Παύλειος Λόγος τεύχος 72 by ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 72 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2008

ETOΣ ΙΕ΄ TEYXOΣ 72 ΜΑΡ. - ΑΠΡ. 2008

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

σελ 3

σελ 16 �

σελ 4

σελ 6

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

ΣΥΝΤΑΞΗ: Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος, Ιεροδ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος, Αθανάσιος Βουδούρης, Εμμανουήλ Ξυνάδας. HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH & KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Αρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ: Νίκος Μεταξόπουλος. EKTYΠΩΣH TYΠOΓPAΦEIO: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ Λ O N TA I Σ T H Ν ΤΑ Χ ΥΔ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: imveria@ otenet.gr

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ

σελ 8

σελ 10

σελ 12

ΣΑΒΒΑΤΟΝ ΤΟΥ ΑΚΑΘΙΣΤΟΥ του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ ΤΩ ΑΓΙΩ ΠΑΣΧΑ

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΕΘΙΜΟΥ ΣΤΗ ΦΥΤΕΙΑ του Αθανασίου Βουδούρη

σελ 20

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΗΣ ΙΕΡΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ του Μιχαήλ Τρίτου

σελ 30

ΑΓΙΟΙ ΠΑΠΕΣ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ του Αρχιμ. Χρυσοστόμου Ξενιτόπουλου

σελ 24

σελ 26

MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

X E I P O Γ PA Φ A AΣXETΩΣ ΔHM OΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI ΣTPEΦONTAI Τ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο Δ Ι Α Ν Ε Μ Ε ΤΑ Ι ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY web:

www.imverias.gr

EΞΩΦYΛΛO Η τελετή της Αναστάσεως που έγινε φέτος για πρώτη φορά στην Πλατεία Εληάς ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Άποψη των πιστών στη τελετή της Αναστάσεως

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ

«Εὐαγγελίζεσθαι ἡμέραν ἐξ ἡμέρας τό σωτήριον τοῦ Θεοῦ ἡμῶν»

εγάλη καί χαρμόσυνη ἑορτή ἑορτάζει ἡ κατά Ἀνατολάς ἁγία τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία. Ἑορτάζει τήν προσέγγιση τοῦ οὐρανοῦ μέ τή γῆ. Ἑορτάζει τό χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ἑορτάζει τό «κεφάλαιον τῆς σωτηρίας» πού κατατίθεται σήμερα στή γῆ διά τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ, τό «κεφάλαιον τῆς σωτηρίας», πού ἐμπιστεύεται ὁ Θεός στήν Παρθένο Κόρη τῆς Ναζαρέτ. Ἑορτάζει τό μεγαλεῖο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, πού συγκαταβαίνει στήν ἀνθρώπινη ἀδυναμία, καί ταυτόχρονα τό μεγαλεῖο τῆς ὑπακοῆς τῆς Παναγίας, πού τήν ἀναβιβάζει στόν οὐρανό, πλησίον τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ. Ἐάν ὁ κόσμος μποροῦσε νά συλλάβει τό μέγεθος καί τή σπουδαιότητα τοῦ εὐαγγελίου, τῆς καλῆς καί χαρμόσυνης ἀναγγελίας πού μεταφέρει ὁ ἀρχάγγελος πρός τήν Παρθένο Μαρία, ἐάν ὁ ἄνθρωπος μποροῦσε νά κατανοήσει τό νόημα καί τή σημασία αὐτῆς τῆς πρωτόγνωρης καί ἀνεπανάληπτης εἰδήσεως, τότε δέ θά παρέμενε ἀδιάφορος καί ἀσυγκίνητος, ἀλλά θά πανηγύριζε εὐγνωμόνως γιά τό θαῦμα τῆς θείας ἀγάπης πού ἀποκαλύπτεται σήμερα. Ὅμως, παρότι ἔχουν περάσει περισσότερα ἀπό δύο χιλιάδες χρόνια ἀπό τήν ἡμέρα τῆς οὐρανίου ἐπισκέψεως τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ πρός τήν Παναγία Παρθένο, παρότι τό μήνυμα πού μετέφερε πραγματοποιήθηκε ἐν χρόνῳ προσφέροντας στόν πεπτωκότα ἄνθρωπο τή δυνατότητα τῆς λυτρώσεως καί τῆς αἰωνίου ζωῆς, ὑπάρχουν δυστυχῶς ἀκόμη ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουν συνειδητοποιήσει αὐτήν τή χαρμόσυνη καί ἐλπιδοφόρα πραγματικότητα καί γι’ αὐτό ἀναζητοῦν χαρούμενες ἀγγελίες καί εὐχάριστα νέα στά σχήματα τοῦ κόσμου πού τούς περιβάλλουν καί πολλές φορές τούς καταδυναστεύουν, ἀναζητοῦν τή χαρά καί τήν καλή εἴδηση σέ πρόσωπα καί πράγματα πού εἶναι ὑπεύθυνα γιά τήν κατάσταση στήν ὁποία

βρίσκονται, σέ πρόσωπα καί πράγματα πού τούς ἐμποδίζουν νά δοῦν τό φῶς τῆς ἀλήθειας πού ἔφερε τό χαρμόσυνο μήνυμα τοῦ ἀρχαγγέλου, πού τούς ἔμποδίζουν νά ἀκούσουν τό εὐαγγέλιο τῆς προσωπικῆς τους σωτηρίας. Γι’ αὐτό, ἀδελφοί μου, καί ἡ Ἐκκλησία μας συνεχίζει εἴκοσι αἰῶνες τώρα νά ἐπαναλαμβάνει αὐτό τό εὐαγγέλιο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου, πού ἀνήγγειλε στή Ναζαρέτ ὁ ἀρχάγγελος σέ ὅλο τόν κόσμο. Καί αὐτό τό μήνυμα τῆς σωτηρίας ἔχουμε χρέος καί ὅλοι ἐμεῖς, πού θεωροῦμε τούς ἑαυτούς μας πιστά τέκνα τῆς Ἐκκλησίας, νά τό μεταφέρουμε «τοῖς ἐγγύς καί τοῖς μακράν», ἀφοῦ βεβαίως τό αἰσθανθοῦμε καί τό ζήσουμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι μέσα στόν ἑαυτό μας καί τή ζωή μας. Καί εἶναι ἀνάγκη, ἀδελφοί μου, καί νά τὸ ζήσουμε καί νά τό εὐαγγελισθοῦμε, κατά τήν προτροπή τοῦ ἱεροῦ ψαλμωδοῦ, «εὐαγγελίζεσθαι ἡμέραν ἐξ ἡμέρας τό σωτήριον τοῦ Θεοῦ ἡμῶν», γιά νά παύσουμε νά ταλαιπωροῦμε τούς ἑαυτούς μας ἀναζητώντας τή χαρά τῆς ἀπολυτρώσεως, ἐκεῖ ὅπου δέν εἶναι δυνατόν νά τή βροῦμε, γιά νά παύσουμε νά βαδίζουμε χωρίς σκοπό στά ἀτέρμονα ἀδιέξοδα τῆς παρούσης ζωῆς, γιά νά παύσουμε νά στερούμεθα καί τή χαρά τῆς ἐπιγείου ζωῆς καί τή μακαριότητα τῆς οὐρανίου. Εἶναι ἀνάγκη νά πιστεύουμε στήν ἀλήθεια τῆς χαρμόσυνης ἀγγελίας πού ἦρθε σήμερα στόν κόσμο καί στήν ὑπόσχεση τοῦ Θεοῦ νά μᾶς χαρίσει τή σωτηρία διά τῆς ἐνανθρωπίσεως τοῦ Υἱοῦ Του καί νά ζήσουμε αὐτήν τήν ἀλήθεια μέσα στήν Ἐκκλήσία καί μέ τά μέσα πού μᾶς διαθέτει ἡ Ἐκκλησία, γιά νά ἀπολαύσουμε τήν υἱοθεσία τοῦ Θεοῦ πού ἐν ἀγάπῃ μᾶς προσφέρει. Καί εἶναι ἀνάγκη ἰδιαιτέρως γιά ἐμᾶς τούς Ἕλληνες πού στή μακραίωνη ἱστορία μας εἴδαμε νά ἐκπληρώνεται ὄχι μόνο ἡ ὑπόσχεση τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά καί ἡ ὑπόσχεσή Του γιά τήν ἐλευθερία τοῦ Γένους μας ἀπό τό βαρύ τουρκικό ζυγό μέ τήν ἐπανάσταση πού ξεκίνησε αὐτήν ἀκριβῶς τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Παναγίας μας. Εὐγνώμονες γιά τή διπλή δωρεά Του καί ὑπόχρεοι στήν Παναγία Παρθένο γιά τήν ἀδιάκοπη καί ἀνύστακτη προστασία πού χάρισε καί χαρίζει στό εὐσεβές Γένος μας, ἄς «εὐαγγελιζόμεθα», ἀδελφοί μου, «ἡμέραν ἐξ ἡμέρας τό σωτήριον τοῦ Θεοῦ ἡμῶν» σέ ὅλο τόν κόσμο, πού ἀναζητᾶ ἀγωνιωδῶς τή σωτηρία του. Παύλειος Λόγος 3

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ Τῼ ΑΓΙῼ ΠΑΣΧᾼ +ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ

«Ἰδού, ὁ χειμὼν παρῆλθεν»!, «ἀνέτειλε τὸ ἔαρ» τῆς σωτηρίας, «τὰ ἄνθη ὤφθη ἐν τῇ γῇ, φωνὴ τῆς τρυγόνος ἠκούσθη, ... αἱ ἄμπελοι κυπρίζουσιν, ἔδωκαν ὀσμήν». Πάσχα ἱερόν, ἅγιον, μέγα ἀνέτειλε καὶ θάλπει, φωτίζει καὶ λαμπρύνει τὸν κόσμον. «Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός, οὐρανός τε καὶ γῆ καὶ τὰ καταχθόνια»

4 Παύλειος Λόγος

‘Aδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητὰ καὶ περιπόθητα,

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ !

Θεός, ὁ Ἀπαθής, ὁ Ἀθάνατος, ὁ ὡραῖος Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Κύριος ἡμῶν καὶ Πρωτότοκος Ἀδελφὸς καὶ Φίλος Ἰησοῦς Χριστός, «ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας», τὴν τρίτην ἡμέραν ἀφ’ οὗ ἀπὸ τοῦ ὕψους τοῦ Σταυροῦ ἐξεφώνησε τὸ «Τετέλεσται!». Ὁ «ᾅδης κάτωθεν ἐπικράνθη συναντήσας» Αὐτόν, διότι ὄχι μόνον κατήργησε τὸ κράτος του καὶ ἐκένωσε θεοπρεπῶς τὰ σκοτεινὰ ταμεῖα του, χαρίζων ζωὴν εἰς τοὺς τότε εὑρισκομένους εἰς τὰ μνήματα, ἀλλὰ καὶ διότι χαρίζει ζωὴν ἀτέρμονα καὶ βεβαίαν ἀνάστασιν εἰς ὅλους ὅσοι μετὰ ταῦτα, μέχρι καὶ τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος, θὰ πιστεύσουν εἰς Αὐτόν, θὰ ζήσουν ἐν Αὐτῷ καὶ θὰ κρατήσουν μέχρι τέλους τὴν εἰς Αὐτὸν ὁμολογίαν καὶ πίστιν. Ὁ Χριστός, «δικαιοσύνῃ ἐζωσμένος τὴν ὀσφὺν Αὐτοῦ καὶ ἀληθείᾳ εἰλημένος τὰς πλευράς», ἠγέρθη ἐκ τοῦ Τάφου, «παγγενῆ τὸν Ἀδὰμ ἀναστήσας ὡς φιλάνθρωπος».

Ἰδού, λοιπόν, ἀδελφοὶ ἀγαπητοὶ καὶ τέκνα περιπόθητα, τὸ κεφάλαιον τῆς μεγάλης ἑορτῆς ἡμῶν καὶ τὸ κλῖμα τῆς ἀνοίξεως, τὴν ὁποίαν ἐν ἔαρι καιροῦ εὐαγγελίζεται ἡ Ἐκκλησία εἰς τὴν Οἰκουμένην. Ὁ βαρὺς χειμὼν τοῦ θανάτου ἀποτελεῖ παρελθόν! Ἡ παγερὰ τυραννία τοῦ διαβόλου ἐνικήθη κατὰ κράτος. Τὸ φοβερὸν βασίλειον τοῦ σκότους καὶ τῆς ἀπωλείας διελύθη. «Ὁ Κύριοςἐβασίλευσεν, εὐπρέπειαν ἐνεδύσατο»!

Εἴδομεν τὸν Ἰησοῦν ἐθελουσίως, ἐξ ἄκρας ἀγάπης, πάσχοντα ἐπὶ Σταυροῦ καὶ θνήσκοντα καὶ θαπτόμενον δι᾿ ἡμᾶς καὶ διὰ τὴν σωτηρίαν ἡμῶν. Τὸν προσεκυνήσαμεν ἤδη Ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν καί, μαζὶ μὲ τοὺς Ἀποστόλους καὶ τὰς Μυροφόρους, ἠκούσαμεν ἀπὸ τὸ ἅγιον στόμα Του τὸ «Εἰρήνη ὑμῖν!» καὶ τὸ «Χαίρετε!», καὶ ἐχάρη ἡ καρδία μας. Καὶ «τὴν χαρὰν ἡμῶν οὐδεὶς αἴρει ἀφ᾿ ἡμῶν», διότι πλέον καὶ ὁ ἰδικός μας, ὁ προσωπικὸς ἑνὸς ἑκάστου, θάνατος, δυνάμει ἔχει καταργηθῆ. Ἀφ’ οὗ καὶ ἐφ᾿ ὅσον καὶ ἡμεῖς ἐσταυρώσαμεν τὸ ἐν ἡμῖν σαρκικὸν φρόνημα τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου «σὺν τοῖς παθήμασι καὶ ταῖς ἐπιθυμίαις», καὶ «ἀπεθάνομεν σὺν Χριστῷ, πιστεύομεν ὅτι καὶ [θὰ] συζήσωμεν» μαζί Του. Ἀφ᾿ οὗ «συνετάφημεν» μετὰ τοῦ Χριστοῦ «διὰ τοῦ βαπτίσματος», θὰ γίνωμεν «σύμφυτοι», δηλ. μέτοχοι, καὶ τῆς Ἀναστάσεώς Του. Τὴν ἀλήθειαν αὐτὴν διασαλπίζει ρητορικώτατα ὁ Θεολόγος Γρηγόριος, λέγων: «Χθὲς συνεσταυρούμην Χριστῷ, σήμερον συνδοξάζομαι. Χθὲς συνενεκρούμην, συζωοποιοῦμαι σήμερον. Χθὲς συνεθαπτόμην, σήμερον συνεγείρομαι». Τὸ αἰώνιον πρόβλημά μας, κατὰ ταῦτα, τὸ ἔλυσεν ἅπαξ διὰ παντὸς ὁ Ἀναστὰς Κύριος. Ἡ ἀγωνία μας ἔλαβε τέλος. «Ἀνέστη Χριστός, καὶ ζωὴ πολιτεύεται»! Εἰς τὸ ἑξῆς, ἡ Ζωὴ καὶ ἡ Ἀνάστασις ἡμῶν δὲν εἶναι ζητούμενον, δὲν εἶναι ὄνειρον, δὲν εἶναι οὐτοπία, ἀλλ’ εἶναι ἁπτὴ καὶ ψηλαφητὴ πραγματικότης. Πραγματικότης, ἡ ὁποία ἔχει συγκεκριμένον πρόσωπον καὶ ὄνομα: «τὸ ὑπὲρ πᾶν

ὄνομα» Ἰησοῦς Χριστός, ἐνώπιον τοῦ Ὁποίου «πᾶν γόνυ κάμψει ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων» καὶ κάθε γλῶσσα θὰ ὁμολογήσῃ ὅτι Αὐτὸς εἶναι ὁ μόνος Ζωοδότης καὶ Κύριος, ὅστις ζῇ καὶ βασιλεύει εἰς τοὺς αἰῶνας, μοιραζόμενος ἐθελαγάθως τὴν Βασιλείαν Του, τὴν δόξαν Του καὶ τὴν κληρονομίαν τοῦ Πατρός Του, μὲ ὅλους τοὺς κοινωνοὺς τοῦ Σταυροῦ, τοῦ θανάτου καὶ τῆς Ἀναστάσεώς Του, ὡς «πρωτότοκος ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς». Αὐτοῦ δεόμεθα ἐκτενῶς, ἀπὸ τῆς μαρτυρικῆς ἡμῶν Πατριαρχικῆς καὶ Οἰκουμενικῆς καθέδρας, ὅπως χαρίζῃ εἰρήνην εἰς τὸν κόσμον, φωτισμὸν ἀληθείας καὶ δικαιοσύνης εἰς τὰς ψυχὰς τῶν ἀνθρώπων, ὑπομονὴν καὶ στηριγμὸν εἰς κάθε δοκιμαζόμενον, γεῦσιν σωτηρίας καὶ ζωῆς αἰωνίου εἰς πάντας τοὺς πιστούς. Αὐτῷ, τῷ Νικητῇ τοῦ θανάτου καὶ ἀρχηγῷ τῆς ζωῆς, ἡ δόξα, τὸ κράτος, ἡ τιμὴ καὶ ἡ προσκύνησις, σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν. Ἅγιον Πάσχα 2008 + Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Bαρθολομαῖος διάπυρος πρός Χριστόν Ἀναστάντα εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Παύλειος Λόγος 5

Ποιμαντορική Εγκύκλιος ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ «Ἀγαλλιάσθω ἡ κτίσις, εὐφραινέσθωσαν πάντες οἱ γηγενεῖς, ὁ γάρ ἐχθρός ἐσκύλευται Ἅδης»

αρμόσυνο τό μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἀντηχεῖ καί φέτος, ἀδελφοί μου, στά πέρατα τοῦ κόσμου. Ἀντηχεῖ καί μέσα στίς ψυχές μας καί μᾶς συγκλονίζει. «Ὁ ἐχθρός ἐσκύλευται Ἅδης». Αὐτή εἶναι ἡ αἰτία τῆς χαρᾶς καί τῆς ἀγαλλιάσεώς μας. Ὁ θάνατος δέν ἔχει πλέον ἰσχύ καί ὁ Ἅδης δέν ἔχει τή δύναμη νά κρατᾶ αἰχμάλωτο τόν ἄνθρωπο πού ὁ Θεός ἔπλασε γιά νά ζήσει αἰώνια. Ὁ Χριστός μέ τή σταυρική θυσία καί τήν Ἀνάστασή του διέρρηξε τά ταμιεῖα τοῦ Ἅδου καί ἀπελευθέρωσε τόν ἄνθρωπο ἀπό τά δεσμά τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου. «Θανάτῳ θάνατον πατήσας» ὁ Χριστός ἀναστήθηκε γιά νά χαρίσει στόν ἄνθρωπο ὄχι μία πρόσκαιρη ἀνακούφιση ἀπό τόν πόνο καί τήν ἀπογοήτευση, ὄχι μία πρόσκαιρη ἐλπίδα καί αἰσιοδοξία, ὄχι μία πρόσκαιρη καί ἐφήμερη χαρά ἀλλά τή μόνιμη καί διαρκῆ χαρά, ἡ ὁποία πηγάζει ἀπό τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου καί τή συμμετοχή τοῦ ἀνθρώπου στή ζωή τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστός ἀναστήθηκε γιά νά χαρίσει στούς μαθητές του ὅλων τῶν ἐποχῶν τή χαρά πού ὑποσχέθηκε στούς ἀποστόλους του, «ἥν οὐδείς αἴρει ἀφ᾽ ἡμῶν», τή χαρά τήν ὁποία, δηλαδή, κανείς δέν μπορεῖ νά μᾶς ἀφαιρέσει, τήν χαρά ἡ ὁποία εἶναι ἐσωτερική καί μόνιμη, ὅπως μόνιμη εἶναι καί ἡ παρουσία τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου στή ζωή τῶν πιστῶν καί στή ζωή τῆς Ἐκ-

6 Παύλειος Λόγος

κλησίας μας, κατά τήν ὑπόσχεσή του «ἰδού ἐγώ μεθ᾽ ὑμῶν εἰμί πάσας τάς ἡμέρας τῆς ζωῆς ὑμῶν». Αὐτή τήν χαρά τῆς Ἀναστάσεως κηρύττει πάντοτε ἡ Ἐκκλησία μας καί ἰδιαιτέρως σήμερα, ἑορτή τῆς λαμπροφόρου Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, καί μᾶς καλεῖ ὅλους νά γίνουμε μέτοχοι αὐτῆς τῆς χαρᾶς καί τῆς πανηγύρεως. Μᾶς καλεῖ νά ζήσουμε τή χαρά τῆς Ἀναστάσεως παραμερίζοντας ἀπό τήν ψυχή μας κάθε λύπη καί κάθε μέριμνα, κάθε πρόβλημα καί κάθε ἀντιξοότητα πού ἀντιμετωπίζουμε στήν καθημερινή μας ζωή ἤ μᾶλλον μᾶς καλεῖ νά τή ζήσουμε ἀναθέτοντας τίς λύπες καί τίς μέριμνές μας, τά προβλήματα καί τίς ἀντιξοότητες τῆς ζωῆς στόν Ἀναστάντα Κύριο. Καί ὁ Χριστός εἶναι ἕτοιμος νά τά ἀναδεχθεῖ, ὅπως ἀναδέχθηκε τίς ἁμαρτίες τοῦ κόσμου καί σταυρώθηκε ἀπαλλάσσοντάς μας ἀπό αὐτές, ἐάν ἀποφασίσουμε νά νεκρώσουμε καί ἐμεῖς γιά χάρη του «τόν παλαιόν ἄνθρωπον» καί νά ἀφήσουμε νά ἀναστηθεῖ στήν ψυχή μας ὁ «κατά Θεόν κτισθείς», ὁ ἄνθρωπος πού διαρκῶς ἀνανεώνεται καί ἀνακαινίζεται μέσα στή χάρη τοῦ Θεοῦ καί μέσα στό φῶς τῆς Ἀναστάσεως πού ἀνέτειλε ἀπό τόν τάφο τοῦ Κυρίου μας. Ἀδελφοί μου, ζῶντας σέ ἕναν κόσμο πού ἀγωνίζεται καί ἀγωνιᾶ γιά λίγη χαρά, ἄς συνειδητοποιήσουμε τή μεγάλη εὐκαιρία πού μᾶς προσφέρει σήμερα ὁ Χριστός μέ τήν Ἀνάστασή του. Ἄς συνειδητοποιήσουμε ὅτι ἔχουμε τή δυνατότητα νά ζοῦμε τό γε¬γονός τῆς Ἀναστάσεως καί τή χαρά

πού ἀπορρέει ἀπό αὐτήν διαρκῶς καί ἀνεξαρτήτως τῶν καταστάσεων καί τῶν συνθηκῶν στίς ὁποῖες ζοῦμε. Ὄχι γιατί ἀγνοοῦμε τίς συνθῆκες καί τίς δυσκολίες τῆς ζωῆς, ἀλλά διότι ἡ δύναμη τῆς χαρᾶς τῆς Ἀναστάσεως, ἡ δύναμη τῆς χαρᾶς τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας, ὑπερνικᾶ κάθε δυσκολία καί κάθε πόνο, ὅπως ἀκριβῶς συνέβη μέ τούς εἰς Ἐμμαούς πορευο μένους ἤ μᾶλλον συμπορευομένους μέ τόν Χριστό μαθητές. Ἄν ἀντιμετωπίσουμε, λοιπόν, τήν πορεία τῆς ζωῆς μας ὡς πορεία πρός τούς Ἐμμαούς καί ἄν ζητοῦμε ἀπό τόν Χριστό νά μένει μεθ᾽ ἡμῶν, τότε ἡ χαρά τῆς Ἀναστάσεως, ἡ χαρά πού αἰσθανόμαστε αὐτήν τήν ἱερή στιγμή, θά ἀποτελεῖ διαρκῆ πραγματικότητα τῆς ζωῆς μας, ἡ ὁποία θά διαχέεται στούς συνανθρώπους μας καί στό περιβάλλον μας καί θά διακηρύσσει τό μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως καί σέ ὅσους δέν τό ἔχουν αἰσθανθεῖ καί δέν τό ἔχουν βιώσει. Μέ αὐτή τήν ἐλπίδα καί μέ αὐτή τήν εὐχή ἀπευθύνω πρός ὅλους σας τόν πασχάλιο χαιρετισμό «Χριστός Ἀνέστη» καί εὔχομαι ἡ χαρά τῆς Ἀναστάσεως νά πληροῖ τίς ψυχές σας πάντοτε. Διάπυρος πρός τόν ἐνδόξως Ἀναστάντα Κύριον εὐχέτης † Ὁ Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας Παντελεήμων

Παύλειος Λόγος 7

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

« Ἐγ έ ν ε τ ο γ ά ρ τ α ῦ τ α , ἵ ν α ἡ γρ α φ ή π λη ρ ω θ ῇ , ὀ σ τ ο ῦ ν ο ὐ σ υ ν τρ ι β ή σ ε τ α ι α ὐ τ ο ῦ »

ό «τετέλεσται» τοῦ Ἰησοῦ, πού ἀκούσθηκε πρίν ἀπό λίγες ὧρες, ὑποσημείωσε ὄχι μόνο τό τέλος τῆς ἐπιγείου ζωῆς του καί τό τέλος τοῦ σωτηριώδους ἔργου πού τοῦ εἶχε ἀναθέσει ὁ Θεός καί Πατέρας του, ἀλλά καί τήν ὁλοκλήρωση τοῦ ἀνοσίου σχεδίου τῶν Ἑβραίων, νά θανατώσουν τόν εὐεργέτη τους καί σωτήρα τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, νά θανατώσουν τόν Μεσσία πού αἰῶνες ἀνέμεναν καί τόν ὁποῖο ἐπί αἰῶνες προανήγγειλαν οἱ προφῆτες τους. Ἄν ὅμως οἱ Ἑβραῖοι δέν μποροῦσαν ἤ δέν ἤθελαν νά κατανοήσουν τίς προφητεῖες πού διάβαζαν, αὐτό δέν ἐμπόδιζε τίς προφητεῖες νά ἐκπληρώνονται στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, γιατί αὐτές ἀποτελοῦσαν τόν ἀψευδῆ λόγο τοῦ Κυρίου πού σχεδίασε πρό αἰώνων τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων καί τήν προσέφερε ἐν χρόνῳ διά τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου του. Ἔτσι, ἐνῶ ὁ Χριστός κρέμαται νεκρός καί γυμνός ἐπί τοῦ Σταυροῦ, καί ἐνῶ οἱ Ἰουδαῖοι ἐπείγονται «ἵνα κατεαγῶσιν αὐτῶν τά σκέλη καί ἀρθῶσιν», ἄλλη μία προφητεία ἐκπληρώνεται ἐν ἀγνοίᾳ τους. Οἱ στρατιῶτες πού ἀναλαμβάνουν τό δυσάρεστο αὐτό ἔργο διαπιστώνουν ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ἤδη 8 Παύλειος Λόγος

τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος νεκρός. Kαί τό ἐπιβεβαιώνουν βλέποντας νά ρέει ἀπό τή λογχισμένη πλευρά του «αἷμα καί ὕδωρ». «Ἐγένετο γάρ ταῦτα, ἵνα ἡ γραφή πληρωθῇ, ὀστοῦν οὐ συντριβήσεται αὐτοῦ». Καί ἔγιναν αὐτά γιά νά ἐκ-

πληρωθεῖ ἡ προφητεία, ὅτι οὔτε ἕνα ὀστό του δέν θά συντριβεῖ, ὑπομνηματίζει τό γεγονός ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης. Προσπάθησαν οἱ Ἑβραῖοι μέ κάθε

τρόπο καί κάθε μέσο νά συντρίψουν τό πρόσωπο καί τό σωτηριῶδες ἔργο τοῦ Ἰησοῦ. Προσπάθησαν νά τόν συκοφαντήσουν ὅτι βλασφημεῖ, ἀποκαλῶντας τόν ἑαυτό του Υἱό τοῦ Θεοῦ. Προσπάθησαν νά τόν συκοφαντήσουν ὅτι θαυματουργεῖ στό ὄνομα τοῦ ἄρχοντος τῶν δαιμόνων. Προσπάθησαν νά τόν συκοφαντήσουν ὅτι συναναστρέφεται τελῶνες καί πόρνες καί ἁμαρτωλούς. Ἀλλά δέν ἐπέτυχαν τίποτε. Τόν ὁδήγησαν ἐνώπιον τοῦ Πιλάτου μέ τήν κατηγορία ὅτι παρακινεῖ τούς ἀνθρώπους νά μήν πληρώνουν φόρους στόν Καίσαρα καί νά μήν ἀναγνωρίζουν τήν ἐξουσία του, ἀλλά μέχρι καί ὁ Πιλάτος, παρότι δίστασε νά τόν ἀπελευθερώσει, ὁμολόγησε ὅτι «οὐδεμίαν αἰτίαν εὑρίσκω ἐν αὐτῷ». Δέν ἀρκέσθηκαν ὅμως μόνο σέ αὐτά. Ἐπιχειροῦν νά συντρίψουν καί τό πανάχραντο σῶμα πού κρέμαται στό Σταυρό, σύμβολο τῆς συγχωρήσεως καί τῆς συμφιλιώσεως τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό. Ἐπιχειροῦν νά συντρίψουν τά ὀστᾶ τοῦ δημιουργοῦ καί κτίστου τοῦ κόσμου καί τοῦ ἀνθρώπου. Ἀλλά καί σ᾽ αὐτό ἀποτυγχάνουν. Γιατί ὁ Θεός πού ὑπόσχεται ὅτι θά φυλάξει «πάντα τά ὀστᾶ» τῶν δικαίων του, ὥστε «ἕν ἐξ αὐτῶν οὐ συντριβήσεται», δέν ἦταν δυνατόν νά μήν διαφυλάξει τά ὀστᾶ τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ καί Λόγου του,

ὁ ὁποῖος «ἐγένετο ὑπήκοος» τοῦ θελήματός του «μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυροῦ», προκειμένου νά ἐπιτελέσει τό ἔργο τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων, ἐπιβεβαιώνοντας τόν λόγο τῆς Γραφῆς «ὀστοῦν οὐ συντριβήσεται αὐτοῦ». Ἀπό τήν ἡμέρα τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ καί μέχρι σήμερα χιλιάδες εἶναι οἱ ἐχθροί τοῦ Χριστοῦ πού ἐπιχειροῦν αὐτό πού ἐπιχείρησαν οἱ σταυρωτές του. Ἐπιχειροῦν νά συντρίψουν τόν ἴδιο καί νά ἀλλοιώσουν τή διδασκαλία του. Ἐπιχειροῦν νά συντρίψουν καί νά διαλύσουν τό σῶμα του, τήν Ἐκκλησία. Καί τό ἐπιχειροῦν μέ διάφορους τρόπους. Ἄλλοτε χρησιμοποιῶντας

πολιτικά μέσα, ἄλλοτε ἐκμεταλλευόμενοι ἰδεολογίες καί φιλοσοφικά συστήματα, ἄλλοτε συκοφαντίες καί ἄδικες κατηγορίες,ἄλλοτε τήν ἀδιαφορία καί τήν ἀπαξίωση. Ἀλλά δέν ἔχουν ἐπιτύχει οὔτε πρόκειται νά ἐπιτύχουν, γιατί οὔτε ὁ Χριστός συντρίβεται οὔτε ἡ Ἐκκλησία του πλήττεται, ἀλλά «πολεμουμένη νικᾶ καί ὑβριζομένη λαμπροτέρα καθίσταται», ὅπως διαβεβαιώνει ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Ἀδελφοί μου, καθώς βρισκόμαστε σήμερα ἐνώπιον τοῦ διά τήν ἡμετέραν σωτηρίαν σταυρωθέντος Κυρίου μας, ἄς ἀναλογισθοῦμε τήν προσωπική μας στάση ἀπέναντι του. Ἄς σκεφθοῦμε μήπως κάποιες φορές μέ τίς πράξεις μας, μέ τήν ἁμαρ-

τωλότητά μας, μέ τήν ἀγνωμοσύνη μας, μέ τήν ἀμέλειά μας εἶναι σάν νά προσπαθοῦμε νά συντρίψουμε τόν Χριστό μέσα μας. Καί ἐάν συμβαίνει αὐτό κάποτε, ἄς σπεύσουμε νά ζητήσουμε τή συγχώρησή του, γιά νά ἀξιωθοῦμε καί ἐμεῖς, σάν τόν εὐγνώμονα ληστή, νά γίνουμε μέτοχοι τῆς λαμπροφόρου Ἀναστάσεώς του.

Παύλειος Λόγος 9

Ἡ Παραβίαση τῆς Ἱερότητας

τῆς ἀνθρώπιν Π

Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

ολλὲς φορὲς κατηγορεῖται ἡ Ἐκκλησία καὶ οἱ ποιμένες της ὅτι ἀσχολοῦνται μόνο μὲ θεωρητικὰ θέματα ὅπως λένε τὶς ἀλήθειες τῆς πίστεώς μας, καὶ ὅτι τὸ μοναδικὸ μέλημά της εἶναι ἡ καταπολέμηση τῶν αἱρέσεων. Θὰ πρέπει ὡστόσο νὰ συνειδητοποιήσουν οἱ κατήγοροι ὅτι ἐπιτέλους, ἡ ἐσφαλμένη θεολογία ὁδηγεῖ σὲ ἐσφαλμένη ἀνθρωπολογία καὶ ὅτι ἀκόμη σήμερα βλέπουμε μὲ τὸν πιὸ ἐπικίνδυνο τρόπο νὰ παραβιάζεται ἡ ἱερότητα τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης, νὰ παραβιάζονται οἱ νόμοι τῆς ἀνθρώπινης φύσεως μὲ καταστρεπτικὲς συνέπειες γιὰ τὸ μέλλον. Ἄλλωστε, δὲν πρέπει νὰ φαίνεται ὡς παράδοξο τὸ γεγονὸς ὅτι πολλὰ βιοηθικὰ προβλήματα παρουσιάστηκαν τὴ σύγχρονη ἐποχή, ἐποχὴ γενικότερης σύγχυσης ἰδεῶν, ἐποχὴ ἐμφάνισης ἀναρίθμητων αἱρέσεων, ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποία ἄνθρωποι διαστρέφουν τὴν ἀλήθεια διακηρύσσοντας παράδοξες, περίεργες καὶ ψευδεῖς ἀντιλήψεις περὶ τοῦ Θεοῦ. Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ Ὀλλανδὸς καθηγητὴς Ἄαρτ Γκίζολφ δίνει ἐξήγηση γιὰ τὴν ἀποδοχὴ τῆς εὐθανασίας ἀπὸ τοὺς ὁμοεθνεῖς του ἡ ὁποία ἑρμηνεύεται ὅτι ὀφείλεται στὶς «πολιτισμικὲς καλβινιστικὲς ρί-

ζες τους». Στὶς ἴδιες ρίζες ὀφείλεται καὶ ἡ ἐκ μέρους τους ἀποδοχὴ τῶν ἐκτρώσεων καθὼς καὶ τοῦ «γάμου» μεταξὺ τοῦ ἰδίου φύλου ἀνθρώπων. Εἶναι δυσάρεστο, ἀλλὰ εἶναι πραγματικότητα ὅτι ξεκινώντας ἀπὸ τὴν παραποίηση τῶν χριστιανικῶν ἀντιλήψεων ἐκκοσμικεύθηκαν οἱ Ὀλλανδοὶ καὶ ὅσοι ἔχουν τὶς ἴδιες μ’ αὐτοὺς ἀντιλήψεις καὶ ἔφτασαν στὴ σημερινὴ ἐπίσημη υἱοθέτηση τῆς εὐθανασίας, ποὺ γιὰ ἐμᾶς εἶναι ὄχι λύση ἀξιοπρέπειας ἀλλὰ ἀντιθέτως, προσβολὴ καὶ ἀπαξίωση τῆς ἱερότητας τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης. Ἐπίσης δὲν εἶναι τυχαῖο τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ ἐφαρμογὴ τῆς μεθόδου τῆς κλωνοποίησης προωθεῖται καὶ ὑποστηρίζεται ἀπὸ μία παραθρησκευτικὴ ὀργάνωση αὐτὴ τῶν Ραελιανῶν, οἱ ὁποῖοι ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ κλωνοποίηση ἀποτελεῖ τὴ μόνη λύση γιὰ τὸν ἄνθρωπο ἀφοῦ πρόκειται νὰ τοῦ χαρίσει τὴν ἀθανασία. Μία σειρὰ ἀπὸ ἀνατολικὰ παραθρησκευτικὰ κινήματα, διάφορες σέκτες καὶ ἐξωχριστιανικὲς κινήσεις ποὺ ὀνομάζονται «Νέα Ἐποχή», ἐπηρεάζουν τοὺς ἀνθρώπους, ὑποβιβάζουν τὴν ἀξία τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς καὶ τῆς ἱερότητας τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος. Γι’ αὐτὸ ἄλλωστε τὸν λόγο προωθοῦν καὶ προσπαθοῦν νὰ νομιμοποιήσουν τὴν καύση τῶν νεκρῶν. Ἡ ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὴν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ ὁδηγεῖ σὲ πρακτικὲς οἱ ὁποῖες ὑποβιβάζουν τὸν ἄνθρωπο ὡς δημιούργημα τοῦ

Θεοῦ, τὸν καταστρέφουν ψυχικὰ καὶ σωματικά, ὥστε κατὰ συνέπεια, οἱ καταστρεπτικὲς συνέπειες ἁπλώνονται σὲ ὅλη τὴν κοινωνία. Σήμερα οἱ ποικίλες αἱρετικὲς καὶ παραθρησκευτικὲς ὁμάδες ἀναπτύσσουν τεράστια δραστηριότητα στὸ θρησκευτικὸ χῶρο. Μία πραγματικὴ «ὑπεραγορά - θρησκεία» προσφέρει στὸν «καταναλωτή» ποικιλία κοσμοθεωριῶν καὶ θρησκευτικῶν ἢ ψευδοθρησκευτικῶν συνταγῶν ποὺ ἀναφέρονται σὲ ὅλους τούς τομεῖς τῆς ζωῆς καὶ δίνουν «λύσεις» σὲ ὅλα τὰ προβλήματα, οἰκογενειακά, ἐπαγγελματικά, κοινωνικά, ἐθνικά, παγκόσμια. Οἱ «ἱεραπόστολοι» βρίσκονται παντοῦ. Οἱ προσφορὲς τους εἶναι ἀνάμικτες, πέρα ἀπὸ τὴ λύση ὅλων τῶν προβλημάτων, ὑπόσχονται τὴν μοναδικὴ ἑρμηνεία τῆς Βίβλου, τὴν ἀποκάλυψη τοῦ ἐσώτερου νοήματός της, τὴν ὑπεράνθρωπη διεύρυνση τῆς συνείδησης, τὴν κατασκευὴ τοῦ ὑπερανθρώπου. Ἡ προσχώρηση ἑνὸς ἀνθρώπου, ἰδιαίτερα νέου, σὲ μιὰ ἀπὸ τὶς παραθρησκευτικὲς ὁμάδες ποὺ δροῦν κατὰ τὶς τελευταῖες δεκαετίες στὴ χώρα μας, ἀποτελεῖ πραγματικὴ περιπλάνηση σὲ ἕνα χῶρο, ποὺ ὁδηγεῖ σὲ ἀδιέξοδα καὶ ποὺ ὁπωσδήποτε δὲν ἀποτελεῖ λύση στὰ μεγάλα προβλήματα ποὺ ἀναφέρονται στὴν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ αὐξημένη καὶ συντονισμένη δραστηριότητα τῶν αἱρέσεων καὶ

νης ὕπαρξης

τῆς παραθρησκείας ἀποτελεῖ πραγματικὴ πρόκληση γιὰ τὴν Ἐκκλησία, τὴν Πολιτεία, τοὺς Κοινωνικοὺς φορεῖς καὶ γιὰ ὅλους ἀνεξαιρέτως ἐκείνους ποὺ ἐνδιαφέρονται γιὰ τὴν περιφρούρηση τῶν πνευματικῶν καὶ πολιτιστικῶν ἀξιῶν τῆς χώρας μας καὶ γενικότερα τῆς ἑνωμένης Εὐρώπης. Ὅλες αὐτὲς οἱ προκλήσεις δὲν προέρχονται ἀπὸ τὸν κόσμο ἔτσι ὅπως αὐτὸς βγῆκε ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν πεπτωκότα κόσμο, τὸν διαβρωμένο ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ὁ ὁποῖος ἔχασε τὸν προορισμὸ καὶ τὴν πορεία του, ἀπὸ αὐτὸν τὸν κόσμο ποὺ δὲν ἀποδέχθηκε τὴν ἀλήθεια τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ κόσμος εἶναι ἀσθενής.

Ἔχει ξεφύγει ἀπὸ τὸν προορισμό του. Ἀπὸ τὴν «κατὰ φύσιν» κατάσταση, ἔχει ὁδηγηθεῖ στὴν «παρὰ φύσιν» κατάσταση. Ἡ ἀσθένεια, ἡ νόσος δὲν τιμωρεῖται ἀλλὰ θεραπεύεται. Κατὰ συνέπεια ὁ κόσμος χρήζει θεραπείας. Ὅπως εἴπαμε παραπάνω, μετὰ τὴν πτώση «νενόσηκεν» ἡ φύσις τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἀνθρώπινη φύση ἀσθένησε, ἀρρώστησε. Ποικίλα πάθη εἰσχώρησαν καὶ ὡς παράσιτα καταδυνάστευαν τὸν ταλαίπωρο μεταπτωτικὸ ἄνθρωπο. Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν κόσμο ὅλο εἶναι ἀμέτρητος καὶ γι’ αὐτὸ ἀπέστειλε τὸν Υἱό Του γιὰ νὰ σώσει τὸν κόσμο ( Ἰωάν.3, 16-17). Ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ δὲν ἦλθε «ἵνα κρί-

νει τὸν κόσμον», ἀλλὰ «ἵνα σωθῆ ὁ κόσμος δι’ αὐτοῦ» ( Ἰωάν. 3, 17). Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ « αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» ( Ἰωάν. 1, 29). Ὁ Κύριός μας ἦλθε γιὰ νὰ φανερώσει τὴν ἀλήθεια στὸν κόσμο ( Ἰωάν. 18,37: ἐγὼ εἰς τοῦτο γεγέννημαι καὶ εἰς τοῦτο ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον, ἵνα μαρτυρήσω τῇ ἀληθείᾳ, πᾶς ὁ ὧν ἐκ τῆς ἀληθείας ἀκούει μου τῆς φωνῆς).

Ἡ προσφορά τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στούς ἐθνικούς ἀγῶνες τοῦ ‘Aν. Καθηγητοῦ Μιχαήλ Τρίτου

ρθοδοξία εἶναι ἡ γνήσια προέκταση τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία. Ὁ πνευματικός χῶρος, ὅπου διδάσκεται ὀρθά τό περιεχόμενο τῆς θείας ἐξ ἀποκαλύψεως ἀλήθειας, βιώνεται τό διαρκές παρόν τῆς σωτηρίας καί συντελεῖται ἡ μεταμόρφωση τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ κόσμου. Περιεχόμενο τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι ὁ παρατεινόμενος στούς αἰῶνες Χριστός, ὅπως τόν κήρυξαν οἱ Ἀπόστολοι, ὅπως τόν δίδαξαν οἱ Πατέρες, ὅπως τόν δογμάτισαν οἱ Οἰκουμενικές Σύνοδοι. Ἄν καί ὁ χαρακτήρας τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι οἰκουμενικός καί οἰκουμενική ἡ ἀποστολή της, κανένας δέν μπορεῖ νά ἀμφισβητήσει τήν ἰδιάζουσα σχέση της μέ τόν ἑλληνισμό καί τά ἑλληνικά χαρακτηριστικά της. Ἡ Ὀρθοδοξία συνδέθηκε μέ τό ἑλληνικό ἔθνος μέ ἕνα σύνδεσμο ἀγάπης αἱματηρῆς, θυσίας καί θριάμβου. Ἡ Ὀρθοδοξία μπορεῖ νά μήν εἶναι ὑπόθεση μόνο τῆς Ἑλλάδος. Ὅμως ἡ Ἑλλάδα εἶναι ὑπόθεση τῆς Ὀρθοδοξίας. Δέν γνωρίζουμε τί μορφή θά εἶχε ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία χωρίς τήν ἑλληνική κληρονομιά. Πάντως γνωρίζουμε ὅτι χωρίς τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, Ἑλλάδα δέν θά ὑπῆρχε

12 Παύλειος Λόγος

σήμερα. Ὁ ἐθνικός μας ἱστορικός Κωνσταντῖνος Παπαρηγόπουλος γράφει: «Τό ἑλληνικόν ἔθνος δέν διεσώθη, τουλάχιστον δέν διέσωσε τήν ἱστορικήν του ἀξίαν εἰ μή διά τῆς μετά τοῦ χριστιανισμοῦ συμμαχίας». Καί ὁ σοφός ἱστορικός Σπυρίδων Ζαμπέλιος, σέ ἀπόλυτη συμφωνία μέ τόν ἐθνικό μας ἱστορικό, παρατηρεῖ: «τό ὄνομα τῆς Ἑλλάδος ἄνευ τοῦ χριστιανισμοῦ δέν ἤθελεν ἴσως ὑπάρχει σήμερον ἤ ἐντός βιβλιοθηκῶν καί εἰς σοφῶν τινων ἀναμνήσεις». Ἡ Ὀρθοδοξία συνέβαλε στήν κάθαρση τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ καί τόν βοήθησε νά κάνει ὑπέρβαση τῆς κρίσεως, τήν ὁποία διερχόταν. Διατήρησε τήν ἱστορική του μνήμη καί ἀξιοποίησε τά θετικά του στοιχεῖα. Ἡ ὕπαρξη ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλοσοφίας καί κλασσικῶν σπουδῶν ὀφείλεται στούς πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καί τά ἀντιγραφικά ἐργαστήρια, πού πρόβαλαν τά ἔργα τῶν ἀρχαίων συγγραφέων. Κατά τή βυζαντινή περίοδο ἡ Ὀρθοδοξία ὑπῆρξε ὁ συνεκτικός δεσμός, πού σφυρηλάτησε τή συνένωση τῶν πολιτῶν τοῦ βυζαντινοῦ κράτους σέ μιά κοινή ἐκπολιτιστική προσπάθεια. Ἡ πολιτική ἱστορία τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας δέν εἶναι δυνατόν νά κατανοηθεῖ χωρίς τήν Ὀρθοδοξία, ἀλλά οὔτε καί ἡ Ὀρθοδοξία χωρίς τήν αὐτοκρατορία. Τό ἴδιο μποροῦμε νά ποῦμε καί γιά τόν

πολιτισμό τῶν βυζαντινῶν, πού εἶναι ἀκατανόητος χωρίς τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ὅμως ἐκεῖ ὅπου ἡ παρουσία τῆς Ὀρθοδοξίας ὑπῆρξε ἐντονότερη ἦταν ἡ περίοδος μετά τήν πτώση τῆς βασιλεύουσας καί τή διάλυση τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας. Τότε ἡ Ὀρθοδοξία εἶδε ὡς ἱστορικό χρέος της τή διατήρηση τοῦ ἑλληνισμοῦ. Καί ἀνταποκρίθηκε στό χρέος αὐτό μέ ἀπόλυτη συνέπεια, τετρακόσια ὁλόκληρα χρόνια. Εἶναι πραγματικά ἀνυπολόγιστες οἱ ὑπηρεσίες πού πρόσφερε ἡ Ὀρθοδοξία στο ἑλληνικό Γένος σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας. Παιδεία, κοινωνική πρόνοια, διασφάλιση τῶν πνευματικῶν θησαυρῶν τῆς ἀνθρωπότητας, καλλιέργεια τοῦ ἡρωϊκοῦ φρονήματος, ὑπῆρξαν οἱ κυριότεροι τομεῖς δράσεως τῆς Ἐκκλησίας κατά τή διάρκεια τῆς μακρᾶς αὐτῆς περιόδου. Ἡ Ὀρθοδοξία δέν ἀρκέσθηκε σέ μιά ἀφηρημένη παρηγοριά, ἀλλά ἔγινε μιά ἄλλη κιβωτός μέσα στήν ὁποία διασώθηκε ἡ ἑλληνική γλῶσσα καί ἡ ἐθνική συνείδηση. Τρεῖς εἶναι οἱ σπουδαιότεροι στόχοι τῆς Ὀρθοδοξίας αὐτή τήν περίοδο. Ἡ διατήρηση τῆς ἑλληνικῆς παιδείας, ἡ καλλιέργεια τοῦ ἡρωϊκοῦ πνεύματος μέ τίς θυσίεςτοῦ κλήρου καί ἡ ἀναστολή τοῦ ἐξισλαμισμοῦ, πού ἦταν ταυτόχρονα καί ἀναχαίτηση τοῦ ἐκτουρκισμοῦ. Ἡ διατήρηση τῆς ἑλληνικῆς παι-

Ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος με Αξιωματικούς του Ναυτικού

δείας ἀπετέλεσε πρωταρχικό μέλημα τῆς Ἐκκλησίας τήν ταραγμένη αὐτή περίοδο, ἀφοῦ μετά τήν ἅλωση μοναδικός πνευματικός φορέας στόν τουρκοκρατούμενο ἑλληνισμό ἔμεινε ἡ Ἐκκλησία. Ἡ παιδεία ἦταν κατά τό πλεῖστον ἔργο τῶν κληρικῶν. Στούς καταλόγους τῶν ἑλληνικῶν σχολείων καί ἑλλήνων λογίων, πού συνέταξαν ὁ Ματθαῖος Παρανίκας καί ὁ Κωνσταντίνος Σάθας, τά 2/3 καί πλέον τῶν δασκάλων ἦταν ἱερωμένοι. Μόνον ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός ἵδρυσε περισσότερα ἀπό 200 σχολεῖα, σημερινά δημοτικά, καί 30 ἑλληνικά, πραγματικός ἄθλος γιά τήν ἐποχή ἐκείνη. Δικαιολογημένα, ὁ Ἀδαμάντιος Κοραῆς ἔλεγε: «Πρῶτος ὁ κλήρος ἄρχεται τῆς ἀναμορφώσεως τοῦ Ἔθνους διά τῆς παιδείας». Γιά νά συνεχίσει καί ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας, ὁ ὁποῖος, γράφοντας στόν Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, ἔλεγε: «Ἄν τά σχολεῖα εὐδοκιμοῦσι πολλαχοῦ τῆς Ἑλλάδος, τοῦτο συμβαίνει, γιατί βρίσκονται ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Ἐκκλησίας, γι’ αὐτό ἡ Πύλη σέβεται αὐτά». Ἡ Ὀρθοδοξία στά χρόνια τῆς τουρκοκρατίας ἔχει νά παρουσιάσει

ἀπό ὅλα τά κλιμάκιά της μάρτυρες καί ἀγωνιστές. Οἱ Τοῦρκοι εἶχαν ἀντιληφθεῖ καλύτερα ἀπό μερικούς σύγχρονους Ἕλληνες τή θέση καί τή σημασία τῆς Ἐκκλησίας στήν ἐθνική μας ὑπόθεση. Γι’ αὐτό θανάτωσαν 11 Πατριάρχες καί 100 ἐπισκόπους ἀπό τό Διονύσιο τό φιλόσοφο μέχρι τό Χρυσόστομο Σμύρνης. Σέ 6.000 ἀνεβάζει ὁ Πουκεβίλ τούς θανατωθέντες λειτουργούς τῆς Ἐκκλησίας στό χρονικό διάστημα τοῦ ἀγώνα. Στό σημεῖο αὐτό ἀξίζει νά μνημονευθοῦν οἱ μοναχοί τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί οἱ 200 μοναχοί τῆς Νέας Μονῆς Χίου, οἱ ὁποῖοι θανατώθηκαν κατά τήν καταστροφή τοῦ νησιοῦ. Τεράστια ὑπῆρξε ἡ συμβολή τῆς Ἐκκλησίας καί στήν ἀναχαίτιση τοῦ ἐξισλαμισμοῦ, πού ἀποτελοῦσε στά χρόνια τῆς τουρκοκρατίας διαρκή ἀφαίμαξη τοῦ ἑλληνισμοῦ καί σοβαρή ἀπειλή ἀξαφανίσεώς του. Σ’ αὐτό τό κύμα τοῦ θρησκευτικοῦ καί ἐθνικοῦ ἀποχρωματισμοῦ ὑψώθηκε ὡς ἀνασχετική δύναμη ἡ θυσία τῶν νεομαρτύρων. Χάρη στή θυσία τους ἡ σκλαβωμένη πατρίδα δέν ὑπέκυψε ὁλοκληρωτικά στόν ἐξισλαμισμό καί ἀπέφυγε τόν ἀφελληνισμό, διατηρή-

θηκε ἡ ἐθνική συνείδηση στό δοῦλο Γένος καί οἱ ἀγωνιστές τῆς ἐθνικῆς ἐλευθερίας ἐμψυχώθηκαν ἀπό τήν ἀνεπανάληπτη θυσία τους. Ἀλλά καί κατά τή διάρκεια τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα ἡ προσφορά τῆς Ὀρθοδοξίας ὑπῆρξε πολύ μεγάλη. Τήν στιγμή κατά τήν ὁποῖα τό ἑλληνικό κράτος παρακολουθοῦσε μέ ἀδράνεια τά συμβαίνοντα, τό Οἰκουμενικό Πατριαρχείο, ἡ Μητέρα Ἐκκλησία, στάθηκε ἡ πρωταρχική καί κύρια δύναμη γιά τή σωτηρία τῆς μαρτυρικῆς αὐτῆς περιοχῆς. Μέ διπλωματικές παρεμβάσεις στήν Ὑψηλή Πύλη, ἔντονες διαμαρτυρίες στίς Μεγάλες Δυνάμεις, ἐνίσχυση καί συντονισμό τῆς ἐκκλησιαστικῆς διοικήσεως στίς ἐμπερίστατες ἐπαρχίες τοῦ οἰκουμενικοῦ θρόνου, ἀγωνιζόταν νά προστατεύσει τήν ἑλληνικότητα τῆς Μακεδονίας. Εἰδικότερα, ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Ἰωακείμ ὁ Γ΄ ὁ Μεγαλοπρεπής, μέ τό ὑψηλό αἴσθημα ἐθνικῆς εὐθύνης πού τόν διέκρινε, ἀπεφάσισε νά στείλει στή Μακεδονία νέους στήν ἡλικία Μητροπολίτες, με μεγάλη μόρφωση, θάρρος καί γενναιότητα, γιά νά σταθοῦν Παύλειος Λόγος 13

μέ αὐταπάρνηση στό χειμαζόμενο ποίμνιο. Ἀντιπροσωπευτικά ἀναφέρουμε τούς Μητροπολίτες: Κορυτσάς Φώτιο Καλπίδη, Καστοριᾶς Γερμανό Καραβαγγέλη, Πελαγονείας Ἰωακείμ Φορόπουλο, Γρεβενῶν Αἰμιλιανό Λαζαρίδη, κ. ἄ. Οἱ ἡρωϊκοί αὐτοί Ἱεράρχες μέ τούς ἀγῶνες καί τή μαρτυρική θυσία τῆς ζωῆς τους ἔγιναν σύμβολα ἀντιστάσεως τοῦ λαοῦ, στέργιωσαν τήν πίστη τοῦ μακεδονικοῦ ἑλληνισμοῦ καί ἔδωσαν ἐλπίδες ἐθνικῆς ἀνάστασης. Ἡ θυσία τους παραδειγμάτισε τό λαό, τόνωσε τό φρόνημά του καί γιγάντωσε τήν ἐθνική του συνείδηση. Ὅπως σέ ὅλους τούς ἐθνικούς ἀγῶνες ἔτσι καί κατά τή μικρασιατική καταστροφή ἡ Ἐκκλησία ἔκανε τό χρέος της. Οἱ λειτουργοί της ἔδωσαν τό δικό τους «παρών» σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς ἐθνικῆς αὐτῆς περιπέτειας. Ὁ ἀπό Δράμας, Σμύρνης Χρυσόστομος, ἐνῶ εἶχε τή δυνατότητα νά φύγει, ἔμεινε κοντά στό ποίμνιό του, μέχρις ὅτου ὁ μαινόμενος ὄχλος, ὕστερα ἀπό μιά εἰκονική δίκη, κυριολεκτικά τόν κατασπάραξε. Τόν Μοσχονησίων Ἀμβρόσιο τόν πετάλωσαν καί μετά τόν κατακρεούργησαν. Τόν Κυδωνιῶν Γρηγόριο τόν ἔθαψαν ζωντανό, ἐνῶ δεκάδες κληρικῶν του ἐκτελέστηκαν. Ὁ Ἀμασείας Εὐθύμιος ξεψύχησε στίς φυλακές ὕστερα ἀπό ἀνήκουστα βασανιστήρια σαράντα ἡμερῶν, ἐνῶ τόν Πρωτοσύγκελλό του Πλάτωνα Ἀϊβατζίδη τόν ἀπαγχόνισαν. Ὁ Μητροπολίτης Ἰκονίου Προκόπιος πέθανε από τά βασανιστήρια στίς φυλακές, ἐνῶ ἑκαταντάδες κληρικοί εἶχαν ἀνάλογο φρικτό τέλος. Ὅλοι αὐτοί καί ἄλλοι ἄγνωστοι ἐθνομάρτυρες συνεχίζουν μιά μακραίωνη ἐκκλησιαστική παράδοση καί πιστοποιοῦν τήν ἐθναρχική ἀποστολή τῆς Ἐκκλησίας. Κατά τήν περίοδο τοῦ ἑλληνοϊταλικοῦ πολέμου τοῦ 1940 ἡ Ἐκκλησία πρωτοστάτησε ποικιλότροπα. Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος εὐλόγησε ἀπό τήν πρώτη στιγμή τά ὅπλα τῶν ἀγωνιστῶν καί κατέφυγε στίς χριστιανικές ἑκκλησίες ὅλου τοῦ κόσμου γιά νά καταγγείλει τή φασιστική εἰσβολή. Σέ ὅλες τίς Ἱερές Μητροπόλεις ψέλνονταν διαρκῶς παρακλήσεις γιά τήν αἴσια ἔκβαση τοῦ ἀγώνα καί ἐμψυχωνόταν ὁ λαός μέ κατάλληλες ὁμιλίες

14 Παύλειος Λόγος

ἀπό τούς ἱεράρχες καί τούς λοιπούς κληρικούς. Ἡ βοήθεια τῆς Ἐκκλησίας στόν ἀγώνα τοῦ ’40 δέν ἦταν ἁπλῶς ἠθική, ἀλλά καί γενναιόδωρα οἰκονομική. Μόνο τό ἱερό ἵδρυμα τῆς Εὐαγγελιστρίας τῆς Τήνου διέθεσε γιά τόν ἀγώνα τοῦ ’40 5.000.000 δρχ. καί ὅλα τά ἀφιερώματα καί κοσμήματα. Στήν Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν συστήθηκε πρόνοια στρατευομένων μέ 173 παραρτήματα σέ ὁλόκληρη τήν πρωτεύουσα καί τόν Πειραιά. Μέ τό Β. Δ. τῆς 12ης Ἰουνίου 1940 ἐπιστρατεύθηκαν πλεῖστοι κληρικοί ὡς στρατιωτικοί ἱερεῖς, οἱ ὁποῖοι μέ τά φλογερά τους κηρύγματα, τίς κατανυκτικές ἀκολουθίες καί τή γενικότερη ἐμψυχωτική τους προσπάθεια τόνωναν τό φρόνημα τῶν στρατιωτῶν καί τούς προετοίμαζαν ψυχολογικά γιά τίς δύσκολες ἐπιχειρήσεις. Δέν ἦταν λίγοι οἱ στρατιωτικοί ἱερεῖς, πού πρόσφεραν ἀκόμη καί τό αἷμα τους γιά τόν ἀγώνα. Ἐνδεικτικά άναφέρουμε τά ὀνόματα τῶν: Ἱεροθέου Μαζιώτη, Χρυσοστόμου Τσόκωνα, Ἰωακείμ Λούλια, Ἀναστασίου Κτητικοῦ, Χαραλάμπους Παναγιωτοπούλου, Γρηγορίου Φωτίου, Ἰωακείμ Μπεζεντοῦ καί Χρήστου Θεοχάρη. Ὅπως ἔγραφε χαρακτηριστικά ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης Νικαίας Γεώργιος «γέμιζε δάκρυα ἡ ἁγία λαβίδα, ὅταν ὁ παπᾶς μετέδιδε τά Ἅγια τῶν Ἁγίων στούς φαντάρους». Εἶναι πολύ χαρακτηριστικό τό βαρυσήμαντο μήνυμα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου πρός τόν ἑλληνικό λαό, ὅπου μεταξύ ἄλλων ἔλεγε: «Ἡ Ἐκκλησία εὐλογεῖ ὅπλα τά ἱερά καί πέποιθεν ὅτι τά τέκνα τῆς πατρίδος εὐπειθοῦν εἰς τό κέλευσμα αὐτῆς καί τοῦ Θεοῦ καί θά σπεύσουν, ἐν μιᾷ ψυχῇ καί καρδίᾳ νά ἀγωνισθοῦν ὑπέρ βωμῶν καί ἑστιῶν καί τῆς ἐλευθερίας καί τιμῆς καί θά συνεχίσουν, οὕτω, τήν ἀπ’ αἰώνων πολλῶν ἀδιάκοπον σειράν τῶν τιμίωνκαί ἐνδόξων ἀγώνων καί θά προτιμήσουν τόν ὡραῖον θάνατον ἀπό τήν ἄσχημον ζωήν τῆς δουλείας...». Ἡ ἐθνική δράση τῶν ἐκπροσώπων τῆς Ἐκκλησίας συνεχίσθηκε ἀμείωτη καί κατά τήν περίοδο τῆς γερμανικῆς κατοχῆς, ὅταν οἱ ἀνάγκες περιθάλψεως τοῦ χειμαζομένου λαοῦ πληθύνθηκαν. Τήν πρόνοια στρατευομένων διαδέχθηκε ὁ Ε.Ο.Χ.Α., στόν ὁποῖο ὀφείλουν τήν

ἐπιβίωσή τους χιλιάδες ἑλλήνων. Ὁ προκαθήμενος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Ἀρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός ἔσωσε ἀπό βέβαιο θάνατο πλῆθος πατριωτῶν. Μεγάλη πατριωτική δράση ἀνέπτυξαν καί ἄλλοι ἱεράρχες, ὅπως οἱ μετέπειτα Δημητριάδος Δαμασκηνός, Τρίκκης Διονύσιος, Κυθήρων Μελέτιος καί ἄλλοι, οἱ ὁποῖοι ὑπέστησαν φρικτά μαρτύρια στά χέρια τῶν γερμανῶν Ναζί ἤ τῶν Ἰταλῶν φασιστῶν. Σήμερα, καθώς μπήκαμε στό νέο εὐρωπαϊκό status καί ἀναγκαστικά θά ὁδηγηθοῦμε σέ ἕναν πολιτιστικό καί πνευματικό συγκρητισμό τῶν λαῶν τῆς Εὐρώπης, ἡ Ὀρθοδοξία ἔχει πολλά νά προσφέρει ὄχι μόνον στή διατήρηση τῆς φυσιογνωμίας τοῦ ἐθνικοῦ καί πνευματικοῦ μας βίου, ἀλλά κυρίως ὡς ζύμη στίς ἀναζητήσεις τῆς Δύσεως. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἄλλως τε ὑπῆρξε ἀπό τήν ἀρχή σημαντικός παράγων στή διαμόρφωση τῆς πνευματικῆς ταυτότητας τῆς Εὐρώπης καί τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ. Ἡ Ὀρθοδοξία, πού εἶναι τό χριστιανικό μέτρο, δέν ἀποτελεῖ μιά παρελθοντολογική ἔννοια, ἀλλά εἶναι ἡ δυναμική μεταμόρφωση τοῦ ἐκάστοτε παρόντος. Ἔχοντας δικά της δοκιμασμένα κριτήρια ἠθικῆς καί βιοθεωρίας καλεῖ τόν ἄνθρωπο τῆς κάθε ἐποχῆς νά τήν ἀκολουθήσει, γιά νά τοῦ προσφέρει πληρότητα καί ποιότητα ζωῆς, σωστό κοσμοθεωριακό προσανατολισμό καί πραγματική λύτρωση ἀπό τήν ἀβεβαιότητα τοῦ παρόντος, τόν πόνο καί τόν θάνατο.

Επιτροπή Μακεδονικού Αγώνος της Βέροιας

Παύλειος Λόγος 15

ΑΚΑ

Ομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος στην Πανηγυρική Τράπεζ

16 Παύλειος Λόγος

«Ὦ πανύμνητε Μῆτερ, ἡ τεκοῦσα τῶν πάντων Ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον· δεξαμένη τήν νῦν προσφοράν ἀπό πάσης ρῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας καί τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως τούς σοί βοῶντας».

Ε ΑΘΙΣΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΝ ΤΟΥ

ζα της εορτής του Ακαθίστου στην Ι. Μ. Οσ. Διονυσίου Αγ. ¨Ορους

νώπιον τῆς ἱστορικῆς εἰκόνος τῆς Παναγίας τοῦ Ἀκαθίστου ἀγρυπνήσαμε ἀπόψε, ἀδελφοί καί πατέρες, ἀνάμνηση ἐπιτελοῦντες τῆς θαυμαστῆς ἐπεμβάσεως τῆς Θεομήτορος πρός σωτηρία τῆς βασιλίδος τῶν Πόλεων καί τῆς εἰς ἀνταπόδοση εὐγνωμοσύνης γιά τή σωτηρία τους παννύχου καί ἀκαθίστου εὐχαριστίας τῶν τέκνων της. Ἐνώπιον τῆς ἱερᾶς αὐτῆς εἰκόνος ἀναπέμψαμε τά ἀσίγητα καί ἀκατάπαυστα Παύλειος Λόγος 17

χαῖρε τῆς ψυχῆς μας, καί συνοδεύσαμε τίς ἀοράτως ἡμῖν παριστάμενες ἀγγελικές δυνάμεις, τά πολυόμματα χερουβίμ καί τά ἐξαπτέρυγα σεραφείμ, ψάλλοντας μαζί τους τόν ἀρχαγγελικό ὕμνο: «ἄξιον ἐστίν ὡς ἀληθῶς μακαρίζειν σε, τήν Θεοτόκον», ὡς ἔκφραση ἀεννάου εὐχαριστίας γιά τήν ἀκοίμητο μεσιτεία της. Καί ἐάν τά τάγματα τῶν ἀγγέλων καί οἱ χοροί τῶν ἁγίων καί τῶν πατέρων συνόδευαν τήν ταπεινή ἀλλά ὁλοκάρδιο προσευχή μας πρός τήν Ἀειπάρθενο Μητέρα τοῦ Κυρίου μας, οἱ ψυχές μας φτερούγιζαν μέχρι τίς οὐράνιες ἄντυγες γιά νά γονατίσουν ἐνώπιον τοῦ θρόνου της καί νά ἀναγράψουν στή χάρη τῆς Ὑπερμάχου στρατηγοῦ τά εὐχαριστήρια. Ἐνώπιον τῆς Χάριτός της κλίνω καί ἐγώ εὐλαβῶς αὐτή τήν ὥρα τό γόνυ τῆς ψυχῆς καί τῆς καρδίας, ἀναπέμποντας ὕμνον εὐχαριστίας καί δοξολογίας, διότι μέ ἀξίωσε νά συμπροσευχηθῶ μετά τῶν πατέρων καί παρεπιδημούντων προσκυνητῶν, προσκυνητής καί ἐγώ στό ἱερό αὐτό κατοικητήριό της, στήν σεβασμία καί περίπυστο Μονή τοῦ ὁσίου Διονυσίου, ἐδῶ ὅπου ἀναπαύεται στήν ὑπακοή καί στήν πρός αὐτήν ἀγάπη τῶν ἀσκουμένων πατέρων, ἐδῶ ὅπου ἡ παρουσία της εἶναι διαρκῶς αἰσθητή καί ἡ χάρη της παρηγορεῖ τήν ψυχή, ἐνισχύει τή θέληση καί κατευθύνει τά διαβήματα τῶν μοναζόντων στήν ὁδό τῆς ἀγγελομιμήτου διαγωγῆς, τήν ὁποία ἐπέλεξαν. Στόν ὕμνο αὐτό τῆς δοξολογίας καί τῆς εὐγνωμοσύνης πού τῆς ἀναπέμψαμε κατά τήν διαγενομένη παννυχίδα θά ἐπιχειρήσω νά προσθέσω κάποια ταπεινά ψελλίσματα, ἐλάχιστο ὄφλημα τοῦ πρός Αὐτήν ἀπεράντου χρέους μου, ἔχοντας ἀπόλυτη συναίσθηση ὅτι, καί ἐάν ἀκόμη τῆς προσφέρουμε «ἰσαρίθμους τῇ ψάμμῳ ὠδάς», «οὐδέν τελοῦμεν ἄξιον» τῶν δωρεῶν πού παρέσχε καί παρέχει σέ ὁλόκληρο 18 Παύλειος Λόγος

τό ἀνθρώπινο γένος καί στόν καθένα μας προσωπικά, ἀλλά πάντοτε εἴμεθα ἀναπόδραστα ἐξαρτημένοι ἀπό τή χάρη καί τήν προστασία της καί ὀφειλετικά συνδεδεμένοι μαζί της. Ἡ ζωή μας, ἀδελφοί καί πατέρες, εἴτε ἐκτυλίσσεται στόν κόσμο εἴτε στήν ἔρημο εἶναι ἐκτεθειμένη σέ ποικιλωνύμους καί πολυμόρφους κινδύνους. Ἡ ἐπίγεια πορεία μας διέρχεται

«ἐν μέσῳ παγίδων πολλῶν», οἱ ὁποῖες ἄλλοτε ἀπειλοῦν τό σῶμα καί ἄλλοτε ἐπιβουλεύονται τήν ψυχή μας. Κανείς δέν μπορεῖ νά εἶναι βέβαιος γιά τήν αὔριο, οὔτε κἄν γιά τήν ἑπομένη στιγμή τῆς ζωῆς του, ὁσεσδήποτε προφυλάξεις καί ἐάν λαμβάνει, ὁποιαδήποτε μέτρα προστασίας καί ἐάν χρησιμοποιεῖ. ῾Ο Θεός ἐπιτρέπει μέσα εἰς τό ἄπειρο ἔλεος καί τή φιλόστοργο πρόνοιά του νά βιώνουμε αὐτή τήν κατ᾽ ἄνθρωπον ἀβεβαιότητα, ἐπιτρέπει νά ὑφιστάμεθα τούς κατά σάρκα καί κατά πνεῦμα κινδύνους, ἐπιτρέπει νά δοκιμάζεται τό σῶμα μας καί νά πειράζεται ὑπό τοῦ

ἀντιδίκου ἡ ψυχή μας, ἐπιτρέπει νά κλυδωνίζεται τό σκάφος τῆς ἀνθρωπίνης ὑποστάσεώς μας ἤ ἀκόμη καί νά κινδυνεύει νά βυθισθεῖ, διότι μέ αὐτόν τόν τρόπο μᾶς διευκολύνει νά κατανοήσουμε καί νά συναισθανθοῦμε τήν ἁμαρτωλότητα καί τήν ἀδυναμία μας. Ὁ Θεός παραχωρεῖ καί τίς δοκιμασίες καί τίς συμφορές γιά νά μᾶς βοηθήσει νά προαχθοῦμε στήν ταπείνωση καί νά παύσουμε νά ἐμπιστευόμεθα τίς δυνάμεις καί τίς ἱκανότητές μας, διότι ἡ ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό μας καί ἡ αἴσθηση τῆς αὐταρκείας εἶναι, κατά τούς πατέρες, οἱ πιό ἐπικίνδυνοι πειρασμοί στούς ὁποίους μπορεῖ νά ὑποκύψουμε. Ὁ Θεός ἐπιτρέπει καί τίς δοκιμασίες καί τίς συμφορές, γιατί αὐτές μᾶς δίδουν τή δυνατότητα νά ἀντιληφθοῦμε πόση ἀνάγκη τῆς θείας βοηθείας ἔχουμε καί μᾶς ἀνοίγουν τόν δρόμο πού ὁδηγεῖ πρός τήν Παναγία Μητέρα τοῦ Υἱοῦ του, αὐτήν πού δέν καθεύδει ἀλλά ἀγρυπνᾶ γιά τήν σωτηρία μας, αὐτήν πού δέν ἀναπαύεται ἐπί τοῦ θρόνου τῆς δόξης της ἀλλά ἀκάθιστος καί ἀκοίμητος παρακολουθεῖ στοργικά τήν πορεία τῆς ζωῆς μας καί ἀναμένει τά αἰτήματα τῶν τέκνων της, παρεμβαίνοντας πολλές φορές καί αὐτόκλητος ὑπέρ τῆς σωτηρίας μας ἀπό τίς συμφορές τῆς παρούσης ζωῆς. Καί ἐάν, ἀδελφοί καί πατέρες, ἐπικαλούμεθα τήν προστασία καί τή βοήθεια τῆς Κυρίας Θεοτόκου γιά τούς κινδύνους καί τούς πειρασμούς τῆς ἐπιγείου ζωῆς μας, ἐάν τήν αἰσθανόμεθα ὅλοι οἱ εἰς Χριστόν πιστεύοντες, ἰδιαιτέρως ὅμως ἐσεῖς, οἱ ὁποῖοι ἔχετε τήν εὐλογία νά ζεῖτε εἰς τόν ἐπίγειον κῆπον της, τό Ἁγιώνυμον Ὄρος, νά ἐπεμβαίνει λυτρωτικά καί σωστικά στίς δυσκολίες πού ἀνακύπτουν καθημερινά καί νά ἀπομακρύνει τά νέφη τῶν πειρασμῶν καί τῶν θλίψεων, ρυομένη ἡμᾶς ἀπό πάσης συμφορᾶς, ἡ σωστική παρέμβασή της ἐν τῷ καιρῷ τῆς ἐξόδου μας ἀπό τόν

παρόντα κόσμο καί συνηγορία της ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς κρίσεως ἀποτελεῖ καί ὀφείλει νά ἀποτελεῖ τό διαρκές αἴτημα τῶν καρδιῶν μας. Διότι, ἐάν ὅλες οἱ ἄλλες συμφορές εἶναι προσωρινές καί παροδικές καί ἐνδέχεται νά προκύπτει ἐξ αὐτῶν καί ὠφέλεια πνευματική, ὁ κίνδυνος τῆς μελλούσης κολάσεως εἶναι αἰώνιος καί διαρκής συμφορά, πρός ἀποφυγή τῆς ὁποίας ὄχι μόνο ὀφείλουμε νά ἐργαζόμεθα νυχθημερόν ἀλλά καί μετά δακρύων νά ἱκετεύουμε καθ᾽ ἡμέραν τή γλυκυτάτη τοῦ Κυρίου Μητέρα. Καί δέν εἶναι, ἀσφαλῶς, συμπτωματικό, ἀδελφοί μου, ὅτι καί ὁ ποιητής τοῦ Ἀκαθίστου ὕμνου κατακλείει μέ αὐτή τήν παράκληση τόν ὑπέροχο ὕμνο του πρός τήν Παναγία Παρθένο, θεωρῶντας τή μέλλουσα σωτηρία, τήν ὁποία διά τῶν πρεσβειῶν της προσεύχεται νά ἀπολαύσουν ὅλοι, ὑπερτέρα τῆς σωτηρίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπό τούς Ἀβάρους. «Δεξαμένη τήν νῦν προσφοράν ἀπό πάσης ρῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας καί τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως». Αὐτήν τήν κατακλείδα τοῦ Ἀκαθίστου ὕμνου πού ψάλλαμε ἐνώπιον τῆς ἱστορικῆς καί θαυματουργοῦ

εἰκόνος τῆς Παναγίας μας, ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά ἐπαναλάβω καί αὐτή τήν ἱερή στιγμή, εὐχαριστῶντας πρωτίστως τήν ὑποδεξαμένη στοργικῶς καί φιλοξενήσασά με μητρικῶς πανύμνητο Μητέρα μας, ἡ ὁποία μέ ἀξίωσε νά εὑρεθῶ καί πάλιν προσκυνητής εἰς τήν ἱερά Μονή τοῦ ὁσίου Διονυσίου καί νά μνησθῶ ἡμερῶν παλαιῶν, ἡμερῶν τῆς νεότητός μου, ὅταν μαθητής τῆς Ἀθωνιάδος Σχολῆς ἐπισκεπτόμουν τόν ἱερό οἶκο της καί ἀναπαυόμουν στήν σκιά τῆς νοερῆς παρουσίας της καί στή σκιά τῆς παρουσίας τῶν ἐν αὐτῇ θεοφιλῶς ἀσκησάντων ὁσίων πατέρων, κατ᾽ ἐξοχήν δέ τοῦ ἐν ταπεινώσει διαλάμψαντος ὁσίου καί θεοφόρου πατρός ἡμῶν Νήφωνος, πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τοῦ ὁποίου κατά τό τρέχον ἔτος ἑορτάζουμε τήν πεντακοσιοστήν ἐπέτειον ἀπό τήν εἰς Κύριον ἐκδημίαν του. Εὐγνωμόνως μνημονεύω τήν ἐπίσημον αὐτήν ὥρα τοῦ πανοσιο λογιωτάτου καθηγουμένου τῆς ἱερᾶς ταύτης μονῆς, ἀρχιμανδρίτου π. Πέτρου, ὁ ὁποῖος εὐγενῶς μέ προσεκάλεσε στήν ἱερά αὐτή πανήγυρη, δίνοντάς μου τήν εὐκαιρία νά ἐκπληρώσω παλαιόν μου πόθον καί εὐσεβῆ μου ἐπιθυμία πρός τήν

Παναγία τοῦ Ἀκαθίστου. Τόν εὐχαριστῶ ἐκ βάθους καρδίας,καθώς καί ὅλους τούς συναγρυπνήσαντες πατέρες, γιά τήν τιμή καί τήν εὐλογία πού ἀπήλαυσα. Ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ «δεξάμενος» καί ἐγώ «τήν προσφοράν» τῆς φιλοξενίας καί τῆς ἀγάπης, νά ἀπευθύνω πρός τήν πανύμνητο Μητέρα ὅλων μας καί ἔφορο τοῦ ἱεροῦ τούτου τόπου, ἡ ὁποία ἔχει ὑποσχεθεῖ νά εἶναι συνήγορος καί συμπαραστάτης ὅλων τῶν μοναχῶν της ἐνώπιον τοῦ βήματος τοῦ Υἱοῦ της, τόν τελευταῖο οἶκο τῶν Χαιρετισμῶν της, ὑπέρ τῶν πατέρων τῆς ἱερᾶς αὐτῆς Μάνδρας καί πάντων τῶν παρεπιδημούντων. «Ὦ πανύμνητε Μῆτερ, ἡ τεκοῦσα τῶν πάντων Ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον· δεξαμένη τήν νῦν προσφοράν ἀπό πάσης ρῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας καί τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως τούς σοί βοῶντας».

Από την αρχιερατική Θ. Λειτουργία στην Ι. Μ. Οσ. Διονυσίου Παύλειος Λόγος 19

ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΕΘΙΜΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Ι. ΛΕΙΨΑΝΟΥ ΤΟΥ ΑΓ. ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΟΛΥΜΠΙΤΗ ΣΤΗ ΦΥTΕΙΑ (ΤΣΟΡΝΟΒΟ) ΗΜΑΘΙΑΣ

Ὅσιος Διονύσιος ὁ Ὀλυμπίτης, ὁ ὁποῖος μόνασε στό Μοναστήρι τοῦ Τιμίου Προδρόμου – Σκήτη Βεροίας καί ἔδωσε νέα πνοή στόν μοναχισμό τῆς περιοχῆς, γνώρισε καί ἐξακολουθεί μέχρι καί σήμερα νά γνωρίζει ἰδιαίτερη τιμή καί σεβασμό σέ ὁλόκληρη τήν

20 Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀθανασίου Βουδούρη περιοχή τῆς Ἠμαθίας. Πράγματι, σύμφωνα μέ τίς σωζόμενες πηγές καί μαρτυρίες, ὁ Ὅσιος, τουλάχιστον ἀπό τόν 17ο αἰώνα, τιμήθηκε ἰδιαίτερα σέ πολλές περιοχές τοῦ Νομοῦ, κυρίως μάλιστα στήν πόλη τῆς Βέροιας καί στά χωριά τῶν Πιερίων καί τοῦ Βερμίου. Ἡ παράδοση τοῦ τόπου μας, διέσωσε γιά πολλές γενιές ἀναλλοίωτη

τήν μνήμη καί τήν τιμή πού γνώρισε ὁ Ὅσιος στή Φυτειά τοῦ Βερμίου, ἤ καλύτερα στό Τσόρνοβο ὅπως ὀνομαζόταν παλαιότερα τό χωριό. Κάθε χρόνο τελούνταν στή Φυτειά ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πρός τιμή τοῦ Ὁσίου, κατά τήν διάρκεια τῶν ὁποῖων μεταφερόταν στό χωριό καί τό ἱερό λείψανό του ἀπό τήν μονή του στόν Ὄλυμπο.

Τοιχογραφία του Αγ. Διονυσίου στον Ι. Ναό Αγ. Αθανασίου στο Ντουρμάνι

Τό τελετουργικό τοῦ ἐθίμου εἶχε ὡς ἐξῆς : Ἀπό τό χωριό ξεκινοῦσε ὁ ὑπεύθυνος τῆς μεταφορᾶς τοῦ λειψάνου καί κατευθυνόταν ἔφιππος πρός τό μοναστήρι τοῦ Ὁσίου Διονυσίου στόν Ζέλυμπο, ὅπως λεγόταν ὁ Ὄλυμπος στό τοπικό γλωσσικό ἰδίωμα τοῦ χωριοῦ. Ἀφοῦ παρέμενε ἐκεῖ γιά μικρό χρονικό διάστημα, ἐπέστρεφε στό χωριό μέ τήν λειψανοθήκη τοῦ Ὁσίου, ἡ ὁποῖα τοποθετοῦταν στόν ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου (παλαιότερα ἴσως καί στόν ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου). Ἐκεῖ τελοῦταν ἀκολουθία πρός τιμή τοῦ Ὁσίου καί ἀκολουθοῦσε ἡ προσκύνηση τοῦ ἱεροῦ λειψάνου του. Στή συνέχεια, τό λείψανο μεταφερόταν σέ κάθε σπίτι τοῦ χωριοῦ, ὅπου παρέμενε γιά ὁρισμένο χρονικό διάστημα (ἴσως παλαιότερα γιά ὁλόκληρη ἡμέρα), προκειμένου οἱ

ἔνοικοι νά λάβουν τήν εὐλογία τοῦ Ὁσίου. Ὁ Ἅγιος Διονύσιος, σέ πολλές περιοχές, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ἡ Φυτειά, τιμήθηκε ἰδιαίτερα ὡς προστάτης τῶν ζώων καί τῶν ἀγρῶν. Γιά τόν λόγο αὐτό, μόλις ὁλοκληρωνόταν ἡ «περιφορά» τοῦ λειψάνου σέ ὅλα τά σπίτια τοῦ χωριοῦ, οἱ κάτοικοι συγκέντρωναν τά οἰκόσιτα ζῶα καί τά κοπάδια τους στήν πλατεῖα «Ἴσωμα», ὅπου τελοῦταν ἁγιασμός καί διαβάζόνταν οἱ εὐχές τοῦ Ἁγίου Μοδέστου «ὑπέρ τῶν οἰκοσίτων ζώων καί τῶν ἀγρῶν». Τελειώνοντας ἡ ἀκολουθία τοῦ ἁγιασμοῦ καί ἡ «δέησις ὑπέρ τῶν οἰκοσίτων ζώων», τό λείψανο κατευθυνόταν συνοδευόμενο ἀπό ἔφιππους Τσορνοβίτες πρός τό γειτονικό χωριό Ἀρκουδοχώρι. Σύμφωνα μέ τήν τοπική παράδο-

ση, ἡ πορεία αὐτή ἀπό τήν Φυτειά πρός τό Ἀρκουδοχώρι, συμβόλιζε τήν πορεία τῶν ἐπαναστατῶν τῆς περιοχῆς ἀπό τό χωριό τους πρός τή Νάουσα, κατά τό ἔτος 1822. Γιά τόν λόγο αὐτό, ἡ ἀναχώρηση τοῦ λειψάνου συνοδευόταν ἀπό πυροβολισμούς στόν ἀέρα. Μάλιστα, λόγῳ τοῦ ἐθίμου αὐτοῦ, διασώζεται στή Φυτειά ἡ λαϊκή ρήση «ξεπροβοδοῦν τόν Ἅγιο», ἤ κατά τό τοπικό γλωσσικό ἰδίωμα «προβοδοῦν τόν Ἅγιο», ἡ ὁποῖα λέγεται μέχρι καί σήμερα, ὅταν ἀκούγονται δυνατές βροντές ἤ ἔντονοι πυροβολισμοί. Τό ἴδιο συνέβαινε καί ὅταν τό λείψανο πλησίαζε πρός τό Ἀρκουδοχώρι. Παλαιότερα, ἴσως, ἡ περιοδεία λιτανεία νά συνεχιζόταν καί σέ ἄλλα χωριά, ἀφοῦ ὅπως προαναφέρθηκε, ὁ Ἅγιος γνώρισε μεγάλη τιμή σέ ὁλόκληρη τήν περιοχή. Τό ἱερό Παύλειος Λόγος 21

λείψανο, ἀφοῦ παρέμενε γιά ἀρκετές ἡμέρες στό Βέρμιο, ἐπέστρεφε καί πάλι στή μονή τοῦ Ὁσίου στόν Ὄλυμπο. Ἀξίζει νά σημειωθεῖ, ὅτι κατά τήν περίοδο τῆς τουρκοκρατίας τό ἔθιμο αὐτό ἀποτέλεσε παράλληλα καί μέσο ἐπικοινωνίας τῶν ὁπλαρχηγῶν τοῦ Βερμίου μέ τούς ἐπαναστάτες τοῦ Ὀλύμπου καί τῆς Πιερίας, καθώς μέ τήν κάλυψη τῶν θρησκευτικῶν καί λατρευτικῶν ἐκδηλώσεων, εὔκολα μποροῦσαν νά μεταφερθοῦν μηνύματα καί πληροφορίες μέ ἀσφάλεια, ἀπό τή μία πρός τήν ἄλλη περιοχή. *** Ἡ τιμή καί ἡ ἀγάπη τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς πρός τόν Ἅγιο Διονύσιο, ἀποδεικνύονται καί ἀπό τήν ὕπαρξη ἀρκετῶν τοιχογραφιῶν του σέ ναούς τῆς ἐπαρχίας, στούς περισσότερους μάλιστα ἀπό τούς ὁποίους κατέχει ἐξέχουσα θέση. Παραστάσεις τοῦ Ὁσίου, σώζονται καί σέ ἀρκετούς μεταβυζαντινούς ναούς τοῦ Βερμίου, ὅπως στόν ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου στό Ντουρμάνι (τοιχογραφία 1736), τοῦ Ἁγίου Νικολάου στή Μαρούσια (τοιχογραφία 1850) καί τοῦ Ἁγίου Νικολάου στή Φυτειά (φορητή εἰκόνα 18ου αἰ.) Ἕνα ἐξίσου σημαντικό σημεῖο στό ὁποῖο θά πρέπει νά ἀναφερθοῦμε, εἶναι καί τό γεγονός ὅτι κατά τήν περίοδο τῆς τουρκοκρατίας, ἐκτός ἀπό τίς συναισθηματικές καί πνευματικές σχέσεις τῶν κατοίκων τῆς Φυτειᾶς μέ τόν Ἅγιο Διονύσιο, ἀναπτύχθηκαν μεταξύ τοῦ χωριοῦ καί τῆς μονῆς τοῦ Ὁσίου στόν Ὄλυμπο καί σχέσεις ἰδιοκτησιακές. Σύμφωνα, λοιπόν, μέ πληροφορίες ἀπό ἔγγραφα τοῦ ὀθωμανικοῦ κτηματολογίου τῆς Βέροιας, τό μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Διονυσίου κατεῖχε 22 Παύλειος Λόγος

στό Τσόρνοβο ὁρισμένες ἐκτάσεις γῆς (μετόχια τῆς μονῆς), τίς ὁποῖες οἱ κάτοικοι τοῦ χωριοῦ ὀνόμαζαν «Διονυσιάτικα». *** Τό Σάββατο 26 Ἰανουαρίου 2008, οἱ κάτοικοι τῆς Φυτειᾶς εἶχαν τήν εὐκαιρία νά ἀναβιώσουν καί πάλι, μετά ἀπό περίπου μισό αἰώνα τό παλαιό αὐτό ἔθιμο τοῦ χωριοῦ, μέ τήν πρωτοβουλία τοπικῶν φορέων καί παραγόντων. Στίς 16:30, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων ὑποδέχθηκε τό ἱερό λείψανο τοῦ Ἁγίου στόν ἱερό ναό τοῦ ἁγίου Νικολάου Φυτειᾶς, τό ὁποῖο μετέφερε στό χωριό ὁ Πανοσιολογιώτατος

Ἀρχιμανδρίτης Πορφύριος, ἡγούμενος τῆς Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου – Σκήτης Βεροίας, καί ἀκολούθησε ἡ λιτάνευσή του στό προαύλιο τοῦ ναοῦ. Κατά τήν διάρκεια τῆς λιτανείας ἐψάλλησαν καί ὁρισμένα Μεγαλυνάρια τοῦ Ὁσίου, τά ὁποῖα συνέγραψε ὁ Πρωτοπρεσβύτερος Στυλιανός Μακρῆς, εἰδικά γιά τήν περίσταση αὐτή. Στή συνέχεια ὁ Σεβασμιώτατος τέλεσε ἁγιασμό «ὑπέρ τῶν οἰκοσίτων ζώων καί τῶν ἀγρῶν» τῶν κατοίκων τῆς Φυτειᾶς, οἱ ὁποῖοι εἶχαν συγκεντρώσει τά ζῶα τους στό προαύλιο τοῦ ναοῦ. Κατά τήν ἄφιξη τοῦ ἱεροῦ λειψάνου, νέοι τοῦ χωριοῦ ἔριξαν πυροβολισμούς στόν ἀέρα, γιά νά τιμήσουν καί νά «καλωσορίσουν»

καί πάλι τόν Ἅγιο στό χωριό τους. Παράλληλα, τά παιδιά τοῦ χορευτικοῦ συγκροτήματος τοῦ χωριοῦ, φορώντας παραδοσιακές φορεσιές, συνόδεψαν τό λείψανο τοῦ Ὁσίου, ρίχνοντας ροδοπέταλα στόν δρόμο ἀπό τόν ὁποῖο διήλθε, ὅπου εἶχε στρωθεί κόκκινο χαλί. Στή συνέχεια τελέστηκε ἑσπερινός πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου καί οἱ παρευρισκόμενοι προσκύνησαν τό ἱερό λείψανο καί τήν εἰκόνα του στό κέντρο τοῦ ναοῦ. Στήν ἀκολουθία ἔψαλλαν οἱ ἱεροψάλτες κ.κ. Ἀλέξανδρος Τρομπούκης καί Ἐμμανουήλ Ξυνάδας. Κατά τή διάρκεια τοῦ ἑσπερινοῦ, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, μίλησε γιά τή ζωή καί τό ἔργο τοῦ Ὁσίου, καθώς καί γιά τήν τιμή πού γνώρισε σέ πολλές περιοχές τῆς Ἑλλάδας, μεταξύ τῶν ὁποίων ἀνήκει καί ἡ Φυτειά. Στίς 18:00, ἀκολούθησε στό «Κοινοτικό Κατάστημα» τοῦ χωριοῦ ὁμιλία τοῦ γράφοντος, μέ θέμα: «Παράδοση καί τιμή τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ ἐν Ὀλύμπῳ στή Φυτειά – Τσόρνοβο Ἡμαθίας». Ἀπηύθυναν χαιρετισμούς ἡ ἐκπρόσωπος τοῦ Ἐκπολιτιστικοῦ - Μορφωτικοῦ Συλλόγου Φυτειᾶς κα Πελαγία Ἀγγέλου, ὁ Δήμαρχος Δοβρᾶ κ. Χρῆστος Τσιούντας καί ὁ Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ. Παντελεήμων. Τῆς συνεδρίας προήδρευσε ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης Γεώργιος Χρυσοστόμου, καθηγητής τῆς Α.Ε.Σ.Θ. – Πρωτοσύγκελλος τῆς Ι.Μ.Β.Ν.Κ. καί γραμματέας ἦταν ὁ Ἐμμανουήλ Ξυνάδας, Mr. Θεολογίας. Παράλληλα, στόν χῶρο τοῦ «Κοινοτικοῦ Καταστήματος» στήθηκαν ἐκθέσεις λαογραφικῶν ἀντικειμένων καί παλαιῶν φωτογραφιῶν τοῦ χωριοῦ, καθώς καί ἔκθεση παλαιῶν εἰκόνων, φωτογραφιῶν καί παλαιτύπων ἀκολουθιῶν τοῦ Ἁγίου

Από την υποδοχή του Ιερού Λειψάνου του Αγ. Διονυσίου στη Φυτειά

Διονυσίου, ἀπό τήν Φυτειά καί τήν γύρω περιοχή. Στό τέλος τῶν ἐκδηλώσεων δόθηκαν στούς ὀργανωτές, στούς συντελεστές, στούς χορηγούς καί στούς ἐπισήμους προσκεκλημένους, ὡς ἀναμνηστικά, καλαθάκια τά ὁποῖα περιείχαν τοπικά παραδοσιακά προϊόντα τοῦ χωριοῦ (κρασί, τσίπουρο, μέλι, κάστανα καί καρύδια). Στούς ὁμιλητές δόθηκε ἐπίσης καί μία εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ὁλυμπίτη. Ὅλοι ὅσοι παραβρέ-

θηκαν στίς ἐκδηλώσεις ἔλαβαν ὡς ἀναμνηστικό ἀντίγραφο φορητῆς εἰκόνας τοῦ Ὁσίου (18ου αἰ.), ἡ ὁποῖα φυλάσσεται στόν ἱερό ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου Φυτειᾶς. Τίς ἐκδηλώσεις τίμησαν μέ τήν παρουσία τους πλήθος κόσμου καί ἐπισήμων, μεταξύ τῶν ὁποῖων ὁ ἱστορικός τῆς Βέροιας κ. Γεώργιος Χ. Χιονίδης, οἱ βουλευτές Ἠλίας Φωτιάδης, Λάζαρος Τσαβδαρίδης καί Ἀναστάσιος Σιδηρόπουλος, ὁ Ὑποστράτηγος καί πρώην Ἀστυ-

νομικός Διευθυντής κ. Παναγιώτης Γκουβεντάρης, ὁ Διοικητής τοῦ Πυροσβεστικοῦ Σώματος κ. Διονύσιος Ντόβας, ἡ ἀντινομάρχης κα Μαρία Ἀλδάκου, ἀντιδήμαρχοι, δημοτικοί καί τοπικοί σύμβουλοι.

Παύλειος Λόγος 23

ΑΓΙΟΙ ΠΑΠΕΣ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ Δ΄ μέρος

ΑΓΑΠΗΤΟΣ Α΄ (535- 536) Καταγόταν ἀπὸ ἀριστοκρατικὴ οἰκογένεια, γιὸς τοῦ ἱερέως Γορδιανοῦ. Ὑπῆρξε πρωτοδιάκονος καὶ διάδοχος τοῦ πάπα Ἰωάννη τοῦ Β΄ τὸν ὁποῖο καὶ διαδέχτηκε. Διαμεσολάβησε μεταξὺ Ἰουστινιανοῦ καὶ Θεοδάτου, βασιλιὰ τῶν Ὀστρογότθων γιὰ νὰ εἰρηνεύσουν. Φρόντισε ἐκτὸς ἀπὸ τὴν πολιτικὴ καὶ γιὰ τὴν εἰρήνη τῆς ἐκκλησίας καὶ συνέστησε νὰ μὴ δίδεται ἐκκλησιαστικὸ ἀξίωμα σὲ ὅποιον ἀρειανὸ γινόταν ὀρθόδοξος, ἐφαρμόζοντας τὴ συμβουλὴ τοῦ Παύλου «νεόφυτος νὰ μὴν πέσει σὲ τύφο τοῦ διαβόλου» (Α΄Τιμ. 3,6) καὶ σχετικὲς μὲ αὐτὸ διατάξεις τῶν πατέρων. Ἐπικύρωσε σύνοδο τῆς Καρχηδόνας ὅπου ἐλέγετο ὅτι κανεὶς Ἀφρικανὸς κληρικὸς δὲν θὰ γινόταν δεκτὸς στὴ Ρώμη ἂν δὲν εἶχε κανονικὰ διαπιστευτήρια. Ἐφάρμοσε ἔτσι τὴν προσοχὴ γιὰ τὴν ἀποφυγὴ ἄσκοπων περιπλανήσεων καὶ τὴν ἀσφάλεια ἀπὸ ἐνδεχόμενη δράση αἱρετικῶν. Ἀντιμετώπισε σθεναρὰ καὶ τὸν μονοφυσιτισμό. Μετέβη στὴν Κων/πολη μὲ πέντε ἐπισκόπους τῆς Ἰταλίας καὶ συμβοηθούμενος ἀπὸ ἀκραιφνεῖς ὀρθοδόξους ζήτησε ἀπὸ τὸν Ἰουστινιανὸ νὰ μὴν ἀντιδράσει στὴν ἀποπομπὴ τοῦ ὕποπτου γιὰ μονοφυσιτισμὸ πατριάρχου Ἀνθίμου τοῦ ἀπὸ Τραπεζοῦντος. Αὐτὸς ἦταν εὐνοούμενος τῆς βασίλισσας Θεοδώρας. Ὁ αὐτοκράτωρ στὴν ἀρχὴ ἀντέδρασε, στὸ τέλος ὅμως τοῦ ἔδωσε τὸ ἐλεύθερο νὰ δράσει ὅπως θέλει. Στὴν ἄρνηση τοῦ Ἀνθίμου νὰ γυρίσει στὴν ἐπισκοπὴ Τραπεζοῦντος, ὁ Ἀγαπητὸς προχώρησε στὴν καθαίρεσή του καὶ τὸν ἀντικατέστησε μὲ τὸν ἱερομόναχο Μηνᾶ (13/3/536). Ὁ Ἄνθιμος κατέθεσε τὸ ὠμόφορό του στὰ χέρια τοῦ βασιλιᾶ καὶ ἀποχώρησε. Μετὰ λίγες ἡμέρες ὁ Ἀγαπητὸς ἀσθένησε καὶ πέθανε στὴν Πόλη στὶς 22 Ἀπριλίου. Τάφηκε μεγαλοπρεπῶς στὸ ναὸ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ὅπου ἐτελεῖτο καὶ ἡ σύναξή του. Τὸ λείψανό του μεταφέρθηκε τὸν ἑπόμενο Σεπτέμβριο καὶ τάφηκε στὸν Ἅγιο Πέτρο. Ἑορτάζει ἀπὸ τὴν Ἀνατολικὴ ἐκκλησία στὶς 17/4 καὶ ἀπὸ τὴ Δυτικὴ στὶς 20/9, ἡμέρα ταφῆς του στὴ Ρώμη.

24 Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀρχιμ. Χρυσοστόμου Ξενιτόπουλου

Θαύματα εἶναι συνδεδεμένα μὲ τὴ μνήμη του. Ὅταν ἔφτασε στὴν Ἑλλάδα, σὲ κάποιο λιμάνι, θεράπευσε ἄνθρωπο ἄλαλο καὶ μὴ δυνάμενο νὰ βαδίσει, σερνόταν σὰν ἑρπετό. Τὸν ἄγγιξε στὰ πόδια καὶ τοῦ ἔδωσε τὴ Θ. Κοινωνία στὸ στόμα. Στὴ Χρυσὴ πύλη Κων/πόλεως ἔθεσε τὰ χέρια του σὲ μάτια τυφλοῦ καὶ ἐκεῖνος ἀνάβλεψε. Ἀπὸ τὰ γενόμενα σημεῖα ἔγινε δεκτὸς στὴν Κων/πολη μὲ μεγάλες τιμές. «Θνήσκων τί κράζεις Σῶτερ ἠγάπησά σε; Ἀλλ’ ἠγαπήθης Ἀγαπητὲ καὶ πλέον». ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ (590-604)

Ὁ βίος του στὸ συναξάριο εἶναι ἐκτεταμένος καὶ χρειάζεται ἰδιαίτερο ἄρθρο. Ἐπιγραμματικὰ ἀναφέρεται: Ἦταν βλαστὸς εὐγενοῦς οἴκου. Ρωμαῖος, γεννήθηκε περίπου τὸ 540 ἀπὸ τὸ Γορδιανὸ καὶ τὴ Σύλβια. Οἱ γονεῖς του καὶ οἱ ἀδερφὲς τοῦ πατέρα του Ταρσίλλα καὶ Αἰμιλία διακρίνονταν γιὰ τὴν εὐσέβειά τους καὶ ἐπέδρασαν στὴν διαμόρφωση τοῦ χαρακτήρα του. Ἔτυχε καλῆς μορφώσεως. Σπούδασε φιλοσοφία καὶ νομικά. Ὁ ἴδιος λέγει ὅτι δὲν γνώριζε τὴν ἑλληνικὴ καὶ ὅτι στὰ Λατινικὰ δὲν κατόρθωνε νὰ ἀποφύγει τοὺς βαρβαρισμούς. Τὸ 570 διορίστηκε ἀπὸ τὸν Ἰουστίνο Β΄ στὸ ἀξίωμα τοῦ πραίτορος τῆς Ρώμης (praetor urbatus). Δὲν παρέμεινε γιὰ πολὺ στὴ θέση του. Ἡ διδασκαλία τῶν Ἑλλήνων στὴν ἐποχὴ του εἶχε φθίνει. Μὲ τὸ θάνατο τοῦ πατέρα του κληρονόμησε μεγάλη περιουσία τὴν ὁποία ἔδωσε γιὰ νὰ κτίσει ἕξι μονὲς στὴ Σικελία καὶ στὴ Ρώμη. Γενόμενος μοναχὸς ἐμόναζε κατ’ ἰδὶαν κάνοντας μοναστήρι τὸ σπίτι του, ἀφιερωμένο στὸν Ἀπ. Ἀνδρέα. Χειροτονήθηκε διάκονος καὶ ἐστάλη στὴν Πόλη ὡς ἀποκρισάριος τὰ ἔτη 579- 585. Ὅταν πέθανε ὁ πάπας Πελάγιος Β΄, κλῆρος καὶ λαὸς κυριολεκτικὰ ἔσυραν τὸν Γρηγόριο στὸν παπικὸ θρόνο τὸ 590. Γράφει αὐτοπροσώπως γιὰ τὴν τότε κατάσταση: «Ἡ Ἐκκλησία μοιάζει μὲ καράβι παλιὸ ποὺ κυματίζεται σφοδρῶς. Κάνει νερὰ σὲ ὅλα τὰ μέρη, τὰ ξύλα σαρακοφαγωμένα, ταλαιπωρεῖται

ἀπὸ τὴ φουρτούνα καὶ κινδυνεύει νὰ χαθεῖ». Ἦταν ἀσθενὴς στὸ σῶμα, αὐτὸ ὅμως δὲν τὸν ἐμπόδιζε νὰ δράσει πολυποίκιλα. Ἔστειλε ἱεραποστόλους γιὰ τὸν ἐκχριστιανισμὸ τῶν Ἀγγλοσαξώνων χειροτονώντας πρῶτο ἐπίσκοπο Καντέρμπουρι τὸν Αὐγουστίνο. Ὑπῆρξε καὶ ἱκανὸς συγγραφέας γράφοντας ὑπόμνημα στὸν Ἰώβ, 40 ὁμιλίες στὰ εὐαγγέλια καὶ 22 στὸν προφήτη Ἰεζεκιήλ, τὸν ποιμαντικὸ κανόνα (Regula Pastoralis) ὅπου μιλᾶ γιὰ τὸ πῶς πρέπει νὰ εἶναι ὁ πνευματικὸς ποιμὴν καὶ τοὺς Διαλόγους (διηγήσεις γιὰ τοὺς Ἰταλιῶτες ὁσίους καὶ περὶ καταστάσεως τῶν ψυχῶν). Τὸ τελευταῖο ἔργο μετέφρασε στὰ ἑλληνικὰ ὁ πάπας Ζαχαρίας τὸν 8ο μ. Χ. αἰ. Ἀπ’ αὐτὸ πῆρε στὴν Ἀνατολὴ ὁ Γρηγόριος τὸ ἐπίθετο Διάλογος, ἐνῶ στὴ Δύση ὀνομάστηκε Μέγας. Ἔγραψε ἐπίσης λειτουργικὸ ἐγχειρίδιο καὶ ἀντιφωνάριο στὸ ὁποῖο εἰσήχθη στὴ λατρεία τὸ λεγόμενο γρηγοριανὸ μέλος καὶ τέλος ἐπιστολές. Θεωρεῖται ὁ τέταρτος μεγάλος διδάσκαλος τῆς Δυτ. Ἐκκλησίας (μετὰ τοὺς Ἱερώνυμο, Ἀμβρόσιο καὶ Αὐγουστίνο Ἰππῶνος). Εἰκάζεται χωρὶς νὰ εἶναι σίγουρο πὼς εἶναι ὁ συγγραφέας τῆς Θ. Λειτουργίας τῶν προηγιασμένων δώρων. ΘΕΟΔΩΡΟΣ Α΄ (642- 649) Θεωρεῖται στὴν καταγωγὴ Ἕλληνας, γεννημένος στὴν Παλαιστίνη. Ἐξελέγη πάπας τὸ 642 (24/11). Τάχθηκε ἀμέσως κατὰ τῆς «ἐκθέσεως», διατάγματος τοῦ Ἡρακλείου, ὅπου ὁ αὐτοκράτωρ ὁμολογοῦσε τὸν μονοθελητισμό. Ὁ πάπας ζήτησε ἀπὸ τὸν πατριάρχη Κων/πόλεως Παῦλο νὰ κάνει κανονικὴ καθαίρεση τοῦ προηγουμένου πατριάρχη Πύρρου ποὺ εἶχε ἁπλῶς ἐκδιωχθεῖ καὶ νὰ ἀποκηρύξει τὴν «ἔκθεση». Ὅταν ὁ Παῦλος ἀρνήθηκε, δέχτηκε ὁ Θεόδωρος τὸν Πύρρο στὴ Ρώμη ἀποκηρύσσοντας τὴ μονοθελητικὴ αἵρεση, δυστυχῶς ὅμως μόνο φαινομενικά. Σύνοδος τότε στὴ Ρώμη κήρυξε ἔκπτωτο τὸν Παῦλο καὶ καθαίρεσε τὸν Πύρρο. Ὁ πρὸ αὐτῶν πατριάρχης Σέργιος συμπεριλήφθηκε στὰ ἀναθέματα τῆς ἐκκλησίας. Ὁ Θεόδωρος πέθανε τὸ 649 (κατ’ ἄλλους ἐμαρτύρησε ἀφοῦ τὸν

ἔγδαραν αἱρετικοί) τάφηκε στὸν Ἅγ. Πέτρο καὶ ἀργότερα τὸ λείψανό του μεταφέρθηκε στὸν Ἅγ. Στέφανο Ρώμης. Ἡ μνήμη του στὴν Ἀνατολὴ ἄγεται τὴν 18η Μαΐου. Ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης ἀναφέρει πὼς δὲν ἀναγράφονται στὸ Ρωμαϊκὸ ἁγιολόγιο οἱ δύο πάπες Θεόδωροι Α΄ καὶ Β΄(+ 897, πατριάρχευσε εἴκοσι μόνο μέρες). «Ἀνθρωποδιῶκται, δημίους λέγω, λύκοι, Θεοδώρου τρώγουσι τάς σάρκας ξέσει». ΜΑΡΤΙΝΟΣ Α΄ (649- 653) Ὁμολογητής, καταγόταν ἀπὸ τὸ Τὸντ τῆς Οὐμβρίας (Κ. Ἰταλίας) καὶ διετέλεσε ἀποκρισάριος στὴν Κων/πολη. Ἔγινε πάπας ὅταν ἡ αἵρεση τῶν μονοθελητῶν ταλαιπωροῦσε τὴν ἐκκλησία. Συγκάλεσε σύνοδο στὸ Λατερανὸ στὸ ναὸ τοῦ Σωτῆρος τὸ 649 κατὰ τῆς αἱρέσεως. Ἔγραψε στὸν Κωνσταντινουπόλεως Παῦλο Β΄ ν’ ἀλλάξει τὰ μονοθελητικά του φρονήματα. Τοὺς ἀπεσταλμένους τοῦ πάπα ὁ Παῦλος ἐξόρισε σὲ διάφορα νησιά. Ἐπηρεαζόταν ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Κώνστα Β΄πού ἐξεμάνη ἐναντίον τοῦ Μαρτίνου, τὸν συνέλαβε μὲ δόλο καὶ τὸν καταδίκασε σὲ θάνατο μὲ παρωδία δίκης. Ἐπενέβη ὁ Παῦλος καὶ μετριάστηκε ἡ ποινὴ σὲ ἐξορία. Τὸν ἀπέστειλαν ἀσθενῆ καὶ κλινήρη στὴ Χερσώνα ὅπου καὶ πέθανε στὶς 16/9/655 ὡς ὁμολογητής. Μαζί του ἐξορίστηκαν καὶ δυὸ ἐπίσκοποι τῆς Δύσεως. Πρωτύτερα τοὺς εἶχαν φυλακίσει καὶ τοὺς τρεῖς στὸ πραιτώριο ἐπὶ τρία ἔτη. Τὸ λείψανο τοῦ Μαρτίνου ἐνταφιάστηκε ἔξω ἀπὸ τὴ Χερσώνα στὸ ναὸ τῆς Θεοτόκου. Ἡ σύνοδος στὴ Ρώμη ψήφισε εἴκοσι ἀναθεματισμοὺς κατὰ τῶν αἱρετικῶν καὶ καταδίκασε τοὺς προαπελθόντες πατριάρχες Σέργιο καὶ Πύρρο καὶ τὸν τότε Παῦλο Β΄ καὶ Θεόδωρο μονοθελήτη. Στὶς ἐργασίες διαδραμάτισε σημαντικὸ ρόλο ὁ ἐξόριστος στὴ Δύση ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ Ἅγιος Μάξιμος ὁ ὁμολογητής. Ἀργότερα ἀπὸ τὴν ΣΤ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο στὴν Κων/ πολη καταδικάστηκε καὶ ὁ αἱρετικὸς πάπας Ὀνώριος Α΄ (625- 638) ὡς μονοθελήτης. Ἐπικύρωσε τὴν καταδίκη ὁ Ρώμης Λέων Β΄ (682- 683). Ὁ Κώνστας Β΄ ἔλαβε τὰ ἐπίχειρα τῆς κακίας του, φονευθείς στὴ Σικελία ἀπὸ τὸν Ἀνδρέα Τρωΐλο ἐνῶ ἔπαιρνε τὸ λουτρό του στὴ Δάφνη. Δέχτηκε χτύπημα στὴν κεφαλὴ μὲ κάδο καὶ ἀπέψυξε. Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγ. Μαρτίνου στὴν Ἀνατολὴ εἶναι στὶς 13 Ἀπριλίου. «Ὁ σὴν γεγηθῶς σάρκα, Σῶτερ, ἐσθίων, ἀπεκδύσει γέγηθε σαρκὸς Μαρτίνος. Ἀμφὶ Τρίτῃ δεκάτῃ θᾶνε Μαρτίνος περίπυστος». Ἡ μνήμη του μαζὶ μὲ τὸν Ἅγιο Μάξιμο σημειώνεται καὶ στὶς 20 Σεπτεμβρί-

ου. «πολλὰ θλιβέντες Μάξιμος καὶ Μαρτίνος, πολλῶν ἐπαίνων ἀξιούσθωσαν οἱ δύο». ΑΓΑΘΩΝ (678- 682) Καταγόταν ἀπὸ τὸ Παλέρμο τῆς Σικελίας. Γιὸς γονέων εὐσεβῶν, ἀσκήθηκε, σὲ μονὴ κι ἀπόκτησε τὴ χάρη τῶν ἰάσεων. Διαμοίρασε τὴν περιουσία του στοὺς φτωχοὺς μέσα σὲ μιὰ μέρα. Χαρακτήρας πρᾶος, ἔδειξε μεγάλη στοργὴ στὸν κλῆρο του. Συνέβαλε στὴν καταπολέμηση τοῦ μονοθελητισμοῦ. Μὲ ἔκκληση τοῦ ἀνατολικοῦ αὐτοκράτορος Κων/νου Δ΄ τοῦ Πωγωνάτου,

συγκάλεσε σύνοδο στὴ Ρώμη ὅπου διατυπώθηκε ἀπὸ τοὺς Δυτικοὺς ἡ ὀρθή διδασκαλία περὶ τῶν δυὸ θελήσεων τοῦ Χριστοῦ, Θείας καὶ ἀνθρώπινης. Ἀκολούθησε ἡ ΣΤ΄ Οἰκ. Σύνοδος τὸ 680 μὲ 289 πατέρες στὴν Κων/πολη, ὅπου ἔλαβαν μέρος καὶ ἀντιπρόσωποι τῆς ἐν Ρώμῃ Συνόδου, τρεῖς ἐπίσκοποι τῆς Ἰταλίας, οἱ πρεσβύτεροι Θεόδωρος καὶ Σέργιος καὶ ὁ διάκονος Ἰωάννης. Ὁ Ἀγάθων ὑποστήριξε μὲ θέρμη τὶς ἀποφάσεις τῆς Συνόδου κι’ ἀναθεμάτισε τοὺς ἔχοντας μονοφυσιτικὸ φρόνημα, ἀναμεσά τους καὶ τὸν προκάτοχό του Ὀνώριο Α΄. Ἐδῶ φαίνεται (ἀφοῦ πάπας καταδικάστηκε ὡς αἱρετικός) πὼς καὶ οἱ πάπες δὲν εἴναι ἀλάθητοι οὔτε καὶ σὲ δογματικὰ θέματα (ὅπως θέσπισε ἀργότερα ἡ παπικὴ πλέον ἐκκλησία στὶς 18/7/1870 τὸ καινοφανὲς δόγμα τοῦ ἀλαθήτου τοῦ πάπα ὅταν μιλᾶ ex cathedra (ἀπὸ καθέδρας). Στὴν Ἀνατο-

λὴ τὸ κύρος τοῦ Ἀγάθωνος ἦταν πολὺ μεγάλο. Συνέτεινε στὸ πλησίασμα τῶν δυὸ τοπικῶν ἐκκλησιῶν Δυτικῆς καὶ Ἀνατολικῆς. «Ρώμης Ἀγάθων οἴακας διευθύνας πρύμναν ἔκρουσε πρὸς νοητοὺς λιμένας». Ἡ μνήμη του στὶς 20 Φεβρουαρίου. Τέλος, στὸ Βυζαντινὸ ἁγιολόγιο ἀναγράφεται στὶς 23 Ἰουλίου μνήμη Ἀπολλωνίου πάπα Ρώμης ἱερομάρτυρος. Τὸ συναξάρι σημειώνει πὼς τὸν ἔριξαν σὲ φωτιὰ καὶ τοξεύτηκε. (τοξευθείς καὶ εἰς πῦρ βληθείς τελειοῦται). Μαρτύρησε ἄγνωστο πότε ἀκριβῶς στοὺς τρεῖς πρώτους αἰῶνες. Ὁ Σωφρόνιος Λεοντοπόλεως λέγει πὼς δὲν ὑπάρχει πάπας μὲ τέτοιο ὄνομα καὶ πράγματι δὲν εἶναι γραμμένο στοὺς καταλόγους τῶν παπῶν. Ἡ προσθήκη «πάπας Ρώμης» εἶναι ἕωλη. Προφανῶς πρόκειται γιὰ ἁπλὸ Ρωμαῖο ἱερέα ἢ χωροεπίσκοπο ὑπὸ τὸν Ρώμης ἢ εἶναι ἄλλος. Ἀλλοῦ προστίθεται ὅτι εἶχε συμμάρτυρα τὸν Εὐγένιο. Ἴσως νὰ εἶναι λάθος ἀντιγραφὴ καὶ νὰ πρόκειται γιὰ τὸν ἑορτάζοντα τὴν ἴδια ἡμέρα ἱερομάρτυρα ἐπίσκοπο Ραβέννης Ἀπολλινάριο. Τὰ ὀνόματά τους καὶ οἱ ἐπισκοπὲς τους ἀρχίζουν ἀπὸ τὸ ἴδιο γράμμα. «Ἀπολλωνίῳ διπλόμοχθος ἡ πάλη μοχθούντι πρὸς πῦρ καὶ τὰ τῶν τόξων βέλη». Ὁ παρισινὸς κώδικας cioslin τὸν ὀνομάζει ἁπλῶς ἱερομάρτυρα. Στὸ ρωμαϊκὸ ἁγιολόγιο ἀναγράφονται ὡς ἅγιοι πολλοὶ πάπες πρὸ τοῦ Σχίσματος. Μποροῦμε καὶ στὴν Ἀνατολὴ νὰ τοὺς δεχόμαστε ἔτσι καθὼς ἡ ἐκκλησία ἦταν ἑνωμένη στοὺς δώδεκα πρώτους αἰῶνες. Μὲ ἐξαίρεση τὸν Νικόλαο Α΄ ποὺ ξεκίνησε τὶς ἔριδες μὲ τὸν Μ. Φώτιο καὶ τὸν Λέοντα Θ΄ ἐπὶ τοῦ ὁποίου ἔγινε τὸ σχῖσμα. Θὰ τοὺς ἀνακήρυξε ἁγίους ἡ μετέπειτα νεωτερίζουσα παπικὴ πλέον ἐκκλησία. Ἄνθρωποι ἀρχομανεῖς ὁδήγησαν τὰ πράγματα στὰ ἄκρα γι’ αὐτὸ καὶ στὴν Ἀνατολὴ δὲ μακαρίζεται ὁ τότε πατριάρχης Μιχαὴλ Κηρουλάριος. Σὲ ἀντίθεση πρὸ τοῦ σχίσματος καὶ ἡ ἴδια ἡ ρωμαιοκαθολικὴ ἐκκλησία δὲν ἀνακήρυξε παρὰ ἐλάχιστους πάπες ὡς ἁγίους (ἐξέλειπε ἡ ἁγιότης). Μὲ τὶς πρεσβεῖες τῶν ἁγίων παπῶν νὰ δώσει ὁ Θεὸς νὰ ἐπέλθει καὶ πάλι ἡ ποθητὴ ἑνότητα βασιζόμενη ὄχι μόνο στὴν ἀγάπη ἀλλὰ καὶ στὴν ἱστορικὴ ἀλήθεια. Ἀμήν.

Παύλειος Λόγος 25

Γ E Γ O N O TA Τρισάγιο για τους πεσόντες

ο Σάββατο 1η Μαρτίου (των ψυχών) ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων τέλεσε αρχιερατική θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου Κοιμητηρίων Βεροίας και στη συνέχεια μετέβη στο στρατιωτικό τομέα των Κοιμητηρίων όπου τέλεσε τρισάγιο για τους υπέρ της πίστεως και πατρίδος πεσόντες στα πεδία των μαχών. Παρέστη ο Διοικητής του Β΄Σ.Σ. Στρατηγός Φράγκος Φραγκούλης, Βουλευτές, Δήμαρχοι, ο Νομάρχης Ημαθίας, εκπρόσωποι φορέων και συγγενείς πεσόντων. Ακολούθησε δεξίωση στην Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Βεροίας.

Αλλαγή Διοίκησης στο Β΄Σ.Σ.

ο Σάββατο 1η Μαρτίου το μεσημέρι συνεδρίασε το ΚΥΣΕΑ για τις κρίσεις των στρατιωτικών. Ύστερα από τις κρίσεις ο μέχρι τώρα Διοικητής του Β΄Σ.Σ. Στρατηγός Φράγκος Φραγκούλης προήχθη σε Αρχηγό της Α΄ης Στρατιάς στη Λάρισα. Η προσφορά του απερχόμενου Στρατηγού στην τοπική κοινωνία ήταν ιδιαίτερα σημαντική και άφησε σε όλους τις καλύτερες εντυπώσεις. Μεγάλη ήταν και η συμπαράστασή του στην τοπική Εκκλησία για την οποία άλλωστε ο Σεβασμιώτατος προσφάτως τον ετίμησε. Νέος Διοικητής του Β΄Σ.Σ. τοποθετήθηκε ο Στρατηγός Σπυρίδων Παπαδάκης, ο οποίος ξαναέρχεται στη Βέροια, αφού υπηρέτησε ξανά εδώ πρό ολίγου καιρού. Η τελετή παράδοσης και παραλαβής της Διοίκησης έγινε την επομένη ημέρα.

Από το Τρισάγιο στο στρατιωτικό τομέα των Κοιμητηρίων Βεροίας

Από την τελετή παράδοσης και παραλαβής της Διοίκησης του Β΄Σ.Σ.

Ο Εσπερινός της συγχωρήσεως

ην Κυριακή της Τυρινής το απόγευμα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, όπως κάθε χρόνο, χοροστάτησε αρχικά στον Εσπερινό της Συγχωρήσεως στο Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναούσης και στη συνέχεια στον Ιερό Ναό Αγίου Αντωνίου Πολιούχου Βεροίας. Μετά τον Εσπερινό απηύθυνε πατρικούς λόγους με την ευκαιρία ενάρξεως της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και ζήτησε πρώτος τη συγχώρεση από τον κληρο και το λαό της Μητροπόλεώς μας. Τέλος, όλοι πήραν την ευχή του Ποιμενάρχη .

Συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο

Από τον Εσπερινό της Συγχωρήσεως στη Νάουσα

τις 19 Μαρτίου ο Σεβαμιώτατος μετέβη στην Αθήνα συνοδευόμενος από τον Πρόεδρο του Πανελληνίου Ιδρύματος “Παναγία Σουμελά” κ. Γεώργιο Τανιμανίδη και άλλους παράγοντες και επισκέφθη τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο στο γραφείο του στην Ιερά Σύνοδο. Με τον Μακαριώτατο συζητήθηκαν θέματα που αφορούν υποθέσεις του Ιδρύματος, καθώς επίσης ο Σεβασμιώτατος τον ενημέρωσε για τις κατ’ έτος εκδηλώσεις των Παυλείων στις οποίες μάλιστα τον προσεκάλεσε να συμμετάσχει, πρόταση που εδέχθη ευχαρίστως ο Μακαριώτατος.

Ομιλίες Αγιορειτών Πατέρων

Από την επίσκεψη με τον Πρόεδρο του Ιδρύματος «Παναγία Σουμελά» στον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ. Ιερώνυμο

ατά τη διάρκεια της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, όπως κάθε χρόνο, ο Σεβασμιώτατος προσεκάλεσε ομιλητές από το Άγιο Όρος προκειμένου με τις εμπνευσμένες ομιλίες τους να ενισχύσουν πνευματικά τους πιστούς. Οι ομιλίες εγίνονταν κάθε Σάββατο απόγευμα στον Ι. Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναούσης μετά τον Εσπερινό και κάθε Κυριακή στον Ι. Ναό Αγίου Αντωνίου Βεροίας μετά τον Κατανυκτικό Εσπερινό. Φέτος μίλησαν οι: Ιερομόναχος Βενέδικτος Νεοσκητιώτης, Ιερομόναχος Αθανάσιος Σιμωνοπετρίτης, Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης, Μοναχός Νίκων Νεοσκητιώτης και Ιερομόναχος Ιωακείμ Καρεώτης.

Ο Μοναχός π. Νίκων Νεοσκητιώτης στην ομιλία του στη Νάουσα Παύλειος Λόγος 27

Κυριακή της Ορθοδοξίας στη Νάουσα

ην Κυριακή της Ορθοδοξίας, όπως κάθε χρόνο, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων λειτούργησε στον Ι. Ναό Αγίου Δημητρίου, με την ευκαιρία της επετείου της ενάρξεως του απελευθερωτικού αγώνα της Μακεδονίας. Στο τέλος της λειτουργίας τελέστηκε η καθιερωμένη τελετή για την αναστήλωση των Εικόνων. Στη συνέχεια ο Σεβασμιώτατος μετέβη στην αίθουσα της Χριστιανικής Ένωσης Βέροιας όπου ομίλησε επίκαιρα.

Μαθητική εκδήλωση για την Εθνική Εορτή στην Αλεξάνδρεια

Από την τελετή της Κυριακής της Ορθοδοξίας στον Ι. Ναό Αγίου Δημητρίου Ναούσης

ην Β΄ Κυριακή των Νηστειών το βράδυ διοργανώθηκε στην Αίθουσα του Δημαρχείου Αλεξάνδρειας μαθητική εκδήλωση με την ευκαιρία της Εθνικής Επετείου της 25ης Μαρτίου. Την εκδήλωση πλαισίωσε καλλιτεχνικά η Παιδική Χορωδία της Ιεράς Μητροπόλεως υπό τη διεύθυνση του κ. Σωτηρίου Ζερδαλή, ενώ στο πιάνο συνόδευσε η δις Μαρία Πέτκου. Στο τέλος της εκδήλωσης ο τοπικός Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων απένειμε τιμητικές διακρίσεις και ιδιαιτέρως στο Σεβασμιώτατο προσέφερε ένα κατσούλι από τοπική παραδοσιακή φορεσιά.

Συνάντηση με τον Α΄ Αντιπρόεδρο της Βουλής

Από την εκδήλωση για την Εθνική Εορτή στην Αλεξάνδρεια

ον Α΄Αντιπρόεδρο του Κοινοβουλίου κ. Γεώργιο Σούρλα συνάντησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων το μεσημέρι της Τρίτης 8 Απριλίου στο γραφείο του στη Βουλή των Ελλήνων. Ο Σεβασμιώτατος είχε την ευκαιρία να συζητήσει διάφορα θέματα της Ιεράς Μητροπόλεως, μεταξύ των οποίων η δυνατότητα συμμετοχής της Βουλής στις εκδηλώσεις των «Παυλείων». Ο κ. Σούρλας, ο οποίος έλκει την καταγωγή του και από την Ημαθία, είπε στον Σεβασμιώτατο ότι κάτι τέτοιο είναι δυνατόν στο πλαίσιο αρμοδιοτήτων της ειδικής επιτροπής της Βουλής για την Ορθοδοξία και συμφωνήθηκε να υπάρξουν περαιτέρω συνεννοήσεις προς τον σκοπό αυτό.

28 Παύλειος Λόγος

Με τον Α΄ Αντιπρόεδρο της Βουλής κ. Γεώργιο Σούρλα στο Γραφείο του στο Μέγαρο του Κοινοβουλίου

Θυρανοίξια Παρεκκλησίου στο Άδενδρο

ην Κυριακή 13 Απριλίου τελέστηκε από τον Σεβασμιώτατο ο Αγιασμός των Θυρανοιξίων του Παρεκκλησίου της Παναγίας Προυσιωτίσσης έξω από το Σιδηροδρομικό Σταθμό Αδένδρου. Στην τελετή εκτός από τις τοπικές Αρχές παρέστη και ο Υπουργός Πολιτισμού κ. Μιχαήλ Λιάππης με στενούς του συνεργάτες. Το παρεκκλήσιο αυτό χτίστηκε με πρωτοβουλία και προσωπική χρηματοδότηση του κ. Υπουργού ως ένδειξη ευχαριστίας και ευγνωμοσύνης εις τον Θεό διότι στη διάρκεια της θητείας του ως Υπουργού Μεταφορών, προ δύο ετών, έγινε στο Άδενδρο σιδηροδρομικό ατύχημα, χωρίς ωστόσο να υπάρξουν θύματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Υπουργός έστειλε και όλες τις προσωπικές του Εικόνες για να στολίσουν το παρεκκλήσιο. Ο Σεβασμιώτατος μετά την τελετή τίμησε τον κ. Υπουργό για την σημαντική αυτή πράξη του, που αποτελεί μεγάλο παράδειγμα πίστεως και ευγνωμοσύνης, όχι μόνο για τους άρχοντες αλλά για όλους τους πιστούς. Ακολούθησε υπαίθρια δεξίωση από την εκκλησιαστική επιτροπή Αδένδρου.

Μετά τον Αγιασμό των θυρανοιξίων του Παρεκκλησίου Παναγίας Προυσιωτίσσης στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Αδένδρου

Ημερίδα για τις μεταμοσχεύσεις

ην Κυριακή 13 Απριλίου διοργανώθηκε από το Σωματείο Έρασμος στη Αντωνιάδειο Στέγη Γραμμάτων του Δήμου Βέροιας Ημερίδα αφιερωμένη στις μεταμοσχεύσεις. Μεταξύ των ομιλητών ήταν και ο Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης, ο οποίος μίλησε καρδιακά συγκλονίζοντας το πολυπληθές ακροατήριο.

Το πάνελ των ομιλητών της Ημερίδας για τις μεταμοσχεύσεις

Θεμελίωση Ι. Ν. Αγίου Λαζάρου

ο Σάββατο του Λαζάρου (19 Απριλίου) ο Σεβασμιώτατος μετά τη Θ. Λειτουργία στο Διαβατό μετέβη στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σκήτης Βεροίας όπου τέλεσε τη θεμελίωση ενός νέου Ιερού Ναού της Μονής αφιερωμένου στη μνήμη του Αγίου Λαζάρου στον χώρο όπου υπήρχε και παλαιότερα Ναός. Στην τελετή παρέστησαν τοπικές αρχές και πλήθος πιστών ενώ ακολούθησε δεξίωση στις εγκαταστάσεις της Ι. Μονής.

Από τη θεμελίωση του Ι. Ναού Αγίου Λαζάρου στην Ι. Μονή Τιμίου Προδρόμου Σκήτης Βεροίας Παύλειος Λόγος 29

τύπος & ουσία τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

Ανάσταση είναι, όπως αναφέρει ο Άγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός σε ένα ύμνο του, είναι «εορτών εορτή και πανήγυρις πανηγύρεων». Η φράση αυτή είναι δανεισμένη από τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο ο οποίος εγκωμιάζει την Ανάσταση λέγοντας ότι η Ανάσταση υπερβαίνει όχι μόνο τις διάφορες εορτές των ανθρώπων, ονομαστήρια, οικογενειακές εορτές κλπ., αλλά και αυτές τις άλλες εορτές του Χριστού: Γέννηση, Βάπτιση, Υπαπαντή, Μεταμόρφωση κλπ.,. Όσο υπερέχει ο ήλιος από τα άστρα, άλλο τόσο υπερέχει και η Ανάσταση από όλες τις άλλες εορτές. Και γιατί αυτή η υπεροχή; Διότι «θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν, Άδου την καθαίρεσιν». Ας δοξάζουμε το Θεό και ας φροντίζουμε να ζούμε πάντα ενωμένοι μαζί Του μέσω των Μυστηρίων της Εκκλησίας μας για να βιώνουμε αυτό το μέγα γεγονός της Αναστάσεως.

Μήπως τελικά η αληθινή ευτυχία του ανθρώπου βρίσκεται στην ποικιλόμορφη προσφορά προς τους συνανθρώπους μας; Γιατί το λέμε αυτό; Διότι πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Science» αναφέρει ότι οι μελετητές της έρευνας διαπίστωσαν πως όσοι ανέφεραν οτι ξόδεψαν περισσότερα χρήματα για τους άλλους και όχι για τον εαυτό τους, ένιωθαν ευτυχείς! Το δε συμπέρασμα της έρευνας είναι πως η προσφορά και βοήθεια προς τους άλλους είναι αδιαμφισβήτητος παράγοντας ευτυχίας. Για τα μέλη της εκκλησίας είναι γνωστό το ευαγγελικό μήνυμα «Διδόναι μάλλον ή λαμβάνειν», δηλ. είναι καλύτερο το να δίνει κανείς παρά να παίρνει. Ας έχουμε πάντα μπροστά μας και κατά νουν αυτό το σωτηριώδες μήνυμα. Περισσότεροι από 140 πόλεμοι έχουν διεξαχθεί από το 1945 μέχρι σήμερα, σύμφωνα με καταγραφή που έγινε από το Πρωθυπουρ-

γικό Γραφείο της Μ Βρεττανίας. Θα ήταν η στατιστική πιο συγκλονιστική αν μας έλεγαν και τον αριθμό των θυμάτων. Άλλωστε μόνο στον πρόσφατο πόλεμο του Ιράκ είναι πολλές δεκάδες χιλιάδες τα θύματα. Τι είναι άραγε αυτό που μπορεί να συνετίσει τους ανθρώπους για να σταματήσει αυτό το δαιμονικό κακό του πολέμου; Μπορεί να γίνονται πορείες ειρήνης, μπορεί να υπογράφονται σύμφωνα φιλίας και μη επιθέσεως, αλλά εφ΄όσον η ανθρωπότης απομακρύνεται από τον Άρχοντα της ειρήνης, τον Ιησού Χριστό, δέρει εις αέρα και η βαρβαρότητα θα κυριαρχεί και θα οδηγεί την ανθρωπότητα σε τραγικότερους πολέμους… Το περασμένο καλοκαίρι πολλές περιοχές της χώρας μας δοκιμάστηκαν από καταστρεπτικές πυρκαγιές. Εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα κάηκαν και άνθρωποι θανατώθηκαν. Πολλές φορές οι πυρκαγιές προήλθαν από ένα σπίρτο ,από ένα τσιγάρο, από μια σπίθα…. και αυτό το μικρό το ελάχι-

στο, έφερε την καταστροφή. Όμως υπάρχουν και άλλου είδους φοβερές πυρκαγιές τις οποίες προκαλούν άλλου είδους σπίθες. Τις παρουσιά ζει ο αδελφόθεος Ιάκωβος στην καθολική του επιστολή. Γράφει: « Η γλώσσα πυρ». «Η γλώσσα μικρόν μέλος… ιδού ολίγον πυρ ηλίκην ύλην ανάπτει». Η γλώσσα μας και ο απρόσεκτος λόγος που βγαίνει από το στόμα μας γίνεται πολλές φορές σπίθα που ανάβει φωτιές. Πυρκαγιές μεγάλες. Είδαμε τέτοιου είδους πυρκαγιές; Πολλές φορές. Ένας λόγος παραπάνω, μια λέξη σε ώρα θυμού φτάνουν για «ανάψει ο καυγάς» για να αποδειχθεί ότι «γλώσσα πυρ». Ας βγαίνουν από το στόμα όλων μας λέξεις άγιες , χαριτωμένες, που σβήνουν φωτιές και προλαμβάνουν πυρκαγιές. Λόγος «αγαθός προς οικοδομήν… ίνα δω χάριν τοις ακούουσιν». Λόγος που θα δίνει χαρά και χάρη σε όσους τον ακούν.

στις 10 Ιουνίου 2008, 7μ.μ. ΣΑΣ ΠΡΟΣΚΑΛΟΥΜΕ στα

ΘΥΡΑΝΟΙΞΙΑ

της ΚΑΤΑΚΟΜΒΗΣ του Ιερού Ναού

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ ε τ α σ γ ύ ρ ε χ ενισ ιση των χ έ ν υ τη σ

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607 ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401

αριθµ. κωδ. αριθµ. κωδ. 2638 2638

Ταχ. Γραφείο Ταχ. Γραφείο ΒΕΡΟΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ

ΚΑ ∆ΙΑ ∆ΙΚ

ΕΦΗΜ ΕΦΗΜ

ΠΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΤΕΛΟΣ

Ι∆ΕΣ ΕΙΡ∆ΕΣ ΕΡ