Krushi Vigyan February 2023

Page 1

: , , ,વષમા વશ કર ક ષ વ ાન . /: : : T h e B u s i n e s s M a g a z i n e F o r R u r a l M a r k e t i n g
2 કૃષિ ષિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 2 કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩
3 કૃષિ ષિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 3 કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩
4 કૃષિ ષિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 4 કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩

L$©rj rhop_ S>y_p A„L$p¡dp„\u

sdpfp M¡sfdp„ _pCV²$p¡S>__y„

L$pfMp_y„ _pMp¡.

hj® 1975_p Sy>gpC dpk_p A„L$dp„ ârkÙ \e¡g g¡M_p iåv$¡ iåv$p¡ ApS>¡ `Z âõsys R>¡. rhQpfsp¡ L$fp¡, L©$rjrhop_ 1975dp„ 2023_u hps L$l¡ R>¡

M¡su_p `pL$p¡_u h©qÙ, rhL$pk A_¡ agu_uL$fZ_p¡ Aæepk

L$fsp s¡_¡ S>ê$fu `p¡jL$sÐhp¡dp„ _pCV²$p¡S>_ A¡L$ kp¥\u

ANÐesp ^fphsy„ `p¡jL$sÐh R>¡. Ap sÐh Ap`Zu M¡sudp„ A_¡L$ ê$`dp„ d¡mhhpdp„ Aph¡ R>¡. Mpk L$fu_¡ b¡ rhcpNdp„ hl¢Qu iL$pe.

1. k¡ÞÖue Mpsf

2. fpkperZL$ Mpsf

k¡ÞÖue Mpsf S>du__u amÖy`sp h^pfhpdp„ Myb S> D`ep¡Nu

Mpsf R>¡. S>¡ `pL$_p `p¡jL$sÐhp¡ S>ê$fueps dyS>b R>p¡X$_¡ `lp¢QpX$¡ R>¡. S>du_dp„ `yfsp âdpZdp„ c¡S> `Z kQhpC fl¡ R>¡. s¡\u S>du_dp„

ÆhpÏAp¡_u h©qÙ \su Åe R>¡. S>du_dp„ L$¡V$gpL$ b¡L$V$¡fuep A¡hp

`Z R>¡ L$¡ S>¡ lhpdp_p¡ _pCV²$p¡S>_ M¢Qu iL$¡ R>¡ A_¡ R>p¡X$_u S>ê$fueps

k„sp¡ju iL$¡ R>¡. Aphp b¡L$V$¡fuep `Z k¡ÞÖue Mpsf A_¡ `|fsp c¡S>dp„

h^y h©qÙ `pd¡ R>¡. ApV$gp dpV$¡ S> S>du_dp„ v$f¡L$ `pL$ hMs¡ AdyL$

âdpZdp„ R>pZuey„ Mpsf hp`fhp_u cgpdZ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. A_¡

hp`fhy„ `Z Å¡CA¡. `f„sy ApS>¡ kpfy„ L$lp¡hpe¡gy„ R>pZuey„ Mpsf L$¡

L„$`p¡ô$ Mpsf dmhy„ dyíL$¡g bÞey„ R>¡ L$pfZ L$¡ `iyAp¡ OV$sp Åe R>¡ _¡

R>pZ_p¡ D`ep¡N bmsZ sfuL$¡ L$fu _pMuA¡ R>uA¡. `qfZpd¡ Ap`Z¡

fpkperZL$ Mpsfp¡ hp`fsp \ep R>uA¡.

Ap fpkperZL$ Mpsfp¡ R>p¡X$_p `p¡jL$sÐhp¡_u S>ê$fueps syf„s S>

k„sp¡j¡ R>¡ A_¡ s¡\u `pL$_y„ DÐ`pv$_ kpfy„ d¡mhu iL$pe R>¡. `f„sy

ApS>_p Mpsf_p cphp¡ Apkdp_¡ QX$ep R>¡ S>epf¡ s¡_p âdpZdp„ M¡s

DÐ`pv$us QuÅ¡_p cph hÂep _\u S>¡\u M¡X|$s_¡ fpkperZL$ Mpsfp¡

hp`fhp `p¡kpe s¡d _\u. S>¡d lhpdp„ fl¡gp _pCV²$p¡S>__p¡ D`ep¡N

Ap`Z¡ kp¥A¡ L$fu_¡ M¡sfdp„ S> _pCV²$p¡S>__y„ L$pfMp_y„ iê$ L$fhy„ Å¡CA¡.

Ap L$pfMp_p iê$ L$fhpdp„ L$p„C ÅÆ dyX$u Å¡Csu _\u.

lhpdp„ gNcN 79 V$L$p _pBV²$p¡S>_ fl¡gp¡ R>¡. Ap _pCV²$p¡S>_

R>p¡X$_¡ dmu iL$¡ s¡hy„ S> Ap`Z¡ L$fhp_y„ fl¡ R>¡. L$W$p¡m

hN®_p `pL$p¡_p d|mdp„ S> _p_u _p_u Np„W$p¡dp„ fpCTp¡bued

_pd_p ÆhpÏ„ lp¡e R>¡ S>¡ lhpdp„ fl¡gp¡ _pCV²$p¡S>_ R>p¡X$ Üpfp M¢Q¡ R>¡ _¡ Ap Np„W$p¡ `qf`L$h \sp apV$¡ R>¡ _¡ S>du_d„p _pCV²$p¡S>_ sÐh Dd¡fpe R>¡. Ap fus¡ R>p¡X$_u h©qÙdp„ _pCV²$p¡S>__y„ sÐh kq¾$e fus¡ D`ep¡Nu b_¡ R>¡. Å¡ Ap`Z¡ Ap L$W$p¡m `pL$p¡_y„ hph¡sf L$fsp„ `l¡gp„ s¡_p rbepfZ_¡ fpCTp¡bued L$ëQf_p¡ `V$ Ap`u_¡ hphuA¡ sp¡ R>p¡X$dp„ h^y âdpZdp„ Np„W$p¡ b_¡ A_¡ h^y âdpZdp„ _pCV²$p¡S>_ S>du__¡ dmu iL$¡. Ap fpCTp¡bued _pd_p ÆhpÏAp¡ g¡bp¡f¡V$fudp„ L©$rj `„qX$sp¡_p dpN®v$i®_ _uQ¡ DÐ`Þ_ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ A_¡ s¡_u h©rÙ L$fu bTpfdp„ d|L$hpdp„ Aph¡ R>¡. S>¡_p¡ h`fpi L$fhp\u `pL$_p DÐ`pv$_dp„ 20 \u 30 V$L$p_p¡ h^pfp¡ \pe R>¡ s¡hy„ A_ych¡ ÅZu iL$pey„ R>¡. L$ëQf ip dpV$¡

rbepfZdp„ fpCTp¡bued L$ëQf c¡mhuA¡ sp¡ b¡L$V$¡fuep_u k„¿epdp„

OZp¡ h^pfp¡ \pe R>¡. S>¡ fus¡ vy$^dp„ d¡mhZ _pMhp\u v$l] S>ëv$u

_¡ kpfy„ dm¡ R>¡ L$pfZ L$¡ d¡mhZ Üpfp Ap`Z¡ vy$^dp„ b¡L$V$¡fuep S>

_pMuA¡ R>uA¡. s¡d Apdp„ `Z b_¡ R>¡ A_¡ gpc \pe R>¡.

(kpcpf L$©rj rhop_ hj® 1975 S>ygpC A„L$.)

કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 5 કૃષિ ષિજ્ઞાન

www. krushivigyan.com

www.facebook.com/krushivigyan kvrajkot@gmail.com

Advertisement Size : Full Page : 16x22 cm

Half Page ( Horizontal) : 16 x 10 cm

Half Page (Vertical) : 7.5 x 22 cm

Quarter Page : 7.5 x 10 cm

All rights reserved Reproduction without prior permission of the publisher is expressly prohibited. The Publisher makes every efforts to ensure that the magazine's contents are correct. However, we accept no effect thereof. The opinions expressed by experts are their own and in no way reflect that of the publisher.

L$©rj rhop_ 49dp„ hj®dp„ âh¡i L$fu füy„ R>¡. A¡V$g¡ L$¡ A^}$ kv$u sfa ApNm h^u füy„ R>¡ Ðepf¡ s¡_u kamsp_p¡ ei Ap`Zp lÅfp¡ hp„QL$p¡_¡ Åe R>¡. ApV$gp hjp£\u L$©rj rhop_ L$©rj V$¡L$_p¡gp¡Æ kss M¡X$|sp¡_p M¡sf ky^u `lp¡„Q¡ s¡hp d„Ng k„L$ë` Üpfp ârkÙ \B füy„ R>¡. Ap sL$¡ L$©rj rhop__¡ dprlsu\u kd©Ù L$f_pf Ap`Zp g¡ML$p¡ A_¡ h¥opr_L$p¡_p¡ Apcpf. L$©rj rhop_ ìepS>bu v$f¡ NpdX$¡ NpdX$¡ `lp¡„Q¡ s¡ dpV$¡ L$©rj rhop_dp„ Ål¡fMbf Ap`_pf L$„`_uAp¡_p¡ klL$pf dþep¡ R>¡ s¡ bv$g s¡d_p¡ Apcpf. A„L$ kdekf r_edus dmu fl¡ s¡ dpV$¡ `p¡ô$ Mpsp_u ky„v$f L$pdNuf_p¡ Apcpf.

_hp hj£ h^y _¡ h^y kdekf A_¡ AkL$fL$pfL$ dprlsu Üpfp NyS>fps_u M¡sudp„ M¡X|$sp¡_¡ dv$v$ê$` \hp_p k„L$ë` kp\¡ ^Þehpv$, ^Þehpv$, ^Þehpv$ s„Óu

L©$rjrhop_

ફબ્રુઆરી- ૨૦૨૩ | ્ર્ષ-૪૯ | અંક -૧ સળંગ અંક -૫૫૪, છટક નકલ -૨૫ લ્વાજમની રકમ મનીઓરર, રીમવાર રવાફટ અથ્વા એટપવારનવા ચેક દ્વારવા કષર વ્જ્વાન નવા નવામે મોકલ્ો. સંપાદક : પ્રવીણકુમાર બી. પટેલ સંપક : કૃષિષવજ્ાન અપર લે્લ, રોયલ કોમ્પલેક્ષ, ભતખવાનવા ચોક, ઢબર રોર, રવાજકોટ - ૩૬૦૦૦૨ ફોન : ૦૨૮૧-૨૨૨૯૯૬૬ ફ્કસ : ૦૨૮૧-૨૨૨૯૮૬૬ ઈમેઈલ : kvrajkot@gmail.com સ્્ષ હક્ક પ્રકવાશકને સ્વાધીન * નયવાયક્ષેત્ર, રવાજકોટ નોંધ : કષર વ્જ્વાનમવા છપવાતવા લેખ, જાહેરવાત અને મવાહહતી જ તે લેખક ક કપનીનવા છ તેની સવાથે અમે સહમત છીએ તેમ મવાન્રુ નહહ તંત્રી/ પ્રકવાશક : એમ.પી. પટલ લવાજમ ્વાર્રક ષત્ર્વાર્રક પવાંચ્રષીય
ખેડૂતો માટે ૩૯૯/૧૦૯૯/૧૮૯૯/સંસ્ા માટે ૭૯૯/૨૧૯૯/૩૭૯૮/-
Printed Published
owned by
Smt. M. P. Patel, Published from 47-B, Panchvati society, Rajkot-1 and Printed at Gujarat Printers, Rajkot, Editor : Smt. M. P. Patel L$©rj rhop_ S>y_p A„L$p¡dp„\u : sdpfp M¡sfdp„ _pCV²$p¡S>__y„ L$pfMp_y„ _pMp¡. 5 Ly$v$fs_u L$¡X$uA¡: v$¡iu Npe_y„ "Np¡bf' A¡L$ QdÐL$pfu `v$p\® 7 L$©rj eyr_hk}$V$u_p Üpf¡\u: 10 >DÑd M¡su: îu Aß/ky`f a|X$/ÅX$y„ A_pS> 11 d¡f¡ v$¡i L$u ^fsu : gOyÑd V$¡L$p_p cph 14 âep¡N: MQ® hNf_u Apmky dpZk_u M¡su! cpõL$f rlfpÆ kph¡ 16 L©$rj V$¡L$_p¡gp¡Æ: 17 d^y k„Qe: kpQ_p¡ kp\ 18 Ap„Nmu_p V$¡fh¡: `y_p A¡N°p¡ L$pV®$ M¡X|$sp¡ dpV$¡ hfv$p_ 19 buS> d„Ó: Bðf AgN AgN k„Å¡Np¡\u Ap`Zp¡ kpd_p¡ L$fph¡ R>¡ 20 apd® CÞ`yV :rhðpk kuX$¹k_p sg_p rbepfZp¡ 21 d__u hps: 22 L$©rj op_: S>¥rhL$ `pL$ `p¡jZ A_¡ S>¥rhL$ `pL$k„fnZ A¡V$g¡... 23 L$„`_u ÞeyT: r_^u buS>, M¡X$|sp¡_u kd©rÙ_y„ ârsL$$ 24 M¡su `Ùrs: sfb|Q A_¡ i½$fV$¡V$u_u h¥opr_L$ - M¡su `Ùrs 25 A_pS> k„N°l: k„N°l¡gp A_pS>_u Æhpsp¡ A_¡ k„L$gus r_e„ÓZ 29 `yõsL$ `rfQe: cpfsue Qp¡dpky„ 32 Y$p¡gue¡ b¡W$p: 33 V$QyL$X$u: 34 Ap¡V$g¡ b¡W$p: 35 કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 6 કૃષિ ષિજ્ઞાન
and
:

rh¿eps A¡L$V$f AdufMp__p ârkÙ V$u.hu. âp¡N°pd

"kÐed¡h S>es¡' dp„ Npe_p Np¡bf_u dlÑp rhj¡

L$p¡Håsyf_p A¡L$ kam âep¡Nhuf I.G.S._p âp¡S>¡L$V$

X$pef¡¼V$f îu r_hpk_ S>Zph¡ R>¡ L$¡ "Npep¡ v$|^ Ap`¡

R>¡ `Z 5-7 bÃQp_¡ S>Þd Apàep `R>u Äepf¡ s¡

v$|^ Ap`su b„^ \C Åe R>¡ Ðepf¡ Ap`Zp¡ kdpS>

A¡_¡ "_L$pdu' \C Ne¡gu NZ¡ R>¡. A_¡ A¡hy„ S>

M¡su Üpfp ApX$`¡v$pi ê$`u _uL$msp R>p¡X$hpAp¡

A_¡ am-ipL$cpÆ_p _uL$msp„ R>pg-R>ugL$p_p

L$|Qp_¡ `Z kph S> _L$pdp NZu a¢L$u v$¡hpdp„ Aph¡

R>¡. `Z kdpS> S>¡_¡ "_L$pdu' NZ¡ R>¡ A¡hu Ap

b„_¡ bpbsp¡_¡ Å¡ A¡L$buÅ kp\¡ Å¡X$sp¡-kdÞhe

L$fhpdp„ Aph¡ sp¡ L$¡hy„ DÑd `rfZpd d¡mhu iL$pe

R>¡ s¡_p¡ s¡dZ¡ kam âep¡N L$ep£ R>¡. s¡Ap¡ L$l¡ R>¡

"fp¡S>¡fp¡S> ipL$dpL$£V$ A_¡ Of¡Of¡\u gugp A_¡ spÅ

ipL$cpÆ_p R>pgp„ -X$urV$ep„-`p„v$X$p„ -i]Np¡_p„

ap¡ap„ S>¡hp L$Qfp_¡ A¡L$W$p¡ L$fu Npe v$uW$ 35 rL$gp¡

Mphp Ap`y„ R>y„. Npep¡A¡ sp¡ _\u v$|^ Ap`hp_y„ L$¡

_\u bÃQp„ Ap`hp_p. dpÓ Np¡bf Apàe¡ fpM¡ sp¡e¡

Ap[\®L$ fus¡ `fhX$sp¡ ìehkpe S>Zpep¡ R>¡.

`iy_¡ Mhfph¡g Mp¡fpL$dp„\u A„v$pS>¡ Qp¡\p cpN_p

hS>__y„ Np¡bf dmsy„ lp¡e R>¡. A¡ Np¡bf_¡ Ad¡ Np¡bf

N¡kàgpÞV$dp„ _pMu A¡dp„\u du\¡_ N¡k d¡mhu gu^p

`R>u S>¡ fbX$u-õgfu _uL$m¡ s¡_¡ Ad¡ Amrkep„_¡

Mhfphu A¡_p Üpfp v$yr_ep_y„ î¡› Mpsf NZpe L$¡ S>¡

M¡su`pL$p¡ dpV$¡_p¡ DÑd Mp¡fpL$ `|fhpf \e¡g R>¡ A_¡

M¡X$|sp¡ S>¡_¡ "L$pmy„kp¡_y„' L$l¡ R>¡ s¡hy„ "hd}$L$„`p¡õV$' d¡mhuA¡ R>uA¡.'

îu r_hpk__u ApV$gu hps sp¡ Ap`Z¡A¡ dp_sp

\C Nep R>uA¡ L$¡ Npep¡ dpÓ "Np¡bf' S> _l], `Z

A¡ D`fp„s d©Ðeygp¡L$_p Ad©s kdp_ âpZuS>_

âp¡V$u_ ê$`u k„`|Z® Aplpf NZu iL$pe s¡hy„ lp„X$pdp¡Y¡ v$|^, dp_h Apfp¡Áe A_¡ `ep®hfZ fnL$ s\p

M¡su`pL$p¡_¡ fp¡N-Æhps kpd¡ hpf L$fu iL$¡ s¡hy„

Np¡d|Ó Ap`hp D`fp„s S>¡_p L$„^p¡g¡ cpfsue

M¡su_p¡ cpf hpl_ \C füp¡ R>¡ s¡hp ^]Np ^p¡fu (bmv$) _u c¡V$ Ap`¡ R>¡ `f„sy îu r_hpk_¡ dpÓ

Np¡bf dpV$¡ Npep¡ `pghhu e¡ _yL$ip_L$pfL$ _\u

A¡ bsphu Apàey„ R>¡. s¡ _L$pdp NZpsp Opk`|k

A_¡ am-ipL$cpÆ Üpfp _uL$msp L$Qfp_¡ MpC_¡

S>¡_p A_¡L$rh^ D`ep¡Np¡ \C füp R>¡ A¡hy„ dp¡„Opd|gy„ dpÓ "Np¡bf' S> Apàep L$f¡ sp¡ `Z Ap`Zp„ dpV$¡

Ap[\®L$ Ö[ôA¡ `Z `|Z® gpcL$pfu R>¡. Aphu kQp¡V$

lL$uL$s lp¡hpR>sp„ Ap`Z¡ Np„ep¡_¡ v$|^ Ap`su b„^

\ep `R>u "_L$pdu' NZu-f¡rYepf b_phu ip dpV$¡

fMX$su L$fu d¡guA¡ R>uA¡ ? A¡_p¡ ku^p¡

A\® A¡d Ly$v$fs_u L$¡X$uA¡ Ly$v$fs_u L$¡X$uA¡ v$¡iu Npe_y„ "Np¡bf' A¡L$ QdÐL$pfu `v$p\® કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 7 કૃષિ ષિજ્ઞાન

\pe L$¡ Npe_p Np¡bf_u S>¡ tL$ds R>¡ A¡_p\u

Ap`Z¡ lS>y AÅZ R>uA¡. dpê$„ L$l¡hp_y„

bk A¡V$gy„ S> L$¡ Aphp Np¡bf rhi¡_u `|fsu

r`R>pZ M¡X$|s_¡ L$¡ M¡su ìehõ\p`L$_¡ _p„

lp¡e sp¡ ApMy„ kp„b¡gy„ hpkuv$pdp hmpC Ney„

NZpe lp¡ rdÓp¡ !

A_¡ ApNm L$ly„ sp¡ Np¡fM`|f_p îu âlgpv$ b°dQpfuÆA¡ Np¡bf_¡ N¡kàgpÞV$dp„ _p¿ep `R>u R>|V$p `X$sp„ du\¡_ N¡k_¡ bpV$gpdp„ cfu, B[ÃR>s buÅ õ\m¡ gC S>C I^Z

sfuL$¡ D`ep¡Ndp„ g¡hp_p âep¡Np¡ iê$ L$ep® R>¡.

A¡ kp{„ R>¡ L$¡ ldZp„

ldZp\u S>¡_p¡ `|fÅ¡idp„ âQpf

\C füp¡ R>¡ s¡ "Npe

Ap^prfs âpL©rsL

M¡su' `ÙrÑ R>¡ s¡ fõs¡ b_sp

(2) "Np¡bf' A¡ DÑd H^Z R>¡. hNX$¡ rhlfsp-Qfsp„ âpZuAp¡_p kyL$pC Ne¡gp Np¡bf_¡ "AX$pep R>pZp„" sfuL$¡ huZu gphu ANfsp¡ `pgsy Npe-c¢i_p Np¡bf_¡ ìeh[õ\s L$y„hpm-Y|lp„-ap¡au L$¡ L$p¡gku kp\¡ rdîZ L$fu b_ph¡g R>pZp_p¡ D`ep¡N il¡f_u Nfub hN®_u A_¡ NpdX$p„_u Af^p¡f^ hõsu gpL$X$p_u kp\p¡kp\ L$fu flu R>¡.

Af¡, AsygL$ydpf ipl_p A¡L$ gMpZdp„

d¡ hp„Ãey„ R>¡ L$¡ 25-30 hfkdp„ rhð_p

Npe-Np¡bf_p A_¡L$rh^ D`ep¡Np¡

(1) Npe_y„ Np¡bf -A¡ D`ep¡Nu

ÆhpÏAp¡_p S>bfp S>Õ\phpmy„- `p¡suL$y„

A_¡ kõsy„ Apv$i® Mpsf `|fhpf \ey„ R>¡.

"Npe' A¡ M¡X$|s A_¡ dpg^pfu_p Ap„NZhpX$u-M¡sf_y„ D`ep¡Nu A_¡ `pgsy, `p¡suL$y„-L$|V$y„buS>_ lp¡e s¡hy„ âpZu NZpe.

A¡V$g¡ A¡_p Üpfp dmsy„ Np¡bf A¡_p `pgL$

dpV$¡ klS> dmsp¡ `v$p\® R>¡. _p„ L$i¡\u

gphhp_p¡ hplsyL$ MQ® L$¡ _p„ L$iu g¡Zv$¡Z_u

dp\pL$|V$ ! bk, Mpgu Np¡bf A¡L$W$y„ L$fu

g¡hp_y„, `fphg„b_ L$p¡C Ås_y„ _l] ! L$p¡C

rhi¡j L$pdNufu L$fhp_u _lu

Np¡bf_¡ k¡X$phu_¡ ku^¡ku^y„ `Z hpX$u-

M¡sfp¡dp„ Dd¡fu iL$pe R>¡. `f„sy Å¡ Np¡bf_¡

N¡kàgpÞV$dp„ _pMu õgfu ê$`¡ blpf L$pYhpdp„

Aph¡ sp¡ "du\¡_ N¡k' dm¡ A¡ h^pfpdp„

A_¡ S>du__p D`ep¡Nu ÆhpÏ„Ap¡_p¡ ku^p¡

Mp¡fpL$ b_u, s¡_u k„¿epdp„ h^pfp¡ L$fu

S>du__u Æh„ssp A_¡ dygpedsp bn_p{„

R>¡. A¡ v$yr_epA¡ ÅZu-dpZu gu^y„ R>¡.

hfkp¡ `l¡gp\u Np¡bf\u Qpgsp N¡kàgpÞV$

Adpfp Npd dpg`fpdp„ `p¡Zp¡kp¡\u h^y

k„¿epdp„ ApS>¡ e¡ L$pe®fs R>¡. S>¡dp„\u

_uL$msp du\¡_ N¡k_¡ Ad¡ gp¡L$p¡ L$yV$y„b_u

fkp¡C b_phhp D`fp„s Of fp¡i_u dpV$¡

gpCV$ sfuL$¡ D`ep¡Ndp„ gCA¡ R>uA¡.

Æhpd©sdp„ `pZudp„ Np¡d|Ó, L$W$p¡mgp¡V$, Nþep `v$p\®, kp\¡ Å¡ Npe_y„

Np¡bf c¡mhpe¡g _p„ lp¡e sp¡ "Æhpd©s' L$¡ "O_ Æhpd©s' A¡L$¡e b_u iL$sp _\u. L$pfZ L$¡ D`ep¡Nu b¡¼V$¡rfep_p¡ dp¡V$p¡ S>Õ\p¡ Npe_p Np¡bfdp„ S> lp¡e R>¡. bpL$u_p `v$p\p£ sp¡ b¡¼V$¡rfep_u Mp¡fpL$u QuÅ¡ R>¡. M¡su`pL$p¡_p `p¡jZ A_¡ k„fnZ b„_¡ bpbsp¡dp„ ep¡Nv$p_ Ap`_pf Æhpd©s dpV$¡ Np¡bf S> dy¿e `v$p\® R>¡. M{„ L$luA¡ sp¡ Np¡bf A¡ A¡V$gp dpV$¡ Apv$i® Mpsf R>¡. L$¡ A¡_u A„v$f h_õ`rs_¡ S>ê$fu dy¿e-Np¥Z A_¡ k|ÿd-b^p S> sÐhp¡ S>ê$fu dpÓpdp„ lp¡hp D`fp„s Np¡bf A¡ âpL©rsL `v$p\® lp¡hp\u c|rd_p L$Zpep¡S>_, r_spfi[¼s, lhp_u AhfS>hf S>¡hp NyZp¡dp„ `Z Dd¡fp¡ gphu S>du__p b„^pfZ ky^pfZp_y„ dp¡„Opd|gy„ L$pd k„cpm_pf R>¡.

`¡V$²p¡g_p c„X$pfp¡ Msd \hp_p R>¡. Ðepf¡ h¥L$[ë`L$ aéyAg sfuL$¡ ey_pCV$¡X$ A¡fgpBÞk¡ A¡L$ _hp bpep¡ aéyeg_u ip¡^ L$fu R>¡. S>¡dp„ rhdp_dp„ N„^ _ Aphsu lp¡e s¡hy„ Np¡bf cfhpdp„ Aph¡ R>¡. A_¡ s¡_p\u rhdp__y„ âpep¡rNL$ DÍe_ iê$ \C Ney„ R>¡. V$p¡e¡V$p¡ L$pf hpmpA¡ `Z Ap S> rv$ipdp„ Np¡bf\u NpX$u Qgphhp_p âep¡Np¡ iê$ L$fu v$u^p R>¡.

Ap`Z¡ Ðep„ S>„Ngp¡ ^|d fus¡ L$`pC füp R>¡ S>¡\u `ep®hfZ D`f dp¡V$u Apas sp¡mpC flu R>¡. s¡dp„ \p¡X$uL$¡e fpls Ecu L$fhp hpõs¡ õdip_dp„ gpL$X$p_u kp\p¡kp\ Np¡bfdp„\u b_ph¡g gpL$X$p_p¡ D`ep¡N iL$é b_phhp Np¡bfdp„\u gpL$X$p„ b_phhp_y„ diu_ s¥epf \C Ney„ R>¡. õdip_dp„ A¡L$ ìe[¼s dpV$¡ h`fpsp 250 rL$gp¡ gpL$X$pdp„ 100 rL$gp¡ Np¡bf\u b_¡gp„ gpL$X$p„ hp`fhp_u ìehõ\p Ecu L$fpe sp¡ L$¡hm R>pZ Ap`sy„ A¡L$ `Z Np¡h„i-Æh L$sgMp_¡ _ Åe A¡hy„ AsygL$ydpf ipl_y„ L$l¡hp_y„ R>¡.

Ly$v$fs_u L$¡X$uA¡ કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 8 કૃષિ ષિજ્ઞાન

(3) Np¡bf_u fpM `Z A¡V$gu S> D`ep¡Nu

R>¡ kyL$pA¡g Np¡bf-R>pZp_u fpM A¡ `Z

DÑd k¡ÞÖue Mpsf R>¡. Af¡, N„v$hpX$hpmu

S>ÁepA¡ fpM ccfphhp\u s¡ õ\m v$|fN„^

flus A_¡ S>„sydy¼s b_u Åe R>¡. dp¡gpsp¡dp„

dku-dp¡gp¡_p D`Öh hMs¡ M¡X$|sp¡ dp¡gps

D`f Aphu fpM_p¡ R>„V$L$ph L$fu R>p¡X$_¡

S>„syAp¡_p Ópkdp„\u dy[¼s A`phsp lp¡e R>¡.

A_¡ N©rlZuAp¡ hfkp¡\u hpkZ kapC dpV$¡

Ap_p¡ D`ep¡N L$fu flu R>¡. S>¡ Mf¡Mf Å¡CA¡

sp¡ lp\_u QpdX$u_¡ iyóL$-ê$Mu b_ph_pf

X$uV$S>®ÞV$ `phX$f_u kfMpdZuA¡ Apfp¡Áe

dpV$¡ kl¡S> `Z ârsL$|m b_su _\u.

Np¡bf_p OZpb^p AÞe D`ep¡Np¡

(1)sd¡ dp_ip¡ ? õhÃR>sp gphhpdp„ Np¡bf

kpby_¡A¡ `pR>m fpMu v$¡ R>¡. M¡sudp„ r`es

dpV$¡_y„ A¡[ÞS>_ Äepf¡ Mp¡V$hpe Ðepf¡ s¡_¡

fu`¡f L$f_pfp_p lp\ L$pmp Ap¡Cg\u A¡hp

Mfpb fus¡ bNX$u Åe R>¡ L$¡ kpby ApMp¡

M|V$hpX$¡ sp¡e¡ L$pmp dV$sp _\u. sp¡ ? bk,

lh¡ spÅ Np¡bf_p¡ gp¡„v$p¡ gC lp\dp„ M|b

dkmp¡ ! Np¡bfdp„ fl¡gu s¡Åbu Akf\u

Å¡sÅ¡spdp„ lp\ hpkZ S>¡d DV$L$pC S>i¡.

Ap e¡ R>¡ _¡ Np¡bf_p¡ QdÐL$pf !

(2)g|Zu `p„S>fp`p¡mdp„ Ou, d^, v$|^, Np¡d|Ó A_¡ Np¡bfdp„\u b_ph¡g

`„QNìedp„\u A_¡L$ âL$pf_u Ap¥j^uAp¡

b_phsp îu hk_ÆcpB S>Zph¡ R>¡ L$¡

dÃR>fp¡_¡ cNphhp lh¡ Np¡bf_u _p_u

\¡`guAp¡ dpL$£V$dp„ ^|d h¡QpC flu R>¡. s¡_p

`f L$`|f d|L$u_¡ ^|` L$fhp\u A¡L$ `Z dÃR>f

Ofdp„ fl¡sy„ _\u.

(3)dp¡V$pcpN_u _k®fuAp¡dp„ dp¡V$p fp¡`p

DR>¡fhp dpV$¡ àgp[õV$L$_p L$y„X$p_p¡ D`ep¡N \C

füp¡ R>¡. `Z lh¡ Np¡bfdp„\u A¡L$ L$gpL$dp„

100 S>¡V$gp„ L$y„X$p b_phhp_u ndsp

^fphsy„ lp\b_phV$_y„ diu_ dpÓ 15000

ê$r`epdp„ s¥epf \C Ney„ R>¡. A_¡ `|fÅ¡idp„

s¡_y„ L$pd Qpgy \C Ney„ R>¡.

(4)ApS>¡ `Z NpdX$pAp¡dp„ t`Yp¡f_p

(dpV$u_p) dL$p_p¡dp„ Np¡bf_y„ g]`Z àgpõV$f

sfuL$¡ Of_u v$uhpgp¡ A_¡ cp¡„esrme¡

Qp¡¿MpC-dS>b|spC D`fp„s S>„syflussp Åmhhp_y„ L$pd L$f¡ R>¡. Af¡, buÅ L$p¡B\u _ \C iL$¡ s¡hy„ A¡V$rdL$ v$|jZp¡ kpd¡ k„fnZ `|{„ `pX$hp_y„ Ad|gy„ L$pd `Z Ap Np¡bf_y„ g]`Z L$fu Ap`¡ R>¡. A¡_p¡e¡ QdÐL$pf Ap¡R>p¡ NZpe ?

(5) Npe_p Np¡bf_p¡ A¡L$ kph _hu_sd

D`ep¡N A¡V$g¡ " Mpv$u âpL©rsL L$gf'

Ap`Zp„ v$¡idp„ kpdpÞe [õ\rs_p dpZkp¡_¡

ìepS>bu L$uds¡ DÑd v$fˆp_p¡ L$gf dmu

fl¡ A¡ DØ¡i\u cpfs kfL$pf k„Qprgs

Mpv$uN°pdp¡Ûp¡N Apep¡N¡ Npe_p Np¡bf_¡

L$¡ÞÖdp„ fpMu "Mpv$u âpL©rsL L$gf' rhL$kus

L$f¡g R>¡. Apd NZuA¡ sp¡ Mpv$u âpL©rsL$ L$gf

A¡ dL$p__u A„v$f-blpf_u v$uhpgp¡ A_¡

cp¡esrme¡ Npe_p Np¡bf\u g]`Z L$fhp_u

S>|_u cpfsue `f„`fp\u â¡rfs A¡L$ _hu

`ep®hfZ `|fL$ `l¡g S> NZpe.

Ap`Z¡ Ðep„ kp¥fpô²dp fpS>L$p¡V$ rS>‰p_p rihfpS>NY Npd (sp-Np¡„X$g)_p M¡X$|s cpC îurL$ip¡fcpB hp¡fp (dp¡-98243 30327) _p S>Zpìep âdpZ¡ Ap L$gf_u rhi¡jsp NZuA¡ sp¡ Apdp„ d|¿e OV$L$ v$¡iu Npe_y„ Np¡bf S> R>¡. Ap Np¡bf_¡ h¥opr_L$ fus¡ âp¡k¡k L$fu_¡ rX$kV$¡ç`f A_¡ Bdgk_ s¥epf L$f¡g R>¡. hmu Bdgk_ `¡BÞV$ d¡V$

rar_i kp\¡ ka¡v$ f„N_p b¡Tdp„ D`gå^ lp¡B, Apdp„ Ap`Zu `k„v$Nu âdpZ¡_p¡ f„N rdrîs L$fu iL$pe R>¡. A_¡ v$uhpg `f gNpìep `R>u 4-6 L$gpL$dp„ S> kyL$pC Åe R>¡. hmu `pZu\u ^p¡hpgpeL$ A¡V$g¡ L$¡ hp¸i¡bg A_¡ `pR>p¡ `pZu Ahfp¡^L$hp¡V$f`´a A_¡ M|b S> V$L$pD s\p v$uhpg dpV$¡ fnZpÐdL$ L$hQ s¥epf L$f_pf R>¡. Ap L$gf_u `pf hNf_u ApNhu rhi¡jspAp¡_u h^y hps L$fsp îu rL$ip¡fcpB_y„ L$l¡hp_y„ R>¡ L$¡ "Mpv$uâpL©rsL L$gf A¡ L$p¡C`Z Ås_u N„^\u d|¼s R>¡. rhjpÏ A_¡ ayNfp¡^L$ lp¡hp D`fp„s T¡fd|¼s A_¡ cpf¡ ^psy flus s\p Nfdu fp¡^L$ lp¡B kfhpm¡ `ep®hfZ `|fL$-BL$p¡ä¡ÞX$gu A_¡ L$udsdp„ `Z ìepS>bu R>¡ ! Aphp¡ L$gf kp¥fpô²dp„ kp¥\u â\d "r_fpgu `¡CV$¹k' Üpfp "Mpv$u âpL©rsL L$gf' A¡ _pd¡ DÐ`pv$_ L$fu, 1-4-10 A_¡ 20 A¡d Qpf âL$pf_p `¡L$]N L$fu Ad¡ h¡QpZdp d|L$¡g R>¡.' hpl ! Aphp¡ kõsp¡, kpfp¡ A_¡ âpL©rsL L$gf Ap`Zp„ dL$p__p f„Nfp¡Np_ dpV$¡ hp`fhp¡ A¡ b^u fus¡ DÑd sp¡ NZpe S>, D`fp„s A¡ blp_¡ cpfsue Np¡h„i_u k¡hp L$ep¯_y„ `|Îe âpá \pe s¡ h^pfpdp„ ! rhQpfÅ¡

Ly$v$fs_u L$¡X$uA¡ કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 9 કૃષિ ષિજ્ઞાન

L$©rj eyr_hk}$V$u_p Üpf¡\u

ATp¡gp A¡L$ blyD`ep¡Nu `iyAplpfh-S>¥rhL$ Mpsf

X$p¸. X$u. bu. cp¡C X$p¸. A¡Q Apf. idp®

îu A¡_. A¡d. W$¡kuep `iy k„ip¡^_

L$¡ÞÖ, _hkpfu L$©rj eyr_hrk®V$u, _hkpfu - 396 450 ap¡_ : (dp¡.)

9925253536

ATp¡gp kpdpÞe fus¡ b„r^epf

`pZudp„ DNsu A¡L$ S>gue h_

õ`rs R>¡. Æhrhop__u cpjpdp„

s¡_y„ _pd Azolla pinnata R>¡.

Ap rkhpe ATp¡gp_u OZu b^u

âÅrsAp¡ Å¡hp dm¡ R>¡. s¡_p `p_

dp„ åëe| N°u_ ApëNu lp¡hp\u s¡dp„

_pCV$²p¡S>_ k„ep¡Æs \pe R>¡. âp\rdL$

fus¡ ATp¡gp A¡ `pZu `f sfhphpmp¡

A¡L$ R>p¡X$ R>¡. s¡_p¡ D`ep¡N S>¥rhL$ Mpsf

b_phhp s\p `iyAp¡_p Aplpfdp„

L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. spÅ ATp¡gpdp„ 0.2

\u 0.3% A_¡ k|L$p ATp¡gpdp„ 4 \u

5% _pCV$²p¡S>_ sÐh fl¡g lp¡hp\u

s¡_p¡ rhrh^ M¡su `pL$p¡dp„ S>¥rhL$

Mpsf sfuL$¡ `Z D`ep¡N \pe R>¡.

s¡dp„ âp¡V$u__y„ âdpZ rhi¡j lp¡hp\u

s¡ `iy Aplpfdp„ `Z h`fpe R>¡. Ap

h_õ`rs_p¡ D`ep¡N bpep¡N¡k

b_phhp `Z \pe R>¡.

ATp¡gp_u D`ep¡Nusp :

h^y kpfp v$|^ DÐ`pv$_ dpV$¡ S>ê$fu R>¡

L$¡ Ap¡R>p MQ£ v$|^ DÐ`pv$_ L$fhpdp„

Aph¡. ATp¡gp Qpfp_p ê$`dp„ kfm, kõsy„ s¡dS> gpcv$peu R>¡. Ap`Zp Ðep„

Qpfp_p DÐ`pv$_ dpV$¡ dpÓ 5.25%

S> S>du_ D`gå^ R>¡. ATp¡gp_y„

DÐ`pv$_ M|b S> kfm R>¡. dpÓ ApV$gy„

S> _l] `Z M¡X$|sp¡ ATp¡gp_y„ DÐ`pv$_

kfmsp\u L$fu iL$¡ R>¡. s¡_p dpV$¡ kpfu

Ås_y„ iyÙ ATp¡gp_y„ rbepfZ hp`fhy„

Å¡CA¡ s\p kde¡ kde¡ L$p`Zu `Z

L$fhu Å¡CA¡ S>¡\u A¡dp„ h^y DÐ`pv$_

âpá \pe R>¡. cpfsdp„ Å¡hp dmsu

ATp¡gp_u Ås_u g„bpC 2-3 k¡.du.

s\p `lp¡mpC 1-2 k¡.du. lp¡e R>¡.

h^y Qpfp_y„ DÐ`pv$_ d¡mhhp dpV$¡

s¡_u L$p`Zu 1 k¡.du._p dp`\u

L$fhu. `iyAp¡_¡ Qpfp¡ Ap`sp„ `l¡gp„

ATp¡gp_¡ kpfu fus¡ Qp¡¿Mp `pZu\u

^p¡hp Å¡CA¡.

D_pmy dN_u _hu Apipõ`v$ Ås: NyS>fps dN-6 A_¡ dN-7

X$p¸. L$¡. A¡. ipl, îu Apf. A¡. NyS>®f, X$p¸. kyrds kpmy„M¡ L$©rj rhop_ L$¡ÞÖ, _hkpfu L$©rj eyr_hrk®V$u, _hkpfu - 396450 ap¡_

: (dp¡.) 94292 51809

Mprkes: d¡lp (D_pmp A_¡ Qp¡dpkp dpV$¡ A_yL$|m, tiN A¡L$ kp\¡ `pL$¡, A¡L$ L$fsp„ h^y apg

Ny. ApZ„v$ dN-5 : D_pmp A_¡ Qp¡dpkp dpV$¡ A_yL$|m, tiN A¡L$ kp\¡ `pL$¡, `ump `Qf„Nuep fp¡N kpd¡ ârsL$pfL$

dN-6 : D_pmp A_¡ Qp¡dpkp dpV$¡ A_yL$|m, tiN A¡L$ kp\¡ `pL$¡, `ump `Qf„Nuep fp¡N kpd¡ ârsL$pfL$

Ny. dN-7 : Qp¡dpkp A_¡ D_pmp dpV$¡ A_yL$|m, `ump `Qf„Nuep kpd¡ ârsL$pfL$sp

Ap„sfM¡X$_y„ dlÒh s\p s¡_p dpV$¡ h`fpsp S>yv$p S>v$p kp^_p¡

CS>. Apf. A¡k. Np¡^pZu, X$p¸. L$¡. A¡g. X$pcu s\p X$p¸. Apf. ku. kpmy„M¡ apd® diu_fu A_¡ `phf CS>_¡fu rhcpN, L$©rj CS>_¡fu A_¡ V$¡¼_p¡gp¸Æ L$p¸g¡S>, ApZ„v$ L$©rj eyr_hrk®V$u, Np¡^fp. dp¡. : 94283 78963, _]v$Z A¡V$g¡ iy„ ? : M¡sfdp„ hph¡sf L$fhpdp„ Aph¡g `pL$ rkhpe S>¡ `Z h^pfp_y„ Opk \pe s¡ b^y S> _]v$Z L$l¡hpe. sv$¹D`fp„s, hph¡sf L$f¡g `pL$p¡ rkhpe_p h^pfp_p L$p¡C`Z `pL$, Opk L$¡ L$Qfp_¡ _]v$Z L$l¡ R>¡. Apd, L$`pk_p `pL$dp„ Å¡ syh¡f_p hZÅ¡Csp R>p¡X$ EÁep lp¡e sp¡ syh¡f_p R>p¡X$ `Z _]v$Z L$l¡hpe. _]v$Z `pL$dp„ _yL$kp_ L$¡hu fus¡ L$f¡ R>¡ ?

1. DÐ`pv$_ OV$pX$u_¡, 2. `pL$_u NyZhÑp bNpX$u_¡ hph¡sf L$fhpdp„ Aph¡gp¡ `pL$ S>du_dp„\u `p¡jL$ sÒhp¡ A_¡ `pZu s\p hpsphfZdp„\u L$pb®_ X$pep¡¼kpCX$

A_¡ k|e®âL$pi d¡mh¡ R>¡ A_¡ Ap Qpf¡e OV$L$p¡ c¡Np \C âL$pi-k„íg¡jZ_u r¾$ep Üpfp R>p¡X$_¡ S>ê$fu Mp¡fpL$ b_phhp_y„ L$pd L$f¡ R>¡. S>¡\u R>p¡X$ h©rÙ A_¡ rhL$pk\u KQy„ DÐ`pv$_ Ap`¡ R>¡. `f„sy Å¡ `pL$dp„ _]v$Z lp¡e sp¡

D`f dyS>b_p Qpf¡e OV$L$p¡ `pL$ kpd¡ lfuapC L$f¡ R>¡ A_¡ `pL$_p cpN_p Mp¡fpL$/`pZu `p¡s¡ N°lZ L$fu_¡ dy¿e `pL$_¡ s¡_p\u h„rQs fpM¡ R>¡.

_]v$Z Nd¡ s¡ hpsphfZdp„ V$L$u flu_¡ `p¡sp_p¡ Æh_L$pm `|fp¡ L$f¡ R>¡. S>¡\u s¡ fp¡N A_¡ Æhps dpV$¡ A_yL$|m hpsphfZ `|{„ `pX$u_¡ h^y D`Öh \hp_y„ L$pfZ `Z b_¡ R>¡. Apd, fp¡N-Æhps_u h©rÙ_¡ DÑ¡S>_ Ap`u_¡ `Z `pL$_¡ _yL$kp_ L$f¡ R>¡. _]v$Z\u `pL$_y„ DÐ`pv$_ OV$hp_u kp\¡ kp\¡ `pL$_u NyZhÑp `Z OV$pX$¡ R>¡. _]v$Z\u L$`pkdp„ Æt_N_p V$L$p, i¡fX$udp„ kpL$f_p V$L$p, dNãmu S>¡hp s¥gu `pL$p¡dp„ s¡g_p V$L$p, L$W$p¡m A_¡ ^pÞe `pL$p¡dp„ âp¡V$u__p V$L$pdp„ OV$pX$p¡ _p¡„^pe¡g R>¡.

riepmp¡ `pL$p¡dp„ fpkperZL$ Mpsfp¡_p¡ L$pe®nd D`ep¡N

âp¡. A¡Q. `u. `p¡rL$ep, îu X$u. hu. luf`fp A_¡ îu X$u. hu. `pfMuep âpÝep`L$, L$©rj fkpeZip÷ rhcpN, S>|_pNY L$©rj eyr_hrk®V$u, S>|_pNY dp¡. : 94284 40616

`pL$ DÐ`pv$_ dpV$¡ M¡X$, Mpsf A_¡ `pZu Ars dlÐh_p `pep_p `rfbmp¡ R>¡. S>¡ `¥L$u Mpsf ArN°d khpg ^fph¡

R>¡. L$pfZ L$¡ DÐ`pv$_dp„ s¡_p¡ 41 V$L$p S>¡V$gp¡ blyd|ëe apmp¡ R>¡.

L$p¡C`Z `pL$_u h©rÙ A_¡ DÐ`pv$_ dpV$¡ 16 `p¡jL$ sÒhp¡_u AphíeL$sp R>¡. S>¡ `¥L$u _pCV$²p¡S>_, ap¡õafk A_¡ `p¡V$pi_u M|b S> h^y S>Õ\pdp„ S>ê$rfeps fl¡ R>¡. ap¡õafk A_¡ `p¡V$piey¼s Mpsfp¡ hphZu hMs¡ `pep_p Mpsfp¡ sfuL$¡ Ap`hpdp„ Aph¡ R>¡, Äepf¡ _pCV$²p¡S>_ sÒh_u `pL$_p Æh_L$pm v$fçep_ kss S>ê$rfeps lp¡hp\u s¡dS> _pCV$²p¡S>_ sÒh S>du_dp„ M|b S> Nrsiug lp¡hp\u A¡L$ukp\¡ sdpd S>Õ\p¡ Ap`hpdp„ Aph¡ sp¡ s¡_p¡ ìee \pe R>¡. s¡\u _pCV$²p¡S>_ey¼s Mpsfp¡ `pep_p Mpsf D`fp„s `pL$_u h©rÙ_p sb½$p A_ykpf `|rs® Mpsf sfuL$¡ lápdp„ Ap`hpdp„ Aph¡ R>¡.

Ap\u riepmp_p dy¿e `pL$p¡ OJ, gkZ, X$y„Nmu, QZp, fpeX$p¡, Æ{„, hfuepmu hN¡f¡ `pL$p¡_y„ dlÑd DÐ`pv$_ d¡mhhp dpV$¡ cgpdZ dyS>b S> Mpsf hp`fhpdp„ Aph¡ sp¡ dlÑd DÐ`pv$_ A_¡ Ar^L$sd _ap¡ d¡mhu iL$pe

A_¡ kp\¡ kp\¡ S>du__u DÐ`pv$L$sp `Z Åmhu iL$pe.

કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 10 કૃષિ ષિજ્ઞાન

>DÑd M¡su

îu _ug¡j L$pdfuep dv$v$_ui M¡su r_epdL$ (rh.k„.) k„ey¼s M¡su r_epdL$ (rhõsfZ)_u L$Q¡fu, S>|_u L$g¡¼V$f L$Q¡fu L$ç`pDÞX$, fpS>L$p¡V$

îu Aß/ky`f a|X$/ÅX$y„ A_pS>

ÅX$p ^pÞep¡dp„ hph¡sf h^pfhp dpV$¡ hj® 2018_¡

cpfs kfL$pf Üpfp National Year of Millets

sfuL$¡ DS>ìey„ lsy„. ey_pBV$¡X$ _¡iÞk_u S>_fg

A¡k¡çbgu cpfsdp„ âeÐ_p¡\u Qpgy hj® 2023 _¡

international year of millets sfuL$¡ DS>hu

füy„ R>¡. UN_u S>_fg A¡k¡çbgudp„ Ap bpbs_¡

70 \u `Z h^y v$¡ip¡A¡ V$¡L$p¡ Ap`u, ÅX$p ^pÞep¡

hp`fhp\u Apfp¡Áe_¡ \sp apev$pAp¡ hZ®hu s¡_p

DÐ`pv$_ A_¡ h`fpi h^¡ s¡hp âeÐ_p¡ lp\ ^pep®

R>¡. ldZp„ S> ârkÙ \e¡g L$¡ÞÖuebS>¡V$ dp„ _pZpd„Óu

îu r_d®m kuspfpd_¡ Ap ÅX$p ^Þe_¡ îu Aß _pd

Ap`u_¡ rhðdp„ s¡_¡ âp¡Ðkpl_ Ap`hp_u Ål¡fps

L$fu R>¡. s¡ `l¡gp Ap`Zp dp__ue hX$p â^p_ îuA¡

`Z d_L$u bps L$pe®¾$ddp„ ÅX$p A_pS>_p¡ D‰¡M

L$ep£ lsp¡.. rhð_u kp\¡ L$¡ÞÖ kfL$pf `Z kss

ÅX$p A_pS>_¡ âp¡Ðkpl_ Ap`hp_u hps L$fu flu

R>¡. L$ÃR>_p ^p¡fX$p¡ Mps¡ Aph¡g ka¡v$fZdp„ G20 r_rds¡_u b¡W$L$dp„ `Z fpÄe_p M¡suhpX$u Mpsp

Üpfp b_ph¡g rdg¡V$ f„Np¡guA¡ `Z ApL$j®Z S>dpìey„

R>¡. `f„sy Ap ÅX$p ^pÞep¡ R>¡ iy„ ? ÅX$p A_pS>dp„

ApW$ âL$pf_p `pL$p¡_p¡ kdph¡i \pe R>¡ s¡dp„ S>yhpf, bpS>fu, fpNu, kphp¡, L$„N_u, Qu_p, L$p¡v$fu, L$yV$L$u

A_¡ L$Ëy _p¡ kdph¡i \pe R>¡.

cpfs rhðdp„ ÅX$p A_pS>_p DÐ`pv$_dp„ Myb

ApNm R>¡. h¥rðL$ DÐ`pv$_dp„ s¡_u cpNuv$pfu 41

V$L$p R>¡. FAO_p S>Zpìep dyS>b hj® 2020dp„ rhðdp„ ÅX$p A_pS>_y„ 3 L$fp¡X$ d¡rV$²L$ V$_\u h^y

DÐ`pv$_ \ey„ lsy„ s¡ `¥L$u 41 V$L$p DÐ`pv$_dp„ 27

V$L$p_p¡ h^pfp¡ _p¡„^pep¡ R>¡. fpS>õ\p_, dlpfpô², L$Zp®V$L$, NyS>fps A_¡ dÝeâv$¡i A¡d `p„Q fpÄep¡_p¡ apmp¡ DÐ`pv$_dp„ h^y R>¡.

M¡su કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 11 કૃષિ ષિજ્ઞાન
DÑd

r_L$pkdp„ ÅX$p A_pS>_u a¼s A¡L$ V$L$p

cpNuv$pfu R>¡. A¡L$ A„v$pS> dyS>b hj®

2025 ky^udp„ ÅX$p Ap_pS>_y„ bÅf

9 AbS> X$p¡gf\u h^u _¡ 12 AbS>

X$p¡gf \hp_u k„cph_p R>¡. Ap`Zp

v$¡idp„\u kpDv$u Apfb, _¡`pm, ey.A¡.C., Ap¡dp_, BrS>á, V$éyr_riep, ed_, rb°V$_ A_¡ Ad¡rfL$pdp„ bfR>V$

A_pS>_u r_L$pk \pe R>¡. BÞX$p¡_¡riep, b¡ëÆed, Å`p_, S>d®_u, d¡[¼kL$p¡, BV$pgu, Ad¡rfL$p, rb°V$_, b°pTug A_¡ _¡^fg¡ÞX$ ÅX$p A_pS>_u r_L$pi L$fsp

dy¿e v$¡ip¡ R>¡. ÅX$p ^pÞe_u h¥rðL$ r_L$pk

hj® 2019dp„ 38 L$fp¡X$ X$p¡gf lsu S>¡ hj®

2020dp„ h^u_¡ 40.27 L$fp¡X$ X$p¡gf \B lsu.

Apfp¡Áe_u Ö[ôA¡ Ap ^pÞep¡_¡ `p¡jZ_u

Ö[ôA¡ "`phf lpDk' L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡. S>¡ ùv$e k„b„^u budpfuAp¡dp„ Myb AkfL$pfL$ R>¡. s¡dp„ fl¡gy„ d¡‚¡ried sÐh_y„ kd©rÙ`Ï„ ågX$ â¡kf A_¡ lpV$® A¡V$¡L$ S>¡hu budpfudp„ OÏ„ L$pfNs R>¡. S>|_u `¡YuAp¡d ÅX$y ^pÞe

`p¡jZ_y„ Arcß A„N lsy„. `f„sy a¡i__u

gpgbpCdp„ ^ud¡ ^ud¡ Aphp A_pÅ¡_p¡

h`fpi OV$sp¡ Nep¡. ÞeyrV$²i_g S>_fg

dyS>b cpfsdp„ ÓZ hj® ky^u_p bpmL$ Å¡

rv$hkdp„ 10 N°pd bpS>fp_p gp¡V$_y„ k¡h_

L$f¡ sp¡ s¡d_¡ Ape_® (gp¡l sÐh)_p¡ `|fsp¡

S>Õ\p¡ dmu fl¡. Åd_Nf Mps¡_p bpS>fp

k„ip¡^_ L$¡ÞÖ Üpfp bpS>fp_u ap¡rfapBX$

h¡fpCV$uAp¡ `Z blpf `X$pe¡g R>¡. S>¡ A¡L$

âL$pf¡ cpfs_u drlgpAp¡dp„ Å¡hp dmsu

gp¡lu_u L$du_u kdõep_p¡ DL$¡g R>¡. dpÓ

cpfsdp„ S> _rl, rhðcf_p bpmL$p¡

DÑd M¡su કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 12 કૃષિ ષિજ્ઞાન

A_¡ drlgpAp¡dp„ gp¡lsÐh A_¡ M_uS>

sÐh_u DZ` Å¡hp dm¡ R>¡. ÞeyV$²uiÞk_y„

dp_uA¡ sp¡ OJ A_¡ Qp¡Mp_u kp\¡ bpS>fpdp„

gp¡lsÐh A_¡ T]L$ h^y lp¡e R>¡.

cpfsdp„ `l¡gp A_pÅ¡_¡ Steple Food

L$l¡hpsp lsp, S>¡ dp¸V$¡ cpN¡ Nfub A_¡

`f„`fpNs rhõspfp¡dp„ h^y h`fpsp lsp.

`f„sy lh¡ S>mhpey„ `rfhs®__¡ L$pfZ¡

Ap A_pÅ¡_u M¡su_p¡ rhõspf h¥rhÝe

`|Z® âL$pf¡ ìepàep¡ R>¡. JQp sp`dp_,

Mfpb S>mhpmy„ A_¡ Ap¡R>p hfkpv$ hpmp

rhõspfdp„ AÞe `pL$_u kp`¡n¡ Ap `pL$

kpfu fus¡ gB iL$pe R>¡. hmu Ap `pL$p¡dp„

Aphsp fp¡N-Æhps_¡ L$pfZ¡ Ap¡R>u

S>„sy_piL$p¡ A_¡ fpkperZL$ Mpsfp¡_u

S>ê$f fl¡ R>¡. S>¡ L$pb®_ a|X$ râÞV$_u h¥rðL$

kdõep_¡ OV$pX$hpdp„ dv$v$ L$f¡ R>¡.

Qpgykpg international Millet

Year _u DS>hZu_p cpN ê$`¡ 140 \u

h^y v$¡ip¡dp„ Aph¡gp cpfs_p v$|sphpkp¡dp„

âv$i®_, k¡rd_pf rhN¡f¡ Üpfp DÐkhp¡

L$fhp_y„ `Z Apep¡S>_ R>¡. bpS>fp¡ G20 b¡W$L$_p¡ `Z cpN b_u füp¡ R>¡. rhð_p A_¡L$ v$¡i_p ârsr_r^Ap¡_¡ bpS>fpdp„\u b_¡gu hp_NuAp¡ QpM¡, M¡X$|sp¡ kp\¡ k„hpv$ L$f¡ A_¡ s¡d_p ârscphp¡ Ap`¡ s¡hy„ `Z Apep¡S>_ \hpdp„ R>¡. Ap`Zp dy¿ed„Óuîu cy`¡ÞÖcpC `V$¡g¡

s¡d_p b„Ng¡ `f„`fpNs _uX$p

^pÞep¡ `L$hsp A_¡ s¡dp„\u rhrh^

hp_Nu b_phsp M¡X$|sp¡_¡ Apd[ÞÓs

L$fu, kÞdpr_s `Z L$f¡gp.

`p„Q_ h^pfsp, gp¡ludp„ kyNf_y„ âdpZ r_e„rÓs L$fsp, ùv$e k„b„r^s budpfuAp¡dp„

D`ep¡Nu \sp, ifuf_¡ r_fp¡Nu b_phsp

A_¡ N°pçe L$npA¡ Ap[\®L$ r_c®fsp h^pfsp

Ap ^pÞep¡_¡ âp¡Ðkpl_ Ap`hp b^p S>

dp¡fQ¡ gX$sp kfL$pfu s„Ó_u kp\¡ Ap`Z¡

M¡X$|s `n¡ L$ép„ Dcp R>uA¡, s¡ Ap`Z¡ kp¥ A¡

_½$u L$fhp_y„ R>¡. buS>y„ L$C \pe L$¡ _rl `f„sy

A¡V$gp¡

k„L$ë` sp¡

Qp¡½$k gCA¡ L$¡ Ap hj£ Of `|fsu bpS>fu

hphuA¡ A_¡ v$ffp¡S>_p Mp¡fpL$dp„ bpS>fp-

S>yhpf L$¡ bu_u ÅX$p ^pÞep¡_¡ kdphuiy„ sp¡ Ap`Z¡ Mfp A\®dp„ Ap h¥rðL$ DS>hZu_p¡ cpN b_u fl¡iy„.

DÑd M¡su કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 13 કૃષિ ષિજ્ઞાન

Aphp¡ ÅZuA¡ iy„ R>¡ rdr_dd k`p¡V$® âpBk A_¡

iy„ R>¡ rdr_dd k`p¡V$® âpBk_p¡ A\® A_¡ ìep¿ep

gOyÑd V$¡L$p_p cph A¡ kfL$pf Üpfp M¡X$|sp¡_¡

Ap`hpdp„ Aphsp L$p¡C`Z `pL$_u gOyÑd tL$ds

R>¡. Ap cph\u Ap¡R>p cph¡ kfL$pf Üpfp `pL$ Mfuv$u

iL$pe _l]. Ap `pL$_u Mfuv$u kfL$pf Üpfp gOysd

cph¡ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp lpg 23

`pL$ `f gOyÑd V$¡L$p_p cph Q|L$hhpdp„ Aph¡ R>¡.

s¡dp„ 7 A_pS> (X$p„Nf, OJ, dL$pC, bpS>fu, S>yhpf

fpNu A_¡ S>h), 5 L$W$p¡m (QZp, Aflf, AX$v$, dN A_¡ dk|f_u v$pm), 7 s¡gurbep„ (f¡`kuX$fpC, dNamu, kp¡epbu_, k|e®dyMu, sg, kãgphf

_pBNfkuX$) A_¡ 4 ìep`pfu `pL$p¡ (L$`pk, i¡fX$u, Mp¡`fp A_¡ L$pQp iZ)_p¡ kdph¡i \pe R>¡. rL$kp_

kÞdp_ r_r^_u epv$udp„ sdp{„ _pd QL$pkp¡

gOyÑd V$¡L$p_p cph (MSP)_u NZsfu cph L$¡hu

fus¡ \pe R>¡?

cph

õhprd_p\_ krdrsA¡ DÐ`pv$_ MQ® _½$u L$fhp dpV$¡ ÓZ Qg k|Qìep lsp. Ap ÓZ Qgp¡ Ap âdpZ¡ R>¡:

A2: Mpsf, bmsZ, diu_fu, tkQpC hN¡f¡ dpV$¡ gp¡_ A_¡ cpX$p`Ë¡ S>du_ _p¡ MQ® S>¡hp M¡X$|sp¡ Üpfp L$fhpdp„ Aphsp¡ rMõkp blpf_p¡ MQ® R>¡

A2 FL: `pL$_u gZZu dpV$¡ Ah¡s_ îd_y„ A„v$prS>s d|ëe R>¡, S>¡d L$¡ `rfhpf_p kæep¡_y„ ep¡Nv$p_ hN¡f¡.

C2: s¡ L$p¡[çâl¡[Þkh L$p¡õV$ R>¡ S>¡ DÐ`pv$__p¡ hpõsrhL$ MQ® R>¡. s¡dp„ A2 A¡aA¡g v$f D`fp„s

M¡X$|sp¡_u dprgL$u_u S>du_ A_¡ diu_fu `f cpX$p

A_¡ ìepS>_u ApNplu_¡ Ýep_dp„ g¡hpdp„ Aphu R>¡

A¡dA¡k`u_u NZsfu L$fhp dpV$¡ krdrs Üpfp

cgpdZ L$fhpdp„ Aph¡gu Apv$i® ap¡çe®ygp _uQ¡

dyS>b R>¡:

A¡dA¡k`u = A2 C2 _p 50%

d¡f¡ v$¡i L$u ^fsu
- bLy$g Å¡ju. d¡f¡ v$¡i L$u ^fsu iy„ R>¡ rdr_dd k`p¡V$®
કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 14 કૃષિ ષિજ્ઞાન
bLy$g Å¡ju. bakul.joshi@yahoo.co.in gOyÑd V$¡L$p_p
âpBk

A_¡ h^¡gu A¡dA¡k`u_u NZsfu L$fhp dpV$¡_u 1.5 NZu ap¡çe®ygp R>¡

1.5 NZp¡ A¡dA¡k`u ap¡çe®ygp = A2 A¡aA¡g_u tL$ds L$fsp 1.5 NZp¡...

h^¡gu gOyÑd V$¡L$p_p cph (A¡dA¡k`u) _u NZsfu L$fhp dpV$¡

1.5 NZu ap¡çe®ygp iy„ R>¡?

L$¡ÞÖue bS>¡V$ 2018-19dp„ A¡dA¡k`u_¡ DÐ`pv$_ MQ® L$fsp„ 1.5 NZu h^pfhp_u hps L$l¡hpdp„ Aphu lsu. Å¡ L$¡ bS>¡V$ cpjZdp„

1.5 NZp A¡dA¡k`u ap¡çe®ygp_u NZsfu L$fhp_u ap¡çe®ygp_p¡ D‰¡M

L$fhpdp„ Apìep¡ _\u.

Å¡ L$¡, kuA¡ku`u_u Mfua `pL$ dpV$¡ cph _urs: dpL$£rV$„N kuT_

2018-19' dp„ A¡dA¡k`u_u NZsfu L$fhp dpV$¡ Ap`hpdp„

Aph¡gu 1.5 NZu ap¡çe®ygpdp„ S>Zphpey„ R>¡.

1.5 NZu A¡dA¡k`u ap¡çe®ygp = A2 + A¡aA¡g_u tL$ds L$fsp 1.5

NZu

Å¡ L$¡, M¡X$|sp¡_u dp„N R>¡ L$¡ 1.5-NZu A¡dA¡k`u ap¡çe®ygp C2 MQ® `f gpNy \hu Å¡CA¡. Ap_¡ Ýep_dp„ fpMu_¡, kfL$pf¡ dpQ® 2020dp„ S>Zpìey„ lsy„ L$¡ A¡dA¡k`u _½$u L$fhp dpV$¡ DÐ`pv$_ MQ® A¡ dy¿e `rfbmp¡dp„_y„ A¡L$ R>¡ A_¡ kuA¡ku`u sdpd MQ®_¡ ìep`L$ fus¡ Ýep_ dp„ g¡ R>¡.

kuA¡ku`u A¡dA¡k`u _½$u L$fhp dpV$¡ C2 A_¡ A2 + FL A¡d b„_¡_¡ Ýep_dp„ g¡ R>¡. kuA¡ku`u hmsf dpV$¡ A2 A¡aA¡g ap¡çe®ygp A_¡ C2 ap¡çe®ygp_¡ b¡ÞQdpL$® k„v$c® MQ® sfuL$¡ NZ¡ R>¡, S>¡\u A¡dA¡k`u

DÐ`pv$_ MQ®_¡ Aphfu g¡ R>¡ s¡_u Mpsfu L$fu iL$pe.

gOyÑd V$¡L$p_p cphdp„ h^pfp¡

sd¡ b^p ÅZp¡ R>p¡ s¡d kfL$pf Üpfp kp¥\u Ap¡R>p cph¡ M¡X$|sp¡ `pk¡\u

`pL$_u Mfuv$u L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. S>¡\u L$p¡C M¡X$|s_p `pL$_¡ _yL$kp_ _ \pe. kfL$pf Üpfp v$f¡L$ `pL$ dpV$¡ A¡L$ tL$ds _½$u L$fhpdp„ Aphu R>¡.

S>¡_u _uQ¡ `pL$_u Mfuv$u \su _\u S>¡\u M¡X$|sp¡_¡ h^y AphL$ dmu

iL$¡. `pL$_p L$pev$¡kf L$fZ_¡ âp¡Ðkpl_ Ap`hp_p l¡sy\u Ap Apv$¡i

g¡hpdp„ Apìep¡ R>¡. M¡X$|sp¡_¡ v$pm, QZp, S>h A_¡ L$ykyd a|gp¡_p

DÐ`pv$_ MQ® L$fsp h^pf¡ cph dmi¡. Ap D`fp„s s¡gurbep„, L$W$p¡m

A_¡ bfR>V$ A_pS>_u sfa¡Zdp„ gOyÑd V$¡L$p_p cph _½$u L$fhpdp„

Apìep R>¡.

gOyÑd V$¡L$p_p cph l¡W$m `pL$

A_pS>: X$p„Nf; OJ; bpS>fp; fpNu; S>h; dL$pC; S>yhpf

L$W$p¡m: QZp; syh¡f; AX$v$; dN; dk|f

s¡gurbep„: dNamu; fpeX$p¡; kp¡epbu_; k|e®dyMu; sg; L$ykyd; _pCS>f buS>

fp¡L$X$ `pL$: L$`pk; i¡fX$u; _prme¡f; L$pQy„ S>yV$

gOyÑd V$¡L$p_p cph_p„ gpcp¡ A_¡ rhi¡jspAp¡

✅ gOyÑd V$¡L$p_p cph A¡ kfL$pf M¡X$|sp¡_¡ S>¡ `Z `pL$ Ap`¡ R>¡

s¡_p dpV$¡ gOysd cph R>¡.

✅ Ap cph\u Ap¡R>p cph¡ kfL$pf Üpfp `pL$ Mfuv$u iL$pe _l].

✅ kfL$pf Üpfp `pL$_u Mfuv$u Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p cph¡ L$fhpdp„ Aph¡

R>¡. L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp lpg 23 `pL$ `f gOyÑd V$¡L$p_p cph

Q|L$hhpdp„ Aph¡ R>¡.

✅ S>¡dp„ 7 A_pS>, 5 v$pm, 7 s¡gurbep„ A_¡ 4 ìep`pfu `pL$p¡_p¡ kdph¡i \pe R>¡.

✅ gOysd V$¡L$p_p cph M¡X$|sp¡ A_¡ D`cp¡¼spAp¡ dpV$¡ fplsv$f¡

tL$ds kyr_ròs L$f¡ R>¡.

✅ L$©rj MQ® A_¡ cph `„Q (kuA¡ku`u)_u cgpdZp¡_¡ Ap^pf¡

kfL$pf Üpfp v$f hj£ L$©rj `pL$p¡ S>¡hp L$¡ A_pS>, L$W$p¡m, s¡gurbep„ A_¡ hprZ[ÄeL$ `pL$p¡ dpV$¡ k„b„r^s fpÄe kfL$pfp¡

A_¡ L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp rhQpfZp L$ep® `R>u A¡dA¡kku_u Ål¡fps L$fhpdp„ Aph¡ R>¡.

✅ A¡dA¡k`u dpfas¡ M¡X$|sp¡ dpV$¡ DÐ`pv$_ MQ® `f Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p¡ 50 V$L$p _ap¡ kyr_ròs \pe R>¡.

✅ Ap rkhpe Å¡ M¡X$|sp¡_¡ `p¡sp_u D`S> h¡Qhp dpV$¡ A_yL$|m [õ\rs dm¡ A\hp A¡dA¡k`u\u kpfu tL$ds dm¡ sp¡ s¡Ap¡ rb_ kfL$pfu `np¡_¡ `p¡sp_p¡ `pL$ h¡Qhp dpV$¡ õhs„Ó R>¡.

✅ Ap ep¡S>_p 1966dp„ iê$ L$fhpdp„ Aphu lsu.

✅ kfL$pf Üpfp v$f hj£ 25 dp¡V$p L$©rj `pL$p¡ dpV$¡ A¡dA¡k`u_u Ål¡fps L$fhpdp„ Aph¡ R>¡.

✅ S>¡dp„ Mfua rkT_dp„ 14 A_¡ fhu rkT_dp„ 7 `pL$_p¡ kdph¡i \pe R>¡.

✅ hj® 2020-21dp„ 2.04 L$fp¡X$ M¡X$|sp¡_¡ Ap ep¡S>_p_p¡ gpc dþep¡ R>¡.

✅ M¡X$|sp¡_¡ s¡d_p `pL$_p ep¡Áe cph dm¡ s¡hp l¡sy\u Ap ep¡S>_p iê$ L$fhpdp„ Aphu lsu.

✅ Ap ep¡S>_p Üpfp v$¡icf_p M¡X$|sp¡ ki¼s A_¡ ApÐdr_c®f b_i¡ A_¡ s¡d_y„ Æh_^p¡fZ `Z ky^fi¡.

Sources: MSP for Crops: What is MSP & How is MSP calculated? - Know 1.5-times formula & List of crops under MSP 2020-21 (jagranjosh.com); न्यूनतम

(MSP) 2022-23: नई

(pmmodiyojana.in)

, Minimum Support Price

d¡f¡ v$¡i L$u ^fsu
समर्थन मल्य
सची
लॉगिन
કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 15 કૃષિ ષિજ્ઞાન

MQ® hNf_u Apmky dpZk_u M¡su! cpõL$f rlfpÆ kph¡ cpN-1

v$rnZ NyS>fps_p v$rfeprL$_pf¡ Aph¡gp V$¡L$fu Npd_p ìehkpe¡ M¡X$|s, spgud¡ rinL$ A_¡ L$d®\u Np„^u A¡hp îu cpõL$fcpC kpf¡ R>¡‰p„ `Qpk hj®\u s¡d_p ¼ë`h©n apd® D`f "kÆh M¡su_p âep¡N L$fu füp R>¡. v$yr_epcfdp„ dil|f \e¡gp Å`p_u M¡X$|s ayL$yAp¡L$p_¡ `Z Ap„bu Åe s¡hp M¡sâep¡Np¡ cpõL$fcpCA¡ õh-A_ych¡ L$ep®. v$yr_epcfdp„\u k¢L$X$p¡ dygpL$psuAp¡ s¡d_p âep¡Np_p„ `rfZpdp¡ Å¡C_¡ Apòe®QrL$s \ep R>¡. v$f hj£ lÅfp¡ M¡X$|sp¡ Al] M¡su âep¡Np¡ Å¡C â¡fZp d¡mh¡ R>¡. dlpfpô²_p M¡X$|sp¡A¡ s¡d_¡ L$©rjk„s L$lu_¡ _hpÄep, `f„sy NyS>fps_p M¡X$|sp¡

A_¡ h¥opr_L$p¡ s¡d_p âÐe¡ L$ys|lgcfu ×[ô fpMu_¡ lS>ye Argá füp R>¡. `p¡sp_u M¡su_¡ MQ® hNf_u Apmky dpZk_u M¡su NZphsp

cpõL$fcpC kp\¡ Adpfp ârsr_r^ îu fd¡i `V$¡g A_¡ îu Apõspv$ `õsprL$epA¡ hj® 1995dp„ L$f¡gp f¡s g¡M Al] âõsys L$ep£ R>¡. hj®

2021-2022A¡ cpõL$fcpC kp\¡_y„ S>Þdispåv$u A„S>rg Ap`hp dpV$¡ g¡M_y„ `y_: dyÖZ L$ey¯ R>¡. s„Óu

1956_p hj®dp„ âp\rdL$ ipmp_p

rinL$_u _p¡L$fu R>p¡X$u M¡su L$fhp gpÁep¡.

Of¡ fpkperZL$ v$hp- Mpsfp¡_u A¡S>Þku

gC ApS>y-bpS>y_p M¡X$|sp¡_¡ h¡Qsp¡ lsp¡.

iê$Aps_p„ kps-ApW$ hjp£_p A_ych¡

d¢ Å¡ey„ L$¡, S>¡d S>¡d v$hp-Mpsfp¡_y„ âdpZ

h^pfsp¡ Nep¡ s¡d s¡d MQ® hÝep¡, `Z

DÐ`pv$_ hÝey„ _l], bgL$¡ S>du__u

amv$³`sp OV$su lp¡e s¡d gpÁey„. lh¡ iy„ L$fhy„

s¡_u d|„ThZ \hp gpNu.

iy„ Æhk©[ô dpa L$fi¡?

fpkperZL$ v$hpAp¡_p ^|d R>„V$L$ph R>sp„

fp¡NL$pfL$ Æhps_y„ âdpZ h^hp gpÁey„.

Æhp¡_¡ MpC_¡ Æh_pfu `fcnu Æhps

L$¡d AÖíe \C? Ap khpg d_dp„ EW$ép¡.

`R>u sp¡ L$p¡'L$ S>ÁepA¡ hp„Qhpdp„ `Z Apìey„

L$¡, `©Õhu `f bpf gpM `Qpk lÅf S>„sy-

Æhps_u âÅrsAp¡ R>¡, s¡dp„\u `pL$_¡

_yL$kp_ L$f_pf dpÓ A¡L$ V$L$p¡ S> R>¡. bpL$u_p

99 V$L$p apev$p¡ L$f_pf Æhps_¡ `Z T¡fu

v$hpAp¡\u Ap`Z¡ dpfuA¡ R>uA¡. Æhp¡_y„

cnZ L$f_pfu Æhps_y„ âdpZ OV$sp„ Ap`p¡-

Ap` fp¡NL$pfL$ Æhps_y„ âdpZ h^¡ R>¡.

iê$Apsdp„ âpep¡rNL$ ^p¡fZ¡ A¡L$ A¡L$f

S>du_ `f fkpeZp¡_p¡ h`fpi b„^ L$fu

kÆh M¡su_u iê$Aps L$fu. d|fTpC

S>su âL$©rs_¡ r_lpmu Ap¡mMu s¡_u kp\¡

spv$pÐçe L$¡mhsp¡ Nep¡. L$ép„ c|g L$fu R>¡ s¡

kdÅhp gpÁey„.

ApS>¡ R>¡‰p„ Óuk¡L$ hj®\u fpkperZL$ v$hpMpsf hN¡f¡ h¡Qhp L$¡ hp`fhp_y„ kv$„sf R>p¡X$u_¡ ly„ dpfp L$ë`h©n apd®dp„ âL$©rs L$l¡ s¡ dyS>b M¡su L${„ R>y„.

rv$hkdp„ 40 gpM rR>Öp¡ L$fu S>du_ M¡X$sp„ Amrkep„

L$ë`h©n apd®dp„ buS> hphhp rkhpe Ad¡ h^pfp_u L$p¡C M¡X$ L$fsp _\u, s¡d R>sp„ Adpfu hpX$u_u S>du_ `p¡Qu, cfcfu, dygped A_¡ rR>Öpmy R>¡. s¡_y„ flõe S>du__p Ak„¿e Æhp¡ R>¡, S>¡ S>du__¡ Æh„s fpM¡ R>¡. L$p¡C`Z S>du_dp„ b¡- ÓZ

hj® ky^u M¡X$pZ _ L$fuA¡ A_¡ fpkperZL$

v$hp-Mpsf _ _pMuA¡ sp¡ s¡dp„ A¡L$fv$uW$

ÓZ\u Qpf gpM Amrkep„_p¡ DR>¡f \pe R>¡.

Å¡ S>du__p D`f_p `X$dp„ `|fsp âdpZdp„

c¡S> lp¡e sp¡ Amrkep„ dmrhkS>®_ dpV$¡ 24

L$gpL$dp„ v$k\u bpf hMs S>du__u k`pV$u

D`f Aph¡ R>¡.

Apd S>du_dp„\u A¡L$ Amrkey„ Aphhp A_¡

S>hp A¡d b¡ rR>Öp¡ `pX$¡ R>¡. Å¡ A¡L$ A¡L$fdp„

Qpf gpM Amrkep„ Æhsp„ lp¡e sp¡ A¡L$ S>

rv$hkdp„ Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p„ 40\u 50 gpM rR>Öp¡ b_¡ R>¡. hmu, Qp¡dpkp_u ApMue Fsy v$fçep_ S>du__p D`f_p õsfdp„ c¡S> lp¡hp_p L$pfZ¡ Amrkep„ M|b S> kr¾$e b_¡

R>¡ A_¡ L$fp¡X$p¡ rR>Öp¡ L$fu S>du_ M¡X$¡ R>¡.

Qp¡dpkp_u Fsy `R>u Ap Amrkep„ `pZu_u _uL$_u ApS>ybpS>y A\hp S>du_dp„ KX$¡ Äep„ c¡S> lp¡e Ðep„ fl¡ R>¡.

Mpsf S>du__p¡ Mp¡fpL$ _\u!

ly„ dp_y„ R>y„ L$¡, Mpsf A¡ S>du__p¡ Mp¡fpL$ _\u, bgL$¡ S>du__p Ak„¿e Æhp¡_p¡ Mp¡fpL$ R>¡. M¡X$|s OZp L$¡ am_p¡ S> Ar^L$pfu R>¡, bpL$u_p h_õ`rsS>Þe Ahi¡jp¡ S>¡-s¡

S>ÁepA¡ S> kX$¡ A_¡ Mpsf \pe s¡hu Np¡W$hZ dpfu hpX$udp„ L$fu R>¡. L$¡m L$¡ _prfe¡mu_p _L$pdp \X$_¡ `Z Ak„¿e âL$pf_p b¡¼V$¡rfep

A_¡ E^C MpC_¡ k¡[ÞÖe Mpsf b_phu v$¡ R>¡. E^C Æhsp h©n_¡ _yL$kp_ L$fsu _\u.

s¡d R>sp„e Å¡ E^C_y„ âdpZ h^u Åe sp¡ gpg L$uX$uAp¡ Ap`p¡Ap` s¡_y„ r_e„ÓZ L$f¡ R>¡. M¡X$_u S>ê$rfeps `|fu L$fsp„ Amrkep„ s¡_u AOpf Üpfp Mpsf_u S>ê$rfeps `Z

`|fu L$f¡ R>¡. S>¡dp„ Ad|ëe `p¡jL$ sÒhp¡ R>¡, S>¡ M¡sfdp„ Qp¡dpky X$p„Nf_u hphZu L$fhp_u lp¡e Ðep„ D_pmpdp„ dN_y„ DÐ`pv$_ gCA¡ R>uA¡. dN_p R>p¡X$ lhpdp„\u _pBV$²p¡S>_ gC S>du_dp„

[õ\f L$fhpdp„ dv$v$ L$f¡ R>¡. hmu, dN_u k]Np¡ huÎep bpv$ h^¡gp„ `p_ A_¡ X$pmMp„_p¡ gugp¡ `X$hpk L$fuA¡ R>uA¡. Np¡bf N¡k_u fbX$u hX$¡ L$lp¡hpe¡gy„ L$ç`p¡õV$ Mpsf S>ê$f dyS>b Ap`uA¡ R>uA¡. iê$Apsdp„ rhrh^ âL$pf_p Mp¡m hX$¡ S>du__¡ S>ê$fu `p¡jL$ sÒhp¡_u `|rs® L$fsp lsp, `f„sy ApS>¡ dpfu S>du_ k„`|Z®`Z¡ õhphg„bu b_u NC R>¡.

âep¡N fd¡i `V$¡g
કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 16 કૃષિ ષિજ્ઞાન

Ap`Z¡ Ðep„ S>¡d S>¡d V$¡¼_p¡gp¡Æ A_¡ rhop__¡ c¡f¡ gC_¡ M¡su \pe R>¡ Ðep„ rX$²` BfuN¡i__p¡ ìep` hÝep¡ R>¡ rX$²`_p gpc gC_¡ M¡X$|sp¡ kd©Ù \ep R>¡ lS>y Aphsp Qp¡dpk¡ kbrkX$u_p¡ gpc gC_¡ M¡X$|sp¡ L$`pkdp„ rX$²` `Ùrs hkphi¡. s¡hy„ ÅZL$pfp¡ L$l¡ R>¡ kpD\ ApräL$pdp„ _¡V$paud L$„`_uA¡ õV$²udgpC_ A¡¼k rX$²` V$éyb d|L$u_¡ lÅfp¡ A¡L$fdp„ rX$²` raV$ L$fhp_y„ buX$>y„ TX$àey„ R>¡ Ap`Zp NyS>fpsdp„ lh¡ rX$²` hNf M¡su _rl. s¡hy„ k|Ó âQrgs \sy„ Åe R>¡.

Ap`Zp v$¡idp„ `¡v$p \sp A_pS>, ipL$cpÆ

A_¡ amp¡ `rfhl_ v$fçep_ L$¡ kdekf

D`cp¡¼sp ky^u_p `lp¡„Qhp\u bNX$u

Åe R>¡ A_¡ v$¡i_¡ Myb dp¡V$y„ _yL$ip_ \pe

R>¡. kafS>_dp„ duZ_y„ `X$ lp¡e L$¡ AdyL$

DÐk¡QL$p¡dp„ bp¡mu_¡ amp¡ dp¡L$ghpdp„ Aph¡

sp¡ Ap¡[¼kX$pBT¡i_ OV$¡ R>¡ A_¡ amp¡

bNX$sp AV$L$¡ R>¡. iy„ L$fhy„ L$¡ amp¡ Ap¡R>p

bNX$¡ s¡_p dpV$¡ V$ãV$k eyr_hrk®V$u_p âp¡a¡kf

îu raAp¡f¡ÞÅ¡ A¡ f¡id_p L$uX$pdp„\u b_sp

rkëL$_p¡ D`ep¡N L$fu_¡ õV$²p¡b¡fu gp„bp kde

ky^u ä¡i fl¡ s¡hy„ `X$ rhL$kpìey„ R>¡ A_¡ s¡

kamsp L$v$pQ rhðcfdp„ hMZpi¡ s¡hy„

ÅZL$pfp¡ L$l¡ R>¡.

ëep¡, dfQu huZhp_p¡ fp¡bp¡V$ Aphu Nep¡, Å`p__u A¡N°uõV$ _pd_u L$„`_uA¡ ApV$u®rarieg BÞV$¡rgS>Þk A¡V$g¡ L$¡ A¡. ApC._p¡ Av$cys D`ep¡N dfQp huZhp dpV$¡ fp¡bp¡V$ s¥epf R>¡ S>¡ dfQu_p R>p¡X$dp„\u sd¡ L$üy„ lp¡e s¡hp dfQp huZu_¡ bpõL$¡V$dp„ _pMu_¡ L$pd L$f¡ R>¡. dpC¾$p¡kp¡ãV$_p kuCAp¡ A¡ `Z L$üy„ R>¡ L$¡ A¡.ApC.V$¡¼_p¡gp¡Æ_p¡ Ap kp¥\u kpfp¡ D`ep¡N s¡ Ap_y„ _pd. rhv$¡i_u M¡sudp„ N°u_lpDkdp„ M¡su \pe R>¡ A¡V$g¡ k„frns M¡sudp„ S>„sy v$hp hNf g¡V$¹k, b°p¡L$p¡gu hN¡f¡ `L$phhp kl¡gp `X$¡ R>¡. rhv$¡idp„ kgpX$ bp¡n h¢Qsp lp¡e R>¡ Ðepf¡ rhop_uL$p¡ g¡V$¹k h^y_¡ h^y L$fL${„ b_¡ s¡ dpV$¡ _hp _hp buS> rfkQ® L$f¡ R>¡. kgpX$ bp¡n_p D`pX$_¡ gu^¡ ApMp rhðdp„ N°u_ kgpX$ `¡v$p L$fsp M¡X$|sp¡_u Myb kpfu AphL$ \B flu R>¡. Ap`Zp v$¡idp„ `Z dy„bC, dÖpk, rv$ëludp„ lpCX$²p¡`p¡_u¼k `Ùrs\u kgpX$ s¥epf L$f¡g Ap¡N£r_L$

L©$rj V$¡L$_p¡gp¡Æ
kgpX$ Myb h¡Qpe füp¡ R>¡. rX$²` hNf M¡su _rl lh¡ amp¡ spÅ fl¡i¡ A¡N°u¼ëQf Cg¡¼V$²p¡r_L$ v$prX$ep Ap¡N£r_L$ kgpX$_u cf`|f rX$dpÞX$ કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 17 કૃષિ ષિજ્ઞાન

kpQ_p¡ kp\

b¡kpX$u_¡ `fZhp gC S>hp¡. A¡V$g¡ ApS>¡

Ap`Zp Op¡X$p_¡ Ðep„ dp¡L$ghp_p¡ R>¡.

Ap kp„cmu A¡_p„ `Ð_u bp¡gu EW$ép„, "lpe, lpe, _uQu Ås_p gp¡L$p¡ Apd Op¡X$¡

QYu_¡ `fZhp S>i¡ A¡ KQu hfZhpmp

Qgphu g¡i¡ ? A¡d_¡ iy„ `p¡sp_u Ås_y„

Arcdp_ _l] _X$¡ ?'

"spfu buÆ b^u hps sp¡ kdÅC `Z Ap

KQu hfZ _¡ _uQu Ås A¡ b^y„ iy„ R>¡ ?

lp¡e R>¡. sp¡ Ap _uQp gp¡L$p¡ KQp gp¡L$p¡\u

S>yv$p hmu iu fus¡ ? li¡, S>hp v$p¡. Nd¡ s¡d sp¡e ly„ füp¡ Op¡X$p¡. dpfpdp„ L$„C dpZk S>¡V$gu

kdS> \p¡X$u S> lp¡e ! dpZk sp¡ kdS>v$pf

âpZu R>¡. A¡Z¡ kdÆ-rhQpfu_¡ S> Aphp

c¡v$ `pX$ép li¡.

Å__¡ `kpf \hp dpV$¡ dpÓ Ap A¡L$ S> fõsp¡

R>¡ S>¡ KQp gp¡L$p¡_p dlp¡‰pdp„ \C_¡ Åe R>¡. dlp¡‰p¡ _ÆL$ Apìep¡ _¡ kp¥_p Æh ÅZ¡ spmh¡ Qp¡„V$u Nep. `y{jp¡_y„ lkhp_y„ A_¡

ly„ sp¡ füp¡ A¡L$ Op¡X$p¡. dpf¡ hmu _pd-W$pd

iy„ ? s¡ R>sp„ _pd Ap`hy„ S> lp¡e sp¡ Nd¡ s¡

Ap`p¡ V$p¡_u, fp¸L$u, fpÅ - _pd cg¡ L$p¡C

`Z lp¡e `Z dpf¡ hps sp¡ A¡L$ S> L$fhp_u

R>¡, S>¡ ly„ L$épf_p¡ rhQpfu füp¡ R>y„. A¡L$ rv$hk d¢ dpfp rdÓ íepd_¡ `Z A¡_¡ gNsp¡ S>

khpg `|R>ép¡ lsp¡

"epf, Ap dpZkp¡ `fZhp S>su hMs¡

Ap`Z_¡ ip dpV$¡ l¡fp_ L$fsp li¡ ?' "lp, d_¡ `Z OZu hpf Aphp¡ S> rhQpf Aph¡ R>¡

L$¡, hffpÅ_¡ L$lu v$¡hy„ Å¡CA¡ L$¡ cpC, `fZhy„

spf¡ R>¡ _¡ ? sp¡ Å _¡ spfp„ kNp„-hlpgp_y„

kfOk L$pYu_¡ ! A¡dp„ Ad_¡ ip dpV$¡ OkX$¡

R>¡?'

"lpõsp¡, Qp¡¿Mu hps R>¡. Ap`Z¡ Op¡X$u `pk¡

S>hy„ lp¡e Ðepf¡ Ap`Z¡ L$„C \p¡X$p S> dpZk_¡

kp\¡ gC S>CA¡ R>uA¡ ? _¡ kpQy„ L$ly„ ? ApS>¡

d_¡ Å_dp„ S>hp_y„ S>fpe d_ _\u \sy„, `Z

iy„ L${„ ? `p`u `¡V$_p¡ khpg R>¡.

dpfp dprgL$¡ Ap`¡gy„ Opk Mpsp„ Mpsp„ d¢

íepd_¡ L$üy„, "Aph, sy„ `Z Mp. Ap`Z¡

sp¡ l„d¡ip S>¡ dm¡ A¡ hl¢Qu_¡ S> Mpsp„ iu¿ep

R>uA¡ _¡?' "lp hmu, Ap`Zp bp`-v$pv$pA¡

A¡ S> riMpdZ Ap`u R>¡ L$¡, L$v$u A¡L$g`¡V$p

_ \hy„. bV$L$y„ fp¡V$gp¡ dm¡ A¡dp„\u e buÅ_p¡

cpN `pX$hp¡.'

Ad¡ b„_¡ Opk Mphp gpÁep. Mpsp„ Mpsp„

d¢ íepd_¡ L$üy„, "ApS>¡ khpf¡ dpfp dprgL$

d_¡ _hX$phu_¡ s¥epf L$fsp lsp Ðepf¡

s¡Ap¡ `p¡sp_u `Ð_u kp\¡ hps L$fsp lsp

L$¡, ApS>¡ `¡gp fpdgpg_p v$uL$fp_p„ g‚ R>¡. fpdgpg_u Æv$ R>¡ L$¡, v$uL$fp_¡ Op¡X$p `f

Ap`Zpdp„ sp¡ A¡L$ S> Ås lp¡e R>¡. Op¡X$p A¡V$g¡ Op¡X$p - b^p kfMp. A¡dp„ KQy„ iy„ _¡ _uQy„ iy„ ?' íepd¡ khpg L$ep£. "s¡ d_¡ `Z L$ép„ kdÅey„ lsy„ ? Ap sp¡ dpfp dprgL$_u hps `f\u A¡hy„ gpÁey„ L$¡, `¡gp v$|f_p dlp¡‰pdp„, dp¡V$p dp¡V$p b„Ngphpmp A_¡ dp¡V${„ hpmp gp¡L$p¡ fl¡ R>¡ A¡ b^p KQu Ås_p _¡ Ap sfa T|„`X$`Ëudp„ _¡ R>pZdpV$u_p„ Ofp¡dp„ S> fl¡ R>¡ A¡ kp¥ _uQu Ås_p.' "bp`f¡, Aphy„ kp„cmu_¡ spfp dprgL$_¡ X$f _ gpÁep¡ ?' 'A¡ `Z Ncfpe¡gp sp¡ Mfp S>. A¡L$ hMs sp¡ A¡dZ¡ fpdgpg_¡ L$lu `Z v$u^y„ lsy„ L$¡, dpfp¡ Op¡X$p¡ _l] Ap`y„ `Z R>¡‰u OX$uA¡ buÅ¡ Op¡X$p¡ L$ép„\u dm¡ ? _¡ fpdgpg sp¡ hV$¡ QY¡gp¡. A¡Z¡ L$üy„ L$¡, bdZp `¥kp Ap`ui `Z d_¡ Op¡X$p¡ sp¡ L$p¡B `Z rlkpb¡ Å¡CA¡ S>. A¡V$g¡ lh¡ dpfu `uW$ `f hffpÅ_¡ b¡kpX$u_¡ S>hp_y„ R>¡. Å¡CA¡, iy„ \pe R>¡ ! Æhsp¡ lp¡Bi sp¡ afu `pR>p dmuiy„. Qpg Ðepf¡, AphS>¡.'

ly„ _¡ íepd R>|V$p `X$ép Ðepf_p¡ rhQp{„ R>y„ L$¡, fpdgpg_u hps sp¡ kpQu R>¡. ApTpv$ v$¡idp„ kp¥ L$p¡C ApTpv$ R>¡. A¡_¡ `p¡sp_p v$uL$fp_¡

Op¡X$p `f b¡kpX$hp¡ lp¡e L$¡ lp\u `f - A¡dp„

L$p¡C hp„^p¡ iu fus¡ gC iL$¡ ? `Z dpf¡ sp¡

Q|` fl¡hy„ `X$¡. Å¡ `¡gp gp¡L$p¡_¡ dpfp Aphp

rhQpf_u N„^ Aphu Åe sp¡ l„V$f dpfu

dpfu_¡ dpfu QpdX$u EsfX$u _pM¡. Apd `Z

lh¡ Å_ QYhp_p¡ kde \C Nep¡ R>¡. ly„ ÅJ.

fpdgpg_p¡ v$uL$fp¡ dpfu `uW$ `f Np¡W$hpep¡.

d_¡ Apòe® \ey„ L$¡, buÅ gp¡L$p¡ b¡ksp _¡

S>¡hy„ A_ychpsy„ A¡hy„ S> ApS>¡ `Z A_ychpe

R>¡. A¡dp„ L$p¡C afL$ _\u. hmu Å_¥ep `Z _pQu füp„ R>¡ A¡dp„ A¡ S> DÐkpl, Dd„N _¡ Ap_„v$ S>Zpe R>¡ S>¡ buÅ b^p g‚dp„

÷uAp¡_y„ Nphp_y„ b„^ \C Ney„. lh¡ ApNm h^hy„ iu fus¡ ? A¡L$ hX$ug S>Zpsp cpCA¡ kgpl Ap`u, "fpdgpg, cpC A¡d L$f L$¡, Ap dlp¡‰pdp„\u spfp v$uL$fp_¡ `N¡ Qgphu_¡ gC Å. dlp¡‰p¡ `kpf \C Åe `R>u r_fp„s. A¡_¡ afu\u Op¡X$p`f b¡kpX$u v$CA¡ sp¡ Qpg¡.'

buÅ b¡-Qpf S>Z¡ Ap hps_¡ V$¡L$p¡ Apàep¡, `Z lh¡ sp¡ bp`- v$uL$fp¡ b„_¡ Æv$¡ QYép lsp L$¡, S>hy„ sp¡ Op¡X$p `f b¡ku_¡ S>. buÅ A¡L$ cpCA¡ hffpÅ_p L$p_dp„ N|k`|k L$fsp„ L$üy„, "b¡V$p, sy„ sp¡ L$„CL$ kdS>, L$l¡hpe R>¡

_¡ L$¡, 'kpfp L$pddp„ kp¡ rhO_.' Ap`Z¡ ip

dpV$¡ kpd¡ Qpgu_¡ Apas hlp¡fu g¡hp_u ? Qpg, Esfu Å b¡V$p.'

dpfu `uW$ `f b¡W$p¡ b¡W$p¡ v$uL$fp¡ `p¡sp_p bp` sfa Å¡C füp¡ lsp¡. fpdgpg¡ Bipfp¡ L$fu_¡ A¡_¡ Esfhp_u _p L$lu. b¡ÞX$-hpÅ b„^ L$fphu v$¡hpep„. hpsphfZ N„cuf \C Ney„. b^p S> dp_sp lsp L$¡, Ap AÞepe L$l¡hpe.

Op¡X$p `f b¡ku_¡ S> S>hy„ Å¡CA¡ `Z kp¥_u dpÞesp A¡hu `Z lsu L$¡, AÐepf¡ A¡d L$fhy„ ep¡Áe _\u.

d¢ rhQpey¯ L$¡, dpZkp¡_¡ cg¡ S>¡ L$fhy„ lp¡e s¡ L$f¡ `Z dpf¡ sp¡ kpQ_p¡ S> kp\ v$¡hp¡ Å¡BA¡. dpfu `uW$ `f hffpÅ_¡ gC_¡ ly„ sp¡ `|R>X$y„ KQy„ L$fu_¡ {Apb\u Ngudp„ O|õep¡ Å¡J R>y„, L$p¡_u spL$ps R>¡ d_¡ lp\ gNpX$hp_u ? d_¡

A_¡ hffpÅ_¡ ApNm \sp„ Å¡C Qudmpe¡gu cpÆ S>¡hp \C Ne¡gp Å_¥epAp¡dp„ spS>Nu Aphu. b¡ÞX$ hpmpAp¡A¡ hNpX$hp dp„X$éy„, "ApS> d¡f¡ epf L$u ipv$u l¥.' hpsphfZdp„ afu\u DÐkpl a¡gpC Nep¡ A_¡ Å_X$uAp¡ Nphp gpNu, L$¡kfuep¡ Å_ gpìep¡, Å_ gpìep¡ f¡..... (op_ Qsyh£v$u_u tlv$u gOyL$\p_¡ Ap^pf¡) -Apip huf¡ÞÖ

d^y k„Qe
કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 18 કૃષિ ષિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 18

`y_p A¡N°p¡ L$pV$® (N°p¡Å¡ Growzo dp¡bpCg A¡[àgL$¡i_ Üpfp `|_p_u Apk`pk amp¡, A¡¼Tp¡rV$L$ h¡ÆV$¡bg, ipL$cpÆ lp¡d rX$rghfu L$fu_¡ â¿eps \B R>¡ . kp\¡ kp\¡ `|_p_u Apk`pk_p M¡X$|sp¡ dpV$¡ A¡L$ Myb kpfu Mfuv$u ìehõ\p Np¡W$hu_¡ `y_p il¡f_p D`cp¡¼sp_¡ rhrh^ ipL$cpÆ, amp¡ Ap`u_¡ Myb S> TX$`\u ApNm h^u fl¡gu L$„`_u b_u R>¡. M¡X$|sp¡ dpV$¡ `Z d„X$u L$fsp h^y gpc_p¡ Ahkf dm¡ R>¡. V$¡¼_p¡gp¡Æ S>¡d S>¡d Ap`Z_¡ dv$v$ L$fu flu R>¡. s¡d Ap„Nmu_p V$¡fh¡ lh¡ dp¡bpCg Üpfp Ap`Zu `¡v$pip¡ `y_p il¡f_p D`cp¡¼spAp¡ Mfuv$u

füp R>¡. lp¡d rX$rghfu_p¡ gpc kp\¡ ¼hp¡rgV$u amp¡, A¡¼Tp¡rV$L$ h¡ÆV$¡bg, ipL$cpÆ A_¡ gp¡V$ A_¡ s¡g d„Nph¡ R>¡. M¡X$|sp¡ `pk¡\u Mfuv$u L$fhp dpV$¡ L$„`_uA¡ rhrh^ k¡ÞV$fp¡ Dcp L$pe® R>¡.

`y_p A¡N°p¡ L$pV$®_p îu rL$fZ X$p¡„X$ L$©rj rhop__¡ S>Zph¡ R>¡ L$¡ lpg

1000 \u h^y M¡X$|sp¡ `y_p A¡N°p¡ L$pV$® kp\¡ Å¡X$pep R>¡, M¡X$|sp¡

`pk¡\u rhrh^ ipL$cpÆ A¡¼Tp¡rV$L$ h¡ÆV$¡bg A_¡ amp¡

Mfuv$u_¡ `p¡sp_p N°¡tX$N k¡ÞV$f `f gph¡ R>¡ Ðep„ b^p

amp¡ A_¡ ipL$cpÆ kpa \pe R>¡, ^p¡hpe R>¡ A_¡

`¡L$]N \pe R>¡. `y_p A¡N°p¡ L$pV$® kp\¡ Å¡X$pe¡gp

1000 \u h^y M¡X$|sp¡_¡ A¡N°p¡_p¡rdL$ k¡hp Üpfp

Mpsf, v$hp A„N¡ L$„`_u_p ârsr_r^_¡ kp\¡

fpMu_¡ dpN®v$i®_ Ap`hpdp„ Aph¡ R>¡ S>¡_p gu^¡

M¡X$|sp¡_u D`S> h^¡ R>¡, MQ® OV$¡ R>¡. M¡X$|sp¡_¡

bTpfcph kp\¡ 15 V$L$p S>¡hX$p¡ dp¡V$p¡ gpc dm¡

R>¡ s¡\u h^y _¡ h^y M¡X$|sp¡ `y_p A¡N°p¡ L$pV$® kp\¡

Å¡X$pC füp R>¡ L$„`_u X$p¡d¡[õV$L$ dpL$£V$_u kp\¡

lh¡ A¡¼k`p¡V$® `Z L$fhp_p lp¡hp\u `y_p A¡N°p¡

L$pV$® M¡X$|sp¡_¡ dv$v$ L$fu_¡ ApNm h^u flu R>¡. iy„

NyS>fpsdp„ Aphy„ L$fhy„ Å¡CA¡ L$¡ _rl ? h^y rhNs

dpV$¡ https://poonaagrocart.com/_u dygpL$ps

ëep¡.

Ap„Nmu_p V$¡fh¡
કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 19 કૃષિ ષિજ્ઞાન
`y_p A¡N°p¡ L$pV®$ M¡X|$sp¡ dpV$¡ hfv$p_

L$p¡B _p¡_-d¡V$²p¡ il¡fdp„ ÓZ dpm_p dL$p__p

dprgL$ lp¡hy„ s¡ L$p¡B dp¡V$u hps _\u. s¡dp„

`Z Å¡ s¡ `|h®Å¡_u k„`[Ñ lp¡e sp¡ gp¡L$p¡

cpÁe¡ S> s¡_¡ buÆ hpf Å¡i¡. `f„sy ey`u_p

bf¡gu_p s¡ ÓZ dpm_p dL$p__u `pk¡\u

`kpf \_pfp fplv$pfu Qp¡½$k`Z¡ Ðep„

Ecp flu_¡ s¡ dL$p__¡ S>yA¡ R>¡, `R>u cg¡ s¡

õ\pr_L$ v$ffp¡S> Ðep„\u `kpf \sp¡ lp¡e.

s¡_y„ L$pfZ dL$p_ 52_y„ N°u_ L$h2 R>¡. Äep„

fplv$pfu_¡ v$ffp¡S> s¡_p `f L$p¡B _hp ip¼cpÆ

DNpX$¡gp Å¡hp dm¡ R>¡. s¡ c]X$p, dfQp, ridgp dfQp, v$|^u, V$pd¡V$p„, a|gL$p¡bu, `pgL$, L$p¡bu, õV$²p¡b¡fu, d¡\u, hV$pZpdp„\u

L$p¡B `Z lp¡e iL$¡ R>¡. Ap ipL$cpÆ R>s

kp\¡ gV$L$¡gp lp¡e R>¡. Ap Ofdp„ ENsp

v$f¡L$ amampv$u lpBX$²p¡`p¡r_¼k aprd¯N `f

Ap^prfs R>¡. Å¡ sd_¡ gpN¡ R>¡ L$¡ Aphy„

L$fhp\u s¡Ap¡ `p¡sp_p `rfhpf dpV$¡ `ep®á

âdpZdp„ ipL$cpÆ DNpX$¡ R>¡ sp¡ S>fp \p¡cp¡.

- s¡_p\u s¡Ap¡ gpMp¡ ê$r`ep L$dpe R>¡.

fpdhuf tkl_¡ dmp¡ S>¡ A¡L$ äugpÞk `ÓL$pf

R>¡. s¡Ap¡ `p¡sp_p Ap¡N£r_L$ apd®dp„ DÐ`prv$s

ipL$cpÆ_y„ h¡QpZ L$f¡ R>¡. 2017-18dp„

s¡dZ¡ A¡L$ L$©rj Ap^prfs Bh¡ÞV$ dpV$¡ v$ybB_p¡

âhpk L$ep£ lsp¡, Äep„ s¡Z¡ lpBX$²p¡`p¡r_¼k

aprd¯N rhi¡ dprlsu d¡mhu lsu. s¡_p rhi¡

ÅZu_¡ s¡Ap¡ QrL$s flu Nep lsp, L$pfZ L$¡ s¡dp„ h^y dpV$u_u AphíeL$sp fl¡su _\u s¡dS> s¡dp„ DÐ`pv$_ \sp `pL$dp„ h^y S>„syAp¡ `Z \sp _\u. fpdhuf¡ _½$u L$ey¯ L$¡ s¡Ap¡ v$ybBdp„ r_^p®rfs kde\u h^y fp¡L$pi¡ A_¡ s¡ Bh¡ÞV$_u dygpL$ps g¡_pfp M¡X$|sp¡ `pk¡\u s¡_u V$¡[¼_L$ iuMi¡. Ðep„\u `fs aep® bpv$ s¡dZ¡ Ofdp„ S> Ap V$¡[¼_L$_p¡ âep¡N L$fhp_u _¡d gu^u. s¡dZ¡ `p¡sp_p Of dpV$¡ Þe|rV$²eÞV$ raëd V$¡[¼_L$ A\p®s¹ A¡_A¡aV$u A_¡ X$u` ãgp¡ V$¡[¼_L$ A¡V$g¡ L$¡ X$uA¡aV$u_p¡ D`ep¡N L$ep£. 750 õ¼h¡f duV$fdp„ a¡gpe¡gp s¡d_p Ofdp„ 10 lÅf\u h^y R>p¡X$ R>¡. A¡_A¡aV$u A¡L$ lpBX$²p¡`p¡r_L$ V$¡[¼_L$ R>¡, S>¡dp„ M|b

S> R>uR>fp `pZudp„ `Z `pL$_p rhL$pk dpV$¡ `p¡jL$ sÒhp¡ fl¡gp lp¡e R>¡ A_¡ A¡L$ kp„L$X$u _l¡fdp„\u `pZu_¡ R>p¡X$_p d|m ky^u hpf„hpf `lp¡„QpX$hpdp„ Aph¡ R>¡. X$uA¡aV$u lpBX$²p¡`p¡r_L$ rkõV$ddp„ R>p¡X$p¡_¡ S>ê$fu `p¡jL$ sÒhp¡ ^fphsp A¡L$ hp¡V$f rfThp£efdp„ sfsu _phX$udp„ fpMhpdp„ Aph¡ R>¡. A¡L$ A¡f L$p¡çâ¡k s¡dS> bbg2 R>p¡X$p¡_¡ S>ê$fu A¡hp¡ Öpìe Ap¡[¼kS>_ âv$p_ L$f¡ R>¡. `uhuku `pBàk_u dv$v$\u Ap rkõV$d_¡ b_phpe R>¡ A_¡ s¡dp„ Ny{ÐhpL$j®Z_u dv$v$\u `pZu_¡ k¼®eyg¡V$ L$fpe R>¡. Ap kyrh^p\u

kyr_ròs L$fpe R>¡ L$¡ d¡‚¡ried, L$p¸`f, ap¡õafk, _pBV$²p¡S>_, tTL$ S>¡hp„ `p¡jL$ sÒhp¡ `pZu dpfas¡ R>p¡X$_p d|m ky^u `lp¡„Q¡, Ap `Ùrs\u 90 V$L$p `pZu_u bQs \pe R>¡. s¡d_y„ Ap Of fplv$pfuAp¡_¡ ApL$rj®s L$f¡ R>¡. A_¡L$ dprgL$p¡A¡ `Z `p¡sp_p Ofdp„ Ap rkõV$d BÞõV$p¡g L$fhp_u BÃR>p ìe¼s L$fu R>¡. AÐepf ky^u fpdhuf¡ 10 gp¡L$p¡_¡ Ofdp„ Ap rkõV$d BÞõV$p¡g L$fhpdp„ dv$v$ L$fu R>¡. fpdhuf tkl_p¡ M¡su sfa Tp¡L$ Ðepf¡ hÝep¡. s¡dZ¡ _p¡L$fu R>p¡X$u A_¡ Of\u 40 rL$gp¡duV$f v$|f [õ\s `p¡sp_u S>du_ `f Ap¡N£r_L$ aprd¯N L$fhp gpÁep. ApS>¡ s¡d_u rhç`p Ap¡N£r_L$ A¡ÞX$ lpBX$²p¡`p¡r_¼k L$„`_u hprj®L$ 70 gpM ê$r`ep_u L$dpZu L$f¡ R>¡.

a„X$p A¡ R>¡ L$¡ gp¡L$p¡ `p¡sp_p k„Å¡Np¡_¡ bv$ghp

dpV$¡ Bðf_¡ âp\®_p L$f¡ R>¡. `f„sy s¡Ap¡ ÅZsp

_\u L$¡ Bðf¡ s¡d_¡ s¡ `rf[õ\rs_p¡ kpd_p¡ A¡

dpV$¡ S> L$fpìep¡ R>¡ S>¡\u Ap`Z¡ bv$gu iL$uA¡.

S>¡hu fus¡ NBL$pg_p `ÓL$pf S>¡ ApS>¡ A¡L$ a|g

V$pBd M¡X$|s sfuL$¡ L$pe®fs R>¡

kpcpf : rv$ìecpóL$f, A¡_. fOyfpd_

Bðf AgN AgN k„Å¡Np¡\u Ap`Zp¡ kpd_p¡ L$fph¡ R>¡ bu d„Ó કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 20 કૃષિ ષિજ્ઞાન

rhðpk kuX$¹k_p sg_p rbepfZp¡

rhðpk rÓgp¡L$

_dõL$pf M¡X$|s rdÓp¡,

v$f hj®_u S>¡d Ap hj®dp„ `Z kpfpdp„ kpfy„ DÐ`pv$_ Ap`su sg_u Åsp¡

rhðpk kuX$¹k M¡X$|sp¡_¡ Ap`u flu R>uA¡. S>¡dp„ rhðpk rÓgp¡L$ h¡fpCV$u 90 rv$hkdp„ `pL$su Ås R>¡ s¡dp„ X$pmuAp¡ a|V$¡ R>¡. cfphv$pf A_¡ gp„bp b¥Y$p

b„_¡ bpS>y gpN¡ R>¡. s¡_p R>p¡X$_u KQpC 3 a|V$ \u 4.5 a|V$ ky^u \pe R>¡ A_¡

s¡_p¡ v$pZp¡ A¡L$v$d ka¡v$ A_¡ dp¡V$p¡ v$pZp¡ A_¡ hS>_v$pf v$pZp¡ \pe R>¡ AÞe

h¡fpCV$u L$fsp Ap h¡fpCV$udp„ DÐ`pv$_ Myb kp{„ Aph¡ R>¡.

rhðpk rÓh¡Zu

_dõL$pf M¡X$|s rdÓp¡ rhðpk kuX$¹k Üpfp sg_u h¡fpCV$u S>¡ rhðpk rÓh¡Zu

R>¡ s¡dp„ kp¡V$uep R>p¡X$ \pe R>¡ a|V$ A¡L$v$d Ap¡R>u cfphv$pf A_¡ ÅX$p b¥Y$p

Qpf¡ bpS>y gpN¡ R>¡. Qp¡L$X$ R>½$X$dp„ b¥Y$p b¡k¡ R>p¡X$_u KQpC 3 \u 5 a|V$

S>¡hu KQpC Å¡hp dm¡ R>¡.

v$pZp A¡L$v$d ka¡v$ A_¡ dp¡V$p¡ v$pZp¡ A_¡ s¡dp„ s¡g_u V$L$phpfu 50%\u

h^pf¡, s¡_p `L$hp_ rv$hkp¡ 80 \u 90 rv$hkdp„ `pL$su h¡fpCV$u.

Ap kam Åsp¡_u h^y dprlsu dpV$¡ A\hp rbepfZ L$ép„\u

dmi¡ s¡ ÅZhp L$„`_u_p ârsr_r^_p¡

apd® CÞ`yV
k„`L$® L$fu iL$p¡ R>p¡. dp¡. 8320622539 /99253 81640
કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 21 કૃષિ ષિજ્ઞાન

M¡X$|s rdÓp¡A¡ fpku L$„`_u_u Ås

_dõL$pf M¡X$|sduÓp¡, Ap` kh£ M¡X$|sduÓp¡ ÅZp¡ R>p¡ L$¡ fpku kuX$¹k

L$„`_u l„d¡ip M¡X$|sp¡ kp\¡ Å¡X$pe¡g fl¡ R>¡, S>¡\u sd_¡ L$`pk_p `pL$ rhi¡ kdep„sf¡ ep¡Áe

dprlsu dmu fl¡.

AÐepf¡ fpku L$„`_u rL$kp_ kÞdp_ L$pe®¾$d L$fu

flu R>¡ S>¡dp„ ANpD L$f¡g `pL$ r_v$®i_ `p¡N°pd

hpmp rhõspfdp„ Adp¡ Ap rL$kp_ kÞdp_ L$fu

A¡S> Npd_p M¡X$|sp¡A¡ d¡mh¡g DÐ`pv$_ rhi¡

Ap`_¡ dprlsNpf L$fu füp R>uA¡.

Ap hj£ M¡X$|s rdÓp¡A¡ fpku L$„`_u_u Ås fpku

_uep¡ A_¡ ApfkuA¡Q 659_¡ MybS> `k„v$ L$fu

R>¡. Ap h¡fpeV$u_u Mprkes _uQ¡ dyS>b R>¡.

fpku r_ep¡

1) Mugdyg hpmu Ås lp¡hp_p gu^¡ rhjd

`rf[õ\rsdp„ V$L$u fl¡

2) kss apg g¡hp_u ndsp

3) Q|kuep Æhps kpd¡ ârsL$pfL$, v$hp_p¡ MQ®

Ap¡R>p¡

4) hS>_v$pf Æ„X$hp

5) A¡L$v$d gugp¡ R>p¡X$

ApfkuA¡Q 659

1) dp¡V$p A_¡ hS>_v$pf Æ„X$hp

2) rhZhpdp„ kl¡gy„, dS>|fu MQ® dp„ bQs

3) dÝed rv$hkp¡ dp„ `pL$su Ås(150-160

rv$hkp¡)

4) kss apg g¡hp_u ndsp

5) h^y DÐ`pv$_ Ap`su h¡fpeV$u

Ap`_¡ `Z rh_„su L$fuA¡ R>uA¡ L$¡ fpku_u

Åsp¡_p Ap hj® _p `fuZpdp¡ Ap`_p rhõspfdp„

AQ|L$ r_lpmp¡ S>¡\u sd_¡ Aphsp hj£ L$`pk_u

Ås _u `k„v$Nu L$fhpdp„ kfmsp fl¡.

h^y dprlsu dpV$¡ Ap`_p

rhõspf_p fpku kuX$¹k_p

ârsr_r^_p¡ Ahíe k„`L$® L$fp¡

Æs¡ÞÖ `V$¡g - 94277 18035

-Æs¡ÞÖ `V$¡g - 94277 18035 d__u hps
fpku _uep¡
ApfkuA¡Q
કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 22 કૃષિ ષિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 22
A_¡
659_¡ MybS> `k„v$ L$fu

riepmy `pL$ lpgdp„ M¡sf_u ip¡cp b_u_¡ rhL$ku

füp R>¡ v$f¡L$ M¡X$|s_u CÃR>p Ap¡R>p MQ£ h^y DÐ`pv$_

gC kd©Ù b_hp_u R>¡ Ðepf¡ A¡L$ Apv$i® M¡X$|s

l„d¡ip `p¡sp_p `pL$_¡ gp„bpNpmp_y„ `pL$`p¡jZ

A_¡ `pL$k„fnZ Ap`hp dpV$¡_p âeÐ_ L$f¡ R>¡.Ap

gp„bpNpmp_u hps Aph¡ Ðepf¡ A¡L$ dpÓ D`pe lp¡e

R>¡ S>¥rhL$ `pL$ `p¡jZ A_¡ S>¥rhL$ `pL$ k„h^®_.lp

rdÓp¡ R>¡‰p 27 hj®\u A¡N°ug¡ÞX$ L$„`_u Ap`_u kp\¡

rhðpk\u Dcu R>¡ A_¡ M¡sudp„ Aphsu kdõepAp¡_y„

kdp^p_ Ap`u flu R>¡ Äepf¡ Äepf¡ rhL$V$ `rf[õ\rs

Dcu \pe Ðepf¡ S>¥rhL$ M¡su `Ùrs Ap`Z_¡ kQp¡V$

D`pe Ap`¡ R>¡.Ap hj£ OJdp„ A¡L$ _hu kdõep_p

ap¡V$p Aphu füp R>¡ S>¡ gp¡L$p¡A¡ dNamu L$pYu_¡ Ðep„

OJ_y„ hph¡sf L$f¡gy„ R>¡ s¡_¡ s¡dp„ ka¡v$a|N\u kyL$pfp¡

iê$ \ep¡ R>¡ Å¡ L$p¡C rdÓp¡_¡ Aphu rafepv$ lp¡e sp¡

Ðhrfs dp¡_uV$f 1 rhOpdp„ 250 N°pd `pZu kp\¡

`phy„ S>ê$fu R>¡ S>¡\u R>p¡X$ bQu Åe A_¡ DÐ`pv$_

S>mhpe fl¡. Ap D`fp„s Æ{„, gkZ, X$y„Nmu, QZp, fpeX$p¡, bV$pV$p, i¡fX$u hN¡f¡ S>¡hp `pL$dp„ dp¡V$p cpN_p M¡X$|s rdÓp¡A¡ dp¡_uV$f hp`ey¯ li¡ A_¡ S>¡_¡

_\u hp`ey¯ A¡ gp¡L$p¡ TX$`\u dp¡_uV$f hp`f¡ S>¡\u

kyL$pfp, L$p¡lhpfp kpd¡ `pL$_¡ gp„bp Npmp_y„ fnZ

dm¡.Æ{dp„ 30 rv$hk `R>u Qfdu_p¡ fp¡N Nd¡ Ðepf¡

gpNu iL$¡ R>¡ dpV$¡ s¡_p r_e„ÓZ dpV$¡ A¡ÞV$uV$u 45 rdgu,f_p¡a 5 rdgu/`ç`_u kp\¡ `p¡jZ dpV$¡

gpCagpC_ 45 rdgu rd¼k L$fu 15 rv$hk_p

A„sf¡ b¡ R>„V$L$ph L$fu iL$pe.gkZ A_¡ X$y„Nmu_p

`pL$dp„ `Z `p„v$_u V$p¡Q bmsu lp¡e sp¡ D`fp¡¼s

R>„V$L$ph L$fhp_u cgpdZ R>¡.gkZ,X$y„Nmu A_¡

Æ{„_p `pL$dp„ Äepf¡ hpv$m R>pey„ hpsphfZ b_¡

Ðepf¡ r`es `pZu _ Ap`hp_u cgpdZ R>¡ s¡_y„

Ýep_ fpMhy„.v$f¡L$ riepmy `pL$dp„ S>¥rhL$ `p¡jZ

dpV$¡ bpep¡raëX$ v$pZpv$pf A¡L$f¡ 8 rL$gp¡ Ap`hp\u

`pL$_u `yfu Jdf ky^u `p¡jZ dm¡ R>¡ S>¡ M¡su dpV$¡

Apv$i® `p¡jZ L$lu iL$pe.Ap`Zp„ rhõspf_p v$f¡L$

M¡X$|s rdÓp¡ dpeL$p¡Tp¡__p QdÐL$prfL$ `rfZpd\u

hpL$¡a R>¡ dpV$¡ S>¡ rdÓp¡_¡ dpeL$p¡Tp¡_ Ap`hp_y„ bpL$u

lp¡e s¡ Ðhrfs rhQpfu g¡ A¡ S>ê$fu R>¡.Ap D`fp„s

L$p¡C `Z M¡X$|s L$¡ h¡`pfu rdÓp¡_¡ S>¥rhL$ M¡su dpV$¡

dprlsu_u S>ê$f lp¡e sp¡ Ap _„bf

L$©rj op_ ગની પટલ -૯૮૭૯૪ ૨૭૭૭૧
D`f k„`L$® L$fu iL$¡ R>¡.9687671558,9687671555.kde khpf¡ 9 \u kp„S>¡ 6 hpÁep ky^u S>¥rhL$ `pL$ `p¡jZ A_¡ S>¥rhL$ `pL$k„fnZ A¡V$g¡ Apv$i® M¡su કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 23 કૃષિ ષિજ્ઞાન

r_^u buS>, M¡X$|sp¡_u kd©rÙ_y„ ârsL$$

_dõL$pf M¡X$|s rdÓp¡, M¡X$ysp¡_u S>ê$rfepsp¡ Ýep_dp fpMu_¡ r_^u rkX$¹k

M¡X$|sp¡_p rls dpV$¡ ld¡ip L$pe®fs fl¡g R>¡. r_^u

rkX$¹k sfa\u DÃQ L$np_p A_¡ Ap„sffp[ô²e

g¡hg_p rbepfZp¡ M¡X$ysp¡_¡ dmu fl¡ s¡ dpV$¡ kss

âeÐ_ L$fsp füp R>uA¡. sp¡ M¡X$|s rdÓp¡ Ap

D_pmy kuT_dp `Z dbgM DÐ`pv$_ d¡mhhp dpV$¡

DÑd rbepfZ_u `k„v$Nu L$fhu MybS> S>ê$fu R>¡. sp¡

kp\ Adpfp¡ A_¡ rhL$pk sdpfp¡. sp¡ Qpgp¡ hl¡gu

sL$¡ r_^u rkX$¹k kp\¡ Å¡X$pC DÑd NyZhÑp hpmy

rbepfZ hp`fu_¡ Aph_pf D_pmy rkT_dp h^y

DÐ`pv$_ d¡mhp¡. hs®dp_ rkT__¡ Ýep_dp fpMu_¡

L$„`_u `pk¡ DÃQ NyZhsp ^fphsp rbepfZp¡ S>¡hp

L$¡ sg, dN, AX$v$, Nd Nyhpf, Qp¡mu A_¡ D_pmy

dNamu, A_¡ ipL$cpÆ hN¡f¡_u h^| A_¡ NyZhsp

kcf DÐ`pv$_ Ap`su Åsp¡ D`gå^ R>¡.

v$¡i_u L$©rjdp„ ^pÞe `pL$p¡ `R>u_p ¾$d¡ L$W$p¡m`pL$p¡

AÐe„s dlÐh_y„ õ\p_ ^fph¡ R>¡. _pBV$²p¡S>_ [õ\fu

L$fZ_u rhriô ndsp, âp¡V$u__u JQu dpÓp A_¡

rh`fus Apbp¡lhprL$e `rfbmp¡ kpd¡ V$L$u fl¡hp_u

Mprkes s¡d_¡ AÞe `pL$p¡\u AgN spfh¡ R>¡.

rdÓp¡ D_pmy_p dlÐh_p `pL$ dN_u r_^u kuX$¹k_p

rbepfZ_u krV$®apCX$ Ås S>¡hu L$¡ dN NyS>fps- 4, dN NyS>fps- 5, A_¡ h^y DÐ`pv$_ Ap`su rfkQ®

Ås dN r_^u kd°pV$ àgk, r_^u kd°pV$, dN r_^u

75 D`gå^ R>¡.

r_^u kuX$¹k_p dN_u Ås r_^u kd°pV$ àgk_u

Mprkesp¡

◼ OpV$p gugp f„N _p¡ 10 \u 12 X$pmu hpmp¡ R>p¡X$,

◼ h¡gp hNf _p¡ R>p¡X$ ,

◼ 30-35 rv$hk¡ a|g Aph¡ ,

◼ A¡L$ R>p¡X$ `f 75\u h^y k]Np¡ b¡khp_u ndsp,

◼ A¡L$ k]Ndp„ 10-12 v$pZp ,

◼ dp¡V$p¡ OpV$p gugp f„N _p¡ QdL$sp¡ v$pZp¡ S>¡\u

h^pf¡ bÅf cph,

◼ kyL$pfp A_¡ dp¡T¡BL$ hpefk kpd¡ kl_iug

Ås.

h¥opr_L$ M¡su `Ùrs:

◼ rbepfZ _p¡ v$f: 8 \u 9 rL$gp¡ ârs A¡L$f,

◼ hph¡sf _y„ A„sf : 30 X$ 10 k¡du

◼ `pep_y„ Mpsf : 50 rL$gp¡ DAP 15 rL$gp¡ apX$p

këaf ârs A¡L$f

◼ `pL$hp_p rv$hkp¡: 65 \u 70

◼ A„v$prS>s DÐ`pv$_ : 550-750 rL$gp¡ ârs

A¡L$f.

rbepfZ d¡mhhp dpV$¡ sdpfu _ÆL$_p h¡`pfu A\ hp A¡N°p¡ _p¡ k„`L$® L$fp¡

h^y dprlrs d¡mhhp dpV$¡ k„`L$® L$fp¡ :9824482223,94269 42254

L„$`_u ÞeyT કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 24 કૃષિ ષિજ્ઞાન

îu. ku. S>¡. Å¡ju s\p îu. A¡k. A¡d. `V$¡g dv$v$_ui

âpÝep`L$, bpNpes rhcpN, Qu. `. L$©rj dlprhÛpge, k. v$p„. L$©rj rhðrhÛpge, kfv$pfL$©rj_Nf dv$v$_ui

âpÝep`L$, rhõsfZ rinZ r_ epdL$îu_u L$Q¡fu, k. v$p„. L$©rj rhðrhÛpge, kfv$pfL$©rj_Nf

S>du_:

rhrh^ âL$pf_u S>du_ S>¡hu L$¡ f¡spm, Np¡fpX$y, b¡kf A\hp dÝed L$pmu S>du_dp„ Ap `pL$_y„

hph¡sf \B iL$¡ R>¡. _v$u_p cpW$pdp„ sfb|Q_y„

hph¡sf h^y Å¡hp dm¡ R>¡ s¡d R>sp„ kdsm S>du_

dp„ `Z sfb|Q_p¡ `pL$ kamsp`|h®L$ gC iL$pe R>¡.

5.5 \u 7.5 hÃQ¡ `uA¡Q ^fphsu S>du_, kpfu

r_spfi[¼s hpmu S>du_ M¡su dpV$¡ ep¡Áe R>¡. Ap `pL$

A¡rkX$ey¼s c|rddp„ `Z Æhu iL$¡ R>¡. `pZu cfpC

fl¡sy„ lp¡e s¡hu S>du_dp„ L$p¡lhpfp¡ h^pf¡ gpN¡ R>¡.

Apbp¡lhp:

sfb|Q A_¡ i½$fV$¡V$u_p `pL$_u kpfu h©rÙ s\p

am_u DÑd NyZhÑp dpV$¡ kf¡fpi KQy„ DóZsp`dp_

S>ê$fu R>¡. 21°k¡. \u _uQp DóZspdp_¡ buS>_p¡

DNphp¡ kpfp¡ \sp¡ _\u s¡d S> R>p¡X$_u h©rÙ `Z

^udu \pe R>¡. Ap `pL$_¡ Nfd A_¡ iyóL$ Apbp¡lhp

A_¡ kpfp k|e®âL$pi_u S>ê$f R>¡. 24 rX$N°u\u 27

rX$N°u k¡[ëiek hÃQ¡_y„ sp`dp_dp„ h¡gp_p h©rÙ

dpV$¡ apev$pL$pfL$ R>¡. Å¡ sp`dp_dp„ a¡fapf \pe A_¡

18°k¡. \u _uQ¡ Åe A\hp 32°k¡. \u D`f h^¡ sp¡ s¡ h¡gp A_¡ am b¡khp `f ârsL$ym Akf L$f¡ R>¡.

rhL$pk_p sb½$p v$frdep_, Å¡ lhpdp„ c¡S> A_¡

^yçdk lp¡e sp¡ h¡gp ep¡Áe fus¡ h^sp _\u A_¡

a|NS>Þe fp¡Np¡_p¡ D`Öh \pe R>¡.

S>du__u s¥epfu:

hphZu `l¡gp S>du_ Dcu A_¡ ApX$u kpfu fus¡ KX$u

M¡X$pe¡gu lp¡hu Å¡CA¡. S>du_dp„ 7 \u 8 V$_ kp{„

R>pZuey„ Mpsf Dd¡fhy„. Ecp L$épfp b_phsu hMs¡,

A¡L$f v$uW$ 10 rL$gp¡ eyrfep, 10 rL$gp¡ ky`f ap¡õa¡V$, 10 rL$gp¡ `p¡V$pi, 200 rL$gp¡ gudX$p_u L$¡L$, 4 rL$gp¡

T]L$ këa¡V$, 4 rL$gp¡ d¡‚¡ried këa¡V$, 4 rL$gp¡N°pd

a¡fk këa¡V$ hphZu `l¡gp rdrîs L$fhp Å¡CA¡.

S>du_ R>¡hV$¡ kdpf dpfu kdsm b_phhu.

hphZu A„sf A_¡ buS>_p¡ v$f:

kpdpÞe fus¡ S>du__u âs A_¡ amv$³`sp dyS>b

M¡su `Ùrs
M¡su `Ùrs sfb|Q A_¡ i½$fV$¡V$u_u
- M¡su `Ùrs કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 25 કૃષિ ષિજ્ઞાન
h¥opr_L$

sfb|Q

A_¡ i½$fV$¡V$u_y„

hph¡sf 2 duV$f X 1 duV$f s¡dS> 1.5

duV$f X 1 \u 1.5 duV$f_p A„sf¡ L$fhpdp„

Aph¡ R>¡. Å¡rX$ep lpf `Ùrs\u hphs¡f

dpV$¡ 1 duV$f X 0.6 duV$f X 3.4 duV$f_p

A„sf¡ hphZu L$fhu. Å¡ L$¡ V$|„L$p A„sf¡

hph¡sf L$f¡g `pL$dp„ am L$v$dp„ _p_p fl¡

R>¡. hphZu_y„ A„sf A_¡ buS>_p L$v$_¡

Ýep_dp„ g¡sp„ 2 \u 2.5 rL$gp¡N°pd buS>

l¡L$V$f_p hph¡sf dpV$¡ S>ê$fu R>¡. lpeb°uX$

Åsp¡ dpV$¡ l¡L$V$f¡ 0.5-1 rL$gp¡N°pd

buS>_u S>ê$rfeps fl¡ R>¡.

^{„DR>¡f:

sfb|Q ÅÞeyApfu-a¡b°yApfudp„ hphhpdp„

Aph¡ R>¡ `f„sy s¡_p bv$g¡ _h¡çbf-

rX$k¡çbf dpkdp„ sfb|Q_p buS> `p¡gu\u_

L$p¡\mudp„ hphu `p¡guV$_gdp„ A¡L$ dpk

DR>¡fu ÅÞeyApfudp„ W$„X$u Ap¡R>u \pe L$¡

sfs S> S>du_dp„ s¥epf L$f¡g R>p¡X$ fp¡`u

sfb|Q_p¡ `pL$ 30 \u 40 rv$hk hl¡gp¡

d¡mhu iL$pe S>¡\u bÅf cph kpfp dm¡.

sfb|Q A_¡ i½$fV$¡V$u_p¡ bÅfdp„ dmsu

àgNV$²¡dp„ `Z ^{„ DR>¡f L$fu hphZu dpV$¡

D`ep¡Ndp„ gB iL$pe.

hphZu kde:

sfb|Q A_¡ i½$fV$¡V$u Nfd Fsy_p¡ `pL$ lp¡e hphZu_u dy¿e Fsy D_pmy R>¡. S>¡ dpV$¡ Nfdu iê$ \sp„ 15 a¡b°yApfu ky^udp„ hph¡sf L$fhy„ Å¡CA¡. Äepf¡ Mpk L$fu_¡ sfb|Qdp„ riepmp_u Fsydp„ am d¡mhhp dpV$¡ L$¡ Äepf¡ kpfp bÅf cph dm¡ s¡ dpV$¡ M¡X$|s rdÓp¡ A¡ hfkpv$ `|fp¡ \pe L$¡ sfs kàV$¡çbf\u Ap¡¼V$p¡bf_p A„s ky^udp„ hph¡sf

L$fhy„ S>¡\u s¡_¡ 55 rv$hk ky^u Nfdu dm¡ A_¡ R>p¡X$_p¡ hp_õ`rsL$ rhL$pk \C Åe

`R>u W$„X$u `X$¡ sp¡ `Z A¡_p„ am_p rhL$pk dpV$¡ L$„C hp„^p¡ Aphsp¡ _\u.

hphZu:

s¥epf L$f¡g S>du_dp„ 2 duV$f _p A„sf¡ _uL$ s¥epf L$fhu Ap _uL$_u A¡L$ bpS>y `f

30 X 30 X 30 k¡.du. dp`_p MpX$p s¥epf L$fhp. Ap MpX$pdp„ dpV$u, R>pZuey„

Mpsf s\p `pep_y„ fpkperZL$ Mpsf hN¡f¡ rdî L$fu cfhp. Ap âdpZ¡ MpdZp s¥epf \e¡ v$f¡L$ MpdZp D`f 2 \u 3 buS> \pZhp. Å¡ lpBb°uX$ rbepfZ lp¡e sp¡ 1 S> buS> \pZhy„. h¡gp_u h©rÙ iê$ \pe A¡V$g¡ v$f¡L$ MpdZ¡ A¡L$ s„v$yfõs R>p¡X$ fpMu bpL$u_p R>p¡X$ D`pX$u v$|f L$fhp. Å¡ ^{„ s¥epf L$ey¯ lp¡e sp¡ MpdZp v$uW$ s„v$yfõs A¡L$ ^{„ fp¡`hy„.

Mpsf ìehõ\p`_:

sfb|Q A_¡ i½$fV$¡V$u_p `pL$dp„ l¡L$V$f v$uW$ 20 \u 25 V$_ kpê$ L$lp¡hpe¡gy„ R>pZuey„ Mpsf D`fp„s _uQ¡ v$ip®ìep dyS>b Mpsf Ap`hy„.

ìehõ\p`_:

sfb|Q A_¡ i½$fV$¡V$u_p `pL$dp„ `pL$_u Ahõ\p, S>du__p¡ âL$pf A_¡ Fsy_¡ Ýep_dp„ gB ep¡Áe kde¡ r`es Ap`hy„ Å¡CA¡. `pL$_u iê$Aps_u Ahõ\pdp„ h¡gp_u TX$`u h©rÙ \pe R>¡ s¡ kde¡ 6 \u 7 rv$hk¡ `pZu Ap`hy„ Ðepf`R>u kpdpÞe fus¡ 10 \u 12 rv$hk¡ `pZu Ap`hp¡ A_¡ am `pL$hp_u iê$Aps \pe s¡ ANpD `pZu Ap`hp_y„ b„^ L$fhy„. S>ê$f L$fsp„ h^y `pZu Ap`hpdp„ Aph¡ sp¡, fp¡Np¡_u h^y iL$ésp R>¡. s¡\u `pZu V$`L$ tkQpC `Ùrs Üpfp Ap`hpdp„ Aphhy„ Å¡CA¡.

AÞe dphS>s:

dëQ]N (ApÃR>pv$_):

dëQ]N _]v$Z_¡ r_e„rÓs L$fhpdp„ s¡dS> dpV$u_y„ sp`dp_ r_e„rÓs L$fhp dpV$¡ dv$v$ L$f¡ R>¡. s¡\u s¡ `pL$_u h©rÙdp„ dv$v$ L$f¡ R>¡. Ap\u Npv$u L$épfp `f 25 \u 30 dpB¾$p¡_

_pBV$²p¡S>_
Mpsf
kde sfb|Q 75 50 50 `pepdp„ Mpsf Ap`hy„ 75 - - `yfsu Mpsf 30-35
Ap`hy„. i½$fV$¡V$u 50 125 125 `pepdp„ Mpsf Ap`hy„ 50 - - `yfsu Mpsf 30-35 rv$hk¡ Ap`hy„. r`es
(rL$.N°p./l¡.) ap¡õafk (rL$.N°p./l¡.) `p¡V$pi (rL$.N°p./l¡.)
Ap`hp_p¡
rv$hk¡
ÅX$pC_p A_¡ 4 a|V$ `lp¡mpC_p dëQ]N L$pNm `p\fhp. Npv$u L$epfp_u v$f¡L$ bpS>y dpV$u_u v$uhpgp¡ b_phu S>¡\u dëQ]N L$pNm `h_\u DX$u _ Åe. OZp M¡X$|sp¡ Üpfp V$²¡¼V$f k„Qprgs dëQf_p¡ `Z D`ep¡N L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. M¡su `Ùrs કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 26 કૃષિ ષિજ્ઞાન

Ap„sfM¡X$ A_¡ t_v$pdZ:

`pL$_u iê$Aps_u Ahõ\pdp„ R>p¡X$ _p_p lp¡e

Ðepf¡ `pL$_¡ _yL$kp_ _ \pe A¡ fus¡ Ap„sfM¡X$

L$fhu Å¡CA¡. L$p¡v$pmu\u S>ê$f dyS>b Np¡X$

L$fhp\u S>du_ `p¡Qu A_¡ cfcfu b_¡ R>¡

hmu S>du__u c¡S> k„N°l i[¼s h^¡ R>¡.

`pL$_p d|m R>uR>fp lp¡e Myf`u\u L$pmÆ`|h®L$

t_v$pdZ L$fhy„ Å¡BA¡.

`pfhZu A_¡ R>V$Zu:

R>p¡X$_u kpfu h©rÙ \ep bpv$ MpdZp v$uW$

A¡L$ A¡L$ R>p¡X$ fl¡hp v$C h^pfp_p R>p¡X$

L$pYu _p„Mhp. lpBb°uX$ sfb|Q_u M¡sudp„

R>V$Zu M|b dlÐh_p¡ cpN cS>h¡ R>¡. S>¡dp„

iê$Apsdp„ A¡L$ dy¿e A_¡ buÆ b¡ bpS>ydp„

ipMp fpMu bpL$u_u L$pYu _pMhu. Ap L$pe®

Äepf¡ sfb|Q _p_p lp¡e Ðepf¡ L$fhy„.

am_u k„¿ep L$fsp L$v$ `f cpf d|L$hp_p¡

lp¡e Ðepf¡ am _p_p lp¡e s¡ hMs¡ h^pfp_p¡

apmp¡ sp¡X$u _pMu k„¿ep Ap¡R>u L$fhu S>¡\u

bpL$u fl¡gp am_p¡ rhL$pk kpfp¡ \pe.

¾$p¡` L$hf - M¡X$|sp¡ Üpfp A`_ph¡g

_hu_ ArcNd sfb|Q A_¡ i½$fV$¡V$u_p

DÐ`pv$_dp„ M¡X$|sp¡ _hsf

âep¡N L$fu füp R>¡. L$¡V$gpL$

M¡X$|srdÓp¡ ¾$p¡` L$hf (_p¡_hyh_ àgp[õV$L$ L$hf) _u

dv$v$\u i½$fV$¡V$u_y hph¡sf a¡b°yApfu_u

S>ÁepA¡ ÅÞeyApfudp„

S> L$fhp gpÁep R>¡. S>¡dp„ `pL$_¡ ¾$p¡` L$hf_p gu^¡ hph¡sfdp„ iê$Aps_u

Ahõ\pdp„ fp¡N Æhps

s¡dS> W$„X$u kpd¡ fnZ dm¡ R>¡. S>¡_p gu^¡ DÐ`pv$_ h^y \pe R>¡. s¡dS> rkT__u

A¡L$ drl_p `l¡gp Dspfp¡ `Z

dmhp gpN¡ R>¡. Ap ¾$p¡` L$hf_p¡ D`ep¡N iê$Aps_p 25 \u 30 rv$hk

`|fsp¡ L$fhp_p¡ lp¡e R>¡. OZp Ap âL$pf_p dpmMp_¡ N°p¡ L$hf L$¡ V$_g `Z L$l¡ R>¡.

h©rÙ r_e„ÓL$p¡_p¡ D`ep¡N:

kpdpÞe fus¡ sfb|Q_p h¡gpdp„ iê$Apsdp„

_f `yó`_u k„¿ep h^pf¡ A_¡ dpv$p `yó`_u

k„¿ep Ap¡R>u lp¡e R>¡. Ap dpV$¡ B\¡ap¡_ 50 \u 100 rd.N°p/guV$f A\hp Æb°pguL$

A¡rkX$ 25 rd.N°p/guV$f ÖphZ b_phu

b¡ R>„V$L$ph (`l¡gp¡ R>„V$L$ph buÅ\u

Qp¡\p `p_ _uL$m¡ Ðepf¡ A_¡ buÅ¡

R>„V$L$ph `p„Qdy `p_ _uL$m¡

Ðepf¡) L$fhp\u dpv$p `yó`p¡_p¡

h^pfp¡ L$fu A_¡ DÐ`pv$_

h^pf¡ d¡mhu iL$pe R>¡.

kfv$pfL$©rj_Nf v$p„suhpX$p

L$©rj rhðrhÛpge_u

cgpdZ dyS>b sfb|Qdp„

60 `u`uA¡d Æb°¡guL$ A¡rkX$

(60 rdN°p/gu `pZu)_p

ÖphZ_p¡ R>„V$L$ph 2 \u 4 `Z®A_¡

a|g Ahõ\pA¡ L$fhp\u Æb°¡guL$

A¡rkX$ Ahi¡j dy¼s h^y DÐ`pv$_ A_¡

hmsf dm¡ R>¡.

M¡su `Ùrs

ggZu:

sfb|Qdp„ kpdpÞe fus¡ 40 rv$hk¡ a|g b¡khp_y„ i{ \pe R>¡ A_¡ 60 rv$hk `R>u _p_p amp¡ v$¡Mphp_y„ iê$ \pe R>¡.

amp¡ kpdpÞe fus¡ 90 \u 120 rv$hk_u

A„v$f gZZu dpV$¡ s¥epf lp¡e R>¡ A_¡ 20 \u 30 rv$hkdp„ gZZu `|fu \C Åe R>¡ kpdpÞe fus¡, sfb|Q_u Ås dyS>b 20 \u 45 V$_ D`S> d¡mhu iL$pe R>¡. S>epf¡ i½$fV$¡V$udp„ hphZu bpv$ amp¡_u â\d huZu Ås dyS>b kpdpÞe fus¡ 50 \u 60 rv$hk¡ Aph¡ R>¡. s¡dp„ kpdpÞe fus¡ 10 \u 15 V$_ D`S> d¡mhu iL$pe R>¡. gZZu

`l¡gp„ amp¡_¡ Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p A¡L$ hMs

Mk¡X$hp Å¡CA¡ S>¡\u dp¡V$p \sp amp¡_¡ CÅ

_p \pe.

`fu`L$hsp dp`v$„X$:

sfb|Q

· am_¡ Ap„Nmu hX$¡ V$L$p¡fp dpfsp bp¡v$p¡

AhpS> Aph¡.

· am_p X$]V$p_p¡ cpN gukp¡ A_¡ rbgL$yg

{„hpV$u rh_p_p¡ v$¡Mpe.

કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 27 કૃષિ ષિજ્ઞાન

· am gpN¡g âL$p„X$_u Np„W$ `pk¡_p¡ âsp_ kyL$php dp„X$¡.

i½$fV$¡V$u

· am_u R>pg D`f Åmu Å¡hp dm¡

· a|g õgu` õV$¡S> (am_p X$]V$p_p cpN¡ Q¾$ S>¡hy„ v$¡Mpe)

· am_p¡ f„N `ump¡ Å¡hp dm¡ A_¡ X$uQy„ k|L$pe¡g Å¡hp dm¡.

`pL$ k„fnZ:

dy¿e Æhpsp¡

`p_L$p¡fuey„: dpv$p dpMu `p__u `¡iudp„ IX$p dyL$¡ R>¡. S>¡dp„\u

_uL$msu Cem `p__p b¡ `X$ hÃQ¡ bp¡Nv$y„ b_phu `p_ L$p¡fu

Mpe R>¡. `p_ D`f hp„L$uQyL$u k`p®L$pf guV$uAp¡ Å¡hp dm¡ R>¡.

r_e„ÓZ: g]bp¡mu_p d]S>_p¡ 5 V$L$p_p¡ AL$® (1 rgV$f `pZudp„ 500 N°pd d]S>)_p¡ R>„V$L$ph L$fhp¡.

amdpMu: Ap Æhps_u dpv$p dpMu am_u R>pg_u _uQ¡ IX$p dyL$¡ R>¡. IX$pdp„\u _uL$msp L$uX$p am_p¡ Nc® L$p¡fu Mpe R>¡. S>¡_¡ L$f_¡ am L$p¡lhpC_¡ Mfu `X$¡ R>¡.

r_e„ÓZ: bÅfdp„ dmsu h¡gphpmp ipL$cpÆ_u amdpMu dpV$¡_u rhjâgp¡cuL$p (L$éyëeyf V$²¡`) _p¡ D`ep¡N L$fhp¡. Ap V$²¡` l¡¼V$fv$uY 16 g¡M¡ dyL$hu.

fp¡N : c|L$uR>pfp¡: a|N\u \sp fp¡Ndp„ `p__u D`f_u bpS>yA¡ a|N_u

ka¡v$ R>pfu_p ^pbp `X$¡ R>¡.

r_e„ÓZ: fp¡N v$¡Mpe sfs L$pfb¡ÞX$pTud (50% h¡.`p.) 10 N°pd 10 rgV$f `pZudp„ Ap¡Nmu_¡ R>„V$L$ph L$fhp¡.

`„Qf„Nuep¡: Ap fp¡N rhjpÏ„\u \pe R>¡. Ap fp¡N dp¡gp¡diu_u S>yv$u

S>yv$u Åsp¡\u a¡gpe R>¡. iê$Apsdp„ `p_ D`f `ump f„N_p ^pbp Å¡hp dm¡ R>¡. kde S>sp `p_ _p_p A_¡ rhL$©s b_¡ R>¡. _kp¡ `umu v$¡Mpe R>¡.

r_e„ÓZ: dp¡gp¡diu_p r_e„ÓZ dpV$¡ S>„sy_piL$ v$hp_p¡ R>„V$L$ph L$fhp¡. fp¡Nuô R>p¡X$_p¡ _pi L$fhp¡.

d|m_p N„W$hp L$©rd: Ap fp¡N S>du_S>Þe L$©rd\u \pe R>¡. fp¡NN°õs

R>p¡X$_p `p_ `ump `X$¡ R>¡. R>p¡X$_p¡ rhL$pk ê$„^pe R>¡. R>p¡X$_¡ D`pX$u_¡ Å¡sp d|m D`f _p_udp¡V$u Ak„¿e Np„W$p¡ Å¡hp dm¡ R>¡.

r_e„ÓZ: fp¡NN°õs R>p¡X$_p¡ _pi L$fhp¡. k¡[ÞÖe Mpsfdp„ g]bp¡mu_p Mp¡m_p¡ D`ep¡N L$fhp¡.

v$¡l^prd®L$ rhL$©rs:

am_y„ apV$hy„:

bp¡f_ sÐh_u Mpdu_¡ gu^¡.

25 rgV$f `pZudp„ 50 N°pd bp¡fp¡_ _pMu R>„V$L$ph L$fhp¡.

r`es `pZudp„ 50 N°pd bp¡fp¡_ A¡L$ AW$hprX$ep_p A„sf¡ Ap`hy„.

M¡su `Ùrs 20/02/2023 કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 28 કૃષિ ષિજ્ઞાન

X$p¡.Æ.Apf.Np¡rlg, âp¡.`uÞL$ub¡_. A¡k.idp®, X$p¡. hu.S>¡.kphguep, X$p¡.A¡Q. ku.R>p¡X$hX$uep, S>|_pNY L$©rj eyr_hrk®V$u, S>|_pNY - 362001  ap¡_: 9275708342

A¡L$ A„v$pS> dyS>b v$¡idp„ L$yg k„N°l¡gp A_pS>_p¡

gNcN v$kdp¡ cpN k„N°l v$fçep_ _yL$kp_ \C Åe R>¡.

s¡dp„ 2.5 V$L$p L$uV$L$p¡\u _yL$kp_ \pe R>¡. k„N°rls

A_pS>dp„ kpdpÞe fus¡ Å¡hp dmsu Æhpsp¡ A„N¡_u

dprlsu AÓ¡ v$ip®hhpdp„ Aph¡g R>¡.

A_pS>_y„ a|v$y„ (Angoamois grain moth) a|v$y„

k|L$p Opk S>¡hp f„N_y„ A\hp `ump

bv$pdu f„N_y„ ê$hp„V$uhpmu

k`pV$u ^fphsy„ lp¡e R>¡.

s¡_u g„bpC 8 \u 10

du.du. S>¡V$gu lp¡e R>¡.

AN°`p„Mp¡ kp„L$X$u A_¡

s¡_p R>¡X$p Ap„Nmu_p

V$¡fhp S>¡hp ApL$pf_p

lp¡e R>¡. `p„Mp¡_u ^pfp¡

hpm_u ApR>u S>|ghpmu

lp¡e R>¡. Äepf¡ `ð `p„Mp¡_p R>¡X$p

AZuhpmp A_¡ s¡_u ^pfp¡ NpYu hpm_u T|g ^fphsu

lp¡e R>¡. Ap Æhps_u a¼s Cem Ahõ\p S> X$p„Nf, dL$pC, S>yhpf, S>h, OJ hN¡f¡_¡ _yL$kp_ L$f¡ R>¡. Cem

dp¡V$p v$pZpdp„ `lp¡„Qu _fd S>Áep ip¡^u v$pZp_¡ L$p¡Qu

s¡dp„ âh¡i L$f¡ R>¡ A_¡ v$pZp_u A„v$f_p¡ cpN Mpe

R>¡. v$pZpdp„ âh¡íep bpv$ Cem âh¡iÜpf_¡ f¡id_p„ sp„sZp\u Yp„L$u v$¡ R>¡. _p_p v$pZpdp„ Cem âh¡iu

iL$su _\u. `f„sy f¡id_p sp„sZp_u dv$v$\u v$pZp_y„ Åmy„ b_ph¡ R>¡ A_¡ s¡dp„ flu v$pZp_¡ blpf\u L$p¡fu

Mpe R>¡. D`Öh h^y lp¡e sp¡ v$pZpdp„\u Mfpb hpk

Aph¡ R>¡.

gp¡V$_y„ a|v$y„ (Indian meal moth)

AN°`p„Mp¡ : bv$pdu f„N_u S>¡_p ApNm_p cpNdp„

`umpi `X$sp¡ A\hp ka¡v$ f„N_p¡

c|fp¡ `Ëp¡ lp¡e R>¡. a|v$p„_u

g„bpC 15 \u 20

du.du. S>¡V$gu lp¡e

R>¡. L$uV$L$ Äepf¡

b¡W$¡gy„ lp¡e

Ðepf¡ s¡_u

î©„rNL$p

2/3 cpN

S>¡V$gp

A„sf¡ A¡L$

buÅ D`f

`kpf \C

`p„M D`f

V$¡L$hpe¡gu lp¡e

R>¡. Cem f„N¡

c|Mfu ka¡v$ A_¡ 12

\u 15 du.du. gp„bu s\p

ifuf D`f hpm ^fph¡ R>¡. dL$pB,

k„N°l¡gp A_pS>_u Æhpsp¡ A_¡ s¡_y k„L$gus r_e„ÓZ A_pS> k„N°l A_pS> k„N°l કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 29 કૃષિ ષિજ્ઞાન

A_pS>, k|L$p¡ d¡hp¡, kp¡epbu_, Mpf¡L$, L$pS>y, dNamu, AMfp¡V$, k|L$h¡gu h_õ`rs, df¡gp L$uV$L$, v$|^_p¡ `pDX$f, d^`|X$p_p `v$p\ p£ hN¡f¡_¡ _yL$kp_ L$f¡ R>¡. âp\rdL$ Ap¾$dZ L$f_pfu Æhps R>¡. a¼s Cem Ahõ\pdp„ S> _yL$kp_ L$f¡ R>¡. Cem OJ_p c°|Z Mpe Åe R>¡.

dL$pC_p X$p¡X$pdp„ s¡_p h^y `X$sp D`Öh\u OZu hMs ApMp X$p¡X$p f¡idu Åmp„\u k„`|Z®`Z¡ Y„L$pC Åe R>¡. Cem f¡idu c|„NmuAp¡ b_ph¡ R>¡.

L$W$p¡m_p cp¡V$hp (Pulse beetle)

L$W$p¡m_p cp¡V$hpS>yv$p S>yv$p âL$pf_p lp¡e R>¡. Ap L$uV$L$ 6 \u 8 du.du.

S>¡V$gp gp„bp A_¡ D`f\u

Å¡sp úv$e ApL$pf_p v$¡Mpe

R>¡. S>¡\u Dv$fâv$¡i_p¡

M„X$ DOpX$p¡ fl¡ R>¡. S>¡_¡

"`uÆX$ued' L$l¡ R>¡.

Bem ApR>p c|Mfp f„N_p

dp\p„hpmu, ka¡v$ f„N_u, 6-7 du.du. gp„bu A_¡

NX$uAp¡hpmy„ ifuf ^fph¡

R>¡. b^p S> âL$pf_p L$W$p¡m, dy¿eÐh¡ dN, dW$, syh¡f, hV$pZp, QZp, Qp¡mp, AX$v$, hN¡f¡

D`fp„s S>yhpf, dL$pB, L$`prkep hN¡f¡dp„

`Z _yL$kp_ L$f¡ R>¡. aL$s Bem Ahõ\p _yL$kp_L$pfL$ R>¡. s¡ v$pZp_¡

L$p¡fu Mpe R>¡. A¡L$ v$pZpdp„ A¡L$ \u h^y Bem flu _yL$kp_ L$f¡ R>¡.

D`Örhs v$pZp L$pZp„hpmp v$¡Mpe R>¡ A_¡ bu sfuL$¡ _L$pdp \B Åe

R>¡. D`Örhs L$W$p¡m_p gp¡V$dp„\u Mfpb hpk Aph¡ R>¡. Ap Æhps\u

L$W$p¡mdp„ 70% ky^u _yL$kp_ _p¡„^pe¡gy R>¡.

Qp¡Mp_y„ Qp„Qhy„ (Rice weevil)

fpsp bv$pdu A\hp NpYp bv$pdu A\ hp L$pmp f„N_y„ lp¡e R>¡. dp\y„ gp„by

A_¡ Qp„Q S>¡hp dyMp„Np¡ ^fph¡ R>¡.

`y¿s L$uV$L$ 3 \u 4 du.du. gp„by

lp¡e R>¡. Ypg S>¡hu AN°`p„Mp¡

D`f D`k¡gu guV$uAp¡ lp¡e R>¡.

`p„M D`f ApR>p `ump f„N_p

4 V$`L$p„ lp¡e R>¡. hn D`f

MpX$p lp¡e R>¡. `y¿s A_¡ Bem

Ahõ\p OJ, Qp¡Mp, dL$pB, S>yhpf s\p X$p„Nfdp„ _yL$kp_ L$f¡ R>¡. ApMp¡

A„v$f\u L$p¡fu `p¡gp L$fu _pM¡ R>¡.

Ar_erds L$pZp `pX$sy„ L$uV$L$ (Lesser grain borer)

f„N¡ fpsp bv$pdu A\hp L$pmp, QmL$pV$ dpfsy„ lp¡e R>¡. AN°`p„M D`f _p_p _p_p, MpX$pAp¡_u

b_¡gu guV$uAp¡ lp¡e R>¡. Qp¡Mp_p Qp„Qhp L$fsp _p_y„ `f„sy Apif¡ 2 \u 3 du.du. gp„by lp¡e R>¡. dp\y„ hn_u _uQ¡ _d¡gy„ lp¡e R>¡.

S>X$bp„ M|b S> dS>b|s lp¡e R>¡. î©„rNL$p_p R>¡‰p 3 M„X$ dp¡V$p

Nv$p S>¡hp lp¡e R>¡. Bem A_¡ `y¿s

A¡d b„_¡ Ahõ\p X$p„Nf, Qp¡Mp, OJ, dL$pB, L$W$p¡m, rb[õL$V$, Apdgu_p buS> s\p QpdX$p A_¡ gpL$X$pdp„\u b_ph¡gu hõsyAp¡_¡ _yL$kp_ L$f¡ R>¡. s¡ Myb S> MpD^fp lp¡e R>¡. v$pZp D`f Ar_erds ApL$pf_p L$pZp„ `pX$¡ R>¡. v$pZp_¡ A„v$f\u L$p¡fu _pMu aL$s s¡_y„

L$pZp„hpmy„ ap¡s{„ S> fl¡hp v$¡ R>¡. Ap_pS>_u NyZp¡ `f Ar_erds

ApL$pf_p gp¡V$_p V$`L$p„ Å¡hp dm¡ sp¡ kdS>hy„ L$¡ Ap Æhps_p¡ D`Öh R>¡. s¡_p D`Öh\u "N°¡B_ luV$]N" `Z \pe R>¡. L$uV$L$ DX$u iL$sy„

lp¡B s¡_p¡ a¡gphp¡ A¡L$ ÄÁepA¡\u buÆ ÄÁepA¡ \pe R>¡. Ap Æhps

A_pS>_p L$p¡W$pf A\hp `u`_p srmep_p cpNdp„ D`Öh v$fçep_ h^y âdpZdp„ Å¡hp dm¡ R>¡.

OJ_u hpsfu (Khapra beetle)

`y¿s L$uV$L$ 2 \u 3 du.du. gp„by, g„bNp¡m ApL$pf_y„ A_¡ dS>b|s bp„^p_y„ lp¡e R>¡. _f, dpv$p L$fsp

AX$^p¡ A_¡ f„N¡ h^y NpYp¡ lp¡e R>¡.

Ap L$uV$L$_u î©„rNL$p A_¡ `N ifuf sfa k„L$¡gpB iL$¡ s¡hp lp¡e R>¡. Ap L$uV$L$_u Bem Ahõ\p bv$pdu

ka¡v$ f„N_u A_¡ fpsp hpmhpmu

lp¡e R>¡. Ap hpm ifuf D`f _p_u

Ny[ÃR>L$pAp¡_p õhê$`¡ v$f¡L$ M„X$ D`f

Np¡W$hpe¡gp lp¡e R>¡. S>¡ s¡ lgphu iL$¡ R>¡. s¡d S> iplyX$u_u dpaL$ Dcp L$fu iL$¡ R>¡. Bem_p Dv$fâv$¡i_p R>¡X$¡ Aphp hpm_p NyÃR>_u b_¡gu `|„R>X$u Aph¡gu lp¡e R>¡. Ap Æhps_u Bem Ahõ\p OJ, dL$pB, S>yhpf Qp¡Mp, L$W$p¡m, s¡gurbep„ A_¡ s¡_p¡ Mp¡m, k|L$p¡ d¡hp¡ hN¡f¡_¡ _yL$kp_ L$f¡ R>¡. Bem õhcph¡ lW$ugu A_¡ MpD^fu lp¡e R>¡. OJ s¡_p¡ râe Mp¡fpL$ R>¡.

v$pZp¡
v$pZp_¡ k„`|Z® fus¡ c|kp_p ê$`dp„ a¡fhu _pM¡ R>¡. Ap D`fp„s s¡_p hpm A_¡ ifuf_p L$p„Qmu_p cpNp¡_p A_pS> k„N°l કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 30 કૃષિ ષિજ્ઞાન

L$pfZ¡ A_pS> v$|rjs \pe R>¡. s¡_p¡ D`Öh A_pS>_p S>Õ\pdp„ D`f_u

k`pV$uA¡ fl¡ R>¡. Apif¡ 90 \u 1100 a¡f_luV$ DóZspdp_ A_¡

Ap¡R>p¡ c¡S> ^fphsp A_pS>_p v$pZp s¡_¡ h^y A_yL$|m Aph¡ R>¡. `f„sy

Ap¡R>p âpZhpeyhpmp hpsphfZdp„ s¡ Æhu iL$sy„ _\u. s¡\u S> s¡_p¡

D`Öh A_pS>_u k`pV$u D`f h^y Å¡hp dm¡ R>¡.

k„L$rgs ìehõ\p`_

k„N°rls A_pS>_¡ Æhps_p D`Öh\u dy¼s fpMhp dpV$¡ S>yv$p S>yv$p

õsf¡ Æhps r_e„ÓZ_u S>yv$u S>yv$u `Ý^rsAp¡ A`_phu iL$pe.

A_pS> cfhp_p L$p¡W$pfp¡ s\p kp^_p¡_u kpa k|au :

L$p¡W$pfp¡_u rv$hpgp¡dp„ fl¡gu sufpX$p¡ A_¡ s|V$u Ne¡gp M|Zp Mp„Qfp_¡

kud¢V$_u dv$v$\u v$|fõs L$fu g¡hp Å¡CA¡. L$p¡W$pfp¡_¡ bfpbf kpa L$fu

L$Qfp¡ c¡Np¡ L$fu bpmu v$¡hp¡. S>ê$f S>Zpe sp¡ L$p¡W$pf_¡ ^p¡mu _p„Mhp¡.

L$p¡W$pfdp„ Jv$f_p v$f S>Zpe sp¡ s¡dp„ f¡su A_¡ L$pQ_p V$|L$X$p cfu

kud¢V$\u s¡ b„^ L$fu v$¡hp.

L$p¡W$pfdp„ _hy A_pS> cfsp `l¡gp S>|_p A_pS>dp„ L$uV$L$_p¡ D`Öh \ ep¡ R>¡ L$¡ _l] s¡ s`pku g¡hy„. Å¡ D`Öh lp¡e sp¡ s¡_¡ L$¡V$gp„L$ cgpdZ

L$f¡gp fkpeZp¡dp„\u L$p¡C `Z A¡L$ fkpeZ\u Æhpsdy¼s L$fhy„ A_¡

Ðepfbpv$ S> _hy„ A_pS> L$p¡W$pfdp„ cfhy„.

A_pS> cfhp_p L$p¡\mp b_¡ Ðep„ ky^u _hp lp¡hp S>ê$fu R>¡ S>|_p L$p¡\mp hp`fhp_p lp¡e sp¡ s¡_¡ kpa L$fu ^|duL$fZ\u L$uV$L$dy¼s L$ep® bpv$ S> afu\u D`ep¡Ndp„ g¡hp.

A_pS>_¡ Å¡ NyZp¡dp„ k„N°l L$fhpdp„ Apìey„ lp¡e sp¡ NyZp¡_¡ ìeh[õ\s fus¡ L$p¡W$pfdp„ gpL$X$p_p X$_¡S> L$¡ hp„k_u spX$`Óu Np¡W$hu_¡ s¡_p `f NyZp¡_u \à`u L$fhu Å¡CA¡ L$¡ S>¡\u S>du__p c¡S>\u bQphu iL$pe.

^|dL$f hp`fhp_u fus

k„N°l¡gp A_pS>_p L$uV$L$p¡_p D`Öh_p r_e„ÓZ dpV$¡ A_pS> k„N°l

`Ý^rs A_ykpf ^|duL$fZ_u `Ý^rs_u `k„v$Nu L$fhu. ^|dL$f

hp`fhp_u S>yv$u S>yv$u `Ý^rsAp¡_u dprlsu _uQ¡ dyS>b R>¡.

N¡k`´a L$hf_u dv$v$\u : Ap `Ý^rs_p¡ D`ep¡N Mpk L$fu_¡

A_pS>_p YNgpdp„ A\hp sp¡ NyZp¡dp„ cf¡gp A_pS>dp„ Äep„

lhpQ|õs `rf[õ\rs _ lp¡e Ðep„ L$fu iL$pe. Ap `Ý^rsdp„ kp¥

â\d N¡k`´a L$hf (`p¡gu\u_ iuV$, fbfpCTX$ ¼gp¡\, spX$`Óu

hN¡f¡) \u A_pS>_u NyZ A\hp R>|V$p A_pS>_¡ Yp„L$u v$C L$hf_u rL$_

pfuAp¡ S>du_ kp\¡ _uQ¡ cu_u dpV$u_u dv$v$\u kuhu g¡hu. ^|dL$f

d|L$hp dpV$¡ L$hf_u rL$_pfu_p¡ \p¡X$p¡ cpN âh¡iÜpf_p ê$`dp„ My‰p¡ fpMhp¡. Ap âh¡iÜpf dpfas¡ kuguÞX$f_u dv$v$\u ^|dL$f_¡ A„v$f

R>p¡X$hy„ Ðepfbpv$ syfs S> âh¡iÜpf_u S>Áep cu_u dpV$u\u kuhu

v$¡hu. ^|dL$fZ dpV$¡_p¡ cgpdZ L$f¡gp¡ kde `|fp¡ \ep bpv$ A_ychu

A_¡ ÅZL$pf dpZk¡ N¡k dpõL$ A_¡ lp\dp¡Å `l¡fu_¡ N¡k`´a L$hf

A¡L$v$d TX$`\u DOpX$u _pMhy„ Å¡CA¡ A_¡ Ðepfbpv$ syfs S> v$|f My‰u S>ÁepA¡ S>sp fl¡hy„ Å¡CA¡. N¡k`´a L$hf_¡ 2 \u 6 L$gpL$ bpv$ k„`|Z® v$|f L$fu _p¿ep bpv$ l¡gpCX$ g¡ç`_u dv$v$\u ^|dL$f_p¡ N¡k füp¡ R>¡ L$¡ _l] s¡_u s`pk L$fu g¡hp_u L$pmÆ fpMhu.

L$p¡W$pfp¡ (Np¡X$pD_) dp„ ^|duL$fZ L$fhp_u fus

L$p¡W$pfp¡dp„ R>|V$y„ A\hp NyZp¡dp„ cfu_¡ A_pS>k„N°lhpdp„ Apìey„ lp¡e Ðepf¡ Aphp L$p¡W$pfp¡_¡ lhpQ|õs L$fu `R>u s¡dp„ ^|duL$fZ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. L$p¡W$pf_¡ lhpQ|õs L$fhp dpV$¡ L$p¡W$pf_p bpfu-bpfZp„ b„^

L$fu v$C s¡_u rsfpX$p¡_¡ Ny„v$f`Ëu A\hp sp¡ OJ_u gp¡åv$u Qp¡`X$¡gu L$pNm_u `ËuAp¡\u b„^ L$fu v$¡hu. L$p¡W$pf_u R>s_¡ 0.03 du.du. _u ÅX$pChpmu `p¡gu\u_ iuV$\u Yp„L$u v$¡hu Å¡CA¡. Aphp L$p¡W$pfp¡dp„, A¡ëeydu_ued ap¡õapCX$, ^|dL$f hp`fu iL$pe. A¡ëeydu_ued ap¡õapCX$_u Np¡muAp¡ 1 O_duV$f v$uW$ 3 \u 4 V$uL$X$u_p âdpZdp„ hp`fhu Å¡CA¡. Ap âdpZ¡ ^|duL$fZ dpV$¡ Å¡Csu L$yg Np¡muAp¡_p„

2/3 cpN S>¡V$gu Np¡muAp¡ A_pS>_p S>Õ\p_u D`f_u bpS>yA¡ A_¡ 1/3 cpN_u Np¡muAp¡ A_pS>_p S>Õ\p_u _uQ¡_u bpS>yA¡ d|L$hu. Aphu Np¡muAp¡ c|„Nmu hX$¡ A_pS>dp„ JX$¡ v$pMg L$fu iL$pe. ^|dL$f v$hp L$p¡W$pfdp„

d|L$ép `R>u L$p¡W$pf_p bpfZp„_¡ ANpD S>Zpìep âdpZ¡ lhpQ|õs L$fhy„. A_pS> k„N°l કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 31 કૃષિ ષિજ્ઞાન

cpfsue Qp¡dpky„

Qp¡dpky„ A¡ iåv$i: Ap`Zu Æh_v$p¡fu R>¡.

Ap`Zu tS>v$Nu Å¡X$¡ A¡ Q|`Qp` hZpe¡gy„

R>¡. sd¡ il¡fdp„ fl¡sp lp¡ L$¡ NpdX$pdp„, M¡su

L$fsp lp¡ L$¡ DÛp¡Ndp„ fp¡L$pe¡gp lp¡ L$¡ `R>u

kdpS>k¡hL$ lp¡, Qp¡dpkp„ Å¡X$¡ sd_¡ k„b„^

R>¡ S>.

Ap`Zp v$¡idp„ `Z lhpdp_ ip÷uAp¡ dpV$¡

"dp¡Þk|_' iåv$_p¡ A¡L$ Mpk A\® R>¡ S>¡

_¥FÐedp„\u Aphsp `h_p¡_u Ap¡mMpZdp„

h`fpe R>¡.

Qp¡dpkp„_p¡ Ap`Zu tS>v$Nu Å¡X$¡_p¡ spgd¡g

`Z A¡hp¡ R>¡ S>¡ rhðdp„ buS>¡ _\u. A¡L$

fus¡ A¡Z¡ ÅZ¡ Ap`Zu k„õL$©rs S> Ecu

L$fu Ap`u R>¡, S>¡ Ap`Zu ApNhu R>¡. S>¡W$

drl_p\u S>, L$yV$y„bdp„ Aph_pfp„ bpmL$_u

S>¡d Aph_pfp„ Qp¡dpkp„_p ApL$pf-âL$pf_u

hpsp¡ dpÓ M¡X$|sp¡ S> _l] `Z b^p L$fhp

gpN¡ R>¡. dL$p__¡ f„N L$fhp¡ lp¡e sp¡ Qp¡dpky„

`|{„ \hp_u fpl Å¡hpe R>¡ A_¡ ANpkudp„

X$pdf s¡_p\u `l¡gp„ gNX$phu v$¡hp_u

Dsphm lp¡e R>¡.

`©Õhu_p ApMp Np¡mp D`f dp¡kdu `h_p¡_p¡

A¡L$ r_es ¾$d R>¡, S>¡ rhrh^ rhõspfp¡_u

Apbp¡lhp _½$u L$f¡ R>¡. Apbp¡lhp

gp„bpNpmp_y„ gnZ R>¡, `f„sy lhpdp_ V$|„L$p

Npmp_u OV$_p R>¡.

kpdpÞe fus¡ rhjyhh©Ñ `f kp¥\u h^pf¡

Nfdu `X$¡ s¡\u Ðep„_u ^fsu h^pf¡ Nfd

\pe. s¡_p k„kN®dp„ fl¡gu lhp Nfd \C, lgL$u b_¡ A_¡ s¡\u KQu QY¡. s¡\u Ðep„

lhp_y„ v$bpZ (â¡k2) OV$¡ A_¡ r_ed dyS>b

_ÆL$_p h^pf¡ v$bpZhpmp rhõspfp¡ sfa\u

lhp rhjyhh©Ñ sfa Åe.

DÑf Np¡mp^®dp„ Äepf¡ riepmp¡ b¡k¡ Ðepf¡

v$rnZ Np¡mp^®dp„ D_pmp¡ lp¡e R>¡. Ðepf¡ Ap

`Ëp¡ `pR>p¡ v$rnZ rv$ipdp„ Mk¡ R>¡

`©Õhu D`f Æh__p¡ Ap^pf S>mQ¾$ R>¡

A¡ hps Ap`Z¡ ÅZuA¡ R>uA¡. kdyÖ_p„

`pZu_u hfpm \C_¡ hpv$mp„ b_¡, s¡\u

hfkpv$ `X$¡ A_¡ _v$uAp¡ b_¡. hpv$mp„ L$¡d b_¡ ?

Ap`Z¡ kdÄep„ L$¡ cu_u lhpdp„_p¡ c¡S> W$f¡ sp¡ k|ÿd S>mL$rZL$pAp¡ ê$`¡ hpv$m b_¡.

Ap dpV$¡ lhp D`f S>hu Å¡CA¡. S>du__p„ \f¡ h_ hpsp sp¡ Ap`Z¡ A_ycìep R>¡ `Z

D`f sfa L$¡d hl¡ ? kv$cpÁe¡ L$yv$fsu OZu

ìehõ\pAp¡ L$fu fpMu R>¡ R>¡ S>¡_p\u lhp

D`f `Z Åe R>¡ A_¡ hpv$mp„ `Z b_¡ R>¡. rhð_p S>yv$p S>yv$p âv$¡ip¡dp„ Ap OV$_p

S>yv$u S>yv$u fus¡ b_¡ R>¡, õ\pr_L$ c|Np¡m A_¡ `h__p âhplp¡ dyS>b.

k|L$u lhp 78 V$L$p _pCV$²p¡S>_, 21 V$L$p Ap¡[¼kS>_ A_¡ A¡L$pv$ V$L$p ApN®__u b_¡gu lp¡e R>¡. `pZu_u bpó` (c¡S>) Ap_p L$fsp„

OZu lgL$u lp¡e; s¡\u c¡S>hpmu lhp k|L$u lhp L$fsp„ OZu lgL$u lp¡e. hmu A¡ Nfd

S>du__p k„`L$®\u Nfd \pe sp¡ h^y c¡S> kdph¡ A_¡ s¡\u h^y lgL$u b_¡. Apd kpv$u

lhp_u lpS>fudp„ Nfd-cu_u lhp D`f QX$u Åe s¡ õhpcprhL$ R>¡.

dpV$u_u cu_u kyN„^

Fsy_p â\d hfkpv$_u ANÐe_u Ap¡mM

R>¡ dpV$u_u kyN„^_u. A_¡fu A_¡ fp¡dp„QL$

lp¡hp\u Ap`Z¡ s¡_¡ "duW$u' L$luA¡ R>uA¡; hfkpv$ Å¡X$¡ k„L$mpe¡gu lp¡hp\u L$p¡C s¡_¡

â¡d\u "cu_u' kyN„^ `Z L$l¡ R>¡. A¡ L$ép„\u

Aph¡ R>¡? Ap kyN„^ A¡L$ âL$pf_p„ ÆhpÏ„_p

L$pfZ¡ R>¡. A¡ c¡S>dp„ Æh¡ R>¡ A_¡ `R>u

k|L$pC_¡ ^|mdp„ `X$ép„ fl¡ R>¡. `pZu `X$sp„

S> ÅN©s \B ÆAp¡[õd_ _pd_y„ fkpeZ

R>p¡X$¡ R>¡ S>¡_¡ Ap`Z¡ `l¡gp hfkpv$_u kyN„^

L$luA¡ R>uA¡.

Aphy„ sp¡ L$¡V$L$¡V$gy„e R>¡ `f¡i f. h¥Û rgrMs

hfkpv$ rhj¡, Qp¡dpkp rhj¡ ÅZhp BÃR>yL$

v$f¡L$ M¡X$|sp¡ dpV$¡ Ap `yõsL$ hkphhp S>¡hy„

R>¡ âp¡. `f¡i h¥Û cpcp `fdpÏ k„ip¡^_

L$¡ÞÖ_p `|h® h¥opr_L$ R>¡ A_¡ s¡d_p g¡Mp¡

rhrh^ R>p`pAp¡dp„ R>`psp lsp. s¡dZ¡

`p¡sp_p `yõsL$dp„ Qp¡dpky ApNhy„ A_¡

Ap`Ï„, hfkpv$u `h_p¡, c¡S>, TpL$m

A_¡ DóZspdp_ A¡V$g¡ iy„ ? hpv$mp„ L$¡d

b_¡, huS>mu L$¡d b_¡, hphpTp¡X$p L$¡hu fus¡

D˜h¡ Ag_u_p¡, gpr__p¡ A¡V$g¡ iy„ ? L$©rÓd hfkpv$ L$¡hu fus¡ `pX$u iL$pe ? Ágp¡bg

hp¡rd¯N_u Akfp¡ L$¡hu \i¡ ? A¡d hfkpv$ rhj¡ As \u Brs gMu_¡ ky„v$f `yõsL$ ârkÙ

L$ey¯ R>¡ Ap `yõsL$ A¡d¡Tp¡_ rL$ÞX$g Aph©rÑ sfuL$¡ 140/-dp„ dmi¡ R>p`¡gu L$p¡`u 225/- ê$r`epdp„ sd¡ Aip¡L$ âL$pi_ d„rv$f Adv$phpv$ 079-2214-0770

A\hp _hcpfs kprlÐe d„rv$f dy„bC 022-22017213 A\hp _hcpfs

kprlÐe d„rv$f 202, `¡guL$_ lpDk, Apîd fp¡X$, Adv$phpv$ \u d„Nphu iL$p¡

R>p¡ sp¡ ÅZp¡ L$¡ hpv$mp„ L$¡d b„^pe, A¡dp„ kdyÖ L$¡ `h®sp¡_p¡ apmp¡ iy„, c¡S> A¡V$g¡ iy„ ?

Aphp OZp khpg R>¡ S>¡Ap¡ h¥opr_L$ S>hpb

Ap`hp dpV$¡ Ap`Z¡ s¥epf R>uA¡ L$¡ L$¡d s¡ rhQpfhp S>¡hy„ R>¡, v$pMgp sfuL$¡ huS>mu L$¡d \pe R>¡? huS>mu \hu A_¡ huS>mu `pX$hu A¡

b„_¡ OV$_pAp¡ A¡L$ S> r¾$ep A\hp rhop__p

_ue_¡ A_ykf¡ R>¡. Apd R>sp„ b„_¡ hÃQ¡

L$¡V$gp¡ dp¡V$p¡ c¡v$ R>¡ `f„sy Ap`Z¡ A¡ _\u

ÅZsp lp¡sp L$¡ huS>mu \su lp¡e s¡ hMs¡

^fsu dp„\u `Z O_ huS>cpfhpmp L$Zp¡_u

k¡f _uL$m¡ R>¡ S>¡ Ap`Z_¡ v$¡Mpsu _\u `Z

A¡ huS>mu_¡ ApL$j}$_¡ gB Aph¡ R>¡.

Ap`Z¡ _kubv$pf R>uA¡ L$¡ b¡ bpS>y\u `h_p¡ `pZu cf¡gp hpv$mp¡ gC_¡ Aph¡ R>¡ A¡L$ sp¡ v$rnZdp„ rlÞv$ dlpkpNfdp„\u A_¡ buS>y„ b„Npm_p D`kpNfdp„\u.

Ap `yõsL$ s¡d_u hfkpv âÐe¡_u {rQ lp¡e s¡d_p dpV$¡ k„`|Z® dprlsu dmu fl¡i¡. ApS>L$pg cX$gu hpL$é A_¡ `nuAp¡_u

hs®ÏL$_p Ap^pf¡ s¡ ApNplu \pe R>¡ s¡dp„ Ap `yõsL$ h¥opr_L$ fus¡ hfkpv_¡ kdS>hpdp„ dv$v$ê$` \i¡ h^y dprlsu dpV$¡ cpfsue Qp¡dpky hp„Qhy„ füy„.

-`f¡i f. h¥^ `yõsL$ `rfQe કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 32 કૃષિ ષિજ્ઞાન

L©$rjrhop_ ghpS>d L$¡hu fus¡ cfhy

L©$rjrhop_ ghpS>d cfhp bpSy>dp„ Ap`¡g L$p¡X$

sdpfp L$p¡C`Z `d¡ÞV$ A¡` Üpfp õL$¡_ L$fu_¡ _uQ¡ Ap`¡g õL$ud âdpZ¡ cfu iL$p¡ R>p¡.

?

ghpS>d_„y `¡d¡ÞV$ L$ep® bpv$ `¡d¡ÞV$_p¡ õ¾$u_kp¡V$

s¡dS> sdpfy„ _pd A_¡

આ અંકમવા છપવાયેલ લેખ અથ્વા ન્ી પ્રોર્ક્ટસ વ્ર ્ધ મવાહહતી ક રગીન કટલોગ મેળ્્વા મવાટન ફોમ્ષ- ્ો્ટસઅપ સે્વા ફોટો પવારી ્ો્ટસઅપ ૯૮૨૫૨૨૯૯૬૬ ઉપર મોકલો. ્ો્ટસઅપ નંબર : મને આ અંકમવા છપવાયેલવા લેખ, જાહેરવાતની ્ધ મવાહહતી જોઈએ છ. જાહેરખબર નીચે લખેલો ઈનક્વાયરી કવાર નંબર જોઇને બો્કસમવા ટીક કરી ્ો્ટસઅપ કરલ છ મવાહહતી મોકલશો. જ્વાન ્વધિ કટલોગ કપનીની મવાહહતી તમવાર દ્વાર કષર વ્જ્વાનનવા પવાનવામવા નીચે ઇન્ક્વારી નંબર લખેલ છ તે નંબર રવાબી બવાજનવા બો્કસમવા ટીક કરી કપની કટલોગ મંગવા્ો્ો્ટસઅપ કરો. ૯૮૨૫૨૨૯૯૬૬. કષર મવાહહતી દરરોજ ્વાંચ્વા અમવારવા સોવશયલ મીવરયવામવા જોરવા્ �� ફસબક પેઇઝ : https://www.facebook.com/krushi.vigyan �� ટલીગ્વામ ચેનલ : https://t.me/krushivigyan ✳ ્ો્ટસઅપ ગ્રુપ : http://wa.me/919825229966?text=krushi Y$p¡gue¡ b¡W$p
kf_pdy„ `u_L$p¡X$ kp\¡ Adp¡_¡ hp¡V$¹kA` 9825229966 D`f dp¡L$gu Ap`hy„ S>ê$fu R>¡. લવાજમ ્વાર્રક ષત્ર્વાર્રક પવાંચ્રષીય ખેડૂતો માટે ૩૯૯/૧૦૯૯/૧૮૯૯/સંસ્ા માટે ૭૯૯/૨૧૯૯/૩૭૯૮/કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 33 કૃષિ ષિજ્ઞાન

hpQL$p¡_¡,

» R>¡ëgpdp„ R>¡ëgu L©$rj

dprlsu Ap`_p ky^u

`lp¢QpX$sy„ NyS>fps_y„

kp¥\u AkfL$pfL$ L©$rj

d¡N¡Tu_ L©$rj rhop_

Ddv$p Âe¡e kp\¡, rb_

_ap_¡ ^p¡fZ¡ L©$rjdprlsu

`yfu `pX$hp_p¡ _d° âepk

L$fu füy„ R>¡.

» L©$rjrhop__y„ hprj®L$

ghpS>d ê$p. 399/_u

AphL$ kpd¡ A¡L„$v$f¡

b^y kfcf \pe R>¡. *

d_u Ap¡X®$f A_¡ b¢L$ \°y

ghpS>d cf_pf hp„QL$p¡_¡

rh_„su L$¡ d_u Ap¡X®$f

õgu`dp„ `p¡sp_y„ `yfy

kf_pdy„, `u_L$p¡X$ kp\¡

S>ê$f gM¡.

» A„L$ Qp¡½$kpC `|h®L$ L$p¡çàeyV$fpCT õV$uL$f

» âuÞV$]N Üpfp fhp_p

\pe R>¡, A„L$ `p¡ô$dp„

fhp_p \ep `R>u hp„QL$_¡

_ dm¡ sp¡

» fhp_Nu rhcpN_u

S>hpbv$pfu fl¡su _\u.

s¡d R>sp„ drl_p_p `l¡gp

AW$hpX$uep ky^udp„ A„L$

_ dm¡ sp¡ _ÆL$_u

`p¡ô$Ap¡auk kp\¡

hps L$fu s¡ A„N¡ N°plL$

_„bf kp\¡ `p¡ô$L$pX®$

gMhp¡(ap¡_ _rl, àguT) A„L$ D`gå^

li¡ sp¡ S>ê$f dp¡L$ghpdp„

Aphi¡.ghpS>d cf_pf_¡

_d° r_h¡v$_ R>¡ L$¡ sdpfp

Üpfp 3 _hp kæep¡_¡

ghpS>d cfphu s¡d_u

M¡sudp„ kd©qÙ_p Üpf

Mp¡ghpdp„ dv$v$ê$` \ph.

v$f dpk_u 20 spfuM¡

L©$rjrhop_ ârkÂ^

\pe R>¡. 27 spfuM¡

fhp_p \pe R>¡. kf_pdy„

bv$gphp_u kyQ_p

g¡Musdp„ L$fhu S>ê$fu.

hprj®L$ ghpS>d :

ê$p. 399/-

k„õ\p dpV$¡ ê$p. 798/-

^p_yL$p A¡N°uV$¡L$ gu.

dlpi[¼s L$p¡çàg¡n, buÅ¡ dpm, gp¡lp ch_ kpd¡, Sy>_u lpCL$p¡V®$_u

bpSy>dp„, CÞL$dV$¡n kL®$g `pk¡, Adv$phpv$. dp¡. 97250 11227

bpef ¾$p¡` kpeÞk gu.

bu.X$u. `V$¡g lpDk, ÓuÅ¡ dpm, kfv$pf `V$¡g L$p¡gp¡_u, _hf„N`|fp fp¡X$, Adv$phpv$

_f¡i `V$¡g 98253 03285

lpCh¡_u bpSy>dp„, A„^¡fu (CõV$), dy„bC îu fpv$qX$ep - 099740 56640

ApC.ku.A¡g. CÞX$uep 400, gp¡luep S>¥_ õL$h¡f, bph^_`|_p 411021

l¡ë`gpC_ _„. 1800 210 3131

bV$¡V$p dpV$¡ `p¡gukëa¡V$ Mpsf_p DÐ`pv$L$

A¡fuk A¡N°p¡ guduV$¡X$

"^u aõV®$' X$u-1206, L$¡ihbpN `pV$}àgp¡V$ `pR>m, 132 ayV$ fp¡X$, h÷p`yf, Adv$phpv$-15 A¡.L$¡. tkl9137525166, 9879074344

S>¥_ CfuN¡i_ kuõV$d gu.

buÅ¡ dpm, Adu_ Q¡çbf, 85 bu

k„`sfph L$p¡gp¡_u, âp¡X$L$V$uhuV$u fp¡X$, hX$p¡v$fp-390005

kp¥fpô²$ A_¡ L$ÃR - >9426724532

X²$ud raëX$ L$¡duL$g âp. gu. Apf.L$¡. CÞX$. `pL®$-a¡T-pp,àgp¡V $-15, kh£ 54/4, fpd`fp b¡V$u, rS>. fpS>L$p¡V$ dp¡. 7698017474 A\hp 9725533533

F$sy ¾$p¡` L$¡f âp. gu. àgp¡V$ _„. 531/bu, fp¡X$ - Æ, qL$ip_ N¡CV$, fpS>¡ÞÖ L$p¡ëX$ õV$p¡f¡S> `pk¡, d¡V$p¡X$p, Æ. fpS>L$p¡V$-21

dp¡.94269 42254, 9424482223

cpfs kqV®$k A¡N°u kpeÞk gu. 1306, rh¾$d V$phf, fpS>¡ÞÖ àg¡k, Þey qv$ëlu-110008

011-42262152

91 8130813636

l¡ë`gpC_ - 8882 426 426

A¡N°ug¡ÞX$ bpep¡V$¡L$ guduV$¡X$ 36, râÞk CÞX$. A¡õV$¡V$ dp¡V$p dp¡su`|fp, sp. kphgu, rS>. hX$p¡v$fp l¡ë`gpC_ _„.98794 27771

M¡su L$u _C sL$_uL$ `pL$ k„fnZ_u _hu v$hpAp¡ dpC¾$p¡ÞeyV²$ueÞV$ ip dpV$¡ S>ê$fu R>¡ ? r_^u buS> M¡X|$s_u kd©[Ý^_y ârsL$ rhð_u _„.1 V$`L$ tkQpC këaf_p D`ep¡N rhi¡ ÅZp¡ S>¥_ qX²$`_p¡ hpev$p¡ DÐ`pv$_dp„ apev$p¡ õhõ\ `pL$ kd©Â^ M¡X|$s Mpsf A¡L$ apev$p A_¡L$ khp£Ñd `pL$ k„fnZ_u î¡Zu dp¡_uV$f A_¡ bpep¡raëX$_p DÐ`pv$L$ v$f¡L$ `pL$ dpV$¡ S>¥rhL$ k„L$g_ bV$pV$p_p `pL$_y„ Mpsf
નેટવાવફમ ઈરીગેશન પ્રવા. લી. ૩જો મવાળ, શ્ીજી કોમ્પલેક્ષ, HDFC બેંક ઉપર,ઋતરવાજ કોમ્પલેક્ષ પવાસે, ્વાસણવા રોર, ્રોદરવા -૩૯૦૦૦૧૫ ફોન ; ૦૨૬૫- ૬૧૩૩૧૦૧ këaf rdëk guduV$¡X$ rbT_¡i `p¡CÞV$, h¡õV$_® A¡L$kâ¡k
મનસયવા મવાકહટગ પ્રવા. લી. ્ૃંદવા્ન નગર લેન નંબર -૩, કવાત્રજ-કોંઢ્વા રોર, પને-૪૧૧૦૪૮ મો. ૭૨૧૧૧૨૦૫૦૨ ઈનક્વાયરી ન. ૪૧ ઈનક્વાયરી ન. ૪૪ ઈનક્વાયરી ન. ૪૭ ઈનક્વાયરી ન. ૫૦ ઈનક્વાયરી ન. ૪૨ ઈનક્વાયરી ન. ૪૫ ઈનક્વાયરી ન. ૪૮ ઈનક્વાયરી ન. ૫૧ ઈનક્વાયરી ન. ૪૩ ઈનક્વાયરી ન. ૪૬ ઈનક્વાયરી ન. ૪૯ ઈનક્વાયરી ન. ૫૨
કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 34 કૃષિ ષિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 34
V$QyL$X$u

◼ kde bv$gpe füp¡ R>¡, M¡su_u S>du_

OV$u flu R>¡. cpNuepAp¡ dmsp _\u, dSy>fp¡_u AR>s R>¡, hpsphfZ bv$gpe füy„

◼ de„L$ L$l¡ M¡sudp„ V$¡L$_p¡gp¡Æ bv$gpi¡ A_¡ ìep`L$ fus¡ D`ep¡N \i¡ A¡V$g¡ gpNs ìepS>bu \sp `fhX$i¡, ApS>¡ X²$p¡_, ApqV®$auiueg CÞV$¡guS>Þk, lhpdp_ dp`L$ e„Óp¡ Üpfp dpN®v$i®_, k¡V$¡gpCV$ Üpfp dmsp k„v$¡ip_¡ gu^¡ M¡sudp„ _hp ky^pfp Aphu

füp R>¡ A_¡ s¡ dpV$¡ cpfsue eyhp_p¡ `p¡sp_p

õV$pV®$A` Mp¡gu_¡ M¡X|$sp¡_¡ dv$v$ L$fhp Aphu

flu R>¡, fpl S|>Ap¡, gN¡ flp¡...

AÐepf¡ ÅX$p ^pÞe- rdg¡V$ Ap„sffpô²$ue hj® Qpgu füy„ R>¡ Ðepf¡ kfL$pf¡ v$f¡L$ k„õ\p, X$u`pV®$d¡ÞV$ A_¡ Mpsp_¡ Apv$¡i Apàep¡ R>¡ L$¡ ÅX$p ^pÞep¡ S>¡hp L$¡ bpS>fp¡, Sy>hpf, bphV$p¡, b„V$u, kpdp¡, L$p¡v$fp¡ hN¡f¡_¡ âQrgs L$fhp duV$]Np¡ L$fp¡. d¡mphX$p L$fp¡, ^pÞep¡ dp„\u b_ph¡g `L$hp_p¡ MhX$php¡, âQpf L$fp¡ A¡V$g¡ \p¡X$p qv$hk Ap `pL$_p cph dmi¡.

R>¡. A¡V$g¡ fp¡NÆhps_p¡ D`Öh h^¡ R>¡, _W$pfp S„>sy_piL$p¡_p l¡hu X$p¡T_p R„>V$L$ph_¡

gu^¡ Æhpsdp„ ârsL$pfL$sp L$¡mhpsp AdyL$

Æhps Nd¡ s¡ v$hp\u dfsu _\u, Ap`Zp

v$¡idp„ S„>sy_piL$p¡ g¡bg dpÞesp âdpZ¡

h¡Qpsu _\u. Aphu afuepv$_y„ `p¡V$gy„ Mp¡gu

fd¡i L$l¡ Apdp M¡su_y„ iy„ \pi¡ ?

◼ M¡X|$sp¡_¡ dv$v$ L$fhp_u hps kp„cmu

dN_ L$l¡, M¡X|$sp¡_¡ L$p¡C dv$v$ L$f¡ s¡dp„ Mp„X$ Mph, L$p¡C M¡X|$s_¡ dv$v$ L$fsy„ S> _\u `p¡sp_u

Ås dl¡_s¡ fmu g¡sp kdpS> kpd¡ L$p¡C Å¡sy„ _\u, v$uhk fps dl¡_s L$fu_¡ AÞ_ `¡v$p

◼ fd¡i_u hps kp„cmu L$fi_L$pL$p

L$l¡ Adpfp Sy>_p L$pmdp„ `Z AphpS> L$pfZp¡

lsp A_¡ âñp¡ lsp. L$pm¡ L$pm¡ rhrh^ âñp¡

kpd¡ Aph¡ R>¡ A_¡ v$f¡L$_p¡ DL$¡g dp_hÅs

L$fsp¡ fl¡ R>¡, rhS>mu_p v$uhp Apìep Ðepf¡e

d_yóe X$fsp¡ lsp¡ A_¡ buV$u V$¡L$_pgp¡Æ

Aphu sp¡ `Z d_yóe X$fu_¡ s¡_p¡ rhfp¡^ L$f¡

S> R>¡ _¡ ? Ad¡ L$`p k„L$f -6 A_¡ k„L$f -4

hphsp Ðepf¡ gugu A_¡ L$pbfu Cem dpV$¡

guV$f dp¡Y$¡ v$hp R>p„V$sp, kuçbyi A_¡ a¡_

hpg g¡hp gpC_ gNpX$sp A¡V$g¡ spfp¡ âñ

ìepS>bu R>¡ `Z s¡_p¡ `Z DL$¡g dmi¡, S>¡hu fus¡ buV$u V$¡L$_p¡gp¡Æ A¡ DL$¡g Apìep¡.

L$f_pf_¡ L$p¡C_u dv$v$ dmsu _\u. CÞ`yV$¹k b^p dp¢^p, dSy>fu dp¢^u, kp^_p¡ dp¢^p, `L$h¡ s¡ `¡v$pi_p cph _rl, A¡L$pv$ QuS>_p cph kpfp lp¡e Ðepf¡ gp¡L$p¡ hpsp¡ L$f¡ L$¡ M¡X|$sp¡_¡ Myb kpfy„ R>¡! A¡gp S>du_ `f Aphp¡ sp¡ Mbf `X$¡ L$¡V$gp hui¡ kp¡ \pe !

◼ kyf¡i L$l¡ se kpQy Ap fp¡S> R>p`pdp„ A_¡ Ap Vy$ZVy$Zuepdp„ d¡k¡S> Apìep L$f¡ R>¡ L$¡ bpS>fp_p Y$¡bfp eyr_hrk®V$uA¡ MhX$pìep_¡ agpZu k„õ\pA¡ ÅX$p ^pÞe_p NyZNp_ Npep, `Z Ap`Z¡ hphiy„ A¡V$g¡ `¡gp Apv$uhpku gp¡L$p¡ S>¡ Ap hjp£\u Mpe R>¡ `L$h¡ R>¡ s¡_¡ cph dmhp Å¡CA¡ s¡ dmi¡ _rl Vy„$L$dp„ âQpf\u hfk `|fsp¡ gpc \i¡ A_¡ \p¡X$p qv$hk Å¡ L$¡ ApMy hj® bpS>fp¡_¡ b„V$u_u hpsy \hp_u C _[½$ !!

◼ rhf¡ÞÖA¡ hÃQ¡ S> hps L$p`sp

L$u^y L$¡ S|>Ap¡ rdÓp¡, M¡su kpfu R>¡ A_¡ kpfu

fl¡i¡ M¡su hNf Qpghp_y„ _\u. v$p.s.

◼ hpsy_p hX$p sp¡ Ap`Z¡e L$fuA¡

R>uA¡ s¡hy„ hÃQ¡ L$fi_L$pL$pA¡ L$u^y A¡V$g¡

b^p Âep_\u L$fi_L$pL$p_¡ kp„cmhp Apsyf

- પ્ર્ીણ પટલ કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 35 કૃષિ ષિજ્ઞાન Ap¡V$g¡ b¡W$p

\ep A¡V$g¡ L$fi_L$pL$p L$l¡ kp„cmp¡ Ap`Zu

M¡sudp„ b¡ hõsy_y„ Ap`Z¡ Âep_ fpMhy„ `X$i¡

A¡L$ L$¡ Ap`Zu S>du__y„ õhpõÕe A_¡ buSy>

sm_p `pZu D`f gphhp `X$i¡, _bmp

`pZu\u L$¡ JX$p bp¡f_p `pZu lh¡ cp„cfp

\C Nep A¡V$g¡ hfkpv$_y„ `pZu S>du_dp„

Dsf¡ s¡_u M¡h_p L$fhu `X$i¡, c|sL$pmdp„

Ap`Z¡ âep¡N L$f¡gp s¡ v$f hj£ L$fhp `X$i¡

Ap¡Zkpg S> S|>Ap¡_¡ Ap iuepmp¡ `|fp¡ \ep¡

Ðep„ `pZu Xy$L$u Nep, D_pmy„ `pL$ M|b Ap¡R>p

\i¡.

a¡fbv$gu L$fu_¡ v$f ÓuÅ hj£ afu A¡ `pL$ Aph¡ A¡hy„ L$fy„ Ry„> A_¡ Ap hj®\u S>du__¡ bly„ M¡X$u_¡ lgphhu _\u A¡V$g¡ Ap¡R>u M¡X$ L$fhp_y„ rhQpey® R>¡ R>ÑuiNY$_p M¡X|$sp¡ `pmp

A_¡ dëQ]N kp\¡ M¡su L$f¡ R>¡ A_¡ `pmpdp„ `pZu `Q¡ A¡V$g¡ buÅ hj® aL$s kbkp¡Cgf `pmpdp„ Qgph¡ `pmp¡ `p„Q hj® A¡d S> fpM¡ R>¡. s¡ iuMhp S>¡hy„ R>¡.

◼ kyf¡i_u Nfdu\u gpg^|d dp¡Y„y$

Å¡C_¡ dN_ L$l¡ kyf¡i A¡d A\fp¡ \pdp„ M¡su sp¡ L$fhu S> `X$i¡, Ap`Zp kp¥_¡ õh^d®

R>¡. õh^d® R>p¡X$u_¡ Ap`Z¡ L$ep„ S>hp_p„, M¡su A¡d L$p„C _pMu v$¡hp S>¡hu _\u, \p¡X$u h¥opr_L$ kyTbyT, lufÆcpC c]NfpX$uep S>¡hp_y„ dpN®v$i®_ L©$rjh¥opr_L$p¡ kp\¡ k„`L®$ A_¡ _us_hp buepfZ_p AMsfp L$fuA¡ sp¡ ÓZ hj®dp„ A¡L$hpf sp¡ hV$L$ hmu Åe s¡hy„ \pe R>¡ Ðepf¡ Np¥fh L$fhp¡. bëL$u A¡d rsfõL$pf L$fhp\u bphp_p b¡e bNX$¡...

◼ iuMhy„ A_¡ kdS>hy„ kp\¡ kp\¡

◼ A_¡ buSy> L$¡ S>du__¡ Æhsu

fpMhp, S>du__u s„vy$fõsu ky^pfhp dpV$¡

k¡ÞÖue sÐhp¡_u D`gå^u h^pfhu `X$i¡, Æhpd©s A_¡ D`ep¡Nu dpC¾$p¡åT_y„ Dd¡fZ

L$fu S>du__¡ Æhsu fpMhu `X$i¡.

A`_phhy„ M|b S> ANÐe_y„ R>¡ cg¡ Ap`Z¡

Npep¡ L$¡ bmv$ _ fpMuA¡ `Z v$f hj£ k¡ÞÖue

sÐhp¡ Dd¡fhp dpV$¡ _ÆL$_u Np¥ipmpdp„\u

V²$¡gf cfu_¡ Np¡bf gphhy„, M¡su_p¡ L$Qfp¡ S>¡hp L$¡ fpX$p, `fpm, `p„v$X$p hN¡f¡_¡ k¡X$hhp dpV$¡ afu MpX$ b_phhu `X$i¡. s¡dp„ D`ep¡Nu

b¡L$V$¡fuep L$¡ Np¡^_ _pMu_¡ Vy„$L$p qv$hkp¡dp„ kp¡_p S>¡h„y Mpsf dm¡ s¡hy„ L$fhy„ `X$i¡ sp¡

Ap`Z¡ kpQy„ iu¿ep NZpe Ðep„ hÃQ¡ kyf¡i

L$l¡ iuMu iuMu_¡ iy„ L$p„v$p¡ L$pY$u g¡hp¡ R>¡ Ap

M¡sp dp„\u ?

◼ R>¡ëg¡ Dv$e L$l¡ Ap`Z¡ L©$rj rhop_ dprkL$ S>¡ v$f drl_¡ Ap`Z_¡ v$¡i rhv$¡i_u M¡su\u hpL$¡a fpM¡ R>¡ s¡_p¡ Apcpf dp_uA¡ L$pfZ L$¡ Ap¡V$g¡ b¡W$p_p dpÂed\u Ap`Z¡ ApMp NyS>fps_p lÅfp¡ M¡X|$sp¡ L©$rjrhop_ kp\¡ Å¡X$pe¡gp R>uA¡ A_¡ Ap`Zu M¡su_¡ kd©Â^ L$fsp füp R>uA¡.

◼ S>du_ Æhsu fpMhp_u hps

L$fu A¡V$g¡ de„L$ L$l¡ ly„ sp¡ S>du__¡ kpQhhp

A¡L$_¡ A¡L$ `pL$ kss hphsp¡ _\u, L$`pk

`R>u L$`pk, A¡f„X$p `R>u A¡f„X$p, dNamu

`R>u dNamu _rl, S>ep„ dfQu L$fu lsu Ðep„

Ap hMs¡ L$W$p¡m `pL$ \i¡ A¡d ly„ `pL$_u

L©$rjrhop_ Ap A„L$\u 49 hj®dp„ âh¡i L$fu fley„ R>¡ Ðepf¡ AX$^u kv$u\u M¡X|$sp¡_¡¡ M||b

M|b dprlsu `ufk_pf A_¡ Ap`Z_¡ kp¥_¡

M¡su kpfu R>¡ s¡hy„ iuMh_pf L©$rjrhop_

d¡N¡Tu__p¡ Myb M|b Apcpf. ^Þehpv$...

^Þehpv$... ^Þehpv$...

કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩ 36 કૃષિ ષિજ્ઞાન Ap¡V$g¡ b¡W$p
37 કૃષિ ષિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 37 કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩
US Agriseeds 38 કૃષિ ષિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 38 કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩
39 કૃષિ ષિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 39 કૃષિવિજ્ઞાન | િર્ષ- ૪૯ | અંક-૦૧ | ફબ્રુઆરી-૨૦૨૩

"KRUSHI VIGYAN" RNI NO. 46346/86 REGD. RAJKOT/119/2021-2023 VALID UP TO 31-12-2023, PUBLISHED ON 20TH OF EVERY MONTH & PERMITTED TO POST AT RAJKOT RMS ON 27TH OF EVERY MONTH, SUBSCRIPTION FOR ONE YEAR 399/- FOR FARMER

કૃષિ ષિજ્ઞાન ઇન્ક્વાયરી નં- 40 40 કૃષિવ્જ્વાન | ્ર્ષ- ૪૮ | અંક-૯ | ઓ્કટોબર-૨૦૨૨
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.