GROETEN UIT
HISTORISCH JOURE
Zomaar een dorp in Friesland? Beslist niet. In tegenstelling tot de meeste Friese dorpen, die een agrarisch karakter droegen, was en is Joure een centrum van ambachtslieden en schippers. In de achttiende en negentiende eeuw verschaften de vele klokkenmakerijen in Joure veel werk aan uurwerkmakers, kastmakers, schilders, koper- en loodgieters. En nog steeds kan men in Joure terecht voor de restauratie van een oude stoeltjes- of staartklok én zijn er opdrachten voor nieuwe Friese stoeltjes- en staartklokken. Daarnaast worden er moderne designklokken ontworpen en gemaakt. Nog steeds komen er vele schippers naar Joure, al zijn dat in deze tijd vooral toeristen, die hun boten afmeren in de fraaie jachthaven op loopafstand van het centrum. En natuurlijk is Joure bekend als het dorp waar de landelijk bekende koffie- en theefabriek van Douwe Egberts is ontstaan en groot geworden. Op de plek waar Cornelis Johannes de Jong in het begin van de twintigste eeuw Douwe Egberts groot maakte, is momenteel Museum Joure gevestigd, waar dat verleden van ambachtslieden en ondernemers in een aantal fraaie authentieke panden wordt getoond. Joure, volop bedrijvigheid en ondernemende burgers, tot op de dag van vandaag. Een fijne plaats om te werken en te wonen!
3
Dorpsgezichten Joure ligt mooi in de lengte op een zandrug. Huizen,
verzuchtte eens: “Mooi hoor, die Achterhoek, maar je ziet
bedrijven en boerderijen werden bij voorkeur zo hoog en
nergens waar je bent.” Daar zorgen in onze omgeving de
zo droog mogelijk gebouwd. Via opvaarten konden die
torens voor.
dan met pramen bereikt worden. Er zijn in Joure wel 8 van die opvaarten geweest, waarvan de opvaart bij Museum
En stelt u zich verder het Joure van vroeger voor. De tram
Joure nog het beste laat zien hoe het was. Het spreekt
en wagens met hooi rijden door de Midstraat. Paarden
vanzelf, dat het dorpsgezicht van Joure vroeger bepaald
staan gestald bij een logement. Karren en schepen laten
werd door bruggen en bruggetjes. De opvaarten zijn op
volop bedrijvigheid zien. Er klinken allerlei ambachtelijke
één na gedempt. De opvaart bij Museum Joure is er
geluiden: de hoefsmid beslaat paarden, de kuiper maakt
nog. Ze stonken en beperkten het verkeer over land. Veel
tonnen, middenstanders venten hun waren en slagers
bruggetjes zijn ook verdwenen. Gelukkig zijn er nog veel
slachten hun koeien, om van de stank maar niet te spreken.
oude foto’s van Joure, die laten zien hoe het was.
En in de lucht zijn geen strepen van vliegtuigen te zien.
Bewoners van de Torenstraat verlangen soms naar het
Op de foto de Midstraat in 1910, gezien in de richting van de
herstel van de opvaart tot aan het Waagplein. Wonen in een
Jouster Toren. Bij het 200-jarig bestaan van Douwe Egberts
grachtenpand klinkt chique. Echter, de auto moet worden
in 1953 kreeg dit plein aan het einde van de Midstraat de
geparkeerd en het huisvuil moet worden opgehaald. De
naam ‘Douwe Egberts Plein’.
problemen die ontstaan bij het opnieuw uitgraven van de opvaart, temperen het nostalgisch verlangen. Verder werd het dorpsgezicht van Joure natuurlijk bepaald door torens en molens. Een Friese toerist in de Achterhoek 4
Wist u dat... de bomen op de hoek van de Scheen-Midstraat in 1859 werden geplant door tuinder Sippe Annes Zeldenthuis?
1
De Oosterstraat met rechts de in het begin van de 20e eeuw gebouwde acht gemeentewoningen. Achteraan zijn nog net de tien arbeiderswoningen te zien uit 1905. Gebouwd in opdracht van de Coöperatieve Bouwvereniging ‘De Volharding’.
2
(1930) In 1920 liet Woningbouwvereniging Patrimonium 46 woningen bouwen op een terrein ten oosten van het oude tramstation, op het grondgebied van Westermeer. De Patrimoniumbuurt heeft niet lang bestaan. In 19731974 werden de woningen al weer afgebroken.
3
(1915) Hotel/restaurant Feitsma aan de Enkele Regel. Op de voorgrond de hoge bomen op de hoek van de Scheen-Midstraat. Omdat het verkeer toenam zijn de bomen later gekapt.
5
4
(1938) Ter gelegenheid van het zilveren ambtsjubileum in 1935 van burgemeester jhr. P.B.J. Vegelin van Claerbergen, werd hem door de burgerij een grote rustbank met uurwerk aangeboden. De bank werd geplaatst op de Enkele Regel.
6
(Begin 20e eeuw) Midstraat. In het tweede pand rechts apotheek Van Hulten. In het eerste pand rechts de bakkerij van Foeke en Hidde Gorter; van 1970 tot 1995 kleinzoon Hidde van der Wal en zijn vrouw Jikke.
6
Dorpsgezichten
5
(1925) Midstraat. Het pand met balkon, uit 1875, was de praktijk van de huisartsen J.J. Hoogland, J. Bleeksma en E. Bouma. Precies op dit punt was in de straat een overkluizing voor een daar onderdoor lopende vaart vanuit de Overspitting.
7
(1900) De Torenstraat met de opvaart. Vooral de aanvoer voor de Boterwaag was aanzienlijk. Die stond vlak achter de kerk. Door de opkomst van de zuivelfabrieken werd de Boterwaag begin 20e eeuw gesloten en de opvaart gedempt.
8
(1935) De opvaart van de Boterstraat. Via de opvaarten kon men met boten de boerderijen bereiken die meestal vlak achter de Midstraat stonden. De vaart werd in 1953 gedempt.
9
(1905) Links de noordoost kant van ’t Zand. Op de achtergrond de Torenstraatbrug. Tussen de woonhuizen en de vaart waren de ‘overtuintjes’. Links de woning van het schoolhoofd met het schoolplein. Achter deze woning stond de z.g. ‘Armenschool’.
10
(1913) Simonsteeg met zicht op de Jouster Toren. De naam van de steeg werd later gewijzigd in Hobbe van Baerdtstraat.
11
(1954) Brouwersteeg. Voormalige huizen aan de Kolk, gezien vanaf ‘t Zand.
Dorpsgezichten
7
13
12
(1954) Woonhuizen aan de Beerskesteeg. De steeg liep rechts naast De Flecke. De steeg werd genoemd naar bakker Greelt Jurjen Beerske. Op 31 oktober 1908 richtte hij muziekvereniging Concordia op. Hij schonk ook de eerste muziekinstrumenten.
14
(1910) De Appelwijk, het eerste pand links was van 1808 tot 1859 het gemeentehuis van Haskerland. Links van de Tolhuisbrug staat het Tolhuis. Rechts op de hoek het kantoor van de Amsterdamsche bank.
8
Dorpsgezichten
(1937) Bij het 175-jarig bestaan van Douwe Egberts in 1928 schonk Plaatselijk Belang een driearmige lantaarn aan Haskerland. Deze ‘D.E.-lantaarn’ stond op de splitsing Midstraat en Harddraversweg. Het plein rond de lantaarn kreeg in 1953 de naam ‘D.E.-plein’.
15
(1925) De kade aan de Zijl. Geheel links het graanpakhuis van de firma Cath.
16
(1900) Zijlroede met links de Groene Dijk. Op de achtergrond staat de Groene Molen. Rechts van de Zijlroede de Slachtedijk.
18
(1950) Het Achterom gezien in de richting van de Groenendalstraat. Rechts de arbeiderswoningen die de Coöperatieve Bouwvereniging Werkmanslust in 1886 liet bouwen. De straatnaam werd in 1967 gewijzigd in Brugstraat, genoemd naar gebouw De Brug.
17
(1920) Vegelinsweg. Naast de woning links op de voorgrond werd in 1723 de Vegelinsweg aangelegd op initiatief van grietman Philip Frederik Vegelin van Claerbergen. Het deel op de foto kreeg later de naam Slachtedijk.
19
(1936) De Harddraversweg gezien in de richting van de Midstraat. De vele bruggetjes geven aan dat er nog een slootje liep naast de weg. Links naast de weg liep tot 1921 de tramlijn Joure-Sneek.
Dorpsgezichten
9
Ambachten en Beroepen In 1727 trouwde de vrijgezelle Amsterdamse zilversmid
Kopergieterij Keverling, ook al een oud Jouster bedrijf,
Willem Alewa (later noemde de familie zich Aleva) het
dat al in 1689 in de boeken wordt vermeld, wist nieuwe
Jouster meisje Maaike Luitzens. Ze kregen 9 kinderen
markten aan te boren en kon zich tot ongeveer 1980
waarvan Albert en Luitzen als eersten het uurwerkmakers
handhaven. De houtbewerkers, die de kasten voor de
vak kozen.
klokken maakten, vonden emplooi bij de tot de jaren ‘70 van de vorige eeuw florerende meubelmakerijen. Verder
Het klokkenmaker ambacht nam in Joure vanaf het midden
vond je in Joure o.a. kuipers, zadelmakerijen, zilversmeden
van de 18e eeuw een enorme vlucht. Zo rond 1857 werden
en scheepsbouwers. Volop bedrijvigheid en ondernemende
er maar liefst 4.000 stoel- en staartklokken per jaar gemaakt.
burgers, die Jousters. Tot op de dag van vandaag.
Dat maakte Joure tot een ambachtencentrum. Immers naast uurwerkmakers waren er o.a. ook meubelmakers,
Op de foto uit de jaren vijftig van de vorige eeuw zijn
klokkenschilders en kopergieters in dezelfde branche
werknemers van kopergieterij Keverling aan het werk.
actief. En omdat Joure een veilige haven bood voor
Het bedrijf bestond van 1854 tot 1980 en wist na de
binnenschepen, woonden of verbleven er vooral ’s winters
achteruitgang van de klokkenindustrie met succes nieuwe
veel schippers in Joure, die in dat jaargetijde voor extra
markten aan te boren. De panden zijn Rijksmonumenten en
arbeidskrachten zorgden en tevens belangrijk waren voor
sinds 1991 onderdeel van Museum Joure.
het vervoer van de klokken. Toen aan het einde van de 19e eeuw de markt voor de Jouster klokken instortte, kwam net de koffiebrander Douwe Egberts tot grote bloei onder de bezielende leiding van Cornelis Johannes de Jong.
Wist u dat... na W.O. II op de gevel van Zijlstra’s fabriek stond: “Koopt Nederlandse waar, dan helpen wij elkaar”?
10
20
(Ca. 1900) Personeel van meubelmakerij Wester, Geert Knolweg nr. 1, met gereedschap en producten: o.a. vurenhouten meubelen, die werden ‘gehout’. Een schildertechniek waarbij vurenhout lijkt op ‘echt’ eikenof mahoniehout. Vooral de arme bevolking kocht dit.
21
Kastenmakerij Jelle de Jong aan de Sluisdijk. Liggend links Hein van der Veen, rechts Jan van der Werf. Staand v.l.n.r: Jelle de Jong, Johannes van der Werf, Sake de Jong, Durk van der Zee, Gellius de Jong en kastenschilder Franke de Boer.
22
De Slachtedijk met N.V. Zijlstra’s meubelfabrieken. In 1921 opgericht door de broers Folkert en Wiero Zijlstra. Omstreeks 1950 met toonkamers in o.a. Amsterdam, Den Haag. Het bedrijf sloot in 1974 en Douwe Egberts kocht de panden.
11
23
(Ca. 1900) Het personeel van de N.V. Zijlstra’s Meubelfabrieken aan de Slachtedijk.
24
De machinale afdeling van N.V. Zijlstra’s Meubelfabrieken aan de Slachtedijk. De machines werden aangedreven via een centrale as, gekoppeld aan een stoommachine. Links vooraan Tjeerd Douma en Klaas Draayer. Op de achtergrond J. van der Sloot.
25
(Ca. 1935) De tabaksbewerking bij Douwe Egberts aan de Slachtedijk. V.l.n.r.: Bauke Blauw, Kier van der Wal, Harm van der Wal, Jan de Wrede.
12
Ambachten en Beroepen
26
(Ca. 1906) Personeel van de ‘Grutte Helling’ aan de Zijl. Hier bouwde Eeltje Holtrop van der Zee (Eeltsjebaes) in 1894 de boeier ‘Friso’ voor baron Van Harinxma Thoe Slooten. Sinds 1954 Statenjacht van de provincie Fryslân.
27
Klokkenschilder Roel Otter (1892-1966) beschilderde talloze wijzerplaten van Friese stoeltjesklokken. Hij was een bekende kunstschilder in onze omgeving. Otter had zijn atelier bij zijn woonhuis aan de Hobbe van Baerdstraat.
28
De koffiebranderij, tabakskerverij en theeverpakkerij van Hille de Jong. De papieren zakken met merknaam ‘De Witte Os’ werden gevuld met tabak. V.l.n.r.: Verbeek, Wiebe Andringa, Taeke Halma, Nolke de Vries, Jacob Halma en baas Hille de Jong.
Ambachten en Beroepen
13
Boten Joure bood met name in de winter een veilige toevlucht
dit bouwen ‘uit het hoofd’ of ‘op het oog’ in toenemende
voor de schepen. Die verbleven dan vooral in de Kolk. Dit
mate een bijzondere status, en zijn wat mysterieuze
is het water tussen het centrum van Joure en de Zijlroede
lijfspreuk ‘myn each is myn rij’ (mijn oog is mijn meetlat)
dat voert langs het Tolhuis waar tot in het midden van de
droeg hieraan stevig bij. Ook het verhaal dat hij, na iedere
20e eeuw een ophaalbrug was. Je kon toen nog doorvaren
bespreking van een nieuw schip met een klant, een aantal
via een schutsluis in het verlengde van de Kolk naar de
dagen in gepeins verzonken op het werfterrein rondzwalkte,
Overspitting. In de Kolk was ook de mogelijkheid om te
de scheepshelling op- en afliep, dan weer zwijgend bij het
keren en te overwinteren.
water ging staan en vervolgens de woorden sprak: ‘Hy leit der al’ (Hij ligt er al) of ‘Ik haw him al sjoen’ (Ik heb
Op de foto is de boeier ‘Olga’ afgebeeld die in 1910 van
hem al gezien), kreeg door de jaren heen haast mythische
stapel liep op de werf aan de Zijlroede; in de volksmond
proporties.
de ‘Grutte Helling’ genoemd. Deze werf dateert vanaf halverwege de 17e eeuw. Er werden o.a. kofschepen,
Hij bouwde o.a. de bekende boeier ‘Friso’ in 1897. De
boeiers en tjalken gebouwd. Bekende hellingbazen waren
boeier is nu in gebruik als Statenjacht van de provincie
Sijmon Geerts, Hette Geerts (Hettebaes), Eeltje Holtrop van
Fryslân. In de crisisjaren, de jaren dertig van de 20e eeuw,
der Zee (Eeltsjebaes) en Auke van der Zee (Aukebaes).
kwam de werf stil te liggen. In 1940 werd deze gekocht
Zij waren meesters in hun vak. Eeltje Holtrop van der Zee
door de familie De Jong van Douwe Egberts en werd later
bouwde niet volgens tekening, maar op het oog. Dat wil
ondergebracht in de stichting ‘Kofschip’.
zeggen: met intuïtie en ervaring. Niet dat hij daar in die tijd uniek in was, maar in de persoon van Eeltsjebaes kreeg
14
29
(Ca. 1900) De ‘Lytse Helling’ aan het oosteinde van ‘t Zand, tussen de Torenstraat en de Sluisdijk. Deze werf bestond al in 1807. In 1938 ging men over op vervoer met een vrachtauto.
31
(1905) Pakhuis Cath aan de Zijlroede. De familie Cath handelde o.a. in graan. Hun schepen vervoerden Russisch graan vanuit Riga en andere Oostzeehavens.
30
(1938) De Kolk, gezien vanuit het Tolhuis. De Kolk werd in 1614 gegraven in opdracht van grietman Hobbe van Baerdt. Links aan de kade de Libra boten van de familie Kramer.
32
(1938) Hier woonden de hellingbazen van de grote werf aan de Zijlroede. Bekende hellingbazen waren o.a. Hette Geerts, Eeltje Holtrop van der Zee, Auke van der Zee, Johannes van der Meulen, Abele de Jong en Henk de Jong.
33
Wist u dat... prinses Wilhelmina nooit in het geschonken boeiertje heeft gevaren?
Kleine boeier gebouwd door Eeltsjebaes in 1892 als geschenk voor prinses Wilhelmina ter gelegenheid van haar bezoek aan Leeuwarden. Eeltsjebaes staat 2e van rechts achter het roer. 15
Bruggen Joure ligt midden in een laag en waterrijk gebied. Lang
Joannes Hof met een aanhanger van de Libra vrachtdienst
waren de waterwegen belangrijkere verbindingen dan de
Joure - Twente door de brug. Daardoor werd de bovenbouw
weinige landwegen. En waar landwegen en waterwegen
ontzet, kon niet meer draaien en moest gesloopt worden.
elkaar
Uiteraard
In 1966 verdween de brug geheel uit het dorpsbeeld, om
ophaalbruggen, vanwege het waterverkeer. Joure kende
plaats te maken voor een vaste overkluizing. Ook de sluis
verschillende bruggen, waarvan de Tolhuisbrug wellicht de
verdween. Er gingen in die tijd zelfs stemmen op om meteen
belangrijkste was.
ook maar de Kolk te dempen. Gelukkig is daaraan geen
kruisten,
waren
bruggen
nodig.
gehoor gegeven! In tegendeel: nog maar kort geleden is de De Tolhuisbrug was het punt waar de Kolk overging in
overkluizing enigszins opgehoogd, zodat sloepen de Kolk
de Zijlroede. Talloze schepen zijn in de loop der jaren
kunnen bereiken.
deze doorgang gepasseerd om vervolgens via de sluis de Overspitting te bereiken. Ten slotte beschouwde men
Op de foto uit 1906 ziet u deze brug in noordelijke richting.
de ophaalbrug echter als een te groot obstakel voor het
Over de brug links de Oude Pastorie, rechts het pand van
drukker wordende wegverkeer. Met name Douwe Egberts
J. Faber die kachels en fietsen verkocht. Ter verbreding van
drong aan op een stevigere verbinding voor het ook
de Tolhuisweg werd het pand afgebroken in de jaren zestig.
zwaarder wordende vrachtverkeer. Op 26 mei 1954 zakte
Wist u dat... ‘Hollandse Mine’ zowel de voetgangers- als de autobrug in de Torenstraat wipte en ook bediende bij Hotel van Terwisga? 16
34
(1935) Torenstraatbrug gezien vanaf ’t Zand.
35
(1953) Torenstraatbrug met in het verlengde van de brug de kruidenierswinkel van Marten ‘Bril’ Bosma aan ’t Zand. Links, naast Bosma, het pand van melkboer Sietse Hoekstra. Er tussenin de Pottenbakkerssteeg.
36
(1954) De Boterstraatbrug gezien vanaf ‘t Zand, een houten klapbrug over de Overspitting. De brug is een Rijksmonument.
38
(1953) Voetgangersbrug van het Achterom (nu Brugstraat) richting het Jonkersbosje. Rechts de woning die in 1927 voor het hoofd van de Bonifatiusschool werd gebouwd.
37
(1957) Brug over de sluis (in de Overspitting) op de Sluisdijk met op de achtergrond de gasfabriek. De sluis lag er al in 1718 en is kort na 1960 gedempt. 39
(1924) Brug bij de Wildehornstersingel in zuidoostelijke richting met op de brug de heer B. van Bergen, hoofd van de openbare ULO aan de Harddraversweg nr. 4. Links van de brug begint de Wildehornstersingel. 17
Handel en industrie Veel ambachtslieden, winkeliers en handelaars hebben met
Niet alle succesvolle ondernemingen hielden het tot in
meer of minder succes hun nering gedreven in Joure. Maar
onze tijd vol. De familie Keverling, meer dan 100 jaar een
enkelen zijn het plaatselijk niveau ontstegen.
succesvolle en landelijk bekende kopergieterij, was tot de jaren ‘70 van de 20e eeuw een belangrijke werkgever
In de eerste plaats denken we dan aan de jonge Cornelis
in Joure. En dan de vele meubelfabrieken van o.a. De
Johannes de Jong, telg uit de Douwe Egbertsfamilie. Als
Vrij, Van der Veer en Zijlstra. Geworteld in het aloude
20-jarige kwam hij in 1880 aan de leiding in het familiebedrijf
klokkenambacht. Na de achteruitgang van die industrie,
met nog geen 10 werknemers. In de jaren daarna breidde
werden ze met name in de jaren ‘50 van de vorige eeuw zeer
hij het bedrijf uit tot een landelijk toonaangevende
succesvol. Uiteindelijk hielden ook zij het door toenemende
koffie-, thee- en tabaksverwerker. Met meer dan duizend
concurrentie uit het buitenland niet vol.
werknemers in Joure en Utrecht. En wat dacht u van Hotso Spanninga, edelmetaalbewerker, net als zijn vader en
Ook Jan Smit, carrosserie- en wagenbouwer, bouwde met
broer. Hij werd opgeleid door zijn vader en verbreedde zijn
zijn beide zonen het bedrijf aan de Slachtedijk succesvol
kennis bij meerdere bedrijven, o.a. in de Verenigde Staten.
uit en gaf werk aan zo’n 65 werknemers. In 1996 werd het
Hij kwam aan het einde van WOI na een levensgevaarlijke
bedrijf gekocht door Daf-bus en in 1999 ging de productie
zeereis terug in Joure om het fundament te leggen van
van carrosserieën naar de Berkhof Vestiging in Heerenveen.
een bedrijf dat zich toelegde op auto- en rijwielverlichting.
Tenslotte waren en zijn er o.a. nog de drukkerijen, de
En hoewel een deel van de productie tegenwoordig in het
zilversmeden, de graanhandel van Cath. Teveel om op te
verre buitenland plaatsvindt, is de kern van het bedrijf nog
noemen. Jousters lieten en laten hun handjes wapperen.
steeds in Joure, aan de Geert Knolweg 30. Het bedrijf vierde in 2018 het 100-jarig bestaan, met nog steeds een
Op de foto uit 1907 ziet u pakhuis Cath aan de Zijlroede. Hun
Spanninga aan de leiding. En die broer, Stoffer Aller, breidde
schepen vervoerden Russisch graan vanuit Oostzeehavens.
zijn bedrijf uit door zich te specialiseren in de productie van
De schepen overwinterden in de Kolk. Het bedrijf zorgde
z.g. ‘voegloze trouwringen’. Hij vestigde zich uiteindelijk aan
omstreeks 1900 voor grote bedrijvigheid in Joure.
de Harddraversweg 27. Tot op de dag van vandaag is daar de Aller Spanninga ringenfabriek. 18
40
(1954) Interieur van achterlichtenfabriek Spanninga aan de Geert Knolweg. Goud- en zilversmid Hotso Spanninga leerde het vak van zijn vader en begon voor zichzelf. Bij het 100-jarige bestaan in 2018 stond een nazaat van Hotso aan de leiding.
42
41
(1916) Prof. Titus Brandsmaweg. Stoommeubelfabriek ‘De Nijverheid’ van meubelbaas Koop de Vrij, achter de Midstraat 124. Met scheepsladingen vol gingen de eiken- en in mahonie gehoute vurenhouten meubelen naar winkels in Friesland en daarbuiten, vooral naar Drenthe.
43
(1934) De ‘De Vereenigde Jouster Drukkerijen NV’ aan de Midstraat 161. Eind jaren zeventig werd het bedrijf verkocht aan derden en afgebroken voor woon- en winkelcentrum Midpassage. Aan de Tolhûswei werd in 1978 een nieuwe Jouster Drukkerij gebouwd.
Wist u dat... wagenmaker Jan Smit ook de hondenkar van melkboer Nanne ‘Brij’ Hoekstra van de Bûtsingel heeft geleverd?
(1920) Meubelmakers voor de werkplaats van C. Drost aan de Torenstraat. Jouster meubelmakers stonden bekend om hun vakwerk. Leerlingen leerden in de praktijk van hun ‘meester’, maar gingen ook op cursus. ’t Nut organiseerde cursussen vaktekenen.
19
44
(1907) Sluisdijk met de gasfabriek van het gemeentelijk gasbedrijf, sluis en brug. Gebouwd op een terrein aan de Sluisdijk, wat ooit diende als stortplaats voor as en huisvuil.
46
Werknemers van Aller Spanninga ringen aan de Harddraversweg 27.
20
Handel en industrie
45
(1920) Harddraversweg. In het midden de ringenfabriek van Spanninga. Hij maakte via een nieuw systeem z.g. ‘voegloze’ trouwringen. In 1989 werd het bedrijf verkocht. AS-ringen (Aller Spanninga) zijn nog steeds een begrip.
47
(1935) Appelwijk met op de voorgrond garage K. de Vrij Szn. Later gebruikt als pakhuis van Douwe Egberts, met daarnaast het gedeeltelijk door brand beschadigde Tolhuis.
48
(1920) Vegelinsweg. Carrosseriebouwer en wagenmaker Jan Smit begon hier in 1917 het bedrijf. Aan de Slachtedyk verrees een nieuwe fabriek. Met twee zonen bouwden ze de zaak uit tot 65 werknemers, die bouwden autobussen, verhuiswagens en winkelwagens.
49
(1939) Groene Dijk. Links de Groene Molen, met rechts een gedeelte van de Douwe Egberts fabrieken.
50
(1905) De nieuwe perskoekfabriek van A.E. de Boer & Zonen aan de Zijlroede. Het jaartal 1905 staat boven in de zijgevel. Op volle kracht persten de machines 500 veevoer koeken per uur.
51
(1915) Melkontvangst bij de stoomzuivelfabriek van A.E. de Boer aan de Slachtedijk.
Handel en industrie
21
Kerken In de 15e eeuw, toen het dorp Joure nog niet echt bestond,
In 2008 fuseerde de Hervormde gemeente met de plaatselijke
was er één kerk en die stond in Westermeer. Uiteraard een
Gereformeerde Kerk en ze werden opgenomen in de
rooms-katholieke kerk, gewijd aan de apostel Mattheüs.
Protestantse Kerk Nederland. Het kerkgebouw had een nieuwe
Nu staat daar op de algemene begraafplaats Westermeer
naam nodig en dat werd de ‘Hobbe van Baerdt Tsjerke’.
alleen de toren nog. Het tweede kerkgebouw van de Protestantse gemeente is Na 1580 zorgde de Reformatie er voor dat de Rooms-
het voormalige gereformeerde kerkgebouw ‘De Oerdracht’
Katholieke parochie lang een verborgen bestaan leidde.
aan de E.A. Borgerstraat. De Gereformeerden hadden op
Maar sinds 1867 staat er een rooms-katholieke kerk aan
diverse plaatsen een kerkgebouw. Aanvankelijk kerkte men
de Midstraat. De huidige Mattheüskerk, op dezelfde plek,
in de Boterstraat, vervolgens vanaf 1922 in een groter nieuw
is van 1953.
gebouw aan de Harddraversweg en sinds 1984 dus in ‘De Oerdracht’. In datzelfde jaar betrok een aantal verontruste
In 1644 werd er in Joure, op de plek waar aanvankelijk
gemeenteleden gebouw ‘De Brug’ aan de Brugstraat, dat
een eenvoudig kerkje stond, een protestantse kerk
men kocht van de Hervormde gemeente. Het was gebouwd
gebouwd in Renaissancestijl. Het was één van de eerste
in 1961 als onderkomen voor het jeugdwerk. Momenteel
protestantse kerken in Friesland na de Reformatie. In 1628
kerkt er de Vrije Evangelische gemeente ‘De Brug’.
legde initiatiefnemer en belangrijkste geldschieter grietman Hobbe van Baerdt de eerste steen voor de toren, die in
En dan is er nog de doopsgezinde kerk in de Midstraat. Die staat
bezit is van de burgerlijke gemeente.
sinds 1824 op de plaats waar eerst een kleiner schuilkerkje stond. De woning voor de schuilkerk werd afgebroken.
1939 is/was een zwart jaar in de lange geschiedenis van het kerkgebouw. Een grote brand verwoestte een deel van
Op de foto uit 1920 ziet u het gebouw in de Boterstraat, op dat
de kerk. Ook het Van Dam-orgel ging verloren. Door de
moment in gebruik als gereformeerd kerkgebouw. Later kocht
oorlogsomstandigheden liepen de herbouw en restauratie
Romke Sjoerds de Boer het pand voor diverse evenementen.
grote vertraging op. Pas in november 1944 konden de 22
hervormden weer terecht in de kerk.
52
(1930) De gereformeerde kerk aan de Harddraversweg. In 1922 verrees dit nieuwe kerkgebouw. Het werd in 1984 verkocht en vervangen door een kerkgebouw met de naam ‘De Oerdracht’ aan de E. A. Borgerstraat 46.
53
(1984) Gereformeerde kerk ‘De Oerdracht’ direct na de nieuwbouw aan de E. A. Borgerstraat. In 1994 verwoestte een brand het gebouw. Het werd herbouwd en in 1995 weer in gebruik genomen.
55
54
(1925) Interieur van de hervormde kerk aan de Midstraat 67.
Wist u dat... (1930) Hervormde kerk gezien vanuit de Torenstraat. Dit kerkgebouw was één van de eerste protestantse kerken na de Reformatie in Friesland. De kerk werd in 1644 gebouwd voor 23.900 Carolus guldens. Initiatiefnemer was grietman Hobbe van Baerdt.
de gereformeerde kerk in de Boterstraat verkocht werd met de bepaling ‘dat aldaar geen bioscoop gemaakt mag worden’? Er kwam een dansschool.
23
57
56
(November 1939) Een grote brand in de hervormde kerk. Op de foto de zijkant van de kerk aan de Torenstraat. De brandweerlieden stonden op een vrachtwagen van Douwe Egberts, omdat de spuiten niet hoog genoeg reikten. (1939) Bij de grote brand in de hervormde kerk uit 1644, aan de Midstraat, ging het interieur en het dak verloren. De toren bleef behouden.
58 59
(1920) De doopsgezinde kerk aan de Midstraat 70. Van 1760 tot 1817 waren er twee stromingen. De ‘oude gemeente’ en de ‘nieuwe gemeente’. In 1817 kwamen beide groepen weer samen. De kerk aan de Midstraat werd daarom vergroot.
24
Kerken
Interieur van de doopsgezinde kerk, herbouwd in 1824. Het Van Dam-orgel uit 1857 werd, samen met het interieur van de kerk, in 1981 gerestaureerd.
61
60
Gebouw ‘De Brug’ werd in 1961 gebouwd als onderkomen voor het jeugdwerk van de Hervormde gemeente. De bouw werd mede uitgevoerd door Duitse jongeren van de Evangelische kerk, in het kader van de ‘Aktion Sühnezeichen’ vredesdiensten.
(1927) Toren van de rooms-katholieke kerk uit 1867 aan de Midstraat 110, links de pastorie. Rechts staan een aantal woningen achter de voormalige smederij van Langius.
62
63
(1938) Interieur van het oude kerkgebouw van de Rooms-Katholieke parochie aan de Midstraat 110. De kerk met pastorie werd gebouwd in 1866. Onder pastoor F.J.M. Pruijs werd in 1952 het schip vervangen. De oude toren bleef staan.
(1965) Prof. Titus Brandsmaweg met de achterkant van de rooms-katholieke kerk. Sinds 1639 werd de kerk meerdere keren vervangen. De huidige kerk dateert van 16 juli 1953.
Kerken
25
Land- en tuinbouw Ook al was Joure bepaald niet een agrarisch dorp in
Veel van de groenten werden verhandeld op de veiling.
vergelijking met de omringende plaatsen, boerderijen waren
Oorspronkelijk op een terrein aan de Overspitting, tussen
er wel, tot in de Midstraat aan toe. Velen hebben het veld
de Oosterstraat en de vroegere Patrimoniumstraat. De
moeten ruimen, maar het pand waar Chinees restaurant
Jouster veiling, opgericht door Piet van der Ende, werd later
‘Wok Ming’ in is gehuisvest en daarvoor restaurant ‘De
overgenomen door de Zuid-Friesche Tuinbouw Vereniging
Grietman’ is nog steeds herkenbaar als voormalige
uit Sneek. De groenten werden per boot aangevoerd. De
boerderij.
loodsen van de veiling werden afgebroken in 1961, de woningen van Patrimonium volgden in 1974 en er werden
De bodem tegen de zandrug waarop Joure ligt, was
nieuwe woningen gebouwd aan wat nu de Stelle heet.
geschikt voor tuinbouw. In 1710 werd de Hoge Zomerdijk aangelegd, ter bescherming van het tuinbouwgebied ten
Op de foto uit 1955 staat rechts het gebouw van de
zuiden van Joure. Ondernemer Wijbren Krijns legde er in
groenteveiling.
1749 de boomgaard Blaauwhof aan. Zijn erfgenamen, die
(bruggetje) van de Oosterstraat.
Op
de
achtergrond
het
‘heechhout’
later de achternaam Taconis droegen, bouwden het bedrijf uit. Het bedrijf werd in 1875 zelfs hofleverancier. In de 20e eeuw had je de tuinderijen van fam. Zeldenthuis, die ook een groentewinkel in de Midstraat hadden, en de fam. Kornelis in Westermeer. Fam. Bruinsma tuinierde aan de Sluisdijk en de fam. Bast aan de Groene Dijk. Vooral de Jouster aardbeien hadden een goede naam.
26
Wist u dat... het tuinbedrijf van de familie Taconis in die tijd de grootste werkgever in Joure was met tientallen werknemers?
64
(1919) Tuinderij van Kornelis jr. in Westermeer, nu Geert Knolweg. Voor, v.l.n.r.: Jentje Meester, Frits Tuininga, Anne Bokma. Staand: Wiebren Kornelis, Kornelis Kornelis, Halbe Meester, Tjitse Ykema en Klaas Ykema. 66
(1910) Midstraat 173. Boerderij van respectievelijk Sietse de Vries en Lambertus Visser. Later werd de boerderij omgebouwd tot een horeca aangelegenheid. Eerst vestigde zich hier restaurant ‘De Grietman’ en daarna Chinees restaurant ‘Wok Ming’ 68
(1981) Tuinder Hendrik Bruinsma aan het schoffelen in zijn kas aan de Sluisdijk. Op deze plaats stond later het nieuw gebouwde zorgcentrum Vegelinshof. Nu staat hier woon-zorgcomplex ‘De Werf’ met o.a. huisartsenpraktijken en een apotheek.
65
(1973) De voormalige groentetuin van de familie Zeldenthuis, met op de achtergrond de toren van Westermeer, gezien in de richting van de Geert Knolweg.
67
(1905) Voor de rooms-katholieke kerk, de familie Hooghiemstra rond melkerstijd op weg naar het land. De familie woonde in een boerderij aan de Houtmolenstraat.
69
Tuin van de familie Bast aan de Groene Dijk. Op de foto Siebolt Bast, met hoed en een bosje radijs in de hand. Later maakte de tuinderij plaats voor de passantenhaven van Joure. 27
Middenstand Hoewel ook veel ambachtslieden tot de middenstand
Desalniettemin waren de middenstanders vaak de pijlers
behoorden, denken we hierbij vooral aan bakkers,
onder het kerk- en verenigingsleven. Denk aan bakker Greelt
kruideniers, slagers en groenteboeren, die met karren en
Jurjen Beerske. Hij stond aan de wieg bij de oprichting
bakfietsen hun waren uitventten. Want de winkelier kwam
van muziekkorps Concordia in 1908 en schonk zelfs de
vroeger vaker aan huis dan dat ‘thuis’ in de winkel kwam.
eerste muziekinstrumenten. Ook was hij actief in kerk en verenigingen. En tot vandaag zijn de middenstanders ruim
Het was hard werken, zes lange dagen in de week. Het hele
vertegenwoordigd bij de vrijwillige brandweer in Joure.
gezin was erbij betrokken. De vrouw stond in de winkel en ze konden bijna niet wachten totdat de zonen en dochters
Op de foto uit 1912 ziet u de garage van R. en A. Schootstra.
een handje hielpen in de zaak. Logisch dat die ene rustdag
Naast automobielen verkocht het bedrijf ook fietsen. Hier ziet
in de week hard nodig was. Hoewel… er is een anekdote
u hun eerste automobiel (merk Brennebor). Middenstanders
van de dominee die bij een bakker op huisbezoek kwam en
wat waren en zijn ze belangrijk voor een dorp.
vroeg ‘hoe het kwam dat hij broeder bakker zo weinig in de zondagse eredienst zag de laatste tijd.’ Waarop de bakker antwoordde: “Ach dominee, in de Bijbel staat ook: gaat heen en vermenigvuldig u. Als ik daar op zondagmorgen de gelegenheid niet voor krijg, komt daar niets van.”
Wist u dat... het huidige pand van Doppio, Midstraat 7, vroeger het ‘kapiteinshuis’ werd genoemd naar de bouwer kapitein Sanne Everts?
28
70
(1915) Midstraat tegenover de rooms-katholieke kerk. Rechts de bazaar van Arie Zwart, later achtereenvolgens kruidenier Klompmaker, groenteboeren Wybren Zeldenthuis en Andries van Aalzum, brillenzaak Legger en damesmodezaak Lakeside nu Fashion & Outlet Center Joure.
71
(1934) Midstraat. Links het hek voor het plein van de rooms-katholieke kerk. Op nr. 135A, het pand achter de auto, vestigden de gebroeders Wietse en Henk van der Meulen de eerste kruidenierssupermarkt van Joure.
72
(1941) Midstraat. Het grote pand rechts op de foto was van Regts IJzerhandel. In 1889 begonnen Krijn en Gerard Keverling hier hun ijzerwinkel. Links naast dit pand de kruidenierswinkel van Marten Hogeboom.
29
73
(1915) Midstraat. De bakkerswinkel van Foeke en Hidde Gorter. Op het bord aan de muur: stukadoorsbedrijf van de firma Wempe & Welvaart gevestigd aan de Geelgietersstraat. Links Idskje Woudstra-de Vos, daarnaast Pieter van der Zee, vrouw rechts onbekend.
75
74
(1971) Vanaf 1903 stond Ruurdtje Holtrop 70 jaar in haar kruidenierswinkeltje aan de Midstraat, met de winkelbel, de oude toonbank, de weegschaal met gewichten, de voorraadbussen en de rij witte geopende zakken met peulvruchten. Nu de winkel van Blokker.
30
Middenstand
In 1921 verhuisde Andries Terra met zijn gezin van Irnsum naar Joure en begon aan de Midstraat 89 als manufacturier, later dameskleding. Na beëindiging hiervan verhuurde de familie het pand. In 2019 kocht Masije Lifestylestore het.
76
Het eerste pand was tabakswinkel Cuba en radiodistributie later brocantewinkel ‘Oars as Oars’, daarna ‘Tsiishus Wytske’ en nu ‘Zeetsiis’ op nr. 42. Daarnaast café ‘Het Hert’.
77
(1915) Midstraat. Naast de Boterstraat: links op nr. 39 hoedenzaak van de dames De Ree, later sportzaak Glas. Rechts naast de steeg een woonhuis, later groentezaak Bernardus Huisman, nu de Cranberry. Rechts boekhandel De Vries en Muurling, later juweliers van der Wijngaard, Dikland en nu Arie de Koning.
78
79
Op 1 april 1933 begon Sjoerd Brattinga een winkeltje in klompen, touwen en petroleum aan de Midstraat 7. Het werd te klein. Brattinga verhuisde naar Midstraat 23. Sjoerd van Aalzum had op nr. 7 een groentezaak. Nu Doppio Espresso.
(1948) De VéGé kruidenierswinkel van Jan Speelman in de Torenstraat. Links het woonhuis van brandstoffenhandelaar Huisman en rechts elektricien Mulder.
Middenstand
31
Molens Vanaf de 17e eeuw begint de Nederlandse windmolen aan
Op de foto uit 1907 ziet u de houtzaagmolen van de familie
een geweldige opmars, met als hoogtepunt de tweede helft
Borger. Gebouwd in 1774 aan het einde van de huidige
van de 19e eeuw. Lang waren het molenwerk en het uurwerk
Houtmolenstraat aan de Overspitting. In 1911 verkocht aan
de meest geavanceerde technische hoogstandjes van hun
Ids van Dijk van de Jouster Houthandel. De molen werd
tijd. Wat zou Joure zijn geweest zonder molens en uurwerken?
toen afgebroken.
Naast graan- en pelmolens waren er in dit lage en natte
Straatnamen als de Roggemolenstraat, de Houtmolenstraat,
gedeelte van Friesland vooral ook watermolens, die er
de Pelmolensstraat, de Rode Molenstraat en de Mounekamp
voor zorgden dat de voeten droog bleven en landbouw en
geven al aan dat Joure vroeger veel meer molens kende.
veeteelt mogelijk waren. Joure heeft verschillende molens gekend, waarvan ‘Penninga’s molen’ en ‘de Groene Molen’ nog steeds een sieraad voor het dorp zijn. ‘Penninga’s molen’ maalt nog steeds graan, dankzij de vrijwilligers van ‘Stichting Penninga’s molen’.
32
Wist u dat... de Groene Molen aan de Zijlroede de enige van dit type is in Nederland?
80
(1907) Pelmolen ‘De Wielengastam’ aan de Scheen. Gezien in de richting Hoge Zomerdijk. Gebouwd in 1866 door Pieter Jacob Glasz (1820-1892). In de verte, achter ‘De Wielengastam’ staat roggemolen ‘De Vlijt’, afgebroken in 1922. 82
(1955) Amerikaanse windmolen, een z.g. ‘windmotor’. De locatie was vlak bij het rooms-katholieke kerkhof in Joure.
84
(Ca. 1940) ‘De Groene Molen’ aan de Zijlroede, gebouwd omstreeks 1800. Een watermolen, type Spinnekop, die de Zuidbroeksterpolder achter Heremastate droog hield. Sinds 1937 met een motoraandrijving. Molenaar Sybolt Bast vaart met vaten olie voor de motor.
81
(1910) Roggemolen ‘De Vlijt’ met woonhuis aan de westkant van de Scheen. De molen dateert van 1891. De molen werd verkocht voor 1101 gulden en in 1922 afgebroken. Het huis staat er nog. 83
(1936) ‘Penninga’s Molen’ aan de Schipsloot. Rond 1900 kocht Auke Penninga in Westzaan pelmolen ‘De Jonge Dolphijn’. De molen werd daar afgebroken en ging per zeilpraam over de Zuiderzee naar Joure. 85
(1903) Roomboter- en Kaasfabriek ‘De Vlecke Joure’ met daarachter de in 1911 afgebroken ‘Brouwer’s Molen’. De molen dateert van 1852. In 1913 kocht Douwe Egberts de fabriek voor de verwerking van koffie en tabak. 33
Monumentale panden Iedere plaats heeft of had zijn monumentale gebouwen.
Heel andere bewoners bewoonden het Armhuis in de
Ook Joure. Zo stond op de plaats waar nu een
Torenstraat. Gebouwd in 1838 voor de behoeftige ouderen
appartementencomplex staat de villa ‘Ter Huivra’, rond
van Joure. Nog leeft de herinnering aan Pieter de Macht
1864 gebouwd als buitenplaats voor één van de telgen
met zijn borst vol medailles. “De Macht heeft kippenkracht”,
uit de vooraanstaande familie Vegelin van Claerbergen. De
joelden de kinderen en dan zwaaide hij met zijn stok. Hij
villa werd gebouwd in de stijl van een Zwitsers chalet. De
was naar eigen zeggen verloofd met de koningin van
Vegelins waren oorspronkelijk van Zwitserse afkomst. Na
Engeland. Andere bekende bewoners waren: Reinder Knyn,
1906 is de villa nog gebruikt als burgemeesterswoning en
Germ Prúmke, Vieze Bertus Pepergea, Eibert ‘de duvel’,
als kantoorruimtes voor notarissen. In 1960 kocht de Friese
het rekenwonder Jan Bootsma, Lytse Wietske, Leendert
Christelijke Boeren- en Tuindersbond de villa en bouwde
‘Vliegje’ en Dikke Geale. De mannen moesten op zaterdag
op dezelfde plaats en onder dezelfde naam een Christelijke
de straat schrobben voor de zondagse kerkgang.
huishoudschool. Ook deze school is al weer verleden tijd. Nu staat er het al genoemde appartementengebouw. Alleen
In 1956 werden de deuren van het oude Armhuis
de naam ‘Ter Huivra’ bleef.
gesloten. De ‘Vegelinshof’ aan de Dr. G.A. Wumkesstraat kwam er voor in de plaats. Ondertussen is dat een
Ook de villa Jamja, uit 1885, aan de Geert Knolweg, waar
appartementencomplex voor jongeren geworden. En ook
dokter Driessen met zijn vrouw Aurelia Anna Maria Vegelin
de daarop volgende ‘Vegelinshof’ aan de Sluisdijk heeft
van Claerbergen woonde, is er niet meer. Er kwam op die
plaats gemaakt voor het woon- en zorgcomplex ‘De Werf’.
plaats een openbare bibliotheek. De naam bleef: Vijf letters
En dan zijn er nog de logementen, zoals o.a. het ‘Wapen
naar de voornamen van de dokter, zijn vrouw en drie van
van Haskerland’, beter bekend als hotel Van der Feer. Het
zijn dochters. De bibliotheek is inmiddels verhuisd naar
stond op de plek waar nu een brede Torenstraat op de
De Merk 31 en op de plaats van de oude villa staan nu
Midstraat uitkomt. Vroeger was er aan weerszijden van het
woningen. Andere woningen van de familie Vegelin van
hotel een steeg.
Claerbergen, De Flecke en Heremastate, zijn er nog wel, maar kregen een andere functie.
Monumenten, teveel om ze allemaal in dit kort bestek te noemen. Voor een groot deel verdwenen; soms met reden en soms ook onnodig. Op foto’s blijven zij in ieder geval bestaan.
34
Wist u dat... het water uit de pomp bij het Armhuis ‘s zaterdags werd gebruikt door de bewoners bij het schrobben van de straat vóór de kerkgang op zondag?
86
(1910) Huize ‘Westermeer’, gebouwd in opdracht van dokter J.G. Driessen. Hij woonde daar met zijn gezin tot 1897.
88
(1920) Aan de Enkele Regel aan het eind van de Midstraat stond hotel-restaurant ‘Stationskoffiehuis’, met stalhouderij. Hotelhouders waren o.a. Pieter Hielkes Hielkema, Sj. D. Molenaar, Djurre Feitsma, Johannes Bijkersma, Fokke Minnesma, Meine Minnesma en Pier Reekers.
87
(1905) Westermeer. Villa Jamja, in 1885 gebouwd door olieslager Anne Eelkes de Boer. In 1897 gekocht door huisarts Jan Gijsbertus Driessen. De naam ‘Jamja’ verwijst naar de voornamen van de dokter, zijn vrouw en drie van de vijf dochters.
89
(1940) Het Sint Theresiahuis werd in 1929 gebouwd als roomskatholiek bejaardenhuis. Hier gezien vanaf de plaats waar in 1955 de Prof. Titus Brandsmaweg werd aangelegd. Wietske Tadema had een belangrijk financieel aandeel in de bouw.
35
90
(1956) Het gemeentelijk rusthuis ‘Vegelinshof’ op de hoek Dr. G. A. Wumkesstraat-Pastorielaan. In 1985 verhuisden de bewoners naar een nieuw ‘Vegelinshof’ aan de Sluisdijk. Het oude pand werd gerenoveerd en ingericht met appartementen, geschikt voor jongeren.
91
(1930) De metaalwarenfabriek van Keverling. Het jaartal 1854 op de gevel geeft het jaar aan waarin Petrus Sijbrandus Keverling de kopergieterij oprichtte. Het jaartal 1911 is het bouwjaar van deze nieuwe fabriek.
92
De Torenstraat met links het Armhuis. Rechts van de toren de achtergevel van hotel ‘Het Wapen van Haskerland’ uit 1871, bekender als hotel Van der Feer. Met links daarvan de ‘Weyde Steeg’, rechts de Anne Pieckessteeg.
36
Monumentale panden
93
(1938) Het Armhuis aan de Torenstraat. Gebouwd in 1838 en afgebroken in 1967. De laatste jaren onderdak voor verenigingen.
94
95
Midstraat 5 waar in 1784 Elias Annes Borger werd geboren als zoon van een jeneverstoker. Hij werd een landelijk bekende theoloog en letterkundige: het ‘Fryske Wûnder’. Het pand werd later een drogisterij en momenteel bevindt zich hier Pizzeria Sardegna.
(1908) Het voormalige postkantoor aan de Midstraat 26, gebouwd tussen 1904 en 1906. 70 jaar lang hadden de Jousters op deze plaats hun postkantoor. Daarvoor stond hier een bewaarschool en een arrestantenlokaal.
96
Gemeentehuis van Haskerland van 1859 tot 1950 aan de Midstraat 10. Assuerus Vegelin van Claerbergen kocht omstreeks 1740 twee bestaande panden en liet deze verbouwen tot één pand. Sinds 1950 bevindt zich hier verpleeg- en verzorgingshuis ‘De Flecke’.
97
(1935) Zijl. Het gebouw rechts is de voormalige pastorie, waar als laatste predikant de hervormde emeritus predikant Liefting woonde. Momenteel is hotel Anne-Klare (voorheen Herberg Joure) daar gevestigd.
Monumentale panden
37
Parken In 1930 bouwde men in het ‘lytse parkje’, met daarin de
Naast dit grote park was er het ‘lytse parkje’, het
villa Ter Huivra en de grote vijver, een muziekkoepel waar
wandelparkje van Ter Huivra. Al in 1925 toegankelijk voor
muziekvereniging Concordia op zomeravonden concerten
de Jousters, toen daar wat betreft park Heremastate nog
gaf. Deze muziekkoepel is afgebroken in het begin van
geen sprake van was. Dat was privébezit van de familie
de jaren zestig. Voor muziek kan men tegenwoordig in
Vegelin van Claerbergen.
park Heremastate terecht, ook al betreft dat niet louter harmoniemuziek. Als men in Joure aan een park denkt, dan denkt men al gauw aan park Heremastate. Dat werd omstreeks 1700 aangelegd door grietman Hessel Vegelin van Claerbergen en later verfraaid door zijn zoon Johan. In 1711 werd ‘de berg’ opgeworpen. De grond die hiervoor werd gebruikt kwam aanvankelijk uit speciaal gegraven vijvers ten behoeve van een schans, die in 1589 werd aangelegd ter verdediging tegen de Spanjaarden. Halverwege de 19e eeuw ontwierp tuinarchitect Roodbaard de huidige Engelse landschapstuin met veel bomen en slingerpaden en met nog altijd ‘de berg’.
38
Wist u dat... de linden die uit de Laan van Heremastate zijn verwijderd rond de 150 jaar oud waren?
98
(1900) Heremastate werd toen bewoond door de adellijke weduwe Jacoba Everdina Vegelin van Claerbergen-Sickinga. De weduwe overleed in 1902. De state bleef daarna tot 1910 onbewoond.
99
De grote laan van park Heremastate. Links aan de voet van de berg was vermoedelijk de ingang van een ‘ijskelder’.
100
(1910) De grote vijver van park Heremastate. Rechts op de achtergrond ‘de berg’ uit 1711, bovenop de belvedère. Halverwege de 19e eeuw ontwierp tuinarchitect Roodbaard deze Engelse landschapstuin met veel bomen en slingerpaden.
39
101
(1910) Het Chinese bruggetje over de grote vijver van park Heremastate.
102
In 1908 schonken huisarts Jan Gijsbertus Driessen en echtgenote jonkvrouw Aurelia Vegelin van Claerbergen Heremastate aan het Friesch Volkssanatorium. De state was van 1910 tot 1922 in gebruik als sanatorium. Daarna opnieuw van de familie Vegelin van Claerbergen.
103
(1915) De grote vijver in park Heremastate.
40
Parken
104
(1930) Heremastate. Sinds 1466 was hier een stins. In 1625 bouwde men een nieuw woonhuis, genoemd naar de eigenaren ‘Heremastate’. Vanaf 1680 tot 1940 eigendom en woonhuis van de familie Vegelin van Claerbergen. Van 1910 tot 1922 in gebruik als sanatorium.
106
(1960) Het openluchttheater in park Heremastate.
105
Omstreeks 1950 stond dit beeld van Diana, de godin van de jacht, aan het eind van de grote laan in park Heremastate. Het beeld werd rond 1960 verwijderd en verdween spoorloos.
107
(1960) De muziektent in het parkje ‘Ter Huivra’. Op zomeravonden gaf muziekvereniging Concordia hier concerten. De muziektent werd rond 1960 afgebroken.
Parken
41
Scholen Al in 1593 was er sprake van een Latijnse school in Joure
In 1892 werd de eerste school voor Christelijk Nationaal
voor kinderen uit de hogere standen. Na 1786 raakt deze
Onderwijs gesticht. De school begon met twee lokalen
school in verval al bleef ze in naam nog wel bestaan. Na
achter de Midstraat. De Armenschool aan ’t Zand werd in
zo nu en dan een korte opleving waren er in 1850 nog drie
1922 de Hervormde school en vanaf 1927 kende Joure
leerlingen. Sinds 1592 was er dan de ‘dorpsschool’, lange tijd
ook een Rooms-Katholieke school. Uiteindelijk leidde dat
onder één dak met de Latijnse school, met voor elke school
tot in totaal 11 scholen: twee openbare, drie christelijke
één meester. De meesters werden door de kerkvoogdij van
en twee rooms-katholieke lagere scholen, een christelijke
de Nederlands Hervormde Kerk betaald, want kerk en staat
ulo, een openbare ulo, een christelijke en een rooms-
waren nog niet gescheiden. Wel was er sinds 1843 een
katholieke huishoudschool. Momenteel groeit Joure toe
z.g. Franse school, voor meer uitgebreid onderwijs, waar
naar één school voor voortgezet onderwijs, terwijl ook de
jongens voor handel en industrie werden opgeleid en waar
basisscholen gedeeltelijk samengevoegd zijn.
ook de moderne talen werden onderwezen. De scholen waren dus vooral jongensscholen, hoewel er ook sprake
Op de foto uit 1930 ziet u de woning van het hoofd van de
was van een tweede school, waar waarschijnlijk meisjes
hervormde lagere school aan ’t Zand. Het schoolgebouw
op zaten. In 1873 kwam er een nieuw schoolgebouw met
uit 1862 stond rechts achter de woning.
vijf lokalen aan de Midstraat waaraan vanaf 1919 ook uloonderwijs werd gegeven. In 1843 ontstond aan ’t Zand een tweede school, de openbare Armenschool. Van de onderwijzer werd veel gevraagd; omstreeks 1855 gingen er 100 kinderen naar school en de meester had steun van slechts één ‘kwekeling’. In 1862 bouwde men aan ’t Zand op de plek van de oude weverij een nieuwe school. De uloschool bleek uiteindelijk te klein en na een kort verblijf in hotel Van der Feer aan de Midstraat werd in 1922 een nieuwe school gebouwd aan de Harddraversweg. 42
Wist u dat... Th. Oortwijn, hoofd rooms-katholieke lagere school en commandant van de ondergrondse in WOII, wapens verborg onder de katheder in zijn klaslokaal?
108
(1950) De christelijke ulo aan de Scheen. De school stamt uit 1921 en werd in 1969 verkocht aan de Rabobank Joure-Langweer-St. Nicolaasga. Afbraak volgde waarna op deze plek in 1969 een nieuw bankgebouw werd gebouwd.
109
(1929) De rooms-katholieke Bonifatiusschool aan de Prof. Titus Brandsmaweg en het woonhuis van het schoolhoofd, gebouwd in 1927. In 1992 werd de Bonifatiusschool opgeheven en is samen met de Willibrordusschool opgegaan in de nieuwe St. Mattheüsschool.
110
(1957) Prof. Titus Brandsmaweg. De rooms-katholieke kleuterschool ‘Pius X’ werd gebouwd in 1955. In 1992 werd de school afgebroken. Op deze plek staat nu het appartementencomplex ‘De Haven’.
43
111
(1990) Het gebouw van de voormalige roomskatholieke huishoudschool ‘Sancta Maria Goretti’ aan de Prof. Titus Brandsmaweg. Gebouwd in 1934. In 1965 verhuisde de school naar een nieuw gebouw aan de Uilke Boonstralaan. In de oude school kwam creativiteitscentrum ‘De Lantaarn’.
112
(1950) De Christelijke lagere school aan het Achterom, later de Brugstraat. Gebouwd in 1892 kreeg na uitbreiding rond 1962 de naam ‘Dr. G.A. Wumkesskoalle’. In 1983 kwam een nieuw gebouw aan de Sluisdijk.
113
Nutskleuterschool ‘De Pikestjelp’ werd gebouwd in 1955 en ging in 1978 samen met de openbare basisschool ‘Lyts Luchtenveld’. In 1984 werd de oude kleuterschool afgebroken en kwamen er op die plek 18 bejaardenwoningen.
44
Scholen
114
(Omstreeks 1923) De openbare lagere school op de hoek van de Midstraat en de Harddraversweg werd in 1874 gebouwd op de plek van een oud kerkhof. Tot 1919 de ‘Burgerschool’ genoemd. De school werd afgebroken in 1970.
115
(1930) De openbare ulo-school, later de mavo, aan de Harddraversweg. Gebouwd in 1922. In 2001 verhuisde de school naar een nieuw gebouw aan de Pasteurweg. Op de plek van de oude ulo staat nu het woonzorgcentrum ‘Vegelin State’.
116
(1960) Hervormde lagere school aan ’t Zand, in 1862 gebouwd als Armenschool, in 1927 werd dit de hervormde school. Deze verhuisde in 1968 naar de nieuwe E. A. Borgerschool aan de Koningin Julianalaan. In 1986 afgebroken voor woningbouw.
Scholen
45
Torens Een toren bij de kerk dan denk je aan een kerktoren. Maar
In 1867 betrok de Rooms-Katholieke parochie de kerk aan
soms heeft zo’n toren een veel bredere functie dan alleen
de Midstraat. Het kerkgebouw werd inmiddels vernieuwd.
kerktoren te zijn. Neem ‘de Jouster toer’, in 1628 gebouwd,
De toren stamt nog grotendeels uit dat jaar. Pastoor Pruys
in opdracht van grietman Hobbe van Baerdt. In die tijd,
schonk in 1940 drie luidklokken voor de toren en ook nu
toen kerk en staat nog veel nauwer met elkaar verbonden
nog zijn de torenklanken regelmatig te horen.
waren, werd in de toren een ruimte gecreëerd voor grietenijvergaderingen en rechtszittingen. Ook kwamen er
Torens worden wel ‘vingers die naar de hemel wijzen’
twee cachotten, waarvan dat op de begane grond in de
genoemd. En natuurlijk is er de watertoren aan de Scheen
volksmond het ‘hûnegat’ werd genoemd, waar men kleine
uit 1928. In 1990 werd hij te koop aangeboden voor de prijs
criminelen in stopte of soms grotere, in afwachting van het
van één gulden voor wie de mooiste bestemming indiende.
moment dat ze naar Leeuwarden afgevoerd werden.
Sindsdien is de toren een zeer bijzonder woonhuis. Wij zijn in Joure gesteld op onze torens. En als een
In de toren hingen aanvankelijk vier klokken, waarvan drie
knaagkever dan onze ‘Jouster toer’ aantast en de restauratie
luidklokken en een vaste klok in de lantaarn, het koepeltje
de nodige tijd vergt, dan kunnen we niet wachten tot hij
van de toren. De kleinste luidklok wordt ‘de bengel’
daar weer staat zoals hij er moet staan.
genoemd, beter bekend als het ‘Jouster Merke klokje’. Hiermee wordt op de 4e donderdag van september om 7 uur ’s morgens de Jouster Merke ingeluid. Ouder nog dan de ‘Jouster toer’ is de middeleeuwse toren op de algemene begraafplaats Westermeer aan de Geert Knolweg. De bijbehorende kerk werd in de 18e eeuw afgebroken. De toren is het oudste Rijksmonument van Joure. 46
Wist u dat... de parochie van de kerk van Westermeer wel ‘de rijke toren’ werd genoemd vanwege haar welvarende financiële situatie.
117
(1955) De kerktoren van de algemene begraafplaats Westermeer aan de Geert Knolweg had oorspronkelijk een zadeldak. De, waarschijnlijk, 14e-eeuwse toren staat in het voormalige dorp Westermeer. De bijbehorende kerk werd in de 18e eeuw afgebroken.
119
(1920) Toren uit 1867 van de roomskatholieke kerk aan de Midstraat 110. Links de pastorie. Pastoor Pruijs schonk in 1940 drie klokken voor de toren. Om vordering te voorkomen lagen ze tijdens WOII begraven bij de leverancier.
118
(1954) De Waagstraat gezien vanuit de Torenstraat, aan het eind de P.E.B.-toren. Het woonhuis rechts werd in 1911 gebouwd voor politieagent Schut. Later woonde daar O. van der Tol (‘Plysje Tol’). Hier stond tot ongeveer 1910 de Boterwaag.
120
(1915) De ‘Jouster Toer’ aan de Midstraat. In 1628 gebouwd in opdracht van grietman Hobbe van Baerdt. In de toren zijn twee cachotten en een z.g. ‘weerkamer’. Dit was een ruimte voor grietenijvergaderingen en zittingen van het nedergerecht.
121
Luchtwachttoren van de Burgerbescherming, gebouwd in de jaren ’50 van de 20e eeuw. De toren stond op de top van ‘de berg’ in park Heremastate ter luchtbescherming van eventuele vliegtuigaanvallen uit Rusland. Rond 1960 afgebroken. 47
Sport en Vermaak Er werd hard en lang gewerkt vroeger, maar toch was er
En dan kon er gesport worden. Bij voetbalverenigingen en
tijd voor feesten en vermaak. Natuurlijk eerst de Jouster
gymnastiekverenigingen. De laatste aanvankelijk keurig
Merke, elk najaar het hoogtepunt van het jaar met handel,
gescheiden naar zuil en geslacht. En er werd gezeild. Op
paardenkoersen en natuurlijk de kermis, al meer dan 550
zondag ook door katholieken en hervormden, maar niet
jaar lang. We misten hem in 2020, het jaar waarin het
door gereformeerden. Dat was te wereldgelijkvormig voor
coronavirus de wereld teistert.
de zondag.
Sommige oudere Jousters denken nog met nostalgische
Op de foto uit 1913 ziet u de wagen van ‘Hygiëa’ en
gevoelens terug aan de tijd dat de kermis in de Torenstraat
‘Vriendschap en Kracht’ in de optocht ter gelegenheid van het
was. Voor de bewoners van die straat hoeft die tijd niet
‘Onafhankelijkheidsfeest’. De wagen kreeg een tweede prijs.
terug te komen. Wat tenslotte ook niet ongenoemd mag worden, is het Op veel foto’s zie je ook muziekkorps Concordia, marcherend
vermaak op het ijs. Op de ijsbaan of daar buiten, met of
door de Midstraat en spelend bij elke gelegenheid die er
zonder koek-en-zopies. Enig onderzoek zal ongetwijfeld
toe deed. Voor de wat meer notabeler burgers van Joure
uitwijzen dat menige relatie haar prille oorsprong vond op
was er een tijdlang strijkorkest ‘De Dilettant’. Je wilde
het gladde ijs.
als respectabele burgers wel eens onder elkaar zijn en musiceren op een ‘hoger niveau’. Iedere kerk had zijn eigen koren, zeer geschikt ook om jonge mensen met dezelfde achtergrond kennis met elkaar te laten maken.
48
Wist u dat... bij de schaatswedstrijden in 1907 hotelhouder Robertus van Terwisscha viel en kapper Wiebe Dooitzen de Boer daardoor won?
122
(1955) Jouster Merke met de paardenmarkt op de Enkele Regel.
123
(1975) Midstraat, Jouster Merke, bloemenverkoopster, mevrouw Kassing uit Utrecht.
124
(1921) Midstraat. Reclame-optocht op de eerste dag van de Vierdaagse Winkelfeesten op 30 en 31 augustus en 1 en 2 september 1921. Wagenmaker Tietzema woonde in het smalle pand t.o. de roomskatholieke herk.
49
125
(1907) Een schaatswedstrijd voor paren op de Vegelinsbaan, de prijs was meestal: spek. Deze ijsbaan lag op de locatie waar nu de Wietske Tademalaan is. De ijsbaan verhuisde in 1929 naar de nieuwe Nutsijsbaan.
126
(1925) Muziekvereniging Concordia achter gebouw ‘Irene’ op de Sluisdijk. Hier werden de repetities gehouden. Gebouw Irene was van de Hervormde gemeente en stond naast het Armhuis. Het vaandel behoort nu tot de meest gekoesterde archiefstukken.
127
(1913) Midstraat. Het publiek voor het gemeentehuis van Haskerland (nu zorg- en verpleeghuis De Flecke) luistert naar een toespraak vanaf het balkon ter gelegenheid van het ‘Onafhankelijkheidsfeest’ op 28 augustus 1913.
50
Sport en Vermaak
129
128
(1913) Midstraat. Op 28 augustus 1913 vierde Joure het 100-jarige ‘Onafhankelijkheidsfeest’ van de Franse overheersing. Voor de ingang van Heremastate vermaakte de jeugd zich met de traditionele stoelendans.
(1898) Feestelijkheden in park Heremastate ter gelegenheid van de kroning van prinses Wilhelmina tot Koningin der Nederlanden.
130
(1929) Jhr. Joachim Carel Vegelin van Claerbergen opende op 10 januari 1929 officieel de nieuwe Nutsijsbaan van Joure. Achter het lint staan zijn ouders en zijn zusje Charlotte. Joachim sneuvelde in mei 1940 bij de Moerdijkbrug.
Sport en Vermaak
51
131
(1900) Harddraverij op de Vegelinsweg. Deze weg werd aangelegd in 1723 met een pontveer over het Deel. Hij zorgde voor een betere verbinding tussen Joure en Akkrum. De weg functioneerde tevens als een belangrijke waterkering.
132
(1917) Arreslee wedstrijd op de Zijlroede. Op de foto G.K. Jansma die met het paard Jeanette de prijs won voor ‘het schoonste geheel’. Op de achtergrond de fabriek van Douwe Egberts aan de Slachtedijk.
133
(1903) Gymnastiekvereniging VK, foto ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de gymnastiekvereniging ‘Vriendschap en Kracht‘.
52
Sport en Vermaak
134
(1913) Zeven van de dertien oprichtsters van de zelfstandige damesgymnastiekvereniging Hygiëa. Deze vereniging werd opgericht in 1911 en ging in 1933 samen met de mannengymnastiekvereniging ‘Vriendschap en Kracht’, daarna V.K.H.
135
(1919) Strijkorkest ‘De Dilettant’, opgericht in 1912. Het lidmaatschap was aanvankelijk alleen voor iets beter gesitueerden. Links staat dirigent E.G. de Vries. Achterste rij, tweede van links, pianist Ids van Dijk. Later werd hij dirigent.
136
1923/1924 Joure, Voetbalvereniging Olympia.
Sport en Vermaak
53
Vervoer Vervoer
is
voor
een
dorp
van
ambachtslieden
en
schippers altijd van groot belang geweest. Zonder goede
Op de foto uit 1920 Westermeer, tegenwoordig Geert Knolweg, met de goederen- en personentram met locomotief 22.
vervoersmogelijkheden, over water, was het met de in de 18e en 19e eeuw zo bloeiende klokkenmakerijen nooit wat geworden. En ook Douwe Egberts zou in Joure nooit zo groot
137
zijn geworden. Nog zijn de verhalen bij oudere Jousters bekend over ‘Kappie Kramer’. Hendrik ‘Kappie’ Kramer beschikte over drie boten; De Libra I kon ongeveer 125 passagiers vervoeren en De Libra II had plaats voor ongeveer 100 passagiers. Dit waren stoomboten. De Libra III was een motorboot die speciaal voor vrachtvervoer werd gebruikt. Omstreeks 1935 gooide het bedrijf het roer om. Het vervoer over de weg verdrong het vervoer over water. Ook de tramlijn naar Lemmer en Heerenveen was van belang voor het vervoer. Onvoorstelbaar in onze tijd, dat deze lijn dwars door de Midstraat liep. De lijn werd van 1901 tot 1947 geëxploiteerd door de Nederlandsche Tramweg Maatschappij (NTM), er werd gereden met stoomtrams en later met motortrams. Vanaf 1947 reden er alleen nog goederentrams. Later werd de lijn geëxploiteerd door de NS.
(1915) Het oude tramstation, op de grens tussen Joure en Westermeer. Er was een restauratie, ook wel het bondscafé genoemd. In de remise, achter het station, vestigde zich later meubelfabriek Van der Veer.
In 1962 gold als maximumsnelheid 30 km/u. De lijn werd in 1968 gesloten. Begin jaren zeventig is de lijn opgebroken. en dankzij de lijn kunnen we op een plezierige manier van
Wist u dat...
Scharsterbrug naar St. Nicolaasga fietsen. Er is geen spoorlijn
in het begin de tramlijn ophield op het
meer door Joure, maar wat niet is kan komen. Wie weet rijdt
D.E. Plein en men per boot verder moest
er ooit een trein van Heerenveen naar Lelystad en hebben we
om Sneek te bereiken?
De oude tramweg is nog steeds zichtbaar in het landschap
weer een station nodig. Maar we kunnen er rustig van op aan, dat die spoorlijn dan niet dwars door de Midstraat zal lopen. 54
138
(1922) Het nieuwe tramstation ten westen van de Scheen, waar nu de Haverkamp ligt. De toren was een waterreservoir. De locomotieven van de stoomtrams werden daaruit voorzien van water. Het gebouw rechts functioneerde als kantoor en wachtkamer. 140
(1935) ‘t Zand met Libraboot I voor vracht- en personenvervoer. Op de voorplecht staat Hendrik Kramer, rechts zijn broer Sjoerd. Op de kade één van de eerste trekkers met oplegger van de beurtdienst Fa. H. Kramer. 142
(1945) De eerste vrachtboot die na de bevrijding van WOII werd gelost bij de Douwe Egberts fabrieken. Vanuit Rotterdam werden 750 kisten thee aangevoerd. Links vooraan Joseph Huisman, de bekende theeproever.
139
(1915) Vrachtschepen in de Zijl met rechts de Groene Dijk gezien in de richting van de Tolhuisbrug. Links stond het pakhuis van graanhandel Cath, waar later ‘In de Vrijloop’ gevestigd werd.
141
(1930) Het vrachtvervoer van Douwe Egberts reed met paard en wagen naar het tramstation in Joure. De tram sloot aan op de nachtboot vanuit Lemmer naar Amsterdam.
143
(1955) Touringcarbedrijf Slof, ook wel bekend als ‘Slof Tours’, links aan het einde van de Harddraversweg, gezien vanuit de Midstraat. 55
Bevrijding Vorig jaar, in 2020, was het 75 jaar geleden dat Joure werd bevrijd door de Canadezen. In het boek ‘Om niet
144
te vergeten’ van het Histoarysk Wurkferbân kunt u daar uitgebreid kennis van nemen. Het Histoarysk Wurkferbân had daar graag wat meer aandacht voor willen vragen, maar het coronavirus gooide roet in het eten. En hoewel dit thema wat anders van karakter is dan de overige thema’s zijn van dit gebeuren zoveel foto’s gemaakt, dat we enkele daarvan u niet willen onthouden. In die donkere oorlogsjaren van WOII rukte het Canadese leger op 15 april onder leiding van luitenant Graham vrij snel op langs de weg Steenwijk-Heerenveen. En op diezelfde zondagmorgen gebeurde dan eindelijk waar velen al zo lang op hadden gehoopt: de bevrijding! Om 10 uur reden de eerste tanks door Joure. Veel mensen zaten in de kerk en het spreekt vanzelf dat van de eredienst niet zo heel veel meer terecht kwam. Toen de dominee merkte dat het kerkvolk onrustig werd, beëindigde hij de dienst met een kort dankwoord en de kerk stroomde leeg. ’s Avonds werd de hele avond gehost en bijna iedereen
(1954) Onthulling van het monument, op de muur van de Jouster Toren, voor de gevallenen in WOII. Aanwezig o.a. P. Kuindersma, interim burgemeester (links) en Sjoerd Wiersma, verzetsstrijder (rechts). Theo Oortwijn, commandant van de NBS hield een toespraak.
was blij. Momenten om vast te leggen en dat is dan ook royaal gebeurd. Op de foto uit april 1945 ziet u Canadees legermateriaal op ’t Zand voor de Libragarage.
56
Wist u dat... tijdens de bevrijding van Haskerland, wegens de hongerwinter, bijna 700 kinderen uit de Randstad bij gezinnen in de gemeente waren ondergebracht?
145
Een autobus van de firma Slof, op het huidige Douwe Egbertsplein. Achterop een gasgenerator lopend op antraciet, turf of hout. 147
Canadese Sherman tanks in de Midstraat, ter hoogte van nr.177, destijds lunchroom ‘De Zwarte Haan’.
149
Het doedelzakkorps van het Canadese regiment de la Chaudière in de Hobbe van Baerdtstraat. Dit regiment bevrijdde Joure in april 1945.
146
Intocht van de Canadese bevrijders in Westermeer op de Heerenveense weg. Deze weg is in de jaren ’50 genoemd naar de verzetsstrijder Geert Knol (1914-1944). 148
(April 1945) Canadese militairen van het Regiment de la Chaudière gaan op weg om Scharsterbrug te bevrijden. Ze lopen op de Harddraversweg (ter hoogte van nr. 4), bij het hek van de voormalige openbare ulo. 150
Het tijdelijke monument voor de gevallenen van WOII was geplaatst voor ‘de berg’ in park Heremastate.
57
Histoarysk Wurkferbân Skarsterlân (HWS) Het HWS is onderdeel van Museum Joure. Het verzamelt gegevens
Met liefde hebben we de opdracht van de Jouster Jumbowinkel
over de voormalige gemeente Skarsterlân. Op de zolderruimte van
aanvaard om een stickeralbum te ontwerpen met historische
het Johannes Hesselhuis is de werkplek, met een bibliotheek,
foto’s van Joure. Joure heeft als ambachten- en schippersdorp
archiefkasten met documentatie, foto’s en films. Verschillende
een unieke geschiedenis, die we als werkverband graag levend
werkgroepen houden zich bezig met het digitaliseren, archiveren
houden.
en rubriceren van het verzamelde materiaal. Ook wordt hard gewerkt aan de opzet van een overzichtelijke website
Er is grote zorg besteed aan het nagaan van de rechten op
(www.historiejoure.nl). Driemaal per jaar verschijnt de periodiek ‘Ut
afbeeldingen. Aan hen die desondanks menen alsnog rechten
eigen gea’ met artikelen over Joure en de omringende plaatsen.
te doen gelden, wordt verzocht contact op te nemen met
En dat voor het luttele bedrag van €10 voor een jaarabonnement.
secretariaathws@museumjoure.nl
Fotoverantwoording F. P. de Haan nr. 6, 14, 17, 29, 44, 77, 80, 100,
Jouster Kantoor-en Papierhandel nr. 35, 45,
J. van der Zee nr. 146, 147, 148 Themafoto blz. 57
138 Themafoto blz. 22
84, 104, 106, 121 Themafoto blz. 28
Jan Glas nr. 122
Jan Swart nr. 1, 3,19, 89, 114, 137, Themafoto
A. de Jong nr. 128 Themafoto blz. 48
A.B. Holtrop nr. 112, 113 Themafoto blz. 46
blz. 34
W. Adema nr. 124
Van der Meulen – Sneek nr. 105 omslagfoto
A. Halma nr. 11, 12, 32, 37, 39, 53, 62, 65, 74,
Y. Dijkstra nr. 55, 72 Themafoto blz. 38
Kalsbeek’s warenhuis nr. 110
82, 83, 117, 118, 143, 144, 149
Jos Pe nr.107
Onbekend nr. 5, 8, 15, 18, 21, 22, 23, 24, 25,
G.A. Zwart nr. 31, 70, 98
J.P.H. nr. 52, 99, 109
26, 27, 30, 33, 36, 38, 41, 42, 43, 47, 48, 50,
G. van der Ley nr. 2
Feike Spanninga nr. 40, 46
51, 56, 57, 58, 60, 61, 63, 64, 66, 67, 68, 69,
De Vries en Muurling nr. 7, 9, 10, 16, 34, 85, 95,
D. Brouwer nr. 49
71, 73, 75, 76, 78, 81, 86, 87, 88, 91, 92, 93,
101, 102, 120 Themafoto blz. 4, 16, 42
A.E. van der Velde nr. 54
94, 96, 97, 103, 108, 111, 115, 119, 123, 125,
B.W. de Boer nr. 4, 13
U. Zwaga nr. 59
126, 127, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135,
Piet Postma - Helmond nr. 20
Henk Haasdijk nr. 79, 116
136, 139, 140, 141, 142, 145, 150 Themafoto’s
A. Sandstra nr. 28
J.D. de Jong nr. 90
blz. 10, 14, 18, 26, 32, 46, 54
Bronnen Sporen van het verleden door P.R. van der Zee – Joure 1994 Op de vleugelen des tijds door Hanneke Staal en Hilly ten Wolde – Leeuwarden 2006 Haskerlan - in tal bydragen ta de skiednis – Leeuwarden 1990 Een Rijk Bezit door K.F. Gildemacher en J.H.P. van der Vaart - Utrecht 2007 Het Nut en de Vlecke - gedenkboek door P.R. van der Zee - Joure 1996 Matteüs door Loadewyk Damsma – Oosterend 1989 It Beaken-Artikel “Ghewassen tot een vleck en’t fatsoen van een Stadt” door Hotso Spanninga - 1982 V.K.H. gedenkboek 100-jarig bestaan door P.R. van der Zee – Joure 1983 60 Jaar voetbal in de Vlecke Joure door P.R. van der Zee – Joure 1980 Monument van de maand - Joure - door Hotso Spanninga – Leeuwarden 1988 Joure in oude ansichten deel 1 door T. Bijlsma – Zaltbommel 1973 Joure in oude ansichten deel 2 door P.R. van der Zee – Zaltbommel 1978 Joure, zo was het - oude ansichten door P.R. van der Zee – Hoogeveen 2000 Joure hoe het groeide en veranderde - oude ansichten door Sytze Blaauw - Hoogeveen 2005 Fan lytse hazze ta greate Jouwer door T. Bylsma - Joure 1966
58
Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag
Joure
08:00 - 21:00 08:00 - 21:00 08:00 - 21:00 08:00 - 21:00 08:00 - 21:00 08:00 - 21:00 09:00 - 19:00
G. Knolweg 52A | 8501 MK Joure | 0513 - 413 700