Παύλειος Λόγος τεύχος 84

Page 1

ΤΕΥΧΟΣ 84 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010


λειτουργεί η

ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ

ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΟΛΟ ΤΟ ΧΡΟΝΟ Καλοκαίρι: ώρα 6.30μ.μ

ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ ε τ α γ σ ύ ρ ε χ ενισ ιση των έχ ν υ σ τη

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607 ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401


σελ 4

σελ 6

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ ΤΩ ΑΓΙΩ ΠΑΣΧΑ

σελ 16

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

σελ 20

σελ 8

σελ 12

σελ 14

Ο ΘΩΜΑΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ του Αρχιμ. Αμβροσίου Κυρατζή

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΑΘΟΚΤΟΝΙΑ του μοναχού Μωϋσέως Αγιορείτου

188η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ του Θεόδωρου Ελευθεριάδη

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

ΧΑΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΠΛΑΝΗ του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

σελ 22 σελ 10

Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ του Αρχιμ. Βαρθολομαίου Σαμαρά

ETOΣ ΙΖ΄ TEYXOΣ 84 ΜΑΡ. - ΑΠΡ. 2010

σελ 24 σελ 26

σελ 30

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΑΓ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΦΗΝΙΤΣΗΣ του Αρχιμ. Πορφυρίου Μπατσαρά

MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣE­­­­­­­ΛI­­­­­­­ΔO­­­­­­­­­­ΠOI­­HΣH & KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Αρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ: Νίκος Μεταξόπουλος. EKTYΠΩΣH TYΠOΓPAΦEIO: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ­ Λ O N TA I Σ T H Ν Τ Α Χ Υ Δ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO­ ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: gerbekes@yahoo.gr XEIPOΓPAΦA AΣXETΩΣ ΔH­MOΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI­ΣTPE­ ΦONTAI

EΞΩΦYΛΛO Σύγχρονη εικόνα Βαϊφόρου από το δωδεκάορτο στο τέμπλο της Ι.Μ. Παναγίας Δοβρά ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Τρισάγιο στον χώρο της θυσίας στη Νάουσα

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY web:

www.imverias.gr


Πατριαρχική Ἀπόδειξις ἐπί τῷ Ἁγίῳ Πάσχᾳ +ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ – ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ε

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, Χριστὸς ἀνέστη!

ὐφρόσυνος καὶ φωτεινὴ ἀνέτειλε καὶ πάλιν ἡ ἁγία ἡμέρα τοῦ Πάσχα καὶ σκορπίζει χαράν, παρηγορίαν, ἀγαλλίασιν καὶ βεβαίαν ἐλπίδα ζωῆς εἰς ὅλους τοὺς πιστούς, παρὰ τὴν ἐπικρατοῦσαν ἀνὰ τὸν κόσμον βαρεῖαν ἀτμόσφαιραν ἐξ αἰτίας τῆς πολυδιαστάτου κρίσεως, μὲ ὅλας τὰς γνωστὰς ὀδυνηρὰς ἐπιπτώσεις της εἰς τὸν καθημερινὸν βίον τῆς ἀνθρωπότητος. Ἀνέστη ἐκ τοῦ Τάφου ὁ Χριστός, ὁ Θεάνθρωπος, καὶ μαζί Του ἀνέστη ὁ ἄνθρωπος! Ἡ καταδυναστεία τοῦ θανάτου ἀποτελεῖ παρελθόν. Ἡ ἀπελπισία τῆς αἰχμαλωσίας τοῦ ᾅδου παρῆλθεν ἀνεπιστρεπτί. Ὁ μόνος Ἰσχυρὸς καὶ Χορηγὸς τῆς ζωῆς, ἀφοῦ ἀνέλαβεν ἐθελουσίως διὰ τῆς Ἐνσαρκώσεώς Του ὅλην τὴν δυστυχίαν τῆς φύσεώς μας καὶ τὸ ἴδιον τὸ κεφάλαιόν της, τὸν θάνατον, ἤδη «τὸν ᾅδην ἐνέκρωσε τῇ ἀστραπῇ τῆς Θεότητος» καὶ ἐχάρισεν εἰς τὸν ἄνθρωπον ζωὴν καὶ «περισσὸν» ζωῆς. Αὐτὴν τὴν περίσσειαν ζωῆς, τὴν ὁποίαν ὁ Ἀναστὰς ἐχάρισεν εἰς ἡμᾶς, δὲν παύει νὰ συκοφαντῇ καὶ νὰ διαβάλῃ πάντοτε μὲ συνέπειαν πρὸς τὸ ὄνομά του ὁ διάβολος, καίτοι ἀπονευρωμένος πλέον καὶ ἐντελῶς ἀνίσχυρος καὶ καταγέλαστος. Τὴν συκοφαντεῖ μὲ τὴν εἰς τὸν κόσμον ἐπικρατοῦσαν ἀκόμη «ὕβριν», τόσον ἔναντι τοῦ Θεοῦ, ὅσον καὶ ἔναντι τοῦ συνανθρώπου καὶ τῆς ὅλης κτίσεως. Τὴν διαβάλλει μὲ τὴν εἰσέτι ὑφισταμένην ἐντὸς ἡμῶν «ἀρχαίαν σκωρίαν» τῆς ἁμαρτητικῆς ροπῆς, τὴν ὁποίαν καταλλήλως πάντοτε ἐκμεταλλεύεται, προσπαθῶν νὰ μᾶς παγιδεύσῃ εἴτε εἰς τὴν ἔμπρακτον ἁμαρτίαν,

4

Παύλειος Λόγος

εἴτε εἰς τὴν περὶ τὴν πίστιν πλάνην. Ἡ «ὕβρις» εἶναι ἀπότοκον τῆς «σκωρίας» ἐκείνης καὶ ἀμφότεραι συναποτελοῦν τὸ ἀπαίσιον ζεῦγος τῶν εὐθυνομένων διὰ τὴν διατάραξιν τῶν σχέσεών μας πρὸς ἑαυτούς, πρὸς ἀλλήλους, πρὸς τὸν Θεὸν καὶ πρὸς ὅλην τὴν Δημιουργίαν. Εἶναι, κατὰ ταῦτα, ἀδήριτος ἀνάγκη νὰ ἀποκαθάρωμεν τὴν σκωρίαν ἐκείνην μετὰ πάσης προσοχῆς καὶ ἐπιμελείας, ὥστε νὰ λάμψῃ ἄπλετον τὸ ζωοποιὸν φῶς τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ εἰς τὸν νοῦν, εἰς τὴν ψυχὴν καὶ εἰς τὸ σῶμα μας, νὰ ἀπομακρύνῃ τὸ σκότος τῆς ὕβρεως καὶ νὰ ἐκχυθῇ τὸ «περισσὸν» τῆς ζωῆς εἰς τὸν κόσμον ὅλον. Τοῦτο δὲν δύναται νὰ ἐπιτευχθῇ οὔτε διὰ τῆς φιλοσοφίας, οὔτε διὰ τῆς ἐπιστήμης, οὔτε διὰ τῆς τέχνης, οὔτε διὰ τῆς τεχνικῆς, οὔτε διά τινος ἰδεολογίας, εἰ μὴ μόνον διὰ τῆς πίστεως εἰς τὸν μέχρι Παθῶν καὶ Σταυροῦ καὶ Τάφου καὶ ταμείων τοῦ ᾅδου συγκαταβάντα καὶ ἐκ νεκρῶν Ἀναστάντα Θεάνθρωπον Ἰησοῦν Χριστόν, ἐκφραζομένης διὰ μυστηριακῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς καὶ ἐμπόνου καὶ συστηματικοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνος. Ἡ Ἐκκλησία, ὡς τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ζῇ ἀδιαλείπτως καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τὸ θαῦμα τῆς Ἀναστάσεως, καὶ διὰ τῶν ἁγίων Μυστηρίων της, τῆς Θεολογίας καὶ τῆς πρακτικῆς διδασκαλίας της, μᾶς δίδει τὴν δυνατότητα νὰ μεταλάβωμεν τοῦ θαύματος, νὰ μετάσχωμεν τῆς νίκης κατὰ τοῦ θανάτου, νὰ γίνωμεν τέκνα φωτόμορφα τῆς Ἀναστάσεως καὶ ἀληθῶς «θείας κοινωνοὶ φύσεως», ὅπως συνέβη καὶ συμβαίνει μὲ ὅλους τοὺς Ἁγίους. Ἡ εἰς τὰ βάθη τῆς καρδίας ἡμῶν φυομένη κακοβότανος καὶ ἀκανθηρὰ δέσμη τῶν παθῶν, ἡ λιπαινομένη ἐκ τῆς σκωρίας τοῦ ἐν ἡμῖν «παλαιοῦ ἀνθρώπου», εἶναι ἐπάναγκες νὰ μεταμορφωθῇ τὸ συντομώτερον ἐν Χριστῷ, διὰ τοῦ Χριστοῦ καὶ χάριν τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν περὶ ἡμᾶς ζωντανῶν

εἰκόνων Του, δηλ. τῶν συνανθρώπων μας, εἰς ἀνθοδέσμην ἀρετῶν, ἁγιασμοῦ καὶ δικαιοσύνης. Οὕτω, ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος ἐπικαίρως ψάλλει: «Δικαιοσύνης ἐσθῆτα περιβαλλόμενοι λευκὴν ὑπὲρ χιόνα, τῇ παρούσῃ τοῦ Πάσχα ἡμέρᾳ εὐφρανθῶμεν, ἐν ᾖ ὁ Χριστός, δικαιοσύνης ὡς ἥλιος ἐκ τῶν νεκρῶν ἀνατείλας, πάντας ἡμᾶς ἀφθαρσίᾳ κατεφαίδρυνεν». Τὸ λευκὸν ἔνδυμα τῆς δικαιοσύνης μᾶς ἐδόθη συμβολικῶς κατὰ τὸ ἅγιον Βάπτισμα καὶ καλούμεθα διὰ τῆς διαρκοῦς μετανοίας, τῶν χαροποιῶν δακρύων, τῆς ἀδιαλείπτου προσευχῆς, τοῦ περιορισμοῦ τῶν ἐπιθυμιῶν, τῆς ὑπομονῆς εἰς τὰ ὀδυνηρὰ τοῦ βίου καὶ τῆς ἀνυποχωρήτου προσπαθείας πρὸς πρακτικὴν ἐφαρμογὴν πασῶν τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καὶ μάλιστα τῆς κεφαλαιώδους ἐντολῆς τῆς ἀγάπης, νὰ τὸ ἀνακαθάρωμεν, μετέχοντες οὕτως εἰς τὴν σταυρικὴν κένωσιν τοῦ Θεανθρώπου, ὥστε νὰ ἔλθῃ ἡ πασχάλιος εὐφροσύνη, τὸ φαιδρὸν ἀναστάσιμον φῶς καὶ ἡ σωτηρία εἰς τὴν ζωὴν μας καὶ εἰς τὸν περὶ ἡμᾶς κόσμον. Ταῦτα ἀπὸ τοῦ πάντοτε ἐν τῇ δοκιμασίᾳ τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ φωτὶ καὶ τῇ χαροποιῷ ἐμπειρίᾳ τῆς Ἀναστάσεως, ὑπάρχοντος Φαναρίου ἑορτίως γράφοντες καὶ τὴν στοργὴν τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας διερμηνεύοντες, εὐχόμεθα ὁλοψύχως πᾶσαν παρὰ τοῦ ἐκ νεκρῶν Ἀναστάντος Ἀρχηγοῦ τῆς Ζωῆς σωτήριον δωρεὰν καὶ πασχάλιον εὐλογίαν. Ἅγιον Πάσχα 2010 + Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Bαρθολομαῖος,διάπυρος πρός Χριστόν Ἀναστάντα εὐχέτης πάντων ὑμῶν


Παύλειος Λόγος

5


Ποιμαντορική Εγκύκλιος ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ «Ὦ σοφία καί Λόγε τοῦ Θεοῦ καί δύναμις, δίδου ἡμῖν ἐκτυπώτερον σοῦ μετασχεῖν ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ ἡμέρᾳ τῆς βασιλείας σου».

Θ

6

ριαμβευτικοί ἀκούονται, ἀδελφοί μου, καί φέτος οἱ ὕμνοι τῆς Ἀναστάσεως καί δονοῦν τούς ἱερούς μας ναούς καί τίς ψυχές τῶν Ὀρθοδόξων σέ ὅλο τόν κόσμο. ῞Οσοι πίστευσαν

Παύλειος Λόγος

ὅτι μποροῦσαν νά ἐξαφανίσουν τόν Χριστό σταυρώνοντάς τον, διαψεύσθηκαν. ῞Οσοι ἤλπισαν ὅτι τά ἐντάφια σπάργανα καί ἡ πλάκα τοῦ μνημείου θά κρατοῦσε γιά πάντα τόν Χριστό, ἀπατήθηκαν. ῞Οσοι προσδοκοῦσαν ὅτι ἡ κουστωδία πού φύλασσε τό κενό μνημεῖο

θά ἐμπόδιζε τήν ἀνάστασή Του, διαπίστωσαν μέ συντριβή τό λάθος τους. Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ὄντως γεγονός καί γιά ὅσους πιστεύουν καί γιά ὅσους συνεχίζουν νά τήν ἀρνοῦνται. Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ ἀλήθεια πού πλημμυρίζει μέ ἐλπίδα τίς ψυχές


μας καί ἡ βεβαιότητα πού μᾶς δίνει τή δύναμη νά ἀγωνισθοῦμε στή ζωή μας. Τό φῶς τῶν λαμπάδων πού πλημμύρισε ἀπόψε τούς ἱερούς ναούς μας εἶναι σύμβολο τοῦ φωτός τῆς Ἀναστάσεως· εἶναι σύμβολο τοῦ ἴδιου τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ «τό φῶς τοῦ κόσμου»· εἶναι σύμβολο τοῦ ἀνεσπέρου φωτός τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, τό ὁποῖο θά ἀπολαύσουν ὅσοι ἀξιωθοῦν νά γίνουν μέτοχοί της. Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι τεκμήριο καί τῆς δικῆς μας ἀναστάσεως καί ἀποκαταστάσεως στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστός ἔγινε ἄνθρωπος, σταυρώθηκε καί ἀναστήθηκε ὄχι γιά νά μᾶς ἀποδείξει τή δύναμή του, ὄχι ἐπειδή χρειαζόταν νά ὑποστεῖ τήν ὀδύνη τῆς σταυρικῆς θυσίας καί τοῦ θανάτου γιά νά μᾶς ἀπελευθερώσει ἀπό τά δεσμά τοῦ Ἅδου καί νά μᾶς λυτρώσει ἀπό τίς ἁμαρτίες μας. Ὁ Χριστός κατῆλθε στόν Ἅδη καί ἀναστήθηκε γιά νά μᾶς χαρίσει τή βεβαιότητα καί τῆς δικῆς μας ἀναστάσεως. Ἔτσι ἑορτάζοντας ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα τήν Ἀνάσταση τοῦ ἀρχηγοῦ καί τελειωτοῦ τῆς πίστεώς της Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, προγεύεται τῆς χαρᾶς τῆς αἰωνίου ζωῆς καί καταυγαζόμενη

ἀπό τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως προετοιμάζεται γιά τό ἄδυτο φῶς τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Γι᾽ αὐτό καί ὁ ἱερός ὑμνογράφος κατακλύει τόν πανηγυρικό του κανόνα στήν ἑορτή τῶν ἑορτῶν καί στήν πανήγυρη τῶν πανηγύρεων μέ τήν ἱκεσία πρός τόν Θεό «δίδου ἡμῖν ἐκτυπώτερον σοῦ μετασχεῖν ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ ἡμέρᾳ τῆς βασιλείας σου». Ἡ στιγμιαία συνάντηση μέ τόν Ἀναστάντα Χριστό δέν εἶναι ἀρκετή γιά νά πληρώσει τήν ψυχή τοῦ πιστοῦ, ὁ ὁποῖος ἐπιποθεῖ τή διαρκῆ συνεύρεση καί συμπόρευσή μαζί του, μία συνεύρευση καί συμπόρευση πού ἀρχίζει γιά τούς μαθητές τοῦ Χριστοῦ ὅλων τῶν ἐποχῶν ἀπό τόν κῆπο τοῦ Ἰωσήφ, τό ὑπερῶο τῆς Ἱερουσαλήμ καί τούς ἐπιγείους Ἐμμαούς, ἀρχίζει δηλαδή ἀπό τήν Ἐκκλησία του, καί συνεχίζεται «μέχρι τερμάτων αἰῶνος», μέχρι τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ, κατά τήν ὁποία προσδοκοῦμε ὄχι ἁπλῶς νά δοῦμε τόν Ἀναστάντα Χριστό ἀλλά νά ζοῦμε διαρκῶς πλησίον Του. Σέ αὐτή τή διαρκῆ συμπόρευση μέ τόν Ἀναστάντα Χριστό μᾶς καλεῖ ἰδιαιτέρως σήμερα, ἡμέρα τῆς λαμπροφόρου Ἀναστάσεως, ἀδελφοί μου, ἡ Ἐκκλησία μας. Μᾶς καλεῖ νά μήν πε-

Τελετή της Αναστάσεως στην πλατεία Εληάς στη Βέροια

ριοριστοῦμε σέ ἕνα τυπικό ἑορτασμό τῆς Ἀναστάσεως, ἀλλά νά ζήσουμε τό μέγα θαῦμα, ἐγκαταλείποντας στό παρελθόν ὅ,τι μᾶς ἐμποδίζει νά καθαρθοῦμε ἐν τῷ φωτί τῆς Ἀναστάσεώς Του καί συνανιστάμενοι μέ τόν Χριστό. Μᾶς καλεῖ νά μήν θεωρήσουμε τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου ὡς ἕνα γεγονός πού περιορίζεται στήν ἀναστάσιμη θεία Λειτουργία, ἀλλά ὡς μία πραγματικότητα μέσα τήν ὁποία καλούμεθα νά ζήσουμε ὁλόκληρη τή ζωή μας. Μᾶς καλεῖ νά συναντήσουμε σήμερα τόν ἀναστημένο Χριστό καί νά συμπορευθοῦμε μαζί του «πάσας τάς ἡμέρας τῆς ζωῆς ἡμῶν». Ἄς ἀκούσουμε, ἀδελφοί μου, τήν πρόσκληση τῆς Ἐκκλησίας, καί ἄς σπεύσουμε πρός τόν Ἀναστάντα Χριστό ἀκόμη καί τήν δωδεκάτη, ἀποφασισμένοι ὅμως νά ζήσουμε τό θαῦμα τῆς Ἀναστάσεώς Του, ὥστε νά ἀξιωθοῦμε νά ζήσουμε μαζί Του καί στό ἀνέσπερο φῶς τῆς βασιλείας Του. Διάπυρος πρός τόν ἀναστάντα Χριστόν εὐχέτης † Ὁ Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας Παντελεήμων

Παύλειος Λόγος

7


Χάρισμα καί πλάνη Η ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΝΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΑΝΗ

Τ

Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

α θαύματα ασφαλώς αποτελούν ένα από τα ουσιώδη στοιχεία της χριστιανικής μας διδασκαλίας, ωστόσο όμως δεν μπορούν να είναι το θεμελιώδες εκείνο στοιχείο της πίστεώς μας. Η απουσία και όχι η άρνηση του θαύματος, σε τίποτε δεν αποδυναμώνει την αλήθεια της πίστεώς μας. Οπωσδήποτε τα θαύματα κατέχουν μία ιδιότυπη θέση στον κώδικα της χριστιανικής διδασκαλίας, ο δε ρόλος τους είναι σχεδόν συμπληρωματικός, ίσως δε περιφερειακός, αλλά ωστόσο ουσιώδης. Ο αληθινός χριστιανός δεν θα πρέπει να ξεχνά τους λόγους του Κυρίου «προσέχετε από των ψευδοπροφητών οίτινες έρχονται προς υμάς εν ενδύμασι προβάτων, έσωθεν δε εισί λύκοι άρπαγες» (Ματθ. 7,15) και να μην αποδέχεται εύκολα οποιονδήποτε υποστηρίζει ότι κατέχει το χάρισμα της προφητείας, αλλά θα πρέπει να προσπαθεί να διακρίνει αν έχει το χάρισμα του Αγίου Πνεύματος. Κατά την πίστη της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η πνευματική ζωή δεν συνίσταται σε εκστασιακές εκδηλώσεις, όπως παρατηρούνται τέτοιου είδους φαινόμενα σε αιρέσεις π.χ., στους Πεντηκοστιανούς. Οι Απόστολοι ήταν ήδη κεκαθαρμένοι για να λάβουν τη χάρη του Άγίου Πνεύματος και τόσο οι λόγοι τους όσο και οι πράξεις τους χαρακτηρίζονταν από την ειρήνη, την νηφαλιότητα και την ενότητα. Οι γνήσιες πνευματικές εμπειρίες, είναι εμπειρίες του δεδοξασμένου Χριστού εν Αγίω Πνεύματι. Αυτές όλες χαρακτηρίζονται από ευταξία, σαφήνεια και ειρήνη, που πλημμυρίζει από ανιδιοτελή αγάπη, ταπείνωση, χαρά, πραότητα και εγκράτεια. Οι ψεύτικες πνευματικές εμπειρίες, από το άλλο μέρος, χαρακτηρίζονται από την αταξία, ταραχή και σύγχυση με την πληθωρική έκφραση χαράς, απαράδεκτης ελαφρότητας και μιάς αισθησιακής γλυκύτητας. Στην πραγματικότητα μια έκσταση, στην οποία κάποιος δεν είναι ελεύθερος να ομιλεί, ή δεν γνωρίζει τι λέγει κάποιος άλλος, χαρακτηρίζει όχι την εμπειρία των αληθινών προφητών, αλλά τα οράματα

8

Παύλειος Λόγος

του ειδωλολατρικού κόσμου. Σύμφωνα με τον Άγιο Επιφάνιο αυτό το οποίο χαρακτηρίζει τον χαρισματούχο χριστιανό είναι ο σώφρονας λογισμός, η διαφύλαξη των αισθήσεων και της αντίληψης του εξωτερικού περιβάλλοντος. Ο Χριστιανός λαμβάνει τη θεία αποκάλυψη και βλέπει τα άρρητα μυστήρια του Θεού, όχι σε κατάσταση αλλοφροσύνης, αλλά διατηρώντας υγιή την ενέργεια του νού όπως οι μαθητές του Κυρίου όταν ενατένιζαν τη δόξα του αναληφθέντος Ιησού, ή όταν ο Απόστολος Ιωάννης έγραφε την Αποκάλυψη δεν είχε πέσει σε τέτοιου είδους έκσταση που θέλουν οι αιρετικές ενθουσιαστικές ομάδες άλλα έχοντας «ερρωμένην την διάνοιαν» έγραφε αυτά που του αποκάλυψε ο Θεός. Κάθε πνευματικότητα, μυστικισμός ή λατρεία, που βασίζεται ή αποκορυφώνεται σε μία έκσταση, σε οποιαδήποτε μορφή της, είναι ξένη προς την Θεϊκά αποκεκαλυμμένη οδό των Προφητών, των Αποστόλων και των Αγίων, όπως αυτή είναι καταγεγραμμένη στην Αγία Γραφή και στην Ιερά Παράδοση. Για την Ορθόδοξη Εκκλησία η εμπειρία του προφήτη, του Αποστόλου ή του Αγίου δεν είναι κάποιο άγνωστο φαινόμενο, αλλά είναι η πέρα από τη (φυσική) θέα όραση της άκτιστης δόξας του Χριστού, η οποία «οράται» από τον πιστό που έχει καθαρθεί, φωτισθεί και βρίσκεται στο στάδιο της θέωσης. Η ιδέα της πλάνης, βασική στην Ορθόδοξη ασκητική διδασκαλία είναι παντελώς απούσα στον Προτεσταντικό κόσμο που παρήχθη από το «χαρισματικό κίνημα», κι αυτό το γεγονός εξηγεί γιατί μία τόσο ολοφάνερη πλάνη μπορεί να κερδίσει τέτοιο κύρος σε κατ’ όνομα «χριστιανικούς» κύκλους. Υπάρχουν δύο βασικές μορφές πλάνης. Η πρώτη και πιο θεαματική μορφή προκύπτει όταν ένα πρόσωπο μοχθεί για μία υψηλή πνευματική κατάσταση ή πνευματικά οράματα χωρίς να έχει πρώτα καθαρθεί από τα πάθη. Γι αυτό η ασκητική διδασκαλία της Εκκλησίας μας είναι απολύτως σαφής. Αλλά υπάρχει κι άλλη, λιγότερο θεαματική μορφή πνευματικής πλάνης, η οποία δεν προσφέρει στα θύματά της σπουδαία οράματα αλλά μόνο εξυψωτικά «θρησκευτικά συναισθήματα».

Αυτό συμβαίνει όταν η ανθρώπινη καρδιά επιθυμεί τέτοια συναισθήματα μη όντας προετοιμασμένη γι’ αυτά. Ο καθένας που δεν έχει συντετριμμένο, μεταμελημένο πνεύμα, που αναγνωρίζει στον εαυτό του ένα είδος πνευματικής υπεροχής έναντι των άλλων πιστών και προσπαθεί με τις δικές του πνευματικές δυνάμεις την επίτευξη πνευματικών στόχων, τότε πολλές φορές οδηγείται στην πλάνη. Σε ερώτηση προς τον π. Παϊσιο αν, αυτά που λένε όσοι προσχωρούν στους Πεντηκοστιανούς, ότι δηλαδή βλέπουν οράματα, μιλούν γλώσσες κ.λ.π, είναι από φαντασία ή από δαιμονική ενέργεια, ο γέροντας απάντησε: « Από δαιμονική ενέργεια είναι. Γιατί, όταν πηγαίνουν στους Πεντηκοστιανούς και ξαναβαπτίζονται, περιφρονούν, αρνούνται το Άγιο Βάπτισμα, δέχονται δαιμονικές επιδράσεις και μιλούν δήθεν γλώσσες. Είναι βλασφημίες αυτά που πιστεύουν, γι’ αυτό δαιμονίζονται». Είναι βέβαιο, λοιπόν, ότι όλα αυτά τα φαινόμενα, όχι μόνο δεν έχουν σχέση με την παρουσία και τη δράση του Αγ. Πνεύματος στις καρδιές τους, αλλά αντίθετα, υπογραμμίζουν με έμφαση την παντελή απουσία του, αποτελούν οικτρή πνευματική πλάνη και υποδηλώνουν την παρουσία και την επενέργεια του σατανικού πνεύματος σ’ αυτά. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, δηλαδή, ότι τα φαινόμενα αυτά συνιστούν, μάλλον, ακραίες ψυχολογικές αντιδράσεις παθολογικής φύσεως, στις οποίες παρατηρούνται ευκρινώς συμπτώματα δαιμονισμού. Η πνευματική σύγχυση στην εποχή μας είναι πιά γεγονός. Κυρίαρχες ιδεολογίες κατέρρευσαν και άλλες καινοφανείς ήρθαν στο προσκήνιο, Επίσης περιθωρια­ κές πίστεις πρωτογόνων θρησκευτικών ρευμάτων και θρησκειών άρχισαν να γίνονται αποδεκτές από ευρύτατα κοινωνικά στρώματα. Ωστόσο όλοι οι αιρετικοί και οι ψευδοδιδάσκαλοι πέφτουν στην πλάνη, αφού προηγουμένως παγιδευτούν σε μία ενδόμυχη έπαρση. Τον λόγο τους για τον Θεό τον στηρίζουν πάνω στην δική τους λογική και φαντασία, με αποτέλεσμα να διδάσκουν μία στοχαστική θεολογία. Αυτοί, μάλιστα, στη συμπεριφορά τους εμφανί-


ζονται πολύ ευσεβείς και προκαλούν την εκτίμηση και το σεβασμό των άλλων, γιατί ο διάβολος, ως πονηρός που είναι, δεν τους σπρώχνει πια στο να κάνουν εξωτερικά το κακό. Προσπαθεί, λοιπόν, μέσω αυτών των ευσεβόσχημων υπηρετών του, να δημιουργεί και να διαδίδει τις αιρέσεις και τις πλανεμένες διδασκαλίες, ώστε πλήθη ανθρώπων να οδηγούνται μακριά από τον Χριστό και την αγία Εκκλησία Του. Υπάρχει μία ποικιλία χαρισμάτων που δίνονται από το ‘Άγιο Πνεύμα στους πιστούς. Όμως τα πάντα έχουν κοινή πηγή το Άγιο Πνεύμα. Αυτό χορηγεί στον καθένα τα χαρίσματα για ένα ορισμένο σκοπό, που δεν είναι άλλος παρά η διακονία της κοινής ζωής, η πνευματική προκοπή και η σωτηρία όλων. Ο Απ. Παύλος αναφέρει ότι ο Θεός σε άλλους έδωσε το χάρισμα του Αποστόλου, του ευαγγελιστού και σ’ άλλους του ποιμένα και του διδασκάλου για να καταρτίζουν και να διακονούν τους πιστούς, ώστε να οικοδομείται το σώμα του Χριστού. Τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, που αποτελούσαν καθημερινή εμπειρία των πρώτων χριστιανών, δεν ανήκουν στο παρελθόν. Δόθηκαν και δίνονται σε κάθε εποχή από το Άγιο Πνεύμα, που παραμένει πάντοτε στην Εκκλησία, αρκεί να υπάρχουν άνθρωποι πρόθυμοι να καταβάλλουν το τίμημα του αγώνα, που απαιτεί η απόκτησή τους. Οι παλιοί ασκητές το εξέφραζαν με το ρητό: «Δώσε αίμα και πάρε πνεύμα». Ο Χριστός μας βεβαιώνει ότι και θαύματα μπορεί να κάνει κανείς με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος αν έχει ζωντανή πίστη. Το ‘Άγιο Πνεύμα είναι η παρουσία της θαυμαστής δυνάμεως του Θεού μεταξύ των ανθρώπων. Τα αποτελέσματα της παρουσίας Του είναι τα πνευματικά φαινόμενα, τα οποία διακρίνονται σε δυνάμεις, ιάσεις και χαρίσματα. Το Άγιο Πνεύμα αποστέλλεται από το Θεό στην εσχατολογική κοινότητα των πιστών, την Εκκλησία. Ως εσχατολογικό χάρισμα το Άγιο Πνεύμα αποτελεί «απαρχήν» και «αρραβώνα» της μελλούσης δόξας και κάμνει τους πιστούς ναό του Θεού. Το Άγιο Πνεύμα λαμβάνεται από όλους τους πιστούς κατά το βάπτισμα και χορηγεί τη βεβαιότητα της αναστάσεως. Είναι το ζωοποιούν τους πιστούς. Καθιστά τους πιστούς υιούς του Θεού. Η υιότης αυτή των πιστών η οποία μαρτυρείται από το Άγιο Πνεύμα, αποτελεί πραγματικότητα η οποία βιώνεται ήδη κατά το παρόν, και η οποία χορηγείται κατά το βάπτισμα όπως λέγει ο Απ. Παύλος στο χωρίο (Γαλ. 3,2627): « Πάντες γαρ υιοί Θεού εστέ δια της πίστεως εν Χριστώ Ιησού, όσοι γάρ εις Χριστόν εβαπτίσθητε Χριστόν ενεδύσασθε».

Στα έργα των Αγίων Πατέρων η πνευματική ζωή παρουσιάζεται ότι έχει πολλά στάδια. Κυρίως τα διακρίνουν σε τρία, στην κάθαρση της καρδιάς, στον φωτισμό του νου και στην θέωση. Ο άγιος Μάξιμος τα ονομάζει «πρακτική φιλοσοφία», «φυσική θεωρία» και «μυστική θεολογία». Για τους Πατέρες η κάθαρση είναι καρπός σταδιακής και προοδευτικής μετάνοιας. Είναι ο θάνατος του «παλαιού ανθρώπου» και η ανάσταση του «καινού». Είναι ακόμη η απελευθέρωσή του από την φθορά και την αμαρτία. Η κάθαρση και η απελευθέρωση από τα πάθη, ως αρνητική πλευρά της κατά Χριστόν ζωής του ανθρώπου, και η τήρηση των θείων εντολών ως η θετική πλευρά της, αποτελούν τις δύο φάσεις της ίδιας πορείας που στην ορθόδοξη παράδοση λέγεται άσκηση. Οι αληθινές πνευματικές εμπειρίες δίνονται σ’ εκείνους που από ταπείνωση

δεν τις ζητούν, αλλά ζητούν από τον Θεό μετάνοια και σωτηρία. Σ’ αυτούς που είναι ταπεινοί και λένε: «Θεέ μου, εγώ δεν είμαι άξιος να λάβω χαρίσματα πνευματικά, δεν είμαι άξιος να λάβω επίσκεψη της χάριτός Σου και θείες ουράνιες παρηγορίες και πνευματικές ηδονές». Σ’ αυτούς όμως που με υπερηφάνεια ζητούν από τον Θεό να τους δώσει εμπειρίες, δεν θα δώσει αληθινές και γνήσιες εμπειρίες. Αντίθετα θα το εκμεταλλευθεί ο πειρασμός και θα τους δώσει πλανεμένες και διαβολικές εμπειρίες, λόγω της υπερηφάνειάς τους. Άρα λοιπόν, ο δεύτερος όρος είναι η ταπείνωση. Η ταπείνωση δεν είναι μία συνεχής προσπάθεια να υποβιβάζουμε τον εαυτό μας και ν’ απαρνούμαστε την αξιοπρέπεια που μας δίνει ο Θεός και την οποία αξιώ­ νει από εμάς γιατί είμαστε παιδιά Του και όχι δούλοι Του. Η ταπείνωση, όπως τη βλέπουμε στους αγίους, δεν γίνεται αποκλειστικά από τη συναίσθηση της αμαρτωλότητάς τους, αφού ακόμα κι ένας αμαρτωλός μπορεί να προσφέρει στο Θεό μία

συντριμμένη και γεμάτη μετάνοια καρδιά και μία λέξη συγγνώμης είναι αρκετή είναι αρκετή να εξαφανίσει όλο το κακό του παρελθόντος και του παρόντος. Η ταπείνωση των αγίων ξεκινάει από τη θέα της δόξας, του μεγαλείου και της ομορφιάς του Θεού. Δεν είναι κάν το αποτέλεσμα της σύγκρισης μεταξύ ανθρώπου και Θεού που φέρνει ταπείνωση στους αγίους, αλλά η συνειδητοποίηση ότι ο Θεός είναι τόσο Άγιος, και ταυτόχρονα μία τέτοια αποκάλυψη ομορφιάς και αγάπης εκπληκτικής, ώστε το μόνο πράγμα που μπορούν να κάνουν στην παρουσία Του, είναι να προσπέσουν μπροστά Του με λατρεία, χαρά και θαυμασμό. Αντίθετα, με την υπερηφάνεια σκοτίζει ο διάβολος το νού και στη συνέχεια εύκολα τον παρασύρει στο ψεύδος, που οι χειρότερες εκφράσεις του είναι η αίρεση και η πλάνη. Άγια ασκητικά πρόσωπα, με προφητικό χάρισμα και στολισμένοι με αρετές ποτέ δεν μίλησαν με υπεροψία, ότι επικοινωνούν με τον Θεό και ότι ο Θεός διέταξε τούτο ή εκείνο μέσω αυτών. Και όταν τύχαινε να ιδούν όραμα, ήταν πολύ προσεκτικοί. Το επιβεβαίωναν με προσευχή και νηστεία. Κι ύστερα πάλι γίνονταν ακόμη πιο ταπεινοί. Άρα με ταπείνωση, σιωπή, προσευχή, νηστεία και μυστικότητα αντιπαρέρχονταν οι Άγιοι και οι Μάρτυρες μεγάλα και θαυμαστά γεγονότα της ζωής τους. Ο άνθρωπος για να αγωνίζεται κατά του κακού εαυτού του, του εγωϊσμού αλλά και κατά των θελημάτων του κόσμου και του πονηρού, έχει ανάγκη να γεύεται την Χάρη του Θεού, να γλυκαίνεται από την γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος. Η εν Χριστώ εμπειρία είναι αυτή που στηρίζει τον Χριστιανό στον αγώνα του να αρέσει στο Θεό. Είναι όμως δυνατόν η αδυναμία μας και ο διάβολος να μας παρασύρουν έτσι ώστε νόθες και όχι κατά Θεόν εμπειρίες να μας οδηγήσουν σε σφαλερούς δρόμους, σε θολά νερά αν δεν προσέξουμε. Ο διάβολος εκμεταλλεύεται την αναζήτηση τέτοιων εμπειριών από μερικούς ανθρώπους και τους παρουσιάζει διάφορα σημεία, τα οποία δεν είναι εκ Θεού, αλλά δικά του, διαβολικά. Γι’ αυτό το λόγο χρειάζεται νήψη και ταπείνωση η οποία επιτυγχάνεται με υπακοή στον πνευματικό μας πατέρα. Επομένως η διάκριση των γνησίων χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος γίνεται κατά τον τρόπο που εκθέσαμε, ενώ ψευδείς πνευματικές εμπειρίες του Θεού, έχουν άνθρωποι, (κατά τον πατέρα Γεώργιο Καψάνη), οι οποίοι νομίζουν ότι από μόνοι τους, με τις δικές τους δυνάμεις, σε αιρέσεις, σε θρησκευτικές συναθροίσεις εκτός Εκκλησίας, μπορούν να λάβουν την χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Παύλειος Λόγος

9


καί ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου

Ὁ Θωμᾶς του Αρχιμ. Αμβροσίου Κυρατζή

O

Θωμάς, ο λεγόμενος δίδυμος, ήταν μεταξύ της ομάδας των δώδεκα, τους οποίους ο Χριστός εξέλεξε αποστόλους της αληθείας και του κοσμοσωτηρίου Αυτού έργου. Καταγόταν από τη Γαλιλλαία και ανήκε στην οικογένεια των αλιέων. Πριν από την Ανάσταση του Κυρίου δεν έχουμε γι’ αυτόν κανένα εξαιρετικό χαρακτηριστικό επεισόδιο, πλην της εκπεφρασμένης διαθέσως να πεθάνει για τον Χριστό. Μετά όμως την Ανάσταση κανείς δεν αγνοεί την σκηνή, κατά την οποία πίστεψε στην Ανάσταση του Κυρίου, αφού προηγουμένως πέρασε από το καμίνι της αμφιβολίας και δυσπιστίας, μάλιστα με πολλή επιμονή. Αυτό λοιπόν το επεισόδιο μας δίνει την αφορμή να ασχοληθούμε με την δυσπιστία και την πίστη. Στην επί του όρους ομιλία ο Κύριος αναφέρει εννέα μακαρισμούς και θα έλεγε κανείς ότι οι μακαρισμοί αυτοί είναι η σύνοψη ολόκληρης της διδασκαλίας του Ευαγγελίου. Σ’ αυτούς όμως τους εννέα μακαρισμούς θα μπορούσαν να προστεθούν και τρεις ακόμη μακαρισμοί, οι οποίοι ειπώθηκαν σε διάφορες περιπτώσεις: ο πρώτος λέχθηκε εξ αφορμής του μακαρισμού της Θεοτόκου από κάποια ακροάτρια γυναίκα του κηρύγματος του Χριστού, η οποία είπε «μακαρία η κοιλία η βαστάσασά Σε και μαστοί ούς εθήλασας». Προς αυτήν ο Κύριος απάντησε: «Μενούν γε, μακάριοι οι ακούοντες τον λόγο του * Θεού και φυλάσσοντες αυτόν» (Λουκά 11:27-28). Ο δεύτερος λέχθηκε από τον Απ. Παύλο στην συνάντησή του με τους πρεσβυτέρους της Εφέσου. Στις υποθήκες του προς αυτούς, λέγει: «Μνημονεύειν τε τον λόγον του Κυρίου Ιησού, ότι αυτός είπε: μακάριον εστί μάλλον διδόναι ή λαμβάνειν» (Πραξ. 20:35). Ο τρίτος τέλος λέχθηκε εξ αφορμής της δυσπιστίας του Θωμά και γι’ αυτό θα μας απασχολήσει ιδιαίτερα στο θέμα μας αυτό. Ας. προσεγγίσουμε στο σχετικό περιστατικό. Ο Κύριος κατά την ημέρα της ανάστασης Του έκανε πολλές εμφανίσεις. Εμφανίστηκε στη Μαρία τη Μαγδαληνή, στις υπόλοιπες μυροφόρες, στον Απ. Πέτρο και στους δέκα μαθητές, από τους οποίους απουσίαζε ο Απ. Θωμάς. Χαρούμενοι οι μαθητές θέλησαν να μεταδώσουν τη χαρά αυτή και στον Θωμά. Ο Θωμάς όμως δυσπιστούσε και έμεινε αμετακίνητος στη δυσπιστία του αυτή. Μάταια οι άλλοι Απόστολοι τον διαβεβαίωναν ότι είδαν τον Αναστάντα Κύριο,

10

Παύλειος Λόγος

ολόσωμο να παρουσιάζεται σ’ αυτούς, ότι συνέφαγαν με αυτόν, ότι δέχτηκαν και ειδική ευλογία και δωρεά που εκείνος τους χάρισε να συγχωρούν αμαρτίες. Μια ολόκληρη εβδομάδα όλοι οι μαθητές τον διαβεβαίωναν και του ανέφεραν περιστατικά του Αναστημένου Διδασκάλου τους. Του έλεγαν: «εωράκαμεν τον Κύριον» και επέμεναν στη διαβεβαίωση αυτή. Ο Θωμάς όμως τους είπε: «Αν δε δω στα χέρια Του τα σημάδια από τα καρφιά και δεν βάλω το δάκτυλό μου στα σημάδια από τα καρφιά και δεν βάλω το χέρι μου στη λογχισμένη πλευρά Του, δεν θα πιστέψω» (Ιω. 20:25). Ο Θωμάς δεν ζητούσε απλώς να δει τον Ιησού, αλλά απαίτησε και να τον ψηλαφήσει. Λησμόνησε όλα όσα είχε πει ο Κύριος για το πάθος Του και την ανάστασή Του. Λησμόνησε τα τρία θαύματα της αναστάσεως που πραγματοποίησε και των οποίων υπήρξε και αυτός αυτόπτης μάρτυρας. Τώρα ζήτησε να δει και να ψηλαφήσει τις ουλές των πληγών του πανάχραντου σώματός Του. Ο Θωμάς όχι μόνον λησμόνησε όλα αυτά, όχι μόνον δυσπιστούσε στις μαρτυρίες των συμμαθητών του, οι οποίοι και αυτοί είχαν ψυχολογικά καταρρεύσει από απ’ αυτό το συγκλονιστικό γεγονός της σταυρώσεως του προσφιλούς διδασκάλου τους, αλλά παρουσιάζεται και αντιφατικός κατά τον ιερό Χρυσόστομο. Δηλαδή, ερωτά ο άγιος πατήρ: «από που γνώριζε ότι η πλευρά του Χριστού είχε λογχιστεί; Πώς, λοιπόν, για τον λογχισμό που του έκαναν οι στρατιώτες πίστεψε τη μαρτυρία των συμμαθητών του και εδώ τώρα δυσπιστεί;» Αλλά αυτήν την δυσπιστία του Θωμά την έδειξαν όπως είπαμε αρχικά και οι άλλοι μαθητές, όταν οι μυροφόρες γυναίκες ανήγγειλαν σ’ αυτούς ότι ο Κύριος αναστήθηκε και ότι τον είδαν. Φάνηκε σ’ αυτούς η είδηση αυτή ως γυναικεία φλυαρία και επινόηση της φαντασίας τους και δεν τις πίστεψαν. Ακόμη δε ο Κύριος έπρεπε να κάνει συχνές εμφανίσεις και να έχει διαρκή αναστροφή μαζί τους επί σαράντα ημέρες, για να ισχυροποιηθεί απόλυτα η πίστη τους. Ο Κύριος συγκαταβατικός στην αδυναμία του Θωμά, αλλά και όλων που δυσπιστούν καλοπροαίρετα, σε κάθε εποχή, πραγματοποίησε «μεθ’ ημέρας οκτώ» νέα εμφάνιση στην ομάδα των ένδεκα μαθητών «των θυρών κεκλεισμένων» και πάλιν «και Θωμάς μετ᾽ αυτών», παρών τώρα. Η απώλεια της πρώτης ευκαιρίας τον δίδαξε να μη απομακρύνεται πιά, όχι μόνον ψυχικά, αλλά ούτε και σωματικά από τον κύκλο των μαθητών. Ενώ οι μαθητές κατάπληκτοι είδαν τον Διδάσκαλο και πάλι ανάμεσά τους και δέχτηκαν τον χαιρετισμό της ειρήνης, ο Αναστάς Κύριος απευθύνθηκε στο Θωμά, σαν να ήλθε αποκλειστικά μόνον γι’ αυτόν και επαναλαμβάνει αυτολεξεί τα λόγια της δυσπιστίας: «φέρε τον δάκτυλό σου ώδε». Αυτά τα λόγια του Θωμά επαναλαμβανόμενα αυτολεξεί από τον Κύριο, δημιούργησαν στο δύσπιστο μαθητή ακράδαντη την πεποίθηση περί της Αναστάσεως του προσφιλούς Διδασκάλου του.


Το φως της αλήθειας πλημμύρισε μέσα στην ψυχή του και διέλυσε τα σκοτάδια της αμφιβολίας του και ομολόγησε την Θεότητα του Κυρίου: «Ο Κύριος μου και ο Θεός μου». Όπως βλέπουμε, πολύ γρήγορα πέρασε ο Θωμάς από την αμφιβολία στη θερμή πίστη, από τη δυσπιστία στην πίστη, από το ψέμα στην αλήθεια, από τη δειλία στο θάρρος, από το σκοτάδι στο φως, από το θάνατο στη ζωή. Μακάριος ο Θωμάς που ξαναβρήκε την σώζουσα πίστη, αλλά πιο μακάριοι θα είναι στο εξής «οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες», βεβαιώνει ο Κύριος. Η πίστη δεν είναι καταστάλαγμα πειραμάτων, αυτοψίας ή έρευνας ή μαθηματικών υπολογισμών. Ο Κύριος έλεγξε τον Θωμά που αξίωσε να τον ψηλαφήσει για να πιστέψει, γι’ αυτό τον ρωτάει: «ότι εώρακάς με πεπίστευκας;» Με το ερώτημα αυτό θέλει να πει ο Κύριος ότι οι πιστοί Του, μέσα στους αιώνες δεν θα έχουν τη δυνατότητα της αυτοψίας στα θέματα της πίστεως. Βέβαια όπου είναι δυνατή η έρευνα δεν την αποκλείει ο Κύριος. Αλλά υπάρχουν πραγματικότητες που ούτε οι αισθήσεις μας μπορούν να συλλάβουν, ούτε ο νους μας να κατανοήσει. Μόνον η πίστη, με το δικό της μάτι και το δικό της φως μας χειραγωγεί με σιγουριά μέσα σ’ αυτές και είναι μακάριοι όσοι την διαθέτουν. «Μακάριοι οι μή ιδόντες και πιστεύσαντες». Ο μακαρισμός αυτός, περιλαμβάνει ένα αναρίθμητο πλήθος ομολογητών, μαρτύρων, ασκητών, πιστών κάθε εποχής, καθώς και της σημερινής. Ενώ δηλαδή, δεν ακούσαμε και δεν είδαμε με τις σωματικές αισθήσεις μας τον Αναστάντα, αποδεχόμαστε και ομολογούμε αδίστακτα την περί Αναστάσεως αλήθεια, όπως μας την μετέδωσαν οι αυτόπτες και αυτήκοοι αξιόπιστοι μάρτυρες. Βλέπουμε με της πίστης το φως τον Αναστημένο Κύριο ανάμεσά μας, όπως και τότε. Είναι «ο άνω τω πατρί συγκαθήμένος και ημίν αοράτως συνών». Άλλωστε, αν η όραση, η ακοή και η αφή ήταν οι μόνοι δρόμοι για να φθάσουμε στη γνώση και στην αλήθεια, θα έπρεπε να αποκλείσουμε τις περισσότερες γνώσεις μας, όχι μόνον στο μεταφυσικό χώρο, αλλά και στον φυσικό και επιστημονικό. Διότι οι αισθήσεις μας δεν μας δείχνουν πάντοτε την πραγματικότητα. Υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που δεν υποπίπτουν, αλλά ούτε είναι δυνατόν να υποπέσουν στις πέντε αισθήσεις μας. Το αυτί μας μόνον π.χ. χωρίς το ραδιόφωνο, δεν μπορεί να συλλάβει τα ραδιοφωνικά κύματα, και όμως υπάρχουν, δονούν,

πλημμυρίζουν την ατμόσφαιρα. Το ότι το αυτί μας δεν τα συλλαμβάνει τα κύματα, δεν σημαίνει ότι αυτά δεν υπάρχουν. Το ίδιο ισχύει και για τα μάτια μας, που χωρίς την κατάλληλη συσκευή της τηλεόρασης, δεν μπορούν να δουν το πλήθος των εικόνων και των παραστάσεων, που κυριολεκτικά μας κυκλώνουν. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν. Άλλωστε τα μικρόβια είναι ανύπαρκτα κατά την αισθητοκρατία των Θωμάδων, διότι δεν τα βλέπουμε, και όμως υπάρχουν. Μερικοί για να δικαιολογήσουν την απιστία τους και μαζί με αυτήν — και κυρίως — την παραστρατημένη ζωή τους, λένε ότι ο χριστιανισμός έχει γεγονότα και διδάγματα, στα οποία μας καλεί να πιστέψουμε, χωρίς να τα ερευνούμε. Επικαλούνται ένα ρητό που δεν υπάρχει γραμμένο στη Γραφή, «πίστευε και μή ερεύνα». Επαναλαμβάνουν το του Θωμά «εάν μή ίδω... ού μή πιστεύσω». Μα πολλά ιστορικά γεγονότα της Ελληνικής ιστορίας μας δεν τα είδαμε και όμως τα δεχόμαστε ως πραγματικότητες χωρίς να εκφράζουμε καμμία αμφιβολία. Αλήθεια! ποιος από εμάς είδε την μάχη στο Μαραθώνα; Ποιος είδε την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους; Ποιος είδε την επανάσταση του 1821; Και όμως, πιστεύουμε σ’ αυτά σαν ιστορικές αλήθειες. Εκείνο που έχει να ελέγξει κανείς είναι η αξιοπιστία και η φιλαλήθεια αυτών που είδαν και κατέγραψαν τα γεγονότα. Οι Απόστολοι γνώρισαν προσωπικά τον Σωτήρα, είδαν τα θαύματά Του, άκουσαν την διδασκαλία Του και τον είδαν Αναστημένο, ύστερα από το σωτήριο πάθος Του. Όλα αυτά τα κατέγραψαν στα θεόπνευστα έργα τους για τις μελλούμενες γενιές. Γεννάται το ερώτημα: αυτά που κατέγραψαν είναι ή δεν είναι αξιόπιστα; Είναι αξιόπιστα διότι εκείνοι που τα κατέγραψαν ήταν αξιόπιστοι, διότι χαρακτηριστικό γνώρισμα της ζωής τους ήταν η αρετή τους και η απόλυτη πεποίθηση στα όσα είδαν και κατόπιν κήρυξαν. Άνθρωποι που θυσίασαν τη ζωή τους για το κήρυγμα του Ευαγγελίου και το έπραξαν αυτό χωρίς φανατισμό και μίσος εναντίον στους διώκτες τους, αλλά ευλογούντες και προσευχόμενοι γι’ αυτούς δεν μπορεί ποτέ να ήταν αναξιόπιστοι και κλονισμένοι στην πίστη τους. Άνθρωποι που μέχρι και αυτού του μαρτυρίου έμειναν πιστοί στα όσα είδαν και άκουσαν, δεν μπορεί ποτέ να είναι αμφίβολης αρετής και πίστης.-

Παύλειος Λόγος

11


ΜΕΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

«Μέγα θαῦμα! ὅτι ὁ κτίστης τοῦ κόσμου εἰς χεῖρας ἀνόμων παραδίδοται καί ἐπί ξύλου ἀνυψοῦται ὁ φιλάνθρωπος, ἵνα τούς ἐν Ἅδῃ δεσμώτας ἐλευθερώσῃ κράζοντας· μακρόθυμε, Κύριε, δόξα σοι».

Μ

άρτυρες ἑνός μοναδικοῦ θαύματος καί ἐμεῖς σήμερα, ἀδελφοί μου, ὅσοι μέ κατάνυξη στεκόμαστε ἐνώπιον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Κυρίου, ἐπαναλαμβάνουμε τά λόγια τοῦ ἱεροῦ ὑμνογράφου πού ἐκφράζουν μέ ἐξαίσιο τρόπο τό ἀκατάληπτο καί ἀνερμήνευτο μυστήριο τῆς θείας οἰκονομίας τό ὁποῖο τελεσιουργεῖται ἐπί τοῦ Σταυροῦ. Ὁ δημιουργός καί κτίστης τοῦ κόσμου παραδίδεται μέ τή θέλησή Του στά χέρια τῶν δημιουργημάτων Του. Ὁ δίκαιος παραδίδεται στά χέρια ἀνόμων καί παρανόμων. Ὁ Ἐλεήμων καί Φιλάνθρωπος καταδικάζεται στόν πιό σκληρό καί ἐπώδυνο θάνατο, στόν διά σταυροῦ θάνατο. Ὁ Άθάνατος θνήσκει γιά νά χαρίσει ζωή στούς νεκρωμένους ἀπό τήν ἁμαρτία. Ὁ Κύριος τῶν πάντων γίνεται δεσμώτης τοῦ Ἅδου γιά νά ἐλευθερώσει τούς ἀνθρώπους. Ποιός μπορεῖ νά συλλάβει τό μέγεθος τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ; Ποιός μπορεῖ νά κατανοήσει τό πλῆθος τοῦ ἐλέους του; Ὁ ἄνθρωπος ἦταν αὐτός πού ἀπομακρύνθηκε ἀπό τόν Θεό, ἦταν αὐτός πού τόν ἀπέρριψε, ἦταν αὐτός πού γεύθηκε τήν πικρία τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου· καί ὅμως ὁ Θεός εἶναι αὐτός πού τόν προσεγγίζει καί πάλι. Ὁ Θεός εἶναι αὐτός πού γίνεται ἄνθρωπος γιά νά κάνει τόν ἄνθρωπο καί πάλι

12

Παύλειος Λόγος

τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος Θεό. Ὁ Θεός εἶναι αὐτός πού ἀναλαμβάνει νά πληρώσει τό ἀντίτιμο τῆς ἀνθρώπινης ἁμαρτίας γιά νά ἀπαλλαγεῖ ὁ αἴτιος ἀπό αὐτήν. Ὁ Θεός εἶναι αὐτός πού κατέρχεται στά ταμεῖα τοῦ Ἅδου γιά νά ἀπαλλάξει τόν ἄνθρωπο ἀπό τά δεσμά τοῦ Ἅδου. Ὁ Θεός εἶναι αὐτός πού ὑφίσταται τόν θάνατο γιά νά ἐλευθερώσει ἀπό αὐτόν τό πλάσμα Του. Ὁ ἄνθρωπος βλέπει τό θαῦμα, ὁ ἄνθρωπος ζεῖ τό θαῦμα, ἀλλά δέν θέλει νά τό κατανοήσει. Δέν θέλει νά παραδεχθεῖ ὅτι γιά χάρη του θυσιάζεται ὁ Θεός. Δέν θέλει νά ἀφήσει τόν ἑαυτό του νά ζήσει τήν ἀγάπη πού ὁ Θεός τοῦ προσφέρει. Γι᾽ αὐτό καί στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐπιστρέφει τήν ἄρνησή του. Γι᾽ αὐτό καί στήν εὐσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ ἀνταποδίδει σκληρότητα. «Ἀντί τοῦ μάνα χολή, ἀντί τοῦ ὕδατος ὄξος». Καί δέν εἶναι μόνο ὁ Ἰούδας πού προδίδει τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Δέν εἶναι μόνο οἱ Γραμματεῖς καί οἱ Φαρισαῖοι πού τόν κατηγοροῦν καί τόν καταδικάζουν. Δέν εἶναι μόνο ὁ εὐεργετηθείς λαός πού κραυγάζει τό «σταύρωσον». Δέν εἶναι μόνο ὁ μαθητής πού δηλώνει «οὐκ οἶδα τόν ἄνθρωπο». Εἴμαστε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι καί ὁ καθένας ἀπό ἐμᾶς προσωπικά πού ἀπορρίπτουμε συχνά τή Θεία ἀγάπη, πού ἀρνούμεθα νά δεχθοῦμε τή σωτηρία πού μᾶς προσφέρει ὁ δι᾽ ἡμᾶς σταυρωθείς Χριστός, πού δέν συγκινούμεθα ἀπό τό μέγεθος τῆς ἀγάπης Του καί

ἀρνούμεθα μέ τή ζωή μας τή σχέση μας μέ Ἐκεῖνον. Καί ὅμως ὁ Χριστός, ἀδελφοί μου, συνεχίζει νά μᾶς ἀναμένει ἐπί τοῦ Σταυροῦ· συνεχίζει νά ἔχει γιά μᾶς «ἡπλωμένας τάς παλάμας» γιά νά ἑνώσει «τά τό πρίν διεστῶτα», γιά νά λύσει καί γιά χάρη μας τό χρεώγραφο τῶν ἁμαρτιῶν μας. Συνεχίζει νά μᾶς ἀναμένει ἐπί τοῦ Σταυροῦ γιά νά ἀκούσει καί ἀπό ἐμᾶς τά λόγια τοῦ εὐγνώμονος ληστοῦ, γιά νά ἀκούσει καί ἀπό ἐμᾶς τό «μνήσθητί μου, Κύριε, ἐν τῇ βασιλείᾳ Σου». Συνεχίζει νά μᾶς ἀναμένει ἐπί τοῦ Σταυροῦ ὄχι σάν τούς σταυρωτές Του, ὄχι σάν τούς στρατιῶτες πού ἐρίζουν γιά τά ἱμάτιά Του «τίς τι ἄρῃ», ὄχι σάν τόν στρατιώτη πού λόγχισε τήν πλευρά Του, ἀλλά σάν τόν Ἰωσήφ τόν ἀπό Ἀριμαθαίας, σάν τόν κεκρυμμένο μαθητή Του Νικόδημο. Συνεχίζει νά μᾶς ἀναμένει καί αὐτήν ἀκόμη τή στιγμή νά τόν πλησιά­ σουμε ὄχι τυπικά καί ἀπό συνήθεια, ἀλλά μέ ἀγάπη καί συναίσθηση τῆς μεγάλης δωρεᾶς πού μᾶς προσέφερε μέ τή σταυρική Του θυσία καί τῆς δικῆς μας ἀναξιότητος. Μᾶς ἀναμένει γιά νά τοῦ προσφέρουμε τίς ἁμαρτίες μας ἀλλά καί τή θέλησή μας νά λυτρωθοῦμε ἀπό αὐτές καί νά μᾶς χαρίσει τή σωτηρία. Γιατί μόνο μέ αὐτό τόν τρόπο θά ἀξιωθοῦμε καί ἐμεῖς νά ζήσουμε καί νά ἑορτάσουμε καί τήν ἔνδοξο Ἀνάστασή Του.


Παύλειος Λόγος

13


Παθολογία καί παθοκτονία τοῦ Μοναχοῦ Μωυσῆ Ἁγιορείτου

Σ

τήν ἐλευθερία του ὁ Ἀδάμ ἦταν εὐόλισθος καί παρασυρόμενος. Μποροῦσε ν’ ἀντισταθεῖ. Ἡ ἀσθενική του βούληση ἦταν δική του ὑπόθεση. Παρ΄ὅλα αὐτά ὁ στοργικός πατέρας Θεός ἐπανέρχεται διακριτικά προσφέροντας λύσεις, δίνοντας εὐκαιρίες μετανοίας κι ἐπιστροφῆς τίς ὁποῖες ὅμως δέν θέλησε ν΄ἀρπάξει ὁ Άδάμ καί νά κερδίσει τή μόνιμη παραμονή του στόν παράδεισο τῆς Ἐδέμ. Ἔμεινε σέ στεῖρες κι ἐγωϊστικές δικαιολογίες, πού δήλωναν σαφῶς ἐμπάθεια καί ἀμετανοησία, πού τόν ὁδήγησαν ἐκτός παραδείσου κι ἐκτός τῆς θεϊκῆς συναναστροφῆς καί συνομιλίας. Γιατί; Γιατί κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, ὁ Θεός ἔχει μία «ἀδυναμία». Άδυνατεῖ νά συναντηθεῖ καί νά σκηνώσει στό ἀκάθαρτο. Τό πάθος εἶναι ψυχική ἀκαθαρσία. Τά δάκρυα τοῦ Ἀδάμ ἀπέναντι τοῦ παραδείσου ἦταν ἡ ἀρχή τῆς νήψεως, τῆς καθάρσεως, τῆς μετανοίας, πρός τόν φωτισμό καί τήν ἀπάθεια. Εἶναι πρώτιστη ἀνάγκη νά γεννηθεῖ οὐσιαστική ἐπιθυμία στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου ἀπορρίψεως τοῦ πάθους. Ν΄ἀγωνισθεῖ, κατά τήν ὀρθόδοξη παράδοση, ὑπομονετικά, ἐπίμονα, ἐπισταμένα, εἰλικρινά καί ταπεινά γιά τήν παθοκτονία. Νά ἡσυχάσει ὀ ἄνθρωπος, νά συμμαζέψει τό νοῦ του, νά συνάξει τίς δυνάμεις του, νά γνωρίσει τίς δυνατότητές του, 14

Παύλειος Λόγος

νά μελετήσει, νά προσευχηθεῖ, νά κλάψει, νά ταπεινωθεῖ, νά ΄χει μυστηριακή ζωή. Στόν ὡραῖο καί ἱερό αὐτό ἀγῶνα του, γιά τήν κάθαρση ἀπό τά πάθη, ἀγωνοθέτης εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, τόν ὁποῖο καλούμεθα ν΄ἀκολουθήσουμε πιστά, ἀγαπητικά, ἐλεύθερα, πρόσχαρα, φιλότιμα καί θυσιαστικά. Ἡ αἰχμαλωσία τῶν παθῶν εἶναι ὀδυνηρή. Ὁ ἄνθρωπος, λησμονώντας τό Θεό, θεοποιεῖ τήν ὕλη καί τόν ἑαυτό του. Πρόκειται γιά τήν ἄφατη δυστυχία τῆς ἁμαρτωλῆς ζωῆς. Ἡ ἀπομάκρυνση ἀπό τόν Θεό δίνει μία ἰσχυρή μοναξιά, μία φοβερή αὐτάρκεια, μία αδυσώπητη ἐρημιά. Δέν χαίρεται, δέν ἱκανοποιεῖται, δέν ὁλοκληρώνεται καί δέν ἡσυχάζει. Δίχως Θεό ὅλα εἶναι ἄχαρα, ἀνοημάτιστα, σκοτεινιασμένα. Οἱ σχέσεις καταντοῦν ἀνταγωνιστικές, ἀνίερες, προβληματικές. Τό παράλογο κυριαρχεῖ. Ἡ φθορά βασιλεύει. Ὁ ἄνθρωπος ὁδηγεῖται νά κάνει αὐτό πού δέν θέλει, αὐτό γιά τό ὁποῖο δέν εἶναι πλασμένος. Ἀντί λοιπόν ν΄ἀποτινάξει τή νοσηρή αὐτή κατάσταση δικαιολογεῖται καί κατά κάποιο τρόπο αὐτοκοροϊδεύεται. Φθάνει μάλιστα νά τά βάζει καί μέ τόν ἴδιο τόν Θεό, σά νά εἶναι Ἐκεῖνος ὁ ὑπαίτιος τῆς καταστάσεώς του. Τά πάθη ἐμποδίζουν τήν ἄνετη ἐπικοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μέ τό Θεό. Εἶναι σάν ἀλυσοδεμένος σέ σκοτεινή φυλακή καί δέν χαἰρεται τή ζωή. Δέν μπορεῖ ἤ δέν θέλει νά κάνει ὁ ἄνθρωπος αὐτό πού πρέπει γιά τήν ἀπελευθέρωσή

του. Ὀκνεύει ἡ βούληση, ἀργεῖ ἡ γενναιότητα, καθυστερεῖ ἡ άποφασιστικότητα, μάθαμε νά ζοῦμε κι ἔτσι, δέν θέλουμε νά μποῦμε σέ μεγάλους ἀγῶνες καί σέ μπελάδες. Μάθαμε νά ζοῦμε ἔτσι. Συνεχίζουμε νά δικαιολογοῦμε ὡραῖα τήν κατάστασή μας αὐτή κι ἄς μή αἰσθανόμεθα τόσο καλά. Ἡ ἀπόφαση ἀνήκει σ΄ἐμᾶς. Ἡ θεό­ σδοτη ἐλευθερία μας δέν μπορεῖ ἐπ΄οὐδενί νά καταστρατηγηθεῖ ἀπό τόν δωρεοδότη της Θεό, πού σέβεται καταπληκτικά τήν ἀνθρώπινη ἐλεύθερη βούληση. Θά μπορούσαμε νά ποῦμε ἀκόμη, ἀγαπητοί μου, ὅτι τό πάθος εἶναι τελμάτωση, νάρκη, φυλάκιση, ἀποδυναμώνει νά ποιήσει τό θεάρεστο, ν΄ἀποτινάξει τά δεσμά τῶν ὀλέθριων καί ψυχοφθόρων παθῶν. Ὅλοι μας ἔχουμε μικρά ἤ μεγάλα πάθη, φανερά ἤ κρυφἀ, γνωστά ἤ ἄγνωστα, χρόνια ἤ ἔκτακτα, ἀπό τά ὁποῖα λέμε ὅτι θέλουμε ν΄ἀπαλλαγοῦμε, ἀλλά δέν προβαίνουμε σέ γενναῖες πράξεις. Πρέπει νά ὁμολογήσουμε ὅτι ἀπό μόνοι μας εἶναι δυσκολοκατόρθωτη ἡ νίκη κατά τῶν παθῶν. Μόνο μέ τή συνδρομή τοῦ ἀπαθοῦς Χριστοῦ πού ἔπαθε ἑκούσια καί ὑπέμεινε πάθη καί σταυρό γιά μᾶς τούς ἐμπαθεῖς, μποροῦμε ν΄ἀπελευθερωθοῦμε ἀπό τή δυναστεία τῶν παθῶν. Ἑκούσια ἔπαθε ὁ Χριστός, ἑκούσια καλούμεθα νά τόν ἀκολουθήσουμε καί νά σταυρώσουμε τά πάθη μας, συσταυρούμενοι μ΄Ἐκεῖνον. Εἶναι άπαραίτητη ἡ


ἀνάβαση στό πρῶτο αὐτό σκαλοπάτι μέ τή δική μας ἰσχυρή θέληση, ἐγκάρδια ἐπιθυμία κι ἐκ βαθέων διάθεση. Διαφορετικά δέ γίνεται. Εἶναι βασική προϋπόθεση ἡ ἑκουσιότητα γιά τήν ὅδευση αὐτοῦ τοῦ ἀγῶνος. Ὁ Κύριος δέν εἶναι ἀφέντης καί δεσπότης ἄβουλων, ἀνελεύθερων καί ἀστόχαστων ἀνθρώπων, άλλά πατέρας υἱῶν ἀγαπητῶν, πού ἐπιθυμοῦν διακαῶς τή σωτηρία τους. Ὅλους θέλει νά τούς σώσει καί νά τούς φέρει σέ ἐπίγνωση τῆς ἀληθείας, ἀλλά θά πρέπει νά τό θέλουν κι ἐκεῖνοι καί νά ἐργάζονται γι΄αὐτό. Καλεῖται λοιπόν ὁ ἄνθρωπος νά ψάξει νά βρεῖ τίς κρυμμένες δυνάμεις του καί νά τίς ἐνεργοποιήσει καί κινητοποιήσει ἄμεσα. Μή νομίζεται ὅτι ἡ ἐργασία αὐτή εἶναι τόσο εὔκολη καί τόσο εὐχάριστη. Τά πάθη, ἀφημένα ἀπό καιρό ἐντός μας, ἔχουν κερδίσει χῶρο, ἔχουν ριζώσει, ἔχουν ἀγαπηθεῖ. Ἔτσι τό ξερίζωμά τους εἶναι ἀρκετά δυσχερές, ματώνει, κουράζει, πονᾶ. Μέ τά πάθη εἶχα μάθει νά ζῶ, νά κυριαρχῶ, νά ἐπιβάλλομαι, νά μέ ἀναγνωρίζουν, ἀκόμη καί νά μέ τιμοῦν. Αἰσθανόμουν κατά κάποιο τρόπο μία εὐχαρίστηση, μία ἱκανοποίηση, μία άσφάλεια. Λέγει ὁ γέροντας Αἰμιλιανός Σιμωνοπετρίτης: «Ὅταν λόγου χάριν εἶμαι θυμώδης καί θελήσω νά γίνω ἤρεμος, μοῦ φαίνεται ὅτι τότε θά χάσω καί δέν μπορῶ πλέον νά κυβερνάω. Ὅταν εἶμαι ὑπερήφανος καί θελήσω νά γίνω ταπεινός, ἔχω τήν ἐντύπωση, ὅτι οἵ ἄλλοι θά μέ πατοῦν μέ τά πόδια τους. Τώρα μέ τήν ὑπερηφάνειά μου νομίζω ὅτι κάτι εἶμαι. Χρειάζεται ἀπό αὐτό τό κάτι νά κενωθῶ. Εἶναι ἀνάγκη νά ἀδειάσω ἀπό τόν ἑαυτό μου, γιά νά φύγει ἕνα πάθος μου». Ἡ λύτρωση ἀπό ἕνα πάθος ἀρχίζει μέ τή σφοδρή ἐπιθυμία τῆς ἀπαλλαγῆς του. Τό πάθος εἶναι τὀ συρματόπλεγμα, τὀ τεῖχος, τό σύνορο πού μέ χωρίζει ἀπό τό Θεό. Κατά τόν ἀπόστολο Παῦλο ἀποτελεῖ ἐχθρότητα στόν Θεό. Δέν φθάνει βέβαια ἡ ἐπιθυμία. Θά πρέπει ἡ ἐπιθυμία νά γίνει πράξη κι ἀκόμη αὐτό τό πάθος πού εἶναι ἐχθρικό ἀπέναντι στό Θεό νά γίνει ἀρεστό. Αὐτό σημαίνει νά μεταποιηθεῖ καί μεταλλαγεῖ. Ν΄ἀφήσουμε δηλαδή τό κακό καί ν΄ἀγαπήσουμε τό ἀγαθό...

Ἀπόσπασμα ὁμιλίας πού πραγματοποιήθηκε στόν Ἱ.Ν. Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος-Νάουσας στίς 27-2-2010. Παύλειος Λόγος

15


Κυριακή τῶν Βαΐων

τοῦ Άρχιμ. Βαρθολομαίου Σαμαρᾶ, Ὑπογραμματεύοντος τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ 16

Παύλειος Λόγος


ν

ῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

Ἑορτή, σήμερον, ἀπαρχῆς ἀντιθέσεων. Ἑορτή, σήμερον, ἀπαρχῆς ἀντιφάσεων.

Ε

πιβατήριος, θριαμβευτικός, περικλεής ἀκούεται σήμερον, πρό ἕξ ἡμερῶν τοῦ Πάσχα, ὁ χαιρετισμός τῶν κατοίκων τῆς αἰωνίου πόλεως, τῆς Ἱερουσαλήμ, πρός τόν εἰσερχόμενον εἰς αὐτήν, ἐπί πώλου ὄνου καθεζόμενον Ἰησοῦν, ἀνακραζόντων «Ὡσαννά τῷ Υἱῷ Δαυίδ, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου». Συντεταραγμένοι ἀπό τά θαυμάσια τά ὁποῖα ἐποίησεν αὐτοῖς ὁ Κύριος, εὗρον στό πρόσωπον αὐτοῦ τόν Μεσσίαν, τόν ἐγκοσμιοκρατικόν Μεσσίαν. Μή ἔχοντες ὅμως ἐπίγνωσιν τῆς ἐσχατολογικῆς καί ὑπερβατικῆς ἀποστολῆς τοῦ Χριστοῦ καί ὁμοιάζοντες πρός κάλαμον ὑπό ἀνέμου σαλευόμενον, δέν θά διστάσουν, ὀλίγες ἡμέρες μετά, δημαγωγηθέντες καί πεπορωμένοι τῇ καρδίᾳ, νά μετατραποῦν σέ βρυχώμενον ὄχλον καί νά ἀντικαταστήσουν τόν θριαμβικόν χαιρετισμόν «ὡσαννά» μέ τήν λυσσαλέαν ἐπιτιμητικήν κραυγήν «ἆρον, ἆρον, σταύρωσον αὐτόν». Παναγιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα, Σεβασμία τῶν Ἱεραρχῶν χορεία, Φίλτατοι Ἀδελφοί, Οἱ Ἰουδαῖοι οἱ ὁποῖοι ὄχι μόνον οὐχ εὗρον ἀλλά καί ἐσταύρωσαν τόν Χριστόν Κυρίου, οἱ Ἰουδαῖοι οἱ ὁποῖοι ἀνέμενον καί ἀναμένουν τόν ἐθνικόν ἀπελευθερωτήν Μεσσίαν, οἱ Ἰουδαῖοι οἱ ὁποῖοι προσεδόκων καί ἀκόμη ματαίως προσδοκοῦν τήν ἔλευσιν τοῦ βασιλέως τῶν βασιλευόντων, τοῦ προφήτου τῶν προφητῶν καί τοῦ ἱερέως τῶν ἱερέων, τοῦ ἀρχιερέως, πού θά ἐγκαθιδρύσῃ τήν ἐπί γῆς βασιλείαν τους, ἔδωκαν μέ τήν στάσιν τους αὐτήν τό στῖγμα, δυστυχῶς, τῆς συμπεριφορᾶς τῶν μετά αὐτούς ἐπελθουσῶν, ἐπερχομένων καί ἐπελευσομένων ἀνθρωπίνων γενεῶν ἔναντι τοῦ μηνύματος τοῦ Χριστοῦ πρός τόν κόσμον. Μιᾶς ὑπερδισχιλιετοῦς, πιά, ἀνθρωπίνης συμπεριφορᾶς ἡ ὁποία πεισμόνως ἀποσκοπεῖ ὄχι στόν συσχηματισμόν τοῦ κόσμου πρός τόν Λόγον τοῦ Θεοῦ, ὄχι στόν ἐξαγιασμόν τοῦ κτιστοῦ διά τῆς ἀναγεννητικῆς καί μεταΠαύλειος Λόγος

17


μορφωτικῆς μετοχῆς του στό ἄκτιστον – στό θεϊκόν- ἀλλά στήν ἐκκοσμίκευσιν τοῦ ὑπερβατοῦ, στήν ἀπό-ἱεροποίησιν τοῦ θείου, στόν κατά τά ἀνθρώπινα πάθη ἀνθρωπομορφισμόν τοῦ Θεοῦ, παρόμοιον πρός αὐτόν τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ δωδεκαθεϊσμοῦ. Καί ὅταν δέν τό ἐπιτυγχάνουν, τότε ἀπορρίπτουν τήν πίστιν σοφιστικῶς, ἀμφιβάλλουν δι’ αὐτήν λογικῶς, διδάσκουν καινά ἤ ἐμμένουν σέ παλαιά καί πεπερασμένα, καταδιώκουν, φονεύουν, σταυρώνουν, μυκτηρίζουν, γελοιοποιοῦν. Δέν εἶναι ἄλλωστε τυχαῖον τό γεγονός ὅτι στήν ἐποχήν μας ἐπιστήμονες καί μέσα γενικῆς ἐνημερώσεως τῆς Δύσεως σπεύδουν τίς ἡμέρες τοῦ χριστιανικοῦ Πάσχα νά ἀνακοινώσουν τίς ὑποτιθέμενες ἐπιστημονικές ἀνακαλύψεις τους ὅπως π.χ. τήν ἀνεύρεσιν τῶν ὀστῶν τοῦ Κυρίου ἐντός τάφου ὁ ὁποῖος φέρει τό ὄνομα Αὐτοῦ, ἤ μαρτυρίες χειρογράφων ἤ ἀποκρύφων εὐαγγελίων περί τῆς οἰκογενείας –φεῦ τῆς βλασφημίας- τοῦ Κυρίου, τῆς συζύγου καί τῶν τέκνων Αὐτοῦ, ἤ νά ἐξηγήσουν, δῆθεν ἐπιστημονικῶς, τήν ἁφήν τοῦ Ἁγίου Φωτός, καί ἄλλα παρόμοια, μόνον καί μόνον διά νά ἐνσπείρουν ἀμφιβολίες περί τοῦ θεανδρικοῦ προσώπου τοῦ Κυρίου καί νά κλονίσουν τίς συνειδήσεις τῶν πιστῶν. Καί ἐν μέσῳ ὅλων αὐτῶν, ἵσταται ἡ Ἐκκλησία, οἱ πῦλες τῆς Νέας Σιών, ἡ ὁποία ἑτοιμαζομένη νά ἑορτάσῃ τήν ἑορτή τῶν ἑορτῶν, τήν πανήγυριν τῶν πανηγύρεων, μυστικῶς ἀνακράζει τό «ὡσαννά» καί ὑποδέχεται, σήμερα, μετά ζεούσης χαρᾶς τόν βασιλέα, τόν προφήτην, τόν ἱερέα Χριστόν Κυρίου. Τόν ὑποδέχεται ὡς βασιλέα διότι ὡς Ἄσαρκος Λόγος ἐπραγμάτωσε τό ἔργον τῆς δημιουργίας, ὡς Ἔνσαρκος δέ Λόγος οἰκονόμησε τό ἔργον τῆς ἀναδημιουργίας. Καί τό οἰκονόμησε διδάσκοντας τόν λόγον τῆς ἀληθείας, συντρίβοντας τίς δαιμονικές δυνάμεις, θαυματουργῶντας, ἐπιβαλλόμενος ἐπί τῶν στοιχείων τῆς κτίσεως, ἀναπλάττοντας τήν πεσοῦσαν ἀνθρωπίνην φύσιν, καταλύοντας, τέλος, τόν θάνατον, διά νεκραναστάσεων, ὡς αὐτῆς τοῦ Λαζάρου, κυρίως ὅμως μέ τήν ἀνάστασίν Του ἡ ὁποία συνέτριψε τίς πῦλες τοῦ Ἄδου. Τόν ὑποδέχεται, ἡ Ἐκκλησία, ὡς προφήτην, δηλαδή ὡς ἐλεγκτήν τῶν κακῶς κειμένων καί τῆς ἁμαρτίας, ὡς ἀντιστρατευόμενον πρός τίς δυνάμεις τοῦ σκότους καί διαφυλάττοντα τόν ὀρθόν λόγον. Τόν ὑποδέχεται, τέλος, ὡς ἱερέα, ὡς προσφέροντα τόν ἑαυτόν Του ἀμνόν ἄμωμον, ὁλοκάρπωμα θυσίας ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καί σωτηρίας. Καί ὑποδέχεται ἡ Ἐκκλησία τόν δομήτορα Αὐτῆς ὑπό τό τριπλοῦν Αὐτοῦ

18

Παύλειος Λόγος

ἀξίωμα καθιστῶσα αὐτό χαρισματική λειτουργία πού οἰκοδομεῖ τό σῶμα Της καί μεταμορφώνει μυστικῶς τόν πεπτωκότα καί ἀπομακρυνθέντα τοῦ Θεοῦ κόσμον καί ἄνθρωπον. Ὡς ἐκ τούτου ἐμεῖς, οἱ χριστιανοί, γινόμεθα διά τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος, κάτοχοι τῶν σωτηριωδῶν τούτων λειτουργιῶν πού χαρακτηρίζουν τό ἐκκλησιαστικόν σῶμα τοῦ ὁποίου ἀποτελοῦμε ζῶντα μέλη. Καθιστάμεθα καί ἐμεῖς βασιλεῖς, προφῆται καί ἱερεῖς. Βασιλεῖς, διότι γινόμεθα κατά χάριν συνδημιουργοί, καθώς συμβάλλουμε στήν ἀνόρθωσιν τῆς πεσούσης ἀνθρωπίνης φύσεως, μέσα ἀπό τόν προσωπικόν πνευματικόν ἀγῶνα ὁ ὁποῖος στοχεύει στήν ἀναγέννησιν τοῦ ἐφθαρμένου καί ἐφαμάρτου ἑαυτοῦ μας διά τῆς Θείας Χάριτος πού πλουσίως ἐκχέεται διά τῶν ἱερῶν μυστηρίων. Προφῆτες, διότι προσπαθοῦμε νά γνωρίσουμε καί νά τηρήσουμε τήν ὀρθή πίστιν, συνιστῶντες διά τοῦ παραδείγματός μας τό φῶς τοῦ κόσμου τό ὁποῖον φωτίζει ἀλλά καί ἐλέγχει σιωπηλῶς τούς ἐν τῷ σκότει τῆς ἀγνοίας καί ὑπό τήν σκιάν τοῦ θανάτου, μακράν τῆς ἀληθείας καί τῆς ζωῆς, καθημένους ἀδελφούς. Καί τέλος ἱερεῖς, διότι ἱερουργοῦμε τήν προσωπική μας θυσία στόν βωμό τῆς συναλληλίας, τοῦ ἀλτρουισμοῦ καί τῆς ἀληθοῦς ἀγάπης πρός τόν Θεόν καί τόν πλησίον ἡ ὁποία προϋποθέτει τήν ἀπάρνησιν τοῦ ἀρρωστημένου καί φιλαύτου «ἐγώ» καί τήν προσφοράν του χάριν τοῦ ἀναξιοπαθοῦντος καί ἀσθενοῦς ἀδελφοῦ. Εἰρήσθω ἐν παρόδῳ, ὅτι στήν πλημμελῆ ἄσκησιν τῆς διακονίας τῆς ἀγάπης, διά νά μή εἴπωμεν καί στήν ἐγκατάλειψιν αὐτῆς, εἶχε τήν αἰτίαν της ἡ τεραστία οἰκονομική κρίσις ἡ ὁποία ἔπληξε προσφάτως ὁλόκληρον τόν «ἀνεπτυγμένον» κόσμον ὡς ἀποκύημα τῆς φιλαυτίας καί τοῦ ἐγωϊσμοῦ. Στήν ἰδίαν αἰτίαν ὀφείλεται καί τό οἰκολογικόν πρόβλημα, ἡ καταστροφή τῆς λίαν καλῶς δημιουργηθείσης φύσεως, χάριν τῆς εὐδαιμονίας τῶν ὀλίγων εἰς βάρος τῶν πολλῶν. Οἱ συνειδητοποιημένοι λοιπόν ἀγωνισταί Χριστιανοί δύο χιλιάδες καί πλέον τώρα χρόνια ζοῦν ἐν τῷ κόσμῳ ἀλλ’ οὐχί ὡς ὁ κόσμος διότι «ἐν σαρκί τυγάνουσιν, ἀλλ’ οὐ κατά σάρκα ζῶσιν. Ἐπί γῆς διατρίβουσιν, ἀλλ’ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται. (...) Ἀγαπῶσι πάντας, καί ὑπό πάντων διώκονται. Ἀγνοοῦνται καί κατακρίνονται∙ θανατοῦνται καί ζωοποιοῦνται. Πτωχεύουσι καί πλουτίζουσι πολλούς∙ (...) Ἀτιμῶνται καί ἐν ἀτιμίαις δοξάζονται∙ βλασφημοῦνται, καί δικαιοῦνται. Λοιδοροῦνται καί εὐλογοῦσιν∙ ὑβρίζονται καί τιμῶσιν.» (Ἐπιστολή πρός Διόγνητον, κεφ. 5).

Καί βιοῦμεν τήν ἀντινομίαν αὐτήν διότι ὁ κόσμος δέν ἀνέχεται τόν ἔλεγχον, δέν ἀντέχει τήν κριτική. Καί εἶναι ἡ παρουσία, ἀπλῶς καί μόνον τοῦ ἐναρέτου χριστιανοῦ ἔλεγχος, κόλαφος καί κριτική σιωπῶσα ἀλλά πραγματική καί ἐνοχλητική διά τόν ἕτερον καί τόν ἀλλότριον, διά τόν κόσμον πού ὄχι μόνον ἐπιθυμεῖ τήν ἁμαρτίαν ἀλλά καί θέλει νά νομιμοποιήσῃ τήν ἀνομίαν καί νά ἐνοχοποιήσῃ τήν ἀρετήν γιά νά ἀπαλλαγῇ ἀπό τίς τύψεις τῆς ἄλλοτε ὀλιγώτερον καί ἄλλοτε περισσότερον εὐαισθητοποιημένης συνειδήσεώς του. Καί ὁ κόσμος αὐτός εἶναι οἱ φονεῖς τῶν προφητῶν τοῦ Ἰσραήλ, οἱ ἐνοχληθέντες τήν ἀκοήν ἐκ τῶν ἐλεγκτικῶν κηρυγμάτων αὐτῶν∙ εἶναι οἱ ποτίσαντες μέ κώνειον τόν πρόδρομον τοῦ χριστιανικοῦ κηρύγματος Ἀθηναῖον φιλόσοφον Σωκράτη, ὡς εἰσαγαγόντα «καινά διαμόνια», ἀκριβῶς διότι ἐξήλεγξε καί ἠμφεσβήτησε τό νομιμοποιοῦν τά πάθη καί διαστροφάς αὐτῶν ἀνθρωπόμορφον δωδεκάθεον∙ εἶναι ἡ Σοφόκλειος τραγική φιγούρα τοῦ Κρέοντος, τοῦ καταδικάσαντος τήν Ἀντιγόνην, τήν διακηρύξασαν ὅτι ἐγεννήθη διά νά ἀγαπᾷ καί οὐχί διά νά μισῇ, ὡς παραβᾶσαν τήν ἀπάνθρωπον ἐντολήν του νά ἐγκαταλείψῃ ἄταφον τόν νέκυν -τόν νεκρόν- τοῦ αὐταδέλφου αὐτῆς πρός παραδειγματισμόν τῶν ὑπολοίπων, ἐπειδή ἡ Ἀντιγόνη ὑπήκουσε στόν θεῖον καί ὄχι στόν ἀνθρώπινον νόμον∙ εἶναι ὁ ἀποκεφαλίσας τόν Ἰωάννην Βαπτιστήν, ὁ χολωθείς ἐκ τοῦ πρός τόν ἴδιον δημοσίου ἐλέγχου αὐτοῦ∙ εἶναι οἱ Γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι, οἱ διδάσκαλοι τοῦ Νόμου τοῦ Ἰσραήλ οἱ μή ἀνεχθέντες τό κήρυγμα τοῦ Κυρίου καί μεταστρέψαντες τόν ἐπευφημοῦντα λαόν σέ ὄχλον ζητοῦντα τόν θάνατον Αὐτοῦ∙ εἶναι οἱ ἐξορίσαντες Ἰωάννην τόν Χρυσόστομον ἐκ τῆς Πόλεως ταύτης καί ὑποδεχθέντες, ἐν συνεχείᾳ, -τί εἰρωνία πράγματι...- τά λείψανα αὐτοῦ ὡς ἁγίου∙ εἶναι οἱ ἀνά τούς αἰῶνες διῶκτες τῶν χριστιανῶν, οἱ εἰδωλολάτρες, οἱ αἱρετικοί, οἱ ἄθεοι, οἱ πραγματιστές, οἱ ὑλιστές, οἱ ἄθρησκοι, οἱ ἀγνωστικιστές∙ εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι αὐτονομοῦν, μέ τήν θεολογικήν σημασίαν τοῦ ὅρου, πού θεσπίζουν δηλαδή ἴδιον νόμον καί πολεμοῦν τόν λόγον Κυρίου∙ εἶναι οἱ ἀνά τούς αἰῶνες ἐχθροί αὐτῆς ταύτης τῆς Ἐκκλησίας διότι αὐτή ἀποθησαυρίζει τόν λόγον τῆς ἀληθείας καί προβάλλει αὐτόν ἐνώπιον τοῦ κόσμου. Ἡ στάσις ὅμως αὐτή τοῦ κόσμου δέν πρέπει νά μᾶς σκανδαλίζῃ, δέν πρέπει νά μᾶς ἀπογοητεύῃ, καθώς προεβλέφθη ὑπό τοῦ Κυρίου καί ἐκληροδοτήθη ὡς παρακαταθήκη στούς μαθητές Του ὀλίγον πρό τοῦ Πάθους: « Ἐάν ὁ κόσμος σᾶς μισῇ, νά γνωρίζετε ὅτι ἐμένα


πρῶτον ἐμίσησεν. Ἐάν προήρχεσθε ἐκ τοῦ κόσμου, ὁ κόσμος θά σᾶς ἠγάπα, διότι θά σᾶς ἐθεώρει ἰδικούς του. Ἐπειδή ὅμως δέν προέρχεσθε ἐκ τοῦ κόσμου, δι’ αὐτό σᾶς μισεῖ ὁ κόσμος». Τό γεγονός τοῦτο ἰδιαιτέρως βιώνει τούς τελευταίους δεκαεπτά καί πλέον αἰῶνας ἡ Ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως ἐν τῇ ἀγρύπνῳ μερίμνῃ αὐτῆς πρός διατήρησιν τῆς παραδεδομένης σέ αὐτήν ἀληθοῦς πίστεως ἀνοθεύτου, εὐαγγελιζομένη αὐτήν τοῖς ἔθνεσι∙ πρός διαφύλαξιν τῆς κανονικῆς ἐν τῇ καθόλου Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ τάξεως∙ πρός διακονίαν τοῦ λογικοῦ πληρώματος αὐτῆς∙ πρός ἄσκησιν τοῦ πρωτείου ὄχι τῆς ἐξουσίας καί τῆς τιμῆς, ἀλλά τῆς ἀγάπης καί τῆς διακονίας. Ἐπ’ ἐσχάτων μάλιστα κατακρίνεται ἡ Ἐκκλησία τῆς τοῦ Κωνσταντίνου καί διά τό γεγονός ὅτι διεξάγει τόν διάλογον τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀληθείας μετά τῶν λοιπῶν ἀνά τόν κόσμον ἑτεροδόξων ἀδελφῶν πρός ἀποκατάστασιν τῆς κοινωνίας μετ’ αὐτῶν ἐν τῷ κοινῷ Ποτηρίῳ τῆς πίστεως ὥστε νά δίδεται τοῖς ἐγγύς καί τοῖς μακράν, τοῖς ἐντός καί τοῖς ἐκτός τῆς παρεμβολῆς τό χριστιανικόν μήνυμα τῆς ἀγάπης καί τῆς ἑνότητος· κατακρίνεται διά τόν λόγον αὐτόν ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία ἄν καί πρωτοστατεῖ στήν προσπάθειαν αὐτήν εἰς ἐκπλήρωσιν τῆς ἐντολῆς τοῦ Κυρίου «ἵνα πάντες ἕν ὧσι». Στήν ἄσκησιν τῆς πολυσχιδοῦς διακονίας ταύτης ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία ἐβίωσε καί βιοῖ τήν ἀντινομίαν ταύτην τιμωμένη καί ὑποτιμωμένη, ἐπευφημουμένη καί κατακρινομένη, οὐδέποτε ὅμως καμπτομένη. Ἡ σκηνῖτις Ἐκκλησία, ἡ Ἐκκλησία τῶν τοῦ Χριστοῦ πενήτων, ἡ ἀεί σταυρουμένη ἀλλά τήν ἐκ τοῦ Σταυροῦ καί τοῦ Πάθους τήν Ἀνάστασιν βιοῦσα Μήτηρ Ἐκκλησία ὑπομένει, ἐμμένει ἐν τῇ ἀληθείᾳ, πορεύεται τήν ἀνάντη ὁδόν μή σκανδαλιζομένη διότι γνωρίζει ὅτι ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου καί τοῦ σκότους ἐμίσησε καί μισεῖ αὐτήν δωρεάν.

κάμπτουν, δέν πρέπει νά μᾶς φοβίζουν, διότι γνωρίζομεν ὅτι τό σχῆμα τοῦ κόσμου τούτου παράγει, διότι γνωρίζομεν ὅτι ὁ Κύριος καί Θεός καί Σωτήρ ἡμῶν νενίκηκε τόν κόσμον, διότι γνωρίζομεν ὅτι εἰ ὁ Θεός μεθ’ ἡμῶν οὐδείς καθ’ ἡμῶν, καί ὁ Θεός μεθ’ ἡμῶν ἐστι. Ναί, ὁ Θεός μεθ’ ἡμῶν ἐστι. Τό ζοῦμε οἱ ἀγωνιζόμενοι ἐντός τῶν μαρτυρικῶν τούτων θριγκίων. Τό νιώθουμε ἐντός τοῦ Πανσέπτου τούτου Πατριαρχικοῦ Ναοῦ, καθώς ἐνατενίζομεν τίς ἱερές εἰκόνες τοῦ εἰκονοστασίου αὐτοῦ, τίς δεχθεῖσες τό θυμίαμα τῶν αἰώνων, τίς φωτισθεῖσες καί φωτιζόμενες ὑπό τῆς ἀσβέστου φλογός τῶν κανδηλῶν αὐτῶν ἀλλά καί τίς δεχθεῖσες καί τήν αἰθάλην τῆς φλογός τοῦ πάθους καί τοῦ πόνου τοῦ Γένους ἡμῶν... Ἡ

τρεμαμένη ἀλλά μή σβεννυμένη αὐτή φλόγα ἀποδεικνύει ὅτι πῦλαι Ἅδου οὐ κατισχύσουσι τῆς Ἐκκλησίας, τῆς Μητρός Μεγάλης Ἐκκλησίας, διότι ὁ Θεός μεθ’ ἡμῶν. Καλήν Ἀνάστασιν, ἀδελφοί μου.

Ἐξεφωνήθη ἐν τῷ Πανσέπτῳ Πατριαρχικῷ Ναῷ, τῇ Κυριακῇ τῶν Βαΐων, τῇ 28ῃ Μαρτίου 2010, κατά τήν Θείαν Λειτουργίαν, ἐν Πατριαρχικῇ καί Συνοδικῇ Χοροστασίᾳ.

Παναγιώτατε Δέσποτα, Σεπτή τῶν Ἱεραρχῶν χορεία, Ἀδελφοί μου, Ἰδού ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα. Εἰς τόν προσωπικόν ἕκαστος Γολγοθᾶν. Ἀναβαίνομεν διά νά σταυρώσωμεν τόν παλαιόν ἄνθρωπον καί νά ἐνδυθῶμεν τόν νέον τόν ἐν Χριστῷ Σταυρωθέντι καί Ἀναστάντι ἀνακαινισθέντα. Αἱ ἄστατοι συμπεριφοραί τοῦ περιβάλλοντος ἡμᾶς κόσμου, ἡ ἀντίπραξις τῶν ἐκτός καί δυστυχῶς πολλάκις καί τῶν ἐντός τῆς παρεμβολῆς δέν πρέπει νά μᾶς ἀπογοητεύουν, δέν πρέπει νά μᾶς

Ο Πατριαρχικός Ι. Ναός Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι. Παύλειος Λόγος

19


188η επέτειος

του ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ

Με την παρουσία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου και του Υπουργού Εθνικής Αμύνης κ. Ευ. Βενιζέλου

Μ

ε την παρέλαση της μαθητιώσας νεολαίας της Νάουσας , των αθλητικών και πολιτιστικών της συλλόγων, στρατιωτικών τμημάτων της Β΄ΜΚ και της Σχολής Δοκίμων Αστυφυλάκων της πόλης ενώπιον του Υπουργού Εθνικής Αμύνης κ. Βενιζέλου και του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου το μεσημέρι της Κυριακής του Θωμά 11ης Απριλίου,

του Θεόδωρου Ελευθεριάδη κορυφώθηκαν οι διήμερες πανηγυρικές εκδηλώσεις εορτασμού για την 188η επέτειο του Ολοκαυτώματος της Νάουσας, στις 22 Απριλίου από τα τουρκικά στρατεύματα του Μεχμέτ Εμίν Πασά. Οι πολιτιστικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις ξεκίνησαν το πρωί του Σαββάτου, με την παρουσίαση στον Ι. Ν. Αγίου Μηνά των δύο βιβλίων για τους 1241 Νεομάρτυρες της Νάουσας, των συγγραφέων κ.κ. Χατζηιωάννου και Κολτσίδα, τα οποία εξέδωσε η Ι. Μητρόπολή μας.

Το απόγευμα στον Ι. Ν. του Αγίου Μηνά Νάουσας, τελέστηκε Πολυαρχιερατικός Μέγας Εσπερινός, χοροστατούντος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου. Νωρίτερα ο Μακαριώτατος επισκέφθηκε την Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Ναούσης όπου και τέλεσε αγιασμό θυρανοιξίων σε παρεκκλήσιο της Μονής. Στις 8 το βράδυ της ίδιας μέρας, η Συμφωνική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης με τη συμμετοχή της Μικτής Χορωδίας «Νίκος Αστρινίδης», ερμήνευσαν, καταχειροκροτούμενοι από το κοινό, το Ορατόριο «Νιάουστα» από το ομώνυμο επικό ποίημα του κ. Νίκου Ταούλα, παρουσία και της γραμματέας της ΠΚΜ κ. Λιονή. Το πρωί της Κυριακής του Θωμά τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και Δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, προεξάρχοντος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου και την συμμετοχή των Σεβασμιωτάτων Λεμεσού κ. Αθανασίου, Ελασσώνος κ. Βασιλείου, Φλωρίνης κ. Θεοκλήτου, Δράμας κ. Παύλου, Κιλκισίου κ. Εμμανουήλ και Βεροίας κ. Παντελεήμονος, ενώ παρευρέθη και ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Νικοπόλεως παρουσία του Υπουργού Εθνικής Αμύνης κ. Βενιζέλου, του Πολυαρχιερατικός Εσπερινός στον Ι. Ν. Αγ. Μηνά Ναούσης

20

Παύλειος Λόγος


Από το Αρχιερατικό συλλείτουργο στον Ι. Ν. Μεταμορφώσεως, προεξάρχοντος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκοπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου

ευρωβουλευτή κ. Παπαστάμκου, των βουλευτών κ. Σιδηρόπουλου, Γικόνογλου και Τόλκα, του νομάρχη Ημαθίας κ. Καραπαναγιωτίδη, των δημάρχων Βεροίας κας Ουσουλτζόγλου και Ναούσης κ. Καραμπατζού, των Στρατηγών Διοικητών του Β΄ΣΣ και Α΄ΣΣ κ. Ρουσάκη και Βασδάνη και πολλών άλλων επισήμων και εκπροσώπων φορέων. Ακολούθως στο χώρο θυσίας των Στουμπάνων έγινε επιμνημόσυνη δέηση για τους ηρωικώς πεσόντες Ναουσαίους, προεξάρχοντος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου και κατάθεση στεφάνων από τους επισήμους στο άγαλμα των 13 γυναικών που έπεσαν στο ποτάμι της Αράπιτσας για να μη συλληφθούν από τους Τούρκους. Προηγήθηκε στο βάραθρο της Αράπιτσας η ρίψη στεφανιού από τον ΥΠ.ΕΘ.Α κ. Βενιζέλο. Τον πανηγυρικό της ημέρας εξεφώνησε ο εξ Επισκοπής καταγόμενος καθηγητής του ΑΠΘ κ. Μιχαηλίδης. Στις 12 το μεσημέρι στο Δημοτικό Θέατρο Νάουσας η Ι. Μητρόπολη Βεροίας και Ναούσης παρουσίασε το Ελληνικό Ορατόριο για το Χαλασμό σε στίχους Δημήτρη Μπρούχου και

μουσική Δημήτρη Παπαδημητρίου, εκδήλωση που καθήλωσε το κοινό που κατέκλυσε το χώρο του Θεάτρου. Αμέσως μετά ακολούθησε η παρέλαση της μαθητιώσας νεολαίας της πόλης, των πολιτιστικών και αθλητικών συλλόγων της περιοχής, ενώ καταχειροκροτούμενα πέρασαν τα στρατιωτικά τμήματα των Καταδρομέων

της Β΄ΜΚ και της Σχολής Δοκίμων Αστυφυλάκων Νάουσας, ενώπιον του κ. Βενιζέλου και του Αρχιεπισκόπου. Οι εκδηλώσεις έληξαν με την παράθεση του επισήμου γεύματος του Δήμου Νάουσας στο δημοτικό ξενοδοχείο «Βέρμιον» στον Αγ. Νικόλαο.

Τρισάγιο στον χώρο της θυσίας των «Στουμπάνων» Παύλειος Λόγος

21


22

Παύλειος Λόγος


Ποιμαντορική Ἐγκύκλιος Εὐαγγελισμοῦ «Χείλη δέ πιστῶν τῇ Θεοτόκῳ ἀσιγήτως φωνήν τοῦ ἀγγέλου ἀναμέλποντα ἐν ἀγαλλιάσει βοάτω· χαῖρε, Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετά σοῦ».

Β

ροτοί καί ἄγγελοι συναντῶνται σήμερα γιά νά ἀναπέμψουν κοινό ἐγκώμιο πρός τήν Παναγία Παρθένο. Οἱ ἄνθρωποι δανείζονται τόν ἀρχαγγελικό χαιρετισμό, δανείζονται τό «χαῖρε, Κεχαριτωμένη», γιά νά ἀπευθυνθοῦν πρός τήν σεμνή καί ταπεινή Κόρη τῆς Ναζαρέτ ἐπί τήν ὁποία ἐπέβλεψε ὁ Θεός γιά νά τήν ἀναδείξει Μητέρα τοῦ Υἱοῦ του, πρόξενο τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. Οἱ ἄγγελοι σκύβουν στή γῆ γιά νά δοῦν ποιά εἶναι ἡ καθαρωτέρα τῶν οὐρανῶν, ποιά εἶναι ἡ κεχαριτωμένη ἐν γυναιξίν, ποιά εὗρε χάριν παρά Θεῷ, ὥστε ὁ ἀρχάγγελος Γαβριήλ ἐγκατέλειψε γιά λίγο τά οὐράνια σκηνώματα προκειμένου νά τῆς μεταφέρει τό χαρμόσυνο μήνυμα. Γῆ καί οὐρανός, ἄγγελοι καί ἄνθρωποι συναντῶνται σήμερα στήν ταπεινή Ναζαρέτ, ἐκεῖ ὅπου μία λέξη, ἕνα «ναί», ἕνα «ἰδού ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά τό ρῆμα σου», ἀλλάζει τήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος. Ἐκεῖ ὅπου ἀρχίζει νά γράφεται ἡ νέα σελίδα τῆς θείας οἰκονομίας πρός χάριν τοῦ ἀνθρώπου. Ἐκεῖ ὅπου ἀντηχοῦν χαρμόσυνες οἱ καμπάνες τῆς λυτρώσεως

τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τά δεσμά τῆς ἁμαρτίας καί τῆς ἀποκαταστάσεώς του ἐκεῖ ἀπό ὅπου ἐξέπεσε. Αὐτήν τήν ἴδια ἡμέρα, τήν ἡμέρα τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, γῆ καί οὐρανός, ἄγγελοι καί ἄνθρωποι, παρακύπτουν καί σέ ἕνα ἄλλο σημεῖο τῆς γῆς, ἐκεῖ ὅπου ἕνα νέο μήνυμα εὐαγγελισμοῦ ἀκούεται. Ἐκεῖ ὅπου ἄνθρωποι ἑνωμένοι στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ ζητοῦν τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ γιά νά ἀγωνισθοῦν καί νά ἀποτινάξουν τά πιό βαρειά δεσμά πού πλήγωναν καί ταλαιπωροῦσαν γιά πεντακόσια χρόνια ἕνα ὁλόκληρο γένος. Ἐκεῖ πού οἱ ἄγγελοι παρακύπτουν γιά νά ἀκούσουν τίς προσευχές τῶν ἀγωνιστῶν καί νά τίς μεταφέρουν στόν θρόνο τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ πού οἱ ἄγγελοι διαβεβαιώνουν τούς ἀγωνιστές ὅτι ὁ Θεός «ἔβαλε τήν ὑπογραφή του γιά τήν ἐλευθερία τῆς Ἑλλάδας καί δέν τήν παίρνει πίσω». Ἀδελφοί μου, ἡ ἐπικοινωνία οὐρανοῦ καί γῆς καί ἡ συνάντηση ἀγγέλων καί ἀνθρώπων δέν περιορίζεται μόνο στή συνάντηση τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ μέ τήν Παναγία Παρθένο πού τιμοῦμε σήμερα. Ἡ ταπεινή ἀποδοχή ἀπό τήν Παναγία τοῦ ρόλου πού τῆς ἀνέθεσε ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων ἄνοιξε διά παντός τίς

κεκλεισμένες πύλες τοῦ οὐρανοῦ καί ἔγινε αἰτία πολλῶν χαρμοσύνων εἰδήσεων, πολλῶν εὐαγγελίων σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων πού πιστεύουν στόν Θεό καί ἐμπιστεύονται τή ζωή τους στή μητρική φροντίδα τῆς Παναγίας Παρθένου. Ἡ συγκατάθεση τῆς Παναγίας μας νά διακονήσει στό μυστήριο τῆς θείας οἰκονομίας ἔγινε καί συνεχίζει νά γίνεται αἰτία τῆς ἀπαλλαγῆς μας ἀπό ποικίλα δεσμά πού κρατοῦν ὑπόδουλη τήν ψυχή μας καί τή ζωή μας, ἀρκεῖ βεβαίως νά τό θελήσουμε καί ἐμεῖς, ἀρκεῖ νά ἔχουμε πάντα ἀνοικτά τά ὦτα τῆς ψυχῆς μας γιά νά ἀκοῦμε τά χαρμόσυνα μηνύματα πού μᾶς μεταφέρει ὁ οὐρανός, καί νά εἴμαστε ἕτοιμοι νά τά δεχθοῦμε. Ἀδελφοί μου, ἀπευθύνοντας σήμερα μαζί μέ τό ἀρχάγγελο Γαβριήλ τό «χαῖρε» στήν Κεχαριτωμένη Κόρη τῆς Ναζαρέτ, τό «χαῖρε» στήν Παναγία Μητέρα μας καί ὑπέρμαχο στρατηγό τοῦ Γένους μας, ἄς τήν εὐχαριστήσουμε γιά τή διπλή σωτηρία πού μᾶς χάρισε καί τήν ὁποία ἑορτάζουμε καί πανηγυρίζουμε σήμερα καί ἄς τήν ἱκετεύσουμε νά συνεχίζει νά σώζει τό ἔθνος καί τήν Ἐκκλησία μας καί τόν κόσμο ὅλο πάντοτε ἀπό παντός κακοῦ.

Παύλειος Λόγος

23


ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ

Ἡγούμενος Ἁγ. Ἀθανασίου Σφινίτσης τοῦ Ἀρχιμ. Πορφυρίου Μπατσαρᾶ

Ω

ς ἕνα ἀπό τά μεγάλα χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μέσα στόν χῶρο τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησίας μας, θεωρεῖται ἡ ἀνέγερση ἱεροῦ ναοῦ καί ἀκόμα μεγαλύτερο ἡ ἵδρυση μοναστηριοῦ. Γι᾽αυτό καί συνήθως ὅλοι οἱ κτίτορες μοναστηρίων χαρακτηρίζονται ὡς ὅσιοι καί ἡ μνήμη τους τιμᾶται πανηγυρικά στά μοναστήρια πού ἔκτισαν. Ἀπό εὐγνωμοσύνη δηλαδή οἱ ἐπιγενόμενοι μοναχοί τιμοῦν καί πανηγυρίζουν τήν ὁσιακή μνήμη αὐτοῦ πού ἀφιέρωσε στόν Θεό μία ἱερά νῆσο, ἕνα ὀρθόδοξο μοναστήρι. Συνεχίζοντας τήν ἀναφορά μας σέ ἐκκλησιαστικά πρόσωπα τῆς περιοχῆς μας, μέ τό κείμενο αὐτό παρουσιάζουμε τόν ἡγούμενο καί νέο κτίτορα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Ἀθανασίου Σφινίτσης, τόν ἱερομόναχο Νικηφόρο, πού, ὅπως θά φανεῖ, ἦταν προικισμένος καί μέ ἄλλα ἁγιοπνευματικά χαρίσματα. Σχετικά μέ αὐτόν, μέχρι στιγμῆς, δέν ὑπάρχει βιογραφικό σημείωμα, μόνο σκόρπιες ἀναφορές συναντοῦμε, συναφεῖς μέ ἄλλα θέματα, ἱστορικά καί ἐκκλησιαστικά. Ὁ ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Χριστοδούλου Ὀλύμπιος καταγράφει μία πολύ σημαντική μαρτυρία, στόν «Σωτήριον Ὁδηγόν» (Ἀθῆναι 1887) του, περί τοῦ ἱερομονάχου Νικηφόρου. Ἕνας βοσκός ἀπό τό Ξηρολείβαδον ἀναφέρει πῶς ὁ π. Νικηφόρος τόν ὁδήγησε στήν μετάνοια, μετά ἀπό τήν ἐξομολόγησή του. Τό ἀποτέλεσμα ἀποδεικνύεται ψυχωφελές γιά τόν Πύρρο - ἔτσι ὀνομαζόταν ὁ μεγαλοποιμένας. Ἀλλάζει ἄρδην τήν βιοτή του καί ὁμολογεῖ ὅτι τήν ἀλλαγή καί τήν προκοπή στήν ζωή, τήν οἰκογένεια καί στό κοπάδι του τά ὀφείλει στόν π. Νικηφόρο. Τόν πνευματικό του τόν ἀποκαλεῖ δύο φορές ὁ ὅσιος Νικηφόρος καί αὐτό φανερώνει τήν βαθειά του ἐκτίμηση πρός τό χάρισμα τοῦ πνευμα-

24

Παύλειος Λόγος

τικοῦ. Δέν ἦταν μία ἁπλή ἐξαγόρευση, ἀλλά μία ριζική ἐξομολόγηση καί βαθειά μετάνοια. Καί αὐτό συνέβη στήν πρώτη ἐξομολόγηση τοῦ Πύρρου. «(σελ. 74) Ἐγώ, ἀδελφοί, ἐκ νεαρᾶς μου ἡλικίας ἔπραξα ὅλας ἐν γένει τάς ἁμαρτίας, ἐκτός μόνον ὅσας δέν ἡδυνήθην΄ οὐδέποτε ὅμως ἔβαλον κατά νοῦν νά μετανοήσω΄ ὅτε ὅμως ὁ πανάγαθος Θεός, ὅστις δέν θέλει τόν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ἔστειλεν εἰς τήν μάνδραν μου τόν ὅσιον Νικηφόρον ἐκ τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, ὅστις, ἀφοῦ ἔψαλλεν ἁγιασμόν καί ηὐλόγησε τοῦτο τό ποίμνιόν μου, μέ εἶδεν εἰς τό πρόσωπον ἐπί στιγμήν, καί μοί εἶπε: τέκνον μου ἀγαπητόν, Πύρρε, αἱ καλαί πράξεις, αἱ ὁποῖαι στολίζουσι τήν ζωήν τῶν ἀνθρώπων, εἶναι ὡς τά καλά προϊόντα καί τά ὡραῖα ἄνθη.... Καί καθώς, ἐάν τό ἔδαφος τοῦ κήπου εἶναι ἀμμῶδες ἤ πετρῶδες, ὁ κῆπος δέν εὐδοκιμεῖ, οὕτω καί ὁ ἔχων καρδίαν σκληράν καί ἀναίσθητον δέν δύναται νά εὐδοκιμήσῃ καί εὐτυχήσῃ. Ταῦτα ἀκούσας τότε ἦλθον εἰς ἑαυτόν, καί εἶπον τί πρέπει νά πράξω, ἵνα σωθῶ; Μετανόη­ σον, μοί εἶπεν ὁ ὅσιος Νικηφόρος. Ἄ! ἀδελφοί Μακεδόνες, θησαυρός πολύτιμος εἶναι ἡ καλή νουθεσία εἰς τόν ἄνθρωπον! Διότι, ἅμα ἤκουσα τάς καλάς νουθεσίας τοῦ μόνου ἐν τῶ κόσμῳ τούτῳ εὐεργέτου μου Νικηφόρου, εἶπον: ἥμαρτον, Θεέ μου. Τότε ὁ πατήρ Νικηφόρος μ΄ ἔλαβεν ἐκ τῆς χειρός καί (σελ. 75) ἐπορεύθημεν ὑπό κέδρον ἐγγύς τῆς μάνδρας μου΄ καί ὁ μέν πατήρ Νικηφόρος ἔλαβε θέσιν κριτοῦ, ἐγώ δέ ἁμαρτωλοῦ. Ἔπειτα μοί ἔδωκε καί τόν κατάλληλον κανόνα, καί μοί εἶπεν: ἐάν κάμῃς, τέκνον μου, ἀποχήν καί τόν κανόνα, ὅν σοί ἔδωκα, τηρήσῃς, ὁ Θεός θά σοί συγχωρήσῃ τά ἐξαγορευθέντα ἁμαρτήματα. Διά τούτων τῶν ἁπλῶν νουθεσιῶν τοῦ πατρός Νικηφόρου, ἐγώ ὁ πρώην ἄνθρωπος ἀνήθικος, ἔγινα ἠθικός καί ἐπωφελής εἰς ἐμαυτόν καί εἰς τήν κοινωνίαν, καί οὕτω διάγω τάς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου. Ἰδού λοιπόν πόσον ἁμαρτάνουσιν οἱ κατηγοροῦντες τό ἱερόν ἐπάγγελμα.»

Στήν ἴδια περίπου ἀναφορά, ὁ Γρηγόριος καταγράφει μία μαρτυρία γιά τήν σπουδαία ἐκείνη τήν ἐποχή Σχολή Κολινδροῦ. Ἡ ἀναφορά τῆς Σχολῆς Κολινδροῦ φέρνει στό προσκήνιο τήν πατρίδα τοῦ Νικηφόρου. Ἡ εὐλογία τοῦ ὁσίου γέροντος Νικηφόρου φάνηκε καί ἀπό τήν «ἀνακάλυψη» μίας ἐξαιρετικῆς προσωπογραφίας του, πού ἐντοπίσαμε στό Α΄ Δημ. Σχολεῖο στήν πατρίδα του, τόν Κολινδρό, καί γιά πρώτη φορά τήν δημοσιεύουμε στό παρόν ἄρθρο μας. Ὁ Γέρων ἀπεικονίζεται ὁλόσωμος, μέ τήν μοναχική του ἐνδυμασία καί τήν ράβδο, ἔνδειξη τῆς ἡγουμενικῆς του ἰδιότητας. Ἡ ἐπιγραφή στόν ζωγραφικόν αὐτόν πίνακα, στήν κάτω δεξιά ὅπως τόν βλέπουμε γωνία, ἀναγράφει: «Νικηφόρος Ἡγούμενος Κτήτωρ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Ἀθανασίου Σφινίτσης». Τό σημαντικό ἐπίσης εἶναι ὅτι ἀναφέρεται καί ὁ ζωγράφος τῆς ὡραίας αὐτῆς ἐλαιογραφίας, στήν ἴδια θέση. Εἶναι ὁ Παῦλος Δ. Ζωγραφόπουλος, πού ζωγράφησε καί τόν ἄλλο ἐξέχοντα ἐκκλησιαστικό ἄνδρα τοῦ Κολινδροῦ, πού παρουσιάσαμε σέ προηγούμενο ἄρθρο μας, δηλαδή τόν Ἀγάπιο ἐπίσκοπο Βράτσης. Ἕνα ἄλλο σημαντικό στοιχεῖο πού ὑπάρχει στήν μεγάλου μεγέθους αὐτήν ἐλαιογραφία εἶναι ἡ παράσταση σέ σμικρογραφία τοῦ Μοναστηρίου τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου. Ἡ μελέτη τῆς σμικρογραφίας ἀπό τόν εἰδικό πιθανῶς νά προσφέρει στοιχεῖα γιά τήν ἀρχιτεκτονική τοῦ Μοναστηρίου. Μέ ἀναφορά τους οἱ κάτοικοι τῆς ἐπισκοπῆς Κίτρους καί μέ γράμμα τους οἱ πρόκριτοι τῆς Βέροιας συστήνουν στόν Οἰκουμενικό Θρόνο τόν εὐλαβέστατο ἱερομόναχο Νικηφόρο, ὁ ὁποῖος εἶναι «ἀνήρ θεοσεβής καί ἀρετῆς βίου ἐμπρέπων, ζήλου ἐνθέου ἐμφορηθείς καί τήν περί τά θεῖα εὐλάβειαν αὐτοῦ δι’ ἔργων παραστῆσαι προθέμενος»΄ ὁ ἱερομόναχος δηλαδή Νικηφόρος, πού κατάγεται ἀπό τά μέρη τῆς ἐπισκοπῆς Κίτρους, εἶναι θεοσεβής, διακρίνεται καί ξεχωρίζει γιά τήν ἐνάρετη ζωή του, καί μάλιστα γεμάτο ἀπό θεῖο ζῆλο, ἔχει τήν καλή πρόθεση μέ συγκεκριμένα ἔργα νά


δείξει τήν εὐλάβειά του. Ἔτσι, λοιπόν, ὁ Νικηφόρος βρῆκε ἕνα μοναστηράκι ἐκεῖ στήν περιοχή, πού ὀνομάζεται Σφίνιτσα, ἀφιερωμένο στόν Μέγα Ἀθανάσιο, πού ὅμως λόγῳ ὑπέρογκων χρεῶν, τό ἐκμεταλλεύονται κάποιοι ἄσχετοι μέ τήν πνευματική ζωή, πιθανῶς καί Ἀλβανῖτες. ¨Ο ἴδιος τό ξεχρέωσε καί τό ἀπάλλαξε ἀπό τούς παράνομους κατοίκους του, ἐνῶ ἦταν ἐρείπιο τό ἐπιδιώρθωσε, ἔχτισε κελλιά καί ἄλλους ἀναγκαίους χώρους, τό πλούτησε μέ κειμήλια, τό προίκισε μέ κτήματα, καί τό ὁλοκλήρωσε ὡς Μοναστήρι, συγκεντρώνοντας ἀρκετούς μοναχούς, ὥστε νά ζοῦν κοινοβιακά. Καί ἐπί πλέον, ὄχι μόνον καλλώπισε τόν τόπο ἀλλά καί βοηθάει τούς περιοίκους καί τούς ἐνδεεῖς. Καί τώρα ζητάει νά τό κατωχυρώσει μέ τήν πατριαρχική καί σταυροπηγιακή ἀξία, ὥστε νά εἶναι ἐλεύθερο ἀπό τόν ἐπιχώριο ἐπίσκοπο καί τόν ἀρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης. Τό γράμμα πρός τόν Πατριάρχη τό ὑπογράφει ὁ ἴδιος ὁ Νικηφόρος καθώς καί οἱ μοναχοί πού ζοῦν σ’ αὐτό. Ἔτσι, τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1832, ἐκδίδεται ἀπό τό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη Κωνστάντιο τό Σιγγίλιο μέ τό ὁποῖο τό Μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Σφινίτζης ὀνομάζεται πλέον Πατριαρχικό Σταυροπήγιο. Ἡγούμενος ὁρίζεται «ὁ ρύστης καί κτίτωρ» αὐτοῦ ἱερομόναχος Νικηφόρος, ὁ ὁποῖος καί κανονίζει τήν βιοτή τοῦ κοινοβίου του. Ὁ Πατριάρχης φρόντισε νά ἐκδοθεῖ καί βασιλικός ὁρισμός ἀπό τόν Σουλτάνο, ὥστε νά κατοχυρωθεῖ τό μοναστήρι καί πρός τήν κοσμική ἐξουσία. Ἐνημέρωσε ἐπιπλέον καί τόν ἀρχιεπίσκοπο τότε Θεσσαλονίκης Μελέτιο, ἀλλά καί τόν ἐπιχώριο ἐπίσκοπο, τόν Κίτρους Μελέτιο, γιά τό καθεστώς τοῦ Μοναστηρίου, μέ εἰδικά γράμματα κατά τήν ἴδια ἡμερομηνία, τόν Σεπτέμβριο δηλαδή τοῦ 1832. Ἡ παλαιότερη ὅμως γνωστή ἀναφορά στό πρόσωπο τοῦ πατρός Νικηφόρου βρίσκεται στά Ἀπομνημονεύματα τοῦ ὁπλαρχηγοῦ Κασομούλη. Ἀπό αὐτήν φαίνεται ὅτι ὁ ἱερομόναχος Νικηφόρος χρημάτισε πνευματικός τοῦ ὁπλαρχηγοῦ τοῦ Ὀλύμπου Διαμαντῆ Νικολάου κατά τή διάρκεια τῶν ἐτῶν τῆς ἐπανάστασης 1821-1833. Σημειώνει ὁ Νικόλαος Κασομούλης: «Ἕνας ἀσκητής ἱερομόναχος Νικηφόρος ὀνομαζόμενος τῆς μονῆς

Σφινίτζης, εἰς τόν ὁποῖον ἐξομολογεῖτο ὁ Διαμαντής, καί τόν πίστευεν, τόν παρήγγειλεν νά μή κάμη κανέν κίνημα τόν χειμῶνα, παρά κατά τόν Ἰούνιον». Θά ἦταν ὑπερβολή νά ποῦμε ὅτι ὁ νεαρός τότε ἱερομόναχος ἦταν προικισμένος μέ τό προορατικό καί προφητικό χάρισμα; Ὡστόσο, ἡ προτροπή του Νικηφόρου μέ σκοπό τήν ἀναβολή τῆς ἔναρξης τοῦ Ἀγώνα ἀπό χειμώνα σέ καλοκαίρι, δέν εἰσακούστηκε, ἐφόσον ἡ ἐπανάσταση στήν περιοχή αὐτή ἄρχισε στίς 8 Μαρτίου 1822, καί ἡ ἐξέγερση ἀπέτυχε, μέ

ἀποτέλεσμα τήν καταστροφή τῆς Μακεδονίας μας ἀπό τά στρατεύματα τοῦ Ἐμίν Ἀγᾶ, τοῦ ἐξωμότη Λουμπούτ-πασᾶ. Σέ ἐπιγραφή στήν Πρόθεση τοῦ καθολικοῦ ναοῦ τῆς Μονῆς ἀναφέρεται: «δηα εξόδου του πανοσιοτάτου και σοφό μουσικολογιοτάτου κεπατέρα ύμόν κάθυ ηγούμενον κυρίου κήρ νικιφόρου Ίερομόναχον της αυτής μονις του αγίου αθανασίου -1830- κεόλες η άγιε ηκόνες κε-κτήριον εις σωτηρίαν τον...».

Ἀπό τήν συγκεκριμένη ἐπιγραφή, ἄν καί εἶναι ἀνορθόγραφη-πράγμα σύνηθες στήν ἁγιογραφία-προκύπτουν στοιχεῖα ἐνδιαφέροντα, πού φωτίζουν ἀκόμα περισσότερο τήν προσωπικότητα τοῦ ἡγουμένου Νικηφόρου. Ὁ Νικηφόρος λοιπόν, πέρα ἀπό τό ὅτι δαπάνησε καί γιά τό κτίριο, τήν σχετική εἰκονογραφία του καί τίς φορητές εἰκόνες, χαρακτηρίζεται σοφός καί μουσικολογιότατος. Ὁ πρῶτος ἐπιθετικός προσδιορισμός ἀναφέρεται στήν σοφία τοῦ ἀνδρός, πού δέν εἶναι ἀπαραίτητο νά συνδυάζεται μέ ἀνάλογη παιδεία καί μόρφωση, ἐνῶ ὁ δεύτερος ἀναφέρεται στήν καλή γνώση τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς. Καί οἱ δύο χαρακτηρισμοί προσδίδουν κῦρος καί ἐκτίμηση πρός τό πρόσωπο τοῦ Νικηφόρου. Στίς περισσότερες ἐπίσης λειψανοθῆκες τῆς Μονῆς, ἀναφέρεται ὅτι ὁ Νικηφόρος δαπάνησε γιά αὐτές. Στόν ἡγουμενικό ἐπίσης θρόνο ὑπάρχει ἀνάλογη ἐπιγραφή. Κατά τό ἔτος 1839, ὁ πατριάρχης Γρηγόριος ὁ Στ΄ στέλνει τόν Νικηφόρο στό Ἅγιον Ὄρος, στήν Ἱ. Μονή τοῦ Ἁγίου Παύλου Στέφανο «γιά νά διδαχθῆ τό κοινοβιακόν πολίτευμα», ἀλλά ἀρρώστησε καί ἐπιστρέφει ἄπρακτος. Ὀ Νικηφόρος ἀπεβίωσε ὤν ἡγούμενος, τόν Δεκέμβριο τοῦ 1844. Μετά τήν κοίμηση τοῦ Νικηφόρου, ὁ συγχωριανός του ἐπίσκοπος Βράτσης Ἀγάπιος (1833 Όκτ. 1849), ὁρίζεται ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ὡς ἔξαρχος γιά νά θεωρήσει τούς λογαριασμούς τῆς μονῆς καί νά παρευρεθεῖ στήν ἐκλογή νέου ἡγουμένου, πού θά εἶναι ὁ ἱερομόναχος Χρύσανθος, ἐνῶ στίς 30 Δεκεμβρίου 1846 ἀναλαμβάνει τήν ἡγουμενία ὁ ἱερομόναχος Δωρόθεος. Τό 1850 θά ζωγραφιστεῖ ἡ μορφή τοῦ Νικηφόρου, καί αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ μνήμη του, λόγω τῶν πολλῶν ἀρετῶν καί τῶν εὐεργεσιῶν του, παρέμενε ζωντανή στόν λαό τοῦ Θεοῦ. Τό θέμα ὅμως δέν λήγει μέ τά λίγα πού ἀναφέρουμε στό ἄρθρο αὐτό. Ἀξίζει νά συγκεντρωθοῦν ὅλες οἱ εἰδήσεις οἱ σχετικές μέ τόν ὅσιο αὐτό ἐργάτη τοῦ ἀμπελῶνος τοῦ Χριστοῦ. Θά εἶναι μία καλή συμβολή στήν μακεδονίτικη ἐκκλησιαστική προσωπογραφία καί μάλιστα στόν μᾶλλον ἄγνωστο τομέα τῆς Μοναστηριολογίας. Παύλειος Λόγος

25


μικρές

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Η τιμία Κάρα του Αγ. Ραφαήλ στην Ι.Μ. Παναγίας Δοβρά

Μ

ε την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μυτιλήνης κ. Ιακώβου, μετεφέρθη στην Ι. Μητροπόλή μας προς αγιασμό των πιστών η τιμία και θαυματουργή Κάρα του Αγίου Ραφαήλ. Η υποδοχή πραγματοποιηθηκε την Κυριακή 7 Μαρτίου από τον Σεβασμιώττο Μητροπολίτη μας κ. Παντελεήμονα, κλήρο, αρχές και λαό στον Ι. Ναό Αγίου Αντωνίου Βεροίας και εν συνεχεία η τιμία Κάρα μεταφέρθηκε στον Ι. Ναό Αγίου Λουκά στην Ι. Μ. Παναγίας Δοβρά όπου και παρέμεινε πλέον της μίας εβδομάδος ώστε να δοθεί η ευκαιρία σε πιστούς να προσκυνήσουν. Τελέστηκαν πλήθος ιερών Ακολουθιών και Αγρυπνιών.

Ομιλία του Σεβασμιωτάτου στη ΓΕΧΑ

Τ

ην Κυριακή 21 Μαρτίου στις 11.30 το πρωί ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων πραγματοποίησε την καθιερωμένη κατ’ έτος και κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ομιλία του στην Αίθουσα της «Χριστιανικής Ενώσεως Βεροίας» με θέμα: «Τα κριτήρια των ανθρώπων και τα κριτήρια του Θεού». Ο Σεβασμιώτατος ανεφέρθη στα πολλά και συνήθη λάθη που υποπίπτει η ανθρώπινη κρίση, σε αντιδιαστολή με την αιὠνια αυθεντικότητα της κρίσης του Θεού.

Από την υποδοχή της Τιμίας Κάρας του Αγ. Ραφαήλ

Άποψη του ακροατηρίου στη Χριστιανκή Ένωση Βέροιας


Το τίμιο Ξύλο για πσοκύνηση στην Αλεξανδρούπολη

Τ

ην Παρασκευή 5 Μαρτίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων μετέφερε στην Ι. Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως τον Τίμιο Σταυρό από την Ι. Μονή Παναγίας Σουμελά. Η υποδοχή έγινε στην Ενορία Αγίας Κυριακής και αμέσως μετά ο Σεβασμιώτατος χοροστάτησε στην Ακολουθία των Γ´Χαιρετισμών. Ο Τίμιος Σταυρός παρέμεινε επί τρεις ακόμα ημέρες ώστε να δοθεί η ευκαιρία στους πιστούς της ακριτικής Ι. Μητροπόλεως να προσκυνήσουν.

Εκδήλωση στην Ενορία Αγ. Βαρβάρας

Από την υποδοχή του Τιμίου Ξύλου στην Αλεξανδρούπολη

Π

ασχάλια εκδήλωση με θέμα το Πάθος και την Ανάσταση του Χριστού πραγματοποιήθηκε το Σάββατο του Λαζάρου (27 Μαρτίου) στην Ενορία Αγίας Βαρβάρας. Εισηγητές ήταν ο Πρωτ. π. Παναγιώτης Παρηγορίδης με θέμα: «το μαρτύριο του Κυρίου. Ιατρική προσέγγιση», και ο Αρχιμ. π. Παλαμάς Κυριλλίδης με θέμα: «Από την ανάσταση του Λαζάρου στην Ανάσταση του Χριστού». Ακολούθησε προβολή DVD, ενώ στο τέλος της εκδήλωσης ο Σεβασμιώτατος τίμησε τον υπερήλικα ψάλτη κ. Δημήτριο Μπρούγκα για την πολυετή προσφορά του.

Από την εκδήλωση που έγινε στην ενορία Αγ. Βαρβάρας

Ο Σεβασμιώτατος στην τελετή του Αγίου Φωτός

Σ

τα Ιεροσόλυμα βρέθηκε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου για να παραστεί ως εκπρόσωπος της ΔΙΣ της Εκκλησίας της Ελλάδος στην τελετή του Αγίου Φωτός στον πανίερο Ναό της Αναστάσεως. Ο Σεβασμιώτατος είχε σύντομη συνάντηση με τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλο, ενώ επέστρεψε στη Βέροια αργά το βράδυ για την τελετή της Αναστάσεως.

Μετά την τελετή αφής του Αγίου Φωτός ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος παραδίδει το Άγιο Φως στην Ελληνική Αποστολή Παύλειος Λόγος

27


Παρουσίαση δύο νέων βιβλίων για τους νεομάρτυρες της Νάουσας

Τ

ο Σάββατο 10 Απριλίου παρουσιάστηκαν στον Ι. Ν Αγίου Μηνά δύο νέα βιβλία για τους 1241 Νεομάρτυρες της Νάουσας, των συγγραφέων κ.κ. Ν. Χατζηιωάννου και Δ. Κολτσίδα, τα οποία εξέδωσε η Ι. Μητρόπολή μας. Τα βιβλία παρουσίασαν ο ομ. Καθηγητής Θεολογίας του ΑΠΘ κ. Αντ. Παπαδόπουλος, ο Λέκτωρ ΑΠΘ κ. Υφαντής και η φιλόλογος- λαογράφος κ. Α. Τζινίκου. Παραβρέθηκαν οι Σεβ. Μητροπολίτες Βεροίας κ. Παντελεήμων, Λεμεσού κ. Αθανάσιος, Ελασσώνος κ. Βασίλειος, Δράμας κ. Παύλος, Κιλκισίου κ. Εμμανουήλ και ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Νικοπόλεως κ. Πέτρος καθώς επίσης και οι τοπικές αρχές.

Το πάνελ των ομιλητών της παρουσίασης των νέων βιβλίων

Θυρανοίξια παρεκκλησίου στην Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου

Κ

ατά την επίσκεψή του στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Ναούσης, το Σάββατο 10 Απριλίου, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος τέλεσε τον αγιασμό των θυρανοιξίων του νέου παρεκκλησίου της Μονής προς τιμήν των Εισοδίων της Θεοτόκου και των Αγίων Νεομαρτύρων γυναικών της Ναούσης.

Ο Μακαριώτατος τελεί τον Αγιασμό των θυρανοιξίων στην Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου

Ορατόριο για τον «Χαλασμό» της Νάουσας

Τ

ην Κυριακή 11 Απριλίου μετά τη Θ. Λειτουργία παρουσιάστηκε στο Δημοτικό Θέατρο Νάουσας σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση το Ορατόριο για τον «Χαλασμό της Νάουσας» σε μουσική Δημήτρη Παπαδημητρίου και λιμπρέτο Δημητρίου Μπρούχου, με τη συμμετοχή εκλεκτών σολίστ, καθώς και της Χορωδίας του Ωδείου Ναούσης. Το έργο θα παρουσιαστεί και στο πλαίσιο των ΙΣΤ´Παυλείων στη Βέροια στις 27 Ιουνίου.

28

Παύλειος Λόγος

Από την παρουσίαση του Ορατορίου στο δημοτικό θέατρο Νάουσας


Τ

Συνάντηση των αποφοίτων της Αθωνιάδος

ο Σάββατο 24 Απριλίου πραγματοποιήθηκε η κατ᾽ έτος συνάντηση των αποφοίτων της Αθωνιάδος Σχολής στις εγκαταστάσεις της Ιεράς Μονής Παναγίας Δοβρά. Το πρωί ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων τέλεσε αρχιερατική Θ. Λειτουργία στον Ι. Ναό Αγ. Λουκά, στο τέλος της οποίας τίμησε σε συγκινητική ατμόσφαιρα τον πρώην Σχολάρχη π. Νικηφόρο Μικραγιαννανίτη για την προσφορά του. Ακολούθησαν ομιλίες και συζήτηση επι διαφόρων θεμάτων του Συλλόγου Αποφοίτων και το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με την παράθεση γεύματος στη Τράπεζα της Ι. Μονής.

Αναμνηστική φωτογραφία των αποφοίτων της Αθωνιάδος μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης στην Ι. Μ. Παναγίας Δοβρά

Ομιλία του Σεβασμιωτάτου σε νέους

Σ

τους νέους της Ενορίας Ι. Ν. Αγ. Γεωργίου Βεροίας μίλησε ο Σεβασμιώτατος το απόγευμα του Σαββάτου 24 Απριλίου στο Πνευματικό Κέντρο της Ενορίας. Θέμα της ομιλίας ήταν και φέτος «Οι λογισμοί». Την ομιλία ακολούθησε ενδιαφέρουσα συζήτηση κατά την οποία ο Σεβασμιώτατος είχε την ευκαιρία να λύσει τις πολλές απορίες που διατυπώθηκαν.

Μετά την ομιλία στο Π. Κ. της Ενορίας Αγ. Γεωργίου Βεροίας

Πανήγυρις Αγ. Γεωργίου στην Αδελφότητα «Καρτσωναίων»

Π

ροσκεκλημμένος της Αδελφότητας των Καρτσωναίων της Σκήτεως Αγίας Άννης ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων μετέβη στις 22 και 23 Απριλίου (παλ. ημερολόγιο) στο Ιερό Κελλί του Αγίου Γεωργίου για την τέλεση της πανηγύρεως. Πραγματοποιήθηκε ολονυκτία αγρυπνία ενώ το απόγευμα της ημέρας της εορτής τελέστηκε το κτιτορικό μνημόσυνο.

Στο Κελλίον του Αγίου Γεωργίου των «Καρτσωναίων» μετά την πανήγυρη

Παύλειος Λόγος

29


τύπος & ουσία τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

Τ

ον 19ο αιώνα ένας φιλόδοξος Γάλλος, ο Λαρεβεγιέρ - Λεπώ δημιουργεί δική του θρησκεία και οργανώνει κίνημα με το όνομα Θεοφιλανθρωπισμός. Καταβάλλει υπεράνθρωπες προσπάθειες, αγωνίζεται επίμονα αλλά το κίνημά του, η θρησκεία του δεν ευδοκιμεί. Πικραμένος κι απογοητευμένος από τη ματαίωση των σχεδίων του, εμπιστεύεται το πρόβλημά του στον μεγάλο και σοφό διπλωμάτη Ταλεϋράνδο. Εκείνος, αφού τον άκουσε προσεκτικά, του δίνει μία συμβουλή έξυπνη και πολύ εύστοχη. - Θα σου υποδείξω εγώ έναν τρόπο που, αν τον εφαρμόσεις , σίγουρα θα στεφθεί με επιτυχία το κίνημά σου και η θρησκεία σου: Θα φτιάξεις τη δυνατότερη θρησκεία του κόσμου, θα ξεπεράσεις το Χριστιανισμό και καθετί άλλο. Πρώτα θα κηρύξεις τη θρησκεία σου με πάθος, θα μιλάς με γλώσσα σκληρή, θα ελέγξεις και θα ξεσκεπάσεις κάθε αδικία και παρανομία. Τότε θα σε συλλάβουν, θα σε καταδικάσουν σε θάνατο, θα σε βασανίσουν, θα σε σταυρώσουν κι αφού σ’ ενταφιάσουν, εσύ την τρίτη ημέρα αναστήσου κι έλα να σε δουν. Να είσαι βέβαιος ότι η θρησκεία σου θα επικρατήσει. Με την απάντηση αυτή ο Ταλεϋράνδος ήθελε να πει: Καημένε Λεπώ, το μυστικό της επιτυχίας δεν βρίσκεται στο χρήμα, ούτε στη φιλοσο-

φία ή στην προπαγάνδα αλλά στην Ανάσταση…. Η Ανάσταση του Κυρίου είναι το ακράδαντο θεμέλιο, πάνω στο οποίο στηρίζεται το οικοδόμημα της Πίστεώς μας. Στις δυο αυτές φράσεις : ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ! Η Ανάσταση του Χριστού είναι το πιο γλυκό ορόσημο της ιστορίας της ανθρωπότητας. Μέσα στην εποχή της ανοίξεως, εορτάζουμε την άνοιξη της ζωής, που συνδέεται με την Ανάσταση του Χριστού, η οποία αποτελεί το προοίμιο και της δικής μας Αναστάσεως . ********** Πέρα από την ευλάβεια που πρέπει να έχουμε ως πιστά τέκνα της εκκλησίας, οφείλουμε να προσέχουμε μήπως με άστοχες ενέργειες όλοι μας κληρικοί και λαϊκοί τραυματίζουμε την ενότητα της εκκλησίας. Τα αναφέρουμε αυτά γιατί πολλά λέγονται και περισσότερα γράφονται σε διάφορες ιστοσελίδες του διαδικτύου που έχουν και μανδύα θρησκευτικό. Να τι αναφέρει σχετικά ο Γέροντας Πορφύριος: « Για να διατηρήσουμε την ενότητά μας, θα πρέπει να κάνουμε υπακοή στην Εκκλησία, στους επισκόπους της. Υπακούοντας στην Εκκλησία, υπακούουμε στον ίδιο τον Χριστό….Να πονάμε για την Εκκλησία. Να την αγαπάμε πολύ. Να μην δεχόμαστε να κατακρίνουν αντιπροσώπους της….Και με τα μάτια μας να δούμε κάτι αρνητικό να γίνεται σε κάποιον ιερωμένο, να μην το πιστεύουμε, ούτε να

το σκεπτόμαστε, ούτε να το μεταφέρουμε. Το ίδιο ισχύει και για τα λαϊκά μέλη της εκκλησίας και για κάθε άνθρωπο. Όλοι είμαστε Εκκλησία. Όσοι κατηγορούν την Εκκλησία για τα λάθη των εκπροσώπων της, με σκοπό δήθεν να βοηθήσουν για τη διόρθωση, κάνουν μεγάλο λάθος… Αγαπάμε την Εκκλησία όταν με την προσευχή μας αγκαλιάζουμε κάθε μέλος της…». ********** 25η Μαρτίου 1821 – 25η Μαρτίου 2010 : 189 χρόνια από τότε που το Έθνος αναστήθηκε. Επί 400 περίπου χρόνια οι Έλληνες δοκίμασαν την καταπίεση και τη σκληρότητα του δυνάστη, που εκδηλωνόταν με σφαγές και διώξεις, αρπαγές και καταστροφές της περιουσίας, με βίαιο εξισλαμισμό και παιδομάζωμα, με βαριά φορολογία και πολλές άλλες βίαιες πράξεις. Οι Έλληνες της τουρκοκρατίας άντεξαν στην αδυσώπητη τυραννία, διότι στηρίχθηκαν στην ακατάλυτη από τις δυνάμεις του Άδη Εκκλησία τους. την Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία

τους. Στερεοί και ακλόνητοι στην Πίστη στήριξαν και την Ελευθερία τους στη συμμαχία του Θεού που λάτρευαν και της Παναγίας Μητέρας Του. Η ίδια ακλόνητη βεβαιότητα για τη βοήθεια του Θεού φαίνεται ολοκάθαρα και από την απάντηση, που έδωσε ο Μακρυγιάννης στους ξένους στρατηγούς Δεριγνύ και Γκόρντον : «Όταν σηκώσαμεν την σημαίαν εναντίον της τυραγνίας ξέραμεν, ότι είναι πολλοί αυτείνοι και μαχητικοί… Όμως ο Θεός φυλάγει και τους αδυνάτους. κι αν πεθάνωμεν, πεθαίνομεν δια την πατρίδαν μας, δια την θρησκείαν μας, και πολεμούμεν όσο ημπορούμεν εναντίον της τυραγνίας. κι ο Θεός βοηθός!» Ο Θεός βοηθός. Να το μυστικό τη ανδρείας των παλικαριών, που μας χάρισαν την Ελευθερία .Ο διαπρεπής βυζαντινολόγος Σερ Στίβεν Ράνσιμαν το είπε ξεκάθαρα: «Ο ελληνισμός αν επέζησε, επέζησε γαλουχούμενος από την Εκκλησία». Ας το βάλουμε όλοι οι Έλληνες καλά στο μυαλό μας και κυρίως στην καρδιά μας.


στο Βιβλιοπωλείο της Ι. Μητροπόλεως «ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ»

θα βρείτε:

ΒΙΒΛΙΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΚΔΟΤΙΚΩΝ ΟΙΚΩΝ CD ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ & ΔΙΑΦΟΡΑ DVD ΕΙΚΟΝΕΣ - ΜΟΣΧΟΘΥΜΙΑΜΑ -ΕΙΔΗ ΔΩΡΩΝ ΠΑΙΔΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ ΙΕΡΑ ΣΚΕΥΗ - ΑΜΦΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΑΛΛΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 29, ΒΕΡΟΙΑ ΤΗΛ 23310 20951 * email: pavlioslogos@yahoo.gr


ΕΦΗΜ ΕΦΗΜ

Ι∆ΕΣ ΕΙΡ∆ΕΣ ΕΡ

ΠΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΤΕΛΟΣ Ταχ. Γραφείο Ταχ. Γραφείο ΒΕΡΟΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ αριθµ. κωδ. αριθµ. κωδ. 2638 2638

ΚΑ ∆ΙΑ ∆ΙΚ


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.