Krushi Vigyan July 2022

Page 1

399

hj® : 48

A„L$ : 06

Sy>gpC: 2022

V$¡L$_p¡gp¡Æ_p gu^¡ Aphu füp¡ R>¡ bv$gph fhp_p : L©$rj rhop_ 29-fp¡eg L$p¡çàg¡n, Y$¡bf fp¡X$, fpS>L$p¡V$-360002

kp¡iueg duX$uep

Üpfp hp„Qhp a¡kbyL$

V$¡guN°pd

V$huV$¹f CÞõV$pN°pd


2

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

ઇન્ક્વાયરી નં- 2

કૃ ષિ વિજ્ઞાન


કૃ ષિ વિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 3

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

3


સંર��ત ખેતીના ઉ�પાદકો ની ઘણી બધી �ેણીઓ �લા��ક મ��ગ

�ોપ કવર

એ�ી �ેડ

ટ� � કવર

બંચ કવર

�ોપ સપોટ� નેટ

ફળ કવર

૩૦ -૪૦ % અાેછાે ખચર્

૪૦ - ૫૦ % પાણી ની બચત

સફે દ મૂળનાે �વકાસ

ઘાસ ના ઉગાવાથી રક્ષણ

યુવી �કરણાે થી સંપૂણર્ સુરક્ષા *Terms & Conditions Will Apply

એ�ી વાયર

ઉ�ાદનમાં ૪૦-૫૦ % નાે વધારાે

1800 8896 978 Follow Us:

4

www.thegrowit.com

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

info@thegrowit.com ઇન્ક્વાયરી નં- 4

કૃ ષિ વિજ્ઞાન


d^y k„Qe

`yfõL$pf "dfpW$u kprlÐe AL$pv$du_p `yfõL$pfp¡_u Ål¡fps \C Q|L$u lsu. iprg_uspC `p¡s¡ A_¡ buÅ L$¡V$gpe kprlÐefrkL$p¡ dp_sp lsp L$¡, Ap hMs¡ sp¡ î¡› _hgL$\p_p¡ `yfõL$pf A¡d_u "L$pv$çbfu'_¡ S> dmhp_p¡. lÆ NC L$pg¡ S> A¡d_u bpmkMu Ah„rsL$p_p¡ ap¡_ lsp¡. A¡Z¡ L$üy„ lsy„, `yfõL$pf cg¡ L$pg¡ Ål¡f \hp_p lp¡e `Z d_¡ Mpsfu R>¡ L$¡, î¡› _hgL$\p_p¡ `yfõL$pf sp¡ spfp `yõsL$_¡ S>> dmhp_p¡. `pV$}$ gu^p hNf s_¡ R>p¡X$ui _lu l„!' iprg_u_¡ d_dp„ sp¡ Ah„rsL$p_u hps bly Ndu lsu `Z _d°sp A_¡ NfhpC bsphsp„ A¡Z¡ L$üy„, "ApV$gu b^u lfMO¡gu _ \C Å. ANpD\u L$„C L$lu _ iL$pe. A¡ sp¡ b^p¡ r_Zp®eL$p¡ `f Ap^pf lp¡e R>¡.' Apd sp¡ iprg_u hpNg¡_y„ _pd dfpW$u kprlÐe_u v$yr_epdp„ M|b Apv$fc¡f g¡hpsy„. A¡dZ¡ rh`yg kprlÐekS>®_ L$ey¯ lsy„. _hgL$\p, V$|„L$u hpsp®Ap¡, L$rhsp, _pV$L$ v$f¡L$ âL$pfdp„ gMhp_u A¡d_¡ aphV$ lsu. _p_p dp¡V$p b^p NZhp S>CA¡ sp¡ AÐepf ky^udp„ Qp¥v$-`„v$f `yfõL$pfp¡ dmu Q|L$ép lsp R>sp„ L$p¡Z ÅZ¡ L$¡d, Ap rkÑ¡f hj®_u he¡ `Z A¡d_p d_dp„ kprlÐe AL$pv$du_p¡ `yfõL$pf d¡mhhp_u suh° T„M_p lsu. flu flu_¡ A¡d_¡ \sy„ L$¡, gp¡L$p¡ rhQpfi¡ L$¡, buÅ b^p sp¡ W$uL$ R>¡. `Z khp£ÃQ `yfõL$pf sp¡ iprg_u_¡ _ S> dþep¡ _¡ ? Å¡ L$¡, L$p¡C_u `Z kp\¡ hps _uL$m¡ Ðepf¡ A¡ A¡d S> L$l¡sp„ L$¡, "A¡hp¡X$®-bhp¡X$® sp¡ W$uL$ R>¡. dþep sp¡ e füy„ _¡ _ dþep sp¡ e iy„ ? d_¡ sp¡ dpfp hpQL$p¡_p¡ â¡d dm¡ A¡V$gy„ bk R>¡.' `Z A¡d_y„ d_ sp¡ ÅZsy„ S> lsy„ L$¡, Ap `yfõL$pf d¡mhhp s¡Ap¡ L$¡V$gp„ sg`p`X$ R>¡ ! khpf_p `lp¡fdp„ rh_peL$fph_p¡ ap¡_ lsp¡, "Ap ly„ iy„ kp„cmy„ R>y„ irg_uspC ! Ap hMs_p¡ `yfõL$pf sdpfu "L$pv$çbfu'_¡ _l] _¡ `¡gu "bu' N°¡X$ _hgL$\p "AS>hpmu fps - A„^pfp¡ rv$hk' dpV$¡ âsp` R>p¡V$¡_¡? bly r_fpip \C Ap ÅZu_¡. Nm¡ bpT¡gp¡ X$|dp¡ M„M¡fsp„ iprg_uA¡ L$üy„, "L$„C કૃ ષિ વિજ્ઞાન

hp„^p¡ _l] rh_peL$fph ! A¡ sp¡ b^y„ A¡d S> Qpg¡. sd¡ L$ép„ _\u ÅZsp Ap `yfõL$pfp¡ dpV$¡_y„ fpS>L$pfZ? S>¡_u S>¡V$gu `lp¡„Q h^y A¡V$gp A¡ h^y lL$v$pf, M{„ _¡ ? ra½$y„ lku_¡ A¡dZ¡ ap¡_ d|L$u v$u^p¡. ApMp¡ rv$hk d_ `f A¡L$ Dv$pku R>hpC flu. L$ép„e Q¡_ `X$¡ _l]. fpÓ¡ k|hp S>sp„ lsp„ Ðep„ Ad¡rfL$p\u v$uL$fp-hly_p¡ ap¡_ Apìep¡. v$uL$fpA¡ sp¡ l„d¡i_u S>¡d "L$¡d R>¡ ? srbes kpfu fl¡ R>¡ _¡ ?' A¡V$gu hps L$fu_¡ `p¡sp_u `Ð_u_¡ ap¡_ Apàep¡. hly_p AhpS>dp„ Myiu R>gL$psu lsu, "dp, d¡_u d¡_u L$p¡ÞN°¡Ãeyg¡iÞk. sd_¡ A¡ S>Zphhp dpV$¡ Mpk ap¡_ L$ep£ L$¡, dpÓ B[ÞX$epdp„ S> _l], sd¡ sp¡ Ad¡rfL$pdp„ `Z g¡rML$p sfuL$¡ bly gp¡L$râe R>p¡. ApS>¡ dfpW$u kdpS>_p "N¡V$ V$y-N¡^f'dp„ sdpfu "L$pv$çbfu'_¡ dy¿e h¼spA¡ A¡V$gu hMpZu, A¡V$gu hMpZu R>¡..... hu Apf âpDX$ Ap¡a ey dp ! d_ `f_p¡ bp¡Å¡ L$„CL$ lmhp¡ \ep¡. lh¡ L$v$pQ ip„rs\u K^u iL$pi¡ A¡d iprg_uspC_¡ gpÁey„. buÅ rv$hk\u d_ `f\u b^y„ M„M¡fu _pMu_¡ s¡Ap¡ \p¡X$u \p¡X$u s¥epfu L$fhp gpÁep„. `v$f¡L$ rv$hk `R>u fpeNYdp„ dp¡V$y„ kprlÐe k„d¡g_ lsy„. A¡d_¡ dy¿e h¼sp sfuL$¡ lpS>f fl¡hp_y„ ApN°lcey¯ Apd„ÓZ dþey„ lsy„. rhje lsp¡ "dpfp Æh__p¡ kpf-dp{„ kprlÐe', X$pefu gC_¡ A¡dZ¡ `p¡sp_p h¼sìe dpV$¡_p dyØp _p¡„^hp dp„X$ép. k„dg ¡ __p õ\m¡ iprg_uspB_p `|fp L$v$_p L$V$ApDV$k ¹ d|L$hpdp„ Aph¡gp„. ApMp iprdepZpdp„ rhrh^ dyÖpdp„ A¡d_u R>buAp¡ A_¡ d„Q `f A¡d_p ap¡V$p kp\¡_„y b¡_f - "iprg_uspC hpNg¡ cg¡ `^pep®. Ap b^y„ Å¡B_¡ s¡Ap¡ cphrhcp¡f \B Nep„. dp_c¡f A¡d_¡ õV$S¡ > `f v$pf¡ u S>hpdp„ Apìep„. d„Q `f A¡dZ¡ `N d|L$ép¡ L$¡ sfs ApMu kcpA¡ spmuAp¡_p NX$NX$pV$\u A¡d_¡ h^phu gu^p„. A¡dZ¡ h¼sìe_u iê$Aps L$fu Ðep„ îp¡spAp¡_¡ gpÁey„ L$¡ ÅZ¡ ApS>¡ kpnps¹ kfõhsuA¡ A¡d_u Æc `f hpk L$ep£ lsp¡. `p¡sp_p âhQ_dp„ A¡dZ¡

L$üy„, "ly„ L$p¡Z? iprg_u _pd_u A¡L$ kpdpÞe ÷u. A¡_¡ ApV$gp Apv$f-kÐL$pf_u Ar^L$pfu L$p¡Z¡ b_phu ? dp ipfv$pA¡. A¡_u L$©`p rh_p Ap L$iy„ iL$é _lp¡sy„. Ap` kp¥ ApV$gp DdmL$p\u d_¡ S>¡ â¡d, kÞdp_ A_¡ gpNZu Ap`p¡ R>p¡ A¡ b^y„ A¡_p QfZ¡ O{„ R>y„. A¡Z¡ S> lp\dp„ L$gd `L$X$phu A_¡ A¡ ¼gd hX$¡ ly„ L$p¡C_u tS>v$Nudp„ Ap_„v$_u, DÐkpl_u b¡-Qpf nZ `Z gphu iL$u lp¡J sp¡ A¡_¡ dp{„ Alp¡cpÁe kdS>y„ R>y„.' d„Q `f\u Esep¯ Ðep„ Apep¡S>L$¡ A¡L$ v$„`su kp\¡ A¡d_u Ap¡mMpZ L$fphsp„ L$üy„, "Ap `rs`Ð_u_¡ S>yAp¡. Mpk sdpfp v$i®_ L$fhp Al]\u 80 rL$. du. v$|f Aph¡gp Npd\u Apìep„ R>¡.' `rs `p¡rgep¡_¡ L$pfZ¡ L$pMOp¡X$u gB_¡ Qpgsp¡ lsp¡ A_¡ `Ð_u_u `uW$dp„ dp¡V$u M|„^ lp¡hp_¡ gu^¡ hp„L$u hmu_¡ Mp¡X$„Npsu Qpgsu lsu. iprg_uspC sp¡ A¡d_¡ Å¡C_¡ AhpL$ \C Nep„. b¡DA¡ _ÆL$ Aphu_¡ kS>m Ap„M¡ A¡d_¡ âZpd L$ep®. `rs bp¡ëep¡, tS>v$Nudp„ A¡L$ hMs Ap`_p„ v$i®_ L$fhp„ lsp„. ApS>¡ Adpfu BÃR>p `|fu \C. dp{„ _pd r_rMg A_¡ Ap dpfu `Ð_u dp¡_p Ad¡ b„_¡A¡ sdp{„ b^y„ b^y„ S> kprlÐe hp„Ãey„ R>¡. _p, dpÓ hp„Ãey„ R>¡ A¡V$gy„ S> _l], Æh_dp„ Dspey¯ `Z R>¡. sdpfp„ kS>£gp„ `pÓp¡_p rhQpf A_¡ hs®__¡ Ad¡ Apv$i® dpÞep R>¡. Alp¡cph`|h®L$ L$l¡sp„ dp¡_pA¡ `p¡sp_u `pk¡_u \¡gudp„\u A¡L$ ky„v$f ipg L$pYu_¡ iprg_uspB_¡ Ap¡YpX$sp„ L$üy„, "Ad¡ g‚ `R>u d_pgu afhp Nep„ lsp„. Ðep„\u r_rMg¡ `p¡sp_u dp dpV$¡ Ap ipg Mfuv$u lsu, `Z lÆ ipg Ap¡Y¡ A¡ `l¡gp„ sp¡ dpA¡ S>Nsdp„\u rhv$pe gu^u. ApS>¡ Ad_¡ b„_¡_¡ \ey„. Qpgp¡, Ap dp_¡ Ap`Zu gph¡gu ipg A`®Z L$fuA¡. àguT _p _ `pX$ip¡. iåv$p¡_p¡ AM|V$ c„X$pf S>¡d_u `pk¡ lsp¡ A¡hp iprg_uspC_u dv$v$¡ ApS>¡ A¡½$¡ iåv$ _ Apìep¡. lp, Ap„kyA¡ dv$v$ L$fu Mfu ! r_rMg dp¡_p_¡ kS>m Ap„M¡ Aprij Ap`sp„ s¡Ap¡ `p¡sp_u Ås_¡ `|R>u füp¡ - "lh¡ Å¡CA¡ R>¡ s¡_¡ L$p¡C `yfõL$pf?' (h©jpgu ApW$ëe¡_u dfpW$u hpsp®_¡ Ap^pf¡) -Apip huf¡ÞÖ

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

5


જુ લાઈ- ૨૦૨૨ | વર્ષ-૪૮ | અંક -૬ સળંગ અંક -૫૪૭, છૂટક નકલ -૨૫

d^y k„Qe: `yfõL$pf

7

Ly$v$fs_u L$¡X$uA¡:hfkpv$_u Aafp-safudp„ M¡su_u Myhpfu

9

www. krushivigyan.com www.facebook.com/krushivigyan kvrajkot@gmail.com

L$©rj eyr_hk}$V$u_p Üpf¡\u:

12

>DÑd M¡su: âpL$©rsL$ M¡su_u S>ê$fueps L$¡d?

13

સંપાદક : પ્રવીણકુ માર બી. પટે લ

L„$`_u ÞeyT: A¡N°p¡õV$pf M¡X$|sp¡ dpV$¡ kamsp_y„ Üpf

15

L„$`_u ÞeyT:

16

d¡f¡ v$¡i L$u ^fsu : âpL$©rsL$ M¡su: Dcfsu L$©rjip÷ue M¡su â\p

17

apd® CÞ`yV : buA¡A¡kA¡a_y„ _hy„ S>„sy_piL$ A¡¼k`p¡_k

18

સંપર્ક : કૃ ષિવિજ્ઞાન

અપર લેવલ, રોયલ કોમ્પ્લેક્ષ, ભુતખાના ચોક, ઢે બર રોડ, રાજકોટ - ૩૬૦૦૦૨ ફોન : ૦૨૮૧-૨૨૨૯૯૬૬ ફે ક્સ : ૦૨૮૧-૨૨૨૯૮૬૬ ઈમેઈલ : kvrajkot@gmail.com

લવાજમ વાર્ષિક ત્રિવાર્ષિક પાંચવર્ષીય

ખેડૂતો માટે ૩૯૯/૧૦૯૯/૧૮૯૯/-

સંસ્થા માટે ૭૯૯/૨૧૯૯/૩૭૯૮/-

લવાજમની રકમ મનીઓર્ડ ર, ડીમાંડ ડ્ રાફ્ટ અથવા એટપારના ચેક દ્વારા કૃ ષિ વિજ્ઞાન ના નામે મોકલવો.

Advertisement Size :

Full Page : 16x22 cm Half Page ( Horizontal) : 16 x 10 cm Half Page (Vertical) : 7.5 x 22 cm Quarter Page : 7.5 x 10 cm

તંત્રી/ પ્રકાશક : એમ.પી. પટે લ

L©$rj V$¡L$_p¡gp¡Æ : L$¡mp_p L$V$L$p_y„ kp^_|`pZu V$u`p_p¡ D`ep¡N| _pSy>L$ L$p¡bu 19 buS d„Ó : NBL$pg_p dpL$£V$]N V|$ëk W$Np¡_p„ lr\epf bÞep„.

20

apd® CÞ`yV : k„frns M¡su dpV$¡ A¡L$ S> _pd N°p¡BV$ B[ÞX$ep

21

L„$`_u ÞeyT : V$p¡L$u-sdpfp `pL$ dpV$¡ AphíeL$ A¡L$ ¾$p„rsL$pfu DÐ`pv$_

22

L$©rj op_ : d|ëehp_ `pL$_u S>¥rhL$ ÅmhZu

23

d__u hps: hfkpv$ `R>u_u dphS>s - fpiu kuX$¹k

24

rdî v$hpAp¡: rdî v$hpAp¡_u k„ep¡S>L$sp A_¡ s¡_y„ âdpZ

25

Ap`Zu M¡su : Ap`Zu M¡sudp„ iy„ MyV$¡ R>¡ ?

29

X$²p¡_ V$¡L$_p¡gp¡Æ: X$²p¡_ V$¡L$_p¡gp¡Æ_y„ dlÐh A_¡ D`ep¡Nusp

31

dfQu_u Æhps: dfQu_p `pL$dp„ Æhpsp¡ A_¡ ìehõ\p`_

33

Y$p¡gue¡ b¡W$p:

35

V$Q|L$X$u:

36

Ap¡V$g¡ b¡W$p:

37

સર્વ હક્ક પ્રકાશકને સ્વાધીન * ન્યાયક્ષેત્ર, રાજકોટ નોંધ : કૃ ષિ વિજ્ઞાનમાં છપાતા લેખ, જાહે રાત અને માહિતી જે તે લેખક કે કં પનીના છે તેની સાથે અમે સહમત છીએ તેમ માનવું નહિ.

All rights reserved Reproduction without prior permission of the publisher is expressly prohibited. The Publisher makes every efforts to ensure that the magazine's contents are correct. However, we accept no effect thereof. The opinions expressed by experts are their own and in no way reflect that of the publisher. Printed Published and owned by : Smt. M. P. Patel, Published from 47-B, Panchvati society, Rajkot-1 and Printed at Gujarat Printers, Rajkot, Editor : Smt. M. P. Patel

6

L©$rjrhop_ hp¡V$¹kA`dp„ hp„Qhp bpSy>dp„ Ap`¡g L$p¡X$ sdpfp hp¡V$¹kA`dp„ õL$¡_ L$fp¡. A_¡ Å¡C_ D`f L$guL$ L$fp¡. sd_¡ v$ffp¡S> rhrh^ dprlsu sdpfp dp¡bpCgdp„ dmi¡.

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

કૃ ષિ વિજ્ઞાન


Ly$v$fs_u L$¡X$uA¡

hfkpv$_u Aafp-safudp„ M¡su_u Myhpfu

Ly$v$fs_u L$¡X$uA¡

"A¡ hfü dpfp hpgp, \p¡X$p¡L$ sp¡ hfü ! bly dp¡X$y„ L$ey¯, lh¡ sp¡ hfü ! Ad dpZly_p d_ sp¡ L$mS>Ndp„ bv$gpe, `Z sy„ e¡ cy„X$p cNhp_ \C_¡ L$p„ bv$gpB b¡W$p¡ ? Qp¡dply„ b¡W$y„ A¡_¡ ApS> b¡ drl_p husu Nep, A¡_p¡ e¡ hQpf R>¡ s_¡ cy„X$p ! _p¡sp¡ Å¡sp¡ s¡ rv$' D_pm¡ Ad\p¡ Ad\p¡ lrX$ey„ L$pYu Áep¡ ! A_¡ lh¡ Äepf¡ ApR>u-`psmu spfu hflZuA¡ Ad¡ L$..X$.. L$--c..X$..L$¹ sf¡ldp„ hphZu L$f¡gp, dp„X$ dp„X$ EN¡gp R>p¡X$hp lh¡ `pZu hp„L$¡ dfu füp R>¡ Ðepf¡ \p¡X$p¡L$ hflu S>hpdp„ s_¡ `¡V$dp„ L$¡d v$y'M¡ R>¡ B _\u ldÅsy„ d_¡!' hfkpv$ hp„L$¡ dyfÅsu dp¡gps hÃQ¡ ApL$pi¡ duV$ dp„X$u b¡W$¡gp Qp¡kgp_p M¡X$|s gMdZv$pv$p hfkpv$_¡ rh_hZu A_¡ W$`L$p¡ b¡e A¡L$lpf¡ Ap`sp kp„cmu, "L$¡d v$pv$p ! ApV$gp¡ b^p¡ ^Mpfp¡ L$fhp_y„ L$pfZ ?' dpfp\u `|R>pB Ney„.

dpZl A_¡ dp¡g b^p„ L$p¡B cpÐey„_p„ kp¡m¡ L$mpA¡ Mug¡ ! `Z lh¡ riepmp¡ rv$hk¡ rv$hk¡ ifd A_ychhp dp„X$ép¡ R>¡ A_¡ D_pmp_u apV$é h^u R>¡. Äepf¡ Qp¡dply ? Qp¡dplp_u afS>dp„ Aph¡ hfkpv$ hflphhp_y„. A¡_¡ sp¡ cNhp_¡ A¡V$gy„ dp¡Y¡ QX$pìey„ R>¡ L$¡ M¡X$é_¡ sp¡ L$ép„e_u _\u fl¡hp v$u^u !'

"`¡V$¡ bmsp„ bp¡gpB Åe R>¡ c¥gp, `¡V$¡ bmsp„ ! kde_u kp\¡ S>¡d fus rfhpÅ¡ bv$gpe, dpZly_p d_ bv$gpe B sp¡ ldÅe `Z cNhp_¡ hfl_u FsyAp¡_p hfs_dp„ e¡ bv$gph ghfphu v$u^p¡ R>¡, A¡V$g¡ MuS> QX$¡ R>¡.'

"sp¡ kp„cm ! d¢ Å¡ey„ R>¡ L$¡ OZuA¡ hpf L$pm¡ D_pm¡ M¡X$é L$f¡gp„ `X$p„ b^p„ s`sp„ lp¡e Ðepf¡ hp-h„V$p¡rmep_¡ lpf¡ gC C `p¡Nu Åe ! iy„ S>ê$f lp¡e c¥ Ap V$pZ¡ hflhp_u ? hflph¡gy„ `pZu b^y„ kph _‰¡ Åe A_¡ ^fsu_p s`dp„ rhO_ Ecy„ L$f¡ B h^pfpdp„ ! k„Of¡gp¡ sp¡ kp`¡e L$pd Aph¡, Apd `pZu_p¡ h¡X$aéy„ lp¡e sp¡ Qp¡dpl¡ L$pd gpN¡ L$¡ _l]?'

"L$¡d FsyAp¡dp„ bv$gph ? ly„ L$„B kdÄep¡ _l] !' "Å¡ ! riepmp¡, D_pmp¡ _¡ Qp¡dply- sÎe¡ sZ QÃQpf drl_p_u. kfMu fus¡ A¡_u afS> bÅìe¡ S>su lp¡e sp¡ L$ép„e L$„B L$l¡hp`Ï„ S> _ lp¡e !

કૃ ષિ વિજ્ઞાન

"gMdZv$pv$p, sd_¡ sp¡ hfkpv$ E`f bly f]k QX$u NC gpN¡ R>¡ !' "_l] NNp ! f]l _l], hfkpv$ E`f f]l QX$pìe¡ \p¡X$y„ lpg¡? A¡_u AhmQ„X$pB D`f AZNdp¡ D`S>hp dp„X$ép¡ R>¡.' "L$¡hu AhmQ„X$pC, L$„BL$ ap¡X$ `pX$p¡ sp¡ Mbf `X$¡ _¡ d_¡?' d¢ S>fp rhNs¡ Dsfhp v$pv$p_¡ DíL$¡ep®.

"B hps sp¡ sdpfu kpQu, hfkpv$_u buÆ R>¡ L$p¡B AhmQ„X$pC ?' dpfp\u `|R>ép rh_p _ fl¡hpey„. કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

7


Ly$v$fs_u L$¡X$uA¡ "ldp¡ lysfp¡ hflu hphZuV$pÏ„ lp„Qhu g¡ sp¡ sp¡ X$püp¡ L$l¡hpe _¡ ? `Z _l], dpfu kp„cfÎe_p L$¡V$gpe hfldp„ d¢ Å¡ey„ R>¡ L$¡ lpëep¡ lpëep¡ Ap V$pZp\u drl_p¡-dpk dp¡X$y„ X$p¡L$y„ L$pY¡, A_¡ _l] S>¡hy„ hfl¡ S>¡\u bpL$rkep¡ sf¡l b¡l¡..`Z dp¡X$y„ sp¡ dp¡X$y„ hph¡sfsp¡ L$fhy„ `X$¡ _¡ ? `R>u i]N-L$`pl S>¡hp dp¡V$p dp¡g b„^ fpMu sg-L$W$p¡m _¡ S>yhpf-bpS>fp_p rbep„ hphuA¡. bm L$fu_¡ rbep„ ENu sp¡ Åe `Z Ap¡Z_u S>¡d `pR>p¡ drl_p¡ v$pX$p¡ afu X$p¡L$pe S> _l],bp¡g iu hg¡ \pe A¡ b^p L$yZp dp¡g_u ?' "lp lp¡ v$pv$p ! hfkpv$¡e hpgp¡ OZu hpf h¡fu_p¡ h¡l cS>h¡ R>¡ lp¡ !' "`R>u d_ \pe sp¡ L$épf¡L$ L$épf¡L$ X$p¡L$y„ dpfu Åe, `Z b^y„ d_ hNf_y„. L$|hp_p X$|L$ép„ `pZu `pC_¡ \p¡X$p `y„MX$p„ lp\dp„ Aph¡ A¡hy„ L$ey¯ lp¡e, S>yhpfdp„ S>¡ L$flrX$ey„ A_¡ bpS>fudp„ S>¡ X$y„rX$ey„ \ey„ lp¡e, i]Ny_p R>p¡X$h¡ S>¡ b¡ b¡ X$p¡X$hp b¡W$p lp¡e, B b^y„ kL$¡ghp_p¡ rv$hpmu Yy„L$X$p¡ hMs Apìep¡ lp¡e A¡h¡ V$pZ¡, A¡_u S> ÅZ¡ hpV$ Å¡B füp¡ A¡d Ap V$pZ¡ _p¡ lp¡e Þep„\u `p¡Nu Åe A_¡ 3-4 rv$hk_p ^pdp _pM¡ ! hfl¡ _l] ÅS>y„ lp¡ ! ÅS>y„ hfl¡ sp¡ sp¡ hmu L$|h¡ `pZu e¡ QX$¡, _¡ riepmp¡ sp¡ kfMp¡ Åe! `Z _l], TuÏ„ TuÏ„ hflu A¡L$^p{„ b¡-ÓZ v$pX$p cu_y„ fpM¡. Ap¡gu X$y„X$uey„ A_¡ L$flrX$ey„ dp„ S>¡ `p„Q v$pZp cfpZp lp¡e B A¡ ENu_¡ A¡dp„_¡ A¡dp„ Tyhpfp b_u Åe ! dNamuL$W$p¡m_p¡ `pgp¡e¡ `gmu_¡ \C Åe L$pmp¡ di-Yp¡fp„ Mpe sp¡ D^fl \C Åe A¡hp¡ ! Apd M¡X$|_y„ bNpX$ép hÞep A¡_¡ r_fp„s _\u \psu, A¡V$g¡ A¡_¡ rhi¡ Aphy„ bp¡gpB Åe R>¡ lp¡ c¥gp !' gMdZv$pv$pA¡ h^y `X$sy„ bp¡gpep_p¡ A¡L$fpf L$ep£. "hfkpv$ bpfpdp„ cNhp__¡ sdpfu OZu b^u arfepv$p¡ R>¡ M{„ _¡ ?' "Af¡, arfepv$ _l] c¥gp, rh_hZu L$l¡ rh_hZu! cNhp__¡ dpf¡ A¡V$gy„ S> L$l¡hp_y„ R>¡ L$¡ "hfkpv$' _¡ sd¡ d_ dpÞep¡ R>|V$p¡ v$p¡f Ap`u_¡ S> L$W$ZpB b¡lpfu R>¡ ! L$ép„L$ _¡hL$p¡ _\u hflsp¡, sp¡ L$ép„L$ ApR>p¡-`psmp¡, A_¡ L$p¡B L$p¡B W$¡L$pZ¡ sp¡ A¡V$gp¡ b^p¡ hfl¡ R>¡ s¡

8

dp¡gpsp¡ sp¡ iy„, dpgYp¡f-TpX$hp„-Mp¡fX$p„ A_¡ Npd_p„ Npd `pZudp„ X$ybpX$u NfL$ph L$fu d¡g¡ R>¡ ! OZp¡ dpgkpdp_ spZu e¡ Åe R>¡. hfkpv$ rhi¡ sp¡ A¡hy„ R>¡ _¡ c¥gp, A¡ Ap¡R>p¡ hfl¡ sp¡e v$:M A_¡ h^y hfl¡ sp¡ e v$:M! Ap¡R>p¡ hfü¡ sfõep dfuA¡ A_¡ h^y hfü¡ X$ybu dfuA¡ ! `Z cNhp__¡ sp¡ b^u Mbf _ lp¡e A¡hy„ sp¡ _\u? sp¡ `R>u ^fsu `f_p Æh-S>„sy, `iy-`„Mu, Yp¡f-Yp„Mf, dpZl _¡ dp¡g b^p„ cep¯cpv$ep¯ fl¡ A_¡ _v$u smph-kfp¡hf `Z R>gL$psp fl¡ A¡hy„ L$e£ fpM¡ A¡dp„ A¡_¡ hp„^p¡ iy„ `X$u Åe R>¡ ?' "s¡ l¢ v$pv$p ! M¡X$|sp¡dp„ A¡L$ L$l¡hs R>¡ _¡ L$¡ "bpf¡ d¡O Mp„Np \ep', A¡ bpf d¡O hmu L$ep L$ep ?' d¢ v$pv$p S>fp lmhp \pe A¡hy„ L$fhp \p¡X$p¡ S>yv$p¡ khpg L$ep£. sp¡ L$l¡, "Af¡ Np„rX$ep ! d¡Op¡ sp¡ A¡L$_p¡ A¡L$ S> R>¡, `Z A¡_u "hflhp_u fus' A_¡ "hfl¡gp `pZu_p `fdpZ' D`f\u A¡_p„ A¡hp„ _p¡M_p¡Mp„ _pd `X$u Nep„ R>¡.' d¢ hmu afu khpg L$ep£ L$¡, "Ap _hy„ ! hfkpv$_u hfkhp_u fus D`f\u L$ep L$ép _pd `X$ép v$pv$p ?' sp¡ L$l¡, "Å¡ afafpV$ ê$`¡-TpL$m õhê$`¡ hfl¡ A¡_¡ "afaf' A_¡ A¡_p\u dp¡V$p„ V$u`¡ hfl¡ sp¡ "R>p„V$p'. `Z A¡_p\ue¡ dp¡V$p R>p„V$¡ hfl¡ sp¡ "ap¡fp„' `X$ép„ A¡d L$l¡hpe. A_¡ V$u`p„ `R>u V$u`y„ `X$hp_¡ bv$g¡ kd|mNu ^pfp¡rX$ey„ \hp dp„X$¡ s¡hp hfkpv$_¡ "A_fp^pf' _y„ _pd A`pe. A_¡ A¡_p\ue ÅX$u ^pf¡ A¡L$^p{„ `pZu S> `X$sy„ v$¡Mpe sp¡ s¡_¡ "ky`X$p^pf' _u hflZu L$l¡hpe'.

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

"A_¡ v$pv$p ! hfk¡gp `pZu_p S>Õ\p D`f\u L$¡hp _pd `X$ép ? "d_¡ `Z Ap hpsdp„ h^y fk `X$ép¡. "S>du_ D`f `p\f¡gy„ L$`X$y„ dp„X$ dp„X$ c]Åe A¡V$gy„ kph Ap¡R>y„`pZu `X$¡ sp¡ "`R>¡X$ucu_' A_¡ A¡_p\u h^y-Of-Mp¡fX$p„_p _¡h¡ ^p{„ \C Åe A¡V$gy„ `pZu hflph¡ sp¡ "_¡hp^pf' s\p A¡\u `Z h^y hfl¡ sp¡ sp¡ sp¡ M¡sfdp„ Ec¡g dp¡gps_¡ `pZ S>¡hy„ \C Åe, A¡V$g¡ A¡ d¡Op¡ "`pZ-d¡' ANfsp¡ "dp¡g-d¡' _p _pd¡ Ap¡mMpe. `Z Å¡ Myb h^y hflu S>du__p ^X$p_¡ e¡ c]S>hu v$¡ sp¡ "hphZu Å¡N' NZpe. A_¡ Å¡ 4-5 L$¡ 6-7 v$pX$p A¡L$^pfp¡ hfõep S> L$fu A_Nm `pZu hflph¡ A¡_¡ "l¡gu' d„X$pZu A¡hy„ bp¡gpe.' "hfkpv$ h^y-OV$y A_¡ hl¡gp¡-dp¡X$p¡ Aph¡ A_¡ _p¡M_p¡Mu L$C L$C fus¡ hfk¡ R>¡ A¡ b^u hpsp¡ sp¡ sd¡ L$fu, `Z hfkpv$_u kp\¡ ApL$pi¡\u dpR>gp„ _¡ v$¡X$L$p„ hfksp„ lp¡e, R>p„V$p_u kp\¡ A¡rkX$ A_¡ gp¡lu hfksy„ lp¡e A¡hp e¡ hphX$ L$p¡C hpf dm¡ R>¡. iy„ A¡_u L$p„B Mbf R>¡ sd_¡ ?' d¢ gMdZv$pv$p `pk¡ h^y ÅZhp dpÁey„. "_p c¥gp ! A¡hu b^u hpsy„ sp¡ sy„ L$f¡ sp¡ Mbf `X$¡ d_¡.' `pZuhp„L$¡ dyfÅsp dp¡g_u h¡v$_p OX$ucf c|gu, Ap _hu Ås_p hfkpv$_u hps kp„cmhp v$pv$p dpfp kpdy„ Å¡B füp ! "v$pv$p ! d¢ "eyNi[¼s NpeÓu' kpdreL$dp„ hfkpv$ rhi¡_u hpsp¡ hp„Qu R>¡ A¡_u hps L${„ sp¡ rhop_ A¡d L$l¡ R>¡ L$¡ `pZu_u hfpm કૃ ષિ વિજ્ઞાન


Ly$v$fs_u L$¡X$uA¡ "Ad¡rfL$p_p lp¡„X$yfpk Apk`pk_p rhõspfdp„ R>¡‰p kp¡ hfk\u gNcN v$f hfk¡ A¡L$pv$uhpf sp¡ dpR>guAp¡ hfku S> `X$¡ R>¡.. 2012 dp„ v$rnZ L$¡rgap¡[_®ep_p k¡_S>yAp_ rlëk_u Apk`pk A¡L$ `R>u A¡L$ L$fsp„ Qpgui¡L$ ipL$® dpR>gu D`f\u _uQ¡ `X$u lsu. Å¡ L$¡ gp¡L$p¡A¡ s¡ b^u_¡ v$rfepdp„ _pMu v$C bQphu gu^¡gu.

\pe, hfpm_p hpv$m b„^pe, A_¡ W$„X$u \pe Ðepf¡ `pZu L$¡ bfa ê$`¡ ^fsu `f hfkpv$ ê$`¡ L$gpL$_p 18 rL$.du._u Nrs\u L$ép„L$ Ap¡R>p¡ sp¡ L$ép„L$ h^y A¡d hfku Åe.' "b^p\u Ap¡R>p¡ sp¡ fZdp„ S> `X$sp¡ li¡_¡ ?' v$pv$pA¡ khpg L$ep£. "Ap¡õV²$¡guep, ApräL$p, Ad¡rfL$p A_¡ L$¡_¡X$p S>¡hp_p h^y Nfduhpmp fZ rhõspfp¡dp„ sp¡ A¡hy„e¡ b_hp `pdsy„ lp¡e R>¡ L$¡ hfkpv$_p„ R>p„V$p ^fsu `f `lp¡„Qsp„ `l¡gp„ ApL$pidp„_¡ ApL$pidp„ S> hfpm b_u Agp¡` \C Åsp„ lp¡e s¡hy„ b_¡ R>¡..`Z fZdp„ hfkpv$ Ap¡R>p¡ `X$¡ A¡hy„ sp¡ _\u v$pv$p ! A¡„V$pL$®rV$L$p A¡hp¡ v$¡i R>¡ L$¡ Äep„ hfkdp„ dpÓ 16.6 k¡.du. S> hfkpv$ `X$¡ R>¡.' "sy„ L$¦L$ gp¡lu_p hfkpv$_u hps L$l¡sp¡ lsp¡_¡.....' v$pv$p_¡ sp¡ Ap hpsdp„ Hs¡Åfu h^u flu lsu. "lp, v$pv$p ! Mf¡Mf A¡ gp¡lu _\u lp¡sy„, rhop_u Ap¡ L$l¡ R>¡ L$¡ dpV$u A_¡ s¡dp„_y„ fkpeZ-dpB¾$p¡ Ap¡fN¡r_Td c¡Np dmhp\u `pZu_p¡ f„N gpg b_u Åe R>¡, A¡\u gp¡lu hfõey„ lp¡e A¡hy„ gpN¡ R>¡. Af¡, gMdZv$pv$p iy„ hps L${„ sd_¡, L$ép„e A¡rkX$_p¡ L$¡ v$|^_p¡ hfkpv$ hfõep¡ lp¡e A¡hy„ d_pe M{„ ? `Z hps kpQu R>¡. L$p¡g„rbep-bpNp¡V$pdp„ s¡Åbu hfkpv$ `X$ép_y„ A_¡ Ad¡rfL$p_p Ap¡f¡N_ A_¡ hp¡tiNV$_ Apk`pk_p 15 il¡fp¡dp„ v$yr^ep¡ hfkpv$ \ep¡ lsp¡. A_¡ hfkpv$u `pZu k|L$pep `R>u `gm¡g hpl_p¡ A_¡ R>p`fp- dL$p_p¡ D`f ka¡v$v$|^ S>¡hu કૃ ષિ વિજ્ઞાન

R>pfu bpTu Ne¡gu Å¡hp dmu lsu.' "spfu Ap b^u gp¡lu, s¡Åb A_¡ v$|^_p hfkpv$_u hpsp¡ sp¡ N`Np¡mp gpN¡ R>¡ d_¡ lp¡!' v$pv$pA¡ i„L$p L$fu. "_l] v$pv$p ! rhop_uAp¡ A¡_p¡ R>¡X$p¡ _ d|L$¡! A¡_u s`pk rhop_uAp¡A¡ L$fu, A_¡ spfZ L$pYép„ R>¡. A¡L$ 800 rL$.duV$f v$|f Aph¡g kfp¡hf k|L$pB Ne¡gy„ A_¡ A¡_p srmep_u fpM EX$u_¡ JQ¡ QX$u Ne¡gu, S>¡ hfkpv$ kp\¡ hfk¡gu bp¡gp¡!' Af¡, v$pv$p ! l[ëv$epdp„ gpg_¡ bv$g¡ gugp f„N_p¡ hfkpv$ \e¡gp¡! A_¡ gp¡L$p¡ tQspdp„ NfL$ph \C Ne¡gp L$¡ Ap iy„ ? `Z s`pk L$fsp„ s¡ e¡ s¡Åbu hfkpv$ _uL$þep¡ A_¡ A¡_y„e¡ `pZu k|L$pB Nep `R>u_u fpM_p¡ f„N \e¡gp¡. rhop_uAp¡_p L$l¡hp_p¡ kpf A¡hp¡ _uL$þep¡ L$¡ Äep„ Äep„ âv$yjZ_y„ âdpZ h^y lp¡e Ðep„ Aphu A_lp¡_u b_su lp¡e R>¡.' A_¡ lÆ sd_¡ L$ly L$¡ k_ 2009 dp„ Å`p__p CriL$php rhõspfdp„ v$¡X$L$p„, dpR>gp„ A_¡ TuZp Æhp¡_p¡ hfkpv$ `X$ép `R>u s`pk L$fsp„ ¿epg Apìep¡ L$¡ S>gõsfue Q¾$hps -V$p¡_®¡X$p¡ hp¡V$f õâpDV$}$ L$gpL$_p v$p¡Ykp¡_u Apk`pk_u Nrs Üpfp `pZu kp\¡ dpR>gp„v$¡X$L$p„ A_¡ L$¦L$ ÆZu Æhpsp¡_¡ D`f QX$phu v$¡ R>¡, S>¡ v$bpZ OV$sp„ _uQ¡ Aph¡ R>¡. A¡V$g¡ Aphp Æhp¡_p¡ hfkpv$ hfkphhpdp„ Aphp Q¾$hps L$pfZc|s lp¡e R>¡.' "Ðepf¡ sp¡ cNhp_ A¡V$gp¡ v$epmy NZpe L$¡ Ap`Zp v$¡idp„ Aphp¡ hfkpv$ _\u hfkphsp¡!' v$pv$pA¡ âcy_p¡ `pX$ dpÞep¡.

Af¡, sd¡ dp_ip¡ ? Ap¡õV$²¡rgepdp„ L$fp¡rmep_p¡ hfkpv$ hfõep¡ lsp¡ bp¡gp¡! Aphp¡ hfkpv$ L$l¡ R>¡ b°prS>g A_¡ ApS>¤rV$_pdp„ `Z `X$ép¡ lsp¡. Af¡, v$pv$p ! hfkpv$dp„ `pZu c¡mp L$fp sp¡ OZu hpf Ap`Z¡ Ðep„e `X$¡ R>¡ _¡ ? `Z A¡ `X$u `X$u_¡ L$¡hX$pL$ `X$¡ L$l¡ip¡ ? Ap„brgep S>¡hX$p? kp¡`pfu S>¡hX$p ? L$¡ h^u h^u_¡ gpX$hp S>¡hX$p S> _¡? Af¡, Ad¡rfL$p_p v$rnZ X$¡L$p¡V$pdp„ 2010_u kpgdp„ k½$fV$¡V$u S>¡hX$p dp¡V$p 7-8 HQ_p L$v$_p L$fp `X$¡gp, A_¡ S>¡_u S>¡_u dp\¡ `X$ép A¡ b^p `|fp Opèg \e¡gp !' "Aëep R>p¡fp ! Ap b^u hpsy„ sp¡ s¢ dpfp c¡Ådp„ _ b¡l¡ A¡hu L$fu ! L$¡d \psy„ li¡ Aphy„ b^y„ ?' v$pv$p_¡ V$à`p¡ _ `X$ép¡. "S>¡d D_pmp_u Nfdu\u Ópku Nep `R>u Äepf¡ hfkpv$ `X$¡ Ðepf¡ s¡_u iusmsp b^p_p d__¡ `Z V$pYL$ bnu Ap_„v$ rhcp¡f b_phu d|L$¡ R>¡ _¡ ? Af¡, ^fsu `f lrfepmu R>pB v$¡ R>¡ _¡? A¡ b^u hps kpQu, `Z A¡hu kyMv$ `mp¡ gB_¡ L$pedMps¡ hfkpv$ _\u Aphsp¡ v$pv$p! `Z AÐepf¡ S>¡d s¡_u hfkhp bpbs¡_u Ar_erdssp_p¡ cp¡N b_phu sdpfu dp¡gpsp¡_¡ "`p...Zu-`p... Zu' _p `p¡L$pfp¡ L$fphu füp¡ R>¡ _¡ ? A¡hp A¡_p rhrQÓ õhê$`p¡ S>¡ Å¡hp dm¡ R>¡ A¡ dpV$¡ L$¡V$gp„L$ âpL$©rsL$ L$pfZp¡ S>hpbv$pf R>¡ A¡hy„ A¡_p ÅZL$pfp¡_y„ L$l¡hp_y„ R>¡. A_¡ A¡ b^p_p d|mdp„ Apd NZp¡ sp¡ "lp\_p„ L$ep¯-l¥e¡ hpÁep„' R>¡. Ap`Z¡ v$yr_epcf_p dpZkp¡A¡ A¡_L$¡_ âL$pf¡ A¡V$gy„ b^y„ âv$yjZ Ecy„ L$fu v$u^y„ R>¡ L$¡ A¡ b^p_p¡ kfhpmp¡ \C_¡ Ap`Z_¡ `pR>y„ dmu füy„ R>¡. lS>y _l] Q¡suA¡ sp¡ Ap_p\ue¡ N„cuf A_lp¡_u_p Öíep¡ Å¡hp_u s¥epfu fpMhu `X$i¡ !

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

9


L$©rj eyr_hk}$V$u_p Üpf¡\u

buV$u L$`pk h^y DÐ`pv$_ g¡hp h©qÙ r_e„ÓL$p¡ rhi¡ S>Zphsp kh®îu X$p¸. L$¡. bu. kp„L$V$, X$p¸. A¡d. A¡d. `V$¡g, X$p¸. `u. Apf. `fdpf A_¡ X$p¸. A¡d. ku. `V$¡g, dy¿e L$`pk k„ip¡^_ L$¡ÞÖ, _hkpfu L$©rj eyr_hrk®V$u, kyfs - 395007, ap¡_ : (0261) 2668045,

a|gL$p¡budp„ `p¡jL$sÐhp¡ rhi¡ S>Zphsp kh®îu L$ydpfu ku. hu. dp¡fu, îu A¡. Apf. `V$¡g, L$ydpfu X$u. A¡k. `V$¡g A_¡ îu S>¡. Apf. hX$p¡v$fuep, ipL$cpÆ rhcpN, bpNpes dlprhÛpge, kfv$pf L$©rj_Nf v$p„suhpX$p L$©rj eyr_ hrk®V$u, S>Nyv$Z dp¡. : 70160 49887, L$p¡bu hN®_p ipL$cpÆdp„ a|gL$p¡bu kp¥\u h^y gp¡L$râe A_¡ dlÒh_y„ õ\p_ ^fph¡ R>¡. a|gL$p¡bu_p¡ ArhL$rks L$W$Z `yó` cpN D`ep¡Ndp„ g¡hpe R>¡. a|gL$p¡bu_p„ v$X$p ipL$ b_phhp D`fp„s A\ pZp„, kgpX$ A_¡ k|` S>¡hu rhrh^ hp_Nu b_phhpdp„ h`fpe R>¡. a|gL$p¡bu_p„ v$X$pdp„ L$¡[ëied, këaf, `p¡V$¡ried s¡dS> rhV$prd_ "A¡' A_¡ "ku' kpfp âdpZdp„ lp¡e R>¡, Dfp„s rhV$pdu_ "ku' fp„Ýep `R>u `Z `|fsp âdpZdp„ S>mhpC fl¡ R>¡ A_¡ s¡ gp¡lu_¡ iyÙ b_phhp dpV$¡ ANÐe_y„ R>¡. NyS>fps fpÄe_p„ 11000 l¡¼V$f rhõspfdp„ s¡_y„ hph¡sf \pe R>¡. a|gL$p¡bu_u hph¡sf dy¿eÐh¡ DÑf NyS>fps_p„ dl¡kpZp, Np„^u_Nf, kpbfL$p„W$p A_¡ b_pkL$p„W$p rS>‰pAp¡dp„, kp¥fpô²_p„ fpS>L$p¡V$ A_¡ S>|_pNY rS>‰pdp„ A_¡ dÝe NyS>fps_p„ ApZ„v$, M¡X$p, hX$p¡v$fp A_¡ cê$Q rS>‰pdp„ \pe R>¡, s¡dp„ `Z âp„rsS> rhõspf a|gL$p¡bu dpV$¡ M|b â¿eps R>¡.

10

L$`pkdp„ `pL$ h©rÙL$pfL$p¡_p¡ D`ep¡N : L$`pk_p„ `pL$dp„ a|gcdfu b¡khp_u iê$Aps_u Ahõ\p A¡V$g¡ L$¡ 35-40 rv$hk `R>u 45 `u`uA¡d Cr\rg_ (bÅfdp„ C\fg A\hp C\pap¡__p„ _pd¡ dm¡ R>¡ s¡_p¡ 10 rgV$f `pZudp„ 1.25 rd.rg. âdpZ¡)_p¡ R>„V$L$ph L$fhp¡.

X$²¡N_ äyV$_u V²$¡_]N A_¡ `©t_N rhi¡ S>Zphsp kh®îu, îu A¡_. S>¡. Ap_p L$pfZ¡ `l¡gp„ a|gcdfu Mfu `X$¡ A_¡ Ðepfbpv$ dp¡V$p âdpZdp„ lrX$ep, X$p¸. A¡d. A¡g. a|gcdfu b¡k¡ R>¡ S>¡\u L$`pk_y„ DÐ`pv$_ h^pf¡ dm¡ R>¡. `V$¡g, X$p¸. A¡_. A¡k. Å¡ju, L$©rj rhop_ L$¡ÞÖ, S>|_ L$`pk X$y„M sp¡X$hu : buV$u L$`pk_p R>p¡X$_u hphZu_p 95 pNY L$©rj eyr_hrk®V$u, Adf¡gu rv$hk `R>u L$`pk_p R>p¡X$_u X$y„M sp¡X$u _pMhu. Ðepf ap¡_ : (0279f) ff71ff `R>u 105 rv$hk¡ ãmpD X$pmuAp¡_p V$p¡Q_p R>¡X$p V²$¡_]N A_¡ `©t_N : X$²¡N_ a´V$ A¡ \p¡f `f\u L$p`u _pMhp. L$ym_u h¡g ^fphsu h_õ`rs R>¡ A_¡ s¡_¡ D`f_u sfa h^hp dpV$¡ õs„c/L$p¸gd/gpL$X$u A\hp v$uhpg_u S>ê$f `X$¡ R>¡. A`rf`¼h X$pmu_¡ L$p¸gd kp\¡ bp„^u v$¡hpdp„ Aph¡ R>¡, S>¡\u D`f_u sfa s¡_p¡ rhL$pk \C iL$¡. Ap L$p¸gd dS>b|s A_¡ V$L$pD lp¡hu Å¡CA¡, S>¡_p dpV$¡ rkd¡ÞV$ L$p¡„r¾$V$ A\hp dS>b|s gpL$X$u hp`fhu Å¡CA¡. v$f¡L$ L$p¸gd_u Qpf¡ bpS>y Qpf R>p¡X$ fp¡`hp Å¡CA¡. h¡gp_¡ bp„^hp A_¡ r_erds dp¡V$u X$pmMuAp¡_u R>p„V$Zu (`©t_N) L$fhu Ars AphíeL$R>¡. h¡gp_¡ L$p¡gd ky^u `lp¡„Qhp ky^u X$pmuAp¡_¡ dy¼s ê$`¡ h^hp v$¡hpdp„ Aph¡ R>¡, `f„sy Ðepf `R>u a¼s dy¿e h¡gp_¡ h^hp v$¡hpdp„ Aph¡ R>¡ A_¡ buÆ X$pmMuAp¡ L$p`u _pMhpdp„ Aph¡ R>¡. Ap `Ùrs_¡ `©t_N (R>p„V$Zu) L$l¡hpe R>¡. L$p`¡gu X$pmMuAp¡dp„\u _hp R>p¡X$ DR>¡fu iL$pe R>¡ S>¡dp„\u h^pfp_u AphL$ d¡mhu iL$pe R>¡. S>¡d S>¡d R>p¡X$_u Or_›sp h^¡ R>¡, s¡d fp¡NÆhps Aphhp_u k„cph_p `Z h^¡ R>¡ s¡_p r_hpfZ dpV$¡ h^pfp_u X$pmMuAp¡_u R>p„V$Zu L$fu_¡ 30 \u 40 S>¡V$gu fpMhpdp„ Aph¡ R>¡. Ap `Ùrs_¡ V$²¡_]N L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡. L$p`Zu bpv$ 50 S>¡V$gu dy¿e ipMpAp¡ kp\¡ A¡L$ b¡ Np¥Z ipMpAp¡_¡ fpMu bpL$u_u ipMpAp¡_¡ L$pYu R>p¡X$_¡ a|N_piL$_u dphS>s Ap`hpdp„ Aph¡ R>¡.

Npv$u L$epfp_u L$pmÆ rhi¡ S>Zphsp kh® îu X$p¡.A¡_. A¡. `V$¡g A_¡ X$p¡. hu. ApC. Å¡ju, dy¿e ipL$cpÆ k„ip¡^_ L$¡ÞÖ, ApZ„L$ L©$rj eyr_hrk®V$u, ApZ„v$. A¡L$ Ny„W$p rhõspf dpV$¡ A„v$pS>¡ 100 rL$.N°p. kpê$„ L$p¡lhpe¡gy„ R>prZey„ L$¡ Nmsuey„ Mpsf, Å¡ Ap iL$é _ lp¡e sp¡ A¡L$ Ny„W$pdp„ 10 rL$.N°p. âdpZ¡ rv$h¡gu_p¡ Mp¡m S>du_ s¥epf L$fsu hMs¡ Ap`hp¡. Ap Mpsf/Mp¡m S>du_dp„ bfpbf cmu Åe s¡ fus¡ ^ê$hpX$uepdp„ Ap¡fhZ L$fu buÅ M¡suL$pep£ L$fhp. A¡L$ Ny„W$p rhõspfdp„ `00 N°pd _pCV$²p¡S>_ A_¡ `00 N°pd ap¡õafk Npv$u L$épfp s¥epf L$ep® bpv$ buS>_u hphZu `l¡gp„ `|„Mu_¡ Ap`hy„ A_¡ S>du__¡ L$p¡v$pmu\u Mp¡v$u D`f _uQ¡ L$fu `„S>¡W$u dpfu S>du_ kp\¡ c¡mhu v$¡hy„. ^ê$_u S>ê$rfeps_¡ Ýep_dp„ fpMu_¡ h^pfp_p `pZu_p¡ _uL$p¡ Üpfp r_L$pg \pe s¡ fus¡ Npv$u L$epfp b_phhp. Npv$u L$epfp b_phsu hMs¡ L$epfp_u `pmu dS>b|s b_phhu. Npv$u L$épfp_u g„bpC Ypm_u rv$ipdp„ A_yL$|msp âdpZ¡ fpMhu Äepf¡ `lp¡mpC f duV$f L$¡ f.` duV$f\u h^pf¡ fpMhu _l]. Npv$u L$epfp s¥epf \e¡ buS> `|„¿ep `R>u buS>_¡ Yp„L$u_¡ dÝedp„ AX$^p\u `p¡Zp duV$f_p A„sf¡ IV$p¡ Np¡W$hhu, S>¡\u `pZu_p¡ R>„V$L$ph, _]v$pdZ L$pe® A_¡ `pL$ k„fnZ dpV$¡ S>„sy_piL$ s¡dS> a|N_piL$ v$hpAp¡ R>p„V$hpdp„ A_yLy$msp fl¡.

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

કૃ ષિ વિજ્ઞાન


DÑd M¡su

âpL$©rsL$ M¡su_u S>ê$fueps L$¡d? S>¡ fus¡ Ap`Zp v$i ¡ _p„ hX$pâ^p_îu, fpÄe_p„ fpÄe`pgîu, kfL$pf A_¡ ApM¡-ApMy M¡suhpX$u Mpsy„ âpL$r© sL$ M¡su_¡ dlÐh Ap`u füy R>,¡ s¡_u kp`¡ndp„ Ap`Zp M¡X$| sp¡ Ap `Ý^su A`_phhp bpbs¡ A¡V$g„y dlÐh Ap`sp _\u, s¡h„y S>Zpe R>.¡ L$v$pQ Ap `Ý^rs _ A`_phhp `pR>m DÐ`pv$_dp„ OV$ \ hp_u M¡X$| sp¡_¡ Nc}$s buL$ lp¡e s¡h„y b_¡. A_¡ Aphu buL$ lp¡e sp¡ s¡ `Z hpS>bu S> R>¡ L$pfZ L$¡ S>_ ¡ p„ D`f kdN° `rfhpf Qgphhp_p¡ A_¡ ApÆrhL$p NyÅfhp_p¡ v$pfp¡dv$pf lp¡e, s¡dp _yL$ip_u h¡W$hu L$p_ ¡ ¡ `fhX$? ¡ hmu L$pB ¡ Aphu_¡ AQp_L$ Ap`Z_¡ A¡d L$lu Åe L$¡ lh¡\u sd¡ L$pB ¡ `Z Ås_p„ fpkpeZuL$ sÐhp¡ hp`ep® rkhpe `Z kpfp DÐ`pv$_ kp\¡ M¡su L$fu iL$ip¡, sp¡ bpbs ku^¡-ku^u \p¡X$u Nm¡ Dsf¡? M¡X$| sp¡_p¡ A¡L$ hN® A¡hp¡ R>¡ L$¡ S>¡ `rfZpd gnu bpbsp¡ h¥op_uL$ `fu`¡ndp„ rhQpf¡ R>¡ A_¡ `R>u S> _hu `Ý^rs A`_ph¡ R>.¡ Ap hN®_p„ M¡X$| sp¡_„y A¡d `Z dp_hy R>¡ L$¡ `pL$_„y DÐ`pv$_ h^pf¡ g¡h„y lp¡e sp¡ Mp¡fpL$ îu _ug¡j L$pdfuep õhê$`¡ `p¡jL$ sÐhp¡ L$pB ¡ `Z fus¡ S>du_dp„ Dd¡fhp S> dv$v$_ui M¡su r_epdL$ `X$ . ¡ L$ v y $ f su fus¡ S> N „ gp¡ L$¡ Mfpbpdp„ `pL$sp `pL$pd ¡ p„ (rh.k„.) k„ey¼s M¡su r_epdL$ DÐ`pv$ _ _y „ dlÐh _\u lp¡ s , y dsgb Ap¡ R > y DÐ`pv$ _ (rhõsfZ)_u L$Q¡fu, S>|_u L$g¡¼V$f L$Q¡fu L$ç`pDÞX$, lp¡e sp¡ ÅÅ¡ a¡f _\u `X$sp¡. `f„sy Äepf¡ ìehkpeuL$ M¡su_u hps Aph¡ Ðepf¡ h^y DÐ`pv$_ S> L$Ö¢ õ\p_¡ fpS>L$p¡V$ lp¡e R>.¡ DÐ`pv$_dp„ Aphsu OV$ L$pB ¡ `Z cp¡N¡ _

>DÑd M¡su

કૃ ષિ વિજ્ઞાન

`fhX$.¡ Aphp kde¡ Å¡ âpL$r© sL$ M¡su A`_phhp\u _yL$ip_u h¡W$hp_p¡ hpfp¡ Aphi¡ sp¡? hs®dp_ kde¡ M¡X$| sp¡_p„ blp¡mp hN®dp„ AgNAgN ds-dsp„sf âhÐep® R>.¡ âpL$r© sL$ L$r© j `Ý^rsdp„ iy„ A`_phhy„ A_¡ iy„ _ A`_phhy„ s¡hu Üu^p `Z R>.¡ b^u Üu^pAp¡ hÃQ¡ Ap`Z¡ A¡L$ Dv$plfZ kdÆA¡ L$¡ ApS>\u `„v$f-ksf hj® `l¡gp Äepf¡ _hu h¡fpeV$u sfuL$¡ buV$u L$`pk M¡X$| sp¡A¡ A`_pìep¡, Ðepf¡ M¡X$| sp¡_p„ A¡L$ hN®_u dpÞesp dyS>b hph¡sf L$ep® bpv$ s¡dp„ L$pB ¡ `Z âL$pf_u S>s „ _ y piL$ v$hpAp¡_p¡ R>V„ $L$ph L$fhp_u S>{f _lp¡su. `pL$ `fuõ\usu âdpZ¡ s¡ kde¡ _pMhpdp„ Aphsp fpkpeZuL$ Mpsfp¡ `Z ApS>_u õ\usuA¡ h`fpsp fpkpeZuL$ Mpsfp¡_u kp`¡ndp„ AX$^p\u `Z Ap¡R>p lsp. ApS> S>V¡ $gp cp¥suL$ kp^_p¡ `Z M¡sudp„ h`fpsp _ lsp. Aphp kde¡ `Z Ðepf¡ Aphsy„ L$`pk `pL$_„y kpdpÞe DÐ`pv$_ `Quk \u Óuk dZ ârs rhO¡ lsy. ApS>¡ ApV$gp hjp£ bpv$ _hu-_hu V$¼¡ _p¡gp¡Æ hpmp S>s „ _ y piL$p¡ bÅfdp„ Aphu Áep R>.¡ S>_ ¡ p¡ h`fpi `„v$f hj® `l¡gp_u kp`¡ndp„ M¡X$| sp¡ A_¡L$NZp¡ h^pf¡ L$f¡ R>.¡ fpkpeZuL$ Mpsfp¡_p¡ h`fpi `Z Myb h^u Áep¡ R>.¡ dS>fy u MQ® `Z Ðepf_u kp`¡n¡ OZp¡ h^pf¡ R>.¡ Ðepf¡ Aphsy„ buV$u L$`pk_y„ buepfZ `Z A¡L$ `N\uey h^y ky^pf¡g (bp¡gNpX$® II) Aphsy \ey R>.¡ k„L$gus fus¡ કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

11


DÑd M¡su

B_`yV$p_ ¡ p¡ h`fpi A_¡ MQ® bdZp\u `Z h^pf¡ A_¡ L$v$pQ s¡_p\u `Z h^y M¡X$| sp¡ AÐepf¡ L$fu füp R>.¡ sp¡ lh¡ âñ A¡ \pe L$¡ `pL$ DÐ`pv$_dp„ h^y MQ® L$fhp\u A_¡ V$¼¡ _p¡gp¡Æ_p¡ ìep` h^hp\u DÐ`pv$_ h^hy Å¡BA¡ L$¡ _lu? kp¥fpô²_p„ dp¡V$pcpN_p„ rhõspfp¡dp„ M¡X$| sp¡_p„ L$lh ¡ p âdpZ¡ ApS>¡ kpfp L$`pk_p„ O¡fpAp¡ `„v$f dZ S>V¡ $g„y DÐ`pv$_ Ap`u füp R>!¡ . ApV$gp hjp£_p„ A„s¡ V$¼¡ _p¡gp¡Æ, DÐ`pv$_ MQ®, B_`yV$p¡ rhN¡f¡ b^y S> h^y lp¡hp A_¡ hp`fhp R>sp„ DÐ`pv$_ h^hp_u S>ÁepA¡ AX$^p S>V¡ $gy \B Áey!. Aphy„ \hp_y„ iy„ L$pfZ li¡? L$pfZp¡ A_¡L$ li¡ `Z dy¿e R>¡ S>du__y„ r_Æ®hsp `Ï. S>V¡ $gu `Z QQp®Ap¡ Ap bpbs¡ L$fuA¡, A„s¡ sp¡ A¡L$ bpbs S> dy¿e fus¡ r_óL$j}$s \pe R>¡ L$¡ S>du_dp„ `„v$f-ksf hj® `l¡gp S>V¡ $gp Amkuep lsp s¡V$gp ApS>¡ _\u. S>V¡ $gu S>h ¥ uL$ A_¡ kyÿd Æhpsp¡_u â¾$uepAp¡ S>du_ dp„ Ðepf¡ \su lsu s¡V$gu ApS>¡ _\u \su. fpkpeZuL$ sÐhp¡ hp`e£\u S>V¡ $g„y `fuZpd `l¡gp dmsy lsy s¡V$gy `fuZpd ApS>¡ h^y h`fpi L$fhp\u `Z _\u dmsy. h¥op_uL$ cpjpdp„-h^y `X$sp fkpeZp¡ hp`fh\u Ap`Zu S>du__p¡ Ap¡N_ £ uL$ L$pb®_ OV$u Áep¡ dsgb Ap`Zu S>du_ Æh„s\u r_Æ®h`Zp sfa kfL$u NB. A_¡ Ap L$pfZ¡ S> Ap`Ï„ DÐ`pv$_ OV$é.y Ap D`fp„s h^y„ `X$sp fkpeZp¡ hp`fhp\u Ap`Zu BL$pg ¡ p¡Æ `Z rX$õV$b® \B. Apd \hp\u dp_hÅs OZp AkpÝe fp¡Np¡ A_¡ N°u_lpDk Akfp¡_p¡

12

kpd_p¡ ApS>¡ L$fu flu R>.¡ "dpV$u bQphp¡' _\u. âpL$r© sL$ M¡su_p„ AÞe rkÝ^p„sp¡ A_ych¡ S>h ¡ u Qmhmp¡ `Z Ap bpbs_¡ N„cufsp\u M¡X$| sp¡ A`_phi¡ S> `Z lpg v$fL¡ $ M¡X$| sp¡A¡ rhQpfhp v$i ¡ -`fv$i ¡ dp„ iê$ L$fhu `X$u R>.¡ Æhpd©s S>h ¡ u S>X$ubyËu A`_phhu S> flu. M¡X$| s sfuL$ ¡ buÅ L$pB ¡ `Z AMsfpAp¡ L$¡ S>¡ Ap`Zp OV$g ¡ „y Ap DÐ`pv$_ h^pfhp A_¡ afu `pR>u BL$pg ¡ p¡Æ b¡gÞ¡ k L$fhp dpV$,¡ M¡su_p„ k„v$c£ DÐ`pv$__¡ Akf L$f¡ R>,¡ s¡ i{Apsdp„ _ Ap`Zu S>du__p„ Ap¡N_ £ uL$ L$pb®__y„ âdpZ A`_php¡ sp¡ L$B _lu `Z Æhpd©s hp`fhpdp„ h^pfhp lpg sp¡ âpL$r© sL$ M¡su_p„ rkÝ^p„sp¡ L$pB ¡ ApX$Akf/AhNZ _\u L$¡ _\u L$pB ¡ MQ®. kp¡_p S>h ¡ p R>.¡ AÐepf¡ âpL$r© sL$ M¡su `Ý^rsdp„ Ap\u v$fL¡ $ M¡X$| sp¡A¡ Æhpd©s b_phu `p¡sp_u Æhpd©s, buÅd©s, ApÃR>pv$_, hpakp, S>du_dp„ s¡ A`_phhy„ S> Å¡BA¡. r_dp÷, Ar‚A÷, b°ldp÷, v$k`Z}$ ¡ u Npe_y„ 10 rL$gp¡ AL$® S>h ¡ u `Ý^rsAp¡ b_phu/A`_phu M¡su Æhpd©s b_phhp dpV$¡ v$i R> p Z A_¡ 10 guV$ f dy Ó , Np¡m 1.5 \u 2 \pe R>.¡ Ap `Ý^rs A`_phhp\u S>du__p„ ¡ _p¡ gp¡V$ 1.5 \u 2 rL$gp¡, Ap¡N_ £ uL$ L$pb®_ h^hp_u kp\¡ DÐ`pv$_ rL$gp¡, QZp L$¡ L$W$pm MQ® `Z Myb OV$¡ R>,¡ dpÓ A¡L$ v$i ¡ u Npe_p„ TpX$ _uQ¡_u L$¡ fpamp_u dyÌ$u-b¡ dyÌ$u dpV$u Np¡bf-Np¥dÓ y \u 30 A¡L$f S>V¡ $gu S>du_dp„ krls_u hõsyAp¡ àgpõV$uL$_p„ b¡fgdp„ 180 M¡su iL$é b_¡ R>,¡ `ep®hfZ A_¡ dp_hue guV$f `pZudp„ _pMu gpL$X$p_p„ X$X„ $p\u duî L$fhy„ õhpõ\e_y„ fnZ, `p¡jZ A_¡ k„h^®_ \pe A_¡ Ap rdîZ_¡ b¡-Qpf rv$hk ky^u R>peX$pdp„ R>.¡ M¡X$| sp¡_u kcpdp„ Äepf¡ Ad¡ gp¡L$p¡ Ap fpMhy.„ v$ffp¡S> b¡ hpf khpf-kp„S> OX$uepm_p„ âL$pf¡ âpL$r© sL$ M¡su_p„ gpcp-gpc rhi¡ L$pV„ $p afhp_u rv$ipdp„ gpL$X$p_p„ X$X„ $p\u b¡S>Zphsp lp¡BA¡ rR>A¡ Ðepf¡ `pR>m\u A¡hp¡ ÓZ du_uV$ a¡fhhy„ A_¡ Ap duîZ_¡ lhp_u NZNZpV$ L$pedu kp„cmhp dm¡ R>¡ L$¡ ApV$g„y ¡ mp\u YpL$u_¡ b^y„ cpf¡Md `fuhs®_ iy„ âpL$r© sL$ M¡su\u Ahf-S>hf \pe s¡hp L$`X$p L$¡ L$p\ fpMhp\u Qpf-`p„ Q rv$ h k¡ rS> h pd© s s¥epf \B iL$é R>? ¡ A_¡ L$v$pQ iL$é R>¡ sp¡ i{Aps Åe R> ¡ S> ¡ AW$ h pX$ u epdp„ hp`fu _pMhp_y „ lp¡e L$d ¡ L$fhu? R>.¡ Ap ÖphZ_¡ ÆZp L$`X$p\u Npmu_¡ `„`¡ M¡X$| s rdÓp¡, L$`pk `pL$_p„ D`ey¼® s 2-3 guV$f âdpZ fpMu R>V„ $L$ph L$fhp\u L$¡ X$u² ` Dv$plfZ\u A¡L$ bpbs sp¡ lh¡ Ap`Z¡ klyA¡ õhuL$pfhu S> flu L$¡ S>du_ Æh„s kuõV$ddp„ A¡L$f¡ 200 guV$f Ap`u D`ep¡N L$fu ¡ , ^pÞe, amTpX$, L$fhp, ApX$L$sfu fus¡ DÐ`pv$_ h^pfhp iL$pe R>.¡ Æhpd©s L$W$pm ipL$ c pÆ L$ ¡ L$ v „ $ d m y L$ pB ¡ `Z `pL$dp„ 15 S>du_dp„ k¢ÞÖue sÐhp¡_p¡ Dd¡fp¡ sp¡ L$fhp¡ rv$ h k¡ Ap`u iL$ p e R> . ¡ Æhpd© s_¡ L$pB ¡ `Z S> `X$i¡ A_¡ Æhpd©s S>h ¡ „y `fuZpd Ap bpbs¡ A¡L$ `Z buÆ `Ý^rsdp„ dmu füy fpkpeZuL$ v$hpAp¡ kp\¡ hp`fhy„ _lu.

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

કૃ ષિ વિજ્ઞાન


L„$`_u ÞeyT

A¡N°p¡õV$pf M¡X$|sp¡ dpV$¡ kamsp_y„ Üpf

A¡Np° õ¡ V$pf R>¡ 50 gpM\u `Z h^y M¡X$s | p¡_p¡ rhðpk, A¡Np° õ¡ V$pf R>‰ ¡ p 10 hj® \u Ap`u füy„ R>¡ M¡X$s | p¡_¡ A¡Nu° -X$p¼¡ V$f Üpfp kQp¡V$ L$r© j dprlsu, Ap¡fuÆ_g A_¡ b°pÞX$X¡ $ L$r© j âp¡X$¼V$ A_¡ kp\¡ S> `p½$p rbg kp\¡ Of¡ b¡W$p äu lp¡d rX$rghfu sp¡ Mfu S>. M¡X$s | rdÓp¡_u v$fL¡ $ kdõep_y„ kdp^p_ gphu v$fL¡ $ dyíL$g ¡ u _p¡ ip¡Ýep¡ lg, M¡X$s | cpCAp¡ dpÓ A¡L$ ap¡_ A\hp `p¡sp_p `pL$_p¡ ap¡V$p¡ `p¡õV$ L$fu_¡ A¡Nu° - X$p¼¡ V$f Üpfp kQp¡V$ dprlsu d¡mhu A_¡ `pL$_u v$fL¡ $ kdõep_y„ kdp^p_ d¡mhp¡ TV$`V$ A_¡ kp\¡ S> L$r© j âp¡X$¼V$ _u `Z L$fu iL$p¡ R>p¡ Mfuv$u. lh¡ _l] S>h„y `X$¡ Mfuv$u dpV$¡ L$ép„e v$f| , s¡_p dpV$¡ `Z R>¡ î¡› rhL$ë`, `p½$p ÆA¡kV$u rbg kp\¡ Of¡ b¡W$p äu lp¡d rX$rghfu. A¡Np° õ¡ V$pf lh¡ sp¡ M¡X$s | p¡ _¡ rhi¡j kyrh^p `Z Ap`u füy„ R>,¡ A¡ `Z M¡X$s | p¡_p `p¡sp_p S> rhõspfdp„ A¡V$g¡ L$¡ A¡Np° õ¡ V$pf_u "gpg v$Ly $p_' S>¡ 5 fpS>ep¡dp„ S>d ¡ L$¡ NyS>fps, dlpfpô², fpS>õ\p_, DÑf âv$i ¡ A_¡ dÝe âv$i ¡ dp„ AÐepf ky^u 3000 \u `Z h^y A¡Np° õ¡ V$pf gpg v$Ly $p_ õ\pr`s R>,¡ Ðep„\u `Z M¡X$s | p¡ ê$bê$ dygpL$ps L$fu âp¡X$¼V$_u Mfuv$u L$fu કૃ ષિ વિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 13

iL$¡ R>¡ A_¡ õV$pf¡ dp„ `Z A¡Nu° X$p¼¡ V$f_u kgpl D`gå^ R>.¡ A¡V$g¡ L$¡ | p¡_u k¡hpdp„. L$lu iL$pe L$,¡ A¡Np° õ¡ V$pf lpS>f R>¡ v$fL¡ $ S>ÁepA¡ ld¡ip M¡X$s ¡ DÑd R>¡ S>_ ¡ p¡ D`ep¡N buÅ M¡X$s | p¡ dpV$¡ A¡Np° õ¡ V$pf_u âp¡X$¼V$ `phfS>g b^p M¡X$s | p¡ A¡ `Z L$ep£ R>¡ A_¡ kp{„ `rfZpd d¡mìey„ R>,¡ Aphp S> A¡L$ M¡X$s | rdÓ îhZcpB l¡dprkep Npd : Dv$fpZp, b_pkL$pW„ $p rS>‰p_p ¡ âp¡X$¼V$ d„Nphu lsu A_¡ s¡dZ¡ R>¡ A¡d_¡ A¡Np° õ¡ V$pfdp„\u `phfS>g bpS>fu A_¡ S>h y pf_p `pL$dp„ kpfp h©rÙ rhL$pk dpV$¡ D`ep¡N L$ep£ lsp¡ A_¡ s¡_„y s¡d_¡ Myb S> kfk rfTëV$ dþey„ R>¡ .A_¡ ApNgp hj® L$fsp bpS>fu_u D`S> h^y A_¡ NyZhÑp`|Z® dmu. `phfS>g ¡ dp„ rhL$pk L$fhp dpV$¡ A_¡ am_u NyZhÑp h^pfhp dpV$_ ¡ p S>ê$fu `p¡jL$sÐhp¡ Aph¡g R>¡ A_¡ s¡ D`S> h^pfhpdp„ `Z dv$v$ L$f¡ R>,¡ S>¡ L$`pk, dNamu, kp¡epbu_, X$pN „ f, bpS>fu, S>h y pf hN¡f¡ `pL$pd ¡ p„ D`ep¡N L$fu iL$pe R>.¡ sp¡ lh¡ rbgL$g y `Z _p L$fp¡ dp¡X$,„y âNrsiug M¡X$s | b_hp_u sL$ Nydphip¡ _l], ApS>¡ S> X$pD_gp¡X$ L$fp¡ A¡Np° õ¡ V$pf A¡` A\hp 9503095030 `f ap¡_ L$fp¡ A\hp _ÆL$_u A¡Np° õ¡ V$pf _u gpg v$Ly $p_ _u dygpL$ps gp¡. કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

13


L„$`_u ÞeyT

hp¡V$kA` _„bf 98 25 22 99 66

fpguT CÞX$uep gu. Üpfp b¡ _hp ayN_piL$p¡ bTfpdp„ d|L$ep R>.¡ A¡L$ R>¡ L$` ¡ kõV$p_ ¡ A_¡ buSy> R>¡ Tpay. Ap bÞ_¡ ayN_piL$p¡ _¡L$ågpõV$ A_¡ ku\ ågpCV$ _pd_p fp¡N dpV$¡ AkfL$pfL$ R>.¡ L$` ¡ kõV$p_ ¡ dp„ a¡_p¡L$Tp_ug A_¡ ApCkp¡`p° \ ¡ uepg¡_ R>.¡ Tpay õ`¡íeg ap¡dg y® i ¡ _ R>¡ X$pN „ f_p ku\dpf ågpCV$ fp¡N dpV$¡ v$pZpv$pf õhê$`dp„ DÐ`pv$_ \i¡. h^y rhNs dpV$¡ CÞL$hpefu L$pX®$ 41 _„bf D`f V$uL$ L$fu_¡ hp¡V$kA` L$fp¡.

Ap„sffpô²$ue bpS>fp hj® 22-23 Qpg¡ R>¡ dug¡V$bpS>fp_y„ DÐ`pv$_ h^¡ A_¡ ApäuL$p A_¡ A¡iuepdp„ 93% dug¡V$_„y DÐ`pv$_ \pe R>.¡ s¡dp„ h^pfp¡ \pe sp¡ `p¡jZ`|rs® \pe A_¡ Qpfp¡ A_¡ v$pZp bÞ_¡ h^y dm¡ sp¡ `iyA „ plpf- `p¡ëV²$uauX$ kp\¡ ayX$kuL$ep¡fuV$u_p âñdp„ fpls dm¡. `ep®hfZ_p bv$gph, sp`dp_, `yf, vy$óL$pm kpd¡ _p_p M¡X$| sp¡_¡ Apr\®$L$ gpc \pe s¡ l¡s„y \u Ap„sffpô²$ue bpS>fp dlp¡Ðkh 22-23 Üpfp L$pV¡ $h £ p L„$`_uA¡ Ap`¡g _hu lpCb°uX$ bpS>fp_u Åsp¡_p gu^¡ cpfs_y„ bpS>fp DÐ`pv$_ h^pfhpdp„ dv$v$ dmi¡. h^y rhNs dpV$¡ CÞL$hpefu L$pX®$ 43 _„bf `f V$uL$ L$fu dp¡L$gp¡ .

ApCkuA¡ A pf Üpfp i¡fX$udp„ DÐ`pv_ gp¡i dpV$¡ 10 \u 70 V$L$p ky^u _yL$ip_ t_v$pdZ_p¡ D`Öh_y„ NÎey„ R>¡ Ðepf¡ i¡fX$u DÁep `l¡gp R>pV„ $u iL$pe s¡h„y t_v$pdZ_piL$_u dlÑd AphíeL$sp R>.¡ Ðepf¡ A¡a.A¡d. ku. Üpfp A¡õV²g _pd_y„ b°pX¡ $õâ¡L$V$² d t_v$pdZ_piL$ bTpfdp„ d|L$e„y R>¡ h^y rhNs dpV$¡ CÞL$hpefu L$pX®$ 42 _„bf D`f V$uL$ L$fu_¡ hp¡V$kA` L$fp¡.

õhpg L„$`_u Üpfp `¡V$ÞV$X¡ $ _hy A¡L$V$uh C_N°X¡ $ue_ agy`pefudu_ hpep¡gp_p _pd¡ bTpfdp„ dyL$e„y R>¡ hpep¡gp X$pN „ f DNpX$sp M¡X$| sp¡ dpV$¡ b°pD_ àgpÞV$ lp¡`f (bu`uA¡Q) dpV$¡ A¡L$ _hp¡ CgpS> dmi¡. lp¡`f L„$V$² pg ¡ dpV$¡ Ap _hy„ L$d ¡ uL$g kpfy„ L$pfNs R>¡ s¡h„y L„$`_u L$l¡ R>.¡ h^y rhNs dpV$¡ CÞL$hpefu L$pX®$ 44 _„bf `f V$uL$ L$fu dp¡L$gp¡.

14

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

કૃ ષિ વિજ્ઞાન


d¡f¡ v$¡i L$u ^fsu

- bLy$g Å¡ju.

âpL$©rsL$ M¡su: Dcfsu L$©rjip÷ue M¡su â\p Å¡ Ap`Z¡ âL$r© s _y„ S>s_ L$fue¡, sp¡ âL$r© s Ap`Ï„ S>s_ L$fu iL$.¡ . Å¡ Ap`Zu M¡su `Ùrs h¥opr_L$ A_¡ h¥QprfL$ _rl b_¡ sp¡ L$v$pQ crhóedp„ Ap`Z¡ Ap`Zu S>du__¡ fZ dp„ a¡fhu _pMuiy.„ Äep„ ky^u Ap`Z¡ Ap`Zu âL$r© sL$ L$r© j `Ùrs dp„ `pR>p _ S>CA¡ A_¡ S>du__¡ bQphuiy„ _l] Ðep„ ky^u M¡sudp„ L$pC ¡ crhóe _\u. MpÛ Akyfnp, M¡X$s | p¡_u sL$gua A_¡ Mp¡fpL$ A_¡ `pZudp„ S>s „ _ y piL$ A_¡ Mpsf_p Ahi¡jp¡, Ágp¡bg hp¡rd¯N, S>mhpey `rfhs®_ A_¡ L$vy $fsu Apasp¡_¡ L$pfZ¡ Dcu \su Apfp¡Áe_u kdõepAp¡ S>h ¡ u rhrh^ kdõepAp¡_„y kdp^p_ Ap`hp dpV$¡ cpfsdp„ L$vy $fsu M¡su Ap k|Ó kp\¡ Aph¡ R>.¡ L$vy $fsu M¡su A¡ âL$r© s kp\¡ L$pd L$fhp_u L$mp, ìehlpf A_¡ rhop_ R>,¡ S>\ ¡ u Ap¡R>p âdpZdp„ OÏ„ b^y„ âpá L$fu iL$pe. s¡ k„crhs L$r© jip÷ue â\p R>¡ .S>¡ Apbp¡lhp `rfhs®__u tQspAp¡_¡ OV$pX$hp dpV$¡ `ep®hfZ_u `y_:õ\p`_p S>h ¡ p AÞe OZp gpcp¡ D`fp„s M¡X$s | p¡_u AphL$ dpV$_ ¡ p dpN®_¡ h^pfhp_y„ hQ_ Ap`¡ R>.¡ s¡_¡ "X$| _t\N aprd¯N' `Z L$lh ¡ pdp„ Aph¡ R>,¡ L$pfZ L$¡ M¡X$s | _¡ dpÓ klpeL$ dp_hpdp„ Aph¡ R>¡ - kpQy„ L$pd sp¡ L$vy $fs `p¡s¡ S> L$f¡ R>.¡ AL$pb®r_L$ Mpsfp¡, S>s „ _ y piL$p_ ¡ p D`ep¡N rh_p - M¡X$pZ A_¡ M¡su. ayL$A y p¡L$pA¡ âL$r© s kp\¡ âep¡Np¡ L$fu_¡ A_¡ `pL$_p âQpf A_¡ rhL$pk_u L$vy $fsu fusp¡_¡ A_ykfu_¡ Å`p_dp„ L$vy $fsu M¡su_u iê$Aps L$fu lsu. L$vy $fsu M¡su_p¡ kpf A¡ M¡su_u S>du__¡ bpü B_`yV$k ¹ _¡ OV$pX$hp_p¡ R>,¡ S>¡ S>du__u âL$r© s_¡ rhL$s © L$f¡ R>.¡ Tufp¡-bS>V¡ $ _¡Qfg aprd¯N (T¡X$buA¡_A¡a)_u v$fMpõs îu kycpj `pg¡L$f¡ cpfsdp„ `Z Ap S> ragk|au kp\¡ `f„sy õhv$i ¡ u k[àgd¡ÞV$k ¹ kp\¡ L$fu R>.¡ T¡X$. bu.A¡_.A¡a.dp„, S>du__¡ buÅd©s A_¡ Æhpd©s S>h ¡ p dpB¾$pb ¡ peg B_p¡L$ég y çk kp\¡ `|fL$ b_phhpdp„ Aph¡ R>,¡ S>¡ S>du__p dpB¾$pã¡ gp¡fp_p âkpf_¡ h¡N Ap`¡ R>,¡ S>¡ S>du__p k„h^®_ dpV$¡ apev$pL$pfL$ R>.¡ Np¥dÓ | , r_dp÷ A_¡ b°pçlp÷ hN¡f¡ kp\¡ `p„v$X$pAp¡_u õhv$i ¡ u S>s „ _ y piL$ _p D`ep¡N Üpfp M¡su_¡ âpL$r© sL$ b_phhp_p âeÐ_p¡ \B bLy$g Å¡ju. füp R>.¡ . rhðcfdp„ Ap¡Nr£ _L$ a|X$ âp¡X$¼V$k ¹ _u dpNdp„ bakul.joshi@yahoo.co.in kss h^pfp¡ \C füp¡ R>.¡ Å¡ L$,¡ Ap¡Nr£ _L$ DÐ`pv$_p¡_p N°plL$pA ¡ ¡ spS>s ¡ fdp„ S>r¥ hL$ DÐ`pv$_p¡_u kdep„sf¡ AR>s

d¡f¡ v$¡i L$u ^fsu

કૃ ષિ વિજ્ઞાન

A_ychu lsu. s¡ S> kde¡, L$pb®r_L$ DÐ`pv$_p¡ kpdpÞe fus¡ h^y dS>f| u MQ®, âdpZ `Ó MQ®, k„Qpg_ MQ® A_¡ syg_pÐdL$ fus¡ Ap¡R>u D`S>_¡ L$pfZ¡ 3-4 NZp h^y MQp®m lp¡e R>.¡ Å¡ L$pC ¡ M¡X$s | kÆh M¡sudp„ ê$`p„srfs \hp dp„N¡ R>,¡ sp¡ s¡Z¡ ÓZ hj®_p k„¾$dZ kdeNpmpdp„\u `kpf \hy„ Å¡CA¡, S>¡ v$frdep_ s¡d_¡ S>r¥ hL$ M¡su_u â¡[¼V$k L$fhp_u S>ê$f lp¡e R>,¡ `f„sy s¡d_¡ S>r¥ hL$ sfuL$¡ DÐ`pv$_p¡ h¡Qhp_u d„S>f| u _\u. Ap k„¾$dZ kdeNpmp v$frdep_ kpdpÞe fus¡ Ap¡R>u D`S> kp\¡, ê$`p„sf âr¾$ep M¡X$s | p¡ dpV$¡ _p¡^ „ `pÓ _pZpL$ue Å¡Md Dcy„ L$f¡ R>.¡ buÆ sfa, Å¡ _¡Qfg aprd¯N (A¡_A¡a)_¡ L$r¡ dL$g-äu âp¡X$¼i_ â¡[¼V$k sfuL$¡ dpÞesp dm¡, sp¡ M¡X$s | p¡ s¡d_p DÐ`pv$_p¡_¡ â\d hj®\u S> \p¡X$u âurded tL$ds¡ "N°u_ âp¡X$¼V$' sfuL$¡ h¡Qu iL$¡ R>.¡ s¡ âpf„rcL$ hjp£ v$frdep_ D`S>_p _yL$kp__u cf`pB L$fhpdp„ dv$v$ L$fi¡. AÝee_dp„ L$lh ¡ pdp„ Apìey„ R>¡ L$¡ L$vy $fsu M¡su `ÙrsAp¡ `f„`fpNs M¡su S>V¡ $gu D`S> Ap`u iL$su _\u, Å¡ L$,¡ Äepf¡ L$vy $fsu M¡su_u `ÙrsAp¡_¡ A¡ahpeA¡d_p `Z Ap¡R>p S>Õ\p kp\¡ h^pfhpdp„ Aphu lsu, Ðepf¡ s¡ l„di ¡ p„ `f„`fpNs / fpkperZL$ M¡su L$fsp h^y kpfu `pL$ D`S> Ap`¡ R>.¡ cpfs kfL$pf hj® 2015-16\u `f„`fpNs L$r© j rhL$pk ep¡S>_p (`uL$h ¡ uhpe) A_¡ fpô²ue L$r© j rhL$pk ep¡S>_p (ApfL$h ¡ uhpe)_u ep¡S>_pAp¡ dpfas¡ cpfsue L$r© j `Ùrs L$pe®¾$d (bu`uL$` ¡ u) sfuL$¡ L$vy $fsu M¡su_¡ âp¡Ðkpl_ Ap`¡ R>.¡ `uL$h ¡ uhpe ep¡S>_p l¡W$m Tufp¡ bS>V¡ $ _¡Qfg aprd¯N (T¡X$buA¡_A¡a), L$vy $fsu M¡su, h¥rv$L$ M¡su, Frj M¡su, Npe_u M¡su, Of_u M¡su hN¡f¡ S>h ¡ u A_¡L$ S>r¥ hL$ M¡su `ÙrsAp¡_p¡ kdph¡i L$fhpdp„ Apìep¡ R>,¡ S>d ¡ p„ fpÄep¡ M¡X$s | p¡_u `k„v$Nu_p Ap^pf¡ T¡X$buA¡_A¡a krls S>r¥ hL$ M¡su_p L$pC ¡ `Z dp¡X$g ¡ _¡ A`_ph¡ R>.¡ _¡Qfg aprd¯N (A¡_A¡a), S>¡ L$r© j-`ep®hfZue fus¡ h¥rhÝekcf M¡su_u â\p dp_ hpdp„ Aph¡ R>,¡ s¡ BL$pg ¡ p¡ÆL$g A_¡ kpdprS>L$ gpcp¡_p eS>dp__¡ gph¡ R>.¡ s¡ fp¡S>Npfu_y„ kS>_ ® L$fhp_u ndsp `Z ^fph¡ R>,¡ S>\ ¡ u N°pduZ eyhp_p¡_p õ\mp„sf_¡ AV$L$phu iL$pe R>.¡ L$vy $fsu M¡su D`S> h^pfsu M¡su `ÙrsAp¡ S>h ¡ u _ gpN¡, `f„sy MQ®dp„ OV$pX$p¡ A_¡ gp„bp Npmp_p V$L$pD`Zp Üpfp M¡X$s | p¡_u AphL$dp„ h^pfp¡ L$f¡ R>.¡ s¡\u A¡h„y dp_hpdp„ Aph¡ R>¡ L$¡ cpfs S>h ¡ p rhL$pkiug v$i ¡ dp„, L$vy $fsu M¡su A¡ Ap`Zp Apbp¡lhp `rfhs®__p v$:y M_p¡ S>hpb R>.¡ Source: Natural farming: An emerging agroecological farming practice Sentinelassam કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

15


apd® CÞ`yV

buA¡A¡kA¡a_y„ _hy„ S>„sy_piL$ A¡¼k`p¡_k cpfsue M¡X$|sp¡_¡ dy¿e S>„syAp¡\u `pL$_y„ fnZ L$fhpdp„ dv$v$ L$fi¡ Cemp¡ A_¡ r\°àk S>¡hp L$`fpdp„ L$`fp S>„syAp¡ `f i[¼sipmu, TX$`u A_¡ `rf`|Z® r_e„ÓZ Ap`¡ R>¡. kp¡epbu_, syh¡f, dfQp„, V$d¡V$p, f]NZ A_¡ L$p¡bu S>¡hp rhrh^ âL$pf_p `pL$dp„ AkfL$pfL$ A_¡ gp„bp Npmp_y„ fnZ fnZ dm¡ s¡ A¡`¡rns R>¡. buA¡A¡kA¡a Üpfp A¡¼k`p¡_k S>„sy_piL$ fS>| L$fhpdp„ Apìey„, S>¡ _hu kr¾$e kpdN°u b°p¡ãgpr_gpCX$ Üpfp `phX$® R>¡. A¡¼k`p¡_k Cemp¡ A_¡ r\°àk S>¡hp dlÒh`|Z® S>„syAp¡_¡ L$pb|dp„ g¡hp dpV$¡ kp¡epbu_, syh¡f, dfQp„, V$d¡V$p, f]NZ A_¡ L$p¡bu S>¡hp `pL$ `f D`ep¡Nu R>¡. buA¡A¡kA¡a C[ÞX$ep rgrdV$¡X$_p d¡_¡tS>N X$pef¡¼V$f _pfpeZ L$©óZdp¡l_¡ S>Zpìey„

16

lsy„. M¡suhpX$u `©Õhu `f kp¥\u dp¡V$y„ L$pd R>¡. buA¡A¡kA¡adp„ M¡X$|sp¡_u S>ê$fuepsp¡ kdS>hp s¡d_¡ kp„cmhp A_¡ s¡d_u `X$M¡ flu_¡ L$pd L$fhp dpV$¡ kdr`®s R>¡, S>¡\u S>„syAp¡\u `pL$_y„ fnZ L$fhp_p dp¡V$p `X$L$pfp¡_p¡ kamsp\u kpd_p¡ L$fhp s¡d_¡ dv$v$ê$` \hp A_¡ DÐ`pv$L$sp h^pfhp dpV$¡ L$„`_uA¡ r_`yZsp L$pd¡ gNphu R>¡.' A¡¼k`p¡_k `f h^y dprlsu dpV$¡ rhrTV$ L$fp¡: https://crop-protection.basf. in/en/insecticide/exponus dprlsu dpV$¡ L$©`p L$fu_¡ rhrTV$ L$fp¡ w w w . a g r i c u l t u r e . b a s f. c o m A\hp Adpfp L$p¡C `Z kp¡rieg rdrX$ep Q¡_g_u rhrTV$ L$fp¡. A\hp h^y dprlsu dpV$¡ CÞL$hpefu L$pX®$ _„. 44 D`f kL®$g L$fu Y$p¡gue¡ b¡W$p hp¡V$kA` L$fp¡.

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

કૃ ષિ વિજ્ઞાન


L©$rj V$¡L$_p¡gp¡Æ

L$¡mp_p L$V$L$p L$fhp_y„ kp^_

ApS>L$pg CÞV$f_¡V$ D`f gp¡L$râe \e„y R>¡ s¡hy„ L$¡mp_p L$V$L$p L$fhp_y„ _p_L$X„y$ kp^_ R>¡. bpmL$ lp¡e L$¡ dp¡V$p L$¡mp L$p`hp_u dTp gC iL$¡ R>¡. kph kpdpÞe L$lu iL$pe s¡hp¡ ApCX$uep Üpfp Ap kp^_ b_ph_pfp h¡`pfuAp¡ L$dpC füp R>¡. Vy„$L$dp„ _hp¡ ApCX$uep bv$g¡ R>¡ Æ„v$Nu.

_p_u _pSy>L$ L$p¡bu

`pZu_p V$u`¡ V$u`p_p¡ D`ep¡N `pZu_u qL„$ds lSy> Ap`Z¡ kdS>ep _\u. rhð_p A_¡L$ v$¡ip¡dp„ v$yóL$pm_u `qf[õ\rs R>¡ s¡ kdS>¡ R>¡ `pZu_y„ dyëe. M¡sudp„ `Z `pZu_y„ dyëe kdS>hp kp\¡ Å¡ V$¡L$_p¡gp¡Æ_p¡ D`ep¡N \pe sp¡ X²$u` Üpfp OZ„y `pZu bQu iL$¡ lh¡ A¡hp kp^_p¡ Apìep R>¡L$¡ s¡ M¡sfdp„ bNX$¡g lp¡e s¡ R>p¡X$_p d|m âv$¡idp„ `pZu_u S>ê$fueps sd_¡ dp¡bpCg Üpfp L$l¡i¡ L$¡ `p„Q k¡ÞV$uduV$f `pZu_y„ r`es Ap`p¡, bp¡gp¡ R>¡ _¡ V$¡L$_p¡gp¡Æ !

કૃ ષિ વિજ્ઞાન

fuThp_ _pd_u L„$`_u kgpX$ L„$`_u sfuL$¡ ÅZusu R>¡. ApS>¡ rhðdp„ N°u_kgpX$ Mphp_p¡ hpefp¡ hpep¡ R>¡ Ðepf¡ fuThp_ Üpfp L$¡buku V²$¡X$dpL®$ _pd_u _p_L$X$u L$p¡bu bTpfdp„ d|L$u R>¡. Ap L$p¡budp„ huV$pdu_-ku, huV$pdu_bu6, ÁgyL$p¡kuÞeyg¡V$ A_¡ dpCëX$ õhuV$ L$p¡bu õhpõÕe â¡duAp¡ dpV$¡ d|L$u R>¡. rhop_ v$f¡L$ kdõep_p¡ lg ip¡^¡ R>¡, L©$rj h¥opr_L$p¡ Ap`Zu S>ê$fueps_¡ Âep_dp„ gC_¡ _hp k„ip¡^_ L$f¡ R>¡. કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

17


bu d„Ó

NBL$pg_p dpL$£V$]N V|$ëk W$Np¡_p„ lr\epf bÞep„. "ÓZ bpbsp¡ l„d¡ip h¡Qpe R>¡ - ce, Apip A_¡ gpgQ'. R>¡ëgp b¡ v$peL$pdp„ L$p¡`p£f¡V$ S>Ns_p gp¡L$p¡, Mpk L$fu_¡ k¡ëk rhcpN_¡ spgud Ap`sp kde¡ dpfp kp\ uv$pf_y„ l„d¡ip Ap hL$Ðhe füy„ R>¡. Ap`Z¡ ÓZ L$pfZp¡\u L$p¡C hõsy Mfuv$uA¡ R>uA¡. Ap`Z¡ h¡L$ku_ dyL$phuA¡ R>uA¡, L$¡dL$¡ budpfu\u X$fuA¡ R>uA¡. kpfu eyr_hrk®V$udp„ cZuA¡ R>uA¡, L$¡dL$¡ kpfu _p¡L$fu_u Apip R>¡, L$p¡C ^_hp_ ìe[¼s `pk¡ L$p¡C âp¡X$L$V$ Å¡sp gpgQdp„ Aphu_¡ Mfuv$u gCA¡ R>uA¡. S>¡\u vy$r_ep_¡ bsphu iL$uA¡ L$¡ Adpfu `pk¡ `Z R>¡. ANpD_u `¡Y$uAp¡A¡ `Z ap¡çey®gp_p¡ D`ep¡N L$ep£ R>¡. `f„sy s¡ X$f A_¡ Apip\u cf`|f lsp, gpgQ sp¡ R>¡ëgp L$¡V$gpL$ v$peL$pdp„ h^¡gu S> R>¡. ANpD Ap`Zp dpsp-r`sp L$l¡sp lsp L$¡ Å¡ Aæep_ _ L$ep£ sp¡ Npe-bL$fu_y„ V$p¡mp_¡ lp„L$hp_¡ gpeL$ flu S>CA A¡V$g¡ L$¡ X$f, L$¡ dpfp fpÅ b¡V$p, spf¡ X$p¡L$V$f b_hy„ R>¡ _¡, sp¡ kpeÞkdp„ ap¡L$k L$f, `R>u ^ud¡ ^ud¡ h¡QpZ_u âq¾$epdp„ gpgQ¡ âh¡i L$ep£. OJhZ®_p L$p¡C A¡rie__¡ Np¡fp¡ b_php_u ¾$ud h¡Qhy„ Ap bpbs_y„ Dv$plfZ R>¡. Ap`Zpdp„\u L$¡V$gp gp¡L$p¡ Ahu õL$ud

18

b_phu_¡ eyfp¡r`e_ L$¡ Ad¡qfL$_ S>¡hp Np¡fp b_u iL$uA¡? Ðep„ ky^u sp¡ W$uL$ lsy„. lh¡ Ap gpgQ ayX$, l¡ë\, L$p¡tQN, kam L$pfqLv$} S>¡hp n¡Óp¡dp„ `Z A`pe R>¡. ANpD DÐ`pv$L$p¡ Apip A_¡ X$f_p rhrh^ õhê$`p¡ Üpfp Ap`Z_¡ s¡d_y„ DÐ`pv$_ Mfuv$hp dpV$¡ â¡qfs L$fsp lsp. `f„sy Ap`Zu `pk¡ A¡ rhL$ë` fl¡sp¡ lsp¡ L$¡ s¡_p¡ D`ep¡N L$fhp¡ L$¡ _ L$fhp¡. L$¡dL$¡ dpk duqX$epdp„ Ål¡fpsp¡_p dpÂed\u `f„`fpNs dpL$£V$f Ap Vy$ëk_p¡ D`ep¡N L$fu_¡ S> Ap`Zp ky^u `lp¢Qsp lsp. R>¡ëgp L$¡V$gpL$ hj®dp„ Mpk L$fu_¡ R>¡ëgp 4 hj®dp„ Ap dpL$£V$]N Vy$g `f âcphu \ep R>¡ A_¡ lh¡ s¡Ap¡ ku^p S> Ap`Zp dp¡bpCg ap¡_ Üpfp Ap`Zp ky^u `lp¢Qu füp R>¡. dy„bC_p A¡L$ Þepep^ui_y„ Dv$plfZ Sy>Ap¡. Ap iy¾$hpf¡ s¡d_¡ A¡L$ d¡k¡S> dm¡ R>¡ L$¡ khpf¡ kpX$p _h L$gpL$¡ s¡d_p Of_u huS>mu L$p`u _pMhpdp„ Aphi¡, L$¡dL$¡ s¡dZ¡ Nep drl_p_y„ bug cey¯ _\u. s¡d_¡ L$l¡hpey„ lsy„ L$¡ Å¡ s¡Ap¡ Apd \hp v$¡hp dpNsp _\u sp¡ A¡L$ _„bf `f L$p¡g L$fp¡. s¡dZ¡ dpÓ s¡_p `f L$p¡g S> _p L$ep£, `f„sy buÆ sfa\u Ap`hpdp„ Aph¡gu kyQ_pAp¡_y„ `pg_ `Z L$ey¯. \p¡X$u dur_V$p¡dp„ S> s¡Ap¡ ê$p.50 lÅf Nydphu Q|L$ep

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

lsp. lh¡ Arc_¡Óu Ad_ k]^y_y„ Dv$plfZ S|>Ap¡. s¡ A¡L$ X$p¡L$V$f_u A¡`p¡CÞV$d¡ÞV$ byL$ L$fphsp kde¡ A¡L$ hp¡V$¹kA¡` V²$¡`dp„ akpC NC A_¡ 20 rdr_V$dp„ S> ê$p. 2 gpM Nydphu b¡W$u, ip¡V®$L$V$_p dpÂed\u L$dpZu L$f_pfp Sy>NpfuAp¡ `Z R>¡sf`]X$u_p¡ cp¡N b_u füp R>¡. NyS>fps_p dl¡kpZp Æëgp_p L$¡V$gpL$ b¡fp¡S>Npf eyhp_p¡A¡ `p¡sp_u S> ApC`uA¡g Qpgy L$fu v$u^u A_¡ frie_ Sy>NpfuAp¡_¡ R>¡sfu gu^p, S>epf¡ L$¡ ApC`uA¡g Nep drl_¡ S> kdpá \B Q|L$u R>¡, M¡gpX$u sfuL$¡ s¡dZ¡ M¡sdSy>fp¡_¡ bspìep A_¡ L$p¡C_u `pk¡\u ljp® cp¡Ng¡_u rdrd¾$u `Z L$fphu. kË$p¡ M¡ghp_p ip¡Mu_ Ap v|$f b¡k¡gp v$i®L$p¡ dpV$¡ `p¡sp_u eyV$¹eyb Q¡_g `Z iê$ L$fu _pMu. a„X$p A¡ R>¡ L$¡ Ap`Z¡ õdpV®$ b_hy„ `X$i¡ A_¡ hpõsrhL$ dpL$£V$uef A_¡ õL$¡df_p A„sf_¡ Ap¡mMhy„ `X$i¡, L$¡dL$¡ ApS>¡ b„_¡ Ap`Z_¡ ApL$rj®s L$fhp dpV$¡ A¡L$ S> Vy$g_p¡ D`ep¡N L$fu füp R>¡, Å¡ L$¡, s¡dp„\u A¡L$ `p¡sp_u âp¡X$L$V$ h¡Qhp dpN¡ R>¡, S>epf¡ buÅ sdpfp b¡ÞL$ Mpspdp„\u Qp¡fu L$fhp dp„N¡ R>¡. (kpcpf. v$uìe cpõL$f, A¡_. fOyfpd_) કૃ ષિ વિજ્ઞાન


apd® CÞ`yV

k„frns M¡su dpV$¡ A¡L$ S> _pd

N°p¡BV$ B[ÞX$ep

N°p¡BV$ B[ÞX$ep âp.gu L$„`_u lpg kyfs NyS>fpsdp„ L$pe®fs R>¡ Ap L$„`_u âp¡V$¡[¼V$h aprd¯N A¡V$g¡ L$¡ k„frns M¡su dpV$¡ D`ep¡Ndp„ g¡hpsp rhrh^ DÐ`pv$L$p¡ S>¡hp L$¡ àgp[õV$L$ dëQ]N raëd, ¾$p¡` L$hf, am L$hf, b„Q L$hf, huX$ d¡V$, i¡X$ _¡V$, V$²u L$hf, A¡N°u hpef, ¾$p¡` k`p¡V$® _¡V$, A¡N°u \°¡X$, BÞk¡¼V$ _¡V$ S>¡hp rhrh^ DÐ`pv$L$p¡_y„ r_dp®Z L$fu flu R>¡ M¡X$|sp¡_¡ k„frns M¡su_u `yfu dprlsu Ap`u s¡_¡ ÅN©s L$fhp_p âepkp¡ L$fu flu R>¡ N°p¡BV$_p X$pef¡¼V$f A_¡ kuCAp¡ îu kp¥fc AN°hpg_p L$l¡hp âdpZ¡ N°p¡BV$ X$pef¡¼V$ V$y apd®k® A¡V$g¡ L$¡ X$u V$y A¡a_p rhQpf kp\¡ DÃQ NyZhÑp_p DÐ`pv$L$p¡ Ap`u_¡ M¡X$|sp¡_¡ Ap¡R>p MQ£ h^y DÐ`pv$_ dm¡ s¡hp Ýe¡e કૃ ષિ વિજ્ઞાન

ઇન્ક્વાયરી નં- 45

kp\¡ L$pe® L$fu flu R>¡ A_¡ M¡X$|sp¡ _u kd©rÙ dpV$¡ lf l„d¡i sÐ`f fl¡ R>¡ N°p¡BV$ spgyL$p õsf `f 150 \u `Z h^y ä¡QpBÆõV$p¡f ^fph¡ R>¡. N°p¡BV$ lpg NyS>fps, dlpfpô², L$Zp®V$L$, dÝeâv$¡idp„ 15000\u `Z h^y M¡X$|sp¡_¡ k„frns M¡su_p rhrh^ DÐ`pv$L$p¡ Ap`u_¡ s¡d_p¡ rhðpk Æshpdp„ kam flu R>¡ h^ydp„ S>Zpìey„ L$¡ L$„`_u 2025 ky^udp„ M¡X$|sp¡_u AphL$ bdZu \pe s¡hp Ýe¡e kp\¡ ApNm h^u flu R>¡ A_¡ M¡X$|sp¡dp„ ÅN©L$sp a¡gphhp dpV$¡ N°p¡BV$ V$ud MX$¡ `N¡ dl¡_s L$fu flu R>¡. h^y rhNs s\p dprlsu dpV$¡ l¡ë`gpC_ 1800 889 6978 _p¡ k„`L®$ L$fp¡. A\hp CÞL$hpefu L$pX®$ _„.45 D`f kL®$g L$fu Y$p¡gue¡ b¡W$p hp¡V$¹kA` L$fp¡. કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

19


L„$`_u ÞeyT

V$p¡L$u - sdpfp `pL$ dpV$¡ AphíeL$ A¡L$ ¾$p„rsL$pfu DÐ`pv$_ Ap^yr_L$ L$©rjdp„ h^su S>_k„¿ep hõsu_¡ MhX$phhp dpV$¡, S>du__u DÐ`pv$L$sp_p TX$`u ^p¡hpZ fp¡L$hp kp\¡ `pL$_u DÐ`pv$L$sp h^pfhp_p b¡ dy¿e `X$L$pfp¡_p¡ kpd_p¡ L$fhp¡ `X$i¡.

fus¡ apev$pL$pfL$ R>¡, s¡Ap¡ `pZu_u h©rÙdp„ h^pfp¡ L$f¡ R>¡ S>du__u ndsp, A„L$yfZ A_¡ h©rÙ lp¡dp£Þk S>¡hp L$¡ Æb°¡gu_, buV$¢k A_¡ kpeV$p¡rL$[Þk_ âv$p_ L$f¡ R>¡ A_¡ R>p¡X$_¡ AS>¥rhL$ s_ph kpd¡ gX$hpdp„ dv$v$ L$f¡ R>¡.

Ap `X$L$pfp¡_u kp\¡ fkperZL$ Mpsfp¡_p¡ rb_L$pe®nd A_¡ Ak„syrgs D`ep¡N A_¡ L$pb®r_L$ Mpsf_p Acph¡ h^y kdõep `¥v$p \pe R>¡. M|b KQp sp`dp_ A_¡ hfkpv$, S>¡hp s_ph `pL$_u DÐ`pv$L$sp_¡ ku^u Akf L$f¡ R>¡. Ap b^p `rfbmp¡ M¡X$ysp¡ Üpfp ¾$p„rsL$pfu lõsn¡` dp„N¡ R>¡, dpV$u L$p¡C`Z `pL$_p¡ Ap^pf R>¡ A_¡ `pL$_¡ âpL$©rsL$ A\hp L$©rÓd fus¡ D`gå^ sdpd `p¡jL$ sÐhp¡_p¡ c„X$pf R>¡. dpV$u kp¥\u dlÐh`|Z® OV$L$ S>¡ `p¡jL$ sÐhp¡_u D`gå^sp Ap`¡, `pL$_p TX$`u rhL$pk_¡ âcprhs L$fu_¡ s¡_u ndsp D`f Akf L$f¡ R>¡,

V$p¡L$udp„ 3 dlÐh`|Z® rhV$prd_ R>¡rhV$prd_ ku, B A_¡ bu 1 ; A_¡ dpep¡B_p¡rkV$p¡ëk, A¡L$ kp\¡ R>p¡X$ Üpfp h©rÙ A_¡ Mp¡fpL$_p DÐ`pv$_ dpV$¡ S>ê$fu dp¡V$u k„¿epdp„ bpep¡L$¡rdL$g âr¾$epAp¡_¡ h^pf¡ R>¡. A¡rd_p¡ A¡rkX$¹k R>p¡X$_p ku^p Aplpf sfuL$¡ L$pe® L$f¡ R>¡ A_¡ d¡¾$p¡ A_¡ kyÿd `p¡jL$sÒhp¡ dpV$¡ Q¡g¡V$]N A¡S>ÞV$p¡ R>¡ S>¡ Ap`Z¡ Mpsfp¡_p ê$`dp„ Dd¡fuA¡ R>uA¡. s¡\u Ap`Z¡ Å¡CA¡ R>uA¡ L$¡ V$p¡L$u A¡L$dpÓ DÐ`pv$ R>¡ S>¡, S>du__u [õ\rs_¡ kpfp rhL$pk L$fhp dpV$¡ A¡L$ k„`|Z® r_fpL$fZ âv$p_ L$f¡ R>¡.

S>du__u S>¥rhL$ `v$p\® dy¿e ê$`¡ dpV$udp„ fl¡gp k¡[ÞÖe `v$p\®_p„ fS>L$Z A_¡ AÞe S>rV$g sÐh\u b_pA¡g "V$p¡L$u'A¡ L$yv$fsu L$pb®r_L$ k„ep¡S>_p¡, `p¡jL$ sÐhp¡, h©rÙ DÑ¡S>L$p¡\u b_ph¡g R>¡,A_¡ V$p¡L$udp„ DÃQ NyZhÑp_u üyrdL$ A¡rkX$ ipd¡g R>¡, S>¡ S>du__u fQ_p_¡ ky^pf¡ R>¡, apev$pL$pfL$ kyÿd kÆhp¡_¡ âp¡Ðkpl_ A_¡ h©rÙ Ap`¡ R>¡ A_¡ R>p¡X$_¡ h^y s„sy d|m rhL$kphhpdp„ dv$v$ L$f¡ R>¡ S>¡ R>p¡X$ Üpfp `p¡jL$ sÐh_p ip¡jZ dpV$¡ S>ê$fu R>¡ kdyÖu i¡hpm_p AL$® R>p¡X$ dpV$¡ OZu

20

V$p¡L$u `pL$_u S>du__u [õ\rs_¡ î¡› b_ phhp dpV$¡ S> _l], `Z A„L$yfZ, h©rÙ A_¡ R>p¡X$_u DÐ`pv$L$sp_¡ h^pfhp dpV$¡ `Z A¡L$ k„`|Z® D`pe `|fp¡ `pX$¡ R>¡, S>¡_p\u R>p¡X$_p Æh_ v$fçep_ `pL$_¡ `yóL$m klpe dm¡ R>¡. S>¡_p L$pfZ M¡X$|sp¡dp„ V$p¡L$u A¡V$gu gp¡L$râe R>¡. X$y„Nmu, gkZ, bV$pL$p A_¡ s¡_p S>¡hp `pL$_u h©rÙ A_¡ DÃQ DÐ`pv$L$sp dpV$¡ V$p¡L$u A¡L$ DÑd DÐ`pv$_ R>¡. s¡ DÃQ NyZhÑphpmp bëb (L$„v$)_p rhL$pk dpV$¡ ep¡Áe [õ\rs âv$p_ L$f¡ R>¡ S>¡\u M¡X$|s_¡ s¡_u `pL$_p h^y d|ëe dm¡ R>¡.

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

a¡ffp¡`Zu_p kde¡ d|mc|s Mpsf_u dpÓp kp\¡ A¡L$f v$uW$ 5 rL$gp¡ V$p¡L$u_p¡ D`ep¡N L$fhp_u cgpdZ L$fuA¡ R>uA¡. `f„sy s¡ Dcp `pL$dp„ `Z D`ep¡Nu R>¡. hphZu \hp_p 30 rv$hk `R>u A_¡ `R>u bëb (L$„v$)_u fQ_p_p sb½$¡ 1 \u 2 hpf V$p¸L$u_p D`ep¡N_u cgpdZ R>¡. L$p¡C`Z S>„sy_piL$_u AkfL$pfL$sp h^pfhp dpV$¡, õâ¡ kp¡ëeyi_dp„ rgV$f v$uW$ 0.5 rdgu B‚ui_ Dd¡fp¡, Ad¡rfL$p\u Apeprss B‚ui_ kyr_ròs L$f¡ R>¡ L$¡ õâ¡ kp¡ëeyi_\u V$|„L$ nZp¡ dp„S> S>„sy_piL$ `pL$dp„ kpfu fus¡ O|ku Åe R>¡ A_¡ v$hp _y„ bNpX$ MybS> Ap¡R>p¡ \pe R>¡. ઇન્ક્વાયરી નં- 46

કૃ ષિ વિજ્ઞાન


ગની પટે લ -૯૮૭૯૪ ૨૭૭૭૧

L$©rj op_

d|ëehp_ `pL$_u S>¥rhL$ ÅmhZu a|N_piL$ v$hp R>¡. L$`pk_p `pL$dp„ dp¡_uV$f 1 rhOpdp„ 250 N°pd Åe s¡hu fus¡ rlkpb L$fu_¡ v$hp R>p„V$hp_p `ç`dp„ _½$u \e¡gp X$p¡T\u dp¡_uV$f `pZudp„ rd¼k L$fu `ç`_u _p¡Tg L$pYu L$`pk_p \X$¡, \X$¡ r`QL$pfu Ap`u X$²¡[ÞQ„N L$fhp_u cgpdZ R>¡. Ap D`fp„s L$`pkdp„ këaf_u Mpdu dp¡V$pcpN_p M¡sfp¡dp„ lp¡e R>¡ s¡\u këaf Ap`hy„ S>ê$fu b_¡ R>¡ L$`pk A_¡ dNamu_p `pL$dp„ k¡äp¡_ 1 rhOpdp„ 500 N°pd `pZu L$¡ eyrfep Mpsf kp\¡ rd¼k L$fu_¡ Ap`u iL$pe R>¡.dNamudp„ eyrfep_u S>ê$rfeps _ Ap hj£ hphZu M|b S> ApNm `pR>m A_¡ L$fX$, cfX$ S>¡hu flu gp„bp kde ky^u hphZu L$pe® Qpëey„ A_¡ OZp M¡X$|s rdÓp¡_¡ L$`pk, dNamu S>¡hp `pL$_p rbepfZ hpìep `Z EÁep„ _rl A\hp sp¡ `pfhp EÁep„ A_¡ ApMf¡ hphZu L$pe® `|Z® \ey„. lh¡ hfkpv$ M|b kfk \ep¡ L$ép„L$ dyim^pf sp¡ L$ép„L$ S>du__¡ sfbsf L$fu Ap`¡ A¡hp¡ hfkpv$ \ep¡. dp¡gps M¡sfp¡dp„ S>ydhp gpNu `Z A¡L$^pfp hfkpv$u hpsphfZ_p L$pfZ¡ OZp„ `pL$dp„ fp¡N Aphu S>hp_u v$l¡is `Z R>¡. ApNp¡sfu hph¡gu dNamudp„ \X$, d|m A_¡ X$p¡X$hp_p L$p¡lhpfp dpV$¡ S>hpbv$pf ka¡v$ a|N_p r_e„ÓZ dpV$¡ dp¡_uV$f Ap`hp_p¡ î¡› kde \C Nep¡ R>¡ dpV$¡ A¡L$ rhOpdp„ 250 N°pd dp¡_uV$f Ap`hpdp„ dp¡X$y„ _ L$fhy„ A¡ S> kdS>v$pfu NZpi¡. s¡hu S> fus¡ h^y kde ky^u hpv$mR>pey„ hpsphfZ A_¡ kss hfkpv$_p L$pfZ¡ L$`pk_p `pL$dp„ d|m_p¡ L$p¡lhpfp¡ Aphu iL$¡ R>¡ s¡_p r_e„ÓZ dpV$¡ `Z dp¡_uV$f M|b S> ANÐe_u S>¥rhL$ કૃ ષિ વિજ્ઞાન

lp¡hp\u AÞe fus¡ k¡äp¡_ Ap`u iL$pe R>¡. ApNp¡sfp hhpe¡gp L$`pkdp„ Å¡ a|g cdfu_u iê$Aps \C NC lp¡e sp¡ Nygpbu Cem_p ayv$p_u Ap¡mM A_¡ dp¡_uV$f]N dpV$¡ 1 rhOpdp„ 2 _„N _p¡d¡V$ a¡fp¡dp¡_ V$²¡` dyL$hp S>ê$fu R>¡.L$`pk_p `pL$dp„ Å¡ Q|kuep âL$pf_u Æhps_y„ ApNd_ v$¡Mpe sp¡ â\d R>„V$L$ph bpep¡kp¡ãV$ 20 N°pd,bpep¡raëX$ 30 rdgu A_¡ f_p¡a 5 rdgu/`ç`_p âdpZ\u OpV$p¡ R>„V$L$ph L$fhp\u `pL$k„fnZ A_¡ `pL$ `p¡jZ A¡d bß¡ L$pd kfk fus¡ \C S>i¡.Ap R>„V$L$ph\u M|b S> gp„bp Npmp_y„ `rfZpd dmi¡ A_¡ `pL$ s„v$yfõs fl¡i¡ A_¡ M¡su MQ® OV$i¡.Ap`Z¡ kp¥ ÅZuA¡ R>uA¡ L$¡ bpep¡kp¡ãV$ A¡ Q|kuep A_¡ Cemp¡ A¡d gNcN b^u Æhpsp¡\u fnZ Ap`¡ R>¡. dpV$¡ Ap R>„V$L$ph M|b kõsp¡ A_¡ D`ep¡Nu kprbs \i¡.L$`pkdp„ `pmp QX$phsu hMs¡ â\d 1 rhOpdp„ 4 rL$gp¡ bpep¡raëX$ N°¡Þeyg A\hp 2 rL$gp¡ bpep¡raëX$ L$p¡çbp¡ S>¥rhL$ Mpsf \X$_u bpS>ydp„ _pMu `R>u `pmp QX$phu_¡ ApNm_y„ L$pd L$fhy„ Ap Mpsf `pL$_u `yfu Jdf ky^u `p¡jZ Ap`sy„ lp¡hp\u M|b D`ep¡Nu R>¡.AÞe M¡su `pL$p¡dp„ Aphsu kdõepAp¡ A_¡ s¡_p dpN®v$i_ dpV$¡ s¡dS> S>¥rhL$ M¡su_u k„`|Z® dprlsu d¡mhhp ApS>¡ S> L$p¡g L$fp¡..9687671558 કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

21


d__u hps

-Æs¡ÞÖ `V$¡g - 94277 18035

hfkpv$ `R>u_u dphS>s - fpiu kuX$¹k _dõL$pf râe M¡X$|srdÓp¡, Ap hj£ b^pS> M¡X$ys rdÓp¡ A¡ gNcN L$`pk _y„ hph¡sf L$ey¯ R>¡ kp\¡ R>¡‰p `„v$f rv$hk\u b^uS> S>Áep A¡ kpfp¡ A¡hp¡ hfkpv$ `X$ép¡ R>¡. AdyL$ S>ÁepA¡ h^y âdpZ dp„ `Z hfkpv$ `X$ep_p kdpQpf R>¡. lh¡ Ap`Z¡ L$`pk _p `pL$dp„ Ap¡R>p MQ£ h^y DÐ`pv$_ d¡mhu _ap¡ L$¡hu fus¡ h^pfhp¡ s¡_p rhi¡ sb½$phpf ÅZu R>y„.

gugp sX$sX$uep gnZ : » Akf \e¡g `p„v$X$p A„v$f_u sfa hmu Åe R>¡ » `ump \C_¡, kyL$pC_¡ A_¡ Mfsp `l¡gp cyfp f„N _p \C Åe R>¡. » `p„v$X$p_u rL$_pf¡ gpg A_¡ cyfp f„N_p h^y Å¡hp dm¡ R>¡. h^y âdpZdp„ A¡V$¡L$ lp¡e sp¡ R>p¡X_u h©rÙ AV$L$u Åe R>¡, a|g Mfhp dp„X$¡ R>¡, _p_p Æ„X$hp `rf`¼h \C iL$sp _\u

Mpsf : Mpsf Ap`Z¡ b¡ fus¡ Ap`hu R>uA¡. 1 `pepdp„ A_¡ 2 hph¡sf _p 30 sp¡ 50 rv$hk_p sb½$pdp„ Adpfu cgpdZ dyS>b _uQ¡ dyS>b sdp¡ Mpsf Ap`u R>L$p¡ R>p¡ A\hp L$©rj eyr_hrk®V$u _u dprlsu dyS>b `Z Ap`u iL$pe R>¡. h^y hfkpv$ `X$hp\u R>p¡X$_u v$¡l^prd®L$ r¾$epdp„ a¡fapf \pe R>¡ S>¡\u R>p¡X$ D`f \u kyL$pe R>¡. fp¡L$hp_p âepkp¡ : » hfkpv$ `R>u `pZu _p¡ ep¡Áe r_L$pg L$fhp¡ » Ap„sf M¡X$ Üpfp S>du_ _¡ `p¡Qu L$fhu » eyrfep Mpsf_u kp\¡ këaf A\hp A¡dp¡r_ed këa¡V$ Mpsf 20 rL$gp¡/A¡L$f Ap`hy„ » Å¡ R>p¡X$ h^y `X$sp„ k|L$pe Ne¡gp Å¡hp dm¡ sp¡ dëV$u L$¡ (13:00:45) -100 N°pd MgSo4- 100 N°pd eyrfep 50 N°pd `„`dp„ _pMu R>„V$L$ph L$fhp¡

r_e„ÓZ 1. BrdX$p¼gp¡râX$ 350 SC (ky`f L$p¡[ÞaX$p¡f) - 10 rdgu/`„` 2. ãgp¡r_L$prdX$ 50%WG (Dgpgp)- 8 N°pd /`„` 3. X$pe_¡V$p¡aéyfp_ 20% SG (Ap¡iu_)-8 N°pd /`„` h^y dprlsu dpV$¡ Adpfp¡ k„`L$® L$fhp rh_„su. Æs¡ÞÖ `V$¡g, rfrS>ep¡_g ¾$p¡` d¡_¡S>f, NyS>fps Mo. - 9427718035

22

ZnSo4

Magnesium Sulphate

T]L$ këa¡V$

d¡‚¡ried këa¡V$

Mpsf Ap`hp_p¡ kpQp¡ kde

N _pBV$²p¡S>_

P ap¡õafk

K `p¡V$pi

`pep dp„ Ap`hp_p Mpsf

50 rL$gp¡ eyrfep/A¡L$f

65 rL$gp¡ X$u.A¡.`u/ A¡L$f

50 rL$gp¡ `p¡V$pi/ A¡L$f

30-35 rv$hkp¡ `R>u

30 rL$gp¡ eyrfep/A¡L$f

25 rL$gp¡ 10 rL$gp¡/A¡L$f `p¡V$pi/ A¡L$f `l¡gp `pZu Ap`hp kde¡

50-70 rv$hkp¡ `R>u

35 rL$gp¡/A¡L$f

25 rL$gp¡/ A¡L$f

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

ઇન્ક્વાયરી નં- 22

10 rL$gp¡ /A¡L$f

કૃ ષિ વિજ્ઞાન


rdî v$hpAp¡

rdî ayN_piL$/A¡ÞV$ubpep¡V$uL$ v$hpAp¡_u k„ep¡S>L$sp A_¡ s¡_y„ âdpZ

rdî v$hpAp¡

M¡sudp„ M¡s dS>yfu OV$pX$hp A\hp sp¡ A¡L$ S> R>„V$L$ph \u A¡L$ kp\¡ A¡L$ L$fsp h^pf¡ S>„syAp¡/fp¡Np¡_y„ r_e„ÓZ L$fhp dpV$¡ S>yv$p S>yv$p S>„sy _piL$p¡_¡ R>„V$L$ph kde¡ `„`_u V$p„L$udp„ c¡mhu_¡ R>p„V$hy„ - Ap M¡X$|s rdÓp¡ Üpfp hjp£\u A`_phhpdp„ Aph¡g`Ý^rs R>¡. A¡L$ fus¡ s¡ MybS> kpfu bpbs R>¡, `Z Å¡ `yfsu dprlsu kp\¡ L$fhpdp„ Aph¡ sp¡ AÞe\p s¡_¡ gu^¡ OZuS> ApX$ Akfp¡ D`[õ\s \B iL$¡ R>¡, v$p.s. S>„sy _piL$p¡_u `yfsu kdS>Z rh_p (s¡_u kyk„Nssp_p op_ rh_p) ApX$¡^X$ fus¡ s¡_y„ rdîZ L$fhp\u `pL$/R>p¡X$ `f T¡fu Akf, gÿe Æhpsp¡ L$¡ fp¡NL$pfL$p¡_u kp\¡ apev$pL$pfL$ Æhpsp¡ L$¡ kyndÆhp¡_p¡ kapep¡,S>„syAp¡ A\hp fp¡NL$pfL$p¡dp„S>¡ s¡ v$hp kpd¡ârsL$pfL$ i[¼s_p¡ rhL$pk, S>m-S>du_ A_¡ hpey âv$yjZ, `pL$ DÐ`pv$_dp„ S>„sy_piL$p¡_p Ahi¡jp¡ rhN¡f¡ S>¡hu A_¡L$ kdõepAp¡ D`[õ\s \B iL$¡ R>¡.

M¡su dpV$¡ S>„sy_u hps L$fuA¡ sp¡ S>¡dp„ M¡su `pL$_¡ _yL$ip_ L$fsp sdpd kÆh S>¡hpL$¡ L$uV$L$p¡, fp¡NL$pfL$p¡, t_v$pdZ, `fp¡`Æhu h_õ`rsAp¡ rhN¡f¡ _p¡ kdph¡i \pe R>¡.

h¥rðL$ õsf¡`pL$ DÐ`pv$_dp„ L$yg 36 \u 40 V$L$p S>¡V$gy„ _yL$ip_ S>yv$p-S>yv$p S>„syAp¡ Üpfp \pe R>¡ S>¡dp„ L$uV$L$p¡ Üpfp 7 \u 10 V$L$p, fp¡NL$pfL$p¡ Üpfp 12 \u 15 V$L$p A_¡ t_v$pdZp¡ Üpfp 3 \u 5 V$L$p _yL$ip_ \pe R>¡. Ap`Zp v$¡i_u hps L$fuA¡ sp¡ Aphp S>„syAp¡_¡ gu^¡ hprj®L$ ê$. 50,000 L$fp¡X$_y„ _yL$ip_ \pe R>¡ A_¡ L$v$pQ Ap_¡ gu^¡ S> gpMp¡ gp¡L$p¡_¡fpÓ¡ c|¿ey„ kyhy„ `X$¡ R>¡.

M¡X$s | p¡ Aphp S>s „ _ y piL$p_ ¡ ¡ R>V„ $L$ph kde¡ `„`_u V$pL„ $udp„ S> b¡ ÓZ L$¡ Qpf fkpeZp¡_¡ rdî L$fu (L$uV$_piL$+ L$uV$_piL$, L$uV$_piL$ + a|N_piL$, L$uV$_piL$ + a|N_piL$ + `pL$ h©rÙ r_e„ÓL$, L$uV$_piL$ + a|N_piL$ + `pL$ h©rÙr_e„ÓL$ + `pL$ `p¡jL$ sÐh) D`ep¡N L$f¡ R>.¡ Aphp fkpeZp¡ A¡L$buÅ\u OZu bpbsp¡dp„ AgN `X$¡ R>¡ S>h ¡ uL$¡ fkperZL$ A_¡ cp¥rsL$ õhê$`, `¡L$uN, L$pe® `Ùrs, fkperZL$ b„^pfZ, rhN¡f¡ S>_ ¡ ¡ gu^¡ s¡Ap¡ A¡L$buÅ kp\¡ kykN „ s fus¡ rdî \sp _\u A_¡ A„s:s Aphp rdîZ_p¡ R>V„ $L$ph apev$p_¡ bv$g¡ ApX$Akf L$f¡ R>.¡

S>„sy_piL$ A¡V$g¡ iy„? X$p¡.Æ.Apf.Np¡rlg, X$p¡.X$u.A¡k. L$¡g¥ep, X$p¡.hpe.A¡Q.O¡gpZu, S>|_pNY, L$©rj eyr_hk}$V$u, S>|_pNY કૃ ષિ વિજ્ઞાન

S>„sy_piL$ A¡V$g¡ L$p¡C`Z `v$p\® L$¡ `v$p\p£_y„ rdîZ L$¡ S>¡ M¡sudp„ L$p¡C `Z kÆh Üpfp \sp _yL$ip__¡ AV$L$ph¡, S>¡ s¡ kÆh_¡ _pi L$f¡, s¡_¡ M¡s `¡v$pip¡\u v$yf fpM¡ A\hp sp¡ Ap sdpd L$pe®dp„ dv$v$ê$` \B iL$¡.

S>„sy_piL$ A¡V$g¡ L$¡ L$uV$_piL$, a|N_piL$, L$©rd_piL$, t_v$pdZ_piL$ rhN¡f¡ A_¡ fkperZL$ A\hp S>¥rhL$ A\hp hp_õ`rsL$ õhê$`dp„ lp¡e iL$¡ R>¡. Aphp S>„sy_piL$p¡ R>¡L$ _hdu kv$u\u h`fpidp„ R>¡ A_¡ v$f hj£ S>yv$p-S>yv$p k„ip¡^_p¡_p am õhê$` _hp _hp `fdpÏAp¡ A[õsÐhdp„ Aph¡ R>¡. h¥opr_L$ fus¡ lpgdp„ D`ep¡Ndp„ fl¡g S>„sy_piL$p¡ `Z 4G (Qp¡\u `¡Yu_p) R>¡. Aphp S>„sy_piL$p¡ bÅfdp„ S>yv$p-S>yv$p õhê$`dp„ dm¡ R>¡. A_¡ S>yv$u S>yv$u L$pe®`Ùrs Üpfp fp¡N L$¡ Æhps_y„ r_e„ÓZ L$f¡ R>¡.

S>yv$p-S>yv$p fkpeZp¡_¡ rdî L$fhp\u \su Akfp¡: 1. sV$õ\ Akf: b¡ fkpeZp¡_¡ c¡mhsp s¡d_u AgNકૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

23


rdî v$hpAp¡ AgN Akfdp„ _ sp¡ h^pfp¡ \hp¡ _ sp¡ OV$pX$p¡ \hp¡, v$p. sp. 1 + 1= 2 2. ApX$ Akf: b¡ fkpeZp¡_¡ c¡mhsp A¡L$ A\hp b„_¡ fkpeZp¡_u Akfdp„ OV$pX$p¡ \hp¡, v$p. sp. 1 + 1= 1 L$¡ 1 + 1= 0. 3. h^pfp_u Akf: b¡ fkpeZp¡_¡ c¡mhsp s¡d_u AgN-AgN Akfdp„ h^pfp¡ \hp¡, v$p.s. 1 + 1= 4

6. Cçgkuae¡bg L$p¡ÞkÞV$²¡V$ (EC) A_¡ h¡V$¡bg `phX$f (WP) õhê$`_¡ rdî R>„V$L$ph dpV$¡ `k„v$ _p L$fhp AÞe\p `pL$ `f T¡fu Akf \hp_u iL$éspAp¡ h^u Åe R>¡. 7.fkpeZp¡_u kyk„Nssp ÅZhp/h^pfhp dpV$¡ kyk„Ns QpV$®_p¡ D`ep¡N L$fhp¡.

S>„sy_piL$p¡_p S>yv$p-S>yv$p õhê$`:

Apd, A`|fsu kdS> A\hp A`|fsp op_ kp\¡ \sy„ Aphy„ rdîZ fp¡N/ Æhps AV$L$phhp_¡ bv$g¡ fp¡NL$pfL$ A\hp Æhpsdp„ S>¡ s¡ fkpeZ kpd¡ ârsL$pfL$ i[¼s_p¡ rhL$pk L$f¡ R>¡ A_¡ R>¡hV$¡ S>¡ s¡ fkpeZ S>¡ s¡ fp¡N A\hp Æhps kpd¡ `p¡sp_u Akf Nydphu b¡k¡ R>¡.

V$|„L$y„ _pd

õhê$`_y„ ApMy„ _pd

V$|„L$y„ _pd

õhê$`_y„ ApMy„ _pd

A

A¡fp¡kp¡g

MTF

dëV$u`g V$¡ç`f¡Qf ap¡dy®g¡i_

AF

A¡¼hi ãgp¡A¡bg

P/PS

`¡g¡V$k

AS

A¡¼hi kõ`¡Þi_

RTU

f¡X$u V$y eyT

B

b¡CV$

S

kp¡ëeyi_

C

L$p¡ÞkÞV$²¡V$

LV

gp¡ hp¡g¡V$pCg

CM

L$p¡ÞkÞV$²¡V$ rd¼kQf

SC

õ`e¡bg L$p¡ÞkÞV$²¡V$

CG

L$p¡ÞkÞV$²¡V$ N°¡ÞeyAg

SD

kuX$ X$²¡kf

D

X$õV$

SG

kp¡ëeybg N°¡ÞeyAëk

DF

X$²pe ãgp¡A¡bg

Sa

A¡¼V$uh

DS

kp¡ëeybg X$õV$

SP

kp¡ëeybg `phX$f

EC

C ç g k u a e ¡ b g ULW/ AëV$²p gp¡ h¡BV$/hp¡ëeyd L$p¡ÞkÞV$²¡V$ ULV

F

ãgp¡A¡bg (âhplu)

W / h¡V$¡bg `phX$f WP

G

N°¡ÞeyAëk

WDG

hp¡V$f N°¡ÞeyAëk

GL

S>¡g

WS

hp¡V$f kp¡ëeybg

L

gu¼huX$ (ãgp¡A¡bg)

WSG

hp¡V$f kp¡ëeybg N°¡ÞeyAëk

LC

gu¼huX$ L$p¡ÞkÞV$²¡V$

WSL

hp¡V$f kp¡ëeybg gu¼huX$

rX$õ`fÆbg

>S>yv$p - S>yv$p fkpeZp¡_¡ rdî L$fsp kde¡ fpMhp_u \su kphQ¡su : 1. dpÓ b¡ S> fkpeZp¡ s¡d_u kyk„Nssp_u Qp¡½$k Mpsfu L$fu `R>u S> c¡mhhp. 2. L$épf¡ `Z S>yv$p-S>yv$p b¡ Cçgkuae¡bg L$p¡ÞkÞV$²¡V$ (EC) õhê$`_¡ rdî R>„V$L$ph dpV$¡ `k„v$ _p L$fhp. 3. L$épf¡ `Z S>yv$p-S>yv$p b¡ h¡V$¡bg `phX$f (WP) õhê$`_¡ rdî R>„V$L$ph dpV$¡ `k„v$ _p L$fhp. 4.L$épf¡ `Z v$pZpv$pf A_¡ âhplu õhê$`_¡ rdî R>„V$L$ph dpV$¡ `k„v$ _p L$fhp. 5. iL$é lp¡e sp¡ rdî R>„V$L$ph dpV$¡_p b„_¡ fkpeZp¡ A¡L$ S> DÐ`pv$L$_p lp¡e s¡_y„ Ýep_ fpMhy„.

24

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

fp¡NL$pfL$ / Æhps dp„fkpeZ kpd¡_u ârsL$pfL$ i[¼s OV$pX$hp_p D`pep¡ : 1. L$p¡C`Z fp¡N / Æhps_p r_e„ÓZ dpV$¡ L$©rj r_óZps_p¡ k„`L$® L$fu s¡d_u cgpdZ A_ykpf S> S>¡ s¡ fkpeZp¡_p¡ D`ep¡N L$fhp¡. 2.iL$é lp¡e Ðep„ ky^u fp¡N/Æhps ârsL$pfL$ Åsp¡_y„ hph¡sf L$fhy„. 3.fp¡N/Æhps r_e„ÓZ dpV$¡ iê$Aps k„L$rgs r_e„ÓZ_p `pkpAp¡\u L$fhu S>¡dp„ cp¥rsL$, S>¥rhL$, `ÙrsAp¡_¡ kpd¡g L$fhu. 4. L$yv$fsu `fp¡`ÆhuAp¡ A_¡ `fc¼iuAp¡_u L$pmÆ gB S>ê$f dyS>b_u v$hp_p¡ R>„V$L$ph L$fhp¡. 5. fp¡NL$pfL$/Æhps_p Æh_ Q¾$_u ÅZL$pfu d¡mhu s¡d_p iê$Aps_p sb½$pdp„ S> DNsp X$pdu v$¡hp. 6. A¡L$S> v$hp_p¡ hpf„hpf h`fpi L$¡ dpÓ A¡L$S> v$hp_p¡ gp„bp kde ky^u_p¡ h`fpi V$pmhp¡. 7.v$hp_p h`fpi dpV$¡ s¡_u dpN®v$i®L$ k|Q_pAp¡_p¡ Adg L$fhp¡. 8. fkpeZp¡_p¡ S>{f L$fsp h^pf¡ dpÓpdp„ h`fpi s¡_p Ahi¡jp¡\u âv$yrjs L$f¡ R>¡. 9. R>„V$L$ph dpV$¡_p¡ `„` ep¡Áe _p¡Tg A_¡ ep¡Áe v$bpZ kp\¡ hp`fhp¡. 10.A¡L$ kfMu L$pe® `Ùrs hpmp fkpeZp¡_p¡ fp¡N/Æhps r_e„ÓZdpV$¡ hpf„hpf D`ep¡N _ L$fhp¡. 11.A¡L$ S> fp¡N/Æhps _p r_e„ÓZ dpV$¡ L$épf¡ `Z A¡L$ L$fsp h^y L$pe® `Ùrs hpmp fkpeZp¡_p¡ A¡L$gp L$¡ rdîZdp„ A¡L$ S> R>„V$L$phdp„ D`ep¡N _ L$fhp¡. 12. kpdpÞe fus¡ M¡su `pL$p¡dp„ A¡L$ kde¡ A¡L$u kp\¡ A¡L$ L$fsp h^y fp¡N L$¡ Æhps L$¡ fp¡N A_¡ Æhps lp¡e Ðepf¡ S> A¡L$ L$fsp h^y L$pe® `Ùrs hpmp fkpeZp¡_p¡ A¡L$gp L$¡ rdîZdp„ A¡L$ S> R>„V$L$phdp„ D`ep¡N L$fhp¡. bÅf dmsu rdî v$hpAp¡ (rârd¼õX$, f¡X$u rd¼k v$hpAp¡): bÅfdp„ dmsu rdî v$hpAp¡ b¡ L$¡ b¡ \u h^pf¡ L$uV$_piL$A\hp a|N_piL$ L$¡ L$uV$_piL$ A_¡ a|N_piL$ _y„ s¡_p DÐ`pv$_ kde¡ S> s¡_p bÅ{ õhê$`dp„ a¡fhsp `l¡gp `¡tL$N kde¡ L$fhpdp„ Aphsy„ rdîZ R>¡. S>¡dp„ Mpk L$fu_¡ rdî L$fhpdp„ Aphsp b„_¡ fkpeZp¡_p fkperZL$ b„^pfZ_¡ Ýep_ dp„ fpMu fp¡NL$pfL$/Æhpsdp„ rhL$pk `pdsu ârsL$pfL$ i[¼s L$¡d OV$pX$u, fp¡N A_¡ Æhps_y„ dlsd r_e„ÓZ L$fu iL$pe s¡_p `f h^yÝep_ Ap`hpdp„ Aph¡ R>¡. blyfpô²ue L$„`_uAp¡ Üpfp `|h®rdîs v$hpAp¡ b_hp_p L$pfZp¡: 1.âsuL$pfL$sp ìehõ\p`_: b¡ \u h^pf¡ L$pe® `Ùrs Ap^prfs L$uV$_piL$ A\hp a|N_piL$ L$¡ L$uV$_piL$ A_¡ a|N_piL$_y„ s¡_p DÐ`pv$_ kde¡ S> s¡_p bÅ{ õhê$`dp„ a¡fhsp `l¡gp `¡tL$N kde¡ L$fhpdp„ Aphsy„ rdîZ, M¡sf¡ \sp ApX$¡^X$ rdîZ_u kfMpdZudp„ fp¡NL$pfL$ A_¡ Æhpsdp„ ârsL$pfL$ i[¼s_p¡ _luhs rhL$pk \hp_u iL$éspAp¡ OV$pX$¡ R>¡. v$p. s. bÅfdp„ dmsu kpe`fd¡\°u_ A_¡ âp¡a¡_p¡ap¡k_p `|h® rdrîs `¡L$]Ndp„ કૃ ષિ વિજ્ઞાન


rdî v$hpAp¡ kpe`fd¡\°u__y„ âdpZ dpÓ 4% S> R>¡ S>¡ kpe`fd¡\°u__p ìe[¼sNs `¡tL$Ndp„ 40% ky^u_y„ fl¡ R>¡. buÆ fus¡ Å¡CA¡ sp¡ kpe`fd¡\°u_ õ`i® âL$pf_y„ T¡f R>¡ S>epf¡ âp¡a¡_p¡ap¡k hpey õhê$`dp„ a¡fhpC_¡ S>W$f `f Akf L$fsy T¡f R>¡, Apd b„_¡ _u L$pe® `Ùrs AgN-AgN lp¡e A¡L$ fkpeZ_u Akf\u bQ¡gu Æhps buÅ fkeZ_u Akf\u r_ròs`Z¡ r_e„ÓZdp„ Aphi¡.

Æhpsdp„ ârsL$pfL$ i[¼s_p¡ rhL$pk \B Åe sp¡ L$„`_u Üpfp `¡V$ÞV$ g¡hpdp„ L$f¡g MQ® ìe\® Åe R>¡. Aphp kde¡ ApS> v$hp_¡ buÆ v$hp kp\¡ rdî L$fsp s¡_u L$pe® ndspdp„ h^pfp¡ \pe R>¡ A_¡ Aphu v$hp bÅfdp„ gp„bp kde ky^u h¡`pfdp„ fl¡ R>¡. S>¡_p\u S>¡ s¡ L$„`_u Üpfp `¡V$ÞV$ dpV$¡ L$fhpdp„ Aph¡g fp¡L$pZ_y„ hmsf dmu fl¡ R>¡. k¡ÞV$²g BÞk¡L$V$ukpCX$ bp¡X$® A_¡ fÆõV$²¡i_ L$rdV$u, cpfs kfL$pf Üpfp dpÞe `|h® rdîs v$hpAp¡: ¾$d

S>„sy_piL$

1

A¡kua¡V$ 50%+bpea¡Þ\°u_ 10% WDG A¡duV$p¡L$V$f¡X$u_ 27%+X$pedu\p¡dp¡a® 20.27% sc

2

A¡kua¡V$ 45%+kpe`fad¡\°u_5% DF

A¡Tp¡L$kuõV$²p¡bu_ 11.0% + V$¡åeyL$p¡_pTp¡g 18.3% sc

3

A¡kua¡V$ 25%+ a¡_hpgf¡V$3% EC

A¡Tp¡L$kuõV$²p¡bu_ 7.1%+âp¡`uL$p¡_pTp¡g 11.9% SE

4

A¡kua¡V$ 5%+CduX$p¼gp¡âuX$ 1.8% SP

bp¡õL$¡guX$ 25.2+`pefp¼gp¡õV$²p¡bu_ 12.8% WG

5

A¡kua¡V$ 5%+ CduX$p¼gp¡âuX$ 1.1% SP

L$¡àV$p_ 70%+l¡¼kpL$p¡_pTp¡g 5% WP

6

A¡kuV$pduâuX$ 0.4% L$gp¡f`pefuap¡k 20 L$pb£ÞX$pTud 12%+d¡ÞL$p¡T¡b 63% WP

7

buV$p kpeãgy\°u_ 8.49% + CduX$p¼gp¡âuX$ 19.81% OD

L$pb£ÞX$pTud 25%+d¡ÞL$p¡T¡b 50% WS

3.rhjrhop_ ê$`f¡Mp ìehõ\p`_: OZp fkpeZp¡_¡ s¡d_p A¡L$dpÓ D`ep¡N dpV$¡ h^pf¡ âdpZdp„ hp`fhp `X$¡ R>¡ A_¡ Ap S> fkpeZp¡_¡ S>epf¡ buÅ fkpeZp¡ kp\¡ rdî L$fu D`ep¡N L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ Ðepf¡ Ap¡R>p âdpZdp„ `Z kp{„ `rfZpd Ap`¡ R>¡.

8

byâp¡a¡Tu_ 15%+ A¡kua¡V$ 35% WP

L$pb£ÞX$pTud 25% + ãgykugpTp¡g 12.5% SE

9

¼gp¡fp_V$²p_ugu`p¡g 8.8% + \pedu\p¡¼Tpd 17.5% SC

L$pbp£¼ku_ 17.5% + \pefd 17.5% FF

10

¼gp¡fp_V$²p_ugu`p¡g 9.3% + gpçX$p kpeL$gp¡\°u_ 4.6% ZC

L$pbp£¼ku_ 37.5%+\pefd 37.5% WS>

4. N°pçe L$npA¡ NyQhZ rh_p kl¡gpCcep® D`ep¡N: M¡X$|sp¡ Üpfp M¡sf¡ R>„V$L$ph kde¡ L$fhpdp„ Aphsp rdîZ dpV$¡S>¡ s¡ fkpeZp¡_u `|fsukdS> lp¡hu Ar_hpe® R>¡ AÞe\p ApX$Akf \hp_u iL$éspAp¡ h^u Åe R>¡ S>epf¡, bÅfdp„ dmsu `|h® rdrîs v$hpAp¡_p h`fpi\u ApX$Akf \hp_u iL$éspAp¡ r_hpfu iL$pe R>¡.

11

L$gp¡f`pefuap¡k 16% + Apëapkpe`fad¡\°u_1% EC

kpedp¡¼T¡r_g 8% + d¡ÞL$p¡T¡b 64% WP

12

L$gp¡f`pefuap¡k 50%+ kpe`fd¡\°u_ 5

X$pedu\p¡dp¡a® 12%+`pefp¼gp¡õV$²p¡bu_ 6.7% WG

13

kpeãgy\°u_ 0.025% + V$²p_ãgy\°u_ 0.04%

a¡dp¡¼TpX$p¡_16.6% + kpedp¡¼T¡r_g 22.1% SC

14

kpe`fd¡\°u_10%+ BÞX$p¡L$kpL$pb® 10

a¡_pduX$p¡_ 10% + d¡ÞL$p¡T¡b 50% WDG

5.r_v$p_ \ep rh_p_p fp¡N/Æhps_p r_e„ÓZ dpV$¡: kpdpÞe fus¡ dp¡V$p cpN_p M¡X$|sp¡ fp¡N/Æhps_p r_e„ÓZ dpV$¡ L$©rj r_óZp„s_p¡ k„`L$® L$fhp_¡ bv$g¡ ku^p S> h¡`pfu_p¡ k„`L$® L$f¡ R>¡, Aphp rL$õkpdp„ v$f¡L$ h¡`pfuAp¡ `pk¡ h¥opr_L$ op_ lp¡sy„ _\u. Ap k„Å¡Np¡dp„ h¡`pfu b¡ \u h^pf¡ L$pe® `Ùrs Ap^prfs v$hpAp¡_y„ rdîZ hp`fhp_p¡ ApN°l L$f¡ R>¡ S>¡dp„\u L$p¡C A¡L$ v$hp Aph¡g fp¡N/ Æhps_¡ L$pbydp„ gphhp kam \i¡.

15

kpe`fd¡\°u_3% + ¼hu_pgap¡k 20

a¡_pduX$p¡_ 4.44% + ap¡T¡V$pCg-Al 66.66% WDG

16

X$¡ëV$pd¡\°u_ 1%+ V$²peTp¡ap¡k 35

ãëeyAp¡L$p¡àgpCX$ 4.44% + ap¡T¡V$pCg-Al 66.66% WDG

17

X$peTu_p¡_ 0.5% + `pef¡\°d 0.1%

ãëeyAp¡fp¡`pefd 17.7%+V$¡åeyL$p¡_pTp¡g 17.7% SC

18

X$peãgyb¡_Téyfp¡_ 20% + X$¡ëV$pd¡\°u_ 2.% EC

ãgy¼Tp`pefp¡¼k¡X$ 250 g/l +`pefp¼gp¡õV$²p¡bu_ 250 g/l SC

19

B\uAp¡_ 40% +kpe`fad¡\°u_5% EC

l¡L$TpL$p¡_pTp¡g 4% + Tpe_¡b 68% WP

20

C\uâp¡g 40% + CduX$p¼gp¡âuX$ 40% WG

Cçâp¡h¡guL$pb® 5.5% + âp¡`u_¡b 61.25% WP

2. `yfL$ AkfL$pfL$sp : b¡ \u h^pf¡ L$pe® `Ùrs Ap^prfs L$uV$_piL$ A\hp a|N_piL$ L$¡ L$uV$_piL$ A_¡ a|N_piL$ _y„ rdîZ b„_¡_u Ap¡R>u k„ÖspA¡ `Z b„_¡_u L$pe® ndspdp„ h^pfp¡ L$f¡ R>¡. v$p.s.õ`i® âL$pf_p T¡f kp\¡ S>W$f `f Akf L$fsy T¡f c¡mhhpdp„ Aph¡ Ðepf¡ b„_¡_u L$pe®ndspdp„ h^pfp¡ \pe R>¡ A_¡ õ`i® âL$pf_y„ T¡f s¡_p k„`L$®dp„ Aph_pf Æhps_¡ dpf¡ R>¡ S>epf¡ s¡_p\u bQu Ne¡g Æhps_¡ S>W$f `f Akf L$fsy T¡f hpey õhê$`dp„ a¡fhpe_¡ S>du_dp„ s\p R>p¡X$_p M|Z¡ Mp„Q¡ R>y`pe¡g Æhps_¡ dpf¡ R>¡.

6.`¡V$ÞV$ ìehõ\p`_: dp¡V$pcpN_u v$hpAp¡_p _hp `fdpÏAp¡ dp¡V$u L$„`_uAp¡ Üpfp `¡V$ÞV$ L$fph¡gp lp¡e R>¡, Aphp `fdpÏAp¡ kpd¡ fp¡N/ કૃ ષિ વિજ્ઞાન

a|N_piL$

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

25


rdî v$hpAp¡

¾$d

S>„sy_piL$

a|N_piL$

21

auâp¡_ug 40% + CduX$p¼gp¡âuX$ 40% WG

Bâp¡X$pep¡_ 25% + L$pb£ÞX$pTud 25% WP

22

a¡_byL$pb® 20% + byâp¡a¡Tu_ 5% SE

L$pkyNpdpeku_ 5% + L$p¡`f Ap¡¼ku¼gp¡fpCX$ 45% WP

23

ãgyb¡_X$uepdpCX$ 4% + byâp¡a¡Tu_ 20% SC

d¡V$pg¡¼kug-M 3.3% + ¼gp¡fp¡\¡gp¡_ug 33.1% SC

24

CduX$p¼gp¡âuX$ 21% + buV$p kpeãgy\°u_ 10.5% SC

d¡V$pg¡¼kug-M 8% + d¡ÞL$p¡T¡b 64% WP

25

Cduâp¡\°u_ 0.05% + kpe`fd¡\°u_1% CL

d¡V$pg¡¼kug-M 4% + d¡ÞL$p¡T¡b 64% WP

26

Cduâp¡\°u_ 0.07% + kpe`fd¡\°u_0.2 d¡V$uf¡d 55% + `pefp¼gp¡õV$²p¡bu_ 5% WG (FI)

27

Cduâp¡\°u_ 0.1%+ kpea¡_p¡\°u_0.15% CL

`peL$p¡L$TuõV$²p¡bu_ 6.78% + V$²pekpeL$gpTp¡g 20.33% SC

28

BÞX$p¡L$kpL$pb® 14.5% + A¡kuV$pduâuX$ 7.7% SC

âp¡`uL$p¡_pTp¡g 10.7% + V$²pekpeL$gpTp¡g 34.2% SE

29

du\pCg b°p¡dpBX$ 98%+ L$gp¡f`u¾$u_ 2%

âp¡`uL$p¡_pTp¡g 13.9% + X$peau_p¡L$p¡_pTp¡g 13.9% EC

30

_p¡hpëeyfp¡_ 5.25% + BÞX$p¡L$kpL$pb® 4.5% SC

`pefp¡¼gp¡õV$²p¡bu_ 133 g/l + C`p¡¼kuL$p¡_ pTp¡g 50g/l (w/v) SE

31

ap¡Tpgp¡_ 24%+ kpe`fd¡\°u_5% EC

õV$²¡`V$p¡dpeku_ + V$¡V$²pkpe¼gu_ (90 10)

32

âp¡a¡_p¡ap¡k 40%+kpe`fd¡\°u_ 4% EC V$¡åeyL$p¡_pTp¡g 10% + këaf 65% WG

33

âp¡`p¡¼Tyf 0.25% + kpeãgy\°u_ 0.025% AE

\pep¡au_¡V$ rd\pCg 450 g/l + `pefp¡¼gp¡õV$²p¡bu_ 50g/l FS

34

âp¡`p¡¼Tyf 0.5% + kpeãgy\°u_ 0.015% Spray

V$²pekpeL$gpTp¡g 18% + d¡ÞL$p¡T¡b 62% WP

35

âp¡`p¡¼Tyf 0.5% + kpeãgy\°u_ 0.025% Spray

36

`pefuâp¡rna¡_ 5% + a¡_âp¡`p\°u_ 15

37

õ`pefp¡V$¡V$²pd¡V$ 11.01% + CduX$p¼gp¡âuX$ 11.01% SC

38

\pedu\p¡¼Tpd 12.6% + gpçX$p kpeL$gp¡\°u_ 9.5% ZC

39

\pedu\p¡¼Tpd 1% + ¼gp¡fp_V$²p_ugu`p¡g 0.5% GR>

40

S>„sy_piL$ + a|N_piL$

ãgyb¡_X$uepdpCX$ 3.5% + l¡¼TpL$p¡_pTp¡g 5%WG

`|h®rdîs v$hpAp¡_p apev$p: 1. v$hp_p R>„V$L$ph dpV$¡ dS>|fu MQ®dp„ OV$pX$p¡. 2. h`fpi dpV$¡ s¡_p rdîZdp„ fl¡g v$hpAp¡_p fkperZL$ b„^pfZ_u rhi¡j dprlsu_u S>{„f _\u.

26

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

3. AgN AgN v$hpAp¡ gB s¡_u kyk„Nssp_u dprlsu_u ÅZL$pfu d¡mhu rdîZ L$fhp_u S>ê$f _rl. 4. L$p¡C A¡L$ v$hp_p AgN h`fpi L$fsp OÏ„ kp{„ `rfZpd Ap`¡ R>¡. 5. fp¡N/Æhpsdp„ ârsL$pfL$ i[¼s_p¡ rhL$pk AV$L$ph¡ R>¡. 6. rdrîs fkpeZp¡_u `yfL$ Akf_¡ gu^¡ Ap¡R>p âdpZdp„ `Z hp^y kp{„ `rfZpd dm¡ R>.¡ `|h®rdîs v$hpAp¡_p N¡fapev$p: 1. dpÓ A¡L$S> fp¡N/Æhps_p r_e„ÓZ dpV$¡ h^pfp_p MQ® A_¡ v$hp_p Ahi¡jp¡_y„ L$pfZ b_¡ R>¡. 2. L$p¡C A¡L$ `pL$dp„ AgN AgN kde¡ Aphsu b¡ Æhps L$¡ fp¡N_p r_e„ÓZdp„ h^pfp_p MQ® A_¡ v$hp_p Ahi¡jp¡_y„ L$pfZ b_¡ R>¡. 3. L$yv$fsu `fp¡`Æhu A_¡ `fcnuAp¡ dpV$¡ _yL$ip_L$pfL$. 4. rdrîs v$hpAp¡dp„\u L$p¡C A¡L$ v$hp_p âdpZdp„ S>ê$f dyS>b a¡fapf L$fu iL$psp¡ _\u. 5. L$p¡C A¡L$ v$hp `f L$pev$pL$ue ârsb„^ gpNy `X$¡ sp¡ rdîZdp_u buÆ v$hp Ap`d¡m¡ h`fpidp„\u ârsb„r^s \pe R>¡. 6. kpdpÞe fus¡ h`fpidp„ MQp®m `yfhpf \pe R>¡. કૃ ષિ વિજ્ઞાન


Ap`Zu M¡su

Ap`Zu M¡sudp„ iy„ MyV$¡ R>¡ ? (op_, ìehõ\p, _pZp„, kNhX$sp, kfmsp A_¡ âpdprZL$sp)

Ap`Zu M¡su X$p®. L$¡. `u. L$uL$pZu r_.âpÝep`L$ A_¡ hX$p , bpNpes ip÷ rhcpN, ApL$©ey, ApZ„v$ âdyM NyS>fps bpNpes rhL$pk `rfjv$,ApZ„v$ ap¡_: 98f`3 ``748 કૃ ષિ વિજ્ઞાન

fpS>e A_¡ v$¡idp„ M¡su dp„v$u R>¡. _p_p A_¡ kudp„Þs M¡X$|sp¡_u k„¿ep 70% R>¡, f0% dÝed M¡X$|sp¡ R>¡ A_¡ 10% dp¡V$p M¡X$|sp¡ R>¡, S>du_ M¡X$hpdp„ dp¡V$p `f„sy Ap[\®L$ fus¡ M¡sudp„\u L$dpZu L$fsp M¡X$|sp¡ L$v$pQ `% \u _uQ¡ R>¡. ApS>¡ S>¡ L$„C M¡su_y„ ipC_]N v$¡Mpe R>¡, s¡ Aphp `% M¡X$|sp¡_¡ Ap^pf¡ R>¡. v$¡i M¡su â^p_ L$l¡hpe A_¡ ApS>¡ `Z 6`70 V$L$p hõsu ku^u A\hp ApX$L$sfu fus¡ M¡su Ap^prfs R>¡. s¡d R>sp„ iL$esp_u kpd¡ A_¡ v$yr_ep_p rhL$pk `pd¡gp v$¡ip¡_u kfMpdZudp„ A¡L$dv$uW$ DÐ`pv$_, s¡_u NyZhÑp, d|ëeh^®_, r_L$pk A_¡ AphL$dp„ Ap`Zu M¡su f`%_u L$pe®ndspA¡ Qpg¡ R>¡. v$¡i `pk¡ `yóL$m `pZu, S>du_, kp_yL$|m lhpdp_, k|e®âL$pi, d¡_`phf A_¡ d_u`phf lp¡hp R>sp„ M¡X$|sp¡ kv$pe fX$sp A_¡ fX$sp S> flep R>¡. s¡_p L$pfZp¡ ip¡^u kQp¡V$ D`pep¡ ep¡S>hpdp„ _ Aph¡ sp¡ M¡su bp`-v$pv$p_p¡ A¡L$ r_hp®l_p¡ ^„^p¡ dV$u DÛp¡N_p¡ ApL$pf _ ^pfZ L$fu iL$¡. Ap`Zp M¡X$|sp¡ kMs dl¡_s L$f¡ R>¡, `¥kp MQ£ R>¡, DÐ`pv$_ L$f¡ R>¡, Apd R>yV$pR>hpep A_¡L$ âeÐ_p¡ L$f¡ R>¡. `f„sy k„L$rgs `pL$ ìehõ\p_u kp„L$m_u A¡L$ L$X$u _bmu `X$¡ R>¡. `rfZpd¡ lspip A_¡ r_fpip kp„`X$¡ R>¡. L$ep„ Mpdu R>¡ ? s¡ Å¡CA¡. (1) op_ : Ap`Z¡ b^p ÅZuA¡ R>uA¡ Ap op_ â^p_ S>dp_p¡ R>¡, S>¡ s¡ rhje_y„ `yfsy op_ lp¡e

sp¡ S> kamsp dm¡. kpdpÞe M¡X$|s ky^u L$©rj eyr_hrkV$}$Ap¡_p k„ip¡^_p¡ `lp¡„Qsp _\u A\hp A^yfp `lp¡„Q¡ R>¡ A\hp M¡X$|sp¡ A`_phsp _\u. lpg M¡su ìehõ\p_p¡ Ap^pf Mp_Nu L$„`_uAp¡ `pk¡ R>¡, s¡_p cZ¡gp, bp¡gL$p A_¡ A¡N°p¡ k¡ÞV$f Qgphsp AcZ ìerL$sAp¡_y„ hQ®õh R>¡. M¡X$|s L$npA¡ M¡su_y„ op_ A`yfsy A_¡ A^yê$ R>¡. v$p.s. L$W$p¡m hN®_p `pL$_p buS>_¡ fpCTp¡bued L$ëQf_p¡ `V$ Ap`hpdp„ Aph¡ sp¡ 10-1` V$L$p DÐ`pv$_ _l] hÑ MQ®dp„ h^u Åe `f„sy L$¡V$gp M¡X$|sp¡ Ap A`_ phsp li¡? kyL$p âv$¡idp„ s\p cpg âv$¡idp„ A¡L$f¡ aL$s `00 rL$gp¡ k¡[ÞÖe Mpsf A_¡ `p_ Ùpfp `p¡jZ Ap`¡ sp¡ `0 V$L$p h^y DÐ`pv$_ dm¡ `f„sy A`_phhp hpmp L$¡V$gp ? s¡huS> fus¡ fpkperZL$ Mpsfp¡_u kfMpdZudp„ S>¥rhL$ Mpsfp¡, Æhpd©s, S>¥rhL$ S>„sy_piL$ v$hpAp¡, rhN¡f¡_p h`fpi\u M¡su_p¡ MQ® OV$pX$u iL$¡ s¡d R>¡. s¡dS> S>du__u s„v$yfõsu Åmhu iL$pe, S>du_, `pZu, lhpdp_ A_¡ Mp¡fpL$_p âv$yjZp¡ OV$pX$u iL$pe s¡d R>¡. Ap bpbsp¡_p¡ ìep`L$ âQpf_u S>ê$f R>¡. (f)ìehõ\p irL$s : buÅ¡ ANÐe_p¡ dy×p¡ R>¡, ìehõ\p_u Mpdu. v$yr_epdp„ AÐepf¡ d¡_¡S>d¡ÞV$ `phf_u bp¡gbpgp R>¡. S>¡ M¡sudp„ Mpdu R>¡. M¡sudp„ S>du_, `pZu, `p¡jZ A_¡ `pL$ k„fjZ_u ìehõ\p dp„ dp¡V$u MpduAp¡ R>¡. â\dsp¡ M¡X$|sp¡ âñp¡_y„ r_v$p_ કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

27


Ap`Zu M¡su L$fu iL$sp _\u A\hp Mp¡V$y r_v$p_ L$fu Mp¡V$p MQ® L$f¡ R>¡. v$p.s. fp¡N_u v$hp Æhpsdp„ A_¡ Æhps_u v$hp fp¡Ndp„ R>p„V$¡ R>¡. `pZu L$ep såbL$¡ L$¡V$gy„ Ap`hy„ Å¡CA¡ A\hp Mpsfp¡ L$epf¡, L$¡V$gp, L$ep âL$pf_p A_¡ L$C S>ÁepA¡ Ap`hp s¡_u ìehõ\p_u ÅZ _\u. s¡hu S> fus¡ rbepfZp¡, fp¡`p/L$gdp¡ dp¡„Op A_¡ s¡d R>sp MpÓu hNf_p lp¡e R>¡. M¡su_p A`yfsp kp^_p¡, bÅf ìehõ\p_u MpduAp¡, r_L$pk A_¡ d|ëeh^®_ ìehõ\p_u Mpdu_¡ L$pfZ¡ aL$s am A_¡ ipL$cpÆdp„ auëX$\u V$¡bg ky^u `¡v$pi Åe s¡dp„ f`-30 V$L$p bNX$u Åe R>¡. S>¡\u v$¡i v$f hj£ 1 gpM L$fp¡X$ ê$r`ep_y„ _yL$ip_ cp¡Nh¡ R>¡. S>¡_p\u M¡X$|sp¡_¡ cph dmsp _\u A_¡ N°plL$_¡ dp¡„Oy `X$¡ R>¡. NyZhÑp_p Acph¡ r_L$pk L$„C \C iL$su _\u. v$p.s. cpfsdp„ L$¡fu v$yr_ep_u `0% `pL$¡ A_¡ Apsfpô²ue bÅfdp„ Ap`Zp¡ amp¡ aL$s 1.` % . cpfs A¡L$dv$uW$ L$¡mp h^pf¡dp„ h^pf¡ `L$h¡, NyZhÑp `Z kpfu `f„sy r_L$pk _luhs, Ap R>¡, ìehõ\p_p¡ _bmp¡ A_¡ hfhp¡ _dy_p¡. (3) _pZp : _pZp sp¡ k„kpf_y„ QpgL$ bm R>¡, Apr_hpe® R>¡. M¡X$|sp¡_u Ap[\®L$ [õ\rs kpfu _\u, D^pf gphhy„ `X$¡, h^pf¡ cph Ap`hp `X$¡ A_¡ h^pf¡ ìepS>\u M¡X$|sp¡ hp„L$p hmu Nep R>¡. dS>yfu dp¡„Ou, V$²pÞk`p¡V$® dp¡„Op, Mpsf, v$hp A_¡ rbepfZ dp¡„Op, MQ® kp\¡ AphL$ Ap¡R>u L$¡hu fus¡ V$L$i¡ Ap M¡su ? (4) kNhX$sp : dpmMpL$ue kyhu^p_p¡ Acph R>¡. v$p.s. r_L$pk dpV$¡_u `¡v$pi, õV$ufugpBTX$ L$fhu S> `X$¡. s¡_p dpV$¡ CfpX$uA¡i_ eyr_V$ Å¡CA¡. h¡`f luV$ V$²uV$d¡ÞV$ Ap`hu `X$¡, A\hp B-õV$ufugpCTX$ eyr_V$ Å¡CA¡. A¡f`p¡V$® D`f L$p¡ëX$ õV$p¡f¡S> Å¡CA¡, h^pf¡ A_¡ k„¿epdp„ L$pNp£õ`¡k Å¡CA¡. b^p dpV$¡ âeÐ_p¡ Mfp `f„sy A^yfp. L$p¡Z Ap`i¡ Ap_p¡ DL$¡g ? (`) kfmsp : M¡X$|sp¡dp„ cZsf_y„ âdpZ Ap¡R>y„ A_¡ cZ¡gpAp¡ M¡sudp„ Aphhp s¥epf _\u. hluhV$u bpbsp¡dp„ M¡X$|sp¡ Ny„Qhpep L$f¡ R>¡. kbkuX$uAp¡, gp¡_ rhN¡f¡ bpbsp¡dp„ sp¡ dp¡V$p cpN¡ \p¡X$y ÅZsp, h^pf¡ bp¡gsp A_¡ gpNhN ^fphsp dpZkp¡ S> gpc DW$ph¡ R>¡. v$p.s. N°u_ lpDk kbkuX$udp„ iy„ \ey„ s¡ Ap`Z¡ kp¥ ÅZuA¡ R>uA¡. D`fp„s r_L$pk dpV$¡ L$p¡C kpdpÞe M¡X$|sp¡ _ L$fu iL$¡ s¡ õhcprhL$ R>¡. M¡X$|sp¡_p S>y\p¡, klL$pfu k„Op¡, klL$pfu d„X$muAp¡ L$fu iL$¡ `f„sy s¡dp„ L$p¡C Å¡X$sp _\u A\hp Qpghp v$¡sp _\u. s¡d R>sp Å¡ M¡X$|sp¡_¡ b¡ `p„v$X$¡ \hy li¡ sp¡ Aphp klL$pfu S>y\p¡ S> r_L$pk A_¡ d|ëeh^®_ L$fu M¡X$|sp¡_u AphL$dp„ h^pfp¡ L$fu iL$i¡, bpL$u dp¡V$p dp\p S> aphhp_p R>¡. _p_p Nfub M¡X$|sp¡_p¡ L$p¡C L$gpk _\u. õh. X$p®. L$yfue_ kpl¡b v$|^ dpV$¡ kam \ep. kp¥fpô²dp„ s¡g_y„ klL$pfu L$fZ _ \C iL$ey„. lh¡ dp¡V$u S>ê$fueps R>¡, amp¡ A_¡ ipL$cpÆ dpV$¡ klL$pfu d„X$muAp¡ S>¡ Mfuv$ L$f¡, õV$p¡L$ L$f¡, k„N°l L$f¡, dyëe h^®_ L$f¡ A_¡ r_L$pk L$f¡ sp¡ M¡X$|sp¡_¡ h^pf¡ cph dm¡. M¡su_¡ Ap[\®L$ fus¡ dS>bys `pep `f dyL$hp klL$pfu dpmMp Ýhpfp S> iL$e R>¡. S>¡_¡ fpS>L$pfZ\u AgN spfhhy„ Å¡CA¡. `f„sy L$p¡Z L$fi¡ `l¡g ? (6) âdpZuL$sp : dp¡V$p¡ Acph, S>ep„ S>yAp¡ Ðep„ v$Np, aV$L$p, k¡mc¡m, gp„Q, L$pmpbÅf rhN¡f¡ Å¡sp OZu hMs A¡d gpN¡ R>¡ L$¡ Ap`Zp Ap k„õL$©s kdpS> _¡ Ap iy \ey R>¡ ? kdpS>_u

28

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

r_sudsp_¡ gpN¡gu D^C_p¡ L$p¡Z Ap`i¡ DL$¡g ? L$p¡Z L$p¡_¡ R>¡sf¡ s¡ S> _L$L$u _l]. dp¡V$p dpZkp¡ dp¡V$p L$p¥cp„X$p¡ L$f¡, _p_p gpfuhpmp 1 L$ugp¡dp„ 100 N°pd Ap¡R>y sp¡mu_¡ AâdpZuL$sp ApQf¡, v$|^dp„ `pZu f¡X$hy„, hV$pZp_¡ L$gf QX$phhp¡, dfQp_u cyL$L$u dp„ gpL$X$p_p¡ ìl¡f Dd¡fu v$¡hp¡, V$L$phpfu rkhpe gp¡_ L$¡ kbkuX$u `pk S> _ \pe. Aphu sp¡ A_¡L$ bpbsp¡ R>¡. âÅ_¡ âdpZuL$sp_p `pW$ L$p¡Z cZphi¡ ? D`fp„s ep¡S>_p_p Adgdp„ Yugpi A_¡ Qp¡L$L$ksp_u Mpdu S>¡_p\u ^pep® `rfZpdp¡ Qp¡L$L$k kde¡ dmsp _\u. Å¡ lh¡ M¡su_¡ Apr\®L$ `p¡jZnd b_phhu li¡ sp¡, NpdX$p_p gp¡L$p¡_p¡ ^kpfp¡ il¡f sfa \u `pR>p¡ hpmhp¡ li¡ sp¡, r_L$pk A_¡ d|ëe h^®_ h^pfhy„ li¡ sp¡, v$yr_epdp„ cpfs¡ Apr\®L$ dlpksp b_hy„ li¡ sp¡ _uQ¡ S>Zph¡g D`pep¡ Qp¡L$L$ksp kp\¡ A`_phhp S> `X$i¡. 1. âñp¡ hpmu S>du__u ky^pfZp. f. `X$sf S>du_p¡ M¡su _uQ¡ gphhu. 3. Qpgy„ S>du_ amÜy` A_¡ DÐ`pv$L$ b_phhu. 4. `pZu_p¡ L$pe®nd D`ep¡N. `. k„L$gus `pL$ `p¡jZ ìehõ\p. 6. k„L$gus `pL$ k„fnZ ìehõ\p. 7. `pL$ ky^pfZp lpCb°uX$ A_¡ lpC CëX$]N Åsp¡. 8. ârsL$ym lhpdp_ kpd¡ `pL$ k„fnZ, D`pep¡ A_¡ hud L$hQ. 9. `p¡õV$ lph£õV$ d¡_¡S>d¡ÞV$. 10. d|ëe h^®_ 10-1` V$L$p ky^u gC S>hp. 11. r_L$pk 10-1` V$L$p ky^u gCS>hp. 1f. kam V$¡L$_p¡gp¡Æ_p¡ L$pe®nd D`ep¡N. 13. M¡sudp„ ep„rÓL$u L$fZ. 14. ep¡S>_pAp¡_y„ Qp¡L$L$ksp\u AdguL$fZ. 1`. âdpZuL$sp, kQp¡V$sp, Qp¡L$L$ksp A_¡ îÝ^p.

A„sdp„ cpfs_u M¡su v$yr_epdp„ _„bf h_ b_u iL$¡ R>¡. L$yv$fs¡ OÏ„ Apàey„ R>¡. fpS>edp„ 40 gpM l¡L$V$f A_¡ fpô²ue L$npA¡ `3 V$L$p S>du__p L$p¡C L$pe®nd D`ep¡N \psp¡ _\u. Å¡ s¡_p¡ L$pe®nd D`ep¡N \pe sp¡ v$¡i_u hõsu lpg 130 L$fp¡X$ R>¡. `f„sy 3 NZu \pe sp¡ `Z Ap v$¡idp„ L$p¡C hõsy_u OV$ `X$¡ s¡d _\u. s¡V$gy S> _l]. `f„sy OZp v$¡ip¡dp„ Ap`Z¡ OÏ„ b^y r_L$pk L$fu iL$uA¡ s¡d R>¡ s¡hu ndsp Ap`Zu `pk¡ R>¡. s¡ ndsp _p L$pe®nd D`ep¡Nusp_u S>ê$f R>¡. cNhp_ Ap`Z_¡ kÖbyÝ^u Ap`¡ sp¡ v$¡i_u M¡su _„bf h_ b_¡ s¡ Ýhpfp S> cpfs Apr\®L$ dlpksp b_i¡. Ap`Zp õhà_p kpL$pf \pe s¡ iyc¡ÃR>p A_¡ âp\®_p kp\¡. કૃ ષિ વિજ્ઞાન


X$²p¡_ V$¡L$_p¡gp¡Æ

X$²p¡_ V$¡L$_p¡gp¡Æ_y„ dlÐh A_¡ D`ep¡Nusp

X$²p¡_ V$¡L$_p¡gp¡Æ BS>. k„S>e A¡k. `fdpf, S>y_uef fuk®Q a¡‰p¡, ICAR> - Ap¥j^ue A_¡ kyN„r^s R>p¡X$ k„ip¡^_ r_v$¡ipge, bp¡fuephu, ApZ„v$.

X$p¡. Np¥sd Apf. `V$¡g, A¡kp¡kueV$ âp¡a¡kf, L$©rj BS>_¡fu rhcpN, L$©rj dlprhÝepge, ApZ„v$ L$©rj ey_uhk}$V$u, hkp¡.

BS>. v$n X$u. hX$pguep fuk®Q A¡kp¡rkA¡V$, k„ip¡^_ spgud s\p QL$pkZu L$¡ÞÖ, RTCC, S>y_pNY L$©rj ey_uhk}$V$u, S>y_pNY dp¡. : 9275374220

k¡hp n¡Ó_¡ cpfs_p ÆX$u`udp„ _p¡„^`pÓ h^y ep¡Nv$p_ Ap`_pf sfuL$¡ Ål¡f L$fhpdp„ Apìey„ R>¡. Ap`Zp¡ v$¡i L$W$p¡m, v$|^, Qp¡Mp, OJ, i¡fX$u, dkpgp hN¡f¡_p kp¥\u AN°Zu DÐ`pv$L$ sfuL$¡ rhð `f ipk_ L$f¡ R>¡. cpfsue L$©rj n¡Ó¡ cpfs_u ÆX$u`udp (N°p¡k X$p¡d¡[õV$L$ âp¡X$¼V$) dlÐh_p¡ 18% apmp¡ Ap`¡ R>¡. X$²p¡_ V$¡¼_p¡gp¡ÆA¡ dp¡V$pcpN_p DÛp¡Ndp„ s¡_u rhrh^sp_¡ L$pfZ¡ dpÞesp d¡mhu R>¡ A_¡ L$©rj kdyv$pe dpV$¡ crhóe NZhpdp„ Aph¡ R>¡. X$²p¡_ cpfsue L$©rj_¡ L$¡hu fus¡ V$¡L$p¡ Ap`u iL$¡?, X$²p¡_ L$©rjdp dpÓ A¡L$„v$f L$pdNufudp„ h^pfp¡ _l] `Z AÞe rhrh^ Ahfp¡^p¡_¡ DL$¡ghp dpV$¡ M¡X$|sp¡_¡ âp¡Ðkprls L$fu A_¡ Qp¡L$kpB Üpfp `yóL$m gpc d¡mh¡ R>¡. L$©rj X$²p¡__y dpL$£V$ A„v$pÆs 1.3 buguA_ `„lp¡Qu Ney„ R>¡. L$©rj X$²p¡_ M¡X$|s_¡ A_yL$|g_ kp^hp_u i[¼s Ap`¡ R>¡ A_¡ Qp¡½$k hpsphfZdp„ Ýep_`|h®L$ `k„v$NuAp¡ L$fhpdp„ dv$v$ L$f¡ R>¡. X$²p¡_\u d¡mh¡g X$¡V$p `pL$_¡ r_e„rÓs L$fhpdp„, `pL$_u kpfhpf, `pL$ õL$pDtV$N, tkQpC A_¡ M¡sf_u S>du__y„ `©Õ\L$fZ A_¡ `pL$_¡ _yL$kp__u ApL$pfZuAp¡ L$fhpdp„ dv$v$ L$f¡ R>¡. X$²p¡_ kh£ `pL$_u D`S> h^pfhpdp„ kde A_¡ MQ® OV$pX$hp dp dv$v$ L$f¡ R>¡.

buS> fp¡`Zu X$²p¡_ hph¡sf A¡ _hu V$¡L$_p¡gp¡Æ R>¡ A_¡ s¡ ìep`L$`Z¡ D`ep¡Ndp„ g¡hpsu _\u, `f„sy L$¡V$guL$ L$„`_uAp¡ X$²p¡_ hph¡sf kp\¡ âep¡N L$f¡ R>¡. Ar_ hpe®`Z¡, DÐ`pv$L$p¡ h¥rhÝe`|Z® rkõV$dp¡ kp\¡ s¥epf S>du_dp„ buS> fp¡`Zu L$fhp âep¡N L$fu füp R>¡ A_¡ X$²p¡_ L$fhp_u ndsp ^fph¡ R>¡. X$²p¡_ õV$pV$®A` L$„`_uAp¡ A_Þe X$²p¡_ V$¡¼_p¡gp¡Æ rhL$kphhpdp„ dlÐh_u c|rdL$p cS>hu flu R>¡. X$²p¡_ V$¡¼_p¡gp¡Æ_¡ rhipm apd® âL$pfp¡_u î¡Zu `f gpNy L$fu A¡L$„v$f¡ hph¡sf_p¡ kde A_¡ îd OV$pX$u iL$pe R>¡ A_¡ MQ® A_yL$|rgs L$fu iL$pe R>¡. `pL$ R>„V$L$ph A_¡ õ`p¡V$ õâ¡

L$©rjdp„ X$²p¡__u A¡[àgL$¡i_ S>du_ A_¡ n¡Ó rhíg¡jZ `pL$ Q¾$_p v$f¡L$ sb½$¡ D`ep¡Nu X$¡V$p d¡mhhpdp„

કૃ ષિ વિજ્ઞાન

dv$v$ L$fhp dpV$¡ X$²p¡_ h`fpe R>¡. lpg_u S>du__p 3D _L$ip d¡mhu_¡ k„crhs S>du__u NyZhÑp A_¡ `p¡jL$ sÐhp¡_y„ r_funZ L$fp¡ d¡_¡S>d¡ÞV$ L$fhpdp knd \Ciy„. Ap dprlsu M¡X$|sp¡_¡ hph¡sf, ìehõ\p`_, `pL$, dpV$u_u AkfL$pfL$ `¡V$_® _½$u L$fhpdp„ dv$v$ L$fu iL$¡ R>¡. Qpgy v$¡Mf¡M `pL$_p `p¡jL$ sÒhp¡_p õsf_¡ h^y AkfL$pfL$ fus¡ k„Qprgs L$fu S>m k„kp^_p¡_p¡ h^y kpfu fus¡ D`ep¡N L$fhpdp„ dv$v$ L$fu iL$¡ R>¡.

`pL$_p Æh_dp„ Ap kp¥\u dlÐh`|Z® Ap¡`f¡i_ Q¾$ R>¡. `pL$_¡ DÃQ D`S> Åmhhp dpV$¡ r_erds Mpsf A_¡ S>„sy_piL$ v$hp_p R>„V$L$ph_u S>ê$f lp¡e R>¡.

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

29


X$²p¡_ V$¡L$_p¡gp¡Æ

`f„`fpNs fus¡ Ap d¡ÞeyAgu L$fhpdp„ Apìey„ lsy„, kp\¡ hpl_p¡, A\hp sp¡ rhdp_ Üpfp (v$yr_ep_p L$¡V$gpL$ cpNp¡dp„). Ap `ÙrsAp¡ dpÓ rb_L$pe®nd, A_¡ bp¡Åê$` A_¡ kp\¡ M|b MQp®m `Z lp¡C iL$¡ R>¡. X$²p¡_ dp¡V$p k„N°l V$p„L$u kp\¡ kˆ \C iL$¡ R>¡, S>¡ Mpsfp¡, lrb®kpBX$¹k, A\hp S>„sy_piL$p¡ \u cfu iL$pe R>¡. dpV$¡ X$²p¡__p¡ D`ep¡N L$fu `pL$_p¡ R>„V$L$ph L$fhp¡ h^y kgpds A_¡ MQ® AkfL$pfL$ R>¡. X$²p¡_ `Z k„`|Z®`Z¡ õhpeÑ A_¡ âp¡N°pd L$f¡g Qp¡½$k kde`ÓL$ A_¡ ê$V$ `f Qgphu iL$pe R>¡. `pL$_u dp`Zu A_¡ kh£nZ : X$²p¡_ V$¡L$_p¡gp¡Æ_p¡ A¡L$ dp¡V$p¡ apev$p¡ `pL$ A_¡ hph¡sf rhõspf_u dp¡V$p `pe¡ AkfL$pfL$ fus¡ v$¡Mf¡M L$fu kL$¡ R>¡. c|sL$pmdp„, D`N°l A\hp àg¡_ Bd¡S>fu _p¡ M¡sf_y„ dp¡V$p `pe¡ ×íek„crhs kdõepAp¡ ip¡^hp dpV$¡ D`ep¡N L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. Å¡ L$¡, Ap skhufp¡ dpÓ MQp®m sp¡ lsu S> `Z Qp¡L$kpB_p¡ Acph lsp¡ `f„sy X$²p¡_ sL$_uL$ Qp¡L$kpB_p¡ Acph âv$p_ L$fu iL$¡ R>¡. ApS>¡ Ap`Z¡ fuAg-V$pBd a|V$¡S> S>¡ kde-Ap^prfs `pL$_p A¡r_d¡i_ âL$pris L$fu iL$¡ R>¡. X$²p¡_ d¡t`N A_¡ kh£nZ, V$¡L$_p¡gp¡Æ r_Z®ep¡ lh¡ fuAg-V$pBd X$¡V$p_p Ap^pf¡ b_phhpdp„ Aph¡ R>¡ Ap A¡L$ î¡› â¡[¼V$k A_ydp_ L$fu iL$¡ R>¡. L$©rj X$²p¡_ Öpfp A¡L$„v$f `pL$ A_¡ R>p¡X$_p Apfp¡Áe S>¡hu dprlsu, `pL$_p âL$pf, `pL$_p Æh__p Ap^pf¡ S>du__y„ rhsfZ Q¾$, hs®dp_ `pL$ rhõspf_p rhNshpf Æ`uA¡k _L$ip S>¡h] dprlsu A¡L$rÓs L$fu iL$uiy„. tkQpC v$¡Mf¡M A_¡ ìehõ\p`_ : tkQpC M¡X$|sp¡ dpV$¡ l„d¡ip dyíL$¡gu fl¡ R>¡. X$²p¡_ _¡ \d®g L$¡d¡fp\u kˆ L$fhpdp„ Aph¡ sp¡ õ`p¡V$ tkQpC dyØpAp¡, A\hp rhõspfp¡ L$¡ S>¡ R>¡ M|b Ap¡R>p¡ A\hp h^y `X$sp¡ c¡S> S>du_dp„ lp¡e s¡ bpbs `Z dv$v$ L$fu iL$¡ R>¡. Ap dprlsu\u `pL$_¡ h^y kpfu fus¡ X$²¡_¡S> Ap`u iL$pe R>¡ A_¡ k„h¡v$_iug `pL$_¡ Ap¡R>y _yL$kp_ `lp¡„QpX$u iL$¡ R>¡. `pZu A_¡ tkQpC_p âñp¡ dpÓ MQp®m _\u `f„sy `pL$_u D`S>_¡ `Z bNpX$u iL$¡ R>¡. X$²p¡_ kp\¡ kh£nZ, Ap dyØpAp¡ `l¡gp„ Å¡hpdp„ Aphu iL$¡ R>¡ s¡\u dyíL$¡gu `l¡gp S> r_hpfZ gphu iL$pe R>¡. fuAg-V$pBd `iy^_ dp¡_uV$f]N: L$¡V$gpL$ X$²p¡_ \d®g\u Bd¡tS>N L$¡d¡fp\u kˆ R>¡ S>¡ A¡L$ `pegp¡V$_¡ `iy^__y„ k„Qpg_ A_¡ r_funZ L$fhp knd L$f¡ R>¡. X$²p¡_ sL$_uL$ _p¡ D`ep¡N L$fu M¡X$|sp¡ Ap¡R>p kde A_¡ õV$pa kp\¡ h^y Aphs®_ d¡mhu iL$¡ R>¡. X$²p¡_ Ap¡`f¡V$f `iy^__p V$p¡mpdp„ L$p¡C Opeg R>¡ L$¡ L$¡d s¡ Å¡hp dpV$¡ A\hp Nyd \e¡g `iy^_, s¡dS>

30

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

`iy^_ `f TX$`\u _S>f fpMu iL$¡ R>¡. X$²p¡_ sL$_uL$ `iy^_ riL$pfu `f _S>f fpMu iL$¡ R>¡ S>¡ dp¡V$p apd® dprgL$p¡ dpV$¡ gpcv$peL$ R>¡. X$²p¡_ V$¡¼_p¡gp¡Æ_p apev$p Dßs DÐ`pv$_ : M¡X$|s Öpfp X$²p¡_ sL$_uL$ _p¡ ìep`L$ tkQpC Apep¡S>_, `pL$_p Apfp¡Áe_y„ `ep®á r_funZ, S>du__p õhpõÕe rhi¡_p op_dp„ h^pfp¡, A_¡ `ep®hfZue a¡fapfp¡ dpV$¡ A_yL$|g_ D`ep¡N L$fu DÐ`pv$_ ndspdp„ ky^pfp¡ iL$¡ R>¡. AkfL$pfL$ A_¡ A_yL$|g_iug sL$_uL$p¡ : X$²p¡__p¡ D`ep¡N r_erds A`X$¡V$¹kdp„ `rfZd¡ R>¡ A_¡ S>¡_p L$pfZ¡ M¡X$|sp¡ s¡d_p `pL$ A_¡ dv$v$ rhi¡ dS>b|s M¡su sL$_uL$p¡ rhL$kphu iL$¡ R>¡. s¡Ap¡ lhpdp_ `rf[õ\ rsAp¡ A_¡ A_yL$|g_ L$fu k„kp^_p¡ L$p¡C`Z bNpX$ rh_p apmhu iL$¡ R>¡. M¡X$|sp¡_u h^y kgpdsu : M¡X$|sp¡ dpV$¡ X$²p¡__p¡ D`ep¡N `X$L$pfê$` c|âv$¡ip¡dp„ S>„sy_piL$p¡_p¡ R>„V$L$ph L$fhp, Å¡Md hpmp rhõspf dp `lp¡„Qhp dpV$¡, Q¡`N°õs rhõspfp¡, KQp `pL$p¡, A_¡ rhS>mu_p spf lp¡e s¡hu S>Áep `f h^y A_yL$|m A_¡ h^y kyfrns R>¡. s¡ M¡X$|sp¡_¡ `pL$_p¡ R>„V$L$ph L$fhp kde¡ S>du_dp„ âv$|jZ A_¡ fkpeZp¡_u Ap¡R>u AQf \pe s¡_p sfa v$p¡fu Åe R>¡ s\p fp¡L$hpdp„ `Z dv$v$ L$f¡ R>¡. TX$`u r_Z®e g¡hp dpV$¡ 10% TX$`u X$¡V$p : X$²p¡_ Üpfp M¡X$|sp¡_¡ kh£nZ Qp¡½$k X$¡V$p âp¡k¡tkN S>¡ âp¡Ðkprls L$f¡ R>¡ L$pfZL$¡ s¡Ap¡ TX$`u A_¡ kQ¡s r_Z®ep¡ g¡hp buÅ A_ydp_ rh_p, M¡X$|sp¡_¡ d„S>|fu Ap`u `pL$ õL$pDV$]Ndp„ fp¡L$pe¡g kde bQphhp dpV$¡ D`ep¡Nu \pe R>¡. X$²p¡__p rhrh^ k¡Þkf kdN° n¡Ó dp\u X$¡V$p L$¡àQf A_¡ rhíg¡jZ dpV$¡ knd R>¡. k„kp^_p¡_p¡ Ap¡R>p¡ bNpX$ : A¡N°u-X$²p¡Þk sdpd k„kp^_p¡_p î¡› D`ep¡N_¡ knd L$f¡ R>¡ S>¡d L$¡ Mpsf, `pZu, rbepfZ A_¡ S>„sy_piL$p¡. X$²p¡_ kh£ M¡X$|sp¡_¡ Qp¡½$k S>du__u NZsfu L$v$, rhrh^ `pL$p¡_¡ rhcprS>s L$fhpdp„ A_¡ dpV$u d¡t`Ndp„ L$fhpdp„ dv$v$ L$f¡ R>¡ A_¡ s¡_y„ `fuZpd `Z Qp¡½$k _u[ÃQs lp¡e R>¡. hudp v$php dpV$¡ D`ep¡Nu : M¡X$|sp¡ `pL$ _yL$ip__p L$p¡C`Z rL$õkpdp„ X$²p¡_ Üpfp d¡mh¡g X$¡V$p _p¡ D`ep¡N L$fu `pL$ hudp dpV$¡ v$php¡ L$fu iL$¡ R>¡. A¡N°u-X$²p¡Þk S>du_ kp\¡ k„L$mpe¡gp Å¡Mdp¡/_yL$kp__u `Z NZsfu L$fu hudp¡ dp `Z v$ph¡v$pfu _p¡„^phu iL$¡ R>¡. L$©rj hudp n¡Óp¡ L$pe®nd A_¡ rhðpk`pÓ X$¡V$p dpV$¡ A¡N°u X$²p¡__p¡ D`ep¡N L$f¡ R>¡. kpfp„i : ANpD S>Zpìep dyS>b, L$©rj X$²p¡_ V$¡L$_p¡gp¡Æ r_:i„L$`Z¡ cpfsue L$©rj_y„ kdyv$pe crhóe R>¡. s¡ `f„`fpNs M¡sudp„ ANrZs fus¡ `ÙrsAp¡ Öpfp`rfhs®_ gphu iL$¡ R>¡. cg¡ Ap V$¡¼_p¡gp¡Æ kp\¡ `rfrQs \hp dpV$¡ h^y S>rV$g R>¡ A¡L$hpf iu¿ep `R>u s¡_p `rfZpdp¡ sfs S> âpá \i¡. M¡X$|sp¡A¡ kdN° âr¾$ep_¡ kdS>hu Å¡CA¡. gÿep¡_y„ r_^p®fZ, X$²p¡_ A_¡ kp¸ãV$h¡f_p¡ D`ep¡N _y k„syg_ b_phhy„, A_¡ `rfrQs lp¡hpR>sp Aphu V$¡L$_p¡gp¡Æ_p¡ D`ep¡N L$fhp_p rkÙp„sp¡ kp\¡ A¡L$ `X$L$pf sfuL$¡ Ecp fl¡hp_y„ R>¡. rhðk_ue X$¡V$p_p k„`pv$_ dpV$¡ M¡X$|sp¡_¡ Ar_hpe®`Z¡ ìep`L$ spgud A\hp X$²p¡_ DÛp¡Ndp„ s©sue-`n r_óZpsp¡ kp\¡ cpNuv$pfu_u S>ê$f `X$i¡. X$²p¡_¡ gNcN v$f¡L$ âL$pf_p DÛp¡Ndp„ X$¡V$p d¡mhhp_p¡ dpN® bv$gu _p¿ep¡ R>¡, A_¡ Aph_pfp hjp£dp„ s¡ h^y dp¡V$p A_¡ h^y kpfp b_i¡. કૃ ષિ વિજ્ઞાન


dfQu_u Æhps

dfQu_p `pL$dp„ Aphsu Æhpsp¡ A_¡ s¡d_y„ k„L$rgs ìehõ\p`_ dfQu_p DÐ`pv$_dp„ Æhps_p¡ dy¿e Ahfp¡^ fl¡g R>¡. ku^p _yL$kp_ `lp¡„QpX$hp D`fp„s OZp b^p hpefg fp¡Np¡ dpV$¡ h¡¼V$f sfuL$¡ `Z L$pd L$f¡ R>¡. dfQu_p `pL$dp„ Æhps_p L$pfZ¡ 30-40 V$L$p S>¡V$gy„ _yL$kp_ \ey„ R>¡. dfQu_p h^y DÐ`pv$_ A_¡ kpfu NyZhÑp dpV$¡ s¡_u kpd¡ Æhps r_e„ÓZ_p AkfL$pfL$ `Ngp„ g¡hp S>ê$fu R>¡. AÞe ipL$cpÆ `pL$p¡_u S>¡d dfQudp„ `Z Æhpsp¡\u Apr\®L$ Ö[ôA¡ _yL$kp_ \sy lp¡e R>¡. Ap `pL$dp„ [\°àk, `p_L$\ufu, gugu Bem, `p_ Mp_pf Bem rhN¡f¡ D`Öh L$fsu lp¡e R>¡.

dfQu_u Æhps d_ujL$ydpf S>¡. Å¡ju, bu. ku. `V$¡g A_¡ X$p¸. `u. A¡k. `V$¡g L$uV$L$ip÷ rhcpN, Qu. `. L$©rj dlprhÛpge, k. v$p„. L$©rj rhðrhÛpge, kfv$pfL$©rj_Nf- 385506 કૃ ષિ વિજ્ઞાન

\°uàk: Ap Æhps `umpi `X$su A\hp cyMfp f„N_u lp¡e R>¡. S>¡_u b„_¡ `p„Mp¡_u ^pf D`f _p_p

hpm lp¡e R>¡. bÃQp„ `p„M hNf_p A_¡ ApR>p `ump f„N_p lp¡e R>¡. bÃQp„ A_¡ `y¿s b„_¡ `p__u _uQ¡_u bpS>yA¡ flu dyMp„Np¡ hX$¡ OkfL$p `pX$u `p_dp„\u fk Q|ku_¡ _yL$kp_ L$f¡ R>¡ S>¡_¡ `fuZpd¡ `p_ L$p¡L$X$pC Åe R>¡. Aphp `p__y„ r_rfnZ L$fsp lp¡X$u ApL$pf_p S>Zpe R>¡. r_e„ÓZ : ^ê$_u a¡ffp¡`Zu hMs¡ ^ê$_p d|m_¡ CduX$pL$gp¡âuX$ 17.8 A¡k.A¡g.10 rd.rg. A\hp \pepd¡\p¡¼Tpd 10 N°pd v$hp 10 rgV$f `pZudp„ Dd¡fu b_ph¡g ÖphZdp„ b¡ L$gpL$ bp¡mu fp¿ep bpv$ fp¡`hp\u iê$Aps_u Ahõ\pdp„ Q|rkep„ âL$pf_u Æhpsp¡ kpd¡ fnZ dm¡ R>¡. a¡ffp¡`Zu bpv$ 15 rv$hk¡ M¡sfdp„ R>p¡X$_u afs¡ L$pbp£aeyfp_ 3 Æ l¡¼V$f¡ 17 rL$.N°p. âdpZ¡ Ap`hu. a¡ffp¡`Zu bpv$ 30 rv$hk¡ A¡kua¡V$ 75 A¡k`u 10 N°pd A\hp CduX$pL$gp¡âuX$ 17.8 A¡gA¡g 3 rd.rg. A\hp õ`u_p¡kpX$ 4` A¡k.ku. 3 rd.rg. A\hp CÞX$p¡¼TpL$pb® 14.5 4- A¡kuV$pduâuX$ 7.7 A¡k. ku. 10 rd.rg. v$hp 10 rgV$fdp„ `pZu c¡mhu 10 \u 15 rv$hk_p kdeNpm¡ hpfpafsu R>„V$L$ph L$fhp¡. `p_L$\ufu : dfQu_p `pL$dp„ _y¼kp_ L$fsu `p_L$\ufu c]X$p A_¡ f]NZu_u `p_L$\ufu L$fsp„

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

31


dfQu_u Æhps gC iL$pe R>¡. gugu Cem_p IX$p„_p `fÆhu V$²peL$p¡N°pdp cdfu_¡ 1.5 gpM ârs l¡L$V$f âdpZ¡ v$f AW$hprX$e¡ R>p¡X$hp. gugu Cem_p _f a|v$p„_¡ ApL$j®sp a¡fp¡dp¡_ V$²¡` l¡L$V$f¡ 40 âdpZ¡ Np¡W$hhp A_¡ ëeyf v$f 21 rv$hk¡ bv$ghu. Ap Æhps_y„ Þey[¼gef `p¡gul¡X$²p¡kuk hpefk 250 A¡g.C. A\hp b¡kugk \yfuÞÆÞkuk _pd_p ÆhpÏ_p¡ `pDX$f 1 rL$.N°p. S>ê$fu `pZu_p S>Õ\pdp„ c¡mhu A¡L$ l¡L$V$f rhõspf_u dfQudp„ R>„V$L$ph L$fhp¡. h_õ`rsS>Þe S>„sy_piL$p¡ S>¡hp L$¡ g]bp¡mu_u d]S>dp„\u b_ph¡g 5% _p¡ AL$® A\hp g]bp¡mu_y„ s¡g 50 rd.rg. A\hp A¡TpX$uf¡L$V$u_ Ap^prfs s¥epf v$hp 20 rd.rg. (1 Cku) \u 40rd.rg. (0.15 Cku) 10 rgV$f `pZudp„ rdrîsL$fu 15 rv$hk_p A„sf¡ R>„V$L$ph L$fhp¡. rL$h_pgap¡kf` Cku 20 rd.rg. A\hp CÞX$p¡L$TpL$pb® 15.8 Cku 10 rd.rg. A\hp L$gp¡fpÞV$²pr_rgâp¡g 18.5, 3 rd.rg. A\hp õ`u_p¡kpX$ 45 A¡k. ku. 3 rd.rg. v$hp_¡ 10 rgV$f `pZudp„ Dd¡fu S>ê$rfeps dyS>b R>„V$L$ph L$fhp\u Ap Æhps_y„ r_e„ÓZ d¡mhu iL$pe R>¡. S>yv$p âL$pf_u A_¡ QmL$sp `umpi `X$sp f„N_u lp¡e R>¡. S>¡ `p__u _uQ¡_u bpS>yA¡ flu `p_dp„\u fk Q|ku_¡ _y¼kp_ L$f¡ R>¡. S>¡_p `rfZpd¡ `p_ L$p¡¼X$pC K^u lp¡X$u ApL$pf_p \C Åe R>¡. D`Örhs `p_ c|Mfp„ \C Mfu `X$¡ R>¡ A_¡ R>p¡X$_u h©rÙ AV$L$u Åe R>¡. r_e„ÓZ : Ap Æhps_p r_e„ÓZ dpV$¡ iê$Apsdp„ g]bp¡mu_u duS>dp„\u b_ph¡g 5 % _p¡ AL$® A\hp gudX$p Ap^prfs s¥epf v$hp 20 rd.rg. (1 Cku)\u 40 rd.rg. (0. 15 Cku) 10 rgV$f `pZudp„ c¡mhu R>„V$L$ph L$fhp¡. h^y D`Öh S>Zpe Ðepf¡ a¡_pTp¼hu_ 10 Cku 10 rd.rg. A\hp X$peL$p¡ap¡g 18.5 Cku 15 rd.rg. A\hp X$pea¡Þ\|fp¡_ 50 X$bëey`u 10 N°pd A\hp âp¡`fNpCV$ `7 Cku 10 rd.rg. 10 rgV$f `pZudp„ Dd¡fu R>„V$L$ph L$fhp¡.

gugu Cem : Ap Cem gugp c|Mfp f„N_u, b„_¡ bpS>yA¡ L$pmpi `X$su f¡Mphpmu A_¡ ifuf `f R>|V$pR>hpep V$|„L$p ka¡v$ hpm ^fph¡ R>¡. av$p„ Tp„Mp `umpi `X$sp, s`Mufuep f„N_p lp¡e R>¡. s¡_u ApNm_u `p„Mp¡ Tp„Mp bv$pdu f„N_u As¡ s¡_p `f `pR>m_p cpN¡ A¡L$ L$pmy„ V$`L$y„ Aph¡gy„ lp¡e R>¡. IX$pdp„\u _uL$m¡g Cem iê$Apsdp„ L$ydmp `p_ Mpe R>¡. S>epf¡ dfQp b¡k¡ Ðepf¡ s¡dp„ L$pÏ„ `pX$u ifuf_p¡ AX$^p¡ cpd am_u A„v$f A_¡ AX$^p¡ cpN am_u blpf fpMu A„v$f_p¡ Nc® L$p¡fu Mpe R>¡. A¡L$ S> Cem A¡L$L$fsp h^pf¡ dfQp_¡ _y¼kp_ L$fsu lp¡hp\u Ap¡R>u hõsu lp¡e sp¡ `Z _yL$kp__u dpÓp OZu h^pf¡ Å¡hp dm¡ R>¡. r_e„ÓZ : dfQu_p `pL$dp„ gugu Cem_p r_e„ÓZ dpV$¡ `ump a|ghpmp lÅfuNp¡V$p t`S>f `pL$ sfuL$¡ `pL$_u afs¡ s¡dS> A„v$f fp¡`pZ L$fhp\u Ap Æhps_u dpv$p lÅfuNp¡V$p_p a|g A_¡ L$mu D`f IX$p„ d|L$hp_y„ h^y `k„v$ L$f¡ R>¡. Aphp IX$p„ krls_p a|gp¡ A_¡ L$muAp¡ sp¡X$u g¡hp\u cprh `¡Yu ApNm h^su AV$L$phu iL$pe. h^ydp„ Aphp CX$p„dp„ V$²peL$p¡N°pdp cdfu `fÆhuL$fZ h^y L$fsu lp¡hp\u S>¥rhL$ r_e„ÓZ_p¡ `Z gpc

32

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

`p_ Mp_pf Cem : iê$Aps_u Ahõ\pdp„ Ap Æhps_u Cemp¡ M¡sfdp„ s\p ^ê$hpX$uepdp„ R>p¡X$_p L$ydmp `p_ Mpe R>¡. _p_u Cemp¡ `p__p¡ gugp¡ cpN MpC_¡ `p__¡ Åmu S>¡hp b_phu v$¡ R>¡. `p„Qdu A_¡ R>Ì$u Ahõ\pdp„ Cemp¡ M|b S> MpD^fu \C Åe R>¡ S>¡\u MybS> _yL$kp_ L$f¡ R>¡. kpdpÞe fus¡ Cemp¡ fpÓ¡ _yL$kp_ L$fu rv$hk¡ `p_ s\p S>du__u rsfpX$p¡dp„ k„spC Åe R>¡.

r_e„ÓZ : `pL$ `|fp¡ \e¡ M¡sf_¡ M¡X$u _pMhy„ S>¡\u S>du_dp„ fl¡gp Cem_p L$p¡i¡V$p D`f Aphi¡ A_¡ k|e®_p sp`\u L$¡ `fcnu `nuAp¡ Üpfp _pi `pdi¡ . ^ê$hpX$uep_u afs¡ A¡L$pv$ a|V$ KX$u MpC Mp¡v$hp\u Cemp¡ s¡dp„ âh¡iu i¼su _\u. kpdpÞe fus¡ L$uV$_piu v$hp_u Akf dp¡V$u Cemp¡ D`f Ap¡R>u S>su lp¡hp\u iL$e lp¡e Ðep„ s¡hu Cemp¡ lp\\u huZu g¡hu Å¡CA¡. M¡sf_u ApS>ybpS>y_p i¡Yp`pmp Qp¡¿Mp A_¡ _]v$ZdyL$s fpMhp. M¡sfdp„ Å¡ gpCV$_u ìehõ\p lp¡e sp¡ âL$pit`S>f Np¡W$hu dp¡V$p`pe¡ a|v$uAp¡ ApL$j}$ s¡_p¡ _pi L$fu iL$pe. Cemp¡_p¡ D`Öh \sp_u kp\¡ ku^u S> fpkperZL$ v$hpAp¡_p¡ D`ep¡N _ L$fsp„ L$p¡C`Z gudX$p Ap^prfs v$hpAp¡ A¡TpX$uf¡L$V$u_ 1500 `u`uA¡d 30-40 rd.rg. ârs 10 rgV$f `pZudp„ A\hp g]bp¡mu_u d]S>dp„\u b_ph¡g 5% _p¡ AL$® A\hp b¥rkgk \yfuÞÆÞkuk b¡L$¡V$¡fuep_p `pDX$f_p¡ (10-15 N°pd ârs 10 rgV$f `pZu) R>„V$L$ph L$fhp¡. Cemp¡ _p_u A_¡ h^y âdpZdp„ lp¡e Ðepf¡ spÐL$prgL$ L$pb|dp„ g¡hp dpV$¡ rL$h_pgap¡k f` Cku f0 rd.rg. A\hp _p¡hpëeyfp¡_ 5.f` CÞX$p¡L$TpL$pb® 4.5 A¡k.ku. 18 rd.rg. 10 rgV$f `pZudp„ rdî L$fu kp„S>_p kde¡ R>V$L$ph L$fhp¡. કૃ ષિ વિજ્ઞાન


Y$p¡gue¡ b¡W$p જ્ઞાન વૃદ્ધિ

આ અંકમાં છપાયેલ લેખ અથવા નવી પ્રોડક્ટ્સ વિષે વધુ માહિતી કે રંગીન કે ટલોગ મેળવવા માટે નું ફોર્મ- વોટ્સઅપ સેવા

ફોટો પાડી વોટ્સઅપ ૯૮૨૫૨૨૯૯૬૬ ઉપર મોકલો.

કંપનીની માહિતી તમારે દ્વાર

કે ટલોગ

મને આ અંકમાં છપાયેલા લેખ, જાહે રાતની વધુ માહિતી જોઈએ છે . જાહે રખબર નીચે લખેલો ઈન્કવાયરી કાર્ડ નંબર જોઇને બોક્સમાં ટીક કરી વોટ્સઅપ કરે લ છે માહિતી મોકલશો.

કૃ ષિ વિજ્ઞાનના પાનામાં નીચે ઇન્ક્વારી નંબર લખેલ છે તે નંબર ડાબી બાજુ ના બોક્સમાં ટીક કરી કંપની કે ટલોગ મંગાવોવોટ્સઅપ કરો. ૯૮૨૫૨૨૯૯૬૬.

વોટ્સઅપ નંબર :

hpQL$p¡_¡, » R>¡ëgpdp„ R>¡ëgu L©$rj dprlsu Ap`_p ky^u `lp¢QpX$sy„ NyS>fps_y„ kp¥\u AkfL$pfL$ L©$rj d¡N¡Tu_ L©$rj rhop_ Ddv$p Âe¡e kp\¡, rb_ _ap_¡ ^p¡fZ¡ L©$rjdprlsu `yfu `pX$hp_p¡ _d° âepk L$fu füy„ R>¡. » L©$rjrhop__y„ hprj®L$ ghpS>d ê$p. 399/_u AphL$ kpd¡ A¡L„$v$f¡ b^y kfcf \pe R>¡. * d_u Ap¡X®$f A_¡ b¢L$ \°y ghpS>d cf_pf hp„QL$p¡_¡ rh_„su L$¡ d_u Ap¡X®$f õgu`dp„ `p¡sp_y„ `yfy kf_pdy„, `u_L$p¡X$ kp\¡ S>ê$f gM¡. » A„L$ Qp¡½$kpC `|h®L$ L$p¡çàeyV$fpCT õV$uL$f » âuÞV$]N Üpfp fhp_p \pe R>¡, A„L$ `p¡ô$dp„ fhp_p \ep `R>u hp„QL$_¡ _ dm¡ sp¡ » fhp_Nu rhcpN_u S>hpbv$pfu fl¡su _\u. s¡d R>sp„ drl_p_p `l¡gp AW$hpX$uep ky^udp„ A„L$ _ dm¡ sp¡ _ÆL$_u `p¡ô$Ap¡auk kp\¡ hps L$fu s¡ A„N¡ N°plL$ _„bf kp\¡ `p¡ô$L$pX®$ gMhp¡(ap¡_ _rl, àguT) A„L$ D`gå^ li¡ sp¡ S>ê$f dp¡L$ghpdp„ Aphi¡.ghpS>d cf_pf_¡ _d° r_h¡v$_ R>¡ L$¡ sdpfp Üpfp 3 _hp kæep¡_¡ ghpS>d cfphu s¡d_u M¡sudp„ kd©qÙ_p Üpf Mp¡ghpdp„ dv$v$ê$` \ph. v$f dpk_u 20 spfuM¡ L©$rjrhop_ ârkÂ^ \pe R>¡. 27 spfuM¡ fhp_p \pe R>¡. kf_pdy„ bv$gphp_u kyQ_p g¡Musdp„ L$fhu S>ê$fu. કૃ ષિ વિજ્ઞાન

L©$rjrhop_ ghpS>d L$¡hu fus¡ cfhy ? L©$rjrhop_ ghpS>d cfhp bpSy>dp„ Ap`¡g L$pX¡ $ sdpfp L$pC ¡ `Z `d¡ÞV$ A¡` Üpfp õL$_ ¡ L$fu_¡ _uQ¡ Ap`¡g õL$ud âdpZ¡ cfu iL$p¡ R>p.¡ લવાજમ વાર્ષિક ત્રિવાર્ષિક પાંચવર્ષીય

ખેડૂતો માટે ૩૯૯/૧૦૯૯/૧૮૯૯/-

સંસ્થા માટે ૭૯૯/૨૧૯૯/૩૭૯૮/-

ghpS>d_„y `¡d¡ÞV$ L$ep® bpv$ `¡d¡ÞV$ _p¡ õ¾$u_kp¡V$ s¡dS> sdpfy„ _pd A_¡ kf_pdy„ `u_L$p¡X$ kp\¡ Adp¡_¡ hp¡V$¹kA` 9825229966 D`f dp¡L$gu Ap`hy„ S>ê$fu R>¡.

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

33


િવનામૂ ય વેશ

૦� � �૦ � �� ��ટ બર ૨૦૨૨ હ����� �����બ�ન ���ટર ગ ધીનગર, ગુજરાત

Register Online

નવી કૃ િષ ટ નોલો માટ નું િવ�ાળ ����ન

���મ અને લઘુ એકમો ને �ટોલ બુ કગ પર

MSME અથવા NSIC �ર� થી �બ���� નો લાભ મળવા પા છે .

+91 91734 10748 | E: agriasia@agriasia.in | W: www.agriasia.in

34

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

ઇન્ક્વાયરી નં- 34

કૃ ષિ વિજ્ઞાન


Ap¡V$g¡ b¡W$p

- પ્રવીણ પટે લ

◼ Nep hMs¡ Ap`Z¡ Ap`Zp `pL$dp„ Aphsu rhrh^ Æhps dpV$¡ a¡fp¡dp¡_ V²$¡` A_¡ a¡fp¡dp¡_ b_phsu L„$`_u_u QQp® L$fsp lsp lh¡ h¥opr_L$p¡A¡ rhrh^ Æhps dpV$¡ a¡fp¡dp¡_ V²$¡` ip¡Âep R>¡ Ðepf¡ fd¡icpCA¡ 96198 00640 Myb kpfu dprlsu b^p_¡ Ap`u s¡ bv$g s¡d_¡ ^Þehpv$ Ap`hp_u _p¢^ gCA¡.

◼ _p¢^ L$fhp_u hps D`f\u epv$ Apìey„ L$¡ Ap hj£ hfkpv$_p A_ydp_p¡ gNcN b^p_p kpQp `X$¹ep `Z Ap`Zp D_pmp_p qv$hk A¡V$gy„ kpfy„ kpfy„ R>p`pdp„ Apìey„ L$¡ s¡ cfD_pmp_p qv$hkp¡ Ap`Zp kyMdp„ Nep s¡hp¡ V$p¡Zp¡ dpfsp L$fi_L$pL$pA¡ V$`Ly„$ d|L$ey„ A¡V$g¡ d_kyM L$l¡ kph kpQu hps L$fi_ L$pL$p, Ap`Z¡ eyr_hrk®V$u A_¡ h¥opr_L$p¡_u cgpdZ rhê$Ù L$p¡fpdp„ dNamu A_¡ L$`pk_p buS> dyL$_pfp A_¡ Ap hj£ hp„^p¡ _ Apìep¡, `l¡gp S> a¡fpdp„ hê$Z v$¡hsp kQfpQfdp„ d_ d|L$u_¡ hfku Nep, Apcpf, kye®v$¡h.

◼ kyf¡i L$l¡ lh¡ ApS>_y„ L$fp¡ L$`pk A_¡ dNamu A_¡ L$W$p¡m `pL$p¡ DNu_¡ dp¡V$p \ep R>¡ s¡d„p i„y L$fhy„ A_¡ Q|rkep„ Æhps Aph¡ sp¡ s¡_p dpV$¡ bTpfdp„ L$C L$C v$hp D`gå^ R>¡ s¡_u dprlsu de„L$ A_¡ Dv$e `pk¡\u ÅZu gCA¡. A¡V$gy„ L$l¡ R>¡ Ðep„ de„L$ Aphu Nep¡ _¡ L$l¡ L$¡ Mp¡gp¡ L©$rjrhop_ X$p¡V$L$p¡d s¡dp„ Q|rkep Æhps r_e„ÓZ_u kQp¡V$ v$hpAp¡_y„ guõV$ R>¡ s¡\u S>epf¡ h¡`pfu `pk¡ v$hp g¡hp S>CA¡ Ðepf¡ _pd\u v$hp dpNu iL$pe A_¡ કૃ ષિ વિજ્ઞાન

_pd W$pd hNf_p bpV$gp\u bQu iL$pe.

◼ L$`pkdp„ Nygpbu Cem dpV$¡_p v$hp_p N©` _p¢^u fpMp¡ S>¡\u hMs Apìe¡ L$pd Aph¡, Ap v$hp hpfpafsu R>p„V$hu, A¡L$_¡ A¡L$ v$hp R>p„V$¹ep _ L$fhu A_¡ v$hp R>p„V$su hMs¡ `„`_y„ â¡if kpfy„ lp¡hy„ S>ê$fu L$pfZ L$¡ aygd„p Cem_p IX$p A_¡ _p_u Cem lp¡e R>¡. s¡\u Ðep„ v$hp `lp¡„Q¡ s¡ S>ê$fu R>¡. (1) X$¡ëV$pd¡\°u_ + V²$peTp¡ap¡k + X$uX$uhu`u (f) âp¡a¡_p¡ap¡k +kpe`fd¡\°u_ + X$uX$uhu`u (3) g¡dX$p kpegp¡\°u_ + L$hu_pgap¡k + X$uX$uhu`u (4) a¡_hg¡f¡V$ +L$gp¡f`pefuap¡k +X$uX$uhu`u

◼ Q|rkep Æhps_u hps Qpgsu lsu Ðep„ kyf¡i L$l¡ Aëep dN_ Nep hj£ spf¡ L$`pkdp„ L$¡hy„ DÐ`pv$_ Aph¡gy„ ? dN_ L$l¡, d¡ sp¡ Ap hj£ hl¡gu `pL$su Ås hphu R>¡ Ap`Zp Npd_p A¡N°p¡_u vy$L$p_dp„\u gu^y s¡ L$l¡sp¡ lsp¡ L$¡ Ap bp¡gNpX®$\u h^pf¡ kpfy„ Ap gC Åh s¡\u d¢ C hpìey„ R>¡. dN_ L$l¡ iê$Aps\u S> fp¡L$¡V$_u kp\¡ Ap¡iu__p¡ R„>V$L$ph L$f¡gp¡ Qyrkep, Nygpbu Cem, r\°àk s\p dugubN b^pdp„ L$pd L$fu Ne¡gy„ A_¡ Ap hj£ D`fhpmp_u dfÆ lp¡e A_¡ hfkpv$ lh¡ `R>u `Z kpfp `X$¡ sp¡ Nygpbu_y„ V$pÏ„ Ap¡L$V$p¡bf ky^udp„ S>¡V$gp¡ L$`pk \pe s¡ gC_¡ iuepmy„ dp¡g kye®dyMu hphu v$¡hy„ R>¡. A_¡ sd¡ Ap hj£ Sy>_u _¡ ÅZusu Ås hphu lp¡s sp¡ kpfy„ lsy„ . `X$uLy$ hphu_¡ b¡W$p li¡, S>¡hp sdpfp cpÁe.

◼ de„L$ L$l¡ A¡d sp¡ Ap hj£ ey`uA¡g L„$`_u_y„ Dgpgp, `uApC_y„ Ap¡iu_ A_¡ k¢S>¡ÞV$p_y„ AguL$p Ap`Zu `pk¡ R>¡. `R>u Q|rkep\u X$fhp_u S>ê$f _\u A_¡ Ap`Z_¡ Nygpbu Cem_u b^u hps Ap`Z_¡ L©$rjrhop_ X$p¡V$ L$p¡d Ap`sy„ fl¡ R>¡ s¡\u s¡_u `Z L$p„C tQsp _\u, tQsp R>¡ sp¡ hfkpv$_u, hfkpv$ M|b kpfp¡ `X$¡ A_¡ Ly$hp_p sm ApMy hj® kpfp \pe sp¡ Ap`Z¡ `pRy„> hpmu_¡ Å¡hp_y„ _\u, kp¡epbu_, AX$v$, dN, dNamu, L$`pk A¡d rh^ rh^ `pL$ hpìep R>¡ A¡V$g¡ Ap hj£ Ap`Zp dpV$¡ kpfy„ fl¡i¡. ◼ Q|rkep_u hps R>¡ Ðepf¡ X$ph A¡N°p¡ kpeÞk_u `Z hps L$fu gCA¡ õ`pC_¡V$p¡fpd Ap^pqfs f¡X$ueÞV$ _pd_u _hu v$hp bTpfdp„ d|L$u R>¡. Ap v$hp guadpe_p¡f, r\°àk dpV$¡_u _hu v$hp R>¡. r\°àk_u âÅrsdp„ Ap v$hp gp„bpNpmp_y„ r_e„ÓZ Ap`¡ R>¡ Ap v$hp \p¡X$u dp¢Ou S>ê$f R>¡. `f„sy M|b S> D`Öh lp¡e Ðepf¡ kpfp `qfZpd dpV$¡ f¡X$ueÞV$_p¡ âep¡N L$fu S>¡hp S>¡hp¡ Mfp¡ h^y rhNs dpV$¡ gMp¡ X$h A¡N°p¡ kpeÞk ågp¡L$ - bu, `l¡gp dpm¡, Np¡v$f¡S> ApC.V$u.`pL®$, Np¡v$f¡S> buT_¡k X$uõV²$uL$V$, aufp¡Tipl _Nf, A¡gbuA¡k dpN®, rhMfp¡gu- h¡õV$ dy„bC - 400079

◼ \p¡X$u hps Mpsf_u gCA¡ A¡fuk A¡N°p¡ gu. A¡V$g¡ `pL$ `p¡jZ_p dpõV$f v$f hj£ NyS>fps_p M¡X|$sp¡ dpV$¡ rhrh^ dpC¾$p¡ÞeyV²$ueÞV$ Üpfp `pL$ DÐ`pv$_ h^pfhp dv$v$ L$fsu L„$`_u ap¡guef Mpsf Ap`¡ R>¡. S>¡ `pZudp„ 100% Öpìe \pe R>¡ A_¡ Ap`Zp rhõspf_p b^p `pL$p¡dp„

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

35


Ap¡V$g¡ b¡W$p s¡_u D`ep¡Nusp M|b S> lp¡e R>¡. s¡\u kpfp `qfZpdp¡ Ap`¡ R>¡. A¡fuk_u A¡N°p¡du_ këap¡_pCV$, d¡fu_p¡Np¡ëX$, Q¡gpdu_\u Ap`Z¡ `qfQus R>uA¡. h^y rhNs dpV$¡ ap¡_ L$fp¡. 9137525159 A\hp 9137525165

◼ Mpsf_u hps Qpg¡ R>¡ Ðepf¡ _pCV²$p¡S>_ap¡õafk A_¡ `p¡V$pi `R>u_y„ dlÐh_y„ sÐh N„^L$ A¡V$g¡ L$¡ këaf rhi¡ `Z ÅZuA¡. këaf bTpfdp„ lh¡ v$pZpv$pf A_¡ h¡V$¡bg N°¡Þe¡Ag õhê$`¡ dm¡ R>¡. Ap bÞ_¡_u hps L$fuA¡ sp¡ qv$`L$ aqV®$gpCTf `p¡sp_u b°pÞX$ b¡_këa_p _pd¡ bTpfdp„ h¡Q¡ R>¡. S>epf¡ këaf duëk dy„bC_u L„$`_u L$p¡kph¡V$ aqV®$k X$bëey Æ_p _pd¡ h¡Q¡ R>¡ A_¡ OZp v$¡ip¡dp„ r_L$pi `Z L$f¡ R>¡. L$p¡kph¡V$ aqV®$kdp„ fu` `p„v$X$p_y„ r_ip_ lp¡e R>¡.

◼ kyrdg L$¡duL$g _pd_u L„$`_u 90 V$L$p X$bëey X$uÆ këaf Mpsf L$p¡kprdg Np¡ëX$ _p _pd¡ bTpfdp„ gphu R>¡. kydug L$¡duL$g L$l¡ R>¡ L$¡ këaf A¡ Qp¡\y„ dlÐh_y„ Mpsf R>¡ A_¡ s¡ `pL$_p DÐ`pv$_dp„ h^pfp¡, `pL$_u NyZhspdp„ h^pfp¡ A_¡ kp\¡ kp\¡ S>du_ ky^pfL$ sfuL$¡ L$pe® L$fu M¡sudp„ apev$p¡ Ap`¡

36

R>¡. h^y rhNs dpV$¡ Ad_¡ fuàgpe d¡Cgd„p 55 _„bf D`f kL®$g L$fu dp¡L$gu Ap`p¡.

◼ Q|rkep Æhps r_e„ÓZ_u hpsp¡ ApNm h^su fl¡ s¡ `l¡gp„ kàV$¡çbfdp„ ep¡S>p_pf L©$rjd¡mp_u hps afuhpf _p¢^u gCA¡. v$f hj£ kàV$¡çbf drl_pdp„ ep¡Åsp¡ A¡N°uA¡iuep L©$rjd¡mp¡ Ap hj£ sp. 9-10-11 kàV$¡çbf 2022 v$fçep_ l¡gu`¡X$ A¡Tubui_ k¡ÞV$f, Np„^u_Nf Mps¡ ep¡Åi¡. Ap d¡mpdp„ v$¡irhv$¡i_u L„$`_uAp¡ cpN g¡ R>¡ A_¡ L©$rj eyr_hrk®V$u A_¡ kfL$pfîu_p M¡su rhcpNp¡ M¡X|$sp¡_¡ dpN®v$i®_ Ap`¡ R>¡ Ðepf¡ Ap d¡mp_u spfuM sdpfp L$¡g¡ÞX$fdp„ _p¢^u g¡Å¡ h^y rhNs dpV$¡ Ad_¡ gMp¡ A\hp ap¡_ L$fp¡. 91-738-26807 L$prs®L$ cpC A\hp 99-248-12116

◼ Mpsf_u hps ApNm h^pfuA¡ A_¡ dNamudp„ `p¡V$pi_u ANÐesp _p¢^uA¡. dNamuA¡ s¡gubuep_p¡ `pL$ R>¡ s¡\u s¡dp„ `p¡V$pi_u AphíeL$sp h^y R>¡. `p¡V$pi A¡V$g¡ Qpf fõs¡ Dc¡gp V²$pauL$ `p¡guk S>¡hy„ L$pe® L$f¡ R>¡. s¡ _ lp¡e sp¡ V²$pauL$ Aõsìeõs Qpg¡ A_¡ Å¡ s¡ lp¡e sp¡ b^p¡ V²$praL$ ìehrõ\s Qpg¡. `p¡V$pi_y„ `Z s¡hy„ R>¡ s¡_u lpS>fu dpÓ\u `pL$_¡ S>ê$fu buÅ b^p `p¡jL$sÐhp¡ R>p¡X$_¡ kpfu fus¡ gæe \pe R>¡. `p¡V$pi `pR>m MQ£g 1 ê$r`ep kpd¡ 3 ê$r`ep_p¡ apev$p¡ `pL$dp„\u dm¡ R>¡. `p¡V$pi_p

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

h`fpi\u dNamu_p v$pZp cfphv$pf A_¡ s¡g_p V$L$p_y„ âdpZ h^¡ R>¡. `p¡V$¡iued kp¡_pCV$ A¡V$g¡ L$¡ dlpgpc b°pÞX$_p `qfZpdp¡ Myb kpfp R>¡ s¡ rhi¡ h^y ÅZhp ap¡_ L$fp¡. 99789 83865

◼ Q|rkep_u hps ApNm ^`phuA¡ sp¡ Ap„^°âv$¡idp„ dfQu_u M¡su \pe R>¡. `pZu_u kNhX$sp kpfu lp¡hp\u Ðep„ `pZu sp¡ Adep®v$ h`fpi \ep¡ s¡_p gu^¡ S>du_dp„ fl¡gp npfp¡ D`f Aphu Nep A_¡ kp\¡ kp\¡ spS>¡sf_p hjp£dp„ A¡L$ Q|rkep Æhps¡ fpX$ bp¡gphu v$u^u, DÐ`pv$_ OVey. s¡_u hps de„L$ S>Zphsp L$l¡ kp„cmp¡ Q|rkep Æhps cg¡ _p_u flu `f„sy Å¡ Adep®v$ g¡bg _ lp¡e s¡hu v$hpAp¡_p D`ep¡N_p gu^¡ L$pmu r\°àk¡ ârsL$pfL$sp L$¡mhu gu^u, M¡X|$s L$C kdS>ep _rl _¡ _pdW$pd hNf_u S>¡ `pL$dp„ A_¡ S>¡ Æhps dpV$¡ S>ê$fu _ lp¡e s¡hu v$hp hpf„hpf R>p„V$u s¡\u L$pmu \°uàk dfu _rl `Z kpdu \C. sd_¡ ÅZu_¡ Apòe® \i¡ L$¡ Ap„^°âv$¡idp„ L$pmu\°uàk_p X$f_p gu^¡ dfQu_p hph¡sf OV$u Nep. Vy$L$dp„ de„L$¡ afu L$u^y L$¡ S|>Ap¡ ep¡Áe v$hp R>p„V$p¡ A_¡ s¡ `Z cgpdZ L$f¡gu dpÓp dyS>b R>p„V$p¡ _rlÑf Ap`Z¡ Ðep„ v$hp R>p„V$u sp¡ C `Z bpep¡_p _pd¡ lmhp L$¡duL$g R>p„V$ep A¡V$g¡ Ap`Z¡ Ðep„ `Z Ap„^°âv$¡i S>¡hy„ \C iL$¡. Ap`Z¡ Ap`Zp A¡N°p¡_p h¡`pfu rdÓp¡_¡ L$luA¡ L$¡ "l¡ M¡X|$s `yÓ, Mpgu spfp Ly$Vy„$bL$bugp_u ApÆhuL$p_„y _lu NyS>fps_u M¡su_y„ `Z rhQpfS>¡ NyS>fps_u M¡su kpfu fl¡i¡ sp¡ spfu QX$su \i¡ _rlÑf spf¡ `Z W$_W$_ Np¡`pg.' કૃ ષિ વિજ્ઞાન


કૃ ષિ વિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 37

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

37


38

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

ઇન્ક્વાયરી નં- 38

કૃ ષિ વિજ્ઞાન


કૃ ષિ વિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 39

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

39


"KRUSHI VIGYAN" RNI NO. 46346/86 REGD. RAJKOT/119/2021-2023 VALID UP TO 31-12-2023, PUBLISHED ON 20TH OF EVERY MONTH & PERMITTED TO POST AT RAJKOT RMS ON 27TH OF EVERY MONTH, SUBSCRIPTION FOR ONE YEAR 399/- FOR FARMER

40

કૃ ષિવિજ્ઞાન ષિ | વર્ષ- ૪૮ | અંક-૬ | જુ લાઈ-૨૦૨૨

ઇન્ક્વાયરી નં- 40

કૃ ષિ વિજ્ઞાન


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.