Magazine voor de leden van GAIA vzw Driemaandelijks april • mei • juni 2015 Afgiftekantoor Antwerpen X • P908072
Red de proefdieren Onze 6 prioriteiten
Goed nieuws / Nog meer kippen uit de kooi / Supermarkten pro verdoofd slachten / En nog veel meer
inhoud
4
Een heffing op labodieren en 5 andere prioriteiten van GAIA
Dierproeven: laat de ‘vervuiler’ betalen 3 Editoriaal Hak nu de knoop door 13
IN DE KIJKER
14
GAIA werkt
22 SURPLUS-DIEREN IN DE ZOO Planckendael slacht bizons
© Shutterstock
23 Afscheid van mijn vriend Vernieuwde site biedt troost 24
GAIA WERKT
25
Column Herman Brusselmans
26 Hart voor GAIA
16
27 Testament
© GAIA
© scyrene/flickr.com
10
Interview: wetenschapper Bart Landuyt (KU Leuven)
ONZE CAMPAGNES BOEKEN RESULTAAT De jongste successen op een rij
“Alternatieve methodes zijn in opmars”
Werkten mee aan dit nummer
Vincent Bozzolan, Celine De Coster, Ann De Greef, Julien Richard, Frederick Rooseleir, Michel Vandenbosch
Opmaak en druk
Decom. Gedrukt op kringlooppapier en met plantaardige inkt
Cover
Shutterstock
Verantwoordelijke uitgever
Contact
Ravensteingalerij 27 1000 Brussel Tel: 02/ 245 29 50 Fax: 02/ 215 09 43 E-mail: info@gaia.be www.gaia.be www.facebook.com/gaia.be www.twitter.com/gaiabrussels
Steunend lid: € 20; Beschermend lid: € 35; Donateur: € 60; Lid voor het leven: € 1500
GAIA komt op voor de belangen en de rechten van alle welzijnsgevoelige dieren en voert geweldloos actie tegen georganiseerde dierenmishandeling.
Rekeningnummers
Artikels mogen met bronvermelding worden overgenomen.
GAIA, Ravensteingalerij 27, 1000 Brussel
Lidgeld
IBAN: BE32 0012 3616 8202 (lidgeld-gift), BE98 0351 8347 10 93 (bestellingen), Nederland: NL TRIO 70021.24.85.717
2 zomer 2015 GAIA
edito
Dames en heren ministers,
© GAIA
HAK NU DE KNOOP DOOR
I
n 2013 gebruikte België meer dan 626.000 proefdieren. Ons land
Ook aan alternatieven voor dierproeven wordt gewerkt. Weliswaar
staat daarmee op een weinig fraaie zesde plaats in de Europese
nog veel te weinig, maar we zijn op de goede weg. In dit magazine
top 10. In de labo’s zitten vooral ratten en muizen, want die zijn
leest u het interview met een wetenschapper van de KU Leuven, die
gemakkelijk te manipuleren en niet zo duur qua ‘onderhoud’. On-
in tegenstelling tot GAIA niet per se gekant is tegen dierproeven,
derzoekers denken ook dat het de meeste
maar wel onderzoek doet naar een veel-
mensen maar weinig kan schelen als ze
belovende, proefdiervrije methode. Als de
muizen of ratten doodziek maken om
methode op punt staat, verwacht hij hier-
medicijnen of chemische troep te testen. Tot op zekere hoogte is daar iets van aan. Maar laboratjes en -muizen vergiftigen en ondraaglijke pijnen doen ondergaan voor het zoveelste schoonmaakmiddel is toch van een andere orde dan een middel trachten te vinden tegen ongeneeslijke ziekten, hoeveel vraagtekens men ook kan plaatsen bij de doeltreffendheid van dat soort experimenten en het lijden dat ze veroorzaken bij talloze proefdieren.
GAIA ijvert voor steeds minder proefdieren. Zeker geen makkelijke strijd
mee op termijn enkele honderdduizenden proefdierenlevens te kunnen sparen. Uw onmisbare steun stelt GAIA in staat om verder te ijveren voor steeds minder proefdierengebruik. Dat is hoegenaamd geen gemakkelijke strijd. We zetten ook druk op de politieke ketel. Vlaanderen, Wallonië en Brussel moeten dringend werk maken van een Centrum voor Alternatieve Methoden, zoals de wet sinds 2009 oplegt. Maar de bevoegde minis-
Met de collega’s van de Europese Coali-
ters talmen. Er komt maar geen schot in
tie voor de Stopzetting van Dierproeven
de zaak. Dat moet veranderen. We zullen
slaagde GAIA er na 22 jaar strijd in om de handel in cosmetica
niet rusten vooraleer we ons doel bereiken. Mag ik daarvoor op
die getest zijn op dieren in de hele EU te doen verbieden. Zonder
uw onontbeerlijke steun rekenen? Dankzij u zullen we slagen in
u hadden we dat nooit voor elkaar gekregen. Vandaag breien
ons opzet. Dank uit de grond van mijn hart.
we een vervolg aan die succesvolle campagne. Samen met onze collega’s uit andere EU-lidstaten ijvert GAIA nu voor een verbod
Voor de dieren,
op dierenexperimenten om huishoudproducten te testen. In ons land worden daar geen dierproeven voor gedaan, maar ze zijn evenmin verboden. Als een of ander bedrijf morgen beslist om schoonmaakproducten te testen op dieren, is er hier geen enkele wet die dat verbiedt. Hoog tijd dus dat de mazen in het wettelijke
Michel Vandenbosch,
net preventief gedicht worden.
GAIA-voorzitter
GAIA zomer 2015 3
COVERVERHAAL: DIERPROEVEN
Een haalbare strategie voor steeds minder experimenten op dieren
De 6 prioriteiten van GAIA In 2013 werden er in Belgische labo’s meer dan 626.000 dieren onderworpen aan allerlei tests. GAIA is voorstander van een ambitieuze politiek die alternatieve methodes voor dierproeven naar voren schuift. Zo’n politiek zou immers veel dierenleed in naam van de wetenschap en de volksgezondheid kunnen voorkomen. Daarom stelt GAIA 6 haalbare, doortastende prioriteiten voor.
1
De oprichting van een Centrum voor Alternatieven
Al sinds 2009 legt de wet in ons land
zouden steken om één enkel centrum
Alternatieven moet doen: het stimuleren
een Centrum voor Alternatieven voor
op te richten, eerder dan drie verschil-
van het onderzoek, de ontwikkeling en
dierproeven op, maar de eerste steen
lende centra voor Vlaanderen, Wallonië
de validatie van alternatieven voor dier-
is nog altijd niet gelegd. Op de GAIA-
en Brussel.
proeven, onder meer via betrouwbaar-
dag in oktober 2014 beloofden de
In de wet van 9 juni 2009, goedgekeurd
heids- en nuttigheidstesten.
regionale ministers van Dierenwelzijn
door de Belgische overheid, staat te le-
Op papier voldoet deze wet aan de ei-
nochtans dat ze de koppen bij elkaar
zen wat het op te richten Centrum voor
sen van de Europese richtlijn betreffen-
4 zomer 2015 GAIA
© Shutterstock
COVERVERHAAL
Proefdieren in Belgische labo’s (2013) de de bescherming van dieren die voor
Knaagdieren
GAIA in elk geval niet ongenegen. Op
wetenschappelijke doeleinden worden
481.038
een recente ontmoeting met GAIA
gebruikt. Maar in de praktijk bestaat het Belgische Centrum voor Alterna-
gaf hij duidelijk te kennen dat hij bereid is om het voorstel te bekijken.
tieven vijf jaar nadat de wet werd ge-
Ook de Brusselse staatssecretaris van
stemd nog steeds niet, en is België zijn
Konijnen
Dierenwelzijn Bianca Debaets (CD&V)
eigen belofte dus nog niet nagekomen.
47.245
schuift het idee van een heffing op het gebruik van labodieren niet meteen van tafel.
2
Katten
Een heffing op labodieren
3
111
Het is uiteraard van cruciaal belang
Minder dierproeven
dat er een voldoende groot budget wordt uitgetrokken voor de oprich-
Honden
Er is volgens GAIA een duidelijke stra-
ting en de goede werking van een
633
tegie nodig om het aantal proefdieren
Belgisch Centrum voor Alternatiemoeten komen? Toen Ben Weyts eind vorig jaar die vraag kreeg voorge-
Fretten
schoteld door Michel Vandenbosch in
8
het Canvas-programma ‘Reyers Laat’
zelf, want zij zijn het uiteindelijk die
Landbouwdieren
gebruik zullen maken van alternatieve
5.212
methodes voor dierproeven.” Maar
GAIA komt op de proppen met een gloednieuw idee: een heffing op het gebruik van labodieren. Bedrijven en
Daarvoor kunnen twee benaderingen worden gevolgd: volgens
vakgebied.
Hoe? Het aantal dieren dat voor proeven wordt gebruikt structureel terugdringen in bepaalde vakgebieden, zoals toxicologische tests in het kader van de zoektocht naar nieuwe
ruim een half jaar later is er in dat verband nog niks gebeurd.
elk jaar 5% minder labodieren.
• Benadering
reageerde de minister als volgt: “Ik reken daarvoor ook op de bedrijven
terug te dringen, door jaarlijkse streefcijfers voorop te stellen. Bijvoorbeeld:
ven. Waar de centen precies vandaan
Andere zoogdieren
79
geneesmiddelen. Dat zijn meestal zeer pijnlijke proeven waarbij dieren vergiftigd worden. • Benadering volgens soort. Hoe?
die
Het terugdringen en uiteindelijk
gebruik maken van dierproeven zou-
helemaal stopzetten van proeven
wetenschappelijke
instellingen
den met andere woorden een bepaalde geldsom moeten betalen per laboratoriumdier dat ze houden en
Primaten
13
op bepaalde diersoorten: primaten, honden en katten. Deze benadering zal niet de grootste vermindering
waar ze experimenten op uitvoeren.
van het aantal labodieren met zich
“Het principe van de ‘vervuiler’ be-
meebrengen, maar komt wel tege-
taalt”, verduidelijkt GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch. “We hopen dat hen dat aan het denken zet. Het lijkt
Vogels
24.273
moet aan de wens van de overgrote meerderheid van de Belgische bevolking. Heel wat Belgen zijn principieel
ons niet meer dan logisch dat de we-
gekant tegen proeven op primaten,
tenschappelijke wereld een Belgisch
honden en katten. Dit soort proeven
Centrum voor Alternatieven helpt te financieren.” De Waalse minister van Dierenwelzijn Carlo Di Antonio (cdH) is het idee van
Koudbloeddieren
68.130 (Bron: Belgian Council for Laboratory Animal Science / FOD Volksgezondheid)
verminderen en op termijn niet meer toelaten zou dus een bijzonder positief en progressief signaal zijn van ons land. /
GAIA zomer 2015 5
COVERVERHAAL
4
/
6
5
Verbod op dierproeven voor schoonmaakmiddelen
Transparantie over dierproeven
Een goed werkend Deontologisch Comité
In de Europese Unie zijn dierproeven
Momenteel verspreidt de FOD Volks-
Het Deontologisch Comité is een tot
voor cosmetica verboden. Sinds maart
gezondheid enkel jaarlijkse cijfers over
op heden federaal orgaan dat aan
2013 is het in Europa ook verboden
het aantal proefdieren dat in ons land
de bevoegde minister aanbevelingen
om cosmetische producten in de han-
in de verschillende laboratoria wordt
verstrekt in verband met dierproeven.
del te brengen waarvoor buiten de EU
gebruikt. Deze cijfers geven echter
Er moet bijzondere aandacht uitgaan
dierproeven hebben plaatsgevonden.
geen enkele indicatie over de aard van
naar de samenstelling van dat Co-
In de EU vinden worden er echter nog
de uitgevoerde experimenten. Het gaat
mité. Nu hebben de meeste leden er-
altijd dierproeven uitgevoerd voor de
louter om een samenraapsel van cijfers
van te sterke banden met labo’s die
productie van schoonmaakmiddelen.
die de labo’s zelf aan de FOD Volksge-
dierproeven uitvoeren. GAIA eist dat
GAIA dringt erop aan dat dit soort dier-
zondheid moeten bezorgen.
het Comité op een evenwichtige ma-
proeven eveneens wordt verboden in
GAIA vraagt daarom dat de overheid
nier worden samengesteld, door er
alle Europese lidstaten (zie pagina 8),
naast de jaarlijkse cijfers over het aantal
onder meer vertegenwoordigers van
aangezien ze onnodig veel dierenleed
proefdieren ook veel meer gedetailleerde
GAIA in op te nemen. “Het Comité
met zich meebrengen. In ons land vin-
gegevens verstrekt: over de aard van de
mag geen doekje voor het bloeden
den zulke proeven trouwens niet plaats,
dierproeven die werden uitgevoerd, over
blijven”, concludeert GAIA-voorzitter
maar een Europees verbod zou ook hier
het dierenleed dat werd veroorzaakt en
Michel Vandenbosch.
de deur definitief sluiten.
over het aantal pijnlijke proeven dat dieren zonder verdoving ondergingen.
Aantal dieren in Belgische laboratoria 1.000.000 900.000 800.000 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
In 2013 werden er in Belgische labo’s 626.742 dieren onderworpen aan allerlei tests. Dat is een stijging met ongeveer 5% in vergelijking met 2012, hoewel er de jaren daarvóór sprake was van een daling. Het gaat dus niet om een structurele of gecontroleerde daling, maar om een willekeurige trend. (Bron: Belgian Council for Laboratory Animal Science / FOD Volksgezondheid)
6 zomer 2015 GAIA
2013
COVERVERHAAL
De
6
meest belachelijke dierproeven
Wetenschappers verdedigen dierproeven door te zeggen dat ze nodig blijven. Maar ís dat wel zo? Deze zes voorbeelden van hoogst bedenkelijke dierproeven, uitgevoerd in 2014, lijken ons alvast niet bepaald noodzakelijk. Laat staan dat ze onmisbaar zouden zijn om mensenlevens te redden.
1. Lemuren op hun oude dag Tientallen lemuren (een apensoort) werden gedwongen om steeds sneller te lopen in een tredmolen, tot ze erbij neervielen. Doel van het experiment? Aantonen dat lemuren op een gelijkaardige manier oud worden als mensen, om later bepaalde medicijnen op hen te kunnen testen.
2. Ratten aan de drank Pasgeboren ratten werden gedwongen om drie uur per dag verdampte alcohol in te ademen, en dat drie maanden lang. Doel van het experiment? Nagaan wat de effecten van alcohol zijn op menselijke foetussen.
3. Tandpijn door stress Pasgeboren ratten werden blootgesteld aan stress. Vervolgens werd een draad rond één van hun kiezen vastgemaakt om tandvleesaandoeningen op te wekken. Doel van het experiment? Aantonen dat stress in een vroege levensfase de vatbaarheid voor tandvleesaandoeningen verhoogt.
met nicotine werden geïnjecteerd. Tot slot werden ze gedood om hun hersenen te kunnen onderzoeken. Doel van het experiment? Nagaan wat de lange termijneffecten zijn van nicotine op onze hersenen.
tter
Daarna volgde een periode van onthouding, waarop de dieren opnieuw
hu ©S
Tientallen ratten werden gedurende drie weken geïnjecteerd met nicotine.
k stoc
4. Geef die rat een sigaret
ZO KUNT U ONS HELPEN
5. Comazuipen voor muizen Jonge muizen werden herhaaldelijk geïnjecteerd met alcohol en daarna op een dieet gezet waardoor ze 85% van hun gewicht verloren. Daarna werden ze blootgesteld aan gedragstesten. Doel van het experiment? Nagaan of comazuipen adolescenten impulsiever maakt.
6. Trainen en relaxen Ratten werden gedwongen om te lopen in een gemotoriseerde tredmolen. Telkens als ze probeerden te stoppen om te rusten, kregen ze een elektrische schok. Deze ‘oefening’ duurde vier weken, waarna de ratten vier weken met rust werden gelaten. Dan begon de ‘oefening’ van voren af aan. Doel van het experiment? Nagaan wat er gebeurt als iemand inactief wordt
• Dring er bij Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts op aan om werk te maken van de 6 prioriteiten van GAIA: kabinet.weyts@vlaanderen.be • Woont u in Brussel? Stuur dan een mail naar Brussels staatssecretaris van Dierenwelzijn Bianca Debaets: info@debaets.irisnet.be • Om onze campagne tegen dierproeven te financieren, kunt u een gift doen via het rekeningnummer BE32 0012 3616 8202, met ‘Dierproeven’ als mededeling, of via onze website: www.gaia.be/nl/gift
na een periode van intense training.
GAIA zomer 2015 7
COVERVERHAAL
Nieuwe pan-Europese campagne
B
egin maart vatte GAIA-directrice Ann De Greef post voor het Britse parlement in Londen, om er
aan de zijde van de collega’s van de Europese Coali-
tie voor de Stopzetting van Proefdieren (ECEAE) onze nieuwe grote campagne te lanceren. Gewapend met dweilen en plumeaus maakten we onze boodschap © GAIA
duidelijk: de nationale en Europese volksvertegenwoordigers mogen niet zomaar de spons halen over dierenleed! Elk jaar lijden en sterven er in Europa immers duizenden konijnen, hamsters, ratten en muizen tijdens dierproeven voor schoonmaakproducten.
Lancering van onze campagne met de ECEAE in Londen.
Twee jaar nadat het Europese verbod van kracht werd op de verkoop van cosmeticaproducten waarvan de ingrediënten en het eindproduct op dieren werden getest, zijn we van mening dat de Europese Unie en de lidstaten alles in het werk moeten stellen om dierproeven te verminderen door dat verbod uit te breiden naar schoonmaakproducten.
8 zomer 2015 GAIA
Schoonmaakproducten die zonder dierenleed werden ontwikkeld, dragen dit ‘Leaping Bunny’-label.
COVERVERHAAL
Nieuwe zomertournee van GAIA
Proper huis? Spaar de proefmuis! H
et is officieel: de traditionele zomertournee van GAIA vindt dit jaar plaats van 28 juli tot 13 augustus. Drie weken lang zal ons team van medewerkers en
vrijwilligers door België trekken om het grote publiek op een originele en ludieke manier te sensibiliseren over het leed van laboratoriumdieren voor de ontwikkeling van schoonmaakproducten. In samenwerking met de andere leden van de Europese Coalitie voor de Stopzetting © GAIA
van Proefdieren (ECEAE) organiseren we rond dit thema een petitie-campagne op Europese schaal bij het grote publiek, om een zo breed mogelijk draagvlak te creëren voor een verbod op dit soort dierproeven binnen de EU. ■
8
6 10 5 3
7
9 4
1
2
Breng ons een bezoekje en steun onze actie in uw buurt!
11
Doe met ons mee! Om het succes van dit evenement te garan-
e Charleroi, dinsdag 28 juli, Rue de la Montagne r Namen, woensdag 29 juli, Place de l’Ange t Doornik, donderdag 30 juli, Grand-Place u Luik, vrijdag 31 juli, Place de la Cathédrale i Brussel, dinsdag 4 augustus, Nieuwstraat o Antwerpen, woensdag 5 augustus, Meir p Genk, donderdag 6 augustus, Stadsplein a Blankenberge, vrijdag 7 augustus, zeedijk s Leuven, dinsdag 11 augustus, kruispunt Diestsestraat en Vaartstraat d Gent, woensdag 12 augustus, Korenmarkt f Eupen, zaterdag 13 augustus, Werthplatz
deren, hopen we op de bijzonder gewaardeerde steun van onze vrijwilligers te kunnen rekenen. U kunt vanaf nu contact opnemen met Liesbeth, coördinatrice vrijwilligersactiviteiten, via vrijwilligers@gaia.be of op het nummer (0)2 245 29 50. Schrijf u in op onze nieuwsbrief via www.gaia.be voor meer praktische informatie over de zomertour en over de dag waarop onze grootschalige petitie wordt gelanceerd.
Telkens van 10 tot 18 uur. GAIA zomer 2015 9
INTERVIEW
Bart Landuyt (KU Leuven) werkt aan veelbelovende alternatieve methode
50
“ We gaan voor % minder dierproeven” ‘The Body-on-a-Chip’ klinkt als sciencefiction, maar eigenlijk is het een baanbrekende technologie om kandidaat-geneesmiddelen te testen op bijwerkingen. Nu moeten daar sowieso dieren voor afzien, vaak met fatale gevolgen. Maar ‘The Body-on-a-Chip’ zal een pak dierenleed kunnen uitsparen: “We gaan voor 50% minder dierproeven”, verduidelijkt Bart Landuyt (KU Leuven), die nauw betrokken is bij het project.
W
proeven op dieren uitvoeren, werkt de
Luidt ‘The Body-on-a-Chip’ het
de afdeling Dierenfysiologie en
onderzoeker aan ‘The Body-on-a-Chip’
einde van de dierproeven in?
Neurobiologie van de KU Leuven. In te-
(zie kadertje p.12). Het gaat om een
Bart Landuyt: “‘The Body-on-a-Chip’
genstelling tot zijn collega’s die elke dag
gloednieuwe technologie om kandidaat-
is bedoeld om op termijn kandidaat-
geneesmiddelen te testen op celculturen
geneesmiddelen te testen op bijwerkin-
in 3D. Miniatuurhartjes bijvoorbeeld,
gen, nog vóór ze getest worden op die-
legt Bart ons uit. Of levertjes, of tumor-
ren. En zo zullen we een pak dierenleed
celletjes. “Celweefsels in drie dimensies
kunnen uitsparen. Het project bevindt
blijken zich veel meer te gedragen als
zich nu nog in een testfase. Het wordt
echt weefsel dan de 2D-celculturen —
binnenkort dan wel gecommerciali-
denk aan de klassieke kweekschaaltjes
seerd, maar in eerste instantie zal dat
– die momenteel wereldwijd worden
in beperkte vorm zijn. Een miniatuur-
gebruikt om kandidaat-geneesmiddelen
hart op een chip, zeg maar. Op termijn
op te testen. Met andere woorden: de
werken we aan complexere structuren.
testen die we doen op ‘The Body-on-a-
En hoe meer ‘The Body-on-a-Chip’ een
Chip’ zijn veel betrouwbaarder dan de
volledig lichaam zal kunnen vervangen,
huidige manier van werken. Nu komt
hoe meer dierproeven overbodig zul-
“In tegenstelling tot GAIA is Bart Landuyt niet
het bijvoorbeeld meer dan eens voor
len worden. Concreet: voor het testen
gekant tegen dierproeven op zich. Op een aantal
dat kandidaat-geneesmiddelen perfect
van kandidaat-geneesmiddelen denk ik
punten wijkt zijn visie zelfs grondig af van de visie
veilig blijken als we ze testen op 2D-
dat we het de volgende jaren met 50%
van GAIA. Maar zijn onderzoek kan wel honderd-
celculturen. Maar als we ze vervolgens
minder dierproeven zullen kunnen
testen op dieren, merken we toch heel
doen – vooral wat muizen en ratten be-
wat bijwerkingen op, vaak met fatale
treft – al is het moeilijk om daar precie-
afloop. ‘The Body-on-a-Chip’ zal zulke
ze cijfers op te plakken. Maar sommige
scenario’s hopelijk kunnen vermijden.”
onderzoeken kunnen op dit ogenblik
© Luc Peet
e ontmoeten Bart Landuyt in
Michel Vandenbosch reageert
duizenden levens van proefdieren sparen. Elke concrete bijdrage die leidt tot minder proefdiergebruik kan rekenen op de instemming van GAIA.”
10 zomer 2015 GAIA
/
INTERVIEW
© GAIA
Bart Landuyt van de afdeling Dierenfysiologie en Neurobiologie aan de KU Leuven.
GAIA zomer 2015 11
INTERVIEW
The Body-on-a-Chip’ zit nu nog in een testfase, maar zal een pak dierenleed kunnen uitsparen Bart Landuyt (KU Leuven) niet zonder dierproeven,
Er is wel een Belgische wet uit
volgens mij. Ik kan me bijvoorbeeld
2009 die de oprichting van een
moeilijk voorstellen dat we er ooit in
Centrum voor alternatieve me-
zullen slagen om een ‘Body-on-a-Chip’
thodes stipuleert. Alleen is dat
te maken die als volwaardig model kan
Centrum er nog altijd niet.
dienen voor een persoon die aan de
Landuyt: “O ja? Daar wist ik niks
spierziekte ALS lijdt. ALS is immers een
van! Ik vraag me trouwens af of het
erg complexe ziekte, dus in mijn ogen
wel zo’n goed idee zou zijn: nóg maar
zijn proeven op muizen hiervoor tot na-
eens een extra structuur opzetten? Ik
der order de beste optie om potentiële
zou eerder pleiten voor een afzonder-
geneesmiddelen te onderzoeken.”
lijk fonds om alternatieve methodes
© InSphero / ETH Zurich
/ simpelweg
voor dierproeven te stimuleren, geHet valt op dat ‘The Body-on-a-
spekt met publiek-private middelen.
Chip’ enkel met Europees geld
Zo’n fonds zou bovendien gemakke-
wordt gefinancierd, naast de
lijk bij het IWT kunnen worden onder-
fondsen van de betrokken be-
gebracht. Hoe dan ook, ik ben ervan
drijven. Een gemiste kans voor
overtuigd dat een pák bedrijven en
ons land?
universiteiten geïnteresseerd zouden
The Body-on-a-Chip
Landuyt: “Dat vind ik wel, ja. In Vlaan-
zijn om met geld over de brug te ko-
deren bestaat er wel zoiets als het
men, als de overheid hierin het voor-
Het Europese onderzoeksproject ‘The Body-
Agentschap voor Innovatie door We-
touw neemt.”
on-a-Chip’ wil op termijn het gebruik van
tenschap en Technologie (IWT), maar
muizen en ratten als proefdieren in onder-
dat komt enkel met geld over de brug
Sommige wetenschappers trek-
zoek naar nieuwe geneesmiddelen zo veel
voor toegepast onderzoek dat in Vlaan-
ken het nut van dierproeven –
mogelijk beperken. Het project startte in
deren wordt gecommercialiseerd. De
zélfs voor kandidaat-geneesmid-
2012 en de KU Leuven is één van de part-
commercialisering van ‘The Body-on-
delen – zwaar in twijfel, wegens
ners. Onderzoeker Bart Landuyt van de vak-
a-Chip’ zou echter vanuit Zwitserland
allerminst waterdicht.
groep Functional Genomics and proteomics
gebeuren. Jammer. Wel is het zo dat
Landuyt: “Dierproeven geven inder-
(Afdeling Dierenfysiologie en Neurobiolo-
het IWT al jaren rekening houdt met
daad geen garantie dat het geteste mid-
gie) is al van bij het begin nauw betrokken
het aspect Duurzame Technologische
del 100% veilig is. Proefpersonen zijn
bij het baanbrekende onderzoek.
Ontwikkeling in alle projectaanvragen.
er zich dan ook heel goed van bewust
Daar zit ook de beperking van dieren-
dat er mogelijk nog zaken verkeerd
leed in vervat.”
kunnen gaan. Maar daaruit meteen de
‘The Body-on-a-Chip’ bevat celweefsel in microscopisch kleine vorm, waarop nieuwe geneesmiddelen kunnen worden getest.
‘The body-on-a-chip’ is een revolutionair nieuwe onderzoeksmethode waarbij drie-
conclusie trekken dat dierproeven over-
dimensionale minilevertjes en -hartjes sa-
GAIA pleit voor een ambitieuze
bodig zijn, is voor mij een brug te ver.
men met een minitumor op een plastic chip
politiek die alternatieve metho-
Er zijn alternatieve methodes op komst,
worden geplaatst om zo de toxiciteit van
des voor dierproeven naar voren
en het is belangrijk dat zowel het bre-
nieuwe medicijnen te testen. Het project
schuift. U ook?
de publiek als de wetenschap hierover
wordt gefinancierd door Europa. De andere
Landuyt: “De Vlaamse overheid zou
worden gesensibiliseerd, maar het gaat
projectpartners zijn, naast de KU Leuven, de
hier een meer sturende rol in kunnen
om een geleidelijk proces. Ik kan alleen
Zwitserse universiteit ETH Zürich, de Zwit-
spelen. ‘The Body-on-a-Chip’ bijvoor-
maar hopen dat ‘The Body-on-a-Chip’
serse spin-off InSphero, het Duitse onder-
beeld zou er nooit geweest zijn zonder
hierbij een cruciale rol zal spelen, en
zoekscentrum IfaDo en het Britse farmaceu-
het Zwitserse bedrijf InSphero, de drij-
ooit zelfs zo veel mogelijk dierproeven
tische bedrijf AstraZeneca.
vende kracht achter het project.”
zal kunnen vervangen. ■
12 zomer 2015 GAIA
IN DE KIJKER
“ Offerfeest zonder vermijdbaar dierenleed?
De oplossing ligt voor het grijpen” GAIA pleit voor een redelijke totaaloplossing die een einde maakt aan de voortdurende conflicten waartoe het islamitische offerfeest in zijn huidige vorm aanleiding geeft. Elektronarcose is de naam.
Z
eg ‘offerfeest’ en het spel zit gegarandeerd op de wagen. Vlaams
minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) kon dat al aan den lijve ondervinden. Hij verklaarde eind 2014 dat vanaf dit jaar de EU-regelgeving over het onverdoofd slachten streng bewaakt zal worden, met name in de periode van het offerfeest. Dat impliceert dat slachten zonder verdoving enkel nog in een erkend slachthuis kan gebeuren, en niet meer op tijdelijke © GAIA
slachtvloeren. De betrokken gemeentebesturen nemen dat de minister erg kwalijk. Ze verwijten hem ook dat hij treuzelt met een alternatief.
ke slachtvloeren ritueel wordt geslacht voor het offerfeest, op voorwaarde dat
Brussels staatssecretaris van Dieren-
de offerschapen voorafgaand aan de
welzijn Bianca Debaets (CD&V) be-
halssnede bedwelmd worden, om on-
sliste begin mei dan weer om tijdelijke
nodig dierenleed te vermijden.”
slachtvloeren voor het islamitische of-
Elektronarcose is de ideale methode
ferfeest te blijven voorzien, waar scha-
om dat te bereiken. Het gaat om een
pen onverdoofd en illegaal geslacht
omkeerbare verdovingsmethode die
zullen worden. GAIA was daar bijzon-
verenigbaar is met de islamitische
der ontstemd over. “De staatssecreta-
slachtgebruiken. Michel Vandenbosch:
ris lapt de wet aan haar laars”, vat Mi-
“Het beste bewijs dat de islam en
chel Vandenbosch samen. “Als ze haar
respect voor dierenwelzijn kunnen sa-
beslissing niet herziet, stappen we naar
mengaan. Elektronarcose laat toe om
de rechtbank.”
het offerfeest voor eens en voor altijd
U heeft ook een hart voor dieren?
zonder vermijdbaar dierenleed te doen
Elektronarcose
plaatsvinden.” ■
“Wie is er eigenlijk geïnteresseerd in een duurzame oplossing die eenieder geeft wat eenieder toekomt?”, vraagt de GAIA-voorzitter zich af. “De totaaloplossing voor dit prangende maatschappelijk probleem ligt nochtans voor het grijpen. De Europese verordening uit 2009 laat toe dat er op tijdelij-
schiet in actie! Stuur een protestmail naar de Brusselse staatssecretaris Bianca Debaets en vraag haar om haar beslissing te herzien: info@debaets.irisnet.be
Adverteer nu in de volgende uitgave van GAIA-magazine.
ga41_stopper_nl.indd 1
Contacteer ons : +32 2 325 64 76 emmy.lee@decom.be
GAIA zomer 2015 13
16/02/12 10:18
GAIA WERKT
Zieke pup gekocht in Puppy House?
Dien klacht in! T
schiet in actie! Als u officieel klacht indient, zorg dan dat u deze documenten bij heeft: een kopie van het paspoort van uw hond, het garantiecertificaat en de bewijzen van uw gemaakte dierenartskosten. Bezorg ook een kopie van uw dossier aan GAIA: Ravensteingalerij 27, 1000 Brussel, e-mail: info@gaia.be
FUSIE
Vzw Tierfreunde gaat op in GAIA
D
it voorjaar ging de raad van bestuur van GAIA in op de vraag van de Duitstalige vzw Tierfreunde om haar leden en vrijwilligers in onze rangen op te nemen. Tierfreunde is actief is in de Oostkantons en werd opgericht in 2009, na een succesvolle actie tegen circussen met wilde dieren. Die actie leidde tot een verbod op zulke circussen in Eupen. De leiding van de organisatie achtte het begin dit jaar echter niet langer mogelijk om als kleine vzw te functioneren. GAIA wil na de overname een goed geoliede vrijwilligerswerking uitbouwen in het oosten van België. Ook willen we er onze pool van supporters en leden uitbouwen, en meer steun verwerven voor onze acties. 14 zomer 2015 GAIA
Wat voorafging: in november 2014 diende GAIA een strafklacht in tegen uitbater Mathieu Clerckx, op grond van de illegale invoer van puppy’s jonger dan acht weken, niet vergezeld van hun moeder. Puppy House werkt samen met Dogs & Co, gevestigd in het Tsjechische Skoronice en opgericht door de Belgische Louisa Thees, echtgenote van Mathieu Clerckx. Dogs & Co is een verzamelcentrum waar pups van verschillende kwekers samenkomen voor ze op transport worden gezet. Een onderzoek van GAIA heeft aangetoond dat Dogs & Co talloze veel te jonge puppy’s heeft geëxporteerd die zelfs niet gevaccineerd waren tegen rabiës (hondsdolheid). Een ziekte die dodelijk is voor de mens. Dogs & Co eiste begin dit jaar van het Vlaams Gewest trouwens een dwangsom van 10.000 euro per dag dat het geen puppy’s kon uitvoeren naar Vlaanderen, nadat het door Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts werd geschrapt van de lijst van erkende exporteurs. Tot grote tevredenheid van GAIA heeft de Brusselse rechtbank van eerste aanleg die eis in april ongegrond verklaard. Dogs & Co tekende wel al beroep aan.
PURE WAANZIN
Sterrenchef maakt gin van levende kreeften
E
en ontluisterende wereldprimeur, eind maart: de Belgische sterrenchef Kristof Marrannes kondigt aan gin te maken van levende kreeften. De kok van restaurant Ter Leepe in Zedelgem verwerkte al liefst 30 kilo kreeft voor zijn ‘Lobstar’-gin. Hoe? De chef laat per liter pure alcohol twee levende kreeften een tijdlang weken, waardoor ze hun smaak afgeven. Dat kreeftendistillaat vermengt hij dan met een gewone gin en met distillaten van peterselie en citroengras. De kreeften zelf moeten na het productieproces de vuilnisbak in. Omdat ze zo veel alcohol hebben opgenomen, zijn ze niet meer eetbaar. Per flesje gin van een halve liter heeft chef Marrannes 250 gram kreeft nodig. In maart had hij al 30 kilo kreeft verwerkt voor 200 flessen van zijn ‘Lobstar’-gin. Voor de distillatie van de volgende 600 flessen zei de kok nog eens 180 kreeften nodig te hebben. “Dit is waanzinnig”, vindt GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch. “Enkel om uniek te zijn, en om een klein beetje aroma aan iets toe te voegen, moeten dieren lijden. Want het klopt helemaal niet dat een kreeft niets meer voelt nadat ze in alcohol wordt ondergedompeld. Dat is een hardnekkige mythe die bon ton is in de wereld van de gastronomie.” Op de Facebookpagina van Ter Leepe zijn de commentaren in elk geval niet mals.
© Shutterstock
© GAIA
er ondersteuning van het lopende strafonderzoek tegen de uitbater van dierenzaak Puppy House (het vroegere Dierenplezier) in Boechout roept GAIA ertoe op dat iedereen die daar een te jonge en/of zieke puppy heeft gekocht klacht neerlegt bij de lokale politie of bij het parket op grond van oplichting.
GAIA WERKT
Leuven verbiedt evacuatie huisdieren
SCHANDE!
E
ind maart moest in de buurt van het Leuvense station een bom onschadelijk gemaakt worden. Hiernaast ziet u het bericht dat de politie tijdens het bomalarm verdeelde in Kessel-Lo. Wat blijkt? Iedereen wordt opgeroepen om zich naar het lokale opvangcentrum te begeven, maar huisdieren mochten niet mee! Op de Facebookpagina van GAIA regende het verontwaardigde reacties. We riepen ook iedereen op om een mail te sturen naar de Leuvense burgemeester Louis Tobback (sp.a) om deze bedenkelijke praktijk aan te klagen en met de vraag om een diervriendelijke oplossing te zoeken voor de toekomst. Onze oproep haalde zelfs verschillende Vlaamse kranten. De kwestie kwam eind april ook aan bod in de Leuvense gemeenteraad. Raadslid Tine Eerlingen (N-VA) stelde de vraag om bij zulke incidenten rekening te houden met huisdieren. Burgemeester Tobback beloofde om het de volgende keer beter aan te pakken, en eventueel twee opvanglokalen te voorzien. We houden hem aan zijn woord!!
“Over dieren en mensen”
S
inds de oprichting van GAIA Kids, vijf jaar geleden, bezocht ons team al bijna 1.000 scholen en bereikten we al meer dan 20.000 leerlingen - voorlopig enkel in Brussel en Wallonië.. Met dit initiatief wil GAIA alle kinderen volgens hun eigen mogelijkheden bewust laten kiezen voor een geweldloze omgang met dieren. Bovendien willen we hun verantwoordelijkheidsgevoel en medeleven voor de dieren aanwakkeren. Dat doen we aan de hand van een wetenschappelijk onderbouwde methode en een aanpak op maat van de kinderen, in lijn met de schoolprogramma’s. Daarnaast stelt GAIA Kids ook een leerrijke tentoonstelling voor, die van de ene school naar de andere reist en gratis door leerkrachten kan worden aangevraagd. Met de tentoonstelling wil GAIA de leerlingen bewust maken van het feit dat iedereen mee verantwoordelijk is voor de toekomst van miljoenen dieren.
GAIA op school © Vrije Basisschool Genk
Onze tentoonstelling
MEER WETEN? Om de tentoonstelling te reserveren, kunt u contact met ons opnemen via het nummer 02/245 29 50 of via info@gaia.be. Meer informatie vindt u op www.gaiakids.be
GAIA zomer 2015 15
Campagne : Boycot-cot
Onze jongste successen op een rij
GAIA bevrijdt de kippen uit hun kooi Dankzij u werd de campagne van GAIA tegen het houden van kippen in kooisystemen een groot succes, de voorbije maanden. Meer nog, duizenden legkippen blijven de komende decennia gespaard van een leven in een kooi.
E
erst en vooral bracht La William ons midden april op de hoogte van zijn voornemen om niet langer kooieie-
ren te verwerken in zijn producten. Na wekenlang intensief onderhandelen en talloze protestmails die via onze website naar het familiebedrijf – gespecialiseerd in de productie van sauzen en mayonaise – werden verstuurd, besloot La William om ten laatste tegen eind volgend jaar de maatregel door te voeren voor zijn sauzen die verkocht worden in de supermarkt kunt kopen, bevatten immers nu al geen kooieieren meer.
Bravo, Albert Heijn
Het beeld van onze campagne tegen La William.
© GAIA
in frietkoten en snackbars. De sauzen van La William die u
Een ander succesverhaal is dat van supermarktketen Albert Heijn, die ons liet weten dat er niet langer kooieieren verwerkt zullen worden in de producten van het huismerk ‘AH’. De beslissing is van toepassing op alle Albert Heijn-vestigin-
Eerder dit jaar organiseerde Quick een referendum bij het
gen in België en zal vanaf eind dit jaar worden doorgevoerd.
grote publiek, dat zijn mening mocht geven over hoe de
Na Colruyt en Lidl is Albert Heijn dus de derde supermarkt-
fastfoodketen er in de nabije toekomst moet uitzien. Eén
keten in ons land die kooieieren bant uit producten van het
dame drukte de wens uit dat Quick geen kooieieren meer
eigen huismerk. Dankzij uw steun en onze campagnes ver-
mag gebruiken in zijn producten (zie hiernaast). Het idee
kopen Belgische supermarkten geen verse kooieieren meer,
werd ter stemming voorgelegd op de Nederlandstalige en
maar enkel nog verse eieren van kippen met vrije uitloop,
de Franstalige website die Quick speciaal voor het referen-
scharreleieren en bio-eieren. Zo krijgen alweer honderddui-
dum in het leven had geroepen. Wat bleek? In Vlaanderen
zenden kippen een beter leven. Helaas maken heel wat mer-
kwam het voorstel in de top vijf terecht. Het maakt dus
ken van verwerkte producten (mayonaise, koekjes, patisserie,
kans om tegen eind dit jaar daadwerkelijk gerealiseerd te
kant-en-klaargerechten, enzovoort) en ook horecazaken nog
worden door Quick. Een mooi vooruitzicht dat we graag
massaal gebruik van kooieieren.
voor u opvolgen. ■
16 zomer 2015 GAIA
Campagne : Boycot-cot
Wist u dit al? Waar u uw boodschappen ook doet, u kunt de herkomst van eieren nagaan door de code te controleren die op de eierschalen staat gedrukt. Die code wordt gevolg door de kenletters van het land (BE, NL, FR, DE,…)
Code 3 Kooieieren. Dit soort eieren worden niet langer verkocht in Belgische supermarkten. Code 2 Scharreleieren, van kippen die in overdekte scharrelstallen worden gehouden. Code 1 Eieren van vrije uitloop. Code 0 Biologische eieren van kippen die overdag naar buiten mogen.
Kooieieren op hun retour Liefst 96 % van alle verse eieren die gekocht worden in Vlaanderen is afkomstig van legkippen die in kooivrije systemen worden gehouden. In 66% van de gevallen gaat het om scharreleieren, 24% vrije uitloop en 6% bio-eieren. Dat blijkt uit onderzoek van het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM). Een uiterst positieve evolutie, waartoe de Boycot-cot campagne van GAIA sterk heeft bijgedragen. (Bron: VILT, foto: Kate Hiscock/Flickr)
Blijf druk uitoefenen! Net als Sylvie G. wenst GAIA dat Quick niet langer kooieieren gebruikt in zijn producten. Blijf druk uitoefenen en stuur in één klik een protestmail naar Quick via onze site www.boycotcot.be
GAIA zomer 2015 17
Supermarkten tonen respect voor de dieren Voortaan verkopen Albert Heijn en Colruyt enkel nog vlees (inclusief halal) dat afkomstig is van dieren die verdoofd werden voor de slacht. Dat meldden beide supermarktketens aan GAIA. We juichen die beslissing toe, aangezien onverdoofd slachten bij dieren ernstig en langdurig lijden veroorzaakt.
“D
ieren lijden intens als ze niet
die verdoofd werden voor de slacht.
gaat om de Nederlandstalige Geweste-
bedwelmd worden voor het
Naast Albert Heijn en Colruyt gaat het
lijke Raad van de Orde der Dierenart-
om Lidl en Carrefour.
sen (NGROD), de Vlaamse Dierenart-
slachten. Deze verwerpelijke praktijk moet stoppen.” Met die woorden richt-
senvereniging (VDV), IVDB en SAVAB
te GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch
Welkome steun
Flanders vzw. Ze vinden dat het slach-
zich halverwege maart nog tot de Euro-
Uit een opiniepeiling uit 2012 blijkt trou-
ten van dieren zonder voorafgaande
parlementariërs van de Intergroup voor
wens dat 9 op de 10 Belgen voorstander
bedwelming onder geen enkele voor-
Dierenwelzijn in Straatsburg. Zijn pre-
zijn van een wet voor de verplichte verdo-
waarde aanvaardbaar is. “Dit duidelijke
sentatie over het dierenleed dat gepaard
ving van dieren bij het slachten, zonder
standpunt is een welkome steun voor
gaat met onverdoofd slachten maakte
uitzondering voor rituele slachtingen.
GAIA, dat al jaren ijvert voor een ver-
indruk, in die mate zelfs dat de voorzit-
Nog een opsteker voor GAIA: in een
algemening van een verplichte verdo-
ter van de Intergroup een hoorzitting wil
open brief pleitten in april ook vier
ving – zonder uitzondering voor ritu-
organiseren in de Commissie Landbouw
Vlaamse dierenartsenkoepels voor een
ele slachtingen”, aldus GAIA-voorzitter
van het Europees Parlement.
verbod op onverdoofd slachten. Het
Michel Vandenbosch. ■
Kort daarop liet Colruyt aan GAIA weten dat het enkel nog vlees (inclusief halal) zou verkopen dat afkomstig is van dieren die verdoofd werden voor de slacht. In april nam ook Albert Heijn die beslissing. Uit respect voor de dieren, klonk het. In ons land zijn er nu al vier supermarktketens die enkel nog vlees verkopen dat afkomstig is van dieren 18 zomer 2015 GAIA
schiet in actie! GAIA herhaalt zijn oproep aan onze politici om de voorziene uitzondering in de wet te schrappen. Die uitzondering stipuleert dat elk dier verdoofd moet worden voor de slachting, uitgezonderd voor rituele slachtingen. Mail naar Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (Vlaanderen) of naar de bevoegde staatssecretaris Bianca Debaets (Brussel) en vraag hen om die uitzondering te schrappen: kabinet.weyts@vlaanderen.be, info@debaets.irisnet.be.
© GAIA
CAMPAGNE: ONVERDOOFD SLACHTEN
CAMPAGNE: KATTEN
Grote enquête van GAIA in Brussel & Wallonië
Sterilisatie binnenkort verplicht In Wallonië en Brussel hebben de bevoegde politici verregaande engagementen geformuleerd om het steriliseren of castreren van katten verplicht te maken. Vlaanderen daarentegen kijkt de kat uit de boom.
D
Alle 269 Waalse en Brusselse gemeen-
De resultaten
269 Waalse en Brusselse gemeenten
e resultaten van ons recente, grootschalige
onderzoek
over
kattensterilisatie in Wallonië en Brussel
ten die we contacteerden voor ons onderzoek voorzien samen in totaal 205.344 euro voor hun sterilisatiebeleid voor zwerfkatten. Dat cijfer slaat enkel op het jaar 2015. Deze som houdt geen rekening met de acties die particulieren, vzw’s en asielen ondernemen om zwerfkatten te steriliseren. In Vlaanderen erkent minister van Die-
werden eind april gepubliceerd in de
17%
kranten van de groep Sudpresse. Sud-
23%
renwelzijn Ben Weyts (N-VA) dat het probleem van overpopulatie en onge-
presse onthulde ook het engagement
controleerde voortplanting van katten
van de Waalse minister van Dierenwel-
bestaat, maar van concrete engagemen-
zijn Carlo Di Antonio (cdH) om het ste-
ten is er vooralsnog geen sprake. Wel
riliseren of castreren van katten vanaf
34%
26%
hebben ook heel wat Vlaamse steden en
2017 verplicht te maken in het zuidelij-
gemeenten al een sterilisatiebeleid voor
ke landsdeel. De Brusselse staatssecre-
zwerfkatten. Gent bijvoorbeeld voorzag
taris van Dierenwelzijn Bianca Debaets (CD&V) kondigde al aan dat ze akkoord gaat met een gelijkaardig engagement. GAIA is erg verheugd met dit geweldige nieuws. Tien jaar lang al voeren we campagne voor de verplichte sterilisatie van katten. De invoering ervan in Wallonië en Brussel zal er alle katteneigenaars responsabiliseren en zal een efficiënt middel zijn om er de overpo-
• 63 gemeenten voeren een uitgestip-
peld zwerfkattenbeleid en voorzien er een specifiek budget voor
• 47 gemeenten bespreken het
vrijmaken van een budget voor de sterilisatie van zwerfkatten, of tonen er interesse voor
daarvoor in 2014 een kleine 12.800 euro, Hasselt legde een kleine 7.500 euro opzij en in Oostende ging het om 7.000 euro. Antwerpen voorzag vorig jaar een budget van 55.000 euro. ■
• 96 achten de invoering van een sterilisatiebeleid niet relevant
•
74 gemeenten gaven geen antwoord op onze vragen
pulatie aan katten tegen te gaan. Als aanvulling op deze maatregel raadt GAIA aan om een sterilisatiebeleid te
Op regionaal niveau
(blijven) voeren in de gemeenten en pagnes op poten te zetten. En voor het geval dat de verplichte sterilisatie van katten van particulieren niet gerespecteerd wordt, moet er een systeem van boetes geïnstalleerd worden.
61%
20%
BRUSSELSE gemeenten
WAALSE gemeenten
van de
van de
voert een sterilisatiebeleid voor zwerfkatten
© GAIA
om er indien nodig sensibiliseringscam-
schiet in actie! Mail naar Vlaams minister Ben Weyts van Dierenwelzijn en vraag hem om werk te maken van een verplichte sterilisatie van katten: kabinet.weyts@vlaanderen.be
GAIA zomer 2015 19
GAIA zet strijd tegen dwangvoedering voort
© L214
Campagne: Foie gras
Ook buiten de eindejaarsfeesten trekt GAIA ten strijde tegen het dwangvoederen van eenden voor de productie van foie gras. Nadat drie Belgische instellingen midden maart beslisten om foie gras van het menu te schrappen (zie kadertje), was het nu de beurt aan het Brusselse parlement. Ook het Hoofdstedelijk Gewest bindt zo de strijd aan tegen dierenleed.
D
e beslissing werd genomen door Charles Picqué (PS), voorzitter van het Brusselse parlement, Fouad Ahidar (sp.a), vice-voorzitter van het
parlement, en de leden van het Bureau, op aansturen van Groen-parlelaatste Belgische volksvertegenwoordiging die nog foie gras op het menu zet – snel in hun voetsporen treedt en zo het goede voorbeeld geeft! GAIA pleit er samen met andere dierenrechtenorganisaties voor om foie gras ook uit de gebouwen van het Europees parlement te bannen. Onze vraag werd onlangs nog aan de voorzitter van de assemblee voorgelegd door Brits Europarlementslid Keith Taylor. Zijn voorstel kreeg de steun van in totaal 36 Europarlementsleden uit alle politieke fracties in het EU-parlement, onder wie zes Belgische afgevaardigden die door GAIA werden gecontacteerd: Philippe Lamberts (Ecolo), Pascal Arimont (CSP), Ivo Belet (CD&V), Mark Demesmaeker (N-VA), Bart Staes (Groen) en Kathleen Van Brempt (sp.a). GAIA had ook een onderhoud met Marc Tarabella (PS) om te pleiten voor een Europese wetswijziging inzake de definitie van foie gras, die nu op maat geschreven is van het dwangvoederen van eenden en ganzen. ■
Schiet in actie! Blijf de voorzitter van het Europese parlement, Martin Schulz, vragen om foie gras van de menukaart voor volksvertegenwoordigers te schrappen door hem een e-mail te sturen via martin.schulz@europarl.europa.eu
20 zomer 2015 GAIA
Wist u dat? Eind vorig jaar schrapte de provincie Limburg foie Marijke Bergen gras van het menu. Wist u dat Limburgs provincieraadslid Marijke Bergen (N-VA) de drijvende kracht was van dit lovenswaardige initiatief? “Ik zal ook in de toekomst niet nalaten om alle dossiers over dierenwelzijn kritisch op te volgen”, klinkt het. Net als de provincie Limburg hebben ook al het Vlaamse, het Brusselse én het federale parlement foie gras van het menu geschrapt. Maar in België blijft het vooralsnog perfect legaal om dieren onder dwang te voederen tot hun lever tot 10 maal groter wordt dan normaal. GAIA dringt er bij onze politici nogmaals op aan snel werk te maken van een wettelijk verbod. Bedank Marijke Bergen voor haar krachtige signaal tegen de marteling die eenden en ganzen moeten doorstaan voor de productie van foie gras: Marijke.Bergen@raadlimburg.be
©N-VA
mentslid Annemie Maes. Laat ons hopen dat het Waals parlement – als
Campagne: Bont
Dierenleed in de mode Na een voorjaar dat erg succesvol bleek in de strijd tegen de productie van bont in Wallonië, Brussel en China (zie coververhaal in ons vorige nummer), bleef GAIA ook de voorbije weken onverminderd weerwerk bieden aan de Belgische en buitenlandse bontindustrie.
Je belofte vergeten, Nicki?
E
thisch verantwoord en esthetisch verantwoord gaan helaas nog niet voor iedereen hand in hand: op de jongste New York Fashion Week verscheen rap-
ster Nicki Minaj met een bontmantel op de rode loper. GAIA nam de gelegenheid te baat om zijn verontwaardiging te uiten over het feit dat sommige mediafiguren een ongepast beeld uitdragen. Bovendien blijkt de ster haar engagement tegenover de Amerikaanse dierenrechtenorganisatie PETA te zijn vergeten. Destijds nam de rapster zich immers voor om nooit meer bont te dragen! Heel wat GAIA-sympathisanten gingen in op ons verzoek, dat we verspreidden via onze sociale mediakanalen, en fristen via de Facebook-pagina van Nicki Minaj het geheugen van de ster op. Dagenlang werd ze bestookt met berichten waarin hoofdzakelijk Frans- en Nederlandstalige mensen hun verontwaardiging over het gebeuren uitten.
Nicki Minaj draagt bont op de New York Fashion Week advertentie april 2015-.pdf 1 17/04/2015 14:05:46
GAIA-campagne wordt exportproduct
dit is geen tempeh - op basis van nieuwe volwaardige eiwitbron lupine - bevat geen soja
C
M
maar wel lupeh
Y
CM
MY
lupeh 170g: vleesvervanger op basis van gefermenteerde lupine bonen
CY
CMY
GAIA is bijzonder trots om een steentje te kunnen bijdragen aan de K
Estse anti-bontcampagne. “Ka natuke karusnahka on liiga palju” (Een beetje bont is al te veel) is de boodschap die onze Estse collega’s van de dierenrechtenorganisatie Loomus momenteel de wereld in sturen, in het kader van een grootscheepse campagne voor een verbod op pelsdierhouderijen in het land. Het beeldmateriaal dat ze gebruiken,
+ broodbeleg & burgers op basis van lupine nieuw in ons gamma verkrij gbaar in de natuurwinkels
is afkomstig van onze eigen acties in 2013. We verleenden hen uiteraard met veel plezier de toestemming om onze campagnebeelden te gebruiken. ■ De Hobbit nv www.hobbit.be * info@hobbit.be GAIA zomer 2015 21
SURPLUS-DIEREN IN DE ZOO
Planckendael voedert dieren ‘op overschot’ aan leeuwen Het nieuws van de dag op 17 april: dierenpark Planckendael bij Mechelen moest toegeven dat het kerngezonde ‘surplus’-dieren van slechts één jaar oud slacht en vervolgens voedert aan de roofdieren. Dat was bijvoorbeeld het lot van een algazel – uitgestorven in het wild – en twee bizons.
G
AIA werd gealarmeerd door een
beschoren. Alle drie mannetjes, één
publiekstrekkers, maar zodra ze één
medewerker van Planckendael en
jaar oud. Zowel de algazel als de bizons
jaar oud zijn, brengen ze niets meer
tipte ‘Het Laatste Nieuws’, de populair-
werden versneden en gevoederd aan
op en zijn ze plots ongewenst omdat
ste krant van Vlaanderen. Het nieuws
de roofdieren van Planckendael.
ze niet meer passen in de kweekpro-
veroorzaakte veel ophef. Ook GAIA-
“Planckendael is een slachthuis ge-
gramma’s.” De KMDA geeft toe dat
voorzitter Michel Vandenbosch werd
worden”, aldus Michel Vandenbosch.
het slachten van dieren deel uitmaakt
de hele dag door geïnterviewd over
“Jonge schattige dieren zijn grote
van het beleid rond ‘surplus’-dieren:
de zaak. Hij gaf tekst en uitleg in alle
dieren die niet passen in de kweekpro-
nieuwsuitzendingen, zowel in Vlaan-
gramma’s en evenmin terechtkunnen in
deren als in Wallonië, en ging in debat
andere Europese dierentuinen.
met bioloog-journalist Dirk Draulans in ‘Terzake’ op Canvas. GAIA vindt de praktijken van Planckendael onaanvaardbaar en wil dat de
Koninklijke
Maatschappij
voor
Dierkunde van Antwerpen (KMDA), waartoe Planckendael behoort,
haar
beleid grondig bijstuurt. Algazellen bijvoorbeeld bestaan enkel nog in dierentuinen, waar ze overleven dankzij kweekprogramma’s. En tóch werd er
Planckendael voedert overtollige dieren aan andere dieren. Tip aan Planckendael: we hebben ook een overtollige senaat
Geboortebeperking Er zijn nochtans andere oplossingen: het vormen van sociale groepen met ‘surplus’-dieren die probleemloos kunnen samenleven, in overleg met andere Europese dierenparken. Ook Planckendael heeft daar plaats voor, weet GAIA uit zeer goede bron. Maar bovenal zou de KMDA veel meer werk moeten maken van een meer doordachte geboor-
half maart in Planckendael in Meche-
tebeperking.
len eentje – gezond en wel – bewust
Dierenpark Pairi Daiza bijvoorbeeld
gedood. Hetzelfde lot was twee bizons
Geert Hoste in ‘Dag Allemaal’
heeft er enkele jaren geleden bewust voor gekozen om geen ‘surplus’-dieren meer te slachten en om veel meer in te zetten op geboortebeperking. “Dierentuinen kunnen inderdaad een beleid voeren dat de individuele belangen van dieren meer respecteert”, lieten dierentuinexpert Koen Margodt en hoogleraar wijsbegeerte Johan Braeckman optekenen op Apache.be. “Het volstaat om minder soorten te houden, geschikte soorten te selecteren en het kweken te beperken. Goed georganiseerde kweekprogramma’s
Algazellen zijn uitgestorven in het wild.
moeten
garant
staan voor de toekomst van alle dieren nog voordat die worden geboren. Als dit niet lukt, moeten we ons nog maar eens afvragen of dierentuinen, in hun huidige vorm, wel wenselijk zijn.” ■
22 zomer 2015 GAIA
www.afscheidvanmijnvriend.be
Vind troost op
de nieuwe website van GAIA
Een aandenken aan uw huisdier
Het verlies van een vriend is altijd moeilijk te verwerken. Daarom kwam GAIA, nu al 12 jaar geleden, op het idee om iedereen de kans te bieden de herinnering aan zijn of haar huisdier op een bijzondere en waardige manier levend te houden. Op de website ‘Afscheid van mijn vriend’ kunnen mensen een persoonlijke boodschap en een foto plaatsen.
O
ok onze website moet echter mee met de tijd, en moet bijgevolg aan de recentste vereisten van het net voldoen. Sinds vo-
rige maand staat daarom een tweede versie van de website online. Iedereen kan de site bezoeken en gratis een afscheidsboodschap plaatsen. Surf naar www.afscheidvanmijnvriend.be, klik op “maak een afscheidspagina aan” en volg de instructies die op het scherm verschijnen. Uw afscheidspagina wordt vervolgens op de website ‘Afscheid van mijn vriend’ geplaatst en krijgt een eigen webadres dat u met vrienden en familie kunt delen. U kunt ook de afscheidspagina’s van andere gebruikers bezoeken. ■
Praat erover Dankzij ‘Afscheid van mijn vriend’ kunt u de herinnering aan uw overleden huisdier op een unieke en waardige manier levendig houden. Ontdek onze vernieuwde website via www.afscheidvanmijnvriend.be en praat erover in uw omgeving.
GAIA zomer 2015 23
GAIA WERKT
Een GAS-boete voor dierenmishandeling? Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) wil dat gemeenten optreden tegen dierenmishandeling en -verwaarlozing door middel van GAS-boetes, in plaats van te wachten op het gerecht.
aan GAIA. “Hierbij moet uiteraard zeer zorgvuldig tewerk gegaan worden. Het is immers zeker niet de bedoeling dat mishandelaars in erge gevallen gerechtelijke vervolging ontlopen doordat ze enkel een GAS-boete krijgen. Wij gaan op dit moment dan ook na hoe dit best aangepakt wordt, zowel op ons niveau als op het niveau van de gemeenten.”
©SOS Animals/Flickr
Duffel en Sint-Katelijne-Waver laten hun
V
oor parketten is dierenmishandeling niet altijd een prioriteit. Er wordt
geregeld geseponeerd. Daarom is het volgens minister Weyts beter dat gemeenten zelf meteen optreden via het GAS-reglement, bijvoorbeeld wanneer dieren geen beschutting of geen eten of drinken hebben. “Dat is het goede signaal”, zei hij eind april in het VTM Nieuws. “De lokale politie kan dan onmiddellijk een boete uitschrijven tegen overtreders, zonder dat de hele administratieve mallemolen vanuit Brussel in gang moet worden gezet.” De praktische invoering hiervan vergt echter nog heel wat onderzoek en aanpassingen van de reglementering, vertelde minister Weyts achteraf
politiereglement alvast aanpassen om GAS-boetes tegen dierenverwaarlozing mogelijk te maken.
Overlegmoment Op donderdag 25 juni organiseert mi-
Ieder zijn rol Om efficiënt tewerk te gaan, focust GAIA uitsluitend op de aanpak van de georganiseerde mishandeling van dieren. Individuele gevallen van dierenmishandeling en verwaarlozing nemen we uiteraard heel ernstig, maar ze behoren niet tot onze opdracht. Onze website verwijst naar gespecialiseerde overheidsdiensten en verenigingen die u kunt contacteren: http://www.gaia.be/nl/dierenmishandeling-wat-u-zelf-kunt-doen
nister Weyts een overlegmoment met alle Vlaamse gemeenten over dierenwelzijn, om zijn beleid toe te lichten en om ervaringen uit te wisselen over bijvoorbeeld
de
problematiek
van
zwerfkatten. Bedoeling is ook om de gemeenten wegwijs te maken in de bestaande regelgeving. Op dit moment hebben 72 Vlaamse steden en gemeenten een schepen van Dierenwelzijn. Vaak is het nog onduidelijk hoe ze die bevoegdheid moeten invullen en wat er op gemeentelijk niveau kan worden gedaan ten voordele van het dierenwelzijn. Ook gemeenten die nog geen schepen van Dierenwelzijn hebben krijgen een uitnodiging voor 25 juni. ■
schiet in actie! Gemeenten die geïnteresseerd zijn in een diervriendelijk beleid inzake zwerfkatten, stadsduiven, kermispony’s,… kunnen het memorandum van GAIA aanvragen. Mail naar info@gaia.be voor meer informatie.
24 zomer 2015 GAIA
© Merlijn Doomernik
COLUMN HERMAN BRUSSELMANS
De geest I
k hou van dieren. Ik hou niet van alle mensen, en dat ik van
allerlei lekkers, en we hadden toen onze hond Dixie, en Bill
alle dieren zou houden, is natuurlijk ook overdreven. Er zijn
en Dixie waren gek op elkaar, en Dixie sprong op de rug van
dieren waarvan ik niet hou, meestal dieren die ik alleen zie op
Bill en zo deden ze een rondje op de wei.
tv, in kranten, of in m’n geest. Ja, in m’n geest zitten dieren die ik haat. Ze heb-
Ik had niet lang geleden in m’n geest
ben vaak mensenkoppen, en ze slaan
het beeld van een slecht dier met de
dieren waarvan ik wel hou, en deze dieren hebben vaak koppen van dieren die ik ken of gekend heb. Zo had ik laatst in m’n geest een beeld van een dier zonder naam, met de kop van Heinrich Himmler, en de dierenhimmler sloeg met een stok op de kop van m’n pony Bill, die ik m’n lievelingspony mocht noemen van 1968 tot 1976. Nou, dat zou Himmler geweten hebben. In m’n geest trok ik de stok uit de poten van Himmler en ik sloeg
Ik wil de redder zijn van alle onschuldige dieren ter wereld. Het is een hele taak
kop van de Syrische dictator Assad en die wilde Dixie in een ketel met heet water gooien, maar in m’n geest kwam ik net op tijd, en ik bevrijdde Dixie uit de verschrikkelijke greep van de afgrijselijke Assad, en ik gooide Assad in de ketel en daar stierf hij het soort van dood dat je niemand toewenst, behalve sommige slechte mensdieren in je geest. Met je geest moet je uitkijken. Die laat je soms vreselijke dingen zien,
hem ermee tot hij om genade smeekte,
waarin je geliefden en je geliefde die-
vreemd genoeg in het West-Vlaams,
ren kwaad wordt berokkend, maar
terwijl bij mijn weten Himmler nooit in West-Vlaanderen is geweest, tenzij hij dat incognito deed.
dat pik ik niet van m’n geest en ik breng ’m altijd weer op het juiste pad. Terwijl ik dit zeg, zit het goede dier Eddie naast mij, en ik kijk naar hem, en ik
Ja, Bill, dat was me er eentje. Hij was lichtbruin met witte
zeg: “Als er ooit iemand je kwaad berokkent, in m’n geest
manen, en hij had een hele wei voor hem alleen, maar een-
of in de werkelijkheid, dan zal ik je redder zijn.” En op die
zaam was hij niet, want de leden van ons huisgezin gingen
manier wil ik de redder zijn van alle onschuldige dieren ter
verschillende keren per dag bij Bill langs, en dan kreeg hij
wereld. Het is een hele taak. ■
GAIA zomer 2015 25
HART VOOR GAIA
20 KM DOOR BRUSSEL Meer dan €6.000 voor de dieren! Op 31 mei vond de 20 kilometer door Brussel plaats. Een van de GAIAlopers die dag was de 27-jarige Evelien uit Denderleeuw. Zij vertelt waarom ze voor mishandelde dieren liep. “Ik nam deel aan de 20 km door Brussel met GAIA omdat ik vind dat dieren nog veel te vaak als voorwerpen worden behandeld. GAIA verdient alle steun omdat ze voor diegenen opkomen die niet voor zichzelf kunnen opkomen. Ik hoop ook dat mijn omgeving zich nu nog meer bewust wordt van de noodzaak van organisaties als GAIA. GAIA kan het ingezamelde geld best gebruiken!” Voor het derde jaar op rij lieten de GAIA-lopers zich sponsoren door vrienden en familie ter gelegenheid van de loopwedstrijd in de hoofdstad. Dit jaar liepen meer dan 60 sportievelingen mee met GAIA. Op die manier geven zij GAIA een duwtje in de rug. Meer zelfs, bij het ter perse gaan van dit magazine hadden zij al meer dan 6.000 euro ingezameld! Het GAIA-team van vorig jaar.
Evelien (27) liep mee met GAIA.
GAIA in de bloemetjes
Wilt u volgend jaar deelnemen aan de 20 km door Brussel? Stuur dan een e-mail naar frederick@gaia.be. Aan alle lopers en hun gulle gevers: dank u wel!
Pauline, een van onze jongste fans, stuurde ons onlangs deze bijzonder mooie tekening. Bedankt Pauline! Hebt u ook een leuke tekening die u met GAIA wil delen, stuur ze dan naar info@gaia.be of per post naar GAIA, Ravensteingalerij 27, 1000 Brussel. We delen ze graag in ons magazine of via Facebook/Twitter.
BEDANKT! Uw steun geeft ons vleugels Een klein woordje van dank aan u, beste lezer. Zonder uw steun zou GAIA niet staan waar we vandaag staan. En belangrijker nog, zonder u zouden de dieren het niet beter hebben dan pakweg tien jaar geleden. De petities die u tekent, zorgen ervoor dat politici de moed hebben om radicale beslissingen te nemen in het voordeel van de dieren. Dankzij u kiezen verschillende varkenskwekers ervoor hun varkens niet meer te castreren. Door uw steun verwerken bekende sausmerken niet langer kooieieren in hun producten. Het hele GAIA-team wil u daarom nogmaals bedanken voor alles wat u voor de dieren doet. Uw steun aan GAIA biedt mishandelde en verwaarloosde dieren hoop op een betere toekomst. Dank u wel!
26 zomer 2015 GAIA
TESTAMENT
“ Met uw steun redden we mishandelde dieren” Beste dierenvriend, In dit magazine kon u lezen welke mooie resultaten GAIA behaalde voor de dieren, en dat allemaal dankzij u. Samen bezorgen we mishandelde en verwaarloosde dieren een beter leven! Zonder uw steun zou GAIA daar niet in slagen. Sommige mensen vertellen me dat ze een klein pensioentje hebben, maar toch 5 euro per maand overmaken aan GAIA. Dat vind ik schitterend! Anderen laten me weten dat ze GAIA steunen door ons in hun testament op te nemen. U kunt zich wel voorstellen dat ik die mensen heel erkentelijk ben. Ik wil hier dan ook iedereen bedanken die een gift doet, of zijn of haar nalatenschap aan GAIA schenkt. Door GAIA als een van uw erfgenamen aan te duiden, kunt u zich verder blijven inzetten voor de dieren. U zorgt ervoor dat er meer wetten komen die dieren beter beschermen. Ja, u maakt mee een eind aan georganiseerde dierenmishandeling. ■
geef een seintje Wilt u meer weten over de mogelijkheid om GAIA op te nemen in uw testament? Of wenst u een gesprek met mezelf of een van mijn medewerkers? Neem dan met ons contact op via testament@gaia.be, bel ons op 02/245.29.50 of stuur een brief
Aan iedereen die GAIA opneemt in zijn of haar testament: heel erg bedankt!
naar GAIA vzw, Ravensteingalerij 27, 1000 Brussel.
GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch
GAIA zomer 2015 27
AUTHENTIC
100% VEGAN
Proef de traditie in de authentieke seitan van Bertyn: heerlijk veel eiwitten, weinig koolhydraten, vetarm
“
Wat is seitan? Wat is authentieke seitan? Seitan betekent letterlijk “gemaakt van eiwitten”. Het verhaal begint meer dan 1000 jaar geleden bij de boeddhisten. Ze aten geen vlees of vis. In hun zoektocht naar plantaardige proteïne ontstond seitan. Met 2x meer eiwitten dan tofu en 20x minder vet. Ze teelden tarwe en spelt. Pesticides bestonden niet. Ze gebruikten krachtige oergranen.
Eerlijke ingrediënten De boeddhisten kookten de seitan in een smaakvolle bouillon. Een traditionele sojasaus met gember en kombu algen. Zo creëerden ze hun heerlijke eiwitrijke seitan.
Traditie en kunde Na de oogst werden de oergranen vermalen tot meel. Ongewenste zetmeel en suikers werden uitgewassen. Met afwisselend warm en koud zuiver water. Het resultaat was een koolhydraatarm en eiwitrijk deeg. Dat werd gekneed tot de perfecte textuur. Een kunde die van de seitanmaker meerdere jaren ervaring vereiste.
Authentiek recept Vandaag maken de seitanmakers van Bertyn nog steeds authentieke seitan. Al 3 generaties lang. Met oergranen zoals Oberkulmer Vegatopia, Rotkorn spelt and Manitoba Amsterdam, Nederland tarwe. In een traditionele sojasaus die 15 maanden rijpte in eiken vaten. Volgens een 500 jaar oud recept van Yoshio Aoki. Koolhydraatarm en onweerstaanbaar lekker. Alles 100% bio. Beter voor jou. Beter voor onze aarde.
„Een flink aantal producten van Bertyn is niet van tarwe maar van spelt gemaakt - en niet zomaar spelt, maar Oberkülmer Rotkorn oerspelt. De seitan van tarwe wordt overigens ook van een oersoort gemaakt: Manitoba oertarwe. Een authentieke seitan dus, ambachtelijk gemaakt van oergranen, met traditioneel gefermenteerde sojasaus. Wij zijn alvast enthousiast!“
u Bekijk het filmpje op YouTube
118 kcal /100g
134 kcal /100g
SUPER VOEDING www.bertyn.be
100% VEGAN
0% JUNK
• Zeg niet zomaar seitan tegen de authentieke seitan van Bertyn • www.bertyn.be • • Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu •
AUTHENTIEKE SEITAN