VERZAMELALBUM
145 98
113
Bokito is een echte familieman
il
Pantserkrokod
VERZAMELALBUM 2021 BEDANKT VOOR HET KOPEN VAN DIT ALBUM!
Struin door de Aziatische moerassen en sta oog in oog met de
Diergaarde Blijdorp is de best bezochte dierentuin van Nederland!
In dit boek nemen we je mee op reis langs een groot aantal van
En dat is niet voor niets. Hier maak je een wereldreis in één dag.
onze dieren en kun je ontdekken wat wij doen aan natuurbehoud.
Duik in het geheel overdekte Oceanium en zie de haaien boven je
Dankjewel voor de aankoop van dit album; hiermee steun
hoofd zwemmen. Beleef tropische temperaturen, heerlijk geurende
je Diergaarde Blijdorp. En bedankt Jumbo voor deze mooie
bloemen en duizenden Zuid-Amerikaanse vlinders in Amazonica.
samenwerking!
tijgers. Op de Savanne in Afrika ontmoet je de giraffen.
MIJN DIERGAARDE BLIJDORP ALBUM Mijn naam is:
PLAK HIER JOUW “MIJN BLIJDORP PLAATJE”
Dit is mijn leeftijd:
DIT ZIJN MIJN LIEVELINGSDIEREN: Uit het Oceanium:
Uit Noord-Amerika:
DE OPBRENGST VAN MIJN BLIJDORP PLAATJE GAAT VOLLEDIG NAAR DIERGAARDE BLIJDORP.
Uit Zuid-Amerika & Amazonica:
Uit Afrika:
Uit Europa:
Uit Azië:
ZO BESTEL JE EEN EIGEN DIERGAARDE BLIJDORP PLAATJE: 1. Ga naar www.mijnblijdorpplaatje.nl of scan de QR-code 2. Klik op bestellen, dit is mogelijk t/m 20 juni 3. Vul jouw gegevens in, upload een foto en kies een dierenkader 4. Bestel en reken af, de opbrengst gaat geheel naar Diergaarde Blijdorp
Via de mail en/of de social media kanalen van jouw supermarkt zal bekend gemaakt worden wanneer het plaatje exact op te halen is.
5. Haal jouw plaatje aan het einde van de actie op bij de geselecteerde supermarkt 6. Plak jouw eigen Blijdorpplaatje hierboven
3
WELKOM IN
HET OCEANIUM Kom binnen en wees welkom in de onderwaterwereld van Diergaarde Blijdorp. Je krijgt de kans om op deze bijzondere manier kennis te maken met dieren die je anders niet kunt zien. Zo zie je haaien, zeeschildpadden, roggen en andere kleurrijke vissen. Loop wat verder en zie deze vogels eens vliegen. Nee, niet in de lucht, maar onderwater. Deze vogels kunnen niet echt vliegen, maar zijn razendsnel in het water. We hebben het natuurlijk over pinguïns.
Challenge! Probeer me t een kleine bal op je voeten deze over te geven aan e en ander, de bal mag daarbij niet de gron d raken. En b lijf dan staa n, hoe lang ho u jij dat vol?
4
Maak de zin af… Een haai wisselt zijn tanden A) drie keer in zijn leven B) nooit in zijn leven C) zijn hele leven door Antwoord C - Een haai wisselt zijn hele leven zijn tanden.
WELKE KLEUREN HEEFT EEN KONINGSPINGUÏN?
5
OCEANIUM CALIFORNISCHE ZEELEEUW VERSCHIL?
1
Zeeleeuwen worden wel eens aangezien voor een zeehond. Je kunt de zeeleeuw herkennen
LEEUW?
aan zijn oren. Dit zijn kleine,
Zeeleeuwen danken hun naam
opgerolde aanhangseltjes die
aan de dikke, weelderige haardos
aan beide kanten van de kop
die de meeste mannetjes
uitsteken. Zeehonden hebben
rond hun nek hebben.
geen uitwendige oren.
Deze zoogdieren houden van (pijl)inktvis, ansjovis, haring en schaaldieren.
Zeeleeuwen zijn zo’n 11 maanden drachtig en bevallen altijd rond juni.
LEKKER VERANTWOORD Wist je dat de haring die de zeeleeuwen in de Diergaarde eten duurzaam gevangen is? Het MSC-keurmerk ziet er op toe dat er voldoende vis in de zee blijft en dat er bij het vangen van de vis zo min mogelijk schade aan bijvoorbeeld de bodem wordt toegebracht.
2
Voedsel
Draagtijd
11 mnd
390 11 0 KG 110 In het wild
2, 0 M lang max
24 jr
6
2,4 M lang 1, 8 m
Zoogtijd
1 jr
Vruchtbaar
4- 5 jr
DE STEUR
Zie jij z’n voeldraden?
Oervis
3
De steur is de grootste vis die ooit in Nederland rondzwom. De steur is ouder dan de dinosaurus en zeldzamer dan de reuzenpanda.
UITGESTORVEN In de vorige eeuw stierf de steur uit in vrijwel alle grote rivieren van West-Europa. Watervervuiling, overbevissing, het verdwijnen
zoals ARK Natuurontwikkeling en WWF willen
DE SLUIZEN VAN HARINGVLIETDAM
deze oervis weer terugbrengen.
Het Haringvliet speelt een belangrijke rol in
van leefgebied en dammen waren de belangrijkste oorzaken. Natuurorganisaties
een succesvolle terugkeer van de steur in Nederland. Sinds enkele jaren staan deze sluizen weer op een kier. Daarmee is er een opening die de steur nodig heeft voor zijn trektocht tussen zee en rivier en andersom. 4
Dichtbij In Diergaarde Blijdorp kan je dit zeldzame dier, dat normaal vooral diep in rivieren en zeeën zwemt, van dichtbij bekijken. EEN STEUR KAN WEL 3,5 METER LANG WORDEN.
7
OCEANIUM HAAI 5
TUNNEL DOOR HET WATER
VERPLEEGSTERHAAI
Een bekend plekje in het Oceanium is de glazen tunnel
In het aquarium vind je onder andere
die dwars door het Atlantische
de verpleegsterhaai. Deze haai is te
Oceaan bassin (haaienbassin)
herkennen aan zijn tastdraden.
loopt.
Bij elk neusgat hangt er één. Het nachtdier zoekt hiermee
Wist je dat je onder 3,5 miljoen liter water doorloopt?
’s nachts op de bodem voor de kust Haaientunnel
naar voedsel.
6
EIERLEVEND WAT? Een andere haai die je in het bassin kunt zien, is de zwartneushaai. Deze haaien zijn eierlevendbarend. Dit betekent dat de eieren zich ontwikkelen in het lichaam van de moeder. De jongen worden eerst in de buik geboren, waarna de eikapsels worden afgestoten. Niet snel daarna worden de jongen écht geboren. Diergaarde Blijdorp had vorig jaar een wereldprimeur met de geboorte van zwartneushaaien! Kennis over de kweek van deze
Verpleegsterhaai
dieren kan hun bedreigde soortgenoten helpen.
7
WIE IS WIE? De verpleegsterhaaien kun je herkennen aan de gekleurde tag om hun rugvin. Elke haai heeft een eigen kleur. De mannetjes dragen zwart, oranje of wit, de vrouwtjes geel, groen, rood of blauw. Alle haaien hebben bovendien een chip. Met deze hulpmiddelen kunnen de verzorgers het voortplantingsproces van deze haaiensoort beter monitoren. Blijdorp is de enige dierentuin in Nederland waar verpleegsterhaaien te zien zijn en er zijn
Jonge zwartneushaai
8
geen aquaria in Europa bekend die ermee fokken.
KIJK LIVE MEE VIA DE HAAIEN WEBCAM!
ZEESCHILDPAD 8
KARETSCHILDPAD In ons Atlantische Oceaan bassin leeft één karetschildpad die je kunt herkennen aan zijn snavelachtige bek. Deze schildpad legt haar eieren in een kuil op het strand. De temperatuur van het zand bepaalt of er een vrouwtje of mannetje in het ei groeit. Bij deze schildpad zal een hogere temperatuur vrouwtjes voortbrengen en een lagere temperatuur mannetjes.
Een karetschildpad kruipt uit het ei 9
GROENE ZEESCHILDPAD Blijdorp ondersteunt het natuurbehoudsproject Sint Eustatius National Parks Foundation (STENAPA). Zij maken op Sint Eustatius onder andere overdekte broedplekken op rustige delen van het strand. Men kan hier de eieren van bijvoorbeeld
Twee groene zeeschildpadden en een karetschildpad
groene zeeschildpadden, die gelegd zijn op minder veilige plekken, naartoe brengen. Bovendien beschermt het de eieren tegen te hoge temperaturen die worden veroorzaakt door de klimaatverandering. Ook de groene zeeschildpad kun je tegenkomen in de tunnel van het Oceanium. 10
11
Opvang onechte karetschildpad
De groene zeeschildpad
9
OCEANIUM GREAT BARRIER REEF
dier of plant? 12
13
HET RIF
Picasso doktersvis
Koraal is echt een zeedier. Nou ja dierTJE! Het is namelijk net zo groot als de punt aan het einde van deze zin. De koraaldiertjes heten eigenlijk poliepen en leven vaak in grote groepen of kolonies. Als kolonies heel groot worden, vormen ze een koraalrif. 14
Zo’n rif is in de oceaan net als een bos op het land een schuilplek, voedselplek en kraamkamer voor heel veel dieren en planten. In Diergaarde Blijdorp kun je zien welke kleurige vissen er in het grootste rif ter wereld leven; het Great Barrier Reef.
15
Kortsnuiteenhoornvis
Weetje! Netmurene met poetsgarnaal
10
e koralen De meest aar een groeien m eter tot paar millim eter 2,5 centim per jaar.
2,5 cm lang 0
1
2
16
HULP Door de stijging van de temperatuur van het zeewater en de vervuiling van de oceanen, gaat het slecht met het koraal. Daarom wordt onderzoek gedaan naar het bouwen van riffen van namaak-koraal en naar duurzame viskweek. Blijdorp steunt deze onderzoeken en helpt daarmee de dieren rondom de riffen te beschermen.
Weetje!
Een an dere n aam voor ko raaldie rtje is bloem dier.
Vissen krijgen vegan visvoer
VEGAN VISVOER Wereldwijd worden plantetende vissen in aquaria gevoerd met visvoer met dierlijke ingrediënten. Dat moet toch anders kunnen, dacht onze dierverzorger Sander! Hij ontwikkelde een eigen, vegan dieet voor de koraalvissen in het Oceanium.
17
3D model
3D MODEL Sommige koraalvissen zijn echte grazers! Om hun natuurlijke gedrag te stimuleren, is een speciale, 3D geprinte ruif ontwikkeld.
KORAALTUNNEL
11
OCEANIUM
Zie jij de verschillen?
KONINGSPINGUÏN
18
KONINGSPINGUÏNS
19
De koningspinguïn is een van de grootste pinguïnsoorten. Alleen de keizerspinguïn is groter. De koningspinguïn heeft oranje wangvlekken en een lange, zwarte, puntige snavel. Die van de keizerspinguïn is krommer. De koningspinguïn leeft in de oceanen rondom het Antarctisch gebied (Zuidpool) en broedt op de kust.
Weetje!
ij graag b s staan Pinguïn z n ig e o it is veil elkaar. D r lekker ze elkaa houden warm.
Koningspinguïns
Keizerspinguïn
20
21
DONZIGE KUIKENS Al kan een koningspinguïn niet vliegen, het blijft een vogel en legt een ei. Ze broeden dit ei niet uit in een nest, maar onder hun buikplooi. Dit is een soort omgekeerd zakje onder aan hun buik. Terwijl het vrouwtje broedt, vertrekt het
Een kolonie koningspinguïns
mannetje naar zee om zich vol te eten met vis.
BIJ ELKAAR
Als het mannetje na een
Koningspinguïns zie je eigenlijk nooit in hun eentje. Ze leven in
neemt hij het ei over en
groepen die je kolonies noemt. In de grootste kolonies leven
is het haar beurt om zich
paar dagen terugkomt,
tijdens de broedtijd meer dan 400.000 stelletjes pinguïns. Het is daar een mega herrie, want als ze elkaar kwijt zijn, vinden ze elkaar terug door geluid te maken.
vol te eten. Na ongeveer Koningspinguïn jong
9 weken kruipt er een bruin donzig kuiken uit het ei.
12
EZELSPINGUÏN 23
22
EZELSPINGUÏNS In een groot verblijf in het Oceanium leven de ezelspinguïns samen met de koningspinguïns. Het is er ijskoud met veel stenen, net als in de natuur. Ezelspinguïns zijn een stuk kleiner dan koningspinguïns.
SNELLE ZWEMMER De ezelspinguïn is de snelst zwemmende pinguïn ter wereld; hij kan een snelheid van zo’n 36 kilometer per uur halen.
Weetje!
In Blijdorp hebben de ezelspinguïns gekleurde kralen aan één Ezels- en koningspinguïns
Het ve rblijf w ordt koel ge houde n door zonnep anelen op het da k van h et Ocean ium.
van hun vleugels. Hierdoor kunnen de verzorgers de dieren herkennen.
24
25
GELUID EN NAAM De ezelspinguïn dankt zijn naam aan het geluid dat hij maakt. Dat lijkt op het balken van een ezel. Iedere pinguïnsoort heeft zijn eigen geluid. Binnen die soort heeft ook iedere pinguïn zijn eigen klank. Zo herkennen ze elkaar, ook als ze elkaar niet kunnen zien.
NEST VAN STENEN Er worden steentjes gebruikt om een nest te bouwen en de gevechten over die stenen kunnen er heel fel aan toegaan. Soms zijn stenen een cadeautje dat mannetjes aan vrouwtjes geven om hen te versieren.
Een nest bouwen
Ezelspinguïn met jong
13
NATUURBEHOUDSCENTRUM In het Oceanium vind je ook het Natuurbehoudscentrum. Hier kom je unieke dieren en planten tegen waar er in de natuur nog maar weinig van zijn. Diergaarde Blijdorp probeert deze bedreigde dieren en planten te helpen. Dit doet Blijdorp door onderzoek en door het gebied waar de dieren vandaan komen, te beschermen.
FOKPROGRAMMA De Egyptische landschildpad is één van de 25 meest bedreigde schildpadsoorten ter wereld. Dit komt doordat hij stiekem wordt gevangen om door te verkopen als huisdier. Ook wordt het gebied waar hij leeft steeds kleiner, doordat mensen het willen gebruiken om voedsel op te verbouwen. Blijdorp hoopt succesvol te kunnen worden met de fok van deze dieren en coördineert hiervoor ook de samenwerking met andere dierentuinen.
IGIE 26
Van de Antilliaanse
27
leguaan zijn er nog maar weinig over. Daarom zijn er twee mannetjes en twee vrouwtjes van het eiland Sint Eustatius naar Blijdorp verhuisd die voor kleine leguaantjes moeten zorgen. Door de opgedane ervaring kan straks ook op Sint Eustatius gefokt worden. Het eerste jong is inmiddels uit het ei gekropen. Kinderen van het eiland mochten een naam voor het jong verzinnen: Igie!
28
Igie
HOESTSIROOP In Mexico ligt het Pátzcuaromeer, daar is
29
deze salamander naar vernoemd. Het meer is helemaal leeg gevist! Gelukkig hadden een paar nonnen nog een aantal dieren, omdat ze die gebruikten voor hun hoestsiroop. Deze maken ze niet meer, maar het was wel de Volwassen Antilliaanse leguaan
14
redding voor deze amfibie!
Lake Pátzcuaro salamander
PRIMULA’S
STEEDS STILLER BALISPREEUW
Van de 500 soorten primula’s die er bestaan, heeft Blijdorp er 100.
Het wordt stil in de bossen in
In het Natuurbehoudscentrum zijn
De botanische afdeling heeft veel kennis en ervaring over de verzorging.
Zuidoost-Azië. Er zijn steeds
een aantal Aziatische zangvogels te
Een aantal zeldzame soorten kun je zien in het Natuurbehoudscentrum.
minder zangvogels, omdat ze
zien en te horen. De Balispreeuw is
met miljoenen worden gevangen.
zeer bedreigd. In 2001 waren er nog
Ze worden onder andere gebruikt
maar zes exemplaren op Bali! Door
als huisdier, voedsel en voor
het fokken met deze dieren konden
zangwedstrijden. Het houden van
weer wat vogels vrijgelaten worden.
zangwedstrijden is een traditie en
Daardoor leven er nu ongeveer 50
dat is vaak moeilijk te veranderen.
vogels op het eiland.
30
31
Primula palinuri
32
LUISTER HIER NAAR DE ZANGVOGELS. ZO MOOI!
Shamalijster
IMITATIE De shamalijster komt voor in het dichte oerwoud van India tot Indonesië. Hij valt nogal op door zijn staart, die nog langer is dan zijn lijf! Net als veel lijsters kan de shamalijster uitstekend andere vogels na zingen. Hij zingt mooi en wordt daarom gevangen om mee te doen aan zangwedstrijden.
Balispreeuw
33
Palawan-pauwfazant
PALAWAN-PAUWFAZANT Palawan is een eiland in de Filipijnen. De Palawan-pauwfazant leeft uitsluitend in de laaglandbossen langs de kusten van dit eiland. Die zijn echter grotendeels gekapt. Sinds 1980 is de fazant nog op slechts elf plaatsen gespot.
15
NOORD-AMERIKA NOORD-AMERIKA TEKST WELKOM IN
Trek je winterjas maar aan en vergeet je wanten niet, deze ga je hard nodig hebben in het noorden van Noord-Amerika. Wij mensen koelen snel af zonder deze extra kledingstukken, maar daar hebben de dieren die hier leven geen last van. Zij houden de warmte juist heel goed vast met hun dikke vacht. Misschien wel de meest bekende bewoner van dit deel van de wereld, is de ijsbeer. Met zijn sterke neus en grote poten is hij een meester in het overleven op de Noordpool. In Blijdorp kunnen we veel namaken, maar het klimaat van de Noordpool helaas niet. Gelukkig kan de ijsbeer lekker in een koud bad plonzen en zo ook in de zomer koel blijven.
HELP DE POOLVOS EEN HANDJE EN GEEF HEM DE JUISTE KLEUR ZOMERVACHT
Weetje! t s verander De poolvo r ee m n naar ee geleidelijk r. te in w r in de witte kleu
16
KLEURPLAAT
Challenge!
Verzin een m anier om zo snel m ogelijk af te koelen .
17
NOORD-AMERIKA POOLVOS EN IJSBEER
ZOMER- EN WINTERVACHT
35
Net als de ijsbeer leeft de poolvos in het Noordpoolgebied. De poolvos gaat twee keer per jaar in de rui, in mei verliest hij zijn wintervacht, in september krijgt hij deze weer terug.
34
Poolvos met zomervacht
TRAINING Omdat poolvossen de natuurlijke neiging hebben vet op te slaan, zijn de dieren in de Diergaarde getraind om op de weegschaal te staan.
Poolvos met wintervacht
Op deze manier kan hun gewicht in de gaten gehouden worden en de hoeveelheid voer daarop worden afgestemd.
IJSBEER VICKS 36
Eén van de bekendste ijsberen van Blijdorp was ijsbeer Vicks. Tijdens het spelen met een steen, gooide hij een barst in de ruit van zijn verblijf! Per toeval is dit gefilmd door bezoekers. Het filmpje ging de hele wereld over!
KIJK HIER NAAR HET FILMPJE VAN IJSBEER VICKS! IJsbeer Vicks
18
IJSBEER 37
TWEELING SIZZEL EN TODZ De moeder van Vicks is Olinka, zij bracht ook nog een geweldige ijsbeertweeling ter wereld: Sizzel en Todz. Als een jong geboren wordt, is hij zo klein als een cavia! Inmiddels is de tweeling verhuisd. IJsberen leven alleen en blijven niet hun hele leven bij hun moeder, ze waren oud genoeg om op eigen benen te gaan staan. Olinka met Sizzel en Todz
IS EEN IJSBEER WIT?
KLIMAATVERANDERING
De ijsberenvacht lijkt wel wit, maar de haren zijn kleurloos en hol. Doordat de haren hol zijn, kan de ijsbeer de zonnewarmte als het
Het voortbestaan van de ijsbeer is
ware ‘opzuigen’ (net als een rietje) en dan vasthouden.
kwetsbaar. Door het veranderen van het
De huid eronder is zwart.
klimaat, stijgt de temperatuur en smelt het ijs in zijn leefgebied.
38
ZENDER WWF werkt mee aan onderzoek om te ontdekken hoe ijsberen zich aanpassen aan de veranderende omstandigheden in het Noordpoolgebied. Dit doen ze door ijsberen op het eiland Spitsbergen te voorzien van een zender. Zo worden de loopen zwemroutes in kaart gebracht en zie je welke gebieden beschermd moeten worden. WWF werkt samen met overheden en lokale gemeenschappen om het leefgebied van de ijsbeer te behouden.
VOLG DE IJSBEREN OP DE TRACKINGKAART!
Diergaarde Blijdorp is betrokken bij het zenderen van een ijsbeer die we Isdimma hebben genoemd. Je kan zelf ook de ijsberen op Spitsbergen volgen! Ook Isdimma is op de kaart te vinden.
19
NOORD-AMERIKA BIZON EN PRAIRIEHONDJE WHAT’S IN THE NAME? 40
In het Engels wordt de bizon ook wel ‘buffalo’ genoemd. Dat komt doordat de eerste kolonisten de Amerikaanse bizons verwarden met buffels en hen daarom de naam buffalo gaven.
39
AFTER DINNER DUTJE Bizons zijn graseters en herkauwers. In de ochtend en avond wordt gegraasd. De rest van de tijd wordt besteed aan het herkauwen. Dan wordt de bizon heel erg traag en lijkt het soms alsof hij slaapt.
BIJNA UITGESTORVEN De belangrijkste vijand van de bizon is de mens. In Noord-Amerika waren er 100 jaar geleden nog maar weinig bizons over door de jacht. Er werd gelukkig net op tijd ingegrepen. Er werden speciale reservaten voor de bizons gemaakt en het aantal bizons in Noord-Amerika is inmiddels weer naar een gezond aantal gestegen.
Maar vergis je niet, deze dieren kunnen erg humeurig zijn en met hun enorme gewicht kunnen ze heel wat schade aanrichten. Wist je dat een bizon wel 45 tot 50 kilometer per uur kan rennen? Die wil je niet achter je aan hebben…
41
PRAIRIEHONDJE Het zwartstaartprairiehondje is het neefje van de eekhoorn. De keffende alarmroep gaf hun de naam ‘prairie-hondje’.
Prairiehondjes zijn top-gravers
20
WASBEER 42
GRAVERS
FAMILIE
Prairiehondjes zijn top-gravers en
Prairiehondjes doen vaak hun
wonen in groepen onder de grond in
neusjes tegen elkaar, wat lijkt op
grote burchten, met ingewikkelde
kussen. Op deze manier raken ze
gangenstelsels en duizenden
elkaars tanden aan en herkennen
verschillende families. Eén familie
ze elkaar. Ook door elkaars vacht te
heeft een hol met meerdere kamers,
verzorgen en met elkaar te spelen,
zoals een nestkamer, kinderkamer
laten ze meerdere keren per dag
en toilet.
zien dat ze bij elkaar horen.
PLAAG Wasberen zien er ontzettend schattig uit, maar ze kunnen best een plaag zijn. Met hun handjes en lange vingers kunnen ze heel goed vissen naar rivierkreeftjes, maar ook wroeten in vuilnisbakken en zelfs sloten openmaken. In Noord-Amerika, waar ze van nature voorkomen, hebben ze dan ook niet een al te beste reputatie.
43
Wasberen komen inmiddels ook in Europa voor, maar ze horen hier niet. Ze zijn ooit uitgezet voor de jacht en het bont en komen nu steeds meer voor in de natuur. Diergaarde Blijdorp helpt in het opvangen van deze dieren in samenwerking met Stichting AAP.
44
21
WELKOM IN
ZUID-AMERIKA Het is er nooit stil, zelfs niet wanneer de zon onder is. De tropische regenwouden in Zuid-Amerika zijn klam, warm en vochtig. Al met al de perfecte plek voor veel planten en dieren om in te leven. En voor insecten, heel veel insecten. Ze kunnen klein en kriebelig zijn, maar ook groot en kleurrijk. Deze fladderen langs je hoofd op zoek naar een lekker, rottend stukje fruit. Juist, we hebben het over vlinders! Je hoeft niet gelijk te gaan sparen voor een duur vliegticket. In Diergaarde Blijdorp is een plek waar het net voelt alsof je in een tropisch regenwoud staat. Je kunt daar op expeditie en op zoek gaan naar de mooiste en grootste vlinder. Maar pas wel op, er zijn ook dieren die jou als een lekker tussendoortje zien…
WEETJE! De Poedoes zijn de kleinste herten ter wereld! Om bij hoger hangende bladeren en vruchten te komen, moet dit kleine hert vaak op zijn achterpoten gaan staan, springen en zelfs in bomen klimmen.
ZET DE LEVENSLOOP VAN EEN VLINDER IN DE JUISTE VOLGORDE
VLINDER
RUPS
EITJES
POP 1. Eitjes, 2. Rups, 3. Pop, 4. Vlinder
22
DEZE VIS LEEFT IN GROEPEN IN DE RIVIEREN VAN ZUID-AMERIKA. MET HUN VLIJMSCHERPE TANDEN VERSLINDEN ZE EEN KOE MET HUID EN HAAR. RA RA WIE IS HIJ?
A) PIRANHA
B) ARAPAIMA
C) PACU Antwoord A - de piranha
Vicuña
Prairiehond
Aziatische olifant
Challenge!
Galapagosschildpad Antwoord -Vicuña en Galapagos schildpad
Witkruinmangabey
Kruis aan w elke van deze dieren jij nog meer tegen kunt komen op expeditie d oor Zuid-Ameri ka.
23
ZUID-AMERIKA
In Dierg aarde Blijdor p delen de Darw in nandoe s een verblijf met de vicuña’s .
VICUÑA EN DARWIN NANDOE
FAMILIE Vicuña’s komen voor in het Andesgebergte in Zuid-Amerika. Ze hebben wel wat weg van een kameel en dat klopt! Hij behoort net als de lama, guanaco en alpaca tot de kameelachtigen. De soort was bijna uitgestorven, maar tegenwoordig worden ze beschermd in natuurgebieden in Peru en Bolivia.
45
Weetje! aken Vicuña’s m licht , g o o h een geluid. hinnikend
Vicuña’s
LEKKER WARM Ze hebben een zachte vacht van zeer fijne wol die ze tegen de kou beschermt. Dit is de fijnste en duurste wol van de wereld.
46
RENNEN IN PLAATS VAN VLIEGEN De Darwin nandoe is de grootste vogel van Zuid-Amerika, maar toch kan hij niet vliegen. Deze vogel kan wel heel hard rennen, soms wel 60 kilometer per uur! Dat kunnen wij als we stevig doorfietsen zelfs niet bijhouden. Hij gebruikt zijn vleugels voor evenwicht en om snelle, scherpe bochten te maken.
FLINKE NESTEN! Het mannetje bouwt in zijn eentje een nest op de grond. Als hij klaar is, leggen verschillende vrouwtjes hun eieren in hetzelfde nest. Soms liggen er wel 50 stuks in! Het uitbroeden en de verzorging doet het mannetje in z’n eentje.
24
RODE IBIS GROENVLEUGELARA HYACINTARA REUZENTOEKAN 47
48
KOPPELTJES Ara’s brengen hun hele leven samen door. En dat is best een tijdje, want ze kunnen wel 70 jaar of ouder worden!
Rode ibis
PAS OP, GEVAAR! Rode ibissen leven met tientallen bij elkaar in een zogeheten kolonie waarin ze samenwerken. Hierdoor lopen ze minder gevaar. Het grootste
DE GROOTSTE!
gevaar zijn de grotere katachtigen, roofvogels
De hyacintara is de grootste papegaai ter
en andere vogelsoorten die weleens eieren
wereld. De koppels bouwen hun nest in
van de ibis stelen. Als deze te dichtbij komen,
oude, holle bomen. Ze brengen meestal
waarschuwen de ibissen elkaar en helpen ze
maar één jong groot per broedseizoen.
Groenvleugelara
allemaal mee om de nesten te verdedigen. Weet jij hoe deze vogel aan zijn prachtige rode 49
kleur komt? Dat komt door de roodgekleurde
50
garnaaltjes die hij eet. De jonge vogels zijn bruin met wit.
HANDIGE SNAVEL Had jij ooit gedacht dat de reuzentoekan familie is van de specht, zoals wij deze ook in onze bossen en tuinen zien? Met zijn grote snavel ziet een toekan er natuurlijk heel anders uit. De reuzentoekan (ook wel toco toekan genoemd) heeft van alle vogels de grootste snavel, vergeleken met zijn lichaam. Wanneer hij het warm heeft, kan hij meer bloed door zijn snavel laten lopen en koelt hij af. Toekans zijn gevoelig, waardoor we weinig jongen zien in dierentuinen. Diergaarde Blijdorp is dan ook bijzonder trots dat het hier beter gaat en er al een aantal jaren jonge, gezonde toekans
Hyacintara
Reuzentoekan
zijn geboren.
25
ZUID-AMERIKA PINCHÉ-AAPJE TWEELING Het pinché-aapje leeft in een klein gebied in het Noordwesten van Colombia. Ze zijn één van de kleinste aapjes ter wereld! Meestal krijgen ze twee keer per jaar, twee jongen. Vader en moeder hebben allebei een rol in de opvoeding. De vader draagt
Ze leven in een groep of koppel
de jongen een week na de geboorte. Als ze dorst hebben, klimmen ze naar hun moeder.
51
Continent
Niet bedreigd Bijna bedreigd Kwetsbaar Bedreigd
Ernstig bedreigd
Pinché-aapje met jongen
Uitgestorven in het wild
52
GEEN HUISDIER De kinderen in Colombia leren dat de aapjes niet geschikt zijn als huisdier. Op een speciale dag die in het teken staat van het
BOMEN PLANTEN Omdat het pinchéaapje ernstig bedreigd wordt, helpen wij de natuurbehoudsorganisatie Proyecto Tití. Zij herstellen het leefgebied van het aapje door het planten van bomen. Ze hebben al 100.000 bomen opgekweekt en geplant!
26
pinché-aapje, worden er leuke activiteiten georganiseerd voor kinderen.
GALÁPAGOSREUZENSCHILDPAD
GALÁPAGOSEILANDEN De Galápagosreuzenschildpad vind je alleen op de vulkanische
Voedsel
Broedtijd
Galápagoseilanden voor de westkust van Ecuador in Zuid-Amerika.
4- 8 mnd
Bijzonder is dat je deze schildpad, net als veel andere dieren op deze eilanden, nergens anders op de wereld vindt.
1, 8 m 1, 2 m lang
REPTIELEN
Ze leven alleen
Zorgtijd
geen
250 kg
Deze reuzeschildpad kan wel 250 kilo wegen. Dat is even zwaar als 250 pakken suiker! En wist je dat ze wel 175 jaar kunnen worden?
In het wild
max
175 jr
Vruchtbaar
40 jr
53
Continent
Niet bedreigd Bijna bedreigd Kwetsbaar Bedreigd
Ernstig bedreigd Uitgestorven in het wild
54
STERK GEBIT De schildpadden hebben een leerachtige, dikke tong en geen tanden. Met de harde kaakranden malen ze hun voedsel fijn. Het is voor onze verzorgers oppassen geblazen. Als je niet uitkijkt, benaderen ze de verzorgers van achter en bijten ze zo in hun kuit.
27
ZUID-AMERIKA AMAZONICA TROPISCH WARM 55
Het mooiste en grootste vlinderparadijs van Europa is Amazonica, een opvallend koepelvormig gebouw waar het tropisch warm is. Er fladderen hier duizenden kleurrijke Zuid-Amerikaanse vlinders rond. De planten en heerlijk geurende bloemen zorgen ervoor dat het lijkt alsof je in het Amazonegebied bent!
56
Victoria amazonica ‘reuzenwaterlelie’
FLADDEREND BLAUW
Blauwe morpho met open vleugels
Eén van de bekendste vlinders in Amazonica is de blauwe morpho. Als hij vliegt, zie je het prachtige blauw, maar als hij tussen de planten zit, valt hij bijna niet op! Je ziet dan alleen de bruine schutkleur aan de onderkant van de vleugels met hun ‘nepogen’ waarmee de vijand voor de gek gehouden kan worden. 57
WEETJE! s die je De vlinder onica az m A ziet in it u en kom a! ic R a Cost
Blauwe morpho met dichte vleugels
28
58
Victoria Amazonica in bloei
AMAZONICA
KONINGIN De reuzenwaterlelie wordt ook wel de
59
‘Koningin der waterlelies’ genoemd. Opvallend
DEZE VLINDER HEEFT EEN ZOGENAAMDE ‘ZUIGENDE TOLTONG’
zijn de reusachtige, ronde bladeren. De bloemen bloeien slechts twee nachten. De eerste avond zijn ze roomwit van kleur en geven een ananas-achtige geur af. In de ochtend sluit de bloem om in de avond weer open te gaan. Dan is de bloem rozerood van kleur. Tegen de ochtend zakt de bloem onder water en worden er weer nieuwe knoppen en bladeren aangemaakt. De reusachtige drijvende bladeren hebben een draagvermogen van rond de 15 kilo! Ze kunnen dus kinderen dragen! Sommige bladeren kunnen ruim tweeënhalve meter worden.
WEETJE! 61 60
Diergaarde Blijdorp was 100 jaar lang (tot 1996) recordhouder van het grootste blad met een doorsnede van 2,20 meter. De Victoria amazonica bloeit ook in de monumentale Victoriaserre.
29
ZUID-AMERIKA PIRANHA EN ARAPAIMA BIJTERTJES Sinds kort leven er rode piranha’s in Amazonica. Ondanks hun reputatie als bloeddorstige roofdieren, zijn ze helemaal niet zo agressief en gevaarlijk voor mensen. Zo eten rode piranha’s vooral vissen, insecten en planten. Grote dieren worden alleen gegeten wanneer ze sterk verzwakt, gewond of dood in het water terechtkomen.
Piranha’s kunnen bloed op grote afstand ‘ruiken’, waardoor een lichtgewond dier heel snel honderden piranha’s aantrekt. Ze eten hun prooi op tot op het bot. De snelheid waarmee ze dit doen, wordt bepaald door de grootte van de groep piranha’s.
De sterke kaken zijn kort en de onderste kaak staat iets naar
62
voren, waardoor ze hard kunnen bijten. De scherpe driehoekige tanden grijpen precies in elkaar als de bek wordt gesloten. Nuttig voor zowel het afscheuren van vlees als het afschrapen van planten van rotsen.
Weetje! a kan De arapaim blijven n ve 24 uur in le ater. w buiten het
GROOT De arapaima is een van de
De arapaima kan ook in water
grootste zoetwatervissen.
met weinig zuurstof overleven.
Er zijn exemplaren van vijf
Hij ademt dan boven water.
meter lengte gevangen!
Het dier kan 10 tot 20 minuten
Arapaima’s hebben grote
onder water blijven. Het zwemt
schubben op hun langgerekte
dan naar de oppervlakte, waar
lichaam. Deze schubben vormen
het met een enorme knal lucht
een sterke verdediging, zelfs
naar binnen zuigt. Dit geluid is
tegen scherpe piranhatanden.
ver in de omtrek te horen.
Ze leven dan ook vredig naast elkaar in hetzelfde leefgebied.
30
ADEMHALING 63
JEBEROS GIFKIKKER EN DE GELE ANACONDA GOED ZOEKEN! In een verblijf in Amazonica leven Jeberos gifkikkers.
12 mm
Je moet goed zoeken, want ze zijn best klein. De gifkikkers worden zo’n 12 millimeter
0
1
groot.
64
Bij deze Jeberos gifkikkers speelt de man een belangrijke rol in het grootbrengen van de jongen. Zo bewaakt hij in Amazonica de bromeliaplant met de eitjes. Voordat het vrouwtje eieren legt, wordt deze bromelia zorgvuldig gekozen. Nadat ze uitkomen, draagt hij de larven op zijn rug Kikkerlarven van de Jeberos gifkikker
naar een poeltje water.
NIET EETBAAR De Jeberos gifkikker is oranje met zwarte banden en blauwe poten met zwarte stippen. Hij is goed in het aannemen van de kleuren van andere soorten kikkers. Dit wordt mimicry genoemd. Dit komt vaker voor in de natuur. Dan imiteert een ongevaarlijke soort een gevaarlijke soort om
65
vijanden af te schrikken, maar in dit geval is de Jeberos gifkikker zelf ook giftig.
KLEIN? De gele anaconda is een wurgslang die van water houdt. Ze noemen de slang ook wel ‘gele dwerganaconda’ omdat deze een stuk kleiner is dan de ‘gewone’ anaconda van acht meter lang. Maar de vrouwtjes van de gele anaconda kunnen wel tot vier meter lang worden! Niet zo klein als je denkt dus!
31
GESCHIEDENIS EN ARCHITECTUUR De Rotterdamsche Diergaarde werd opgericht in 1857. Al snel ontstond in hartje Rotterdam (waar nu de Diergaardesingel, West-Kruiskade en Lijnbaan ligt), een goedbezochte dierentuin, maar wel alleen voor leden.
67
66
Monumentale ingang met uitkijktoren
In 1937 werd besloten dat de Diergaarde werd verplaatst
Oude Diergaarde in het centrum van Rotterdam
naar de nieuw te bouwen wijk Blijdorp. De Stichting Bevordering van volkskracht hielp de Diergaarde met de verhuizing, maar met de voorwaarde dat iedereen de Diergaarde moest kunnen bezoeken. Vanaf nu werd de naam ‘Diergaarde Blijdorp’ gebruikt.
Wist je dat.. 68
Architect Sybold van Ravesteyn ontwierp in korte tijd (1937-
Diergaarde Blijdorp officieel ‘Stichting Koninklijke Rotterdamse Diergaarde’ heet?
1940) de gehele nieuwe dierentuin. Zijn bijzondere stijl kreeg lang weinig waardering, tot in 2007 het gehele oude deel van de
Dat is zo sinds het honderdjarig bestaan in 1957.
Diergaarde werd benoemd tot Oude overzichtsfoto
rijksmonument. Hiermee is Diergaarde Blijdorp het grootste rijksmonument van Rotterdam.
32
BOTANISCHE TUIN BOTANISCHE TUIN Wist je dat Diergaarde Blijdorp ook nog eens ruim 3.000 bomen en 4.000 plantensoorten telt?
69
Want wist je dat naast diersoorten, er ook heel veel plantensoorten zijn die het moeilijk hebben om te kunnen overleven? Klimaatverandering, verstedelijking en verdringing door soorten die hier eigenlijk niet horen, zijn de belangrijkste redenen. Daarnaast hebben de botanische helpers; de insecten, het net zo moeilijk. Hierdoor kunnen planten en bloemen zich maar moeilijk verspreiden. Diergaarde Blijdorp werkt als botanische tuin mee aan het behoud van de biodiversiteit door bedreigde planten- en bloemensoorten te kweken en laten groeien. In 2019 kreeg zij hiervoor ook de waardering door als eerste Nederlandse dierentuin het internationale keurmerk ‘BGCI Botanic Garden’ te mogen ontvangen. De Botanical Gardens Conservation International (BGCI) is een samenwerkend internationaal netwerk van botanische tuinen met als doel plantendiversiteit veilig te stellen voor het welzijn van mensen en de planeet. In 2020 heeft onze bomencollectie het internationale keurmerk ‘ArbNet Arboretum Level II’ mogen ontvangen. Diergaarde Blijdorp is hiermee de eerste Nederlandse bomencollectie met zo’n keurmerk!
70 Chinese sfeertuin
Victoriaserre
71
Amazonica
ACHTER DE SCHERMEN IN DE KAS
33
WELKOM IN
AFRIKA In dit continent leeft misschien wel het meest schuwe dier wat er bestaat. Je zult hem dan ook niet gauw ontdekken in Afrika zelf. Maar in Diergaarde Blijdorp kun je door de bosjes heen een glimp opvangen van dit prachtige dier; de okapi. Waar zijn familielid met die hele lange nek juist meer van de Savanne houdt, is de okapi meer op zijn gemak in een regenwoud. Naast deze regenwouden heeft Afrika nog veel andere gebieden, ook wel biotopen genoemd. Zo heeft dit continent de grootste woestijn van de wereld; de Sahara. Maar ook de Savanne. Op dit uitgestrekte graslandschap vind je giraffen, zebra’s en nog vele andere dieren. En kijk eens omhoog, met een beetje geluk zie je de gieren boven je zweven, op zoek naar een lekker, rottend stuk vlees.
WELK DIER STAAT HIER? VERBIND DE NUMMERS GELADA’S ZIJN APEN DIE LEVEN OP DE GRASLANDEN IN AFRIKA. WELKE BILLEN HOREN BIJ DEZE BIJZONDERE APEN?
B
A
C Antwoord B – een gelada zit veel op zijn billen, zo kan hij makkelijk al schuifelend gras eten
34
KLEURPLAAT
35
AFRIKA GIERENROTS Op de Afrikaanse Gierenrots leven verschillende soorten gieren zoals Rüppellsgieren, witruggieren, kapgieren en witkopgieren. Behalve deze gieren kun je er ook de maraboe en hamerkop ontmoeten.
OPRUIMERS Gieren zijn de opruimers van de natuur. Als een dier dood gaat, is dit een bron van bacteriën 72
die ziekten kunnen overbrengen op andere dieren en mensen. Aaseters als gieren hebben zo’n sterk zuur in hun maag dat al deze bacteriën en parasieten gedood worden. Belangrijke vuilnismannen dus! Zijn kop en nek zijn zo goed als kaal. Handig als je vaak tot aan je schouders in een karkas zit.
73
GIEREN HELPEN Helaas sterven er veel gieren, omdat ze eten van vergiftigde dieren. Deze zijn neergelegd door mensen die leeuwen willen doden die hun vee opeten. De Diergaarde helpt een team in Kenia met het snel kunnen opsporen van vergiftigde dieren,
Witruggieren bij de gierenrots
Witruggieren bij karkas
zodat hier niet van gegeten kan worden.
FOK 74
In de Diergaarde coördineren we het Europese fokprogramma van de Rüppellsgieren. We zijn heel succesvol met de fok. Dat is goed nieuws, want wie weet kunnen we met deze ervaring het aantal dieren in Afrika doen toenemen.
75
Rüppellsgier
RÜPPELLSGIEREN De Rüppellsgier is dé kampioen in hoogvliegen. Er is er eens één waargenomen vanuit een vliegtuig dat zo’n 11 kilometer hoog vloog!
36
Rüppellsgieren met jong
MARABOE EN HAMERKOP MOEDERS MOOISTE Met hun kale kop en nek doet de maraboe denken aan een oud, kalend mannetje of vrouwtje. De keelzak van de maraboe is een luchtzak die voor afkoeling zorgt. Als mannetjes en vrouwtjes elkaar versieren, blazen ze de zak op.
Hun nesten maken ze graag in hoge bomen; op zo’n 10 tot 30 meter
76
hoogte. Blijdorp steunt een project voor de bedreigde Indische maraboe (de neef van de Afrikaanse) bij het maken van kunstnesten voor de vogels, omdat er steeds minder hoge bomen groeien.
HAMERKOP De gieren en maraboes delen het verblijf waar je doorheen kunt lopen met onder andere de hamerkop. Deze vogels bouwen zelfs buiten de paarperiode aan hun nesten van takken, gras en modder. Zo zijn de hamerkoppen in de Diergaarde vaak druk in de weer met hun gigantische nest, pal boven het pad onder het afdakje van de kijkhut.
Afrikaanse maraboe
77
Wat ee n gigant isch nest!
78
Zie jij deze waarom p amerko vogel h wordt d? genoem
37
AFRIKA
Weetje!
NOORD-AFRIKAANSE STRUISVOGEL
GROOTST
79
etjes Een mann eet een h el struisvog es e vrouwtj haan en d ’ en ‘h en word . genoemd
Sinds kort lopen er nieuwe bewoners op de Afrikaanse Savanne van Diergaarde Blijdorp. Het zijn Noord-Afrikaanse struisvogels. Deze soort is de grootste van alle struisvogels. De twee dames en heer zijn van kop tot teen ongeveer 2,75 meter lang. Echte vogelreuzen dus. Ze delen een verblijf met de Chapman zebra’s.
WAAR KOM JIJ VANDAAN? Struisvogels leven in droge gebieden met weinig water. Hun vocht halen ze uit het voedsel dat bestaat uit gras en bladeren. Maar met af en toe wat insecten of een kleine hagedis op het menu, zijn ze ook tevreden.
VREEMD
Noord-Afrikaanse struisvogel
Struisvogels hebben geen tanden en kiezen. Zij slikken hun voedsel in één keer door. Dit eten wordt vermalen door de kiezelsteentjes in hun maag die zij tijdens hun maaltijd ook inslikken.
MOOI ROOD IS NIET LELIJK
80
Als je de nieuwe bewoners in Blijdorp gaat bewonderen, zie je het verschil tussen de haan en de hennen nog niet. Kom je terug als de haan drie jaar oud is, dan zijn de vrouwtjes nog steeds onopvallend gekleurd, maar heeft het mannetje zwarte veren en een rode nek. Hij is dan klaar om een eigen groep hennen om zich heen te verzamelen en jongen mee te krijgen. Zijn rode nek helpt hem om indruk te maken op de vrouwtjes.
NEP NIEUWS! Fabeltje! Struisvogels steken hun kop NIET in het zand.
81
KIPPENBOUT EN REUZE OMELET Het leefgebied van de Noord-Afrikaanse struisvogel wordt steeds kleiner. Hierdoor is het makkelijk om op ze te jagen voor het vlees en hun veren of om de eieren te rapen. In Zuid-Afrika komen er nog heel veel struisvogels voor, maar dit is niet de Noord-Afrikaanse soort. We noemen dit dier daarom ernstig bedreigd.
Om te voorkomen dat de dieren in het wild uitsterven, helpt Blijdorp met het opbouwen van een reservegroep dieren in dierentuinen. Daarom doen we mee aan het Europese fokprogramma. In Noord-Afrika zijn er al projecten waar struisvogels uit fokprogramma’s worden teruggeplaatst in de natuur.
38
NETGIRAFFE EN GROTE KOEDOE BEWONERS VAN DE SAVANNE 82
De koedoes en giraffen vind je in Blijdorp op de Savanne. Eigenlijk zijn het twee gebieden die gescheiden worden door grote stenen. De koedoes klimmen gemakkelijk over de stenen, maar de giraffen niet. Zo hebben de koedoes de kans even apart van de giraffen te staan. Bovendien kunnen de giraffen dan niet alle bomen kaal eten aan die kant van het verblijf. Nou ja.. dat was het idee, maar inmiddels lopen de giraffen gewoon door de rotsen heen.
LANGE NEK 83
We noemen een giraffe ook wel eens langnek. Toch heeft deze lange nek ‘maar’ zeven halswervels. Dat is evenveel als bij een muis en zelfs evenveel als jij hebt! Wil je dat eens zien? In Diergaarde Blijdorp hangt in de binnenruimte van de giraffen een groot bord
Giraffe met jong
met een deel van een
Netgiraffe
giraffenskelet. Hier kun
De tong wordt ongeveer 50 centimeter lang.
je zelf de wervels tellen!
Giraffen kunnen er hun eigen ogen mee schoon likken. Dat zal ons nooit lukken! De tong is ruw en sterk. Giraffen eten graag van acaciabomen waar grote stekels aan zitten.
84
Daar kan hun tong gewoon tegen.
DE GROTE KOEDOE Alleen het mannetje heeft horens. Deze kunnen heel groot worden, tot wel 1,5 meter. Als de jonge mannetjes geboren worden, hebben ze nog geen horens. Die beginnen pas met zes tot twaalf maanden te groeien.
Weetje!
ep van de De alarmro en. kt op blaff koedoe lij kan t, ch u vl r hij En wannee en ak m en g spron de koedoe ! er et m 5 van wel 2,
kun Hoe hoog n? jij springe
Koedoe
KOEDOE VROUWTJE
39
AFRIKA RINGSTAARTMAKI EN HELMPARELHOENDER UNIEKE DIEREN EN PLANTEN Op het Afrikaanse eiland Madagaskar leven heel veel verschillende soorten dieren en planten. Dit heet biodiversiteit. Er leven maar liefst 15.000 plantensoorten die nergens anders ter wereld te vinden zijn. Ook komen er zo’n 100 soorten zoogdieren voor, waarvan de ringstaartmaki er één is.
85
HANDIGE STAART De staart van de ringstaartmaki is opvallend door zijn zwart-witte streepjespatroon. Als de groep maki’s door het oerwoud struint, houden ze hun staart omhoog. Die komt boven het gras uit en is zo goed te zien voor groepsgenoten. De ringstaartmaki heeft geurklieren op zijn polsen en kont.
Lekker warm
In de paartijd probeert het mannetje met een wapperende, stinkende staart die langs de klieren is gewreven, zijn tegenstander te verslaan. 86
De nachten van Madagaskar kunnen koud zijn. Maki’s versterken het groepsgevoel door de warmte bij elkaar op te zoeken en ze gebruiken de staart als deken.
Ringstaartmaki’s warmen zich op in het zonnetje
SAMENWONEN De ringstaartmaki’s leven in de Diergaarde in één verblijf met helmparelhoenders. Deze vogels leven in het wild in grote groepen op de Savannes van Afrika. De helmparelhoen dankt zijn naam aan de uitstulping op zijn kop. Zowel het mannetje als vrouwtje draagt zo’n blauw ‘helmpje’.
40
87
WITKRUINMANGABEY WANGZAKKEN Het eten van witkruinmangabeys bestaat vooral uit vruchten en palmnoten. Deze kunnen ze makkelijk eten dankzij hun sterke kaken, forse snijtanden en sterke hoektanden. In de Diergaarde krijgen ze ook meidoorntakken. De bloemen hiervan vinden ze heerlijk! Wist je dat witkruinmangabeys voedsel verzamelen in hun wangzakken? Later kauwen ze dat rustig en slikken het door.
88
Nederland
Continent
Leefgebied
Niet bedreigd
BOMEN VOOR HET REGENWOUD In het wild zijn er steeds minder witkruinmangabeys, omdat de bomen waarin zij leven, gekapt worden. De Diergaarde
Bijna bedreigd Kwetsbaar
ondersteunt een natuurbehoudsorganisatie in West-Afrika met het opkweken van bomen voor het herstellen van het regenwoud. Ook werken dierentuinen in Europa samen met een dierentuin in de buurt van het leefgebied van de witkruinmangabeys. Er wordt onderzocht of gefokte dieren teruggeplaatst kunnen worden in de natuur.
89
Bedreigd Ernstig bedreigd Uitgestorven in het wild
90
Jonge witkruinmangabey
41
AFRIKA
Weetje!
worden De jongen ierin een hol. H geboren in dat m iet op, o vallen ze n ine ru n donkerb ze met ee . en rd o oren w vacht geb
GEVLEKTE HYENA EN SERVAL STERKE KAKEN Net als in de natuur eten de hyena’s van Blijdorp niet elke dag. In tegenstelling tot de meeste roofdieren, eten ze ook de botten op!
91
Het maakt niet uit hoe dik die zijn, want alles wordt vermalen door hun sterke kaken. De kaken van deze hyenasoort zijn waarschijnlijk de sterkste van alle zoogdieren.
92
WITTE POEP De poep van hyena’s ziet altijd wit van de kalk van de botten die ze opeten. Toch zijn er onderdelen die ze niet kunnen verteren zoals haren, pezen, hoeven en horens. Die zijn dan wel fijngekauwd, maar ze komen er weer uit in de vorm
Gevlekte hyena
van braakballen.
Weetje!
SPRINGEN De serval heeft in verhouding de langste poten van alle katachtigen. Hiermee kunnen ze heel hoog springen: tot
93
f van Het verblij werd de servals n door de geschonke g Vrienden Verenigin rp. van Blijdo
wel drie meter! Zo kan hij vogels met een hoge sprong uit de lucht plukken. Verder eet dit dier voornamelijk kleine knaagdieren, die hij met zijn supergehoor hoort ritselen. Serval
42
GROTE TEXTORWEVER EN KAAPSE GRONDEEKHOORN NESTKUNSTENAARS De groep grote textorwevers tjilpen je vrij luidruchtig tegemoet in de volière tussen de Afrikaanse Savanne en de monumentale koedoestal. Ze heten niet voor niets wevers. Het mannetje weeft in zijn territorium wel vier tot vijf nestjes, die hij aanbiedt aan de vrouwtjes. En daar moet hij wel een kunstwerkje van maken. Afgekeurde nestjes worden door de vrouwtjes afgeknipt met hun snavel.
94
GOEDE GRAVERS De grote textorwever deelt het verblijf met de Kaapse grondeekhoorn. Zoals de naam al doet vermoeden leven deze diertjes, in tegenstelling tot de eekhoorns in Nederland, met name op de grond. Het zijn goede gravers en maken hun holletjes onder de grond om zich te beschermen tegen de hitte en roofdieren. Kaapse grondeekhoorns leven in groepen en delen hun holen soms met vosmangoesten en stokstaartjes. Zie jij de verschillen?
95
KLIM OOK EENS IN EEN WEVERSNEST. ER STAAT EEN HELE GROTE IN DE DIERGAARDE!
43
AFRIKA KLIPDAS, KROKODIL EN SPORENSCHILDPAD DUURZAAM VERWARMD De Krokodillenrivier is het gebouw naast de giraffen. Hier kom je Afrikaanse dieren tegen die het graag lekker warm hebben. De warmte voor dit gebouw komt van de speciale houtsnipperkachel die brandt op duurzaam snoeiafval.
KAAPSE KLIPDAS
96
De klipdas lijkt op een marmot, maar dat is geen familie. Hij is ook geen das. De klipdas is, je gelooft het niet, verwant aan de olifant! Nu is dat misschien moeilijk voor te stellen, maar waarschijnlijk hebben beide dieren, miljoenen jaren geleden, eenzelfde voorouder gehad.
97
Kaapse klipdas
PANTSERKROKODIL
98
Nijlkrokodil
De pantserkrokodil (door de spitse snuit ook wel de
99
spitssnuitkrokodil genoemd) heeft zelfs op de buik een pantser en kan heel oud worden. De huidige pantserkrokodillen kwamen in 2016. Vlak daarvoor moest Diergaarde Blijdorp afscheid nemen van het paar Hakuna en Matata. Zij waren wel
Sporenschildpad
meer dan honderd jaar oud en de laatste dieren die zelfs de oude dierentuin in
Pantserkrokodil
SPOREN
het centrum van
De Afrikaanse sporenschildpad dankt zijn naam aan de twee
Rotterdam hadden
uitstekende schubben op de achterpoten die lijken op?… Sporen!
meegemaakt.
Zie jij de keelschilden van het mannetje op de foto? Ze gebruiken dit om te rammen tijdens hun gevechten met andere mannetjes.
44
OKAPI, BIJENETER EN STOKSTAARTJE 100
101
Okapi’s ofwel de bosgiraffe
Lange tong
BOSGIRAFFE Okapi’s komen voor in het
Weetje! iet te raden Je hoeft n vogeltjes wat deze . eten: bijen het liefste
regenwoud en zijn verwant aan de giraffen. Daarom worden zij ook wel bosgiraffe genoemd. In Diergaarde Blijdorp zijn al heel wat jongen geboren. Dat is
Weetje!
103
’n de okapi zo Wist je dat at d ft ee gh lange ton ermee kan en g o jn zi hij aken? schoonm
goed nieuws, want dit dier is in het wild bedreigd.
102
KARMIJNRODE BIJENETERS In de Congo-biotoop leeft, naast een heleboel andere bijzondere vogels, een groep karmijnrode bijeneters. Een prachtig rood vogeltje met een glinsterend blauw kopje. De karmijnrode bijeneter leeft graag in grote (familie)groepen. In de rotswand graven ze een lange gang met aan het einde Karmijnrode bijeneters
een nestkamer. In het binnenverblijf van de okapi’s is een wand gebouwd, speciaal voor het nestelen van de bijeneters.
STOKSTAARTJES Stokstaartjes hechten nogal aan hun familie. Een nieuw mannetje of vrouwtje in een groep wordt eigenlijk niet geaccepteerd. Ze blijven graag bij hun eigen groep. Iedereen heeft een taak binnen de groep. Zo staan sommigen op de wacht om te kunnen waarschuwen als er roofdieren aankomen.
45
AFRIKA DWERGNIJLPAARD
Zie jij het verschil?
VERSCHILLEN Het dwergnijlpaard ziet er bijna hetzelfde uit als een gewoon nijlpaard, alleen is hij veel kleiner. Hij weegt ongeveer tien keer minder (275 kilo) dan zijn grote neef (2.500 tot 3.000 kilo). Het dwergnijlpaard is meer een land- dan een waterdier. Vandaar dat de ogen van het dwergnijlpaard iets meer aan de zijkant zitten.
104
Dwergnijlpaard
105
Nijlpaard
POEPSLINGERTJE Een dwergnijlpaard gebruikt zijn poep om zijn woonplek af te bakenen. Als hij poept, slingert hij met zijn staart in het rond. Zo ruiken andere dwergnijlpaarden wie waar woont.
106
107
EET SMAKELIJK Het voedsel van de dwergnijlpaarden van Blijdorp bestaat uit paardenbrokken en browserbrokken. Browserbrokken zijn gemaakt van bladeren en vezels. Elk dier krijgt daarnaast nog 1 kilogram appels, peen, sla, andijvie, luzernehooi en normaal hooi. Als extraatje krijgen de dwergnijlpaarden wilgentakken. Dit is goed voor het slijten van hun tanden.
Slingerstaartje
46
Andijvie eten
ZWARTE NEUSHOORN VERSCHIL De zwarte neushoorn lijkt op de witte neushoorn, maar is te herkennen aan zijn puntige lip. De bek van de witte neushoorn is breder.
Zie jij het verschil?
108
Zwarte neushoorn
109
Witte neushoorn
Weetje!
POEP EN PLAS
Ze kun nen nie t goed zien, m aar ru ik en en horen des te beter!
Neushoorns poepen op een gezamenlijke hoop. Zo ruiken ze precies welke neushoorns in de buurt zijn. Zowel de man als de vrouw plast achteruit, dus pas maar op als je ze komt bekijken!
110
HOORNS De twee hoorns van de zwarte neushoorn bestaan uit keratine. Dat is hetzelfde materiaal als waar je nagels en haar uit bestaan. De hoorns kunnen wel zeven centimeter per jaar groeien, maar de neushoorn schuurt er ook weer heel veel centimeters vanaf. Helaas worden er ook neushoorns gedood vanwege zijn hoorn. De hoorn is veel geld waard, omdat sommige mensen denken dat het werkt als medicijn.
GOEDE SNUFFELAARS
HONDEN BESCHERMEN NEUSHOORNS Blijdorp draagt bij aan de training van
Naima en jong Nasor
UNIEK
honden die worden ingezet bij het
Diergaarde Blijdorp is trots op de jongen die de
neushoorns in Kenia. De honden
zwarte neushoorns hebben gekregen.
hebben heel goede neuzen en ruiken
Dit is belangrijk, omdat het dier in het wild ernstig
de geur van munitie, hoorns en
bedreigd is en misschien wel uitsterft. In dat
wapens. Dankzij het hondenteam
geval zijn er nog dieren in dierentuinen. Gelukkig
kunnen stropers worden opgepakt en
stijgt het aantal dieren de afgelopen jaren.
gestraft.
opsporen van stropers van zwarte
47
AFRIKA GORILLA Zie je een gorilla in een dierentuin, dan is het bijna altijd de westelijke
112
laaglandgorilla. Dit dier leeft in het westen van Midden-Afrika. De gorilla is de grootste, zwaarste en sterkste mensaap. De mannetjes kunnen wel 180 kilo wegen, de vrouwtjes zijn een stuk kleiner.
111
Bokito
113
ZILVERRUG Gorilla’s leven in groepen. Zo’n groep kan bestaan uit vijf dieren, maar ook uit 30 dieren. De leider van een groep is een Bokito is een echte familieman
‘zilverrugman’. Vanaf ongeveer 12-jarige leeftijd, wanneer een mannetje leider van een groep kan worden, begint de rug langzaamaan een zilvergrijze kleur te krijgen. Op het moment dat hij de baas is, heeft zijn rug een mooie zilverkleurige vacht.
48
114
115
BITTER Dacht je dat apen alleen bananen eten? Nee hoor; gorilla’s eten meestal kruiden, zoals wilde selderie. Ze eten ook bladeren, noten en twijgen. Ook het binnenste van plantenstengels dat we merg noemen, vinden ze lekker. En wat denk je van lekkere brandnetels, distels of bamboespruiten? Er staan ook allemaal soorten vruchten op het menu. Ze eten ongeveer 100 plantensoorten, die bijna allemaal bitter smaken. Nog bitterder dan witlof.
UITSLOVER? Wanneer een gorilla indruk wil maken, begint hij met holle handen op zijn borst te trommelen. Dat doen gorilla’s ook als ze zich bedreigd voelen. Het is alleen maar bluf.
OUDE MOBIELTJES Gorilla’s in Afrika worden helaas ernstig bedreigd door de vernietiging van hun leefgebied, stroperij en oorlogen. Veel leefgebied gaat verloren door het delven van de grondstof coltan. Dit is een erts dat nodig is voor de batterij van onze mobieltjes. Lever daarom je oude mobieltje bij de Diergaarde in, zodat wij deze kunnen recyclen. Ook ontvangen we een vergoeding per mobieltje. Hiermee ondersteunen we onderzoeksorganisatie Mbeli Baï Study. Zij doen onderzoek naar de westelijke laaglandgorilla.
49
AFRIKA GELADA GRAZER
Weetje!
De gelada is de enige grazende apensoort. Ze houden ontzettend veel van gras! Ze plukken en eten het tot op
117
De gelada is de
enige zelfde
de wortel en de kiem op. Toen ze hun
primaat die de
intrek namen in het verblijf, lag daar
snelle lipbeweg ingen kan maken, met bij behorende klanken zoals m ensen.
een prachtig stuk gras... dat hadden ze binnen een maand al helemaal kaal gegeten.
116
MIMIEK EN LICHAAMSTAAL Gelada’s gebruiken naast heel veel geluiden, ook lichaamstaal. Als gelada’s dreigen of boos zijn, klappen ze hun bovenlip omhoog, waardoor de enorme hoektanden zichtbaar worden. Ze trekken bovendien hun wenkbrauwen op en laten hun lichte oogleden zien, die goed afsteken tegen het donkere gezicht. Lekker plukken
118
De gelada’s wonen in het voormalige, monumentale roofdierenverblijf aan het voorplein van de oude ingang. Aan de ene kant van het verblijf leeft een groepje mannetjes en aan de andere kant een familiegroep.
GELADAMAN OP DEZELFDE PLEK ALS WAAR VROEGER DE LEEUWEN WOONDEN
50
119
ROOFDIERENVERBLIJF EN DE RIVIÈRAHAL 120
VROEGER Voor veel oudere Blijdorp-bezoekers zal het roofdierenverblijf één van de hoogtepunten zijn geweest. Diergaarde Blijdorp was vroeger maar de helft zo klein. Sinds 2001 zijn het Oceanium en de nieuwe ingang erbij gekomen en werd het park bijna verdubbeld in oppervlakte. De ‘oude’ Diergaarde, zoals dit deel nu wordt genoemd, is mooi groen, romantisch en herkenbaar. De gelada’s zijn gehuisvest in rijkserfgoed en worden duurzaam verwarmd door de zon. Het regenwater dat valt op het voorplein wordt opgevangen, in een plantenbed gefilterd en afgevoerd naar een wateropslag onder het gebouw. Daar drinken de gelada’s en planten van.
MANNETJESLEEUW AZLAN IN HET OUDE LEEUWENVERBLIJF WAAR NU DE GELADA’S WONEN
RIVIÈRAHAL De Rivièrahal was ooit bedoeld om extra inkomsten te generen voor de Diergaarde. Na de oorlog werden hier alle grote evenementen van Rotterdam gehouden. Totdat de Doelen en Ahoy werden gebouwd, was er in naoorlogs Rotterdam weinig aanbod. Hierna droogde deze functie een beetje op en werd de Rivièrahal de reptielen en vissensectie van de Diergaarde. Er is nu gekozen om tot restauratie van deze overdekte evenementenhal, zoals bedoeld door Van Ravesteyn, een overdekte kinderspeelplaats vorm te geven, waar nu heel veel kinderen graag van genieten.
Foto: Gerrit Burg
RIVIÈRAHAL BIJ OPLEVERING IN 1940
51
WELKOM IN
EUROPA Zo, daar ben je dan, in je eigen omgeving; Europa! Het is niet het grootste of meest donkere continent van de wereld, maar daardoor juist erg verrassend. Wist jij bijvoorbeeld dat er niet ver van Nederland, in Zweden, beren leven? En zelfs nog dichterbij, er wolven in Nederland leven? Als dat niet verrassend is… Een minder gevaarlijk dier en toevallig een lekker hapje voor de wolf, is het bosrendier. Dit dier leeft in grote groepen in het koude Noord-Europa. Om elkaar niet kwijt te raken op de toendra, hebben de bosrendieren een slim trucje ontwikkeld. Ze klikken met de pezen bij hun hielen. Ga maar eens heel stil staan bij de bosrendieren in Blijdorp, en luister goed. Zeker weten dat jij het klikken ook gaat horen.
LEID DE RENDIERENGROEP UIT HET BESNEEUWDE DOOLHOF NAAR VEILIGHEID EN ETEN, MAAR LET OP! ER DREIGT GROOT GEVAAR ALS JE DE VERKEERDE ROUTE NEEMT
52
DIT DIER LEEFT OOK IN EUROPA
Weetje!
HINT: HIJ KAN HEEL GOED ZWEMMEN EN IS GEK OP VIS EN SCHAALDIEREN, WIE IS HIJ?
VUL DE WOORDPUZZEL IN EN KOM ERACHTER…
Het rendier is de enige hertensoort waarbij de vrouwtjes ook een gewei dragen. Het bosrendier is groter dan het toendrarendier, maar heeft een kleiner gewei. Wel zo handig voor een bosbewoner!
1 2
HIJ IS GEEN REPTIEL, VOGEL, INSECT OF AMFIBIE MAAR WEL EEN... ALS ROER TIJDENS HET ZWEMMEN, GEBRUIKT HIJ HET LANGE GEDEELTE AAN DE ACHTERKANT VAN ZIJN LIJF
3
TUSSEN ZIJN TENEN ZITTEN ZWEMVLIEZEN. ZIJN TENEN ZITTEN AAN ZIJN...
4 OM ZIJN VACHT GOED SCHOON TE HOUDEN, DOET HIJ DIT VEEL 5
ZE ZITTEN LANGS ZIJN KOP EN HIJ KAN HET MET SPIERTJES DICHT DOEN ALS HIJ HET WATER INGAAT
Challenge! kun jij Hoe lang houden? je adem in
1 2 3
4 5 Antwoord - 1. zoogdier, 2. staart, 3. poten, 4. poetsen, 5. oren - uitkomst = otter
53
EUROPA BIJENVALLEI
BIODIVERSITEIT Biodiversiteit gaat over alle verschillende plant- en diersoorten en
In onze Bijenvallei hebben we verschillende planten staan die in
hoe ze met elkaar samenwerken. Planten zijn voedsel voor veel dieren.
Nederland thuis horen en belangrijk zijn voor insecten, zoals vlinders,
De poep van deze dieren vormt weer voedsel in de bodem die planten
kevers en bijen. Deze insecten bestuiven vervolgens de planten, zodat
nodig hebben. Ook vormen planten en bomen, schuil- en nestplekken
deze zich kunnen voortplanten. Zo hangt alles met elkaar samen in
voor dieren.
deze bosrand.
Weetje!
121
ft woog hee De dagpau e d p o n ekke vier oogvl en g o ep Deze n vleugels. ie d , af n diere schrikken er kk le n als ee hem zien hapje!
Weetje! Dagpauwoog
De lange to
ng van de akkerhomm el zorgt ervoor dat hi j in vrijwel alle bloemen honing kan verzamelen .
122
Bloemenzee voor insecten
54
123
Akkerhommel
BOSRENDIER, FLAMINGO EN EURAZIATISCHE OTTER BOSRENDIEREN
KLIKPOTEN
Rendieren ken je misschien wel als de trekdieren van de slee van de
Als je in de Diergaarde bent, kan je eens komen
kerstman. Ze leven in het noorden van Amerika, Europa en Azië. Zowel
luisteren bij de rendieren. Tijdens het lopen hoor
mannetjes als vrouwtjes dragen geweien. Het gewei van het mannetje
je de pezen in de rendierpoten klikken. De dagen
is groter dan dat van het vrouwtje. Hij gebruikt het bij gevechten om
dat ze van het ene gebied naar het andere trekken
een vrouwtje.
zijn extreem koud en donker. Door het geklik van de pezen kunnen de rendieren elkaar horen en bij
handig!
elkaar blijven, terwijl ze elkaar niet zien. 124 125
FLAMINGO’S VIND JE BIJ DE MONUMENTALE INGANG Bosrendieren
WIL JE FLAMINGO’S SPOTTEN?
2021 is het jaar van de otter!
Dat kan in Nederland! In de nazomer kun je ze treffen rond het IJsselmeer en in de winter op het Grevelingenmeer. Broeden doen ze graag in het Zwillbrocker Ven, een meer in Duitsland net voorbij Groenlo. Maar als je ze écht van dichtbij wilt bekijken, is de Diergaarde natuurlijk de beste plek!
JAAR VAN DE OTTER De otter is een schuw dier. Overdag ligt hij nogal eens op beschutte plekken te zonnebaden. ’s Nachts gaat hij op pad. In de
Flamingo
126
HELP MEE TIJDENS HET JAAR VAN DE OTTER!
Diergaarde vind je de otter in de Chinese tuin. Tientallen jaren geleden was het dier niet meer in Nederland te vinden. Daarom is het dier vanaf 2002 geherintroduceerd in Nederland. Doordat ons water steeds schoner wordt, zijn de aantallen gelukkig weer toegenomen.
55
WELKOM IN
AZIË
Treed binnen in het grootste continent ter wereld… Dan kan het natuurlijk niet anders dat hier ook heel veel dieren leven. Wellicht zelfs dieren waarvan je het niet had verwacht. Had je bijvoorbeeld al gedacht aan de Aziatische leeuw? En correct! De leeuw leeft ook in Afrika, maar dat is een andere soort. En heb je weleens gehoord van de Komodovaraan? Dat is de zwaarste hagedis van de wereld. Hij kan wel drie meter lang worden, neem maar eens drie flinke stappen naar voren. Grote passen he?! Ontdek gauw nog een paar dieren uit dit mega continent.
Weetje!
KUN JIJ ONTDEKKEN WELK DIER ZICH HIER SCHUILHOUDT IN DE JUNGLE VAN AZIË?
De Maleise tapir is de grootste van de vier tapirsoorten en de enige die in Azië voorkomt. De jongen worden geboren met streepjes en vlekjes ter camouflage. Deze verdwijnen na een half jaar.
Antwoord - tijger
56
ALS JE HAAR MAAR GOED ZIT! ZET EEN CIRKEL OM HET JUISTE KAPSEL VAN DE KUIFMAKAAK
Challenge!
en Maak je eig l! kenkapse kuifmaka
Antwoord - de middelste
WEET JIJ HOE DE TIJGER VEILIG BIJ ZIJN PROOI KOMT?
57
AZIË AMOERPANTER EN FRANÇOIS-LANGOER INDRUKWEKKEND Eén van de meest indrukwekkende dieren in Blijdorp is de Amoerpanter. Deze panter is één van de meest bedreigde diersoorten in de wereld! Er leven wereldwijd in dierentuinen zo’n 200 en in het wild ongeveer
127
70 Amoerpanters.
Een unieke vachttekening
VACHTTEKENING Iedere Amoerpanter kun je herkennen aan zijn unieke vlektekening, vergelijkbaar met de vingerafdrukken van een mens. Hierdoor kunnen de dieren herkend worden en goed worden geteld.
129
ORANJE Bij de zwartgekleurde François-langoeren kun je geregeld een
128
oranje miniversie bewonderen. Het is geen foutje van de natuur: alle jongen hebben deze opvallende oranje kleur. Dat is heel praktisch, omdat familieleden bij gevaar zo hun jongen goed in de gaten kunnen houden. Blijdorp is de enige Nederlandse dierentuin waar deze bedreigde apensoort Moeder met jong
58
te zien is.
IN- EN RONDOM HET AZIËHUIS 130
GLADDE WAND
131
In het Aziëhuis kun je de bekerplant eens goed bekijken. Deze plant leeft onder andere van de insecten die hij vangt. Deze komen op de geur van de plant af. Dankzij de gladde wand vallen insecten in een vloeistof onder in de beker, waardoor ze verteren.
WRATTENZWIJNEN Naast het Aziëhuis wonen de Visayawrattenzwijnen. Je kunt deze zwijnen herkennen aan een brede witte band op de snuit. De jongen hebben witte en oranje/ bruine strepen. Zo vallen ze niet zo op in het De bekerplant
Wakker worden!
dichte bosgebied.
GOED KIJKEN 132
Je moet goed kijken om de grijze slanke lori in het Aziëhuis te zien. Het zijn nachtdieren die zelf heel goed in het donker kunnen kijken. Helaas zijn er niet veel dieren in het wild meer, doordat hun leefgebied steeds kleiner wordt. Ook wordt hij gevangen, omdat mensen in Azië denken dat het dier gebruikt kan worden als medicijn tegen oogproblemen.
133
Komodovaraan
ONDERZOEK De Komodovaraan zie je in het Aziëhuis niet snel over het hoofd. Het is de zwaarste hagedis ter wereld! Komodovaranen leven nog maar op een paar Indonesische eilanden. Daarom doet Blijdorp onderzoek naar de voorplanting van de dieren. Opvallende ogen van de slanke lori
59
AZIË KLEINE PANDA EN KUIFHERT HOOG Kleine panda’s leven alleen in Azië op de hellingen van het Himalayagebergte. Alsof de bergen nog niet hoog genoeg zijn, slapen ze het liefst hoog in de boom.
134
Voedsel
Draagtijd
4, 5 mnd
1, 8 m Zoogtijd
3- 6 KG 30-
50 cm
6 mnd
5075 cm lang
Kleine panda hoog in de boom
In het wild
max
10 jr
FOKPROGRAMMA Er leven nog maar zo’n 2.500 wilde kleine panda’s. Daarom coördineert Blijdorp een wereldwijd fokprogramma voor dit bedreigde dier. De coördinator van een fokprogramma bepaalt samen met experts welke dieren jongen mogen krijgen en uitgewisseld moeten worden. Zo krijgen we gezonde dieren die eventueel weer in het wild uitgezet kunnen worden.
60
Vruchtbaar
18- 20 mnd 135
136
GPS-HALSBANDEN Onze kleine panda’s hebben bijgedragen aan een onderzoek met GPS-halsbanden. De kennis uit dit onderzoek wordt nu gebruikt door een natuurbehoudsorganisatie in Nepal. Zij kunnen dankzij deze GPShalsbanden enkele dieren volgen en kijken hoe het met ze gaat. Kleine panda met halsband
Nederland
Continent
Niet bedreigd
Leefgebied
KOOKTOESTELLEN EN PANDA’S? Diergaarde Blijdorp heeft kooktoestellen
Bijna bedreigd Kwetsbaar
Bedreigd Ernstig bedreigd
geschonken aan gezinnen in Nepal. Hierdoor wordt de helft minder hout uit het leefgebied van de kleine panda gehaald. Ook heeft Blijdorp bijgedragen aan het planten van bomen in het gebied waar de kleine panda leeft. Op die manier kan het bos zich herstellen.
Uitgestorven in het wild 137
Weetje! Blijdorp rt ook het coördinee mma van fokprogra tje! het kuifher
SAMENWONEN De kleine panda deelt zijn verblijf met het kuifhertje. Je kan hem herkennen aan..? Natuurlijk z’n kuif! Ook heeft hij opvallende hoektanden. Hiermee scheurt hij schors van de bomen. Ook van dit dier leven er niet veel meer in het wild.
UNIVERSITEIT Als je dieren fokt om eventueel uit te zetten in het wild, is het belangrijk dat je weet wie de voorouders van de dieren zijn. Een overzicht van alle voorouders noem je bij dieren een stamboek. Met behulp van een stamboek kun je gezonde jongen op de wereld zetten. Dit kan belangrijk zijn voor het geval er steeds minder wilde dieren zijn. Daarom doen we samen met Wageningen University &
Kuifhert
Research hier onderzoek naar.
61
AZIË AZIATISCHE OLIFANT
wie is wie? 138
Aziatische olifant
139
Afrikaanse olifant
Weet jij het verschil tussen de Afrikaanse en Aziatische olifant? Het meest opvallende verschil zit hem in de oren. Die van de Aziatische olifant zijn een stuk kleiner. Ook is de rug van deze olifant bol en hij weegt minder dan de Afrikaanse. De slagtanden van de Afrikaanse bul (het mannetje) zijn ook een stuk groter en indrukwekkender.
FAMILIEGROEP Een olifantenman noemen we een bul. Een olifantenvrouw noemen we een koe. De bullen leven meestal alleen. De rest van de olifanten leeft in een groep. Dat noemen we een kudde. Eén koe (meestal de oudste) is de baas, de leidster van 140
de kudde. In Blijdorp is Irma de oudste, in 2020 werd zij 50 jaar.
KLEINTJE! De paring duurt maar een paar minuten, maar de zwangerschap bijna twee jaar, om precies te zijn 22 maanden!
VEILIG De Aziatische olifant is helaas bedreigd. Daarom steunt Diergaarde Blijdorp een natuurbehoudsproject in India die ervoor zorgt dat olifanten en mensen veilig naast elkaar kunnen leven. Ook coördineert Blijdorp het Europese stamboek. De paring duurt maar een paar minuten
62
Weetje!
913 og maar 2. Er leven n s in eushoorn Indische n inder at zijn er m het wild. D orn, o arte neush dan de zw eer ev nog ong waarvan er . 4.880 zijn
INDISCHE NEUSHOORN EN MALEISE TAPIR KALF 141
Het vrouwtje is ongeveer 16 maanden drachtig (zwanger) van één kalf. Als het kalf geboren wordt, zoekt de moeder een goede plek in het bos of een gebied met hoog gras om te bevallen. Het pasgeboren dier heeft nog geen hoorn. Die begint pas na vijf weken langzaam te groeien.Het jong weegt ongeveer 65 kilo. De moeder kan erg agressief zijn tegenover andere neushoorns zolang het kalf nog klein is.
142
Indische neushoorn
PANTSERPLATEN De Indische neushoorn leeft in Azië. Het dier is makkelijk te herkennen aan zijn grijze huid en heeft zogenaamde pantserplaten. Het lijkt alsof de huid uit losse stukken bestaat, maar de pantserplaten zitten aan elkaar vast.
MODDERBAD Het is belangrijk voor neushoorns om regelmatig een modderbad te
Karuna achter de poot van moeder Namaste
nemen. Het beschermt hun huid tegen de zon en ook tegen luizen en mijten.
143 144
SLURFJE De tapir van de Diergaarde kun je vinden in Taman Indah. Je herkent hem
Jonge Maleise tapir
aan zijn opvallende, witte zadelvlek. Ook heeft hij een klein slurfje.
JONG
Het slurfje bestaat net als bij de olifant uit een verlengde neus en bovenlip.
Het jong van een tapir ziet er heel anders uit dan zijn ouders. Het jong
Een tapir kan zijn slurfje alle kanten opdraaien, verlengen of verkorten.
is gestreept, zodat hij niet opvalt voor roofdieren. Na ongeveer twee
Hij kan er voedsel mee grijpen en naar zijn bek brengen. Daarnaast kan hij
maanden verschijnt een wit zadel en na ongeveer vijf maanden zijn de
hem onder water als snorkel gebruiken.
strepen verdwenen.
63
AZIË SUMATRAANSE TIJGER ZO WEINIG? De Sumatraanse tijger leeft in het noordelijkste puntje van het Indonesische eiland Sumatra. Geschat wordt dat er nog maar 400 tot 500 van dit ernstig bedreigde dier in het wild leven. Dit komt doordat hun leefgebied steeds kleiner wordt. Ook is hij gewild bij stropers, omdat mensen geloven dat delen van de tijger helpen als medicijn.
145
146
TERRITORIUM Tijgers plassen en poepen rond hun leefgebied. Dat leefgebied noemen we een territorium. Ook zie je dat ze bomen afkrabben. Onder de poten zitten geurklieren. Al die geuren zeggen: “Hier woon ik!”
ONDERZOEK In de Diergaarde doen we regelmatig onderzoek bij de tijgers. Dat is hier makkelijker dan dat je op zoek moet naar zijn wilde soortgenoot op Sumatra.
147
64
Zie jij het verschil?
AZIATISCHE LEEUW 148
149
DÉ LEEUW Eeuwen geleden leefde er één soort leeuw. Sommige groepen leeuwen trokken naar andere gebieden. Zo ver weg dat ze elkaar op een gegeven moment nooit meer tegen kwamen. Zo zijn er verschillende soorten leeuwen ontstaan: de Afrikaanse en Aziatische. Aziatische leeuwen zijn kleiner dan de Afrikaanse leeuwen en te herkennen aan de huidplooi over de gehele lengte van hun onderbuik. De manen van de mannen zijn minder imposant en kleuren zwarter wanneer ze ouder worden. In Diergaarde Blijdorp kun je de Aziatische leeuw bewonderen. Aziatische leeuw
Afrikaanse leeuw
BIJZONDERE WELPEN
BESCHERMEN
Er leven nog maar 500 Aziatische leeuwen in het Gir Forest
De Diergaarde helpt ook natuurbeschermers in de
National Park in Noordwest-India. Deze leeuw is bedreigd.
landen waar dieren oorspronkelijk vandaan komen. Zo
Dit betekent dat er nog maar weinig dieren zijn. De welpen
ondersteunen we een project in Tanzania waarbij de lokale
die in de Diergaarde geboren worden, zijn belangrijk voor het
bevolking op patrouille gaat om de leeuw te beschermen.
geval de Aziatische leeuw in het wild uitsterft.
150
65
STEUN JIJ OOK DIERGAARDE BLIJDORP? ONTDEK ALLE VOORDELEN ALS ABONNEMENTHOUDER! WORD ABONNEMENTHOUDER! Wil jij nog meer over onze dieren te weten komen en ze zien opgroeien? Word abonnementhouder en bezoek onbeperkt de Diergaarde wanneer jij wilt. Ontdek ook de vele andere voordelen, zoals korting op verschillende dagjes uit!
ALLE HULP IS WELKOM DONEER NU!
De Diergaarde kan jouw steun goed gebruiken! Dit kan door een donatie te doen, een dier te adopteren of souvenirs te kopen. Kijk voor alle mogelijkheden op: www.diergaardeblijdorp.nl/blijdorpert
Tip!
een Neem ook nze kijkje op o f op website o dia! social me
WIST JE DAT DIERGAARDE BLIJDORP EEN APP HEEFT VOL LEUKE DIERENWEETJES?
Veel foto’s zijn gemaakt door onze huisfotograaf Rob Doolaard of komen uit het archief van Diergaarde Blijdorp.
66
DOWNLOAD DE BLIJDORP-APP & HAAL MEER UIT JE BLIJDORP-BEZOEK
In dit verzamelalbum vertellen we je verhalen over dieren in Diergaarde Blijdorp en lees je waarom het belangrijk is om goed voor de natuur te zorgen. We laten je kennis maken met de schoonheid van de natuur en vertellen over de inzet van Blijdorp voor het behouden van zoveel moois! Hopelijk geven we je zo een stukje van onze liefde voor de natuur mee.
Steun ons!
Spaar alle dieren en maak je album compleet!
BIJZONDERE ONTMOETINGEN
38
Reuzentoekan
Adviesprijs € 1,99
50