Korso 88

n n n gazeta BEZPŁATNA n n n gazeta BEZPŁATNA n n n gazeta BEZPŁATNA n n n gazeta BEZPŁATNA n n n gazeta BEZPŁATNA n n n gazeta BEZPŁATNA

Dzisiaj w numerze specjalne wydanie gazety ogólnopolskiej „EXTRA POLSKA” NR 88

l

12 MAJA 2016

l

e-mail: extrakorso@extra-media.pl

l

www.extrakorso.extrapolska.pl

400 lat nadania praw miejskich Dziś Bogoria, pięknie położona wśród łagodnych wzgórz, to miejscowość nowoczesna, w pełni zwodociągowana, skanalizowana, z dobrze rozwiniętą siecią gazową. Działa tu oczyszczalnia ścieków, został rozwiązany problem odpadów komunalnych. Powstało szereg nowych obiektów kulturalnych, oświatowych i sportowych. Odnowiony rynek bogoryjski urzeka zielenią i wciąż, mimo wielu zmian, przyciąga uwagę swym starym układem urbanistycznym. Więcej na str. 7

Diament dla Malinowych Malinowe Hotele wyróżnione zostały w tym roku Diamentem Forbsa. Jest to kolejna z nagród jakie w 2016 roku otrzymała sieć Malinowe Hotele.

reklama

Przypomnijmy, że w zakończonym w kwietniu 2016 roku prestiżowym konkursie SPA PRESIGE AWARDS, który ma na celu nagrodzenie najlepszych Hoteli SP&Wellness w Polsce, wszystkie cztery obiekty należące do sieci Malinowe Hotele tj. Hotele Malinowy Zdrój, Malinowy Dwór, Malinowy Raj i Baseny Mineralne w swoich kategoriach uznane zostały za najlepsze w Polsce.

Uroczysta Gala wręczenia Diamentów Forbsa najlepszym firmom województwa świętokrzyskiego odbyła się 20 kwietnia w kieleckiej Willi Heuta. Nagroda ta przyznawana jest dla tych firm i przedsiębiorstw, które w latach 2012 – 2014 najszybciej zwiększały swoją wartość. Jedną z takich firm są Malinowe Hotele. W 2014 roku przychody ze sprzedaży osiągnęły wartość ponad 31 milionów złotych, a zysk netto osiągnął kwotę 3.100 tysięcy złotych. W okresie 2012 – 2014 spółka ta osiągnęła wzrost wartości o 22,65 procent.

Jak to się powszechnie mówi, sukcesy zobowiązują. Prezes Spółki Tomasz Kaleta myśli odalszej rozbudowie sieci Malinowe Hotele. W planie jest budowa kolejnego hotelu, tym razem w bardzo znanej miejscowości uzdrowiskowej w Ciechocinku. Tak więc po Solcu-Zdroju, Świeradowie-Zdroju przyjdzie czas na Ciechocinek.

A N DRZEJ B O RYC KI

wydarzenia

12 maja 2016

Konwojent włamywacz

Skradzione 300 tys. schował w słupie

2

Dwie firmy poszkodowane jego przestępczym procederem oszacowały, że 35-latek dokonał kradzieży dokładnie 292.800 zł.

Funkcjonariusze Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego działając w tej sprawie wspólnie z funkcjonariuszami Wydziału Kryminalnego KWP w Kielcach mężczyznę zatrzymali przedwczoraj w miejscu jego zamieszkania, po ostatniej dokonanej przez niego kradzieży z włamaniem do bankomatu znajdującego się w Radomiu. W trakcie przeszukania mieszkania zabezpieczono ponad 18 tysięcy złotych. Pieniądze te pochodzącą z jego ostatniego przestępczego czynu. Dalsze czynności kryminalnych wskazują, że pozostałą kwotę mężczyzna stracił podczas gier hazardowych w różnych salonach.

Mężczyzna złożył już obszerne wyjaśnienia w tej sprawie w prokuraturze. Zgromadzony w tej sprawie materiał dowodowy pozwolił na przedstawienie mu zarzutów do których się przyznał opisując okoliczności dokonanych czynów. Teraz grozi mu do 15 lat pozbawienia wolności.

Policjanci z Wydziału Kryminalnego oraz Dochodzeniowo-Śledczego Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach zatrzymali 35-latka, który w ciągu ostatniego półrocza, pracując jako konwojent, kilka razy włamał się do kaset bankomatów. W ten sposób mężczyzna dokonał kradzieży prawie 300 tysięcy złotych na szkodę dwóch firm.

W związku z dokonywanymi kradzieżami pieniędzy z bankomatów na terenie całego kraju w celu zapobieżenia oraz zatrzymania ewentualnych sprawców takich zdarzeń świętokrzyscy policjanci już od dłuższego czasu współpracują z różnymi placówkami i firmami. Gdy tylko funkcjonariusze ustalili, że taki przestępczy proceder może być prowadzony na terenie regionu świętokrzyskiereklama

go od razu przystąpili do działania. Tylko szczegółowa i niezwykle skrupulatna praca policjantów pozwoliła na zatrzymanie sprawcy oraz ustalenie wszystkich szczegółów.

Jak się okazało kielczanin pracując w jednej z firm zajmujących się transportem pieniędzy dokonywał włamań do kaset i kradzieży różnych kwot, które były w środku. W trakcie wykonywania czynności stróże prawa ustalili, że 35-latek proceder ten rozpoczął pod koniec października ubiegłego roku, a ostatniego takiego czynu dokonał w połowie kwietnia bieżącego roku. Ponadto z ustaleń kryminalnych wynika, że czynu takiego dokonał on osiem razy w trakcie załadunków gotówki do bankomatów, znajdujących się na terenie województwa świętokrzyskiego i mazowieckiego.

Ź RÓ DŁO : KWP

W

O PR . MT K IEL CACH

Policjanci odzyskali skradzione ponad 300 tysięcy złotych oraz zatrzymali 24-letniego mężczyznę, który w ostatnią sobotę włamał się do jednej z firm w Starachowicach i skradł z niej gotówkę. Jako były pracownik, znał procedury bezpieczeństwa obowiązujące w placówce, dzięki czemu niewiele czasu zajęło mu ich pokonanie. Teraz za włamanie i kradzież gotówki odpowie przed sądem. Może mu grozić kara nawet do 10 lat pozbawienia wolności.

Do zdarzenia doszło w nocy z piątku na sobotę, z 6 na 7 maja, w Starachowicach. Właściciel firmy powiadomił policjantów, że ktoś włamał się do siedziby i skradł dużą ilość gotówki. Przybyły na miejsce policjanci ustalili, że z firmy skradziono ponad 300 tysięcy złotych. Mundurowi ustalili, że sprawca znał procedury bezpieczeństwa obowiązujące w firmie, ponieważ alarm oraz monitoring chwilę przed włamaniem został wyłączony. Sprawca dysponował także kluczem do drzwi wejściowych i wiedział gdzie znajduje się klucz do sejfu.

Dlatego pokonanie wszystkich zabezpieczeń i kradzież gotówki nie zajęło mu dużo czasu. Niewiele też czasu potrzebowali policjanci, aby ustalić i zatrzymać sprawcę.

Po włamaniu w sprawę zaangażowali się policjanci z Laboratorium Kryminalistycznego, Wydziału Kryminalnego oraz do walki z Cyberprzestępczością Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach. Ciężka i skrupulatna praca świętokrzyskich policjantów doprowadziła do ustalenia i zatrzymania sprawcy. Okazał się nimi 24-letni mężczyzna, były pracownik firmy. W trakcie przeszukania jego samochodu policjanci zabezpieczyli ponad 10 tysięcy złotych. Kolejną część gotówki policjanci

Ukrywał się w Szwajcarii, namierzyli go świętokrzyscy kryminalni Był poszukiwany listem gończym oraz europejskim nakazem aresztowania.

W ubiegłym tygodniu został zatrzymany przez szwajcarską policję, po tym jak namierzyli go policjanci z Wydziału Kryminalnego Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach. W piątek został przetransportowany do Polski, gdzie będzie teraz odbywać dalsza część wyroku za zabójstwo popełnione w październiku 1999 roku.

Mowa o 44-letnim mieszkańcu Sandomierza, który w październiku 1999 roku dokonał zabójstwa mężczyzny w Ząbkach pod Warszawą. Za tą zbrodnię Sąd Okręgowy w Warszawie skazał mężczyznę na karę 15 lat pozbawienia wolności. W trakcie odbywania kary mężczyzna starał się o przedterminowe zwolnienie. W sierpniu 2012 sąd postanowił o warunkowym przedterminowym zwolnieniu mężczyzny z odbywania kary, przydzielając kuratora sądowego oraz nakładając na niego obowiązki.

Jak się okazało, sandomierzanin nie stosował się do nich i wyjechał z kraju. Już rok po wyjściu na wolność w Luksemburgu, będąc w stanie nietrzeźwości spowodował wypadek drogowy i uciekł z miejsca zdarzenia. W maju 2014 roku tamtejszy sąd wydał wyrok, lecz mężczyzna zaczął się ukrywać.

W październiku 2015 roku w związku z zachowaniem się skazanego, Sąd Okręgowy w Warszawie wystawił za nim list gończy w celu osadzenia i odbycia kary.

W poszukiwania włączyli się policjanci z Wydziału Kryminalnego Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach. Ich ustalenia były bardzo przydatne.

Początkowo świętokrzyscy kryminalni namierzyli mężczyznę we Francji, lecz sandomierzanin szybko zmienił swoją lokalizację. W między czasie wystawiono za nim europejski nakaz aresztowania. Ostatecznie ustalono, że 44-latek na stałe przebywa w Szwajcarii. Policjanci przekazali tą informację do tamtejszej policji, za pośrednictwem Biura Międzynarodowej Współpracy Policji Komendy Głównej Policji. Później sprawa potoczyła się bardzo szybko.

W ubiegłym tygodniu mężczyzna został zatrzymany, a w piątek przetransportowany do Warszawy, gdzie obecnie przebywa w areszcie śledczym. Teraz mężczyzna resztę wyroku za zbrodnię, której się dopuścił, spędzi za kratami. Ź RÓ DŁO : KWP

W

O PR . KT K IEL CACH

zabezpieczyli w słupie ogłoszeniowym w innej części miasta. W słupie, którego na co dzień mija wielu starachowiczan, znajdowało się ponad 320 tysięcy złotych.

We wtorek zatrzymany mężczyzna został doprowadzony do prokuratury gdzie usłyszał zarzuty. Decyzją sądu został tymczasowo aresztowany na 3 miesiące. Za włamanie może mu grozić kara nawet do 10 lat pozbawienia wolności. Ź RÓ DŁO : KWP

W

O PR . KT K IEL CACH

Sejmik zdecyduje o połączeniu muzeów Na najbliższej sesji Sejmik Województwa Świętokrzyskiego zajmie się kwestią połączenia dwóch instytucji kultury – Muzeum Narodowego w Kielcach i Muzeum Regionalnego w Wiślicy. Projekt uchwały sejmiku w tej sprawie przyjął w środę, 11 maja, Zarząd Województwa Świętokrzyskiego.

Od 1 czerwca tego roku Muzeum Regionalne w Wiślicy będzie wojewódzką instytucją kultury. Staje się tak na mocy uchwały Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z 29 kwietnia tego roku w sprawie wyrażenia zgody na przejęcie instytucji kultury Muzeum Regionalne w Wiślicy oraz umowy o przekazaniu przez gminę Wiślica województwu świętokrzyskiemu instytucji kultury „Muzeum Regionalne w Wiślicy”.

Zmiana właścicielska służyć ma lepszemu zabezpieczeniu zbiorów wiślickiego muzeum oraz stworzyć warunki do jego rozwoju. Kolejnym krokiem do realizacji tego celu ma być połączenie Muzeum Regionalnego w Wiślicy z Muzeum Narodowym w Kielcach i stworzenie z wiślickiej placówki oddziału kieleckiego Muzeum Narodowego.

Ponieważ jednak Muzeum Narodowe w Kielcach od stycznia 2006 r. jest instytucją kultury prowadzoną wspólnie przez Samorząd Województwa i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, ostateczne połączenie muzeów – po podjęciu uchwały przez Sejmik Województwa – nastąpi w drodze umowy zawartej pomiędzy województwem świętokrzyskim a ministrem kultury i dziedzictwa narodowego.

Wolę połączenia muzeów Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego potwierdził w liście intencyjnym podpisanym w maju 2014 r.

Wola ta została potwierdzona podczas spotkania z przedstawicielami samorządu województwa w lutym tego roku.

I WO NA S IN KIE WICZ – P O TACZA ŁA

Opinie, komentarze

3

Pytanie o Konstytucję jest pytaniem o Polskę Wspaniałe widowisko młodych artystów W ubiegłą niedzielę, 8 maja, w kieleckiej Galerii Echo, odbył się wyjątkowy Flash Mob promujący pierwszy w Polsce młodzieżowy dance musical – Art Factory.

Premiera musicalu, którego autorem jest Maciej Pawłowski, dyrektor Autorskiej Szkoły Musicalowej, od 1998 roku współpracujący z Teatrem Muzycznym Roma, odbędzie się 21 maja w Skarżysku Kamiennej, gdzie mieści się świętokrzyski oddział Autorskiej Szkoły Muzycznej.

Art Factory to opowieść o młodości, dojrzewaniu i emocjach, które się z nią wiążą. Wspaniałe widowisko tworzy ponad 30 niezwykle uzdolnionych, młodych artystów z Autorskiej Szkoły Muzycznej. reklama

Kilka dni temu obchodziliśmy rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. Upadająca Rzeczpospolita Obojga Narodów, jako pierwszy kraj w Europie i drugi na świecie, 3 maja 1791 roku, uchwaliła ustawę zasadniczą, dając tym samym niepodważalny dowód wielkiej postępowości i ogromnego patriotyzmu. Czy dziś, jako naród dumny i rozwijający się, umiemy skorzystać z testamentu tamtej Polski?

Sprawa zmiany obowiązującej Konstytucji wraca jak bumerang każdego dnia. Debata publiczna skoncentrowana dziś na Trybunale Konstytucyjnym, który stoi na straży jej przestrzegania, a także pojawiające się postulaty jej zmiany, powinny wymusić na nas społeczeństwie, suwerenie władzy, uwagę szczególną.

Słucham głosów rządzących, obserwuję poczynania opozycji i choć bardzo chciałbym się mylić, mam nieodparte wrażenie, że również ustawa zasadnicza stała się zagadnieniem podejmowanym instrumentalnie, a powody polityczne są jedyną przesłanką tego stanu rzeczy. Waga sprawy, mająca fundamentalne znaczenie dla ustroju i funkcjonowania naszego kraju, wymaga innego podejścia, które niestety zatraca się w masie pomysłów, wzajemnych oskarżeń, formułowaniu zarzutów i podejrzeń. Żadna konstytucja, zarówno ta sprzed 225 lat, jak również z 1997 roku, nie była i nie jest idealna. Każda z nich ma wady, każda uwidacznia niedoskonałości w trakcie jej stosowania. Z uwagi jednak na charakter – nie zapominajmy o tym, że

nie ma w porządku prawnym ważniejszego dokumentu, nie powinno być w debacie publicznej ważniejszego tematu, a jakiekolwiek próby jej zmiany, winny wymuszać współpracę wszystkich środowisk politycznych. Tak jak władza nie jest zarezerwowana dla jednej partii, wiara dla jednej religii, poglądy dla jednej opcji politycznej, tak ustawa zasadnicza musi być kompromisem tych wszystkich, często nie dających się pogodzić różnic. Tylko tak mamy szansę wypracować wartość dodaną, zakończyć polityczne bicie piany i przejść do historii jako pokolenie wielkich Polaków.

Hugo Kołłątaj, Ignacy Potocki, Stanisław Małachowski uznali, że państwo i jego byt niepodległy są dobrem nadrzędnym, od którego zależy także istnienie wolności obywateli. Dziś politycy zbyt często uznają, że partia i jej pomysły, mają wartość nadrzędną a obierając jedynie słuszny kierunek, tracę z oczu ogólnospołeczny dyskurs.

Pytanie o konstytucję jest pytaniem o Polskę.

W żadnym zatem przypadku nie możemy doprowadzić do sytuacji, żeby konstytucja stała się narzędziem do realizacji własnych potrzeb i celów politycznych.

Chcę wierzyć, że tak nie jest. Mam głęboką nadzieję, że dzisiejsze elity, zarówno rządzący jak i Ci będący w opozycji, kierują się celem nadrzędnym i zdają sobie sprawę, że zmiana ustrojowa nie jest zmianą na tu i teraz, a jej konsekwencje, możliwości i ryzyka, w przyszłości będą narzędziem, z którego wszyscy będziemy korzystać.

To zrozumiałe, że łatwiej jest realizować wła-

sną wizję, niż prowadzić trudny dialog z oponentami politycznymi. Ustrój demokratyczny jednak, z założenia nie jest łatwym systemem. Dziś na wszystkich partiach zasiadających w ławach sejmowych ciąży obowiązek przełamania antagonizmów, pogodzenia wielu interesów, wielu grup, wielu wartości, wielu pomysłów i wizji ustrojowych. Często wydaje się nam, że zwieńczeniem demokracji są wolne wybory i możliwość wygłaszania własnych poglądów.

Dla mnie – demokracja to codzienny trud nawiązywania dialogu. To umiejętność nie tylko mówienia, ale także słuchania. To zdolność tworzenia, często z uwzględnieniem pomysłów tych, którzy są w opozycji. Polska to kraj o ogromnych obciążeniach historycznych i kulturowych. II wojna światowa, 50 lat komunizmu, okres transformacji, odcisnęły na naszych społeczeństwie ogromny stygmat braku zaufania i podejrzliwości.

Może to pewien paradoks, ale w podobnej atmosferze powstała konstytucja, której rocznicę obchodzimy tak uroczyście każdego maja. Niech będzie to zatem zwiastun tych dobrych zmian, pod warunkiem jednak, że będą one wynikiem ogólnospołecznego i ogólnopolitycznego kompromisu.

Nie mówię, że konstytucja z 1997 roku w pełni oddaje moją wizję państwa. Nie uważam również, że nie podlega ona krytyce – pod warunkiem jednak, że krytyka ta ma jakąś logikę, a wnioski z niej płynące pozwolą nam stworzyć „maj” w XXI wieku. Nie mówię wreszcie, że obecna konstytucja jest niezmienna – ale mówię, że jest ona

obowiązującym prawem i każdy musi ją przestrzegać.

Pamiętajmy, że jakakolwiek zmiana, niezależnie od bieżącej koniunktury politycznej, w przyszłości może stać się narzędziem w ręku naszych obecnych przeciwników. Jeżeli więc już naprawdę uznamy, że wymaga ona zmiany, zmieńmy ją na lepszą.

Niech będzie ona urzeczywistnieniem naszych marzeń i celów, niech będzie źródłem dumy i chwalebną kartą historii naszego kraju. Niech będzie to najlepsza z możliwych uchwał podjęta większością 2/3 głosów i niech będzie to nasz wspólny „współczesny maj”.

A N DRZEJ K RU ZEL

Region

4

Krok do przejęcia wiślickiego muzeum Zarząd Województwa Świętokrzyskiego przyjął w środę, 27 kwietnia, projekt uchwały Sejmiku Województwa wyrażający zgodę na przejęcie Muzeum Regionalnego w Wiślicy. Projektem zajmą się teraz radni Komisji Edukacji, Kultury i Sportu Sejmiku, a jeśli opinia komisji będzie pozytywna w piątek projekt trafi pod obrady Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego.

Proponowany termin przejęcia placówki to 1 czerwca tego roku.

a także Dom Długosza wymagają bowiem pilnych prac zabezpieczających, a gmina nie jest w stanie sama udźwignąć ciężaru finansowego koniecznych prac konserwatorskich.

nie zbiorów muzealnych, niezbędne prace konserwatorskie, rozbudowę i adaptację infrastruktury na potrzeby muzeum oraz stworzenie atrakcyjnych wystaw stałych.

Formalny wniosek o przejęcie wiślickiego Muzeum Regionalnego samorząd województwa

Ostatecznie 24 marca tego roku Rada Gminy Wiślica wyraziła zgodę na oddanie w dzierżawę na czas nieokreślony, czyli na wyposażenie muzeum w majątek nieruchomości na której znajduje się Pawilon Archeologiczny wraz z pozostałościami wczesnośredniowiecznego kościółka pw. Św. Mikołaja na rzecz Muzeum Regionalnego w Wiślicy. Tym samym zamykając wszystkie procedury niezbędne przed podpisaniem umowy przejęcia Muzeum Regionalnego.

Zgodnie z ustawą o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej jednostka samorządu terytorialnego, będąca organizatorem instytucji kultury, może przekazać tę instytucję innemu samorządowi na jego wniosek, w celu wykonywania zadań własnych w zakresie działalności kulturalnej. Przekazanie następuje w drodze umowy.

Już pod koniec 2014 roku radni województwa podjęli uchwałę o woli przejęcia Muzeum Regionalnego w Wiślicy przez Samorząd Województwa Świętokrzyskiego. Radni uznali wówczas za konieczne przygotowanie odpowiednich warunków dla zachowania w dobrym stanie zbiorów i obiektów zabytkowych muzeum oraz stworzenie warunków dla rozwoju jednostki.

Wczesnośredniowieczne grodzisko i relikty sztuki romańskiej w podziemiach Bazyliki Mniejszej pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, reklama

przekazał gminie Wiślica pismem z 22 kwietnia 2015 r. Zabezpieczył też pieniądze w budżecie 2015 r. na prowadzenie Muzeum Regionalnego. Natomiast we współpracy z Muzeum Narodowym, którego oddziałem – docelowo – stać się ma wiślicka placówka, przygotowany został Program Działania Muzeum Regionalnego w Wiślicy. Zakłada on m.in. inwentaryzację i pełne opracowa-

Przyjęty w środę przez Zarząd Województwa projekt uchwały Sejmiku trafi teraz pod obrady Komisji Edukacji, Kultury i Sportu Sejmiku. Jeśli opinia komisji będzie pozytywna to projekt zostanie włączony do porządku obrad najbliższej, piątkowej sesji Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego. Zgodnie z projektem uchwały samo przejęcie muzeum nastąpić ma w drodze umowy zawartej pomiędzy Województwem Świętokrzyskim a Gminą Wiślica.

I WO NA S IN KIE WICZ – P O TACZA ŁA

12 maja 2016

491 rocznica nadania praw miejskich W niedzielę 17 kwietnia w sanktuarium Jana Pawła II w Staszowie odprawiona została uroczysta Msza Święta z okazji 491 rocznicy nadania praw miejskich dla Staszowa. Uczestniczyli w niej burmistrz Leszek Kopeć z małżonką, starosta Michał Skotnicki, przewodniczący Rady Miejskiej Ireneusz Kwiecjasz, wiceprzewodniczący Dariusz Kubalski, poczet sztandarowy Rady Miejskiej w składzie Ewa Markiewicz, Roman Lasota, Maria Malec, radni Piotr Mazur, Dominik Rożek, Rafał Grabka oraz sekretarz Sławomir Mikula. We Mszy Świętej uczestniczyli także harcerze, strażacy oraz mieszkańcy Staszowa.

Ks. kanonik Szczepan Janas przypomniał zebranym o znaczeniu rocznicy, która choć nie okrągła jest zapowiedzią zbliżającej się jubileuszu 500lecia praw miejskich Staszowa. Kazanie wygłosił ks. Sebastian Mroczkowski.

Po modernizacji będzie jak nowy Trwa modernizacja kompleksu lekkoatletycznego na stadionie miejskim w Staszowie przy ulicy Koszarowej. Gmina Staszów pozyskała na ten cel 722 000 złotych z ministerstwa sportu i turystyki w ramach Programu Rozwoju Infrastruktury Lekkoatletycznej. Łączny koszt inwestycji ma wynieść blisko 1 444 257,00 zł.

W ramach modernizacji stadion otrzyma nową funkcjonalność pod kątem uprawiania lekkoatletyki. Poprawi się również wygląd i estetyka otoczenia. Zakres prac obejmuje między innymi remont nawierzchni bieżni czterotorowej o długo-

ści 400 metrów oraz remont bieżni prostej czterotorowej o długości 130 metrów. Na obiekcie powstanie skocznia do skoku w dal i trójskoku, do skoku wzwyż, a także rzutnie do pchnięcia kulą i do rzutu oszczepem.

W ramach inwestycji wykonany zostanie także remont ogrodzenia płyty głównej boiska, budynku zaplecza, nowe zadaszenie trybuny głównej, a także wymiana kabin dla zawodników drużyn, a na trybunach zamontowane zostaną nowe krzesełka.

K ATA RZY NA B A SIŃ SKA

Rocznice

5

Busko świętowało

225 rocznicę Konstytucji 3 Maja

Tradycyjnie już, bardzo uroczyście, mieszkańcy Buska-Zdroju obchodzili tegoroczne Święto 3 Maja. Uroczyste obchody 225 rocznicy uchwalenia Konstytucji Trzeciego Maja rozpoczęły się w Busku-Zdroju o godzinie 9.30. mszą świętą w intencji Ojczyzny, odprawioną w miejscowym kościele parafialnym pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Busku-Zdroju.

Po mszy świętej uczestnicy uroczystości, w tym poczty sztandarowe instytucji, organizacji i stowarzyszeń społecznych, delegacje i mieszkańcy Buska-Zdroju, przemaszerowali ulicami miasta przy akompaniamencie orkiestry dętej Buskiego Samorządowego Centrum Kultury pod pomniki pamięci narodowej.

Uczestnicy uroczystości złożyli wiązanki kwiatów na płycie Marszałka Józefa Piłsudskiego, pod pomnikiem Męczeństwa przy BWA oraz pod pomnikiem Żołnierzy Batalionów Chłopskich na placu przy Galerii BWA.

Druga część uroczystości odbyła się na placu pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki gdzie wystąpienie okolicznościowe wygłosił Burmistrz Miasta i Gminy Busko-Zdrój Waldemar Sikora.

Następnie delegacje władz samorządowych, instytucji państwowych, kombatantów oraz mieszkańcy miasta złożyli wiązanki kwiatów pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki.

Końcowym akcentem majowych uroczystości była prezentacja patriotycznych utworów muzycznych w wykonaniu orkiestry dętej Buskiego Samorządowego Centrum Kultury.

T EKST

I FO TO .

(grudzień 1790 – kwiecień 1791).

Autorami projektu konstytucji byli w szczególności Ignacy Potocki, król Stanisław August Poniatowski i ks. Hugo Kołłątaj.

Historyczna sesja izb połączonych obradująca 3 V 1791 w Sali Senatorskiej na Zamku Królewskim obfitowała w gwałtowne spory i drama-

Konstytucja utrzymała ustrój stanowy.

Szlachta zachowała swoją dotychczasową pozycję (art. II), co odnosiło się odtąd wyłącznie do posesjonatów. Urodzenie połączono z posiadaniem ziemi.

Ustawa Miasta nasze królewskie wolne w państwach Rzeczypospolitej z 17 IV 1791 stano-

tyczne gesty ze strony zwolenników i przeciwników konstytucji.(...). Ostatecznie król zaprzysiągł konstytucję na ręce bpa krakowskiego Feliksa Turskiego, dodając: „Przysięgałem Bogu, żałować tego nie będę” (...).

Ustawa Rządowa z 3 V 1791 była pierwszą, pisaną nowoczesną polską konstytucją, a trzecią na świecie, po amerykańskiej (1787) i szwedzkiej (1789). Tekst konstytucji obejmuje wstęp i 11 artykułów. Bezpośrednio pod nazwą Ustawa Rządowa umieszczono apostrofę sakralną: „W imię Boga w Trójcy Świętej Jedynego”. Wstęp, napisany piękną polszczyzną, jest tekstem o charakterze agitacyjno – propagandowym. Wskazywano w nim na historyczne znaczenie uchwalonej konstytucji.

Twórcy konstytucji starali się pobudzić społeczeństwo, a w szczególności szlachtę do realizacji reform ustrojowych. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej (RP) oparto na koncepcji zwierzchnictwa narodu i trójpodziału władz (art. V). Do tych zasad dostosowano systematykę konstytucji.

W pierwszej kolejności uregulowano zagadnienia wyznaniowe (art. I). Deklarowano wolność wyznań, traktując jednocześnie religię katolicką jako „narodową, panującą”, co odzwierciedlało jej uprzywilejowaną pozycję w życiu publicznym. Zakres zmian dotyczący ustroju społecznego był ograniczony.

wiła integralną część konstytucji (art. III), Ustawa wprowadzała jednolity ustrój miast. Nie zmieniono położenia prawnego przeważającej większości chłopów (art. IV), choć właśnie dzięki tej regulacji Konstytucja 3 V 1791 uzyskała wielki rozgłos.

W odróżnieniu od ustroju społecznego gruntownie zreformowano ustrój polityczny. Postanowienia konstytucji zapewniały dominację władzy ustawodawczej (art. VI) nad wykonawczą (art.

VII).

Utrzymano stanowy charakter dwuizbowego Sejmu. Wchodzący w skład Izby Poselskiej posło-

wie (204), stali się odtąd reprezentantami całego narodu. Izba Poselska jako „świątynia prawodawstwa” uzyskała rozległe kompetencje.

Konstytucja 3 V 1791 osłabiła pozycję monarchy w systemie organów państwowych. Król przestał być odrębnym stanem sejmującym, choć nadal zwoływał Sejm. Utrzymał prawo nominacji najwyższych urzędników i stosował prawo łaski.

Równocześnie wprowadzono zasadę nieodpowiedzialności króla, wyrażoną sformułowaniem: „Osoba króla jest święta i bezpieczna od wszystkiego”. W związku z tym akty króla dla swej ważności wymagały kontrasygnaty właściwego ministra.

Pozycję króla wzmacniało wprowadzenie

TA DE USZ U RA

O KONSTY TUCJI 3 MAJA

Największym osiągnięciem legislacyjnym Sejmu Czteroletniego obradującego od października 1788 do maja 1792 r. było uchwalenie ustawy zasadniczej, do czego w decydującym stopniu przyczyniły się niejawne prace przygotowawcze

dziedziczności tronu w obrębie dynastii wybieranej przez sejm elekcyjny. Po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego tron polski miał objąć elektor saski z dynastii Wettynów.(...)

W skrócie od chwili uchwalenia Konstytucja 3 V 1791 stała się symbolem dążeń do odzyskania niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej, niezależnie od przeszkód wewnętrznych i zagrożeń zewnętrznych.

P ROF. Ź RÓDŁO

O PRACOWANIE : M ARIAN K ALLAS EDUKACJA . SEJM . GOV. PL DR HAB .

Z Życia Miasta i Gminy

6

12 maja 2016

Wiwat Maj, Piękny Maj We wtorek, 3 maja, w Staszowie i Wiśniowej odbyły się uroczystości 225. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

Dla naszego regionu data 3 maja jest wyjątkowo symboliczna za sprawą księdza Hugona Kołłątaja, jednego z twórców Konstytucji 3 Maja. Jego serce spoczywa za tablicą kościoła w Wiśniowej Poduchownej, ciało zaś spoczywa w bezimiennym grobie w Warszawie. Hugon zapisał się w historii Polski, jako jeden z najważniejszych współtwórców Konstytucji 3 Maja, a oprócz tego, jako wielki patriota i człowiek na ówczesne czasy bardzo postępowy. O postaci tej pamiętają władze miejskie Staszowa.

Tegoroczne uroczystości rozpoczęła msza święta, podczas której władze samorządowe, na czele z burmistrzem miasta i gminy Staszów Leszkiem Kopciem, złożyły kwiaty pod tablicą z sercem Hugona Kołłątaja. Po mszy świętej, w kościele w Wiśniowej, obchody przeniosły się do Staszowa, gdzie na Rynku, pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki – wybitnego patrioty, bohatera i obrońcy Konstytucji 3 Maja złożono wiązanki kwiatów.

W uroczystościach uczestniczyli: wiceminister Zdrowia Marek Tombarkiewicz, przedstawiciele samorządu na czele z burmistrzem Staszowa Leszkiem Kopciem i starostą staszowskim Michałem Skotnickim, duchowni, dzieci i młodzież szkolna, a także poczty sztandarowe, przedstawiciele instytucji, organizacji i zakładów pracy.

Po odegraniu Mazurka Dąbrowskiego i wciągnięciu flagi RP na maszt, okolicznościowe przemówienie wygłosił Starosta Staszowski Michał Skotnicki. Następnie delegacje złożyły kwiaty i wieńce pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki, po czym uczestnicy uroczystości przeszli do Sanktuarium Jana Pawła II, gdzie odprawiono Mszę Św. w intencji Ojczyzny.

Ostatnie akordy 225. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja w Staszowie miały miejsce na terenie parku „Zalew nad Czarną”. Tutaj o godzinie 12.00 odbył się II Bieg Konstytucji 3 Maja, w którym udział wzięły dzieci i młodzież. Chwilę potem na metę wbiegli uczestnicy II Biegu Konstytucji 3 Maja na trasie Wiśniowa-Staszów w kategoriach „Open” oraz uczestnicy „Marszu Nordic

Walking” i „Rajdu Rowerowego”.

Po przybyciu pocztów sztandarowych i zaproszonych gości odbyła się ceremonia wręczenia nagród dla uczestników i zwycięzców biegów.

Burmistrz Staszowa Leszek Kopeć podziękował wszystkim uczestnikom biegu, a także organizatorom zawodów za sportowe emocje i uświetnienie rocznicowych obchodów. Uroczystości w Staszowie zakończył koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu Orkiestry Dętej Grupa Azoty w Grzybowie.

Po południu, o godzinie 14.00 w Wiśniowej rozpoczął się Majowy Piknik Rodzinny przy pałacu w Wiśniowej, przygotowany przez Stowarzyszenie „Aktywna Kraina”.

K ATA RZY NA B A SIŃ SKA

Rekordy życiowe staszowskich zawodników

Na dobry początek gmina dla przedszkolaków

W sobotę 23 kwietnia, na stadionie KKL Kielce odbył się Mityng Otwarcia Sezonu.

W trzech placówkach przedszkolnych gminy Staszów realizowany jest projekt pod nazwą. „Na dobry początek! Gmina Staszów dla przedszkolaków”.

W zawodach tych bardzo dobrze spisali się zawodnicy LZS Sigma – Ośrodek Sportu i Rekreacji Staszów. Zawodnicy wrócili z rekordami życiowymi.

Tomasz Ziarno przebiegł 100 m z czasem 11,88, a Iza Jastrząb ten sam dystans pokonała w 13,50. W biegu na 300 m wystartował Mateusz Podsiedlik, który ukończył bieg z czasem 41,73 i Mateusz Cecelon, który przekroczył linię mety z wynikiem 39,36. Kamila Legiecka na 600 m uzyskała wynik 1: 53, 38.

KB

Pół miliona na drogi Gmina Staszów pozyskała 500 tysięcy złotych z ministerstwa administracji i cyfryzacji w ramach dotacji przyznawanych na usuwanie skutków klęsk żywiołowych.

W środę, 20 kwietnia, w Urzędzie Wojewódzkim w Kielcach, Burmistrz Staszowa Leszek Kopeć odebrał stosowną promesę z rąk wojewody świętokrzyskiego Agaty Wojtyszek. Środki pozyskane z tego programu pozwolą na realizację zadań drogowych na drogach gminnych w 2016 roku.

Ich realizacja rozpocznie się po podpisaniu umowy na dofiKB nansowanie.

Projekt ten dofinansowany jest w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Działanie 8.3 Zwiększenie dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej oraz kształcenia podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego Poddziałanie 8.3.1. Upowszechnianie i wzrost jakości edukacji przedszkolnej. Całkowita wartość projektu wynosi 357.250,05 złotych, w tym dofinansowanie w kwocie 303.667,29 złotych, a wkład własny w kwocie 53. 582,76 złotych.

W ramach realizacji projektu Gmina Staszów od 1 września 2015 roku utworzyła w Przedszkolu Nr 4 dodatkowy oddział dla dzieci w wieku 3 lat.

Oddział został doposażony w nowe meble, zabawki, pomoce dydaktyczne, wyposażenie kuchenne oraz został wyremontowany. Prace remontowe polegały na malowaniu sali, szatni, remoncie łazienki dla dzieci i personelu. Ponadto w przedszkolu odbywają się bezpłatne zajęcia dodatkowe z logopedii, teatru, plastyki, muzyki, rytmiki, psychologii.

W Przedszkolu Nr 8 w Staszowie realizowane są bezpłatnie specjalistyczne zajęcia prowadzone metodą pracy „Dar zabawy – Dary Froeblowskie”, na których dzieci korzystają ze specjalnie zakupionych pomocy dydaktycznych. Natomiast w Przedszkolu Nr 3 w Staszowie Zamiejscowy Oddział w Dobrej w ramach projektu został wydłużony czas pracy o 2 godziny, zakupiono także nowe pomoce dydaktyczne i zabawki. Obecnie z projektu korzysta 137 dzieci, w tym 54 dziewczynki i 83 chłopców, a do prowadzenia zajęć dodatkowych zatrudnionych jest 11 nauczycieli.

Medalista ze Staszowa W znakomitych nastrojach wrócili z Mielna zapaśnicy z klubu Centrum Staszów.

W Mistrzostwach Polski Zrzeszenia LZS staszowianie zdobyli brązowy medal.

W piątek, 29 kwietnia, zawodnicy wraz z trenerami odwiedzili burmistrza miasta i gminy Staszów Leszka Kopcia.

Mistrzostwa Polski Zrzeszenia Ludowych Zespołów Sportowych w zapasach w stylu wolnym odbyły się w dniach 22-24 kwietnia, w Centralnym Ośrodku Szkolenia LZS w Mielnie. W kategorii kadetów, juniorów i młodzieżowców wzięło udział 200 zawodników z klubów z całego kraju. Klub Centrum Staszów reprezentowało dwóch zawodników.

Dla podopiecznych trenera Wiktora Skrobacza były to bardzo udane zawody. W kategorii wa-

Będą nowe ulice, chodniki i oświetlenie Rozpoczyna się drugi etap budowy ulic na Osiedlu Małopolskie w Staszowie. Umowę na wykonanie tego zadania podpisano w Urzędzie Miasta i Gminy w Staszowie. Będą nowe ulice, chodniki i oświetlenie.

Na ulicach: Kieleckiej, Zamojskiej, Tarnobrzeskiej, Rzeszowskiej i Jagiellońskiej w najbliż-

J OAN NA JA ROSZ

KOLUMNA S AMORZĄDOWA MIASTA I GMINY S TASZÓW

gowej do 76 kilogramów Adrian Nawrot wywalczył 7 miejsce, a jego klubowy kolega Jakub Wojsa zdobył 3 miejsce i brązowy medal w kategorii wagowej do 46 kilogramów. Medal zdobyty na mistrzostwach daje Kubie prawo startu w XXII Ogólnopolskiej Olimpiadzie Młodzieży w zapasach w stylu wolnym.

KB szych miesiącach wiele zmieni się na lepsze. Powstaną nowe ulice, chodniki i oświetlenie, a także nowa zieleń. W obrębie ulic ekipy budowlane wykonają kanalizację deszczową, jezdnie i chodniki oraz oświetlenie. Ekipy zajmą się również uporządkowaniem zieleni w obrębie przebudowanych ulic.

Umowę na wykonanie tego zadania podpisali w Urzędzie Miasta i Gminy w Staszowie Burmistrz Leszek Kopeć oraz Krzysztof Kępa i Rafał Szyszkowski Prezes i Wiceprezes Przedsiębiorstwa Robót Drogowych w Staszowie, które wygrało przetarg na to zadanie.

Inwestycja na terenie Osiedla Małopolskie kosztować będzie prawie 1,5 miliona złotych, z czego 50 procent dofinansowania stanowi dotacja pozyskanazministerstwa rozwoju, wramach Programu Rozwoju Gminnej i Powiatowej Infrastruktury Drogowej nalata2016-2019. Wramach porozumienia zgminą Staszów Powiat Staszowski przekaże na realizację zadania dodatkowe 216 tysięcy złotych. Zakończenie prac zaplanowano na 31 sierpnia 2016 roku.

K ATA RZY NA B A SIŃ SKA

Z Kart Historii

7

400 lat nadania praw miejskich Bogorii 22 maja 1616 roku, czyli równo 400 lat temu, król Zygmunt III Waza nadał przywilej lokacyjny dla miasta Bogoria. Było to miasto prywatne lokowane staraniem starosty zwoleńskiego Krzysztofa Bogorii Podłęskiego.

WŁASNA PIECZĘĆ

W 1617 roku w nowo powstałym mieście zainicjowano organizację struktur miejskich. Miasto posiadało własną pieczęć datowaną na 1617 rok, która została odciśnięta na późniejszych dokumentach. W 1619 roku król Zygmunt III Waza nadał Bogorii prawo do trzech jarmarków w roku. W dawnej Polsce jarmarki miały ogromne znaczenie dla rozwoju tego typu miejscowości. Dopiero zaś od króla Władysława IV Bogoria otrzy-

mała prawo do pięciu jarmarków. W 1620 roku wybudowano na wzgórzu drewniany kościół i klasztor.

dla potrzeb militarnych, I wojnę światową, pobyt Piłsudskiego i jego legionistów.

W pierwszych dekadach istnienia Bogoria była niewielkim ośrodkiem miejskim i zbyt wolno się rozwijała. Miasto stopniowo wzbogacało sie o nowe instytucje i placówki. Mieszkańcy otrzymali od właściciela place pod budowę domów, a także grunty do uprawy. W celu poszerzenia terenów miejskich przeznaczone zostały

Okupacja hitlerowska to czas działalności legendarnych partyzantów „Jędrusiów” i pułkownika Antoniego Wiktorowskiego ps. Kruk. Podczas walk niemiecko – sowieckich na przyczółku baranowsko – sandomierskim Bogoria zajęta przez wojska radzieckie, została zbombardowana przez lotnictwo niemieckie. 95 procent zabudowy legło w gruzach. Ocalała szkoła, plebania, kościól i kil-

do wykarczowania zarośla graniczące z Zimnowodą i Szczeglicami. Kolejni właściciele Bogorii wybudowali ratusz, starali się przywilejami wzmocnić gospodarczo miasto, aby mogło konkurować z pobliskim Staszowem i Iwaniskami.

Mieszczanie mogli uprawiać wszystkie rzemiosła, skupiać się w cechy. Mieli prawo robienia piwa, miodu i gorzałki. Mogli też korzystać z pańskich pastwisk i pańskiego lasu, lecz wiązało się to z dodatkowymi opłatami i pracami na rzecz właściciela.

CZASY POKOJU I WOJNY

W swych dziejach Bogoria przeżywała okresy spokojnej egzystencji, które były przerywane wojnami, epidemiami lub pożarami. Zwarta drewniana zabudowa, dachy pokryte strzechą lub gontem łatwo poddawały się płomieniom. Kolejne pożary sprawiły, że miasto podupadało. Mieszkańcy odbudowywali domy, otwierali warsztaty rzemieślnicze, funkcjonowała też fabryka sukna niższego gatunku.

W pamięci mieszkańców zachowały się informacje o wydarzeniach historycznych, które przecież nie ominęły Bogorii. I tak mieszczanie bogoryjscy przeżyli potop szwedzki, czas rozbiorów pod zaborem rosyjskim, gdy pozbawiono Bogorię praw miejskich i zaczęto nazywać osadą (czego mieszkańcy nigdy nie zaakceptowali). Lata zaboru austriackiego i budowę kolei wąskotorowej

KOLUMNA S AMORZĄDOWA GMINY BOGORIA

ka domów. Hanna Zborowska z Kobuszewskich, która spędziła tu w styczniu 1945 roku trzy dni tak je wspomina: „... ciężarówkami wojskowymi dobrnęliśmy do Bogorii. Wśród łagodnych, falistych pagórków leżała w gruzach niegdyś urocza, maleńka Bogoria. W rynku ocalał tylko jeden dom, reszta była zgliszczami i ruiną.”

BOGORIA DZIŚ

Dziś Bogoria, pięknie położona wśród łagodnych wzgórz, to miejscowość nowoczesna, w pełni zwodociągowana, skanalizowana, z dobrze rozwiniętą siecią gazową. Działa tu oczyszczalnia ścieków, został rozwiązany problem odpadów komunalnych. Powstało szereg nowych obiektów kulturalnych, oświatowych i sportowych. Odnowiony rynek bogoryjski urzeka zielenią i wciąż mimo wielu zmian starym układem urbanistycznym.

Główną atrakcją turystyczną jest Zalew Buczyna – rekreacyjny zbiornik u podnóża wzniesienia porośniętego lasem bukowym. Znajduje się tu plac zabaw dla dzieci, ścieżki rowerowe i piesze, pomosty widokowe, boisko do piłki plażowej. Teren jest oświetlony i monitorowany. Posiada zaplecze parkingowe. Nad bezpieczeństwem kąpiących w okresie letnim czuwają ratownicy Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.

T EKST. J OLANTA G AŁĘZA – T ERELAK , F OTO . A RCHIWUM GOK, UG

8

Fotoreportaż

12 maja 2016

Dumni z przeszłości, z nadzieją w przyszłość styczniowych rozpoczęła się oficjalna część uroczystości.

Po odegraniu Mazurka Dąbrowskiego głos zabrał wójt gminy Klimontów Marek Goździewski. W swoim krótkim wystąpieniu gospodarz gminy nawiązał do obchodów 225 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Majowej podkreślając doniosłość tej rocznicy, jej patriotyczny charakter i wymiar historyczny w tak ważnym dla nas Polaków roku, roku obchodów 1050 rocznicy chrztu Polski. Święto Konstytucji 3 Maja poza wymiarem patriotycznym, pamięci narodowej ma swój symboliczny wymiar pokoloniowy, który łączy nas Polaków. Takim symbolicznym, ale jakże znaczącym i wymowym przykładem więzi pokoleniowej był udział w majowej uroczystości małych dzieci z klimontowskich przedszkoli, które w towarzystwie Bardzo uroczyście mieszkańcy gminy Klimontów obchodzili przypadającą w tym roku 225 rocznicę uchwalenia Konstytucji. Główne uroczystości, upamiętniające uchwalenie Konstytucji 3 Maja, odbyły się na placu Jana Pawła II. To właśnie na tym placu znajduje się pomnik poświęcony powstańcom styczniowym 1863 roku przed którym co roku odbywają się główne uroczystości państwowe i rocznicowe.

Główne obchody Święta 3 Maja rozpoczęła uroczysta msza święta odprawiona w intencji Ojczyzny przez proposzcza parafii św. Józefa ks. kan.

Henryka Hendzla. Po mszy świętej, uczstniczące w obchodach rocznicowych poczty sztandarowe miejscowych szkół, instytucji, partii, stowarzyszeń i organizacji społecznych oraz ich delegacje, z udziałem mieszkańców gminy, przy akompaniamncie kapeli klimontowskiej przeszły na plac Jana Pawła II, gdzie pod pomnikiem powstańców

swoich nauczycielek – przedszkolanek składały pod pomnikami pamięci narodowej wiązanki biało-czerwonych kwiatów przepasanych wstęgą w barwach narodowych.

Po wystapieniu gospodarza gminy, z krótkim montażem słowno-muzycznym poświęconym historii uchwalenia Konstytucji 3 Maja wystapiła

młodzież z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. św. Urszuli Leduchowskiej. Program ten przygotowany został przez nauczyciela Jacka Lecha.

Przy dżwiękach werbla uczestniczące w uroczystości delegacje złożyły przed pomnikiem powstańców styczniowych wiązanki kwiatów. Kwiaty złożyli między innymi przedstawiciele wład samorządowych z wójtem gminy Markiem Gożdziewskim i przewodniczącym Rady Gminy Czesławem Fijałkowskim, Rady Sołeckiej z przewodniczącą Haliną Hakamaki, przedstawiciele organizacji kombatanckich, szkół i przedszkoli, straży pożarnej, stowarzyszeń: katolickich, społecznych i sportowych oraz instytucji kultury. Wiązanki kwiatów złożono także pod obeliskiem mjr Antoniego Wiktorowskiego ps. Kruk i pod tablicą pamiątkową poświęconą pamięci poległych mieszkańców Klimontowa i okolic w latach 1939-1945.

Po ceremoni złożenia kwiatów uczestnicy obchodów 225 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, przy akompaniamencie kapeli klimontowskiej, przeszli ulicami miasteczka manifestując swój udział w tegorocznych obchodach rocznicowych święta majowego.

T EKST

KOLUMNA S AMORZĄDOWA GMINY KLIMONTÓW

I FO TO .

A N DRZEJ B ORYC KI

9

Zdrowie

Fakty i mity o dioksynach Co pewien czas opinia publiczna jest bombardowana wybuchem nowych afer, dotyczących jakości żywności. Jest to z punktu widzenia społecznego bardzo korzystne zjawisko ponieważ to w interesie nas wszystkich, konsumentów, jest to abyśmy spożywali jak najlepszą, zdrową żywność. Czy jednak o to tak naprawdę zawsze chodzi, nie jest tak do końca pewne…

AFERA JAJECZNA

Nie tak dawno temu taką aferę w mass mediach wywołała informacja o tym, iż w okolicach Krakowa zbadano jaja od kur z wolnego wybiegu, z kilku miejsc, najbardziej zanieczyszczonych jeśli chodzi o powietrze. Jak podało radio ESKA „Badania wykonało Laboratorium Analiz Śladowych Politechniki Krakowskiej. Alarm specjalnie wybrał jaja z czterech miejscowości o bardzo wysokim zanieczyszczeniu powietrza, w tym małopolskiej Rabki i Barwałdu.

Jak się okazało, w przypadku jednego z czterech badanych jaj (Barwałd), stężenie dioksyn było równe maksymalnej dopuszczalnej wartości.

W jajkach z Rybnika i Żor zawartość dioksyn przekroczyła dopuszczalną normę. Natomiast w przypadku jajka z Rabki, ilość dioksyn przekraczała maksymalną dopuszczalną wartość prawie czterokrotnie (9.5 pg/g).

– Jak wykazały badania zawartość dioksyn w jajach z wolnego wybiegu przekroczyła wartości dopuszczalne. To bardzo zły sygnał – komentuje autor badań prof. Adam Grochowalski. – Przekroczenia te wynikają z procesów spalania, oznacza to, że to co wylatuje z kominów ma wpływ na to, co spożywane jest w codziennej diecie.

Jest źle! – stwierdza profesor. – Nie powinniśmy tego bagatelizować! Jeśli normy są przekroczone, automatycznie zapala się żółte światło i należy się temu bliżej przyjrzeć oraz podjąć działania zapobiegawcze. Paradoksalnie jaja pochodzące z ogromnych, klatkowych gospodarstw mogą być więc zdrowsze.

Z tego badania zrobiono aferę na całą Polskę.

Zastanowić należałoby się nad metodyką badania oraz liczebnością próby, ale ponieważ do końca nie wiemy jak to wygląda, nie będziemy się tym zajmować.

CZŁOWIEK, SPRAWCA DIOKSYN

Dioksyny są rzeczywiście bardzo niebezpiecznymi substancjami. To nie pojedynczy związek chemiczny, ale nazwa całej grupy związków chemicznych zawierających dwa chlorowane pierścienie benzenowe, połączone dwoma mostkami tlenowymi. Zaliczane są do trwałych zanieczyszczeń organicznych, które dostają się do organizmu istot żywych za pośrednictwem żywności, poprzez skórę, czy drogi oddechowe.

Związki te zalicza się do ksenobiotyków (substancje nie produkowane w organizmie, w tym dioksyny), które znajdują się w otaczającym nas środowisku wskutek działalności człowieka. Wywołują zatrważające efekty toksyczne, które bezpowrotnie rujnują nam zdrowie. Niestety niemożliwa jest już eliminacja dioksyn z naszego życia.

SOS DLA EKOSYSTEMU

Wszystkie dioksyny wywołują niekorzystne skutki dla ekosystemu. Są one wyjątkowo niebezpieczne i uciążliwe, gdyż charakteryzują się dużą trwałością i zdolnością bioakumulacji. Ponadto potrafią przenosić się na bardzo duże odległości.

Głównymi źródłami dioksyn w środowisku są: procesy niekontrolowanego spalania odpadów – spalanie w przestarzałych technologicznie spalarniach, spalanie odpadów luzem na wolnym powietrzu czy też spalanie odpadów w kotłowniach.

Proces składowania odpadów na wysypiskach,

kompostowanie organicznej części wyselekcjonowanych odpadów, źle wyregulowane silniki samochodowe, przemysł hutniczy czy metalurgiczny, przetwórnie surowców wtórnych, pożary, erupcje wulkanów, pestycydy.

Dioksyny powstają na drodze ogrzewania związków chloru w warunkach niskiej podaży tlenu. Większość dioksyn jest tworzonych poprzez spalanie związków organicznych w obecności chloru (np. pochodzącego z soli kuchennej), w warunkach ograniczonej dostępności tlenu. Dioksyny nie są wytwarzane w środowisku przy odpowiednim natlenianiu i stosowaniu prawidłowej temperatury spalania.

Dioksyny mogą być naturalnie produkowane przez grzyby powodujące białą zgniliznę, czyli rodzaj pleśni porastających martwe części drzew, tworzących białe kolonie. W tym przypadku, dioksyny są tworzone z lignin. Co więcej, mogą one powstawać w trakcie spalania drewna, np. w kominku, czy podczas pożaru lasu, gdy cyrkulacja powietrza jest ograniczona.

zwierząt hodowlanych za pośrednictwem popiołu, który powstaje np. w procesach niekontrolowanego spalania. Pozostałości środków ochrony roślin zanieczyszczone dioksynami, stosowanymi w rolnictwie, głównie w latach 70 i 80, są również istotną przyczyną skażeń żywności tymi substancjami.

Niektóre (związki PCDD i PCDF) ulatniają się podczas tradycyjnego grillowania mięsa z płonącego brykietu i rozpałki, a także ze spalonego tłuszczu. Już samo stanie przy grillu jest dla nas niebezpieczne.

Dioksyny doskonale rozpuszczają się w substancjach hydrofobowych, zwłaszcza w tłuszczach, natomiast bardzo słabo ulegają rozpuszczeniu w wodzie. W zasadzie w każdej żywności znajdują się pewne ilości dioksyn.

Podstawowymi źródłami dioksyn w pożywianiu jest mięso i produkty mięsne, mleko i jego

WRÓG CZAI SIĘ WSZĘDZIE

Dioksyny mogą trafić do środowiska na różne sposoby. Promieniowanie słoneczne oraz działalność pleśni w glebie powoduje powolny rozkład dioksyn, jednak tempo tego procesu jest na tyle ograniczone, że dioksyny długo pozostają w środowisku.

Nie rozpuszczają się w wodzie, za to są dobrze rozpuszczalne w tłuszczach. Mogą być przenoszone na cząsteczkach kurzu i osiadać na roślinach, np. na trawie. Krowy wypasane na łąkach, jedząc skażoną trawę wprowadzają dioksyny do organizmu, które są następnie gromadzone w tkance tłuszczowej.

Analogiczna sytuacja dotyczy ludzi. Dioksyny są wprowadzane do organizmu wraz z pożywieniem i mogą w nim pozostać przez długi czas. Podobnie, jak w przypadku bydła, dioksyny głównie wydostają się z organizmu wraz z mlekiem matki.

Z tego względu, mleko ludzkie zawiera niewielkie ilości dioksyn.

Niewielkie ilości dioksyn zawiera tkanka tłuszczowa niemal wszystkich zwierząt. Natomiast tłuszcze roślinne w zasadzie ich nie zawierają. Zazwyczaj, zawartość dioksyn w organizmie znajduje się poniżej maksymalnej dopuszczalnej dawki.

NIE TYLKO DIOKSYNY NAS TRUJĄ

Dioksyny są uważane za związki bardzo toksyczne. Są jednymi z najbardziej toksycznych związków wytworzonych przez człowieka. Istnieją jednak substancje pochodzenia naturalnego, które są bardziej toksyczne od dioksyn.

Ponad 90 procent masy dioksyn wnika do organizmu człowieka wraz z pożywieniem. Przedostają się do produktów rolnych oraz do tkanek

przetwory oraz ryby, które również często zawierają szkodliwe metale ciężkie. W mniejszym stopniu można je wykryć w jajach, tłuszczach i olejach.

W produktach roślinnych poziom tych substancji jest stosunkowo niski. Spożycie dioksyn w wodzie pitnej kształtuje się na poziomie 0,5 proc. wszystkich dioksyn spożywanych przez człowieka.

W ŻYWNOŚCI, POWIETRZU I WODZIE

Pożywienie, które jemy, powietrze, którym oddychamy i woda, którą pijemy mogą być dla nas toksyczne. Zawierają bowiem ksenobiotyki, w tym dioksyny. Efekt działania dioksyn jest uzależniony od dawki i czasu ekspozycji na te substancje. Ich zawartość w produktach spożywczych stanowi zagrożenie kumulacji w ludzkiej tkance tłuszczowej oraz w wątrobie. Na oddziaływanie tych związków szczególnie narażone są niektóre grupy zawodowe, np. kominiarze, strażacy, pracownicy zakładów chemicznych oraz osoby zamieszkujące w pobliżu zakładów związanych z produkcją związków o tym profilu chemicznym.

Długotrwała ekspozycja na dioksyny prowadzi do powstania tzw. trądziku chlorowego (chloracne). Jest to pierwszy objaw zatrucia, który przejawia się podrażnieniem skóry, przeobrażającym się w niegojące owrzodzenia. Z kolei te sprzyjają nieodwracalnym zmianom w komórkach, prowa-

dząc w konsekwencji do zmian nowotworowych.

Liczne badania laboratoryjne potwierdziły, że długotrwała i silna kumulacja dioksyn w organizmach istot żywych powoduje między innymi zmiany aktywności enzymów, zmiany profilu lipidowego krwi, dysfunkcję tarczycy, zmianę poziomu hormonów płciowych, bezpłodność, uszkodzenie płodu, dysfunkcję układu immunologicznego, zaburzenia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, zmiany neurobehawioralne, zaburzenia układu krążenia i układu oddechowego, zwiększone ryzyko zachorowania na cukrzycę, nowotwory np. wątroby, nerek, tarczycy, niedowapnienia szkliwa zębów.

Zawartość dioksyn w ludzkiej tkance zależy od diety i sposobu życia. Osoby otyłe mają w swoim organizmie sumarycznie większą masę tych groźnych substancji, ze względu na wyższą ilość tkanki tłuszczowej. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) określiła maksymalną (tzw. tolerowaną) dawkę dioksyn – wynosi ona 1 pg-TEQ/kg/dzień (TEQ – równoważnik toksyczności dioksyn). Uważa się, że ilość tych związków na poziomie 3–5 pg-TEQ/kg/dzień może spowodować kumulację dioksyn stymulujących działania genotoksyczne i rakotwórcze.

Nowoczesne technologie i restrykcyjne przepisy prawa ograniczają emisje tych niebezpiecznych związków, jednak mimo tego ich stężenie w powietrzu i w żywności wciąż budzi obawy. Zanim zaczniemy palić śmieci w przydomowych ogniskach przypomnijmy sobie o szkodliwym wpływie dioksyn na cały ekosystem, którego jesteśmy częścią.

NIE TAKI DIABEŁ STRASZNY, CHOCIAŻ….

Przepisy Unii Europejskiej wymuszają na nas wymogami prawa żywnościowego monitorowanie poziomów pozostałości różnych substancji w żywności, w tym dioksyn. Jak powiedzieli przedstawiciele Wojewódzkiej Inspekcji Weterynaryjnej i Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kielcach na terenie kraju, także na terenie naszego województwa, prowadzony jest monitoring dioksyn w rybach, mięsie, jajach i innych produktach, w tym roślinnych. Rodzaj i liczba badanych środków żywności i miejsce ich pobierania zostały określone w programie badań kontrolnych ustalanych na każdy rok oddzielnie. Wszystkie badania są przeprowadzane w Zakładzie Radiobiologii PIWet PIB w Puławach.

W raporcie z badań kontrolnych dostępnym na stronie Głównego Inspektora Weterynarii za 2014 r. możemy przeczytać między innymi: „W celu zapewnienia skutecznej ochrony zdrowia publicznego, do obrotu handlowego nie mogą być wprowadzane ani same produkty zawierające zanieczyszczenia w ilościach przekraczających najwyższe dopuszczalne poziomy, ani mieszaniny tych produktów z innymi środkami spożywczymi.

Wyniki badań krajowej żywności w roku 2014 w większości przypadków potwierdzają rezultaty badań dioksyn, furanów i dl-PCB u zwierząt i w produktach pochodzenia zwierzęcego prowadzone w latach poprzednich. Przypadki występowania podwyższonych stężeń zdarzają się w niektórych rodzajach żywności takich jak: jaja kur chowu wolnego i jaja ekologiczne, wątroby i mięśnie owiec, mleko kóz i owiec oraz ryby bałtyckie.

Powyższe produkty mogą stwarzać zagrożenie zdrowia, przynajmniej dla niektórych grup konsumentów, co wskazuje na konieczność prowadzenia stałych badań kontrolnych żywności.

Badania pozostałych rodzajów żywności pozwalają stwierdzić, że stężenia badanych zanieczyszczeń chemicznych w mięśniach, mleku, i tkankach ryb hodowlanych oraz importowanych

są niskie i dlatego ich konsumpcja nie stanowi ryzyka dla zdrowia ludzi”.

JAK TO WYGLĄDA W ŚWIĘTOKRZYSKIEM?

Z rozmowy z Małgorzatą Pechtą, Kierownikiem Oddziału Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku w WSSE w Kielcach dowiedzieliśmy się, że na terenie województwa świętokrzyskiego nie były pobierane do badań w ramach urzędowej kontroli i monitoringu próbki żywności pochodzenia roślinnego w kierunku zanieczyszczenia dioksynami i ich pochodnymi. Województwo świętokrzyskie nie zostało wytypowane do poboru próbek do badań w wyżej wspomnianym kierunku w planie opracowywanym na poziomie krajowym, przy ustalaniu którego uwzględniane są m.in. zagęszczenie ludności na danym terenie oraz charakter regionu (przemysłowy, rolniczy).

Na 2016 rok nie został jeszcze ustalony plan monitoringu.

Z kolei lek. wet. Małgorzata Orlińska z Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii w Kielcach poinformowała nas, że w naszym województwie pobierane były próbki do badań na obecność pozostałości chemicznych między innymi dioksyn w żywności pochodzenia zwierzęcego. Ostatnio nie stwierdzono żadnych przekroczeń zawartości, kilka lat temu stwierdzono podwyższoną zawartość dioksyn w jajach pochodzących z ferm hodowlanych i znajdujących się w sprzedaży bezpośredniej. Badaniom podlegają tylko te produkty, które znajdują się w obrocie rynkowym, więc przydomowe hodowle, czy uprawy nie są badane w systemie monitoringu.

CZEMU SŁUŻY „POLOWANIE NA CZAROWNICE”

Wracając do afery z dioksynami w jajach z okolic Krakowa należałoby zadać pytanie, czy to nie jest jakiś rodzaj polowania na czarownice?

Czy rzeczywiście fakt, że w kilku miejscach w terenie bardzo zanieczyszczonym (smog) stwierdzono szkodliwą dla ludzi zawartość dioksyn w jajach pochodzących od kur z wolnego wybiegu ma świadczyć o tym, że w ogóle kury hodowane w gospodarstwach przydomowych na własny użytek lub w celu odsprzedaży niewielkiej, z racji podaży, grupie nabywców są skażone i jak sugeruje wypowiedź cytowanego profesora, jaja pochodzące od kur z chowów klatkowych są potencjalnie zdrowsze?

Czy to w porządku, żeby badania przeprowadzone na takiej małej próbie były podstawą do wysuwania takich wniosków? Czy to właśnie o to chodzi, że najlepiej spożywać produkty z ferm przemysłowych?

Na powstałe pytania i wątpliwości odpowiedzmy sobie sami. Jedno jest pewne. Znikną one wtedy, kiedy my jako społeczeństwo w pełni dojrzejemy do tego aby zadbać o własne środowisko naturalne, kiedy uświadomimy sobie, że to co złego oddajemy naturze, matka ziemia odpłaci nam wielokrotnie.

Wszak w przyrodzie nic nie ginie!

E WA B ORYCKA G ŁÓWNY S PECJALISTA DS .

AGROTURYSTYKI I W IEJSKICH G OSPODARSTW D OMOWYCH Ś WIĘTOKRZYSKA I ZBA R OLNICZA W K IELCACH

W artykule wykorzystano materiały zawarte w opracowaniach: Czym są dioksyny i jak dostają się do żywności.

Thursday 14 August, 2014, Food-Info. net is an initiative of Wageningen University, The Netherland, http://bonavita.pl/dioksyny-w-zywnosci-objawy-i-skutki-zatrucia, Raport z badań kontrolnych dioksyn, furanów…w roku 2014. PIW- PIB Zakład Radiobiologii

10

Reklama

12 maja 2016

Z Życia Gminy

11

Obchody Święta Konstytucji 3 Maja Nowokorczyńskie obchody Święta Konstytucji 3 Maja zainaugurowała msza święta odprawiona o godzinie 11.30. w Kościele Św. Trójcy, w której uczestniczyła grupa wiernych, miejscowa straż, poczty sztandarowe oraz orkiestra dęta im. Jana III Sobieskiego.

Po nabożeństwie uczestnicy patriotycznej manifestacji przy dźwiękach orkiestry przeszli uli-

cami Nowego Korczyna pod pomnik upamiętniający męczeństwo Polaków w okresie drugiej wojny światowej, gdzie złożono kwiaty i zapalono znicze.

Wójt Gminy Paweł Zagaja w swym przemówieniu podkreślił, że minęło już tyle lat, a my wciąż z ogromnym wzruszeniem śledzimy bieg historii i uroczyście obchodzimy rocznicę uchwalenia konstytucji 3 maja.

Zmiany w Gminnej Służbie Zdrowia W związku z odejściem dr Alicji Wesołowskiej na emeryturę, gmina Nowy Korczyn ogłosiła konkurs na stanowisko Kierownika Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Nowym Korczynie. Konkurs ten wygrała doktor Bogusława Adlis – dotychczasowy Kierownik Ośrodka Zdrowia w Brzostkowie.

W konsekwencji 25 kwietnia 2016 roku Rada Gminy Nowy Korczyn, na podstawie ustawy z 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej, podjęła uchwałę w sprawie połączenia Samodzielnych Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w Nowym Korczynie i Brzostkowie.

Powszechna Nauka Pływania Wzorem lat ubiegłych Gmina Nowy Korczyn ponownie przystąpiła do realizacji programu powszechnej nauki pływania „Umiem pływać”, który zakłada systematyczny i powszechny udział dzieci w pozalekcyjnych i pozaszkolnych zajęciach sportowych z zakresu nauki pływania.

Na podstawie porozumienia zawartego w marcu 2016 r. w Kielcach pomiędzy Wojewódzkim Szkolnym Związkiem Sportowym w Kielcach, a Gminą Nowy Korczyn, od kwietnia 2016 roku Publiczna Szkoła Podstawowa w Starym Korczynie oraz Szkoła Podstawowa w Brzostkowie rozpoczęły realizację tego projektu. Organizatorem jest Wojewódzki Szkolny Związek Sportowy

w Kielcach na zlecenie ministra sportu i turystyki w Warszawie oraz Urzędu Marszałkowskiego w Kielcach. Współorganizatorem programu jest Gmina Nowy Korczyn.

Pierwsza edycja programu w gminie odbyła się w 2014 r. i skorzystało z niej 30 dzieci z Publicznej Szkoły Podstawowej w Nowym Korczynie, natomiast w roku 2015 r. program ten objął 2 szkoły (30 uczniów po 15 z każdej szkoły), tj. Publiczną Szkołę Podstawową w Nowym Korczynie i Szkołę Podstawową w Brzostkowie.

Obecnie w programie uczestniczy 30 uczniów z klas I-II szkół podstawowych tj. 15 dzieci ze Szkoły Podstawowej w Brzostkowie i 15 dzieci z Publicznej Szkoły Podstawowej w Starym Korczynie. Kurs nauki pływania obejmu-

Wyśpiewali finał Dwudziestu trzech uczestników, solistów, solistów-instrumentalistów, kapel i grup śpiewaczych zgłosiło się do eliminacji rejonowych Buskich Spotkań z Folklorem, które tradycyjnie odbywają się w Nowym Korczynie.

Występy oceniała Rada Artystyczna z Wojewódzkiego Domu Kultury w Kielcach w składzie Je-

rzy Gumuła – muzyk, przewodniczący, Michał Stachurski –muzyk, Radosław Pach –muzyk. Przegląd Kapel rozpoczął się od występu dziecięcego zespołu „Wianeczek” z Zespołu Szkół w Nowym Korczynie.

Po wysłuchaniu wszystkich wykonawców nominację do udziału w finale, który odbędzie się w dniach 14-15 maja w Busku-Zdroju uzyskali:

je 20 godzin przeprowadzonych przez instruktorów na pływalni „Delfin” w Połańcu. Zajęcia odbywają się od kwietnia do czerwca 2016 r. Udział dzieci w projekcie jest bezpłatny. Gmina Nowy Korczyn jako współorganizator programu powszechnej nauki pływania zapewniła usługi przewozu dzieci, pokryła koszty wynajmu transportu na trasie szkoła – pływalnia oraz pływalnia – szkoła, a także zapewniła opiekę nauczyciela.

Główne cele projektu to: upowszechnianie aktywności fizycznej dzieci i młodzieży, nabycie przez dzieci podstawowych umiejętności pływania, profilaktyka przeciwdziałania i korygowanie wad postawy, zapobieganie zjawiskom patologii społecznych, w tym alkoholizmowi, poprzez organi-

zację zajęć sportowych dla uczniów, efektywne wykorzystanie infrastruktury sportowej (pływalnie), wyrównywanie szans w dostępie do infrastruktury sportowej poprzez objęcie projektem w szczególności uczniów, zamieszkałych w miejscowościach, w których nie wybudowano krytej pływalni, edukacja w zakresie bezpiecznego korzystania z akwenów wodnych.

Jak podkreśla Wójt Gminy Nowy Korczyn Paweł Zagaja upowszechnianie aktywności fizycznej dzieci i młodzieży, popularyzacja sportu to bardzo istotne elementy procesu edukacji, a także wychowania młodego pokolenia.

Zajęcia w ramach programu powszechnej nauki pływania to propozycja skorzystania z możliwości nabycia podstawowych umiejętności pływania, rozwijania i podnoszenia sprawności fizycznej, są zachętą do systematycznego uprawiania sportu oraz promowania zdrowego i aktywnego stylu życia.

solista-instrumentalista Piotr Wierzba, kapela Buskowianie, solista Alfreda Nowak, zespół śpiewaczy Kępianki, zespół śpiewaczy Brzezinianki, zespół śpiewaczy Drochowianie, solista-instrumentalista Adam Kocerba, kapela Olbryszanie, zespół śpiewaczy Pierzchniczanie, zespół śpiewaczy Szewczanki, zespół śpiewaczy Zaborzanki, zespół śpiewaczy Nidzianecki.

Koncert galowy laureatów 40. Buskich Spotkań z Folklorem odbędzie się 11 czerwca br. w Kielcach.

– Połączenie tych dwóch zakładów w żadnym wypadku nie oznacza likwidacji Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Brzostkowie, który dalej będzie funkcjonował i świadczył usługi zdrowotne, a pracownicy tego Zakładu, z chwilą dokonania zmian w Krajowym Rejestrze Sądowym, staną się pracownikami Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Nowym Korczynie, który będzie Zakładem wiodącym – tłumaczy wójt Paweł Zagaja Powstanie większego podmiotu leczniczego pozwoli na uzyskanie oszczędności w zakresie kosztów administracji, umożliwi elastyczne wykorzystanie zasobów ludzkich i sprzętowych oraz przyniesie poprawę jakości i dostępności świadczeń medycznych na terenie Gminy Nowy Korczyn.

Promesa z ministerstwa na remont drogi W dniu 26 kwietnia w Świętokrzyskim Urzędzie Wojewódzkim odbyło się wręczenie promes na usuwanie skutków klęsk żywiołowych.

Dokument potwierdzający przyznanie środków w wysokości 205 tys. złotych dla gminy Nowy Korczyn odebrał z rąk wojewody Agaty Wojtyszek wójt Paweł Zagaja. Środki z ministerstwa spraw wewnętrznych i administracji zostaną wykorzystane na remont w asfalcie blisko 2-kilometrowego odcinka drogi gminnej Parchocin – Podwale – Ispy.

KOLUMNA S AMORZĄDOWA GMINY NOWY KORCZYN

Nasze Sprawy

12

12 maja 2016

Gmina i Uczelnia na Rzecz Promocji

W ostatnich dniach zawarto porozumienie pomiędzy Gminą a Politechniką Krakowską – Wydziałem Architektury w Krakowie. Celem takiej współpracy będzie zacieśnienie związków pomiędzy praktyką projektową, w szczególności związanych z rozwojem gminy w dziedzinie dziedzictwa kulturowego i tworzenia ładu przestrzennego.

Współpraca umożliwi z jednej strony przybliżenie realizowanego procesu dydaktycznego do problemów wynikających z funkcjonowania projektanta w realnych warunkach przestrzennych, społecznych i gospodarczych, a drugiej strony pozwoli na wymianę poglądów pomiędzy pracownikami Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej oraz władzami i mieszkańcami miasta na temat pojawiających się lokalnych problemów przestrzennych.

W rezultacie współpracy powstaną koncepcje ochrony dziedzictwa kulturowego i zagospodarowania poszczególnych obszarów w gminie Wiślica, co ułatwi i pozwoli na skuteczniejszą promocję oferty inwestycyjnej gminy.

Podwórko Nivea Gmina Wiślica przystąpiła do udziału w tegorocznej edycji konkursu „Podwórko Nivea”, dzięki któremu zostaną utworzone place zabaw w wybranych i zgłoszonych lokalizacjach.

Inowacyjny projekt z Wiślicy inspiracją dla innych 15 kwietnia gmina złożyła wniosek do konkursu „RegioStars Awards 2016”. Zgłoszony wniosek dotyczy projektu pn. „E- świętokrzyskie – budowa miejskich sieci światłowodowych”. Wniosek został złożony za pomocą aplikacji on-line.

Gmina zgłosiła aż dwie lokalizacje. Pierwsza to teren na działce w Wiślicy ul. Podwale, obok kompleksu Zespołu Szkolno- Przedszkolnego oraz Placu Rekreacyjno-Sportowego, a druga miejscowość, w której planuje się budowę placu zabaw, to teren obok Szkoły Podstawowej w Skotnikach Dolnych.

Zgłoszenie powyższych lokalizacji to tylko

pierwszy krok do utworzenia takich miejsc zabaw dla całej rodziny. Najważniejszym krokiem w konkursie jest jednak głosowanie, które będzie się składać z dwóch etapów: Etap I od dnia 5 maja 2016 r. do 2 czerwca 2016 r. do godziny 24: 00.

Etap II od dnia 3 czerwca 2016 r. do 30 czerwca 2016 r. do godziny 24: 00.

W każdym z powyższych etapów organizator „Podwórko Nivea” wyłoni 20 zwycięskich lokalizacji. Materiały promujące całą akcję, czyli plakaty oraz specjalne naklejki przypominające i zachęcające do głosowania na Rodzinne Miejsca Zabaw, zo-

Celem w/w konkursu jest identyfikacja dobrych praktyk w rozwoju regionalnym i wyróżnienie oryginalnych i innowacyjnych projektów, które mogą być atrakcyjne i inspirujące dla innych regionów. Nagrodzone projekty zostaną uhonorowane Pucharem RegioStars oraz certyfikatem otrzymanym podczas wręczania nagród w trakcie Europejskiego Tygodnika Regionów i Miast w Brukseli w październiku br.

Ponadto, w ramach nagrody zwycięzca zostanie objęty promocją poprzez prezentację w broszurze, w internetowej bazie najlepszych praktyk na stronie internetowej Inforegio oraz w dedykowanym filmie, który będzie emitowany m.in. w ramach kampanii promocyjnej w mediach społecznościowych.

Urząd Pomaga Rolnikom Przypominamy, że pracownicy Urzędu Gminy w dalszym ciągu pomagają rolnikom z terenu gminy Wiślica w wypełnianiu wniosków o dopłaty bezpośrednie. Pomoc udzielana jest w Urzędzie Gminy przy ul. Plac Solny 32, od poniedziałku do piątku w godzinach pracy Urzędu.

Jednocześnie przypominamy, że zgodnie z informacją zamieszczoną na stronie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wnioski o dopłaty bezpośrednie będzie można składać do dnia 15 czerwca 2016 r. ze względu na przedłużenie terminu.

KOLUMNA S AMORZĄDOWA GMINY WIŚLICA

staną rozmieszczone w każdej miejscowości całego terenu gminy.

Ponadto informacje te zostaną zamieszczone również na stronie internetowej urzędu oraz w kolejnych wydaniach lokalnej prasy. Jak widać wygrana w konkursie zależy przede wszystkim od wspólnego zaangażowania i aktywnego głosowania przez mieszkańców.

Zachęcamy wszystkich do aktywnego głosowania aby móc wspólnie wywalczyć wspaniałą nagrodę jaką będzie wybudowanie niepowtarzalnego „Podwórka Nivea” w naszej okolicy.

Z Obiektywem po Gminie

O wodzie siarczkowej w Centrum Kultury 28 kwietnia, w Gminnym Centrum Kultury w Solcu-Zdroju miało miejsce ciekawe spotkanie. Z dr n. med. Markiem Grabskim rozmawialiśmy o wykorzystaniu wód siarkowo-siarkowodorowych słonych w profilaktyce i leczeniu chorób przewlekłych.

W czasie wykładu dowiedzieliśmy m.in. o tym jakie dobrodziejstwa kryje w sobie woda siarczkowa z Solca-Zdroju. Doktor Marek Grabski w ciekawy i przystępny sposób opowiedział o składzie wody, jej właściwościach leczniczych, pielęgnacyjnych, zaleceniach i przeciwwskazaniach do kąpieli siarkowych.

Na zakończenie dr Marek Grabski odpowiadał na pytania uczestników, rozwiewając wszelkie wątpliwości co do właściwości tej wyjątkowej wody.

T EKST. J U STY NA B LASZ CZYK , F O TO . AGNIESZ KA KO ZLOW SKA

13

Magnoliowy Dzień Wiosny W przedostatni dzień kwietnia, 29 kwietnia, odbył się,, X Magnoliowy Dzień Wiosny”. Jubileusz obchodzony był pod hasłem,, Bukiet kwiatów na dzień wiosny”.

Święto to zapoczątkował kwiat magnolii, który każdej wiosny rozkwitając upiększa Solec-Zdrój.,, Magnoliowy Dzień Wiosny” po raz pierwszy zorganizowano 11 kwietnia 2007 roku.

To wówczas sadzono magnolie. W kolejnych latach symbolem tego święta były różne kwiaty, każdego roku inny.

W związku z jubileuszem został zebrany bukiet z dotychczasowe kwiatów tj. magnolii, bratków, stokrotek, pierwiosnków, tulipanów, szafirków, żonkili, lawendy oraz hiacyntów. Całą impreza tradycyjnie rozpoczęła się od przemarszu uczniów ulicami 1 Maja, Magnoliową, Cichą, Kościelną, aż do parkingu obok Urzędu Gminy w Solcu-Zdroju.

Na placu obok Urzędu Gimny odbyły się prezentacje artystyczne przygotowane przez najmłodszych z uczestników magnoliowego święta, przedszkolaków z przedszkola z Solca-Zdroju oraz uczniów ze Szkół Podstawowych z Solca-Zdroju, Zborowa, Wełnina i Kikowa. Na scenie prezentowała się również mlodzież Samorządowego Gimnazjum w Solcu-Zdroju oraz dzieci uczęszczające na zajęcia muzyczne w Gminnym Centrum Kultury.

Po raz pierwszy zaprezentowała się Ola Nalepa śpiewając utwór,, Troszeczkę ziemi, troszeczkę słońca”. Również po raz pierwszy zaprezentował się duet Natalia Pompa i Natalia Kowalska w piosence,, O sole mio”.

Układy chorograficzne zaprezentowały: dziewczęta ze Szkoły Podstawowej w Solcu-Zdroju,

Dzieci w roli aktorów W czwartek, 5 maja, w Gminnym Centrum Kultury w Solcu-Zdroju odbył się spektakl teatralny dla dzieci pod tytułem,, Dr Dolittle”. Była to adaptacja sceniczna słynnej powieści dla dzieci „Dr Dolittle i jego zwierzęta” Hugh Loftinga.

zespół,, Black Rosses” oraz przedszkolaki.

Występy wokalne zaprezentowały również Zespół,, Bez Nazwy” działający przy Gminnym Centrum Kultury oraz chór prowadzony przez Pana Radosława Kornasia.

Oprócz występów były również konkursy.

Dzieci wzorowo odpowiadały na pytania zadawane przez konferansjera, którym była Justynę Błaszczyk za co dostawały nagrody oraz prezenty.

W ramach podziękowania za przygotowanie uczniów do corocznego,, Magnoliowego Dnia Wiosny” grono pedagogiczne otrzymało kwiaty od wójta gminy Adama Pałysa oraz dyrektora Gminnego Centrum Kultury Justyny Błaszczyk.

W tej wspaniałej, wiosennej imprezie udział wziął Wicewojewoda Świętokrzyski Andrzej Bętkowski wraz z pracownikami Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego promując program,, 500+”.

W finale zostały posadzone kwiaty przed Urzędem Gminy oraz przed budynkami użyteczności publicznej przez wójta gminy Solec-Zdrój Adama Pałysa,-sekretarz gminy Barbarę Simon, dyrektorów placówek oświatowych z terenu gminy i przedstawicieli Rady Gminy.

T EKST

I FO TO .

Dzieci, które miały możliwość wziąć udział w tym wydarzeniu były bardzo zaciekawione historią graną przez aktorów. Postacie pojawiające się na scenie angażowały do zabawy dzieci, które chętnie i żywiołowo uczestniczyły w przedstawieniu.

T EKST. J U STY NA B ŁASZ CZYK , F O TO . A N NA R O KI TA

A N NA R O KI TA

Rzeźba w drewnie lipowym 15 kwietnia Dyrektor Gminnego Centrum Kultury w Solcu-Zdroju Justyna Błaszczyk zainaugurowała wystawę rzeźb artystów z Połańca Józefa i Wojciecha Regułów. Miejscem wernisażu i wystawy, trwającej dwa tygodnie, było Gminne Centrum Kultury w Solcu-Zdroju. W otwarciu wystawy oprócz artystów udział wzięli Wójt Gminy Solec-Zdrój Adam Pałys, radni Rady Gminy Solec-Zdrój oraz zaproszeni goście.

Józef Reguła z zawodu jest kowalem przemysłowym. Jego przygoda z rzeźbą rozpoczęła się podczas odbywania służby wojskowej. Tworzy rzeźby i płaskorzeźby różnej wielkości, o różnej tematyce, głównie z drewna lipowego, przedstawiające m.in. rolników podczas pracy, kulturę oraz zwyczaje polskich Żydów, prace o tematyce sakralnej, anioły, herby, kwiaty, ptaki, ryby oraz maski. Na przestrzeni ponad 30 lat pracy twórczej artysta ten wyrzeźbił ok. 13 tys. rzeźb. Ma na swoim koncie wiele wystaw indywidualnych i zbiorowych zarówno w kraju jak i za granicą.

Za swoją twórczość otrzymał wiele nagród, dyplomów. Na temat jego twórczości powstały dwie prace magisterskie.

Artysta ten, za swoją działalność, został uhonorowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Brązowym Krzyżem Zasługi, otrzymał Nagrodę Specjalną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Świętokrzyską Nagrodę Kultury. W swoim domu, który jest zarazem galerią, artysta przyjmuje licznych gości oraz prowadzi działalność gospodarczą,, Wyrób i sprzedaż w drewnie”.

Józef Reguła ma dwoje dzieci, które odziedziczyły talent artystyczny po ojcu. Córka Julia maluje na drewnie obrazy ikonopodobne oraz syn Wojciech już od czasów szkolnych, w wolnym czasie, wykonuje maski w korze, a od 2009 rok wykonuje amatorsko rzeźby w drewnie lipowym. Do tej pory wykonał ich ok. 1000. Głównym tematem jego prac są figurki przedstawiające Żydów, inne prace przedstawiają kwiaty, tematy religijne, maski. Obaj Panowie swoje prace przekazują na cele

KOLUMNA S AMORZĄDOWA GMINY SOLEC-ZDRÓJ

charytatywne np. na Wielką Orkiestrę Światecznej Pomocy.

Podczas trwania dwutygodniowej wystawy odbywały się warsztaty rzeźby pod przewodnictwem Józefa i Wojciecha Regułów. Warsztaty były skierowane do dzieci i młodzieży ze szkół z ternu gminy Solec-Zdrój. W warsztatach wzięło udział około150 uczniów. Wystawa cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem zarówno wśród mieszkańców gminy, jak również kuracjuszy i turystów.

T EKST. J U STY NA B ŁASZ CZYK , F O TO . AGNIESZ KA KO ZŁOW SKA

14

Kultura

12 maja 2016

Święto Kultury Szkolnej W dniach od 25 do 27 kwietnia, w Staszowskim Ośrodku Kultury, odbyła się kolejna odsłona wielkiego święta kultury szkolnej - XXII Festiwal Kultury Szkół.

Wybieramy Miss i Mistera Regionu 12 czerwca w Kieleckim Centrum Kultury pod patronatem marszałka województwa świętokrzyskiego odbędzie się gala finałowa 10 Jubileuszowego Konkursu Miss i Mister Województwa Świetokrzyskiego 2016. Kolejny raz osobą prowadzącą będzie Conrado Moreno. Impreza rozpocznie sie o godzinie 18.00.

Wśród jurorów zobaczymy między innymi Queen of Poland 2015 Ania Jaromin oraz szefową agencji modelek, która w tej edycji współpracuje z TOP model TVN. Zobaczymy równiez przedstawicieli międzynarodowej edycji konkursu dla modelek i modeli Fresh Faces. O całość choreografii zadba Hubert Stachura.

Finalistkami Konkursu Miss Województwa Świętokrzyskiego 2016 w kategorii nastolatki zostały: Aleksandra Hajduk – Przedbórz, Aleksandra Żłobecka – Kielce/Skarżysko, Marcelina Pałosz – Stąporków, Natalia Kaleta – Kielce, Monika Pluta – Bębnów, Klaudia Fijałkowska – Radom, Sabina Szkółka – Przemyśl, Weronika Świercz – Kielce, Kasia Mazur – Kielce, Katarzyna Wirecka – Ko-

stomłoty, Martyna Panek – Izabelów, Klaudia Kołodziej – Ostrowiec, Karolina Kozielska – Końskie, Angelika Milka – Kielce.

W kategorii Dorosłe w finale wystąpią: MartynaBernat –Rogów, ZuzannaRejkiewicz –Pawłów/St, Luiza Turek – Starachowice, Klaudia Ławska – Kielce, Daria Kozioł – Starachowice, Aleksandra Zatorska – Mąchocice Kapitulne, Daria Litworska Sójka – Piekoszów, Iwona Ziółczyńska – Mirzec, Roksana Oraniec – Ćmielów, Aleksandra Panaszewska – Starachowice, Angelika Kwiecień – Pińczów, Milena Chmiel – Kajetanów, Monika Filipowska – Brody Do konkursu finałowego w kategorii Mister Województwa Świętokrzyskiego 2016 zakwalifikowali się: Rafał Balcerak – Starachowice, Patryk Wziątek – Boksycka, Mateusz Wożniak – Starachowice, Damian Tomalak – Wielka Wieś, Bartosz Laskowski – Skarżysko-Kam, Patryk Nosek – Kielce, Dominik Kłys – Pińczów, Dariusz Rosiak – Ostrowiec Św., Adrian Ząbek – Kielce.

Impreza organizowana przez Staszowski Ośrodek Kultury to największy w regionie festiwal twórczości uczniowskiej. Festiwal jest dowodem, że energii, talentu i kreatywności młodym mieszkańcom Staszowa i okolic nie brakuje.

Przez trzy dni na deskach Staszowskiego Ośrodka Kultury wystąpiło kilkuset uczestników z 23 szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych w 43 występach muzycznych, tanecznych, teatralnych i kabaretowych podzielonych na trzy bloki.

W pierwszym dniu swoje umiejętności zaprezentowali uczniowie szkół podstawowych ze Smerdyny, Wiązownicy Dużej, Wiśniowej, Czajkowa, Szkoły Podstawowej nr 1 w Staszowie, a także placówek z Jurkowic, Sichowa Dużego, Solca Starego, Suchowoli i Ossali. We wtorek wystąpili uczniowie ze Szczeglic, Oleśnicy, Budzisk, Strzegomia, Kurozwęk, Koniemłotów, Bogorii, Rytwian i Staszowa ze Szkoły nr 2

i 3. W środę odbyły się występy gimnazjalistów z Rytwian, Bogorii, Czajkowa, Szydłowa, Sichowa Dużego, Łubnic oraz Staszowa - Gimnazjum Nr. 1.

Na scenie tego dnia można było obejrzeć tak-

że popisy muzyczne, teatralne i taneczne uczniów z Zespołu Szkół imienia Stanisława Staszica w Staszowie.

T EKST. K ATA RZY NA B A SIŃ SKA

T EKST. A N DRZEJ B O RYC KI , F O TO . M A REK M A JEW SKI

reklama

Wyśpiewały podium

W bardzo dobrych humorach wrócili z Puław podopieczni Klubu Piosenki „Rytm” w Staszowie – Karolina Szeleś, Paulina Chyc i Albert Grzesik, którzy wzięli udział w Ogólnopolskim Konkursie Poezji Śpiewanej Pamięci Jacka Kaczmarskiego – legendarnego pieśniarza i autora tekstów.

Oferujemy również dodatkowe zniżki dla posiadaczy ogólnopolskiej KARTY DUŻEJ RODZINY, nawet do 30%

Konkurs odbył się w Puławskim Ośrodku Kultury „Dom Chemika”, które wraz ze Stowarzyszeniem Solidarni Ziemi Puławskiej oraz Regionem Środkowowschodnim NSZZ „Solidarność” było organizatorem wydarzenia. Celem

konkursu jest propagowanie patriotycznej poezji śpiewanej oraz pieśni niepokornej, promowanie i pobudzanie artystów do wykonywania tzw. pieśni zaangażowanych społecznie, niekiedy trudnych zarówno tekstowo i muzycznie, ale ważnych i poruszających.

Solistki ze Staszowskiego Ośrodka Kultury, prowadzone przez Beatę Chodurek, Karolina Szeleś i Paulina Chyc, po występach eliminacyjnych, zostały zakwalifikowane do finału. Tutaj staszowianki podbiły serca publiczności i jurorów zdobywając odpowiednio pierwsze i trzecie miejsce.

Dziewczęta, jako zwyciężczynie, wystąpiły na koncercie laureatów, który odbył się w sobotę, 16 kwietnia. Ich występy publiczność przyjęła entuzjastycznie, gromkimi brawami i okrzykami.

Dodatkowo Karolina Szeleś, decyzją Jury, zdobyła Nagrodę Specjalną w postaci kompletnego wydania twórczości Jacka Kaczmarskiego na 37 płytach, ufundowaną przez Komisję Międzyzakładową NSZZ Solidarność przy Zakładach Azotowych S. A. Serdecznie Gratulujemy!

T EKST. K ATA RZY NA B A SIŃ SKA

Dobre Rady

15

Bądź ostrożny nad wodą Korzystanie z obszarów wodnych, pływalni, basenów leczniczych, basenów hotelowych regulowane jest licznymi przepisami. Występują one w formie ustawy np. Kodeks Cywilny, Kodeks Karny oraz rozporządzeń wydawanych przez np. ministra zdrowia, ministra spraw wewnętrznych i regulaminów.

Przepisy wprowadzane są przez zarządzających wyznaczonym obszarem wodnym i mają za zadanie regulowanie oraz porządkowanie zachowania osób tak aby warunki szeroko pojętego bezpieczeństwa fizycznego jak również sanitarnego i komfortu dla klientów jak również dla zarządzających były na najwyższym poziomie. reklama

Korzystanie w wyznaczonych obszarów wodnych zostało unormowane w ustawie o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych z dnia 18.08.2011 (dz. U. 2011.208.1240) gdzie określone są obowiązki i prawa osób uprawiających formy aktywności fizycznej nad, w i pod wodą oraz prawa oraz obowiązki osób zarządzających

obszarami wodnymi.

Zgodnie z definicją zawartą w ww. akcie prawnym obszar wodny to wody śródlądowe, wody przybrzeżne, a także kąpieliska, miejsca wyznaczone do kąpieli oraz pływalnie i inne obiekty dysponujące nieckami basenowymi w tym strefy hotelowe, baseny lecznicze w sanatoriach.

Ustawa o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych określa obowiązki i zobowiązuje każdego do zachowania należytej staranności w celu ochrony zdrowia i życia własnego oraz innych osób.

Do podstawowych obowiązków osób przebywających na obszarach wodnych należy zapoznanie się zgodnie z zasadami korzystania z danego terenu, obiektu i bezwzględnego przestrzegania zapisów zawartych w regulaminach opracowanych przez właścicieli lub zarządzających obszarami wodnymi.

Kolejnym ważnym obowiązkiem jest bezwzględne stosowanie się do znaków nakazu i zakazów, dostosowanie planów swojej aktywności do umiejętności i panujących warunków atmosferycznych oraz użytkowanie sprzętu sprawnego technicznie i zgodnie z jego przeznaczeniem oraz bezwzględne stosowanie się do poleceń obsługi.

Obowiązkiem wynikającym z ww. ustawy, jak również z KK jest bezzwłoczne informowanie odpowiednich służb ratowniczych o wypadkach i zdarzeniach gdzie są osoby z zagrożeniem życia lub zdrowia oraz informowanie zarządzającego o przypadkach i zachowaniu innych mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo osób.

Przepisy i regulaminy nie zastąpią zdrowego rozsądku, wyobraźni i kultury osobistej wśród wypoczywających nad wodą. Prowadzone akcje uświadamiające przez organizacje społeczne, stowarzyszenia zajmujące się niesieniem pomocy aopracowane przepisy mają zapewnić: bezpieczny wypoczynek, brak przypadków utonięć, urazów kręgosłupa oraz wypoczynek w komfortowych warunkach.

Co Ty możesz zrobić aby poczuć się na plaży bezpieczniej? To proste. Przestrzegaj poniż-

szych zasad: – nie wolno wchodzić do wody po spożyciu alkoholu lub środków odurzających. Najczęściej toną osoby znajdujące się pod wpływem alkoholu lub pod wpływem takich środków; – nie wolno wchodzić do wody zaraz po opalaniu się na słońcu – może to grozić szokiem termicznym lub utratą przytomności; po wejściu do wody najpierw należy schłodzić okolicę serca, karku oraz twarz; – do wody wchodzimy tylko w miejscach oznakowanych, gdy nad kąpiącymi się czuwa ratownik; – nie skaczmy do wody na „główkę”, tym bardziej jeśli nie znamy głębokości wody. Taki skok może doprowadzić do urazów kręgosłupa i kalectwa; – gdy przy kąpielisku strzeżonym widzimy czerwoną flagę lub nie jest wywieszona żadna flaga – kąpiel jest zabroniona; rodzice powinni za-

wsze czuwać nad kąpiącym się dzieckiem; – nie należy przepływać czy wypływać na otwarty akwen bez asekuracji; nie zaleca się kąpać zaraz po jedzeniu – powinno się odczekać przynajmniej pół godziny; – do wody najlepiej wchodzić w grupie, albo przynajmniej z drugą osobą; – korzystając ze sprzętu wodnego upewnijmy się, że jest on sprawny, a przebywające na nim dzieci i osoby, które nie umieją pływać są we właściwy sposób zabezpieczone – mają na sobie specjalne kamizelki Mamy nadzieję, że zbliżający się sezon wypoczynkowy będzie bezpieczny, warunki atmosferyczne i kontakt z czystym i zdrowym środowiskiem naturalnym zregenerują siły do pracy na kolejne miesiące.

M AREK RYBAK DYREKTOR B ASENÓW M INERALNYCH , I NSTRUKTOR R ATOWNICTWA W ODNEGO

16

reklama

12 maja 2016