν 2022

συνέντευξη

«Νοικοκυροσύνη και ανθρωπιά» Ένας από τους κορυφαίους επιχειρηματίες της Ελλάδας, ο κ. Ελευθέριος Σαΐτης, Ιδρυτής και Πρόεδρος των εταιρειών Kronos, Intercomm Foods και Agrophoenix, μιλάει στην φετινή έκδοση του περιοδικού «επιχειρείν» για όλους και για όλα. Για τις επιχειρήσεις, τη ζωή του, την καθημερινότητά του και εξηγεί πως «το μεγαλείο της ζωής και του ανθρώπου βρίσκεται στην απλότητα, στην ταπεινότητα και όχι στην πολυπλοκότητα και στη ματαιοδοξία». Μοιράζεται μαζί μας άγνωστες πτυχές της ζωής του.

Ελευθέριος Σαΐτης Ιδρυτής και Πρόεδρος των εταιρειών Kronos, Intercomm Foods και Agrophoenix

Συνέντευξη στον Χρήστο Μπεχλιβάνο

«Μ

ε στεναχωρεί που είναι αρκετά εκείνα τα πράγματα που ακόμη δεν πρόλαβα να κάνω» αποκαλύπτει, ενώ εστιάζει στην επιχειρηματική κουλτούρα και τις ραγδαίες αλλαγές της εποχής μας. «Κανείς δεν θέλει να πάει στα χωράφια, στα πρόβατα, στη «βρωμιά». Όλοι θέλουν γραβάτες και γραφεία» σήμερα, μιλάει για τις ανακατατάξεις που περιμένουν την ανθρωπότητα και επισημαίνει πως «έχουμε εισέλθει στον κύκλο της ύφεσης». Φανερώνει στους νέους τα «κλειδιά» τις επιτυχίας και εξιστορεί πως πέρασε τη μισή του ζωή σε αεροπλάνα για να κατέχει η Ελλάδα την πρωτιά στην εξαγωγή κομπόστας. Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις εργασιακές σχέσεις και τα εργοστάσια που μπορεί να καταντήσουν κουφάρια. «Κανείς δεν πρέπει να υποτιμά τον εργάτη» δηλώνει χαρακτηριστικά. Αναφέρεται στην ενεργει-

ακή και επισιτιστική κρίση επισημαίνοντας πως το μόνο που χρειάζεται είναι νοικοκυροσύνη και ανθρωπιά. Δηλώνει φανατικός της ηθικής επιχειρηματικότητας και τέλος υπογραμμίζει πως «Οι νόμοι της φύσης και της οικονομίας είναι αμείλικτοι και επιβραβεύουν και τιμωρούν». Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής: • Κύριε Σαΐτη, έχετε αφιερώσει τη ζωή σας στο επιχειρείν. Παρότι πρωταγωνιστείτε για περισσότερο από μισό αιώνα συνεχίζετε να είστε πρωτοπόρος στις εξελίξεις, με την ίδια διόραση, ενέργεια και όρεξη, διατηρώντας ένα απαράμιλλο στιλ. Θα θέλαμε να μάθουμε κάποιες από τις μικρές καθημερινές σας συνήθειες που θεωρείτε σημαντικές και δεν παραλείπετε ποτέ από το πρόγραμμά σας. Υπάρχει η αρχή που λέει ό,τι ο άνθρωπος πεθαίνει, όχι όταν σταματάει η καρδιά του, αλλά όταν παύει να ονειρεύεται. Από την φύση μου με εκφράζει ο HOMO DIMIOURGICUS, η συνεχής δηλαδή δημι-

“

Με μεγάλη προσπάθεια και πολλές θυσίες ήρθε η πρωτιά στην εξαγωγή κομπόστας για την Ελλάδα Η απλότητα και η πρακτικότητα κυριαρχεί παντού και πάντοτε σε όλες τις κινήσεις μου, στις σκέψεις και στις αποφάσεις μου. Σημαίνουσα θέση κατέχει η δημιουργία και η προσφορά

επιχειρείν 2022

Για πρώτη φορά φέτος στην ιστορία του διαγωνισμού ΕΥ στην Ελλάδα, απονεμήθηκε τιμητική Διάκριση Συνολικής Επιχειρηματικότητας Προσφοράς στον ιδρυτή και πρόεδρο των εταιρειών Kronos, Intercomm Foods και Agrophoenix, Ελευθέριο Σαΐτη. Ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Alpha Bank Βασίλης Ψάλτης, ως μέλος της ανεξάρτητης εννεαμελούς κριτικής επιτροπής για την ανάδειξη των νικητών, απένειμε στον κ. Ελευθέριο Σαΐτη, την τιμητική «Διάκριση Συνολικής Επιχειρηματικής Προσφοράς»

ουργία, η προσφορά αυτή καθ’ εαυτή και όχι το χρήμα ως χρήμα. Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ δημιουργίας και απληστίας. Οι δυο αυτές έννοιες κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση, τη δημιουργία πλούτου, όμως είναι άλλο πράγμα η δημιουργία και άλλο η απληστία. Προσωπικά με εκφράζει η δημιουργία, η προσφορά και όχι το χρήμα. Προτιμώ το HOMO DIMIOURGICUS και όχι το HOMO ARPACTICUS Είμαι εργασιομανής και συνεχίζω να εργάζομαι εφτά μέρες τη βδομάδα και σχεδόν 365 μέρες τον χρόνο, όσο κι αν αυτό ακούγεται παράξενο. Η ζωή μου, η καθημερινότητά μου, είναι πολύ απλή, ολιγαρκής, ασκητική θα έλεγα. Το μεγαλείο της ζωής και του ανθρώπου βρίσκεται στην απλότητα, στην ταπεινότητα και όχι στην πολυπλοκότητα και στη ματαιοδοξία. Το «ΕΓΩ», η αλαζονεία και η έπαρση είναι οι πιο αντιπαθείς μου λέξεις. Ακολουθώ έναν υγιεινό τρόπο ζωής, προς το ημί-vegetarian θα έλεγα, με καθημερινή άσκηση και στρατιωτική πειθαρχία. Όσο δημοκρατικός είμαι με τους συνεργάτες μας, τόσο πιο αυστηρός είμαι με τον εαυτό μου. Προσπαθώ να είμαι πάντα ρεαλιστής, πραγματιστής, και να μην έχω ιδιαίτερες απαιτήσεις από την ζωή μου. Η

επιχειρείν 2022

απλότητα και η πρακτικότητα κυριαρχεί παντού και πάντοτε σε όλες τις κινήσεις μου, στις σκέψεις και στις αποφάσεις μου. Σημαίνουσα θέση κατέχει η δημιουργία και η προσφορά. • Υπάρχει κάτι που θυσιάσατε από τα όνειρά σας ή τα προσωπικά σας θέλω για να παραμείνετε συνεπής στις απαιτητικές επαγγελματικές υποχρεώσεις σας; Το υψηλό αίσθημα ευθύνης, καθήκοντος και απαιτήσεων της δουλειάς, μου στέρησαν σ’ ένα βαθμό διάφορα άλλα πράγματα που θα ήθελα να κάνω, είτε σε προσωπικό επίπεδο, είτε σε επαγγελματικό. Όλα δεν μπορείς να τα κάνεις, και με στεναχωρεί που είναι αρκετά εκείνα τα πράγματα που ακόμη δεν πρόλαβα να κάνω. Ειλικρινά θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει πολύ περισσότερα απ’ όσα κάναμε. Να είμαστε εταιρείες πρότυπο όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. • Έχετε δηλώσει ότι η ιστορία είναι το πάθος σας και ότι αποτελεί τον καλύτερο οδηγό για τη ζωή και τις επιχειρήσεις. Πώς αξιολογείτε όλα αυτά τα γεγονότα που συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια; Ζούμε ιστορικές στιγμές; Το λέω, το διακηρύσσω παντού και πάντο-

τε, ότι η ιστορία είναι πράγματι ο καλύτερος οδηγός, τόσο στη ζωή, όσο και στις επιχειρήσεις, αρκεί να την εμπεδώσει κάποιος. Ειλικρινά αισθάνομαι πολύ μικρός για να κρίνω γεγονότα με την ευρεία έννοια του όρου. Αυτά είναι έργα των ειδικών (ιστορικών, μελλοντολόγων κλπ) αλλά κρίνοντας με την απλή λογική δεν σας κρύβω πως τα τελευταία χρόνια έλεγα και λέω ακόμα στους συνεργάτες μας και στους συνομιλητές μου ότι η εποχή 1960-2020, κατά τη διάρκεια της οποίας όλοι λίγο-πολύ περνούσαν καλά, δουλεύοντας λίγο, τελείωσε οριστικά. Έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Το έλεγα με το ένστικτό μου, με την λογική και την εμπειρία. Η οικονομία έχει τους δικούς της κύκλους, της ανάπτυξης και της ύφεσης. Αναμφίβολα έχουμε εισέλθει στον κύκλο της ύφεσης, οι δε γεωπολιτικές-στρατηγικές αναταράξεις είναι απρόβλεπτες και έργο των ισχυρών που προγραμματίζουν τι θα συμβεί μετά από 30-50 χρόνια, έχοντας στο επίκεντρο πάντα μα πάντα την εξυπηρέτηση των μεγάλων ιδίων συμφερόντων. Ναι, ζούμε ιστορικές στιγμές χωρίς κανείς να γνωρίζει τι θα συμβεί. Σε πρακτικό, απλό, επίπεδο, περίμενε για παράδειγμα κανείς, όχι μόνο στην Ελ-

λάδα, αλλά στην Ευρώπη γενικότερα ότι θα υπήρχε πρόβλημα ευρέσεως ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού; Υπάρχει λοιπόν πρόβλημα μπότας, φόρμας, κατσαβιδιού και όχι γραβάτας. Εργαζόμενους με γραβάτα βρίσκουμε όσους θέλουμε και με όποια μάρκα γραβάτας θέλουμε, ανθρώπους με μπότες και φόρμες δεν βρίσκουμε. Το προέβλεψε αυτό κανείς; Όχι. Ναι μεν αναφέρονταν ως συνέπεια του δημογραφικού προβλήματος γενικότερα, αλλά ποτέ σε αυτή την διάσταση, της ελλείψεως ανειδίκευτου προσωπικού εργασίας. Κανείς δεν θέλει να πάει στα χωράφια, στα πρόβατα, στη «βρωμιά». Όλοι θέλουν γραβάτες και γραφεία. Οι κύκλοι της ζωής, της οικονομίας και των γεωπολιτικών εξελίξεων δύσκολα μπορούν να προβλεφθούν ακόμα και από τους πλέον ειδικούς. Εάν διαβάσετε τον Ισραηλινό συγγραφέα-ιστορικό Harari (από το HOMO SAPIENS στο HomoDeus – άνθρωπος Θεός) τότε θα αντιληφθείτε τι τρομακτικές εξελίξεις και ανακατατάξεις περιμένουν την ανθρωπότητα. Πιστεύω πως κανένας μας δεν μπορεί να τις διανοηθεί. Αναμφίβολα η τεχνολογία έχει κάνει θαύματα και θα συνεχίσει να κάνει, αλλά και τα ανθρώπινα χέρια όσο και να τα μειώσουμε δεν θα τα εξαλείψουμε εντελώς. • Μπορούμε να αντλήσουμε δύναμη και πληροφορίες από το παρελθόν για να αντιμετωπίσουμε τις νέες πρωτόγνωρες προκλήσεις; Το παρελθόν πάντοτε είναι οδηγός για το μέλλον και η ίδια η ζωή θα αναγκάσει τον άνθρωπο να εξελιχθεί και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Μην ξεχνάτε ότι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του ανθρώπινου είδους, της ανθρώπινης φύσης, είναι η προσαρμοστικότητα. Η φύση αυτή καθ’ εαυτή έχει προικίσει τον κάθε άνθρωπο και τους οργανισμούς να προσαρμόζονται σε κάθε κατάσταση που δημιουργείται ή που πρόκειται να δημιουργηθεί. Στην μακραίωνη πορεία της ζωής μην ξεχνάτε ότι επιβίωσαν όχι οι δυνατοί οργανισμοί, αλλά εκείνοι που προσαρμόστηκαν. Ο άνθρωπος θα προσαρμοσθεί ούτως ή άλλως σε ότι θα ακολουθήσει, όσο κι αν αυτό ακούγεται παράξενο ή «εξωγήινο». • Στην προσωπική σας ιστορία είχατε φέτος μια ιδιαίτερα τιμητική διάκριση με την βράβευσή σας για την συνολική επιχειρηματική προσφορά σας. Αποτελείτε πλέον ένα πρότυπο για τους νέους ανθρώπους που θα ήθελαν να έχουν μια αντίστοιχη

“

Οι νόμοι της φύσης και της οικονομίας είναι αμείλικτοι, και επιβραβεύουν και τιμωρούν

πορεία, τι θα τους συμβουλεύατε; Οι ιδιαίτερα τιμητικές διακρίσεις έχουν ακόμη μεγαλύτερες ευθύνες. Παρ’ όλη την ταπεινότητα του χαρακτήρα μου, πάντα ήθελα με ότι κι αν καταπιαστώ να είμαι πρώτος. Με καθοδηγούσε πάντα ένας εσωτερικός, δημιουργικός, εγωισμός. Και στα κτήματα να είχα μείνει, πιστεύω πως θα ήμουν από τους καλύτερους γεωργούς στην Ελλάδα, διότι πάντα με κυρίευε ένα υψηλό αίσθημα ευθύνης, καθήκοντος, σκληρής δουλειάς και αυτοκριτικής. Προτρέπω λοιπόν τους νέους να κάνουν: Πρώτον, αυτό που πραγματικά τους αρέσει. Για να επιτύχει κάποιος σε οτιδήποτε δραστηριοποιηθεί, θα πρέπει απλά να κάνει αυτό που του αρέσει. Με άλλα λόγια να ακούσει την εσωτερική του φωνή και να αξιοποιήσει το ταλέντο του. Όλοι οι άνθρωποι διαθέτουν κάπου ένα ταλέντο. Δεύτερον, να πιστέψουν στο μεγαλείο της ανθρώπινης δύναμης και θέλησης, στην γρήγορη προσαρμοστικότητα και να έχουν σαν πυξίδα την λογική, την ενσυναίσθηση, το μέτρο και την ανθρωπιά. Τρίτον, σκληρή δουλειά, αφοσίωση και μαχητικότητα. Τα πάντα κερδίζονται, δεν χαρίζονται. Οι δε γονείς να δίνουν στα παιδιά

συνέντευξη

τους την αγάπη, τον χρόνο, την ενθάρρυνση και να τα μάθουν να πατάνε στα δικά τους πόδια. Να τους δώσουν τα εφόδια των γνώσεων. Στη ζωή τα πάντα μπορεί να χαθούν, οι γνώσεις ποτέ. Εάν τα παιδιά δεν πατάνε στα δικά τους πόδια, και δέκα εργοστάσια να τους αφήσουν, σύντομα θα γίνουν στάχτη. • Είστε ένας άξιος οικογενειάρχης και πατέρας. Όταν ξεκινήσατε η επιχειρηματικότητα ήταν ανδροκρατούμενος χώρος. Πώς νιώθετε τώρα που οι γυναίκες της ζωής σας διαπρέπουν στο χώρο των επιχειρήσεων και προσδίδουν μια νέα δυναμική στη γυναικεία επιχειρηματικότητα; Ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια, όμως ουδείς τέλειος. Έχω και εγώ τα συν και τα πλην. Προέρχομαι από «γυναικείο βασίλειο», με μια σύζυγο και τρεις κόρες. Αισθάνομαι πολύ ευτυχής, μεγάλο πανεπιστήμιο! Να μην ξεχνάμε ότι η σύζυγός μου προέρχεται από εμπορική οικογένεια και παρ’ όλο που η επιχειρηματικότητα ήταν στο υπογάστριό μου, ήρθε στην επιφάνεια και με την επιρροή της τότε μνηστής μου και μετέπειτα συζύγου μου Καλυψώς. Ειλικρινά δεν κάνω κανέναν διαχωρισμό «άντρα-γυναίκα» επιχειρηματία και πιστεύω απόλυτα ότι οι γυναίκες επιχειρηματίες πολλές φορές είναι πιο αποτελεσματικές από τους άντρες, καθώς διαθέτουν αυτό που λέμε «θηλυκό μυαλό». Και οι τρεις κόρες μου είναι στο επιχειρείν και χαίρομαι διότι ήταν δική τους επιλογή. Καλό είναι να μην ξεχνάμε επίσης και τη σύγκριση των ρόλων. Οι άντρες έχουν ένα-δυο ρόλους, ενώ οι γυναίκες εργαζόμενες και δη επιχειρηματίες έχουν πολλούς ρόλους να επιτελέσουν (επιχειρηματίας, σύζυγος, μητέρα, δασκάλα…). • Παρατηρώντας κάποιος την επιχειρηματική σας δράση διαπιστώνει ότι κινείστε σε δύο άξονες, την εξωστρέφεια και την τοπική αναφορά. Αν θέλαμε να το αποτυπώσουμε αυτό με εικόνα θα λέγαμε ότι είναι ένα δέντρο που ψηλώνει και αναπτύσσεται, ενώ ταυτόχρονα βαθαίνουν οι ρίζες του, αυτό ήταν το όραμά σας; Όταν ήμουν φοιτητής στην ΑΣΟΕΕ ο αείμνηστος καθηγητής λογιστικής Μ. Τσιμάρας μας παρότρυνε να μάθουμε μια ξένη γλώσσα λέγοντας μας χαρακτηριστικά «καλό είναι το πτυχίο της ΑΣΟΕΕ αλλά μια ξένη γλώσσα θα σας ανοίξει τους ορίζοντες. Το 1968-1970, όταν εργαζόμουν στη Λάρισα και πιο συγκεκριμένα στη βιομηχανία φλοκάτης των Αφων Χελιδώνη, εκτός του Λογιστηρίου ήμουν και υπεύθυνος εξαγωγών φλοκάτης,

επιχειρείν 2022

καθώς γνώριζα αγγλικά. Η μνηστή μου τότε και μετέπειτα γυναίκα μου Καλυψώ με πίεζε για την εξαγωγή των προϊόντων της, της βιοτεχνίας γυναικείων εσωρούχων Ι. Μότσιος και ΣΙΑ ΟΕ στο Καλοχώρι. Συγχρόνως στην αλληλογραφία με το εξωτερικό προέκυψε και το ενδιαφέρον για κομπόστες και ταγάρια. Έτσι η συγκυρία και η τύχη από τη μια πλευρά και η παραίνεση του καθηγητή μου στην ΑΣΟΕΕ για την γνώση των αγγλικών από την άλλη απεδείχθησαν καθοριστικά στο να δραστηριοποιηθούμε με τους συνεταίρους μου Ελ. Ντρικόγια και Γ. Χλωρό στις εξαγωγές, ένα πεδίο που είχε τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης σε σύγκριση με τη μικρή εσωτερική αγορά. Οι εξαγωγές έγιναν μέρος του εαυτού μας κι εγώ προσωπικά πέρασα τη μισή μου ζωή σε αεροπλάνα, διασχίζοντας τους ορίζοντες από την μια άκρη της γης στην άλλη. Η πρωτιά που κατέχει η Ελλάδα στην εξαγωγή κομπόστας σε ολόκληρο τον κόσμο δεν ήρθε τυχαία. Υπήρξε μεγάλη προσπάθεια και πολλές θυσίες. Μια και αναφέρατε όμως την «τοπική αναφορά». Είμαι Ελληνόβλαχος και ομιλώ απταίστως την βλάχικη ιδιωματική διάλεκτο. Όταν πήγα πρώτη τάξη στο δημοτικό σχολείο στη συνοικία των Αγίων Σαράντα στη Λάρισα, σε μια παράγκα ένεκα του εμφυλίου, δεν γνώριζα καθόλου ελληνικά. Θύμιζα τους σημερινούς πρόσφυγες. Η οι-

επιχειρείν 2022

κογένειά μου ήταν ημινομάδες κτηνοτρόφοι και στο χωριό μου ήμασταν μια πολύ κλειστή κοινωνία, άρρηκτα συνδεδεμένοι μεταξύ μας. Κουβαλώντας αυτά τα βιώματα και δεδομένου πως μεγάλωσα ορφανός (έχασα τη μητέρα μου στα 8 και τον πατέρα μου στα 17) συν τον έντονα συναισθηματικό μου χαρακτήρα, ήταν εντελώς φυσιολογικό να δεθώ με τον τόπο μου πολύ στενά. Ο καθένας μας βλέπει τον τόπο του με τα δικά του μάτια και τη δική του ψυχή. Συνηθίζω να λέω ότι ένα αυτοφυές φυτό έχει πιο βαθιές και πιο δυνατές ρίζες από ένα άλλο μεταφυτευμένο. • Έχετε πει ότι τα εργοστάσια έχουν ψυχή, δεν είναι κτίρια και μηχανήματα, τοποθετώντας στο επίκεντρο τον παράγοντα άνθρωπο, στον τρόπο που οργανώνετε και διοικείτε τις εταιρείες σας. Πώς είναι το εργασιακό περιβάλλον στη χώρα μας; Έχουν καταφέρει οι ελληνικές επιχειρήσεις να προσαρμοσθούν στις νέες τάσεις εργασίας και στις επιταγές για βιώσιμη ανάπτυξη; Ναι, πιστεύω απόλυτα πως τη διαφορά την κάνουν πάντα οι άνθρωποι. Το πιστεύω 100% αυτό. Την διαφορά την κάνει το ανθρώπινο δυναμικό της εκάστοτε επιχείρησης, οργανισμού ή υπηρεσίας, πρωτοστατούντος πάντοτε του ηγέτη, του «μαέστρου». Ο ηγέτης εμπνέει και η ομάδα υλοποιεί. Ας πάρουμε για παράδειγμα δυο εργοστάσια τα οποία διαθέτουν ακριβώς τα ίδια κτίρια, τα ίδια μηχανήματα, το ίδιο αντικείμενο, τον

ίδιο εξοπλισμό. Το ένα πηγαίνει πολύ καλά, και το άλλο από το κακό στο χειρότερο. Τι κάνει τη διαφορά; Η ηγεσία και οι άνθρωποι. Όσον αφορά το εργασιακό περιβάλλον είναι αλήθεια πως έχει αλλάξει αρκετά προς το καλύτερο τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας να διανύσουμε. Πρέπει να βελτιωθούν προς το καλύτερο και η εργοδοσία και οι εργαζόμενοι. Πιστεύω πως και οι δυο πλευρές πρέπει να βελτιωθούν (παροχές - παραγωγικότητα) και συγχρόνως καλό θα είναι να μην ξεχνάμε ότι ένα πολύ σημαντικό ποσοστό του μη μισθολογικού κόστους (εισφορές – φόροι) δεν έχει την ανάλογη ανταποδοτικότητα. Σε σχέση με το συνολικό κόστος, ο εργαζόμενος παίρνει στο χέρι λιγότερα. Νομοτελειακά, η απρόσμενη έλλειψη εργατικού δυναμικού, όσον αφορά την ανειδίκευτη εργασία, θα αφυπνίσει πολλούς εργοδότες και την κοινωνία γενικότερα. Διαφορετικά δεν μπορούμε να μιλάμε για βιώσιμη ανάπτυξη. Οφείλουμε όλοι μας να συνειδητοποιήσουμε ότι ακόμα και τα πιο σύγχρονα εργοστάσια θα καταντήσουν κουφάρια, δικαιώνοντας τον Παστέρ που έλεγε πως «στον κόσμο των μικροοργανισμών ο ρόλος του απείρως μικρού είναι απίστευτα μεγάλος». Κατά παραλληλισμό το ίδιο ακριβώς ισχύει και στον χώρο τις εργασίας. Κανείς δεν πρέπει να υποτιμά κανένα εργαζόμενο, ανεξάρτητα της θέσης που κατέχει. Όλοι

“

Η Ελλάδα αν είχε αναπτύξει την λέξη «νοικοκυροσύνη» είμαι βέβαιος 100% πως ούτε πείνα θα είχε, ούτε φτώχεια, ούτε μνημόνια. Θα ήταν ένας επίγειος παράδεισος, το θερμοκήπιο της Ευρώπης

είναι μέρος της αλυσίδας με μικρούς και μεγάλους κρίκους. Εάν σπάσει ένας κρίκος μικρός ή μεγάλος η ζημιά θα γίνει. • Με την ενεργειακή κρίση, να ταλανίζει την Ευρώπη, υπάρχει μια νέα ώθηση για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Ποιες είναι οι εξελίξεις για εσάς που δραστηριοποιείστε επιχειρηματικά στο χώρο αυτό; Οι διορατικοί επιχειρηματίες αρπάζουν την ευκαιρία πριν γίνει ευκαιρία για όλους. Το ένστικτό τους και η διορατικότητά τους επιτρέπει να προβλέπουν, να «μυρίζουν» την ευκαιρία, πριν την δούνε οι υπόλοιποι. Αυτό είναι και το στοιχείο που κάνει τη διαφορά. Στη δεκαετία του 2000 η ΚΡΟΝΟΣ ΑΕ εγκατέστησε φωτοβολταϊκό πάρκο 3MW στο Μαυροβούνι Σκύδρας και στα μέσα της δεκαετίας του 2010 εγκατέστησε επίσης λέβητα βιομάζας που αξιοποιεί τους πυρήνες του ροδάκινου, βοηθώντας με τον τρόπο αυτό και το περιβάλλον, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα και μείωση στο κόστος της ενέργειας που στις μέρες μας είναι δυσβάσταχτο. Η δε INTERCOMΜ διαθέτει φωτοβολταϊκό πάρκο στη στέγη του εργοστασίου στη Λάρισα. Η δε Agrophoenix χρησιμοποιεί ένα καινοτόμο σύστημα φιλικό προς το περιβάλλον, ενώ η παραγωγή της γίνεται με φυσικές μεθόδους με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Όλες οι εταιρείες μας έχουν αποφασίσει και προσπαθούν να ευθυγραμμιστούν με το

E ESG (Environment, Society and corporate Governance). Η προσαρμογή στα νέα δεδομένα, του περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής είναι μονόδρομος. • Η επισιτιστική κρίση απειλεί όλο τον πλανήτη και οι εταιρίες τροφίμων βρίσκονται αντιμέτωπες με ισχυρές πιέσεις. Θα βρεθούν λύσεις για να μην πεινάσει κανείς; Με την αβεβαιότητα που επικρατεί στον πλανήτη υπάρχει όντως ο κίνδυνος επισιτιστικής κρίσης, ειδικά αν λάβουμε υπ’ όψιν μας και τις κρίσεις του παρελθόντος, όπως μας έχει διδάξει η ιστορία. Πρώτα θα πρέπει να νοικοκυρευτούμε και να μην κλείσουμε τα μάτια μας στη μεγάλη σπατάλη τροφίμων η οποία συντελείται ειδικά στις ανεπτυγμένες οικονομίες της Δύσης, όπου τουλάχιστον το 30% των παραγόμενων τροφίμων πετιέται στα σκουπίδια! Ιδίως εμείς οι Έλληνες είμαστε πρωτοπόροι σε αυτό. Όλοι πηγαίνουμε σε δεξιώσεις, γάμους, γιορτές, τραπεζώματα και βλέπουμε καθαρά πως τα μισά τρόφιμα πετιούνται. Η ανθρωπίστρια Μητέρα Τερέζα έλεγε: Αυτό που ενοχλεί δεν είναι η άνιση κατανομή του πλούτου αλλά η άσκοπη, μεγάλη σπατάλη. Για να μην πεινάσει κανείς, χρειάζονται πολύ δυνατά μαθήματα νοικοκυροσύνης. Μία λέξη τόσο απλή, αλλά και τόσο δύσκολη στην εφαρμογή της. Εάν μελετήσετε τις κοινωνίες των μελισσών και των μυρμηγκιών ή αν πάτε κάποιο ταξίδι στην Αφρική (σας το συνιστώ ανεπιφύλακτα), και εάν διαβάσετε το βιβλίο «Μία γυναίκα στο Βερολίνο το 1945» και περιορίσετε τη σπατάλη, σας διαβεβαιώνω ότι δεν πρόκειται κανείς να πεινάσει. Για να επιλύσεις πρώτα ένα πρόβλημα πρέπει πρώτα να κατανοήσει κάποιος τα αίτια που το προκαλούν. Εάν αυτό γίνει, τότε το πρόβλημα κατά 50% το έχεις λύσει. Όλα τα προβλήματα (εκτός της ανωτέρας βίας) δημιουργούνται και λύνονται από τους ανθρώπους. Η έλλειψη κουλτούρας-καλλιέργειας είναι η αιτία των περισσότερων προβλημάτων και η λύση τους πάλι είναι θέμα καλλιέργειας. Το δημοτικό και το νηπιαγωγείο είναι η λύση, καθώς εκεί πλάθονται οι άνθρωποι. Στο χωριό μου το Καλοχώρι (φτωχό φτωχότατο) στην μεγάλη πείνα του 1941 κανένας δεν πείνασε και ούτε πέθανε από την πείνα. Η οικονομία ήταν στην φύση τους, ήταν στο αίμα τους. Συγχρόνως ήταν πολύ δεμένοι μεταξύ τους και το αίσθημα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς το είχαν ανεπτυγμένο στον υπερθετικό βαθμό.

Όλα αυτά είναι θέμα παιδείας και κουλτούρας. Λύσεις υπάρχουν για όλα τα προβλήματα αρκεί να υπάρχει η ανάλογη κουλτούρα, νοικοκυροσύνη, ηθική και ανθρωπιά. Το πρόβλημα εύρεσης χωματερών ξεκινάει από την υπέρμετρη σπατάλη όλων των καταναλωτικών προϊόντων υποθηκεύοντας το μέλλον των επόμενων γενεών. Τι χρωστάνε οι μελλοντικές γενιές να πληρώνουν τα δικά μας λάθη και παραλείψεις; Στα εστιατόρια της ΕΛΒΕΤΙΑΣ (χειμερινά θέρετρα) χώρα με το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο την σαλάτα την ζυγίζουν πριν την σερβίρουν. Εμείς; Μετά μας φταίνε οι Γερμανοί, Άγγλοι, Γάλλοι για τα σκληρά μνημόνια. Άνθρωποι με οράματα και αρχές χρειάζονται αλλά δεν αξιοποιούνται επαρκώς ή μάλλον μπορούν να επιβιώσουν σ’ ένα σύστημα που δεν λειτουργούν οι θεσμοί και οι κανόνες όπως θα έπρεπε. Η Ελλάδα αν είχε αναπτύξει την λέξη «νοικοκυροσύνη» είμαι βέβαιος 100% πως ούτε πείνα θα είχε, ούτε φτώχεια, ούτε μνημόνια. Θα ήταν ένας επίγειος παράδεισος, το θερμοκήπιο της Ευρώπης. Τίποτε περισσότερο, τίποτε λιγότερο. • Τέλος, υπάρχουν κάποιες αξίες που χάθηκαν στο διάβα του χρόνου και θα μπορούσαν να αποτελέσουν στήριγμα για τον άνθρωπο και τις επιχειρήσεις σ’ αυτές τις πρωτόγνωρες προκλήσεις; Οι βασικές αξίες της ζωής είναι πάντα διαχρονικές και ισχύουν εις το διηνεκές. Υπάρχουν παρεκκλίσεις από εκείνους τους ανθρώπους, -επαγγελματίες, επιστήμονες και επιχειρηματίες-, που όπως λέει και ο λαός, «πάτησαν το αυγό και νόμισαν πως έφτασαν στον ουρανό», αγνοώντας την απλή αρχή ό, τι είμαστε βραχύβιοι και προσωρινοί σ’ αυτή τη γη. Προσωπικά είμαι φανατικός οπαδός εκ πεποιθήσεως της ηθικής επιχειρηματικότητας, έχοντας ως αρχή ότι το κοινωνικό κεφάλαιο είναι πολύ πιο σημαντικό απ’ το οικονομικό κεφάλαιο. Έχω μία αρχή που πάντα τη λέω: Για να είναι κάποιος ισορροπημένος, πρέπει να πατάει στο χώμα, στη γη. Η φύση πάντα εκδικείται. Αν την εγκαταλείψουμε θα μας εγκαταλείψει και αυτή. Θα κάνω μία απλή ερώτηση: είναι φυσιολογικό για την χώρα μας ο μισός πληθυσμός να ζει στην Αττική; Διαισθάνομαι ότι αυτό κάπου θα ξεσπάσει, γιατί πολύ απλά δεν είναι φυσιολογικό. Οι νόμοι της φύσης και της οικονομίας είναι αμείλικτοι, και επιβραβεύουν και τιμωρούν.

επιχειρείν 2022

άρθρο

Να επενδύσουμε στον τόπο μας Καλούμαστε να διαχειριστούμε σημαντικά κονδύλια Η Προγραµµατική περίοδος 2021-2027 είναι µια περίοδος πρόκλησης ιδιαίτερα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Καλούµαστε να διαχειριστούµε σηµαντικά κονδύλια τα οποία πρέπει να τα επενδύσουµε στον τόπο µας, ώστε να δηµιουργήσουµε νέες ευκαιρίες για τους νέους, τους ανέργους, τις οµάδες ευάλωτων πολιτών, να αναδείξουµε τον πολιτισµό µας, να αντιµετωπίσουµε επαρκώς την Κλιµατική Κρίση και να προστατέψουµε το περιβάλλον µε συγκεκριµένες ενέργειες ώστε να µη µας λείψει ποτέ το νερό και να διατηρήσουµε τα δάση µας.

∆

ιανύουμε μια περίοδο με πολλές ιδιαιτερότητες και η Τοπική Αυτοδιοίκηση οφείλει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων όπως διαχρονικά πράττει. Το συνολικό ποσό του ΕΣΠΑ που η χώρα μας πρέπει να διαχειριστεί ανέρχεται περίπου στα 26 δις, ενώ 8 δις αντιστοιχούν στα περιφερειακά προγράμματα. Αυτό σημαίνει ότι περίπου το 31% του ΕΣΠΑ θα το διαχειριστούν οι Περιφέρειες και ένα σημαντικό ποσοστό αφορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Στην περίπτωσή μας στην Περιφέρεια Θεσσαλίας αναλογεί ένα ποσό της τάξης των 554.000.000 ευρώ που σημαίνει πως είναι προσαυξημένο κατά 30% περίπου σε σχέση με το ποσό που αντιστοιχούσε στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο. Είναι μια σημαντική αύξηση που μας δημιουργεί την υποχρέωση να ανταποκριθούμε με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο ώστε η απορρόφηση αυτών των κονδυλίων να είναι πλήρως τεκμηριωμένη και στοχευμένη για να πετύχουμε τα αναμενόμενα αναπτυξιακά αποτελέσματα. Η συμμετοχή της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης, με τρεις εκπροσώπους της που ορίζονται από τις Περιφερειακές Ενώσεις (ΠΕ∆), στις Περιφερειακές Επιτροπές Αναπτυξιακού Σχεδιασμού (ΠΕΑΣ) και δύο εκπρόσωπων στην Επιτροπή Παρακολούθησης του Προγράμματος Θεσσαλίας 2021-2027, εγγυάται σε μεγάλο βαθμό την καλύτερη προετοιμασία, τον καλύτερο σχεδιασμό και την καλύτερη τεκμηρίωση των προτάσεων που θα υποβληθούν στο Περιφερειακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας. Η συνεργασία της ΠΕ∆ Θεσσαλίας με τη διαχειριστική αρχή της Περιφέρειας με τα νέα δεδομένα που θέτει ο νόμος 4914/2022, είναι βέβαιο ότι θα αποδώσει τα μέγιστα και θα είναι η συνέχεια μιας ήδη πολύ καλής συνεργασίας που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη προγραμματική περίοδο. Άποψή μου είναι ότι για την καλύτερη διαχείριση των Περιφερειακών Προγραμμάτων είναι απαραίτητη η υποβοήθηση των μικρών κυρίως ∆ήμων με εξιδεικευμένα στελέχη (τεχνική βοήθεια) ώστε να μπορέσουν να εκμεταλλευτούν όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά

επιχειρείν 2022

Του Αθανάσιου Νασιακόπουλου

Πρόεδρος της ΠΕ∆ Θεσσαλίας - ∆ήμαρχος Κιλελέρ

εργαλεία. Πρέπει επίσης να αυξηθούν οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ) και ταυτόχρονα να βελτιωθούν τα κριτήρια κατανομής των. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην κάλυψη λειτουργίας των Περιφερειακών ∆ήμων ώστε να καλυφθούν τα υπέρογκα κόστη που προκαλούνται από την μεγάλη έκτασή τους από τα πολλά χιλιόμετρα της αγροτικής τους οδοποιίας και από τα προβλήματα που προκαλούνται στις ορεινές περιοχές. Το ενεργειακό είναι επίσης το τεράστιο πρόβλημα που πρέπει να λυθεί άμεσα ώστε να μπορέσουν οι συμπολίτες μας να ανταπεξέλθουν στη δύσκολη καθημερινότητά τους. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση οφείλει να αναλάβει πρωτοβουλίες ώστε μέσα από συνέργειες να προκύψουν οικονομίες κλίμακος που θα στηρίξουν τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά. Οι ∆ΕΥΑ έχουν να αντιμετωπίσουν τεράστια κόστη που όμως δεν πρέπει να τα μετακυλήσουν στις τοπικές κοινωνίες. Έτσι είναι πλέον γεγονός ότι οι περισσότερες ∆ΕΥΑ της χώρας είναι αποδεδειγμένα πλέον μη βιώσιμες. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι ∆ήμοι έστω και αν έλαβαν μια σημαντική επιχορήγηση από το κράτος. Αυτά τα σημαντικά προβλήματα και άλλα πολλά θα θέσουμε προς συζήτηση στο Πανελλήνιο Συνέδριό μας και είμαι βέβαιος ότι μέσα από τις συντεταγμένες ενέργειες και διεκδικήσεις μας θα βρούμε τις ενδεδειγμένες λύσεις ώστε για μια ακόμη φορά η Τοπική Αυτοδιοίκηση να διαδραματίσει το ρόλο της. Να είναι χρήσιμη στους ∆ημότες!

Dimiourgiki SA: Κατασκευές με υπεροχή που αντέχουν στον χρόνο! Tο εγχώριο real estate αναμένεται να κινηθεί με ανοδικό ρυθμό επισημαίνει στο «επιχειρείν» ο κ. Κώστας Γουργιώτης και υπογραμμίζει πως «η Dimiourgiki SA διατηρεί αναλλοίωτη τη φιλοσοφία της: αξιόπιστες κατασκευές που αντέχουν στον χρόνο. Γι΄ αυτό τον λόγο επενδύει ταυτόχρονα στην αντοχή και την αισθητική».

• Κύριε Γουργιώτη, ποιες είναι οι προοπτικές που ανοίγονται στην αγορά ακινήτων το επόμενο διάστημα; Οι προσδοκίες για την ελληνική αγορά ακινήτων, παραμένουν θετικές για το υψηλών προδιαγραφών τμήμα της. Όπως προκύπτει από έρευνες ή αναφορές τραπεζών, το εγχώριο real estate, αναμένεται να κινηθεί με ανοδικό ρυθμό. Η οικοδομική δραστηριότητα και ειδικότερα η κατασκευή οικοδομών-κατοικιών ενισχύει και σταθεροποιεί την οικονομία, τονώνει την αυτοπεποίθηση των επενδυτών και ταυτόχρονα την εμπιστοσύνη τους για το μέλλον της χώρας.

Κώστας Γουργιώτης

Διευθύνων Σύμβουλος Dimiourgiki SA

επιχειρείν 2022

• Πόσο σημαντικό κριτήριο αποτελεί το κόστος στην αγορά μιας κατοικίας; Το φθηνό, είναι …ακριβό! Μεγαλύτερο κόστος κατασκευής σημαίνει μικρότερα έξοδα συντήρησης. Έτσι μπορούμε να απολαμβάνουμε περισσότερα, για περισσότερη διάρκεια. Οι αγοραστές πρέπει να επιλέγουν έργα που επιδεικνύουν πρωτοποριακό σχεδιασμό, υψηλή ποιότητα κατασκευής, λειτουργικότητα, διαχρονικότητα και αντοχή στο χρόνο. Εδώ και 25 χρόνια τώρα, σε όλη την κατασκευαστική της δραστηριότητα - ξεπερνά σε έκταση τα 50.000τμ - η εταιρία μας διατηρεί αναλλοίωτη τη φιλοσοφία της: αξιόπιστες κατασκευές που αντέχουν στον χρόνο. Γι΄ αυτό τον λόγο η Dimiourgiki SA επενδύει ταυτόχρονα στην αντοχή και την αισθητική. Έτσι χρησιμοποιεί εξειδικευμένα υλικά και επενδύει στο ιταλικό design στις κουζίνες και τις ντουλάπες. Επίσης, όλα τα διαμερίσματα διαθέτουν θωρακισμένες πόρτες με ασφάλεια πολλαπλών σημείων, κουφώματα με μεγάλα ανοίγματα, ποιοτικούς λέβητες αερίου ακόμη και ηλεκτρικές εγκαταστάσεις με δίκτυο data, μεγάλο αριθμό διακοπτών αλλά και εγκατάσταση οπτικής ίνας. • Η αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης – εν όψει και του χειμώνα που έρχεται – πώς μπορεί να συνδυαστεί με την αγορά κατοικίας; Η ενεργειακή θωράκιση του κτιρίου, ο βιοκλιματικός σχεδιασμός κτιρίων λ.χ .είναι ένα χαρακτηριστικό που ανεβάζει το κόστος κατα-

συνέντευξη

σκευής. ∆ημιουργεί όμως συνθήκες θερμικής άνεσης και ελαττώνει τις απαιτήσεις σε θέρμανση και ψύξη. Μακροπρόθεσμα λοιπόν καταφέρνει να καλύψει τις ανάγκες του κτιρίου οικονομικότερα και χωρίς μεγάλες ενεργειακές απαιτήσεις, αποδεικνύοντας πως αποτελεί την πιο οικονομική επιλογή. Στα έργα που φέρουν την υπογραφή της εταιρίας μας, δίνουμε έμφαση στη θερμομόνωση και την υγρομόνωση χρησιμοποιώντας υλικά κορυφαίων εταιριών τα οποία «θωρακίζουν» αποτελεσματικά το κτίριο.

∆ιαμέρισμα 5ου ορόφου επί της οδού Αγίας Μαρίνης

• Τι είναι αυτό που πρέπει να προσέξουν οι καταναλωτές, ειδικότερα στα νεόδμητα κτίρια; Η αγορά ενός ακινήτου αποτελεί μία διαδικασία που απαιτεί προσεκτικούς χειρισμούς από την πλευρά του αγοραστή, ώστε να αποφευχθούν τυχόν δυσάρεστες καταστάσεις. Στη διαδικασία επιλογής του κατάλληλου ακινήτου, κρίνεται σκόπιμο ο ενδιαφερόμενος αγοραστής να ελέγξει πρώτα απ’ όλα την αξιοπιστία της κατασκευαστικής εταιρίας. Την ίδια ώρα, θα πρέπει να προβεί σε ενδελεχή νομικό έλεγχο, έλεγχο συγγραφής υποχρεώσεων και πλήρη πολεοδομικό έλεγχο. Και φυσικά να προχωρήσει στην εξόφληση μόνο του κατασκευασμένου τμήματος. Η Dimiourgiki SA είναι κάτοχος του Πιστοποιητικού ∆ιαχείρισης Ποιότητας ISO 9001. Το συγκεκριμένο πρότυπο καθορίζει τη λειτουργία της εταιρίας και εγγυάται τα καλύτερα επιθυμητά αποτελέσματα σε πελάτες και λοιπά εμπλεκόμενα πρόσωπα. Τα υψηλά standars της εταιρίας συμβαδίζουν με την αναγνώριση των στελεχών της, μιας και αρχιτέκτονας της εταιρίας έχει βραβευτεί με παγκόσμια αναγνωρισμένο βραβείο. Έτσι, μπορεί και συνδυάζει καινοτόμο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό με υψηλή ποιότητα κατασκευής. Ο κ. Κωνσταντίνος Γουργιώτης είναι Διευθύνων Σύμβουλος στην Δημιουργική ΑΕ. Οι σπουδές του επικεντρώνονται στις οικονομικές επιστήμες, με μια σειρά τίτλων και διπλωμάτων από εγχώρια και διεθνή ιδρύματα. Από το 1998 μέχρι σήμερα, ασχολείται με την αξιολόγηση, την επίβλεψη και την εκτέλεση μεγάλου αριθμού επενδύσεων που σχετίζονται με τον τομέα των ακινήτων.

∆ιαμέρισμα επί της 28ης Οκτωβρίου & Καλλιάρχου

Info:

Dimiourgiki SA, Παναγούλη 25, Λάρισα τηλ. 2410 286123 www.dimiourgiki.gr info@dimiourgiki.com.gr

∆ιαμέρισμα επί της 28ης Οκτωβρίου & Καλλιάρχου

επιχειρείν 2022

άρθρο

Ιδιωτικά κατασκευαστικά έργα και ενέργεια Oι δύο τομείς εστίασης του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος για τον τεχνικό κόσμο της Θεσσαλίας

Οι απανωτές κρίσεις -η δεκαετής οικονομική, η κρίση της πανδημίας, αλλά και η ενεργειακή και του πληθωρισμού λόγω του πολέμου στην Ουκρανία- έχουν δημιουργήσει ένα νέο τοπίο για το επιχειρείν σε όλη την Ευρώπη και φυσικά στην Ελλάδα και στη Θεσσαλία. Το μεγάλο ζητούμενο για τις επιχειρήσεις σε κάθε κλάδο είναι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας.

υτό ισχύει βεβαίως και για τον τεχνικό κλάδο, ο οποίος έχει υποστεί μεγάλα πλήγματα όλα αυτά τα χρόνια όντας αντιμέτωπος με σημαντικές προκλήσεις, τις οποίες οφείλει να ξεπεράσει προκειμένου να σταθεί όρθιος τα επόμενα χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι, συνολικά στην Ελλάδα, τα μεγάλα έργα υποδομής που πρόκειται να υλοποιηθούν με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αναμένεται ότι θα δώσουν σημαντική ώθηση στον κλάδο. Ωστόσο, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και μάλιστα στην περιφέρεια, όπως για παράδειγμα στη Θεσσαλία, δεν έχουν να προσμένουν σημαντικό μερίδιο αυτής της «πίτας». Που εντοπίζονται λοιπόν οι ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις του τεχνικού κλάδου στην περιοχή μας τώρα και στο άμεσο μέλλον; Από την εμπειρία μας, αλλά και από τα μηνύματα που λαμβάνουμε από τους συναδέλφους - μέλη του ΤΕΕ Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας, το επιχειρηματικό ενδιαφέρον των Θεσσαλών μηχανικών εστιάζει -κυρίως- σε δύο πεδία, πέραν βεβαίως των δημοσίων έργων που κατέχουν σημαντικό μερίδιο του κλάδου μας: Αφενός, στην κατασκευή ιδιωτικών έργων και αφετέρου σε έργα που έχουν ως αφετηρία την ενέργεια. Πιο συγκεκριμένα, σε ότι αφορά στα κατασκευαστικά έργα, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αξιοσημείωτη τάση ανοικοδόμησης. Είναι χαρακτηριστικό δε ότι μόνο στην πόλη της Λάρισας, τον τελευταίο χρόνο βρίσκονται σε εξέλιξη πάνω από 60 ιδιωτικά έργα. Πρόκειται για ένα καλό σημάδι που δείχνει ότι υπάρχει τόσο προοπτική όσο και δυναμική για τον κλάδο. Μάλιστα με τον πληθωρισμό στο 12%, καθίσταται σαφές ότι η δόμηση ακινήτων αποτελεί ενδεχομένως την καλύτερη επένδυση στην περίοδο που διανύουμε. Βεβαίως, οι συνεχιζόμενες πληθωριστικές τάσεις, αλλά και η διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, έχουν δημιουργήσει καθυστερήσεις και ελλείψεις υλικών στην αγορά, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των υλικών, άρα και του κόστους κατασκευής. Ωστόσο, από ότι φαίνεται, οι κατασκευαστές έχουν απορροφήσει μέρος αυτών των αυξήσεων.

επιχειρείν 2022

Του Νίκου Παπαγεωργίου

Προέδρου Δ.Ε. Τμήματος Κεντρικής & Δυτικής Θεσσαλίας ΤΕΕ

Το άλλο πεδίο που παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον για τις τεχνικές επιχειρήσεις, είναι, όπως προαναφέρθηκε, η ενέργεια. Με το ενεργειακό κόστος να έχει εκτιναχθεί και την πολιτική επιδοτήσεων της κυβέρνησης να μην επαρκεί για να λύσει το πρόβλημα, χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις αναζητούν λύσεις προκειμένου να μειώσουν το ενεργειακό τους κόστος και να αυξήσουν την ενεργειακή αποδοτικότητα. Είτε πρόκειται για το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ - Αυτονομώ», είτε για άλλες λύσεις, ο ρόλος του μηχανικού είναι απολύτως απαραίτητος και μάλιστα διπλός, τόσο σε επίπεδο συμβουλευτικής όσο και σε επίπεδο υλοποίησης. Οι Διπλωματούχοι Μηχανικοί είναι οι πλέον αρμόδιοι, καθώς διαθέτουν την εξειδίκευση και το απαραίτητο απόθεμα γνώσεων και κατάρτισης, ώστε να συμβουλεύσουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις για τις εναλλακτικές που έχουν στη διάθεσή τους προκειμένου να εφαρμόσουν λύσεις που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα: Από την έξυπνη διαχείριση ενέργειας, έως την εξοικονόμηση και την αυτοπαραγωγή. Το τελευταίο δε, ιδιαίτερα με τις παρούσες συνθήκες, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, καθώς η αγορά ωθείται πιο γρήγορα στο μοντέλο του “prosumer” δηλαδή του συνδυασμού καταναλωτή και παραγωγού ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρώ ότι προκειμένου να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους, αλλά και για να αναπτυχθούν, οι επιχειρήσεις του τεχνικού κλάδου στη Θεσσαλία, θα πρέπει να εστιάσουν σε αυτά τα πεδία ενδιαφέροντος, αναπτύσσοντας περαιτέρω την εξειδίκευσή τους και διευρύνοντας το πελατολόγιό τους.

άρθρο

Απαιτείται ένα ολοκληρωμένο και ολιστικό σχέδιο με ριζοσπαστικές παρεμβάσεις Για την Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Κοινωνική συνοχή

Η χώρα μας, η Ε.Ε. αλλά και ολόκληρος ο πλανήτης, βιώνουν μια διαρκή και πολύ-επίπεδη κρίση που έχει κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο αυξανόμενος πληθωρισμός, η κλιματική αλλαγή, είναι προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν άμεσα και αποτελεσματικά.

ο ενεργειακό κόστος, η ακρίβεια αγαθών και υπηρεσιών, η αύξηση των επιτοκίων, οι αυξανόμενες ανισότητες, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα, που πλήττει τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και την κοινωνία. Δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν απροετοίμαστη, αποδείχθηκε κατώτερη των περιστάσεων και υπάρχει πλέον ορατός ο κίνδυνος ύφεσης, στάσιμο πληθωρισμού, μείωσης του ΑΕΠ και αύξησης των κοινωνικών ανισοτήτων, αν δεν αλλάξουν οι πολιτικές και δεν ληφθούν άμεσα μέτρα. Η Δύση εισέρχεται σε μια «μετα-νεο-φιλελεύθερη εποχή» που θα πρέπει να υπάρχει περισσότερη κρατική παρέμβαση στις οικονομίες, περισσότερη ρύθμιση των αγορών και περισσότερη δύναμη για τους εργαζόμενους και την κοινωνία των πολιτών. Τα προβλήματα και τα δύσκολα είναι μπροστά μας. Μέσα σε ένα αντίξοο και αβέβαιο διεθνές περιβάλλον, η στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων παραμένει επιβεβλημένη. Εξίσου σημαντική, όμως είναι και η οικονομική σταθερότητα, η προώθηση των επενδύσεων και της καινοτομίας, ο εκσυγχρονισμός και η ψηφιακή μετάβαση ώστε οι επιχειρήσεις της χώρας να παραμείνουν βιώσιμες και ανταγωνιστικές. Απαιτείται ένα ολοκληρωμένο και ολιστικό σχέδιο με γενναίες και ριζοσπαστικές παρεμβάσεις. Η σωστή και ορθολογική αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, η προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους, αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και της χώρας. Παράλληλα, θα πρέπει άμεσα: -Να επιταχυνθούν, οι ρυθμοί της ενεργειακής μετάβασης αλλά και να δοθεί στις μικρές επιχειρήσεις, σε ενεργειακές κοινότητες, σε αγρότες και νοικοκυριά, η δυνατότητα χρηματοδότησης των Α.Π.Ε. για ενεργειακή επάρκεια και αυτονομία. Επίσης, να τεθεί πλαφόν στις τιμές του Φυσικού Αερίου και να αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας της αγοράς ενέργειας. -Να διασφαλιστούν οι κανόνες λειτουργίας της αγοράς, με ελέγχους και να μειωθεί ο Φ.Π.Α. στα καύσιμα και στα βασικά είδη διατροφής, μέχρι να εξομαλυνθεί η κατάσταση. -Να εφαρμοσθούν στοχευμένες πολιτικές και εξειδικευμένα κίνητρα και ενισχύσεις και όχι οριζόντιες επιδοτήσεις. -Να αυξηθεί ο κατώτατος μισθός και να στηριχθούν με κίνητρα οι νέοι,

επιχειρείν 2022

Γράφει ο Γιώργος Χατζής

Πρόεδρος του 7ου Π.Τ. Θεσσαλίας του Ο.Ε.Ε.

οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις. -Να υπάρξουν αλλαγές στους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας ώστε οι ενεργειακές και αμυντικές δαπάνες να μην υπολογίζονται στο έλλειμμα. -Να διαμορφωθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για παραγωγικές επενδύσεις και αλλαγές στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Στις σημερινές δύσκολες συνθήκες και συγκυρίες, που τα σύγχρονα προβλήματα είναι πολύπλοκα και σύνθετα, χρειάζονται επιστημονικές προσεγγίσεις, διεπιστημονικές συνεργασίες και συνέργειες σε Περιφερειακό Εθνικό και Διεθνές επίπεδο και εφαρμογή ορθών πρακτικών. Στο πλαίσιο αυτό του Ο.Ε.Ε., ως σύμβουλος της Πολιτείας με τεκμηριωμένες θέσεις και προτάσεις, συμβάλλει καθοριστικά στην βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας, στην κοινωνική συνοχή και στην ευημερία των πολιτών. Οι Οικονομολόγοι, έχουν επωμισθεί και επιτελούν σημαντικό έργο για λογαριασμό της Πολιτείας, είναι επιφορτισμένοι με μεγάλες ευθύνες, χωρίς τις ανάλογες απολαβές. Οι νέοι συνάδελφοί μας, αν δεν είναι άνεργοι, εργάζονται με χαμηλούς μισθούς ή μεταναστεύουν στο εξωτερικό. Η συμβολή του φοροτέχνη-λογιστή στη διάρκεια της πανδημίας αλλά και σήμερα, κάτω από αντίξοες συνθήκες, ήταν καθοριστική και στηρίζουν τις επιχειρήσεις και την οικονομία της χώρας. Είναι γεγονός, ότι το Οικονομικό Επιμελητήριο, έχει κάνει σημαντικές προσπάθειες αναβάθμισης των Οικονομολόγων, καταθέτοντας προτάσεις για την επίλυση των προβλημάτων. Θα συνεχίζουμε, σ΄ αυτήν την κατεύθυνση, με συνεργασίες κι διαρκή αγώνα για ένα επιμελητήριο ωφέλιμο και χρήσιμο στους οικονομολόγους και στην κοινωνία.

ασφάλειες αστικής ευθύνης επιχείρησης υγείας κατοικίας οχήματος και σκάφους

∆ΙΚΤΥΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ∆ΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΑΝ∆ΗΛΑΡΑ 18, 4ος όροφος, 41221 Λάρισα Τηλ. 2410 250560, fax 2410 250588 www.net-insuranse.gr info@net-insuranse.gr

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΒΑΣΙΛΑ ΣΤΑΜΑΤΙΑ 6977459510 ΓΡEΚΑ ΘΕΑΝΩ 698 439 2309 ΚΑΡΑΒΑΓΙΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ 6948083217 ΝΤΑΝIΚΑΣ ΜΙΧΑHΛ 693 676 9456 ΠΙΑΧΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑ 6938706976

ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΜΑΝΑΤΙ∆ΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΑΝ 22, ΤΚ 56123 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Τηλ. 2311 207094 Fax: 2311242474 Mob. 6949001915 Giorg.amanatidis@gmail.com

ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΑΡΤΑΣ ΝΟΥΛΑΣ ΧΑΡΗΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΙΩΑΝΝΗ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 6, ΤΡΙΓΩΝΟ ΑΡΤΑΣ

(ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΠΙΑΤΣΑ ΤΑΞΙ), ΤΚ 47100, ΑΡΤΑ Τηλ & fax: 2681028888 Mob. 6946867047 & 6983473750 Noulas.xaris.netinsuranse@ gmail.com

ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΑΛΜΥΡΟΥ & ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΚΟΝΤΟΥΡΗ ΕΥΤΥΧΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΑΚΤΟΡΑΣ ΙΑΣΟΝΟΣ 7, ΑΛΜΥΡΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ Τηλ. 2422023423 Mob. 6947915197 Eutuxia_91@hotmail.com

ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΧΑΝΙΩΝ NET-INSURANCE ΚΡΗΤΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΜΑΞΙΜΟΥ ΜΑΡΓΟΥΝΙΟΥ 2 & ΙΩΝΙΑΣ 73136 ΧΑΝΙΑ Τηλ. 28210 99874 Fax: 28210 99876 Μοb. 698 880 8455 iazachariakis@net-insurance.gr

ΓΡΑΦΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΓΙΟΥΓΛΗΣ ΠΕΤΡΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΑΚΤΟΡΑΣ ΧΡ. ΚΑΤΣΑΡΗ 40 Α, 45221,

ΙΩΑΝΝΙΝΑ Τηλ. 2651070950 Fax: 2651075949 Mob. 6977745003 pgiouglis@gmail.com

ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ (∆/νση Επιθεώρησης ∆υτ. Μακεδονίας), Νταούτη Γιαννούλα, Επιθεωρητής Ανάπτυξης, ΓΡΑΜΜΟΥ 65, 52100, ΚΑΣΤΟΡΙΑ Τηλ. 2467083510 Fax: 2467083512 Μοb. 6977990871 ntaoutii-@hotmail.com

Η κατάσταση δεν είναι πλέον βιώσιμη Όντας επιχειρηματίας για παραπάνω από είκοσι χρόνια και τώρα από τη θέση του προέδρου του Εμπορικού Συλλόγου Λάρισας, διαπιστώνω δυστυχώς, ότι ο κλάδος μας διανύει την χειρότερη και δυσκολότερη έως τώρα πορεία του. Οι προκλήσεις που ζήσαμε τα τελευταία χρόνια ως έμποροι και επαγγελματίες ήταν πέραν κάθε λογικής.

“

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μπήκε στη ζωή μας και αποτελεί ένα παράθυρο στο μέλλον και μία διέξοδο από την κρίση

Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

Προέδρου του Εμπορικού Συλλόγου Λάρισας

επιχειρείν 2022

ροκλήσεις που πρέπει να απαντηθούν σε ένα δύσκολο περιβάλλον και σε μία χρονική συγκυρία όπου διάφορες ανακατατάξεις δημιουργούν ρευστότητα, μέσα στην οποία καλείται να κινηθεί το επιχειρείν. Το λιανικό και χονδρικό εμπόριο εργάστηκε σκληρά για να μετριάσει τις τεράστιες ζημιές που υπέστη από τη δεκαετή κρίση. Τα χτυπήματα όμως που δεχτήκαμε ήταν απανωτά και συνεχόμενα. Η μία κρίση διαδέχεται την άλλη. Πρώτα ήρθε η οικονομική, που αποδυνάμωσε τον επιχειρηματικό κόσμο και στέρεψαν τα ταμεία, δημιουργώντας μία τεράστια και βαθιά ύφεση και έπειτα ήρθε η υγειονομική, που επί τρία περίπου χρόνια μας έφερε αντιμέτωπους με πρωτόγνωρες και δύσκολες καταστάσεις. Είδαμε τα καταστήματά μας να κλείνουν για μήνες, τα εισοδήματά μας να συρρικνώνονται, τις υποχρεώσεις μας να αυξάνονται και τα χρέη να συσσωρεύονται. Είδαμε τα προϊόντα μας να παραμένουν

άρθρο

αδιάθετα στα ράφια αφού δεν υπήρχε αγοραστικό ενδιαφέρον και δυστυχώς, είδαμε πολλές επιχειρήσεις να χρεοκοπούν και να βάζουν λουκέτο, μη μπορώντας να ανταπεξέλθουν στα νέα δεδομένα. Είδαμε φυσικά και την απουσία της άμεσης και ουσιαστικής στήριξης της πολιτείας απέναντι στον κλάδο μας ως όφειλε, καθώς το πολύπαθο εμπόριο αποτελεί τον πυλώνα της ελληνικής οικονομίας και το μεγαλύτερο εργοδότη του ιδιωτικού τομέα. Και μετά από όλο αυτό τον κυκεώνα των προβλημάτων, ήρθε να προστεθεί και η τρίτη κρίση, η ενεργειακή, η χειρότερη ίσως όλων, που τείνει να γίνει μία σύγχρονη μάστιγα που πλήττει καθημερινά νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε παγκόσμια κλίμακα και που δυστυχώς, ίσως αποτελέσει το τελειωτικό χτύπημα για πολλές μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Είναι γεγονός ότι αρκετοί καταναλωτές ανέβαλαν ή περιόρισαν τις αγορές τους εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης και της γενικευμένης ακρίβειας. Οι περισσότεροι ακόμη και αυτοί που έχουν διαθέσιμο εισόδημα, είναι διστακτικοί στο να δαπανήσουν χρήματα για αγορές που μπορούν να πραγματοποιήσουν και σε μεταγενέστερο χρονικό διάστημα, ενώ οι περισσότεροι κρατούν τις οικονομίες τους για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στα υψηλά έξοδα που θα απαιτηθούν για φυσικό αέριο και πετρέλαιο θέρμανσης το φθινόπωρο και τον χειμώνα. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα εμπορικές επιχειρήσεις να βλέπουν τα ταμεία τους μισοάδεια. Η κατάσταση δεν είναι πλέον βιώσιμη. Όλο και περισσότεροι μικρομεσαίοι πλήττονται από τις ακραίες αυξήσεις στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου και σύντομα θα πρέπει να σταματήσουν

ή να μειώσουν την παραγωγή τους ή να συνεχίσουν να λειτουργούν ζημιογόνα. Το ενεργειακό κόστος λοιπόν παραμένει απειλή για την ανταγωνιστικότητα του επιχειρείν αλλά και της επιβίωσης μας και αυτό που πρέπει να μπει στο τραπέζι του δημοσίου διαλόγου είναι η ενίσχυση των εμπορικών επιχειρήσεων και για την ψηφιακή αλλά πολύ περισσότερο τώρα και για την ενεργειακή αναβάθμιση. Τώρα όμως αυτή τη στιγμή που μιλάμε χωρίς καθυστέρηση εάν θέλουμε κάτι να σώσουμε. Σήμερα βρισκόμαστε για άλλη μία φορά μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Το εμπόριο αλλάζει, εξελίσσεται, προχωράει, σε μία νέα εποχή με νέες ανάγκες και νέα δεδομένα. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μπήκε στη ζωή μας και αποτελεί ένα παράθυρο στο μέλλον και μία διέξοδο από την κρίση. Κάθε επιχείρηση που θέλει να προχωρήσει μπροστά, πρέπει να μπορεί και να έχει πρόσβαση σε αυτή την ψηφιακή αναβάθμιση. Οι ελληνικές εμπορικές επιχειρήσεις καλούνται όχι απλώς να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, αλλά να αναβαθμιστούν ταχύτατα, για να γίνουν ψηφιακά ανταγωνιστικές στο πλήρως διεθνοποιημένο οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον. Από τη θέση λοιπόν του προέδρου του Εμπορικού Συλλόγου Λάρισας, δεδομένων των συνθηκών, κρούω τον κώδωνα του κινδύνου για τη σοβαρότητα της κατάστασης και θα ήθελα να τονίσω την ανάγκη ύπαρξης και εφαρμογής, ενός συνολικού σχεδίου διάσωσης του εμπορικού κόσμου που προσπαθεί να επιβιώσει κάτω από τις ασφυκτικές οικονομικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί. Η πολιτεία πρέπει να δηλώ-

σει έντονα το παρόν της σε αυτή την κρίσιμη στιγμή. Ο χειμώνας που έρχεται θα είναι δύσκολος για όλους μας, γι’ αυτό πολιτεία αλλά και τράπεζες οφείλουν να στηρίξουν με στοχευμένες παρεμβάσεις τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Προκειμένου να καταφέρουμε να διαχειριστούμε παλαιότερες υποχρεώσεις παράλληλα με την τρέχουσα συγκυρία αλλά και για να ετοιμαστούμε για ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό αύριο απαιτείται μία δέσμη ολοκληρωμένων μέτρων που θα αποτελέσουν οδικό χάρτη για το επόμενο διάστημα. Ζητάμε λοιπόν άμεσα και στοχευμένα μέτρα, τα οποία σε πρώτο χρόνο θα δώσουν βαθιά ανάσα στις τοπικές, και όχι μόνο, πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες δεν έχουν πρόσβαση στα χρηματοδοτικά ή άλλα εργαλεία ανάπτυξης συγκριτικά με τις μεγάλες, αλλά παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην εθνική οικονομία και κοινωνική ευημερία. Ειδικότερα ζητούμε να επανεξεταστούν και να εφαρμοστούν τα παρακάτω: • άμεση κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος χωρίς προϋποθέσεις • άμεση θεσμοθέτηση και εφαρμογή του ειδικού ακατάσχετου επαγγελματικού λογαριασμού • θέσπιση αφορολόγητου ορίου για τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες όπως και στους μισθωτούς Θεωρούμε ότι πρόκειται για παρεμβάσεις δικαιοσύνης που θα είναι καθοριστικές για την επιβίωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τη στήριξη της τοπικής απασχόλησης, ενώ η απώλεια των εσόδων για τα δημόσια ταμεία θα μπορέσει να αναπληρωθεί μέσω της αυξημένης καταναλωτικής ζήτησης και της ενίσχυσης της

επενδυτικής δραστηριότητας. Οι Έλληνες επιχειρηματίες έχουμε αποδείξει περίτρανα ότι καταφέρνουμε να προσαρμοζόμαστε πάντα σε δύσκολες συνθήκες. Η στήριξη των επιχειρήσεων για όσο διαρκεί η ενεργειακή κρίση πρέπει να θεωρείται δεδομένη, έτσι ώστε να μην κλείσει ούτε μία επιχείρηση και να μη χαθεί ούτε μία θέση εργασίας. Ισχυρές επιχειρήσεις, σημαίνει οικονομική ανάπτυξη για τη χώρα, νέες επενδύσεις και κοινωνική σταθερότητα και συνοχή.

“

Ο χειμώνας που έρχεται θα είναι δύσκολος για όλους μας, γι΄ αυτό πολιτεία αλλά και τράπεζες οφείλουν να στηρίξουν με στοχευμένες παρεμβάσεις τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

επιχειρείν 2022

Κέντρο Διά Βίου Μάθησης ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ:

Ένας χώρος εκπαίδευσης, κατάρτισης και ανάπτυξης δεξιοτήτων Το Κέντρο ∆ιά Βίου Μάθησης ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ αποτελεί έναν χώρο εκπαίδευσης και κατάρτισης καθώς και ανάπτυξης δεξιοτήτων. Ιδρύθηκε το 2013 από μία ομάδα ανθρώπων με γνώσεις και εξει-

δίκευση στον τομέα τους και πάθος για την εκπαίδευση και παροχή ευκαιριών στους πολίτες της Λάρισας και της Θεσσαλίας ευρύτερα. Ήδη μετράει πολλές συμμετοχές σε εθνικά και ευρωπαϊκά προ-

αφιέρωμα

γράμματα, ενώ οι σύγχρονες εγκαταστάσεις του οργανισμού είναι πιστοποιημένες από τον ΕΟΠΠΕΠ ως προσβάσιμες για ανθρώπους με αναπηρία. Παράλληλα, λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής του Εθνικού Δικτύου Νεολαίας Eurodesk ενώ είναι και εγκεκριμένος οργανισμός από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως ενδιάμεσος φορέας υποστήριξης του προγράμματος Erasmus για Νέους Επιχειρηματίες. Το ΚΔΒΜ KAINOTOMIA υλοποιεί προγράμματα συνεχιζόμενης κατάρτισης (offline & online μέσω της πλατφόρμας e-learning) που απευθύνονται σε εργαζόμενους/ανέργους νέους, εκπαιδευτικούς, φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες για την ανάπτυξη επαγγελματικών ευκαιριών και την ένταξή τους στην αγορά εργασίας και την κοινωνία. Κατά τη διάρκεια των εκπαιδευτικών προγραμμάτων χρησιμοποιούνται μέθοδοι, μαθησιακές προσεγγίσεις καθώς και διδακτικές μεθοδολογίες για την επίτευξη των μέγιστων μαθησιακών αποτελεσμάτων για τους εκπαιδευόμενους. Επίσης, παρέχεται

Επαγγελματικός Προσανατολισμός και Συμβουλευτική σε συνεργασία με περιφερειακά δίκτυα ενδιαφερομένων και σύμφωνα με τις ατομικές ανάγκες. Η παρουσία του ΚΔΒΜ στα ευρωπαϊκά προγράμματα και προγράμματα κινητικότητας είναι δυναμική μετρώντας ήδη συμμετοχή σε πάνω από 30 προγράμματα Erasmus+ και Horizon Europe και συνεργασίες με ελληνικά και διεθνή πανεπιστήμια και ινστιτούτα. Τα προγράμματα που υλοποιούνται στοχεύουν στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων των νέων, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, της ισότητας, την ανάδειξη του εθελοντισμού αλλά και την προώθηση της συνεργασίας με άλλες χώρες της ΕΕ. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα που υλοποιούνται μπορείτε να επισκεφτείτε τις εγκαταστάσεις του στην οδό Δήμητρας & Νίκης 4, να τηλεφωνήσετε στο 2410 555590 ή να επισκεφτείτε την επίσημη ιστοσελίδα του: https://kainotomia. com.gr/.

άρθρο

Οι προκλήσεις του Λογιστή – Φοροτεχνικού στη νέα οικονομική πραγματικότητα Ο ρόλος του Λογιστή – Φοροτεχνικού στη νέα εποχή της σύγχρονης οικονομίας είναι στρατηγικής σημασίας για τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες. Στο γεγονός αυτό συντέλεσε αναμφίβολα η μετακίνηση των παρεχόμενων υπηρεσιών από το δημόσιο τομέα προς τους λογιστές – φοροτεχνικούς, καθώς οι καθημερινές εργασίες πολλαπλασιάστηκαν, έπειτα από τη θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής ηλεκτρονικής ενημέρωσης των υπηρεσιών του κράτους, σχετικά με υποχρεώσεις των ιδιωτών, επιχειρήσεων και οργανισμών.

Η Γράφει ο Αστέριος Ηλ. Νάκας

Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης, MSc Εφαρμοσμένης Λογιστικής & Ελεγκτικής (ΠΑΜΑΚ), Σύμβουλος Φορολογίας και Λογιστικής, Μέλος Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Πρόεδρος Ε.Φ.Ε.Ε.Λάρισας, Ά Αντιπρόεδρος Π.Ο.Φ.Ε.Ε.

επιχειρείν 2022

θέση του Λογιστή - Φοροτεχνικού ανέκαθεν ήταν υπεύθυνη για τη συλλογή των πληροφοριών που σχετίζονται με τη φορολογία, την υποβολή εκθέσεων στις φορολογικές αρχές, σε εύθετο χρόνο, καθώς και με την παροχή συμβουλών διαχείρισης για τη φορολογική επίδραση των διαφόρων εταιρικών στρατηγικών. Διαχρονικά, είναι εκείνοι που εφαρμόζουν στην αγορά και, στην πράξη, την οικονομική και φορολογική πολιτική. Είναι εκείνοι που λειτουργούν σαν ενδιάμεσος κρίκος ανάμεσα στην Πολιτεία και την Αγορά. Σήμερα οι εξελίξεις τους θέλουν πρωτοπόρους διότι -αποδεδειγμένα – χωρίς αυτούς δεν μπορεί να υπάρξει οικονομική ζωή. Ο Λογιστής – Φοροτεχνικός καλείται να εκσυγχρονίσει τη δουλειά του σε μία νέα οικονομική πραγματικότητα στην οποία φαίνεται να μπαίνει η χώρα. Για να επιτευχθεί αυτό και να είναι θετική η συμβολή του συγκεκριμένου χώρου, πρέπει επιτέλους να γίνει διακριτός και ξεκάθαρος ο ρόλος του, όπως θέλει ο νομοθέτης το ρόλο και το επάγγελμα του Λογιστή – Φοροτεχνικού που το εντάσσει νομοθετικά με τον νόμο 3842/2010 στα

εμπιστευτικά επαγγέλματα ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ. Γιατί παρανόμως όμως μας αποστερούνται οι αυτονόητες και συνταγματικά επιβεβλημένες κατάλληλες συνθήκες και προϋποθέσεις για να υπηρετήσουμε με την επαγγελματική αλλά και επιστημονική μας υπευθυνότητα το επιστημονικό και πιστοποιημένο έργο που μας έχει ανατεθεί; Δηλαδή εξακολουθούμε να ρωτάμε γιατί μας αποστερούνται οι κανόνες εργασιακής ασφάλειας δικαίου, με μέσα και εργαλεία ασφαλή που δεν καταπιέζουν, δεν καταδυναστεύουν και κυρίως δεν διακινδυνεύουν την ψυχική και σωματική υγεία μας. Τέλος, θα πρέπει και ο καθένας από εμάς να προσπαθεί να διατηρεί σε υψηλό επίπεδο την ποιότητα των υπηρεσιών του, παρακολουθώντας και αφομοιώνοντας τις εξελίξεις σε όλα τα φορολογικά αντικείμενα μέσα από διαρκή μελέτη. Ευτυχώς ή δυστυχώς το επάγγελμά μας και η επιστήμη μας δεν χαρακτηρίζεται από τη στασιμότητα που διακρίνει άλλες και κυρίως τις θετικές επιστήμες. Η διαρκής μελέτη και επιμόρφωση αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της και χωρίς αυτή, ότι και αν γίνει σε συλλογικό επίπεδο, δεν θα μπορεί ο οποιοσδήποτε συνάδελφος να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της νέας εποχής.

CMY

άρθρο

Ακίνητα: Ασφαλής επένδυση με αποδόσεις Πόσες λέξεις γράφτηκαν και λέξεις ειπώθηκαν αναφορικά με την αγορά των ακινήτων σήμερα. «Το ακίνητο αποτελεί το καλύτερο καταφύγιο στην κρίση», «Κανείς δεν έχασε από την αγορά ενός ακινήτου», «Η Φούσκα των Ακινήτων» κλπ.

πως και να το δει κανείς, το ακίνητο αφορά όλους μας, τη ζωή μας, την περιουσία μας, την οικογένεια, την εργασία μας. Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε με μεγάλο ενδιαφέρον τις μεταβολές στην αγορά ακινήτων στον παγκόσμιο, ελλαδικό αλλά και τοπικό χώρο και η Λάρισα, ως ηγέτιδα πόλη της Θεσσαλίας και ευρύτερα έχει μια σημαντική παρουσία με πολλές αγοραπωλησίες ετησίως. Καταγράφοντας λεπτομερώς κάθε αγοραπωλησία, τη χρονιά που διανύουμε και ερμηνεύοντας τον πίνακα θα παρατηρήσουμε μια σταθερή και επαναλαμβανόμενη ετήσια προτίμηση των αγοραστών στα διαμερίσματα 2 και 3 ΥΔ καθώς φυσικά και στα περισσότερο επενδυτικά γκαρσονιέρες και δυάρια. Ωστόσο φέτος οι αγοραπωλησίες Μονοκατοικιών και Μεζονετών κάνουν δυναμική εμφάνιση, σημάδι πως οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να διαφοροποιηθούν και να επιλέξουν ένα διαφορετικό τρόπο κατοικίας, εκτός του κέντρου της πόλης μας. Σ’ αυτό συνηγορούν και οι πωλήσεις οικοπέδων που μετά από πολύ καιρό δείξαν δυναμική παρουσία. Κάτι πολύ ενδιαφέρον είναι πως ως εταιρεία αυτή τη χρονιά πραγματοποιήσαμε και ένα σεβαστό αριθμό αγοραπωλησιών σε κτίρια, εδώ προφανώς οι επενδυτές θεώρησαν πως είναι η κατάλληλη στιγμή να επενδύσουν δυναμικά. Το ερώτημα είναι τι μέλλει γενέσθαι; Αλήθεια ποιος μπορεί πια να προβλέψει με ασφάλεια; Οι διεθνείς τάσεις που οδηγούνται από την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού, τον πληθωρισμό και το συνεχές μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον μας δείχνουν ένα σκεπτικισμό ως προς τη λήψη αποφάσεων, ωστόσο η πίστη των καταναλωτών προς το ακίνητο βαίνει αμείωτη ως απαραίτητο στοιχείο διαβίωσης και επένδυσης. Στη χώρα μας τα καλά νέα είναι πως δεν είμαστε εκτεθειμένοι πια σε υπερβολικό και άσκοπο δανεισμό, τα 14 χρόνια που πέρασαν έχουν διδάξει πολλά στον καταναλωτή και οι περισσότερες αγορα-

επιχειρείν 2022

Γράφει ο Κωνσταντίνος Κολοβός

Διευθύνων σύμβουλος της Keller Williams One

πωλησίες ιδιωτών εμπεριέχουν μεγάλο ποσοστό ιδίων κεφαλαίων. Επιπρόσθετα με τις εξαγγελίες για αρωγή στην αγορά ακινήτων από νέους καθώς και τα νεόδμητα ακίνητα που εισέρχονται στην αγορά καθώς και τις συνεχείς πωλήσεις από τα funds και τους πλειστηριασμούς η αγορά προβλέπεται πολύ ενδιαφέρουσα. Το ακίνητο νομοτελειακά και σε βάθος χρόνου, αποτελεί μια ασφαλή επένδυση με αποδόσεις που δε θα απογοητεύσουν. Κι αυτό γιατί από τη στιγμή που ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται, η διαθέσιμη γη παραμένει η ίδια. Με τη ζήτηση να έχει αμείωτο ρυθμό ανάπτυξης που θα συνεχιστεί, αντιλαμβανόμαστε πως ο νόμος της αγοράς θα θριαμβεύσει άλλη μια φορά. Η αγορά, πώληση, ενοικίαση και φυσικά η επένδυση στο χώρο των ακινήτων δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση και έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ψυχολογία, στον προγραμματισμό, στην ποιότητα ζωής και στα οικονομικά των ανθρώπων και των επιχειρήσεων, κάθε επιλογή έχει μακροχρόνια και σοβαρή επίπτωση. Ο καταναλωτής έχει υποχρέωση να ενημερώνεται, να αντιλαμβάνεται τα απλά οικονομικά, να συγκρίνει τις διαθέσιμες επενδυτικές επιλογές και να αποφασίζει σε συνεργασία με κάποιο επαγγελματία του κλάδου των κτηματομεσιτικών. Η αγορά μεταβάλλεται συνεχώς, σκεφθείτε σοφά και ερευνήστε την αγορά.

ΚΤΗΜΑΤΟΜΕΣΙΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

ΠΑΝΤΑ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

ΛΑΡΙΣΑ

ΑΘΗΝΑ

Κ Α Ρ∆ Ι Τ Σ Α

ΤΡΙΚΑΛΑ

άρθρο

Πολυκατοικία, αυτή η μικρογραφία της κοινωνίας Πολυκατοικία, η βασική ύλη της πόλης. Πολυκατοικία άλλοι καιροί, άλλα σπίτια. Το φαινόμενο πολυκατοικία. Ας δούμε πολύ σύντομα την ιστορία της. Πολυκατοικία, πολύ + κατοικία. Πολυώροφο κτήριο όπου κατοικούν πολλές οικογένειες σε χωριστά διαμερίσματα. Στην Ελλάδα έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλείς την δεκαετία του 1960 για να καλύψουν τις στεγαστικές ανάγκες του πληθυσμού που αυξανόταν στα αστικά κέντρα, παρέχοντας στους κατοίκους μια οικονομική λύση για κατοικίες.

Γράφει ο Αθανάσιος Τσακίρης

Διευθύνων σύμβουλος και ιδιοκτήτης της εταιρίας “αύρα”

επιχειρείν 2022

αφνικά βρέθηκαν άνθρωποι, άγνωστοι μεταξύ τους, να συμβιώνουν υπό την ίδια διεύθυνση. Έπρεπε να καταφέρουν, προερχόμενοι από την ανεξαρτησία της μονοκατοικίας να προσπαθήσουν να καταλάβουν το νέο τρόπο συλλογικής κατοίκισης, να επιβιώσουν μαζί και να συνυπάρξουν αρμονικά με διάφορους άλλους τύπους ανθρώπων σε ένα κτήριο στημένο με συγκεκριμένους κανόνες. Μαζί με την συμβίωση όμως, υπό μορφή παραπόνων, ξεκινούν σιγά - σιγά και τα προβλήματα στην πολυκατοικία. Η έλλειψη ιδιωτικότητας, οι διαφορετικές ανάγκες, οι διαφορετικές προτεραιότητες, η διαφορετικότητα του καθένα μας, η έλλειψη ενσυναίσθησης και άλλα πολλά που υπάρχουν μέχρι και σήμερα, που δεν είναι καινούργια ή άγνωστα, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε «συγκρούσεις» και «εντάσεις» που κανείς δεν επιθυμεί. Παράλληλα όμως ξεκινούν και τα προβλήματα των κτηρίων τα οποία είναι προβλήματα τεχνικά, οικονομικά και ασφάλειας και πρέπει με κάποιο τρόπο να λύνονται και να μην αφήνονται στη μοίρα τους. Τα κτήρια, δυστυχώς ή ευτυχώς χρειάζονται φροντίδα και συντήρηση και κάπως έτσι σε μία προσπάθεια «ειρηνικής συνεννόησης» των συγκατοίκων μίας πολυκατοικίας εμφανίζεται ιστορικά ο «θεσμός του θυρωρού». Είναι αυτός ο οποίος είναι υπεύθυνος για όλα τα θέματα της πολυκατοικίας, είναι αυτός που ασχολείται με όλα τα λειτουργικά ζητήματα του κτηρίου και ταυτόχρονα είναι ο άνθρωπος ο οποίος εξυπηρετούσε καθημερινά τις ανάγκες ενοίκων και ιδιοκτητών. Ήταν ο υπεύθυνος για την αποκατάσταση των βλαβών, των τεχνικών εργασιών, του καθαρισμού των κοινόχρηστων χώρων, της είσπραξης των κοινοχρήστων καθώς επίσης και αυτός που λάμβανε την αλληλογραφία, κλπ. Στην πορεία με την αύξηση των κοινόχρηστων δαπανών, εξαλείφεται το επάγγελμα του θυρωρού και με το κενό που δημιουργείται, οδηγούμαστε στην εμφάνιση των επαγγελματικών εταιριών διαχείρισης πολυκατοικιών, ένα φαινόμενο που δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε αποκλειστικά από την ανάγκη και τη μεγάλη ζήτηση

άρθρο

για υπεύθυνη, επαγγελματική και όχι ερασιτεχνική διαχείριση στις πολυκατοικίες. Το μοντέλο της σύγχρονης εταιρίας διαχείρισης πολυκατοικιών λοιπόν θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις αυξανόμενες ανάγκες των ιδιοκτητών και ενοίκων των πολυκατοικιών. Ουσιαστικά θα πρέπει να παρέχει δηλαδή ένα σύνολο υπηρεσιών που να αγκαλιάζει το κτήριο. Μία τέτοια εταιρία θα πρέπει να έχει τα προσόντα και την ικανότητα να συμβουλεύει, να προτείνει και να λύνει τα ζητήματα που προκύπτουν είτε οικονομικά, είτε τεχνικά, αισθητικά κλπ. Θα πρέπει να μπορεί να επιμελείται την καθαριότητα των κοινόχρηστων χώρων της πολυκατοικίας, την απολύμανση και απεντόμωσή της καθώς και την τεχνική κάλυψη όλων των ειδικοτήτων (υδραυλικά, ηλεκτρολογικά, αναγομώσεις πυροσβεστήρων, κηποτεχνικές εργασίες) που σε κάθε περίπτωση χρειάζονται. Μία εταιρία διαχείρισης θα πρέπει να είναι σε θέση να μπορεί να τηρεί τα λογιστικά βιβλία της πολυκατοικίας, να προσφέρει νομική κάλυψη και να παρέχει μέχρι και την ασφάλεια της αστικής ευθύνης της. Στην οικονομική διαχείριση θα πρέπει να είναι αξιόπιστη, έντιμη και φερέγγυα, να πληροί όλα τα κριτήρια ώστε να μπορούμε να εμπιστευόμαστε την διαχείριση των χρημάτων μας και της ακίνητης περιουσίας μας. Να παρέχει τεχνολογία, επενδύοντας σε αυτή μέσω ειδικών εφαρμογών που να την καθιστά απέναντί μας απόλυτα διαφανή. Επίσης να μπορεί να δημιουργεί τις συνθήκες για μια αρμονική συνύπαρξη, για μια ήρεμη, αναβαθμισμένη, ευχάριστη, εύκολη καθημερινότητα για όλους, φροντίζοντας τις ανάγκες του συνόλου, αγκαλιάζοντας παράλληλα την διαφορετικότητα του καθένα,

επιχειρείν 2022

σεβόμενη τις εξατομικευμένες ανάγκες των διαμερισμάτων και διατηρώντας φυσικά, πάντα με επιδεξιότητα, τις ισορροπίες. Ωστόσο μια ξεχωριστή εταιρεία διαχείρισης πέρα από τη γνώση και την πείρα πρέπει να αποδεικνύει με δεδομένα ότι καινοτομεί, ότι πρωτοπορεί, αξιοποιεί την τεχνολογία και δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να εξελίσσεται και να δημιουργεί καθημερινά. Αναμφισβήτητα πρέπει να κατέχει την ικανότητα να εκτιμά σωστά τις καταστάσεις και να εμφανίζει τη δυναμική ώστε να μην παρέχει μόνο τις συνηθισμένες και παρωχημένες υποχρεώσεις ενός ερασιτέχνη ή μη εξειδικευμένου διαχειριστή. Εκ των πραγμάτων οι άνθρωποι των εταιριών διαχείρισης πολυκατοικιών είναι οι άνθρωποι που μπαίνουν καθημερινά μέσα στα σπίτια μας, γεγονός το οποίο από μόνο του επιβάλλει στους ανθρώπους της εταιρίας διαχείρισης να είναι ευγενικοί, εξυπηρετικοί και επικοινωνιακοί με σκοπό την επαγγελματική διαχείριση των ζητημάτων που προκύπτουν στο χώρο μας ή που μας απασχολούν και μας ταλαιπωρούν, μεριμνώντας για την άμεση φροντίδα τους και δίνοντας μόνο αποτελεσματικές, εύστοχες και ολοκληρωμένες λύσεις, ώστε να νιώθουμε ασφάλεια μαζί τους. Κατ’ ουσία να είναι δίπλα μας, σύμμαχός μας στην καθημερινότητά μας και εγγύηση για το μέλλον μας! Ο κ. Αθανάσιος Τσακίρης είναι διευθύνων σύμβουλος και ιδιοκτήτης της εταιρίας “αύρα” η οποία δραστηριοποιείται στη Λάρισα και στην Κατερίνη, τουλάχιστον δεκαπέντε (15) χρόνια στον κλάδο της διαχείρισης πολυκατοικιών, των απεντομώσεων, της καθαριότητας, του βιοκαθαρισμού και των ασφαλειών αστικής ευθύνης.

HOTEL METROPOL

Εδώ χτυπά η καρδιά της πόλης

ο ξενοδοχείο Metropol βρίσκεται στην καρδιά της Λάρισας, σε πλεονεκτική θέση ανάμεσα στους γραφικούς εμπορικούς πεζόδρομους. ∆ιακρίνεται για την προσωπική και φιλική εξυπηρέτηση και προσφέρει ένα μεγάλο εύρος παροχών και υπηρεσιών που ανταποκρίνονται με τον καλύτερο τρόπο στις απαιτήσεις κάθε φιλοξενούμενου και κάθε εκδήλωσης. ∆ιαθέτει 86 δίκλινα και μονόκλινα

δωμάτια, 2 σουίτες και 2 δωμάτια ειδικά εξοπλισμένα για άτομα με περιορισμένες κινητικές ικανότητες. Οι κοινόχρηστοι χώροι αποτελούνται από την αίθουσα πρωινού, το εστιατόριο και το business center.

Για συνέδρια, εκδηλώσεις και δεξιώσεις διαθέτει τρεις αίθουσες χωρητικότητας 10 έως 250 ατόμων με δυνατότητα διαμόρφωσης σύμφωνα με τις απαιτήσεις κάθε εκδήλωσης. Οι αίθουσες είναι πλήρως εξοπλισμένες με video data projector, flip-chart, οθόνες προβολής και μικροφωνική εγκατάσταση. Για κάθε ζήτηση ή πληροφορία μπορείτε να επικοινωνείτε με το Τμήμα εξυπηρέτησης στο τηλ. 2410 537161 ή στο email info@hotelmetropol.gr

άρθρο

Με καινοτόμες πολιτικές και σχέδιο, οικοδομούμε μια σύγχρονη αγροτική οικονομία Οι αλλεπάλληλες, εξωγενείς, κρίσεις που βιώνουμε, μας έχουμε κάνει να συνειδητοποιήσουμε τη σημασία του πρωτογενούς τομέα. Ιδιαίτερα η ενεργειακή και η κλιματική κρίση, δείχνουν ότι εκείνα που μέχρι χθες θεωρούσαμε δεδομένα, πρέπει, πλέον, να δώσουμε αγώνα για να τα διατηρήσουμε σε επάρκεια, στοιχείο που είναι καθοριστικό και για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.

κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, μέσω του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, από την αρχή του έτους έως σήμερα, έχει λάβει σημαντικά, στοχευμένα, μέτρα στήριξης των αγροτών, καθώς πρωταρχικός στόχος είναι η ενίσχυση της παραγωγής. Τα μέτρα στήριξης ξεπερνούν τα 500 εκατ. ευρώ. Άλλωστε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, θέλοντας να δείξει το ενδιαφέρον της κυβέρνησης για τον πρωτογενή τομέα ανακοίνωσε πρόσφατα από το βήμα της ΔΕΘ, επί πλέον στήριξη των κτηνοτρόφων με 89 εκατ. ευρώ και των γεωργών για αγορά λιπασμάτων με 60 εκατ. ευρώ. Γνωρίζουμε καλά ότι τα χρήματα που έχουν δοθεί ως ενισχύσειςτα οποία σε ποσοστό 80% προέρχονται από εθνικούς πόρους, ενώ τα υπόλοιπα από ενωσιακούς- δεν μπορούν να καλύψουν πλήρως το αυξημένο κόστος παραγωγής. Κινούμεθα, όμως, πάντα με βάση την ένταση του προβλήματος και τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας, εξαντλώντας κάθε δυνατή χρηματοδότηση και από την Ελλάδα και από την ΕΕ, για τη στήριξή του. Παράλληλα, όμως, με την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία, λαμβάνουμε και θεσμικού χαρακτήρα μέτρα με στόχο να δημιουργήσουμε μια όσο το δυνατόν ισχυρότερη βάση πάνω στην οποία θα οικοδομήσουμε το αύριο του πρωτογενούς τομέα. Στο πλαίσιο αυτό μεταξύ άλλων έχουμε προχωρήσει σε: • Απαλλαγή, για πρώτη φορά, από την καταβολή φόρου εισοδήματος κατά 50% των φορολογητέων κερδών σε αγρότες που μετέχουν σε συνεταιρισμούς, Ομάδες Παραγωγών και συμβολαιακή γεωργία. • Αναστολή και για το 2022 του τέλους επιτηδεύματος για γεωργούς, κτηνοτρόφους και παράκτιους αλιείς. • Μείωση κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών για τους εργαζομένους των αγροτικών επιχειρήσεων. Παράλληλα ενισχύουμε τις υποδομές στον αγροτικό τομέα. Προωθούμε το μεγαλύτερο πρόγραμμα έργων άρδευσης μέσα από

επιχειρείν 2022

Γράφει ο Γιώργος Γεωργαντάς

Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βουλευτής Κιλκίς ΝΔ

το «Ύδωρ 2.0», προϋπολογισμού 1,8 δισ. ευρώ. Επιδιώκοντας να οικοδομήσουμε το αύριο του αγροδιατροφικού τομέα σε όσο πιο ισχυρές βάσεις, προσπαθούμε και μέσω της νέας ΚΑΠ των 19,3 δισ. ευρώ, αλλά και των χρηματοδοτήσεων του ΠΑΑ της τρέχουσας περιόδου, να αμβλύνουμε χρόνια προβλήματα του πρωτογενούς τομέα. Ένα από αυτά είναι οι μεγάλες κατατμήσεις του γεωργικού κλήρου. Μέσω μια καινοτόμας πρωτοβουλίας που αναλαμβάνουμε στο πλαίσιο των Σχεδίων Βελτίωσης, ύψους 230 εκατ. ευρώ, θα επιδοτήσουμε την αγορά όμορων αγροτικών εκτάσεων. Η συνένωση δυνάμεων στο χώρο της αγροτικής οικονομίας είναι επιβεβλημένη, ιδιαίτερα υπό τις έντονες συνθήκες παγκόσμιου ανταγωνισμού, αλλά και λόγω της ανάγκης να υιοθετηθούν στις καλλιέργειες οι σύγχρονες τεχνολογίες, οι οποίες βρίσκουν καλύτερο πεδίο εφαρμογής και συμβάλλουν καθοριστικά στη μείωση του κόστους παραγωγής, όταν πρόκειται για μεγάλες καλλιέργειες. Στη λογική αυτή ενισχύουμε τον συνεργατισμό και παρέχουμε διαρκώς φορολογικά κίνητρα για συμμετοχή σε συνεταιρισμούς, ομάδες παραγωγών και συμβολαιακή γεωργία. Πολιτική μας επιλογή αποτελεί η μετάβαση από το μοντέλο της οικογενειακής εκμετάλλευσης σε αυτό της αγροτικής επιχείρησης, με ενίσχυση των συνεργατικών σχημάτων, και της εκπαίδευσης και κατάρτισης των αγροτών μας. Σήμερα βάζουμε τα θεμέλια για μια σύγχρονη αγροτική πολιτική, που θα αποτελεί βασικό πυλώνα της οικονομίας της Ελλάδας.

παρουσίαση

ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΖΑΓΟΡΑΣ ΠΗΛΙΟΥ - ΖΑGORIN

100+ Χρόνια Συνεταιριστικής Παράδοσης και Δημιουργίας Στο μεγαλύτερο κεφαλοχώρι του Πηλίου, τη Ζαγορά, ιδρύθηκε το 1916 ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου, από 199 κατοίκους της περιοχής που εκπροσωπούσαν όλες τις κοινωνικές τάξεις. Η εκπόνηση του εμπορικού σήματος «ZAGORIN», 70 χρόνια μετά την ίδρυση του Συνεταιρισμού, έκανε πασίγνωστη την Οργάνωση και έδωσε ταυτότητα στα προϊόντα. Έπειτα από 80 χρόνια λειτουργίας τα μήλα του Συνεταιρισμού ήταν τα πρώτα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που κατοχυρώθηκαν με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης. Ο Συνεταιρισμός σήμερα, διακινεί το σύνολο των παραγόμενων προϊόντων από το 99% των καλλιεργητών της Δημοτικής Ενότητας Ζαγοράς. Εξυπηρετεί συνολικά 800 περίπου μέλη. Τα Π.Ο.Π. μήλα Ζαγοράς Πηλίου με το εμπορικό σήμα ZAGORIN, χαρακτηρίζουν τη περιοχή σε όλη τη χώρα

και στο εξωτερικό. Το κύριο προϊόν της Οργάνωσης είναι τα μήλα, εκ των οποίων η κύρια ποικιλία είναι η starking delicious. Παράλληλα καλλιεργούνται και διακινούνται μήλα των ποικιλιών golden delicious, φιρίκια, royal gala, fuji, reinette du Canada, και jonagold. Διακινεί επίσης κάστανα, αχλάδια, κεράσια, ακτινίδια και άλλα προϊόντα από δενδρώδεις καλλιέργειες της περιοχής. Όλα τα προϊόντα καλλιεργούνται υποχρεωτικά με τη μέθοδο της ολοκληρωμένης διαχείρισης ή εναλλακτικά της βιολογικής διαχείρισης της παραγωγής. Ο Συνεταιρισμός ακολουθεί όλα τα σύγχρονα

πρότυπα πιστοποίησης όπως το AGRO 2, το GLOBALGAP/G.R.A.S.P. και το ISO 22000 αλλά και ιδιωτικά πρότυπα που έχουν δημιουργήσει αλυσίδες του αγροδιατροφικού τομέα. Όλα τα μήλα και τα παραγόμενα προϊόντα επιφέρουν αυτοκόλλητο γνησιότητας με το εμπορικό σήμα. Ειδικό αυτοκόλλητο επικολλάται στα βιολογικής καλλιέργειας προϊόντα. Η ευρεία δραστηριότητά του σε κοινωνικό και οργανωτικό επίπεδο όπως και τα αποτελέσματά της, επέφερε 100 χρόνια μετά την ίδρυση της Οργάνωσης, τη καταχώρηση στον εθνικό κατάλογο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας.

G B b m C

Εξατομικευμένο πρόγραμμα βιολειτουργικής διατροφής για τον επαναπρογραμματισμό του μεταβολισμού και την εξασφάλιση της μεταβολικής υγείας

Η FoodOxys αποτελεί εταιρεία τεχνοβλαστό (spin-oﬀ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ms Cert r ification rt Cert r ificate Nr. 469-6 rt

ISO 9001:2015 CERT No. TB-030-02-100-01193

CB – EMS – 1509

ISO 14001:2015 CERT No. I-030-02-140-00160

ΠΑΚΕΤΟ

SILVER

Προσδιορισμός του σημαντικότερου ενδογενούς αντιοξειδωτικού σε μία σταγόνα αίμα

Ανάλυση σε μία σταγόνα αίματος

Νέοι πελάτες

ΠΑΚΕΤΟ

GOLD

ΠΑΚΕΤΟ

PLATINUM

Νέοι πελάτες

Συμμετοχή σε καλύτερη ποιότητα ζωής

Προσδιορισμός 3 βιοδεικτών οξειδοαναγωγικής κατάστασης με 2 αιμοληψίες

Πριν από την παρέμβαση

Νέοι πελάτες

Επιλογή της κατάλληλης διατροφικής παρέμβασης

Μετά από 1 μήνα διατροφικών παρεμβάσεων

Συμμετοχή σε καλύτερη ποιότητα ζωής

Προσδιορισμός 9 βιοδεικτών οξειδοαναγωγικής κατάστασης με 2 αιμοληψίες

Πριν από την παρέμβαση

Επιλογή της κατάλληλης διατροφικής παρέμβασης

Μετά από 1 μήνα διατροφικών παρεμβάσεων

Συμμετοχή σε καλύτερη ποιότητα ζωής

Με βάση τα αποτελέσματα των αναλύσεων δημιουργείται ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής σύμφωνα με τις προσωπικές απαιτήσεις και ανάγκες του καθενός Στις καινοτόμες αυτές υπηρεσίες εξετάζεται ένα καλά εδραιωμένο δίκτυο βιοχημικών βιοδεικτών, σε δείγμα αίματος, οι οποίοι σχετίζονται με το οξειδωτικό στρες, τη φλεγμονή, την κυτταροπροστασία και την αντιγήρανσηη. Grundler F, Mesnage R, Goutzourelas N, Tekos F, Makri S, Brack M, Kouretas D, Wilhelmi de Toledo F. Interplay between oxidative damage, the redox status, and metabolic biomarkers during long-term fasting. Food Chem Toxicol. 2020 Nov;145:111701.

Wilhelmi de Toledo F, Grundler F, Goutzourelas N, Tekos F, Vassi E, Mesnage R, Kouretas D. Inﬂuence of Long-Term Fasting on Blood Redox Status in Humans. Antioxidants (Basel). 2020 Jun 6;9(6):496.

Ravanidis S, Grundler F, de Toledo FW, Dimitriou E, Tekos F, Skaperda Z, Kouretas D, Doxakis E. Fasting-mediated metabolic and toxicity reprogramming impacts circulating microRNA levels in humans. Food Chem Toxicol. 2021 Jun;152:112187.

Επιστημονικός συνεργάτης της μεγαλύτερης διαιτολογικής κλινικής στο κόσμο

FoodOxys PC Spin-off

Δρόση 95, Νέα Πολιτεία, Λάρισα ΤΚ: 41335, Τ: 2410612769 info@foodoxys.com www.foodoxys.com

Ανάπτυξη μια βιώσιμης και ανθεκτικής στην κλιματική αλλαγή Αγροδιατροφικής αλυσίδας: Συμβολή της ψηφιοποίησης Πριν από λίγες μέρες ο Πλανήτης ξεπέρασε τα 8 δισεκατομμύρια κατοίκους. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε θα συνεχίσει να αυξάνει μέχρι το τέλος του αιώνα καθώς πολλές περιοχές του Πλανήτη συνεχίζουν να αυξάνουν τους πληθυσμούς τους. Ταυτόχρονα μειώνονται οι καλλιεργούμενες εκτάσεις καθώς εδάφη καταστρέφονται από διάβρωση, οξίνιση και αλάττωση, ενώ σημαντικές εκτάσεις καλύπτονται κάθε χρόνο από τεχνικά έργα.

ια να καλυφτούν οι ανάγκες του πληθυσμού σε τρόφιμα και πρώτες ύλες θα πρέπει τις επόμενες δεκαετίες να αυξηθεί η παραγωγικότατα της γεωργίας κατά 70%, ενώ θα πρέπει να μειώσουμε τις απώλειες τροφίμων σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα και στο τελικό καταναλωτή. Αυτά πρέπει να επιτευχθούν σε μια περίοδο που η κλιματική αλλαγή θα προκαλεί σημαντικά ακραία καιρικά φαινόμενα (μείωση βροχοπτώσεων, έντονες βροχοπτώσεις, ξηρασίες, καύσωνες, απότομες αλλαγές θερμοκρασίες, χαλάζια κλπ), που τα παρατηρούμε ήδη τα τελευταία τρία χρόνια. Πολλές βελτιώσεις στη διατροφική αλυσίδα μπορούν να συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγικότητας. Γενετικά βελτιωμένες ποικιλίες, τεχνικές της καλλιέργειας που βελτιώνουν την υγεία του εδάφους, μειώνουν τις εισροές και αυξάνουν τις αποδόσεις φαίνεται να αναπτύσσονται συνεχώς. Σημαντική συμβολή μπορεί να επιτύχει η ψηφιοποίηση της γεωργίας που παίρνει συνεχώς νέες μορφές. Αρχικά η ψηφιοποίηση της γεωργίας καθυστέρησε σχετικά με άλλους τομείς της οικονομίας εξ αιτίας του δύσκολου περιβάλλοντος δράσης (ακραίες θερμοκρασίες, υγρασία, κραδασμοί στα μηχανήματα κλπ). Πριν 30 χρόνια αρχίζει η ανάπτυξη της γεωργίας ακριβείας (ΓΑ). Οι πρώτες παρατηρήσεις από την εφαρμογή αισθητήρων στα χωράφια ήταν ότι δεν ήταν ομοιόμορφα αλλά αποτελούνταν από μικρότερες μονάδες με διαφορετικά χαρακτηριστικά που έπρεπε να δεχτούν διαφορετική διαχείριση για να αποδώσουν περισσότερο με λιγότερες εισροές. Η ΓΑ ασχολήθηκε από την αρχή με τη διαχείριση αυτής της χωρικής (στο χωράφι) και της χρονικής (από χρόνο σε χρόνο) παραλλακτικότητας των χωραφιών. Για αυτό αναπτύχθηκαν αισθητήρες που μπορούσαν να μετρούν ιδιότητες του εδάφους π.χ. τη φαινομενική ηλεκτρική αγωγιμότητα που αντιστοιχούσε με τις διαφορές της σύστασης του εδάφους.

επιχειρείν 2022

Του Φάνη Γέμτου

Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Στην εικόνα φαίνεται ένα χωράφι 100 στρεμμάτων που ουσιαστικά αποτελείται από ένα μέρος με βαρύτερο έδαφος και ένα με ελαφρύτερο. Προφανώς τα δύο τεμάχια αντιδρούν διαφορετικά σε καιρικές συνθήκες και θέλουν διαφορετική μεταχείριση. Άλλοι αισθητήρες μπορούν να καταγράφουν το χρώμα των φυτών με δείκτες βλάστησης όπως δείχνει η εικόνα για ένα χωράφι με σιτάρι. Ένας από αυτούς μετρά το πράσινο χρώμα και αυτό σχετίζεται με την επάρκεια αζώτου στο έδαφος. Ένας άλλος αισθητήρας μετρά τη θερμοκρασία των φυτών που σχετίζεται με την υδατική καταπόνηση και μας βοηθά στο πότισμα. Αισθητήρες υγρασίας του εδάφους μας βοηθούν να ποτίσουμε στο σωστό χρόνο, με τη σωστή δόση. Αισθητήρες στις μηχανές συγκομιδής μας δίνουν στοιχεία της απόδοσης των καλλιεργειών (παραγωγή, ποιοτικά χαρακτηριστικά) που είναι το τελικό κριτήριο της καλής διαχείρισης αλλά και βάση για τη διαχείριση την επόμενη χρονιά. Στην τρίτη εικόνα φαίνεται ο χάρτης της παραγωγής σιταριού που δείχνει την ομοιότητα με το χάρτη του δείκτη βλάστης (NDVI). Άλλοι αισθητήρες μπορούν να καταγράφουν τα άνθη των οπωροφόρων δένδρων και να προβλέπουν το τελική παραγωγή. Όλοι οι αισθητήρες επιτρέπουν τη διαφοροποίηση των εισροών με εξοικονόμηση πόρων και βελτιωμένες αποδόσεις. Αρχικά οι αισθητήρες λειτουργούσαν από το έδαφος αλλά και από δορυφόρους. Η φθηνή λύση των αυτόνομων εναέριων οχη-

άρθρο

μάτων (drones) έδωσε νέες δυνατότητες. Η ανάπτυξη συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης άρχισε να δίνει σημαντικές δυνατότητες καταγραφής στοιχείων της καλλιέργειας όπως είδη, πληθυσμούς και συγκεντρώσεις ζιζανίων και διαγνώσεις ασθενειών και προσβολών εντόμων αλλά και άλλες καταπονήσεις των φυτών. Όλοι αυτοί οι αισθητήρες συγκεντρώνουν χωρικά στοιχεία που συσσωρεύονται για πολλά έτη. Η επεξεργασία των στοιχείων αυτών και η ανάλυση των τάσεων αποτέλεσε αντικείμενο αναλύσεων με ειδικά λογισμικά που επέτρεπαν τη σύνδεση των εισροών – εκροών με τα στοιχεία του εδάφους , του καιρού κλπ. Ήδη υπάρχουν πλατφόρμες στο διαδίκτυο όπου οι αγρότες μπορούν να «φορτώνουν» τα δεδομένα τους που αναλύονται και τους συμβουλεύουν για τη καλύτερη διαχείριση των αγροκτημάτων τους. Την ίδια δουλειά κάνουν και ειδικά προγράμματα που βοηθούν τους αγρότες στη λήψη αποφάσεων για τη καλύτερη διαχείριση των χωραφιών τους. Αυτά είναι συνδεδεμένα μετεωρολογικούς σταθμούς και με βάση στοιχεία που εισάγει ο παραγωγός (τύπος εδάφους, προηγούμενη καλλιέργεια, ποικιλία, χρόνος σποράς κλπ) τον συμβουλεύουν πότε και πόσο να λιπάνει , να ψεκάσει ή να ποτίσει.

Αυτόνομα οχήματα εφοδιασμένα με αισθητήρες μπορούν να κινούνται στο χωράφι και να αναγνωρίζουν παράσιτα (ζιζάνια, ασθένειες, έντομα) και να ψεκάζουν επιλεκτικά εξοικονομώντας παρασιτοκτόνα αλλά και ανθρώπινη εργασία. Καταστροφή ν τα ζιζανίων γίνεται και μηχανικά , με θερμότητα ή ηλεκτρισμό. Τα αυτόνομα οχήματα μπορούν να κάνουν μια σειρά εργασίες εξοικονομώντας ανθρώπινη εργασία όπως κατεργασία εδάφους και σπορά, αραίωμα καρπών και συγκομιδή καλλιεργειών οπωροκηπευτικών και άλλων. Η ψηφιοποίηση της γεωργίας έχει ήδη ξεκινήσει και φαίνεται ότι μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην αύξηση της παραγωγικότητα. Βέβαια η διείσδυση είναι μάλλον αργή καθώς πολλές φορές τα εμπόδια είναι σημαντικά. Από την αντίληψη των αγροτών ότι «έτσι τα κάναμε πάντα και καλά πήγαμε ως τώρα» μέχρι τις δυσκολίες προσαρμογής στη ψηφιακή τεχνολογία που είναι σημαντική για τις μεγαλύτερες ηλικίες. Οι απαιτήσεις για ειδική εκπαίδευση των αγροτών είναι σημαντικές ενώ οι συμβουλευτικές υπηρεσίες που χρειάζονται είναι ιδιαίτερα απαιτητικές. Η ψηφιοποίηση της διατροφικής αλυσίδας είναι επίσης απαραίτητη. Καθώς οι απαιτήσεις της βιωσιμότητας δεν αρκούν μόνο για τη παραγωγή στο χωράφι αλλά πρέπει να επεκταθούν σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού των καταναλωτών. Επί πλέον οι καταναλωτές ζητούν συνεχώς προϊόντα που να γνωρίζουν το τρόπο που παράχθηκαν και διακινήθηκαν. Επομένως χρειαζόμαστε στοιχεία ιχνηλασιμότητας της παραγωγής που η ψηφιοποίηση των διαδικασιών και της παραγωγής μπορούν να εξασφαλίσουν. Αυτά συμβαίνουν στον αναπτυγμένο κόσμο. Τι γίνεται στη χώρα μας; Πολλά προβλήματα αναστέλλουν την υιοθέτηση της ψηφιακής γεωργίας. Μικρά αγροκτήματα και πολυτεχνισμός κάνουν δυσκολότερη της εφαρμογή. Η αδυναμία των αγροτών να συνεργαστούν καθώς και η προσκόλληση στις παραδοσιακές τεχνικές κάνουν τα πράγματα δυσκολότερα. Η έλλειψη συστήματος δια βίου εκπαίδευσης των αγροτών και συστήματος γεωργικών εφαρμογών συμπληρώνουν τις συνθήκες αδυναμίας προσαρμογής. Η αδυναμία κατανόησης των προβλημάτων από το πολιτικό σύστημα της χώρας που καταλαβαίνει μόνο τα προβλήματα της Αθήνας συμπληρώνει την εικόνα. Θεωρεί ότι η διανομή επιδοτήσεων είναι αρκετή που δεν επαληθεύεται. Αυτό θα μας κάνει λιγότερο ανταγωνιστικούς στις αγορές με αρνητικές συνέπειες για τον αγροδιατροφικού τομέα της χώρας. Πρέπει να ξυπνήσουμε γρηγορά.

επιχειρείν 2022

Καινοτόμες τεχνολογίες βιώσιμης εντατικοποίησης της γεωργίας Η περίπτωση των αγροφωτοβολταϊκών συστημάτων

Οι αρμόδιοι οργανισμοί εκτιμούν ότι ο παγκόσμιος ανθρώπινος πληθυσμός θα αυξηθεί το 2050 σε 9.6 δισεκατομμύρια για την εξασφάλιση του επισιτισμού του οποίου θα πρέπει να αυξηθούν οι ποσότητες των τροφίμων τουλάχιστο κατά 70%, στόχος που συνεπάγεται πολύ μεγάλη εντατικοποίηση της γεωργικής παραγωγής. Αυτό όμως θα δημιουργήσει τεράστια πίεση στο περιβάλλον, εάν δεν βρεθούν κατάλληλες μέθοδοι και τρόποι εντατικοποίησης της παραγωγής που να ελαχιστοποιούν την πίεση αυτή.

ημειώνεται ότι η αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης γίνεται σε μία περίοδο που έχει σημειωθεί σοβαρή επιδείνωση των δεικτών ποιότητας του περιβάλλοντος, που ανάγκασε τη διεθνή κοινότητα να θέσει ως στόχο μέχρι το 2050 να έχει πετύχει κλιματική ουδετερότητα, δηλαδή τον μηδενισμό της αύξησης της συγκέντρωσης των αερίων του θερμοκηπίου της ατμόσφαιρας. Μπορούν όλοι αυτοί οι στόχοι που μοιάζει να είναι αντικρουόμενοι να υλοποιηθούν ταυτόχρονα; Η απάντηση σε αυτή την πρόκληση ώθησε τον ΟΗΕ να εισαγάγει την έννοια της «βιώσιμης εντατικοποίησης» (sustainable intensification), η οποία με απλά λόγια σημαίνει την παραγωγή πολλαπλάσιας ποσότητας γεωργικών προϊόντων, από την ίδια έκταση με παράλληλη προστασία του περιβάλλοντος, δηλαδή εξασφάλιση της λειτουργίας των οικοσυστημάτων και της προστασίας της βιοποικιλότητας. Η εντατικοποίηση της γεωργίας απαιτεί μεγαλύτερες ποσότητες ενέργειας, η απόκτηση της οποίας από τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, φυσικό αέριο) επιβαρύνει σημαντικά το περιβάλλον, ενώ παράλληλα, έχει πολύ μεγάλο κόστος, που στη γεωργική παραγωγή ανέρχεται στο 50% του συνολικού κόστους παραγωγής. Η χρήση λοιπόν Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) είναι πλέον η μόνη βιώσιμη επιλογή. Αυτό αναδεικνύεται με τον πιο έντονο τρόπο αυτή την περίοδο λόγω της ενεργειακής κρίσης. Μεταξύ των ΑΠΕ (αιολική, γεωθερμική, κυματική, υδροηλεκτρική, ενέργεια από βιομάζα, ηλιακή), η ηλιακή ενέργεια, προβάλλει ως μία από τις σημαντικότερες εναλλακτικές πηγές. Σήμερα στον πλανήτη η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που προέρχεται από την ηλιακή ενέργεια είναι τρίτη σε σειρά κατάταξης, ακολουθώντας την υδροηλεκτρική και την ενέργεια από τον άνεμο. Η αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας γίνεται μέσω της ανάπτυξης φωτοβολταϊκών συστημάτων (ΦΒΣ), τα οποία μετατρέπουν την ηλιακή σε ηλεκτρική ενέργεια. Η χρησιμοποίηση των ΦΒΣ λόγω της υιοθέτησης της πολιτικής της βίαιης μετάβασης στις ΑΠΕ που

επιχειρείν 2022

Του Χρίστου Τσαντήλα*

Γεωπόνου, δρ. Εδαφολογίας, Ερευνητή

επιλέχθηκε από την κυβέρνηση, έχει προσελκύσει το τελευταίο διάστημα το έντονο ενδιαφέρον των επενδυτών, οι οποίοι εγκαθιστούν ΦΒΣ σε ολόκληρη τη χώρα με ταχύτατους ρυθμούς, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΡΑΕ. Αυτή η τάση διευκολύνεται πολύ από την ψήφιση νόμων (ν.4178/2013, ν.4643/2019, ν.4711/2020, ν.4811/2021) που διευκολύνουν την αλλαγή χρήσης γης, παρά τα όσα ορίζονται από το ίδιο το Σύνταγμα της Χώρας (άρθρο 24, παρ. 1) και το ν.2945/2001, που με σαφήνεια ορίζουν ότι η γεωργική γη πρέπει να προστατεύεται και να οριοθετηθεί, επιτρέποντας την εγκατάσταση επίγειων ΦΒΣ σε εκτάσεις γεωργικής γης και μάλιστα γης υψηλής παραγωγικότητας (ΓΥΠ) με αποτέλεσμα να δεσμεύονται παραγωγικές εκτάσεις μειώνοντας την πολύτιμη γεωργική γη και κατ’ επέκταση συρρικνώνοντας τη γεωργική παραγωγή. Αυτό έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τη βασική αρχή της βιώσιμης εντατικοποίησης, η οποία προϋποθέτει ότι η αύξηση της παραγωγής πρέπει να επιτυγχάνεται με τη διατήρηση της γεωργικής γης, οι εκτάσεις της οποίας είναι περιορισμένες και δεν υπάρχουν περαιτέρω περιθώρια επέκτασής της. Σημειώνεται ότι αυτή η (καταστρεπτική) πρακτική διευκολύνεται από την κακή οικονομική κατάσταση του αγροτικού κόσμου λόγω των απανωτών κρίσεων που συνέβησαν στη χώρα, εξαιτίας των οποίων οι παραγωγοί διαθέτουν σχετικά εύκολα τη γη τους για εγκατάσταση επίγειων ΦΒΣ εξασφαλίζοντας ένα σχετικά ικανοποιητικό έσοδο σε σύγκριση

άρθρο

Παράδειγμα ΣΦΒΣ (Πηγή Weselek et al. 2019. https://doi.org/10.1007/s13593-019-0581-3)

με το έντονα μειωμένο έως μηδενικό εισόδημα από τις γεωργικές δραστηριότητες. Σημειώνεται εδώ ότι με βάση στοιχεία της Eurostat στο διάστημα από το 2000-2018 χάθηκαν περισσότερα από 420 χιλ. στρ. πολύτιμης γεωργικής γης. Αυτές και άλλες παρόμοιες αντιφατικότητες μπορεί να αντιμετωπισθούν με συνθέσεις που μπορεί να επιτευχθούν με τη χρήση της καινοτόμου τεχνολογίας. Η γεφύρωση της αντίθεσης μεταξύ ανάπτυξης των επίγειων ΦΒΣ και της διαφύλαξης της γεωργικής γης και ιδιαίτερα της ΓΥΠ μπορεί να γίνει μέσω των αγροφωτοβολταϊκών συστημάτων (ΑΦΒΣ), τα οποία δίνουν τη δυνατότητα στην ίδια έκταση να γίνεται καλλιέργεια και ταυτόχρονα να δεσμεύεται ηλιακή ενέργεια μετατρεπόμενη σε ηλεκτρική ενέργεια. Τα ΑΦΒΣ αναπτύχθηκαν για πρώτη φορά το 1982, με στόχο στην ίδια έκταση να μπορεί να γίνει γεωργική παραγωγή και δέσμευση και τροποποίηση ηλιακής ενέργειας. Αυτό επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση των συλλεκτών της ηλιακής ενέργειας σε ύψος τουλάχιστο 2 m από το έδαφος ή μεγαλύτερο ανάλογα με το ύψος της καλλιέργειας και των γεωργικών μηχανημάτων που χρησιμοποιούνται στην εκμετάλλευση. Στο μεσολαβήσαν διάστημα η τεχνολογία βελτιώθηκε με αποτέλεσμα να εκτιμάται σήμερα ότι,

εάν επιλεγούν κατάλληλες καλλιέργειες που δεν επηρεάζονται από τη σκίαση που δημιουργεί η εγκατάσταση των ΑΦΒΣ η απόδοση να αυξάνεται κατά 30-70%. Δεν είναι σκοπός αυτού του άρθρου η τεχνική περιγραφή των συστημάτων αυτών, τα οποία σημειώνεται ότι έχουν διαδοθεί ευρέως σε διάφορες χώρες, όπως η Αμερική, η Γερμανία, η Γαλλία, η Χιλή, η Ιαπωνία κ.λπ. Σημειώνεται όμως ότι η τεχνολογία αυτή, αποτέλεσμα της έρευνας και καινοτομίας, προσφέρει μία πολύ καλή λύση στο μεγάλο της διαφύλαξης της γεωργικής γης, η έκταση της οποίας είναι πολύ μικρή στη χώρα μας ανά γεωργική εκμετάλλευση. Για την κατανόηση της σημασίας αυτού του στόχου αναφέρεται ότι το 77% των εκμεταλλεύσεων της Ελλάδας έχουν έκταση μικρότερη των 50 στρ. Καιρός λοιπόν να αξιοποιήσουμε τις καινοτομίες που δημιουργεί η έρευνα με σκοπό την επίτευξη στην πράξη της βιώσιμης εντατικοποίησης της γεωργίας. * Ο Χρίστος Τσαντήλας είναι Γεωπόνος, δρ. Εδαφολογίας, Ερευνητής, πρ. Διευθυντής Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ (e-mail: christotsadilas@ gmail.com).

επιχειρείν 2022

O γαστρονομικός τουρισμός και η συμβολή του Αγροδιατροφικού τομέα στην ανάπτυξή του Ο πρωτογενής τομέας, κτηνοτροφία και γεωργία, μαζί με τον δευτερογενή της μεταποίησης, ειδικά του κλάδου τροφίμων και ποτών, είναι από τους σημαντικότερους παραγωγικούς τομείς της Θεσσαλίας με δυναμική ανάπτυξη και έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα. Το γεγονός αυτό τους καθιστά πρωταγωνιστές για την διαμόρφωση της γαστρονομικής φυσιογνωμίας της περιοχής, που με τη σειρά της μπορεί να συμβάλει καθοριστικά είτε στην ενίσχυση της τουριστικής εμπειρίας, είτε ακόμη να αποτελέσει η γαστρονομία της Θεσσαλίας κίνητρο για να επισκεφτεί κανείς την περιοχή, οπότε θα μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη γαστρονομικού τουρισμού.

γαστρονομία ορίζεται για πρώτη φορά το 1825, από τον διάσημο Γάλλο γαστρονόμο JeanAnthelme Brillat-Savarin (1755-1826) στο έργο «La physiologie du goût» (Η φυσιολογία της γεύσης), ως «η αιτιολογημένη (ορθολογική) γνώση όλων εκείνων που συνδέονται με τη διατροφή του ανθρώπου». Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού UNWTO η γαστρονομία είναι η γνώση για το τι τρώμε και πως το τρώμε. Ωστόσο πατέρας της γαστρονομίας θεωρείται ο Έλληνας Αρχέστρατος (4ος π.Χ. αι). Το σημαντικότερο έργο του είναι η “Ηδυπάθεια”, που ολοκληρώθηκε το 350 π.Χ. και θεωρείται το πρώτο βιβλίο μαγειρικής στον κόσμο). Στις μέρες μας επικρατεί η άποψη ότι η Γαστρονομία είναι η τέχνη της επιλογής, της ετοιμασίας, του σερβιρίσματος και της απόλαυσης του καλού φαγητού. Είναι η διακόσμηση του πιάτου (food styling), η παρουσίαση του τραπεζιού (table styling), η αισθητική του εδεσματολογίου (menu presentation), η αισθητική του χώρου (merchandising), η τελετουργία του σερβιρίσματος (art de table). Η γαστρονομία εμπλέκεται σχεδόν σε όλα τα είδη και τις μορφές τουρισμού, καθώς η σίτιση των ταξιδιωτών είναι απαραίτητη. Αποτελεί μέρος του πολιτισμού μιας χώρας και μπορεί να προσελκύσει τουρίστες είτε έχουν γαστρονομικά κίνητρα για το ταξίδι τους είτε όχι, Σύμφωνα με την World Food Travel Association, o γαστρονομικός τουρισμός αναφέρεται στην αναζήτηση ιδιαίτερων ή μοναδικών εμπειριών φαγητού και ποτού. Στην ελληνική νομοθεσία, στο άρθρο 14 του νόμου 4582/2018 ορίζεται ο τουρισμός γαστρονομίας: «ως αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς

επιχειρείν 2022

Του Τάσου Γούσιου

MSc Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Τουρισμού και Πολιτισμού, Ιδρυτής και διευθυντής Alpha Marketing, Επιστημονικός συνεργάτης Μητροπολιτικού Κολλεγίου

κάθε τόπου, είναι μορφή τουριστικής δραστηριότητας αναψυχής, στην οποία οι επισκέπτες-τουρίστες σχεδιάζουν τα ταξίδια τους με στόχο να γευτούν την αυθεντική τοπική κουζίνα ή να συμμετέχουν σε δραστηριότητες αναψυχής σχετικές με τη γαστρονομία, εμβαθύνοντας παράλληλα στην ιστορία και τις παραδόσεις του προορισμού, στον τρόπο ζωής, την κουλτούρα, την τοπική παράδοση και την εθνική ταυτότητα των προϊόντων». Αναφέρεται διεθνώς ως • Culinary Tourism • Gastronomy Tourism ή Gastro-tourism ή Gastronomic Tourism • Food Tourism Σύμφωνα με πρόσφατα συμπεράσματα από την Ομάδα Εργασίας Γαστρονομικού Τουρισμού, η οποία συστάθηκε τον Απρίλιο του 2020 και η οποία αποτελείται από εκπροσώπους του υπουργείου Τουρισμού, του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κοινωνικών εταίρων και επαγγελματικών φορέων, οι τουρίστες δαπανούν το 1/3 των εξόδων του ταξιδιού τους για τη γαστρονομία είτε για να απολαύσουν αυθεντικές γευστικές εμπειρίες ως καταναλωτές είτε ως τουρίστες ειδικών γαστρονομικών ενδιαφερόντων. Ο γαστρονομικός τουρισμός

άρθρο

αποτελώντας έναν αναπτυσσόμενο μοχλό οικονομικής ανάπτυξης μπορεί να στηρίξει τον πρωτογενή τομέα παραγωγής και τα παραδοσιακά προϊόντα, διαδραματίζοντας καταλυτικό ρόλο στην ευρύτερη ενδυνάμωση της εξωστρέφειας της τοπικής οικονομίας. Δραστηριότητες που χαρακτηρίζουν τον Γαστρονομικό Τουρισμό • Επίσκεψη και αγορά προϊόντων από μπακάλικα ή παραγωγούς. • Επισκέψεις σε οινοποιία. • Επισκέψεις σε σημεία παραγωγής και τυποποίησης βρώσιμων υλικών. • Γεύματα σε εστιατόρια είτε κανονικά είτε γευσιγνωσίας (dégustation). • Γεύματα σε εστιατόρια γνώριμων Chefs • Συμμετοχή σε μαθήματα μαγειρικής. • Παρακολούθηση σεμιναρίων γευσιγνωσίας ή παραγωγής. • Συμμετοχή σε Φεστιβάλ υπαίθριων χώρων με θέμα τα τοπικά προϊόντα και τις επιδείξεις μαγειρικής. • Επισκέψεις σε διαδραστικά Μουσεία και Εκθέσεις. • Συμμετοχή σε Ημερίδες, Διαλέξεις και Συνέδρια ειδικού περιεχομένου. • Συμμετοχή σε θεματικές περιηγητικές διαδρομές. • Περιποίηση SPA με βρώσιμα προϊόντα. Η προσφορά τοπικών εδεσμάτων στους τουρίστες είναι η βάση της δημιουργίας ενός ελκυστικού γαστρονομικού πακέτου σε έναν προορισμό. Από τις ευρωπαϊκές χώρες η Γαλλία και η Ιταλία έχουν ιδιαίτερη εμπειρία στην προσφορά ολοκληρωμένων γαστρονομικών εμπειριών μέσα από τις trattories και τις osteries (Ιταλία) και των bistros και brasseries (Γαλλία).

Στην Ελλάδα αντιπροσωπευτικά παραδοσιακά εστιατόρια θεωρούνται διεθνώς οι ταβέρνες, όπου ο επισκέπτης μπορεί να καταναλώσει αντιπροσωπευτικά ελληνικά πιάτα με τη συνοδεία ελληνικού κρασιού, ούζου ή μπύρας. Τα κίνητρα γαστρονομικών τουριστών είναι τα εξής: • Βίωση μιας συναρπαστικής ζωντανής εμπειρίας που διεγείρει παραπάνω από μία αισθήσεις (όραση, όσφρηση, αφή και γεύση) • Χαλάρωση, αλλαγή περιβάλλοντος (διαφυγή από την πραγματικότητα) • Δοκιμή νέων γεύσεων και νέων τρόπων διατροφής • Βελτίωση της υγείας (μέριμνα για υγιεινή διατροφή, τοπική κουζίνα με φρέσκα και θρεπτικά τοπικά συστατικά) • Βίωση νέας κουλτούρας και πολιτισμού • Αναζήτηση αυθεντικότητας • Συνεστίαση, αλληλεπίδραση και επαφή με ντόπιους ή με άλλους γαστρονομικούς τουρίστες • Δημιουργία νέων κοινωνικών σχέσεων • Απόκτηση κύρους και γοήτρου (μεταδίδοντας τις γαστρονομικές εμπειρίες σε άλλους) Τυπολογία Γαστρονομικού Τουρίστα Διακρίνουμε σύμφωνα με μελέτη της καθηγήτριας Μαριάννας Σιγάλα τέσσερις μορφές γαστρονομικού τουρίστα: • Τον υπαρξιακό τουρίστα, αυτόν που επιδιώκει να συνδυάσει το φαγητό, το ποτό και τις γαστρονομικές εμπειρίες με σκοπό την περαιτέρω εκπαίδευση του πάνω στο θέμα. Αναζητά εστιατόρια που προτιμούν οι ντόπιοι, τοπικά πιάτα και ποτά συμμετέχει σε μαθήματα μαγειρικής και σε συγκομιδή καρπών και φρούτων και αποφεύγει οτιδήποτε βιομηχανοποιημένο που δεν σέβεται την παράδοση.

επιχειρείν 2022

άρθρο

E • Τον τουρίστα που πειραματίζεται γαστρονομικά και θεωρεί πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής του το φαγητό και το ποτό και γι’ αυτό επιλέγει συνήθως δημοφιλή τρόφιμα και κρασιά και προτιμά να επισκέπτεται τα πιο γνωστά εστιατόρια και καφέ του τόπου προορισμού. • Τον τουρίστα που θέλει να αποκλίνει από την καθημερινότητα και επιλέγει το φαγητό ως μέσο για να συναναστραφεί με φίλους και αγαπημένα πρόσωπα, χωρίς όμως να δίνει ιδιαίτερη σημασία στην ποιότητα, αλλά στην ποσότητα. Συνήθως επιλέγει μενού που τα γνωρίζει ήδη. • Τον τουρίστα που ενδιαφέρεται μόνο για αναψυχή και δεν συνδέει τη γαστρονομία με την έκβαση των διακοπών του. Συνήθως επιλέγει καταλύματα που να μπορεί να μαγειρεύει μόνος και συνήθως φέρνει και τα υλικά από το σπίτι του. Οικοσύστημα Το εγχώριο σύστημα διασύνδεσης αγροδιατροφικού τομέα, γαστρονομίας και τουρισμού περιλαμβάνει κάτω από την εποπτεία της Κεντρικής, Περιφερειακής και Τοπικής Διοίκησης, καθώς και των κλαδικών φορέων τρεις (4) δομικές ενότητες: α. Αλυσίδα Εφοδιασμού Τροφίμων β. Περιβάλλον της Γαστρονομίας γ. Τους επισκέπτες δ. Τους διαμορφωτές κοινής γνώμης Οφέλη από την ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού Σημαντικότερο όφελος αποτελεί η οικονομική ανάπτυξη του προορισμού μέσω της ανάδειξης τοπικών παραγωγών και επιχειρήσεων, η οποία κατά συνέπεια ενισχύει την τοπική επιχειρηματικότητα και την τοπική γεωργία, προκαλεί ανάπτυξη του εμπορίου, προσέλκυση επενδύσεων, συνέργειες μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, δημιουργία θέσεων εργασίας και εν τέλει αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των κατοίκων του προορισμού. Επιπρόσθετα ενισχύει την τοπική συνοχή και αμβλύνει κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, ενισχύει την εικόνα του προορισμού, αυξάνει την μέση τουριστική δαπάνη, προκαλεί γνωριμία με την ιστορία και την κουλτούρα και ενισχύει τον πολιτιστικό διάλογο μεταξύ ντόπιων και επισκεπτών και τέλος επιτυγχάνει επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Διαπιστώσεις Ωστόσο προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης του γαστρονομικού τουρισμού διαπιστώνεται ότι η εμπορία και η διανομή προϊόντων με όρους που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ξενοδοχείων (π.χ. εξυπηρέτηση σε διαφορετικές ποσότητες, τιμολογιακή πολιτική) είναι βασικό ζήτημα προς επίλυση, ώστε να μπουν τα τοπικά προϊόντα στην καθημερινότητα των ξενοδοχείων. Ακόμη παρατηρείται έλλειμμα σε σχέση με τη διαμόρφωση βιωματικών εμπειριών στα ξενοδοχεία (π.χ. παρουσίαση και σερβίρισμα οίνου, παροχή πληροφοριών για τοπικά προϊόντα), καθώς και σε σχέση με την εισαγωγή καινοτομίας (π.χ. αναδιαμόρφωση a-la-carte μενού εστιατορίων και εστιατορίων ξενοδοχείων τόσο σε επίπεδο ενσωμάτωσης τοπικών συνταγών όσο και σε επίπεδο πληροφόρησης των πελατών για υλικά, τρόπους παρασκευής, τοπικές παραδόσεις, κ.λπ.). Ως κύριοι λόγοι μη προτίμησης εγχώριων προϊόντων αναφέρονται η αδυναμία κάλυψης γκάμας των προϊόντων, το

επιχειρείν 2022

υψηλότερο κόστος και η αδυναμία κάλυψης ζήτησης. Η πολυτεμαχισμένη παραγωγή εμποδίζει την ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας, που είναι απαραίτητες για να επιτευχθεί η εξυπηρέτηση των ξενοδοχείων. Τι πρέπει και μπορεί να γίνει Από την πλευρά των διοικητικών φορέων απαιτείται η ανάθεση σε υφιστάμενη υπηρεσία ή η δημιουργία εξειδικευμένου αναπτυξιακού φορέα, για να αναλάβει την κατάρτιση και την υλοποίηση στρατηγικού σχεδιασμού που: • Θα προσδώσει δυναμική στη διασύνδεση Αγροδιατροφικού τομέα, Γαστρονομίας και Τουρισμού • Θα ενσωματώσει σε ένα κοινό πλαίσιο αναφοράς τις παράλληλες πρωτοβουλίες από συναρμόδιους φορείς στην κεντρική διοίκηση και από ένα πλήθος θεσμικών φορέων και επιχειρηματικών σχημάτων • Θα «καλλιεργήσει» το έδαφος για μακροπρόθεσμες συνεργασίες ανάμεσα σε φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, σε διαφορετικά επίπεδα διοίκησης και με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Οι 3 άξονες στους οποίους θα πρέπει να κινηθούν οι κατευθύνσεις πολιτικής για την αποτελεσματική διασύνδεση του αγροδιατροφικού τομέα, της γαστρονομίας και του τουρισμού είναι: • Προϊοντική Ανάπτυξη - Διαμόρφωση γαστρονομικού χαρτοφυλακίου • Branding και Μarketing • Ενδυνάμωση Ανθρώπινου Δυναμικού και Έρευνα Από την πλευρά των παραγωγικών φορέων απαιτείται: • Ενσωμάτωση στην λειτουργική τους διαδικασία τμήματος Μάρκετινγκ και Πωλήσεων που θα εφαρμόσει πρακτικές επιχειρησιακού σχεδιασμού, έρευνας αγορών και καταναλωτών, branding, συσκευασίας και προωθητικών ενεργειών όπως δημιουργία ιστοσελίδας και αξιοποίηση κοινωνικών δικτύων. • Συμμετοχή στη διαμόρφωση βιωματικών εμπειριών • Εξέλιξη και αναβάθμιση των πρότυπων και πιστοποιήσεων ποιότητας • Δικτύωση και δημιουργία ομάδων παραγωγών για την εξυπηρέτηση πελατών με πολλαπλές ανάγκες σε αγροτικά προϊόντα όπως ξενοδοχεία και εστιατόρια • Συνεργασία με Δημόσιους και Κλαδικούς Φορείς για συμμετοχή σε ενέργειες εξωστρέφειας, εκθέσεις, road shows, επιχειρηματικές αποστολές κλπ. για τοποθέτηση των προϊόντων σε αγορές του εξωτερικού • Διεκδίκηση και αξιοποίηση προγραμμάτων χρηματοδοτήσεων, εθνικών ή Ευρωπαϊκών • Συμμετοχή σε προγράμματα έρευνας και καινοτομίας, Ευρωπαϊκά Προγράμματα • Συμμετοχή σε προγράμματα δια βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης και για τα στελέχη και το προσωπικό Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό αποτελεί μονόδρομο η συνεργασία μεταξύ διοικητικών φορέων, παραγωγών και μεταποιητικών επιχειρήσεων και τουριστικών επιχειρήσεων για την αειφόρο, βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη της Θεσσαλίας. Η πολιτική βούληση υπάρχει, η ανάγκη από πλευράς επιχειρήσεων είναι επιτακτική, αυτό που απομένει είναι οι συντονιστικές ενέργειες που θα οδηγήσουν στην επιτυχία.

SPA & ECO HOTEL

Συμπυκνώστε όλη την ομορφιά του δάσους, τα χρώματα και τα αρώματα της ορεινής ηπειρώτικης φύσης. Προσθέστε ισχυρές δόσεις εκλεπτυσμένης πολυτέλειας, ζεστασιάς και αυθεντικής ελληνικής φιλοξενίας. Συνδυάστε την ασύγκριτη θέα στις κορυφογραμμές της Πίνδου με όλες τις ανέσεις ενός σύγχρονου πολυτελούς ξενοδοχείου που σέβεται απόλυτα το περιβάλλον. Αποτέλεσμα, το Aroma Dryos Eco & Design Hotel, το ξενοδοχείο του Μετσόβου που θα σας κάνει να αισθανθείτε ότι είστε ο πρωταγωνιστής στο πιο ονειρεμένο σκηνικό διακοπών, στην καρδιά του παραδοσιακού οικισμού της Ηπείρου.

Τηλ. 2656029008 e-mail: info@aromadryos.gr h�ps: //aromadryos.gr ΜΕΤΣΟΒΟ - ΗΠΕΙΡΟΣ

Real Estate: Ανοιχτή εκδήλωση της Κeller Williams One Την πρώτη ανοιχτή εκδήλωση προς το κοινό για το χώρο του Real Estate διοργάνωσε η κτηματομεσιτική εταιρεία Keller Williams One. Πρωτοπόρα στον τομέα της εδώ και 19 χρόνια, έδωσε το στίγμα της αγοράς αναφορικά με τις τάσεις των ακίνητων, τις νέες προοπτικές που ανοίγονται στο χώρο καθώς επίσης κάλυψε όλα τα καίρια ερωτήματα που απασχολούν τους πολίτες σήμερα.

ο κοινό καλωσόρισε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας κ. Κωνσταντίνος Κολοβός, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε ο Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου Σεβ. κ. Ιερώνυμος. Την εκδήλωση επίσης χαιρέτησαν εκπρόσωποι της περιφέρειας και της δημοτικής αρχής του τόπου. Εντυπωσίασαν με τις άκρως ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις τους οι ομιλητές της εκδήλωσης κκ. Ξενοφών Ζαδές Μega Αgent της Keller Williams One, Γεώργιος Βλαχογιάννης, Οικονομολόγος,

επιχειρείν 2022

Δημήτριος Παπαστεργίου, Αντιπροέδρος Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Λάρισας, Γιάννης Σοχωρίτης από τον Τομέα Εξωτερικών Δικτύων Πωλήσεων-Στεγαστικών Δανείων της Eurobank και Κωνσταντίνος Γουργιώτης, Διευθύνων Σύμβουλος της Δημιουργικής ΑΕ. Ο κ. Κωνσταντίνος Κολοβός ευχαρίστησε τους παρευρισκόμενους και υποσχέθηκε ότι αυτή η εκδήλωση θα αποτελέσει την απαρχή ενός θεσμού στα επιχειρηματικά δρώμενα της πόλης με πάγιο όραμα τα οφέλη προς την τοπική κοινωνία.

παρουσίαση

Tο πάνελ των ομιλητών

Στιγμιότυπα από την εκδήλωση της Keller Williams One σε αίθουσα του Grecotel Larissa Imperial

επιχειρείν 2022

εκδήλωση

E Ακαδημία Αθηνών

Βραβείο Φιλελληνισμού LORD BYRON

Απονεμήθηκε στους Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, Κλάους Ρέγκλινγκ και Τζακ Λου

Στην έκτακτη πανηγυρική συνεδρίαση της Ακαδημίας Αθηνών, που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2022, απονεμήθηκε το διεθνές Βραβείο Φιλελληνισμού LORD BYRON της Εταιρείας για τον Ελληνισμό και τον Φιλελληνισμό (ΕΕΦ) για το έτος 2022 στον πρώην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, τον εκτελεστικό διευθυντή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Κλάους Ρέγκλινγκ και τον πρώην υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζακ Λου.

Εταιρεία για τον Ελληνισμό και Φιλελληνισμό (ΕΕΦ) έχει θεσπίσει το Βραβείο αυτό, το οποίο απονέμεται ετησίως από το 2021, σε τρεις διακεκριμένες προσωπικότητες από τον διεθνή πολιτικό, πολιτιστικό, ακαδημαϊκό ή επιχειρηματικό κόσμο, με θεμελιώδη κοινωνική προσφορά μέσω της σταδιοδρομίας και της δράσης τους, βασισμένες και εμπνευσμένες από τις κλασικές αξίες του Ελληνισμού. Συνοδεύεται από ασημένιο μετάλλιο, δίπλωμα και 10.000 $ τα οποία καταβάλλει η ΕΕΦ σε ίδρυμα ή οργανισμό της επιλογής του βραβευόμενου. Τα βραβεία Lord Byron για το 2022 απένειμε ο Πρέσβης και Γενικός Γραμματέας της Προεδρίας της Δημοκρατίας κ. Βασίλειος Παπαδόπουλος στους Jean Claude Juncker, πρώην Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Λουξεμβούργο), Klaus P. Regling, Chief Executive Officer του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και Διευθύνοντα Σύμβουλο του Ευ-

επιχειρείν 2022

ρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (Γερμανία) και Jack Lew, πρώην Secretary of the Treasury

(ΗΠΑ). Την εκδήλωση χαιρέτισαν ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών κ. Αντώνιος Ρεγκάκος και ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, κ. Χρήστος Ζερεφός. Τους βραβευόμενους για το 2022 παρουσίασε ο Πρόεδρος της Εταιρείας για τον Ελληνισμό και Φιλελληνισμό κ. Κωνσταντίνος Βελέντζας. Ο Πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, που βρίσκονταν στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, εκπροσωπήθηκε από τον Υφυπουργό Παιδείας κ. Άγγελο Συρίγο. Τους βραβευόμενους προσφώνησαν οι κ.κ. Υπουργοί: Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης και Επικρατείας Κυριάκος Πιερρακάκης. Το βραβείο Lord Byron έχει σχεδιασθεί με στόχο να προβάλλει διεθνώς τις αξίες του ελληνικού πολιτισμού και τον φιλελληνισμό ως αρετή με ευεργετική επίδραση στις κοινωνίες όλου του πολιτισμένου κόσμου και έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών.

Θα μας συναντήσετε στις παρυφές του Κισσάβου σε υψόμετρο 200 μέτρα, απέναντι από την μοναδική θέα του Δώτιου Πεδίου, μόλις 1χλμ. από την Αγιά. Στο μαγευτικό ανέγγιχτο από τον τουρισμό χωριό Μεταξοχώρι, το χωριό των καλλιτεχνών, βρίσκεται ανάμεσα στα ρυάκια και τα πλατάνια το διατηρητέο, κτίσμα του 19ου αιώνα, Αρχοντικό Σουλιώτη. Μετατράπηκε σε ξενώνα δίνοντας βαρύτητα στην αισθητική και την άνεση των πελατών του. Στο βασικό κτίσμα δημιουργήθηκαν έξι δωμάτια, στο ισόγειο ένας χώρος καθιστικού με τζάκι και στο παλιό Ντάμι η junior σουίτα. Σερβίρουμε ένα πλούσιο παραδοσιακό πρωινό και προσφέρουμε δραστηριότητες όπως θαλάσσιες εκδρομές, μαθήματα κεραμικής και ψηφιδωτών, μάθημα με γεύμα παραδοσιακής ελληνικής κουζίνας, ιστορικές ξεναγήσεις, κανό στο δέλτα του Πηνειού, Canyoning στο φαράγγι Καλυψώ, Rafting στον Πηνειό, Trekking στο Πολυδέντρι, Κίσσαβο, μονοπάτι Μεγάλου Αλεξάνδρου, Μελιβοία, Όλυμπο και φυσικά περιπάτους στα ολάνθιστα σοκάκια του χωριού.

Info:

Οικισμός Μεταξοχώρι, Αγιά Λάρισας ΤΚ 40003 Δάσος Πολυδενδρίου Τ: 2494022040, 2494022008 Κ: 6949199657 email: archodikosoulioti@gmail.com

Στη Λάρισα «χτύπησε» η καρδιά για τα Περιφερειακά Προγράμματα ΕΣΠΑ 2021-2027 Στη Λάρισα, στο αμφιθέατρο του Διαχρονικού Μουσείου, πραγματοποιήθηκε η ενημερωτική εκδήλωση για τα Περιφερειακά Προγράμματα ΕΣΠΑ 2021 – 2027. Την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου χαιρέτισαν με ομιλίες τους ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Γιάννης Τσακίρης, ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, κ. Δημήτρης Σκάλκος, ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, κ. Κωνσταντίνος Αγοραστός, ενώ ο Πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας, κ. Απόστολος Τζιτζικώστας έκλεισε με την ομιλία του τις εργασίες του Συνεδρίου.

Η καρδιά της Αυτοδιοίκησης και της Ανάπτυξης «χτύπησε» δυνατά στη Λάρισα

Οι φιλοξενούμενοι του Συνεδρίου περιηγήθηκαν στους εκθεσιακούς χώρους του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας

επιχειρείν 2022

οικοδεσπότης Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός, επισήμανε ότι «η έγκριση των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2021-2027 αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο για τη χώρα: τώρα έχουμε ανάγκη τους πόρους και τις δράσεις, τώρα χρειάζεται να ενεργήσουμε χωρίς κενό από τα Προγράμματα της περιόδου 2014-2020 για να πετύχουμε τους κοινούς στόχους για μια πιο έξυπνη, πιο πράσινη, πιο διασυνδεδεμένη, πιο κοινωνική Ελλάδα, μια Ελλάδα και μια Ευρώπη πιο κοντά τους πολίτες. Οι Περιφέρειες έχουν αποδείξει ότι μπορούν να σχεδιάζουν σωστά, να συνεργάζονται και να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τους κοινοτικούς πόρους. Η Ε.Ε. και η κυβέρνηση αναγνώρισε αυτά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και οι πόροι στα Νέα Περιφερειακά Προγράμματα είναι αυξημένοι από 5,9 δις σε 8,1 δις. Το ΕΣΠΑ είναι δυνατό, πολύπλευρο εργαλείο ανάπτυξης. Στο παρελθόν χάσαμε χρηματοδοτήσεις λόγω μη ωριμότητας. Τώρα δεν μας φτάνει, μας φαίνεται λίγο. Στη Θεσσαλία και παντού στην Ελλάδα, ευρωπαϊκές πινακίδες σε δρόμους, σχολεία, Νοσοκομεία, Μουσεία, επιχειρήσεις αποτυπώνουν στο χρόνο τη βοήθεια της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Αλλά και εκεί όπου δεν υπάρχει πινακίδα, στις δράσεις και τα προγράμματα κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης, το ΕΣΠΑ είναι χαραγμένο στην καρδιά των ανθρώπων που βοηθιούνται. Το ΕΣΠΑ είναι έργα για τον άνθρωπο, έργα που θέλει και έχει ανάγκη η κοινωνία, έργα που αλλάζουν την ποιότητα ζωής και βελτιώνουν την καθημερινότητα από το πιο απομακρυσμένο χωριό μέχρι το μεγαλύτερο αστικό κέντρο, έργα που απλώνουν κοινωνικό δίχτυ προστασίας και αλληλεγγύης». Στην ενημερωτική εκδήλωση παραβρέθηκαν βουλευτές, εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των Περιφερειαρχών Αρχών, εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου και του Τύπου.

παρουσίαση

Στιγμιότυπα από το συνέδριο για τα Περιφερειακά Προγράμματα ΕΣΠΑ

επιχειρείν 2022

Οικογενειακό ενσταντανέ στη γαμήλια δεξίωση…

ς η δεξίωση της χρονιάς χαρακτηρίστηκε το γαμήλιο δείπνο που παρέθεσαν o Jonathan Βαΐτσης και η Ιωάννα Σαΐτη στην πισίνα του ξενοδοχείου Grecotel Larissa Imperial στις 30 Σεπτεμβρίου. O Jonathan και η Ιωάννα υποδέχθηκαν τους καλεσμένους τους στον εντυπωσιακό υπαίθριο χώρο δεξιώσεων του Grecotel Larissa Imperial. Έλαμψαν οι οικογένειες των Γεωργίου και Άρμπελ Βαΐτση και Ελευθερίου και Καλυψώς Σαΐτη. Ανάμεσα στους προσκεκλημένους του λαμπερού ζευγαριού πολιτικοί, αυτοδιοικητικοί, εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου και των media. 80

επιχειρείν 2022

Jonathan & Iωάννα: Η δεξίωση της χρονιάς Με τον βουλευτή Λάρισας κ. Μάξιμο Χαρακόπουλο και τη σύζυγό του κα Λίζα (Ελισάβετ) Κόντου

Ο Στέργιος Τσαγκούλης με τη σύζυγό του Φραντζέσκα Σαΐτη και το ζευγάρι

δεξίωση

Με τον Συκουριώτη ορθοπαιδικό χειρουργό κ. Κωνσταντίνο Μαλίζο

Ο π. δήμαρχος Λαρισαίων κ. Κωνσταντίνος Τζανακούλης με τη σύζυγό του Σοφία

Η Ιωάννα Αλεξάνδρα Σαΐτη με τις αδελφές της Νάντια και Φραντζέσκα

Με τον βουλευτή Λάρισας κ. Βασίλη Κόκκαλη

Με τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας κ. Κώστα Αγοραστό και τη σύζυγό του κα Χριστίνα Παναγή

Στη δεξίωση οι κκ. Ξενοφών Καντώνιας και Χριστίνα Καφετζούλη

Με τον εκδότη της larissanet κ. Χρήστο Μπεχλιβάνο και τη σύζυγό του κα Ουρανία Βλάχου

Η κα Ιωάννα – Αλεξάνδρα Σαΐτη με την βουλευτή Λάρισας κα Στέλλα Μπίζιου

Jonathan και Ιωάννα με το βουλευτή Λάρισας Χρήστο Κέλλα και τη σύζυγό του Ευφροσύνη Καραγιάννη

επιχειρείν 2022

ΦΥΤΩΡΙΑ

ΔΑΜΑΣΙΩΤΗΣ • καρυδιές Καλιφόρνιας

• µηχανική συγκοµιδή υπέρπυκνων

καλλιεργειών αµυγδαλιάς και ελιάς

• τεχνική υποστήριξη

(κλάδεµα, συγκοµιδή)

Φυτώρια

ΔΑΜΑΣΙΩΤΗΣ

Μανουσάκη 79 – Λάρισα, Τοποθεσία: Ιπποκράτης (Πέρα Μαχαλάς) Τηλ: 2410537587 • fax: 2410537931 • mob. 6993118474 & 6977537534 E-mail: contact@damasiotis.eu • Web: http://www.el-damasiotis.com