NDJESHMËRIA E NGACMIMIT Jeta e njeriut dhe organizmave të tjerë të gjallë zhvilVallë lohet pandashëm nga mjedisi jetësorë. Që të mundet të organizmat mund të mbijetojnë në mjedis, te njeriu është paraqitur nevoja të jetojnë ndaras nga jetë informuar për çdo gjë që ndodh rreth tij. Gjatë evomjedisi? lucionit janë zhvilluar organe të veçanta të cilat i pranoVallë organizmat reagojnë në sinjalet e jnë ngacmimet nga mjedisi i jashtëm, e informojnë trurin mjedisit? dhe ai jep urdhër për reaksion. Ato janë organet shqisore - shqisat. Aftësia e organizmit ose organit të përgjigjet në ngacmimet e jashtme quhet ndjeshmëria. Jo shumë më parë, është besuar se njeriu ka vetëm 5 shqisa: parja, dëgjimi, prekja, era dhe shija. Por shkencëtarët në këtë listë e shtuan edhe shqisën e urisë dhimbjes dhe etjes. Të gjithë shqisat tona janë të ndarë në dy grupe, të jashtme dhe të brendshme. Të jashtmet na bëjnë me dinjitet për ndodhitë jashtë nga trupi i ynë. Nëpërmjet shqisave të brendshme marrim të dhëna për ndryshimet në trupin tonë, siç është uria, etja, dhimbja dhe lodhja. Ekzistojnë disa hapa në procesin e ndjeshmërisë së ndryshimeve të jashtme dhe të brendshme. Ngacmimi vjen deri te organi e Fig. 17. 1 SHQISAT deri në trup, impulset nervore nga organi udhëtojnë deri te truri. Në tru, impulset kalojnë në ndjenjë ose reaksion. Për shembull, nëse digjemi në flakë, mbaresat nervore të lëkurës nxiten, dhe dërgojnë impulse deri tek truri, që i njeh si dhimbje. Por dhimbja vetë vetiu nuk ndjehet në tru, ajo ndjehet në gishta, të cilat në fakt janë organet ku është bërë stimulimi. Truri reagon me dërgimin e sinjalit deri te muskujt përreth për heqjen e gishtit.
Fig. 17.2 Rruga e një ngacmimi