Czerwony Portfelik Senior Wrocław wrzesień październik 2014 by Czerwony Portfelik Senior

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Wrocław wrzesien - pazdziernik 2014

kolejne wydanie da 3 listopa

Czerwony Portfelik Senior /ISSN: 2082-6729/ nakład: 12 500 egz./ 04 / 2014

Dni Seniora, str. 2 - 5 Harmonogram Dni Seniora, str. 6 - 7 Więzy rodzinne, więzy społeczne, Debata, str. 8 - 10 Skarby lasu, str. 12 Ziemniak, kulinarny z niego typ, str. 13 Seniorze, twoja opinia ma znaczenie, str. 14 - 15 Zrozumieć i zapamiętać historię, str. 28 - 29

Akademia Seniora zaprasza na kursy, str. 3

ŁAT GAZETA BEZP foto: Seniorzy 2014 - sesja zrealizowana przez Wrocławskiego Centrum Seniora, Red. Czerwony Portfelik Senior, fot. Marek Śnioch

Ta gazeta jest bezpłatna dzieki: Akademia 

 

  

  

 



  



MEDICA HUMANA

Akademia

Polityka senioralna

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Dni seniora

Drodzy Seniorzy!

Zapraszam Was do lektury jesiennego wydania „Czerwonego Portfelika Senior”, które w dużej części poświęciliśmy Dniom Seniora 2014. Nasze Dni Seniora co roku zaskakują licznymi atrakcjami, ale tym razem będzie wyjątkowo intensywnie i światowo. Wrocławscy seniorzy podejmą próbę pobicia rekordu Guinnessa w ilości osób w kapeluszach zgromadzonych w jednym miejscu. Każdy przyozdobiony kapelusz będzie w cenie! Zapraszamy wszystkich 19 września o godz. 10.00 – przejście Świdnickie. Choć wrzesień będzie dla wrocławskich seniorów bardzo radosnym miesiącem, nie uciekamy od trudnych tematów. Zapraszam do lektury Debaty dot. przemocy wobec osób starszych – dyskutują dr Walentyna Wnuk i Robert Pawliszko. Mam nadzieję, że powiększony nakład aktualnego wydania pozwoli nagłośnić i przybliżyć ten palący problem. Ponadto wiele ciekawych rozmów z osobami z wrocławskiego środowiska senioralnego, interesujące tematy, mnóstwo informacji i propozycji. Przypominam, że czasopismo dostępne jest także w ogólnopolskiej prenumeracie, by każdy senior w kraju, bez względu na miejsce zamieszkania, mógł zostać stałym czytelnikiem. Obojętnie, czy mieszkasz w dużym mieście czy na wsi – listonosz dostarczy Ci gazetę prosto do skrzynki pocztowej. Zamów prenumeratę gazety dla siebie lub dla kogoś bliskiego, dostępne wydania to Wrocław, Poznań, Kraków oraz Łódź.

Dni seniora Kolejna edycja wrocławskich Dni Seniora już niebawem. W tym roku seniorzy będą świętować od 19 do 30 września. Wrocławskie Centrum Seniora i jego partnerzy przygotowali imponujący harmonogram wypełniony różnorakimi atrakcjami - będzie kultura, sztuka, wykłady, warsztaty, sport... Każdy znajdzie coś interesującego dla siebie. W tym numerze „Czerwonego Portfelika Senior” zaprezentujemy szerzej kilka wybranych przez naszą redakcję wydarzeń. Szczegółowy harmonogram jest dostępny na stronie internetowej www.dniseniora.pl oraz we Wrocławskim Centrum Seniora.

Rekordowe kapelusze

Zachęcam do lektury Linda Matus redaktor naczelna z zespołem

Na Wasze listy czekamy pod adresem: Redakcja „Czerwony Portfelik Senior” ul. Świdnicka 28/206 C, 50-068 Wrocław

Jak co roku Dni Seniora rozpoczną się barwnym Marszem Kapeluszy. Jednak tegoroczna edycja będzie absolutnie wyjątkowa. Wrocławskie Centrum Seniora chce rozsławić zapał, pozytywną energię i aktywność wrocławskich seniorów w świecie! Drodzy seniorzy, przed Wami nie lada zadanie: spotkajmy się w piątek, 19 września, o godz. 10.00 przy przejściu podziemnym przy ul. Świdnickiej. Nie zapomnijcie przyozdobionych kapeluszy! Gromadzimy się po to, by wspólnie podjąć próbę pobicia rekordu Guinessa. O szczegółach inicjatywy opowiedziała nam pani Małgorzata Jamróz z Wrocławskiego Centrum Seniora.

Dyżur redakcyjny pod ww. adresem: każdy czwartek od godz. 12.00 do14.00 tel. 505 151 952 Listy elektroniczne (e-mail) kierujcie na adres: redakcja@czerwonyportfelik.pl Znajdziecie nas również w internecie (wydanie elektroniczne) www.czerwonyportfelik.pl oraz na Facebook’u www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku Prenumerata Wszelkie pytania dotyczące prenumeraty kierujcie pod numer tel. 505 151 952 Marta udzieli Wam wyczerpującej odpowiedzi Reklama Zainteresowanych zamieszczeniem reklamy prosimy o kontakt z Krzysztofem pod numerem tel. 533 301 662 WYDANIE WROCŁAW wrzesień - październik 2014 04/2014/WRO

Redaktor naczelny:: Linda Matus; Redaktorzy: Ewelina Kodzis; Sekretarz redakcji: Marta Chajec Współpraca: WCS, Ilona Zakowicz; Dyrektor artystyczny: Ida Bianka Matus; Kierownik działu handlowego: Krzysztof Świebodziński Dział handlowy: Marek Śnioch, Piotr Krzyżański, Maciej Krzyżański, Adam Chomicki; Rozwój: Łukasz Marszałek; Kolportaż: Piotr Jakubowski; Druk: Polskapresse; Foto: © Fotolia, Seniorzy 2014 - sesja zrealizowana przez Wrocławskiego Centrum Seniora, Red. Czerwony Portfelik Senior, fot. Marek Śnioch

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo do redagowania nadesłanych tekstów, nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam i ogłoszeń. Wydawca: Silver Store sp. z o.o., ul. Świdnicka 28/206C, 50-068 Wrocław

KIEDY: 19 września, godz. 10:00-11:30 GDZIE: od przejścia podziemnego przy ul. Świdnickiej do sceny przy pl. Gołębim CO: Marsz Kapeluszy - przemarsz seniorów wokół Rynku, przekazanie seniorom kluczy do bram miasta, uroczyste rozpoczęcie Dni Seniora; bicie rekordu Guinnessa w liczbie osób w kapeluszach zgromadzonych w jednym miejscu. ZAPISY: wstęp wolny

Ewelina Kodzis: Nie każdego dnia ma się okazję wziąć udział w biciu rekordu Guinessa... Tegoroczny Marsz Kapeluszy zapowiada się więc absolutnie wyjątkowo. Jak będzie wyglądała ta procedura od strony organizacyjnej? Małgorzata Jamróz: O godzinie 10.00 spotykamy się przy przejściu podziemnym na ul. Świdnickiej. Tam nasi wolontariusze będą rozdawali uczestnikom Marszu specjalne opaski oraz pamiątkowe przypinki. Dzięki temu będzie nam łatwiej zliczyć ilość osób, które wzięły udział w tym wydarzeniu. E.K.: Ilu seniorów brało udział w ubiegłorocznym Marszu Kapeluszy? M.J.: Zwykle w kapeluszach maszeruje około 500 seniorów. Oczywiście wiele zależy od pogody... E.K.: A ile wynosi dotychczasowy rekord Guinessa, który planujecie Państwo pobić? M.J.: Dotychczasowy rekord to 445 osób. Mamy więc dużą szansę na ustanowienie nowego rekordu! E.K.: Czy kapelusze muszą być udekorowane, czy będzie można przystroić je na miejscu? M.J.: Powinny być przyozdobione, gdyż rekord dotyczy właśnie takich kapeluszy. Przez całe wakacje we Wrocławskim Centrum Seniora odbywały się zajęcia – warsztaty rękodzieła podczas których uczestnicy szykowali bajeczne nakrycia głowy. Efekty ich pracy będzie można zobaczyć w trakcie Marszu. E.K.: Skąd wziął się pomysł na tę niecodzienną inicjatywę? M.J.: Właściwie trudno powiedzieć, to było bardzo spontaniczne. Chcieliśmy w pewien sposób uczcić naszych wyjątkowych i aktywnych seniorów, chcieliśmy, by wieść o naszym Marszu Kapeluszy popłynęła w świat. A jak lepiej to zrobić niż wpisując się do Księgi Rekordów Guinessa?

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Dni seniora

Senioriada Miłośników sportu, ruchu i rywalizacji w duchu fair play Stowarzyszenie Promocji Sportu FAN zaprasza na Senioriadę. O szczegółach wydarzenia rozmawialiśmy z panią Dorotą Sołtys, koordynatorką Senioriady.

Ewelina Kodzis:

Czy oprócz dyscyplin znanych z poprzednich edycji Senioriady organizatorzy szykują w tym roku jakieś nowości? Dorota Sołtys: Oczywiście. Oprócz zawodów pływackich, biegów, nordic walking czy szachów pojawi się też nowa dyscyplina: tenis ziemny. Seniorzy będą mieli szansę poznać zasady, nauczyć się grać i rywalizować ze sobą na kortach. Zachęcamy do przyprowadzenia dzieci i wnuków, bo nic tak nie umila gry jak gorący doping. Mamy nadzieję, że będzie to kolejna okazja do integracji – i w gronie rodzinnym, i w grupie wiekowej. E.K.: Czy będą też inne okazje do integracji? D.S.: Zapraszamy na turniej piłki nożnej, tutaj również będzie można przyjść z najbliższymi. W ubiegłych latach seniorzy przyprowadzali swoje rodziny na biegi i nordic walking. E.K.: Jakie wydarzenia w ramach Senioriady cieszą się zwykle największą popularnością? D.S.: W zeszłym roku było to nordic walking. Jeśli chodzi o tegoroczne zapisy, to popularność spacerów z kijami nie słabnie i wygląda na to, że nadal mają najwięcej zwolenników. E.K.: Kogo zachęciłaby Pani do wzięcia udziału w Senioriadzie? Czy jest to wydarzenie wyłącznie dla zagorzałych sportowców? D.S.: Absolutnie nie chodzi o to, by zgromadzić wyłącznie osoby, które regularnie uprawiają sport czy mają wspaniała kondycję! Chcemy zachęcić wszystkich seniorów do wybrania najodpowiedniejszego dla siebie typu aktywności fizycznej, chcemy by poszerzyli swoje zainteresowania lub wrócili do dyscyplin, które kiedyś lubili i które uprawiali. Poziom będzie z pewnością zróżnicowany, każdy znajdzie coś dla siebie. Zapraszamy wszystkich tych, którzy chcą się dobrze bawić. KIEDY: 23 września., godz. 11.00 – 14.00 GDZIE: REDECO, ul. Hallera 81 a CO: międzypokoleniowe rozgrywki tenisa ziemnego nauka organizowana przez Akademię Mistrzostwa Sportowego ZAPISY: elektroniczne lub tel. 535 200 621, 71 772 49 13

Akademia

Na naukę nigdy nie jest za późno. Jeśli chcesz zdobyć nowe umiejętności, a przy tym spotkać ciekawych ludzi w swoim wieku i miło spędzić czas, zapisz się do Akademii Seniora. Kurs komputerowy - dla początkujących i średnio zaawansowanych 225 zł - kurs miesięczny Kurs fotograﬁi cyfrowej i obróbki zdjęć 300 zł - kurs miesięczny Język angielski i niemiecki od podstaw 360 zł - kurs trzy miesięczny Nowe grupy W Akademii Seniora rozumiemy potrzeby i oczekiwania seniorów. Aby nauka już od września przebiegała skutecznie i przyjemnie - trwają zapisy! przygotowaliśmy wiele udogodnień: � �

KIEDY: 24 września, godz. 11.00 – 15.00 GDZIE: Kino Nowe Horyzonty, ul. Kazimierza Wielkiego 19a-21 CO: turniej szachowy ZAPISY: elektroniczne lub tel. 535 200 621, 71 772 49 13

�

KIEDY: 24 września, godz. 17.00 – 21.00 GDZIE: Pola Marsowe, przy Stadionie Olimpijskim CO: turniej piłki nożnej, zgłoszenia drużyn 7-osobowych + bramkarz ZAPISY: mailowe – senioriada.wroclaw@gmail.com lub tel. 535 200 621, 71 772 49 13

� � � � �

KIEDY: 25 września, godz. 12.00 –15.00 GDZIE: CIRS – Wrocławskie Centrum Seniora, pl. Dominikański 6, sala 27 CO: Memoriada – trening pamięci ZAPISY: elektroniczne lub tel. 535 200 621, 71 772 49 13 KIEDY: 26 września, godz. 14.00 – 17.00 GDZIE: ul. Teatralna, Wrocławskie Centrum SPA CO: zawody w pływaniu na 50 m ZAPISY: elektroniczne lub tel. 535 200 621 KIEDY: 27 września, godz. 12.00 –13.00 GDZIE: park Zachodni (Kozanowski) CO: bieg ZAPISY: elektroniczne lub tel. 535 200 621, 71 772 49 13 KIEDY: 27 września, godz. 13.00 –14.00 GDZIE: park Zachodni (Kozanowski) CO: nordic walking ZAPISY: elektroniczne lub tel. 535 200 621, 71 772 49 13

� � � �

�

nauka krok po kroku, wolniejsze tempo ułatwiające zrozumienie i zapamiętanie materiału program opracowany przez nauczycieli z dużym doświadczeniem w uczeniu osób starszych opieka i pomoc sympatycznego i cierpliwego nauczyciela przez cały czas trwania kursu komfortowe warunki nauki, przy herbacie i w przyjaznej atmosferze małe grupy, wyłącznie rówieśnicy - seniorzy duża czcionka w materiałach i na ekranie komputerów niezbędny sprzęt, pomoce naukowe i materiały drukowane - żadnych dodatkowych kosztów zajęcia w godzinach przedpołudniowych atrakcyjne ceny brak sprawdzianów i stresujących wymagań dyplom ukończenia Akademii Seniora możliwość kontynuowania zajęć na kolejnych poziomach materiały do samodzielnej pracy po zakończeniu kursu

50+

Poznaj opinie naszych abiturientów na www.akademiaseniora24.pl

Jeśli zgłosicie się grupą 6-8 osób, zorganizujemy kurs specjalnie dla Was – dostosujemy program i graﬁk do Waszych wymagań.

Zadzwoń lub odwiedź nas.

Więcej informacji i zapisy tel. 505 151 952 Prześlij SMS o treści Akademia Seniora. Oddźwonimy. ul. Swidnicka 28/206 A - II pietro, Wrocław od poniedziałku do czwartku 9.00-17.00, w piatki 9.00-14.00

Dni seniora

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Maestro,muzyka!

Organizatorzy Dni Seniora nie zapomnieli naturalnie, że wrocławscy seniorzy uwielbiają się bawić przy dobrej muzyce. Tradycyjnie już pierwszy koncert odbędzie się pierwszego dnia obchodów, tuż po ceremonii przekazania seniorom kluczy do bram miasta. W tym roku zgromadzonych na Rynku seniorów rozgrzeją swą muzyką Skaldowie, słynna polska grupa rockowa, która powstała w 1965 roku w Krakowie i – z krótką przerwą w latach 80. – gra aż do dziś. W ich muzyce oprócz klasycznego rocka przewija się folklor góralski, jazz, big-beat i muzyka pop, a wszystko to misternie spojone ich wyjątkowym stylem. Ich utwory „Wszystko mi mówi, że mnie ktoś pokochał”, „Medytacje wiejskiego listonosza”, „Prześliczna wiolonczelistka”, „Z kopyta kulig rwie” zna i lubi chyba cała Polska. Podczas występu na wrocławskim Rynku Skaldowie zaprezentują swoje największe przeboje. Seniorzy, zaproście wasze dzieci i wnuki – ta muzyka łączy pokolenia! Kolejny duży koncert zaplanowany podczas Dni Seniora odbędzie już dwa dni później. Specjalnie dla wrocławskich seniorów wystąpią: Alicja Majewska, Włodzimierz Korcz i Jerzy Połomski. Wydarzenie będzie miało miejsce we wspaniałych wnętrzach Wrocławskiego Centrum Kongresowego. Piosenkarza i aktora Jerzego Połomskiego nie trzeba wrocławskim

seniorom przedstawiać. Autor przebojów „Bo z dziewczynami” i „Cała sala” uświetnił swym występem m.in. ubiegłoroczne obchody Dni Seniora, ale fani nigdy nie mają dość jego porywających piosenek, ciepłego głosu i charakterystycznie wymawianego „ł” – w tym roku piosenkarz zawita do nas ponownie. Alicja Majewska to artystka z Wrocławia, która zadebiutowała w 1968 roku podczas eliminacji konkursowych na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze. W późniejszych latach występowała z Partitą. Zespół zasłynął wówczas z przebojów takich jak „Co wy wiecie o nas chłopcy” i „Spotkamy się któregoś dnia”. W 1947 roku piosenkarka rozpoczęła karierę solową. Koncertowała w wielu krajach, zdobywała liczne nagrody na konkursach i festiwalach. Do tej pory ma na swoim koncie 10 albumów. Często współpracuje z Włodzimierzem Korczem, słynnym kompozytorem, aranżerem, utalentowanym pianistą, dyrygentem, autorem wielu przebojów. Wspólnie z Alicją Majewską stworzyli niezapomniane utwory takie jak: „Być kobietą” (słowa: Magda Czapińska) czy „Jeszcze się tam żagiel bieli”, „Wielki Targ” i „Odkryjemy miłość nieznaną” (słowa: Wojciech Młynarski). Po występach będzie można podziwiać specjalny pokaz Wrocławskiej Fontanny Multimedialnej. EK

KIEDY: 19 września, godz. 11.30 - 13.00 GDZIE: scena na pl. Gołębim (obok Banku Zachodniego) CO: koncert zespołu Skaldowie WSTĘP: wolny KIEDY: 21 września, godz. 17.00 - 19.00 GDZIE: Centrum Kongresowe, Hala Stulecia CO: koncert Alicji Majewskiej, Włodzimierza Korcza i Jerzego Połomskiego WSTĘP: bilety 20 zł - 40 zł, rezerwacja tel. 71 347 51 51

Dni otwarte w Redakcji WTOREK, 23.09.2014 W ramach Dni otwartych zapraszamy na

SEMINARIUM „Gazeta dla seniorów od kuchni” poprowadzi redaktor naczelna Linda Matus godz. 10:00 godz. 12:00 godz. 14:00 Miejsce: Redakcja „Czerwonego Portfelika Senior”, ul. Świdnicka 28 lok. 206C

zapisy tel. 505 151 952 liczba miejsc ograniczona

strona internetowa Wrocławskiego Centrum Seniora w nowej odsłonie www.seniorzy.wroclaw.pl

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Dni seniora

Ogłoszenia drobne Gabinet rehabilitacji Al. Hallera 11 Wrocław nr tel. 534 418 444 - pełna rehabilitacja, bóle kręgosłupa, mięśni i stawów, zwyrodnienia, stany zapalne, stany pourazowe, ﬁzykoterapia oraz oferta masaży Fotograf Marek Śnioch – zdjęcia okolicznościowe, ślubne i dziecięce. Potrzebujesz uwiecznić ulotne chwile? Odwiedź www.fb.com/FotoSnioch, zadzwoń 792 737 323 lub napisz snioch.marek@gmail.com Chcesz nauczyć się obsługi komputera? Korzystasz już z komputera, ale niektóre rzeczy wciąż sprawiają Ci problem? Zapraszamy na indywidualne zajęcia, cena 50 zł za 60 min. tel. 505 151 952

zamów Ogłoszenia drobne

tel. 533 301 662

e-mail: redakcja@czerwonyportfelik.pl Ogłoszenie drobne - maksymalnie 200 znaków ze spacjami.

NOWOŚĆ

Od 20 lat

nie odmawiamy pomocy... Punkty porad przedpogrzebowych ul. Włodkowica 35, Wrocław ul. Włodkowica 27, Wrocław ul. Opolska 8, Wrocław ul. Ślężna, róg Weigla, Wrocław ul. Osobowicka 61, Wrocław ul. Mireckiego 5, Kąty Wrocławskie

71 344 11 97 71 344 47 55 794 700 041 794 700 042 505 304 172 71 316 63 52

Zakład Pogrzebowy „Styks” oferuje CAŁODOBOWY przewóz sanitarny osób zmarłych.

Nie wiesz do kogo zwrócić się o pomoc?

601 700 290 Salon odzieży czarnej i żałobnej „Styks” ul. Włodkowica 27, 50-072 Wrocław, telefon: 71/344 47 55 rozmiary od 38 do 56

Wrocławskie Centrum Seniora pl. Dominikański 6, Wrocław tel. 71 344 44 44

Czynne: od poniedziałku do piątku: 8.00-17.00, soboty: 8.00-16.00

www.facebook.com/zapal.swieczke Zakład Pogrzebowy „Styks” świadczy usługi pogrzebowe we Wrocławiu (zarówno na cmentarzach komunalnych, jak i parafialnych), a także na terenie całej Polski. Oferuje również MIĘDZYNARODOWY TRANSPORT ZMARŁYCH. Wśród krajów, z którymi współpracowaliśmy do tej pory, wymienić można m.in.: Anglię, Niemcy, Jemen, Hiszpanię, Bośnię.

Dni Seniora

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Drodzy Seniorzy!

Zapraszamy do zapoznania się z harmonogramem Dni Seniora Wrocław 2014. Zapraszamy na BEZPŁATNE badania słuchu i konsultację protetyka. Wrocław, ul. Borowska 174 poniedziałek - piątek 9.00 - 17.00 tel. 71 797 81 02 lub 664 03 04 71 Wrocław, ul. Przyjaźni 54 poniedziałek - piątek 8.30 - 16.30 tel. 71 307 06 20 Z uwagi na duże zainteresowanie naszymi usługami prosimy o telefoniczne umawianie wizyt.

CA WA A R P TKO A OD

Kierowca Kolporter

Redakcja czasopisma Czerwony Portfelik Senior poszukuje osoby do pracy na stanowisku Kierowca / Kolporter. Osoba zatrudniona na tym stanowisku odpowiedzialna będzie za rozwożenie gazet do Punktów Partnerskich zlokalizowanych we Wrocławiu, Poznaniu, Krakowie i Łodzi. Praca dodatkowa, wyjazdowa (ok. 8 dni w miesiącu). WYMAGANIA:

� prawo jazdy kat. B � co najmniej 10-letnie doświadczenie w kierowaniu pojazdami � gotowość do odbywania kilkudniowych wyjazdów służbowych � względnie dobra kondycja ﬁzyczna � dyspozycyjność w dniach dystrybucji, ściśle określonych harmonogramem wydawniczym czasopisma � mile widziane osoby na rencie lub emeryturze

OFERUJEMY:

� uczciwe wynagrodzenie � umowę zlecenie � ryczałt na wyżywienie, opłacone noclegi w hostelach ze śniadaniem � narzędzia pracy (telefon służbowy, nawigacja, auto dostawcze) Osoby zainteresowane prosimy o przesłanie CV / Życiorysu: � na adres e-mail: rekrutacja@czerwonyportfelik.pl LUB � pocztą bądź osobiście na adres: Redakcja Czerwony Portfelik Senior ul. Świdnicka 28 lok. 206A 50 - 068 Wrocław Do CV prosimy dołączyć następującą klauzulę. Dziękujemy. Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w mojej ofercie pracy dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu rekrutacji (zgodnie z Ustawą z dnia 29.08.1997 roku o Ochronie Danych Osobowych; tekst jednolity: Dz. U. z 2002r. Nr 101, poz. 926 ze zm.).

To tylko niektóre z atrakcji. Pełna lista wydarzeń dostępna jest na stronie www.dniseniora.pl, a w formie drukowanej można ją dostać we Wrocławskim Centrum Seniora, pl. Dominikański 6.

DZIEŃ I PIĄTEK, 19.09.2014

godz. 10:00-11:30 Miejsce: Rynek od Przejścia Świdnickiego do sceny przy pl. Gołębim

TARGI SENIORALNE – prezentacja dorobku kulturalnego seniorów oraz ofert instytucji/ firm/organizacji, występy artystyczne, pokazy gimnastyczne, bezpłatne badania, stoiska wystawców. Wstęp wolny. godz. 17:00-19:00 Miejsce: Centrum Kongresowe, Hala Stulecia, ul. Wystawowa 1

MARSZ KAPELUSZY, BICIE REKORDU GU- KONCERT ALICJI MAJEWSKIEJ, WŁOINNESSA – przemarsz Seniorów wokół Rynku. DZIMIERZA KORCZA I JERZEGO POŁOMUroczyste rozpoczęcie Dni Seniora. Przekazanie Se- SKIEGO niorom Kluczy do Bram Miasta. Bicie Rekordu Guinnessa w liczbie osób w kapeluszach zgromadzonych w jednym miejscu. Wstęp wolny. godz. 11:30-13:00 Miejsce: scena na Rynku na pl. Gołębim (obok Banku Zachodniego)

KONCERT ZESPOŁU SKALDOWIE – występ na żywo, najlepsze przeboje. Wstęp wolny.

godz. 16:00 Miejsce: Polski Komitet Pomocy Społecznej, ZO Wrocław, ul. Dubois 11/13

Bilety 20-40 zł, rezerwacja tel. 71 347 51 51

godz. 19:30-24:00 Miejsce: Centrum Kongresowe, Hala Stulecia, ul. Wystawowa 1

BAL SENIORA – „Szalone lata sześćdziesiąte”. W cenie poczęstunek, konkursy i wiele atrakcji. Informacje tel. 71 347 51 51. Wstęp 35 zł.

DZIEŃ IV

PONIEDZIAŁEK, 22.09.2014

BAL KAPELUSZY – zabawa taneczna dla se-

godz. 10:00-13:00 Miejsce: Dom Pomocy Społecznej, ul. Karmelkowa 25/27

DZIEŃ II

PIKNIK – wspólne grillowanie i śpiewanie na dzie-

niorów z zespołem muzycznym, wodzirejem i poczęstunkiem (napoje, ciasta, barszcz z krokietem). Wstęp 15 zł, inf. tel. 609 660 132

SOBOTA, 20.09.2014

godz. 10:30-14:00 Miejsce: trasa od pętli autobusowej na Brochowie, przy ul. Koreańskiej do parku na Brochowie

RAJD TERENOWY – rajd pieszy i nordic walking

organizowany przez Grupę O-CAL-eni, w programie m.in. gry i zabawy, wspólne śpiewanie, piknik. Zapisy i inf. 697 866 600 godz. 14:00-20:00 Miejsce: Rynek na Psim Polu

DZIEŃ SENIORA NA PSIM POLU – piknik integracyjny, występy artystyczne, atrakcje dla seniorów i wnuków. Wstęp wolny. godz. 11:00-13:00 Miejsce: Dolnośląska Biblioteka Publiczna, Rynek 58 (III piętro, Alliance Français)

SPOTKANIE SEKCJI HAIKU na Uniwersytecie III Wieku w Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu. Wiersze haiku w wersji polskiej i esperanto. Sztuka origami. Wstęp wolny.

DZIEŃ III NIEDZIELA, 21.09.2014

godz. 10:00-16:00 Miejsce: Centrum Kongresowe, Hala Stulecia, ul. Wystawowa 1

dzińcu DPS. Wstęp wolny.

godz. 10:00-16:00 Miejsce: Biuro Festiwalowe IMPART 2016, ul. Mazowiecka 17

III WROCŁAWSKI PRZEGLĄD AMATORSKICH CHÓRÓW SENIORALNYCH. Zapisy

i inf. tel. 609 660 132.

godz. 18:00 Miejsce: Filia 28 Miejskiej Biblioteki Publicznej, ul. Roosevelta 22

KWIATY, KWIATY, KWIATY... – prezentacja malarstwa seniorek z „Grupy Twórczej 2”, na którą zapraszamy od 22 września do 22 października. Wstęp wolny. godz. 10:00-13:00 Miejsce: Centrum Pracy Socjalnej i Rodziny, ul. Podwale 75

DNI OTWARTE dyżury konsultantów: psychologów i pedagogów z możliwością wykonania krótkich testów dotyczących stanu zdrowia. Wstęp wolny.

DZIEŃ V WTOREK, 23.09.2014

Miejsce: Kino Nowe Horyzonty, ul. Kazimierza Wielkiego 19a-21

FESTIWAL FILMOWY „SI SEÑOR”

godz. 12:00 Do widzenia, do jutra, Polska 1960, wyst. Zbigniew

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku Cybulski. Wstęp 10 zł. godz. 15:00 Wczoraj, dziś, jutro, Francja, Włochy 1963, wyst. Sophia Loren. Wstęp 10 zł. godz. 17:30 Rzymskie wakacje, USA 1957, wyst. Audrey Hepburn. Wstęp 10 zł.

„ZA KULISAMI TELEWIZJI” – spotkanie z publicystą Piotrem Kasprzyckim. Wstęp wolny.

godz. 10:00-11:30, godz. 12:00-13:30, godz. 14:00-15:30 Miejsce: Redakcja "Czerwonego Portfelika Senior", ul. Świdnicka 28 lok. 206C

godz. 14:00-17:00 Miejsce: Wrocławskie Centrum SPA, ul. Teatralna 10/12

SEMINARIUM nt. „Gazeta dla seniorów od kuchni”

skim Centrum SPA. Zapisy tel. 535 200 621

połączone z wizytą w redakcji. Zapisy tel. 505 151 952

godz. 16:00 Miejsce: Filia 47 Miejskiej Biblioteki Publicznej, ul. Polna 4

Dni seniora

DZIEŃ VIII PIĄTEK, 26.09.2014

SENIORIADA – zawody pływackie we Wrocław-

DZIEŃ IX SOBOTA, 27.09.2014

godz. 9:00-11:00

Zapraszamy do nowego, odmienionego wnętrza Kawiarni Europejskiej oraz posmakowania magicznej atmosfery jaką każdego dnia tworzymy specjalnie dla Państwa.

WARZYWNO – OWOCOWY FESTIWAL Miejsce: Dolnośląska Biblioteka Publiczna, DZIAŁKOWY. BROCHÓW 2014 – wystawa je- Rynek 58 (III piętro, sala 35) siennych plonów wyhodowanych przez brochowskich działkowców oraz konkurs na Brochowskie Warzywo i Owoc Roku.

DZIEŃ VI ŚRODA, 24.09.2014

Miejsce: CIRS – Wrocławskie Centrum Seniora, pl. Dominikański 6, sala 210 (II piętro) Materiały edukacyjne i poczęstunek gratis.

AKADEMIA ZDROWIA SENIORA – krótkie wykłady z Apteką św. Macieja. Zapisy tel. 71 772 49 13. godz. 11:00-12:00 Nadciśnienie - choroba XXI wieku, wszystko o prawidłowym wykonywaniu pomiarów i interpretacji wyników. godz. 12:00-13:00 Warsztaty praktycznej obsługi ciśnieniomierzy. godz. 13:15-14:15 Przeziębienie czy grypa, jak rozpoznać, co nam dolega, sposoby profilaktyki i leczenia. godz. 14:30-15:30 Zdrowe oczy seniora, kilka słów o zespole suchego oka i zwyrodnieniu plamki żółtej.

WARSZTATY TAŃCA LATINO. Zapisy w Fono-

tece (I piętro) lub tel. 71 335 22 03

godz. 15:30 Miejsce: Filia 57 Miejskiej Biblioteki Publicznej, ul. Szewska 78

LISTA PRZEBOJÓW DLA OLDBOYÓW – śpiewamy przy akompaniamencie gitary. Wstęp wolny.

DZIEŃ X

NIEDZIELA, 28.09.2014 od godz. 16:00 Miejsce: Aula Leopoldina, pl. Uniwersytecki 1

FINAŁ III WROCŁAWSKIEGO PRZEGLĄDU AMATORSKICH CHÓRÓW SENIORALNYCH. Wstęp z zaproszeniem.

DZIEŃ XI

PONIEDZIAŁEK, 29.09.2014

godz. 17:00-19:00 Miejsce: Filia 22 Miejskiej Biblioteki Publicznej, ul. Chociebuska 8-10.

godz. 12:00-13:00 Miejsce: Kolegium Pracowników Służb Społecznych, Trzebnicka 42

OD PRZEDSZKOLA DO SENIORA – karaoke dla Seniorów spotkanie w ramach Klubu Muzyki. Wstęp wolny.

prowadzony przez mgr Annę Podgórską. Zapisy tel. 71 329 02 96

godz. 12:00 Miejsce: Muzeum Miejskie Wrocławia, ul. Kazimierza Wielkiego 35

WARSZTAT DZIELENIA SIĘ DOBROCIĄ,

DZIEŃ XII WTOREK, 30.09.2014

SPACER PO BAROKOWYM OGRODZIE PAŁACU KRÓLEWSKIEGO, w trakcie spaceru godz. 10:00-12:00

pracownicy Muzeum Miejskiego Wrocławia przybliżą historię tego wyjątkowego, jednego z niewielu w Polsce, miejskiego ogrodu utrzymanego w barokowym stylu. Opowiedzą także o znajdujących się w nim rzeźbach oraz o jego szacie roślinnej. Wstęp wolny + promocja w kawiarni Pałacu Królewskiego - kawa i ciasto za 10 zł.

DZIEŃ VII CZWARTEK, 25.09.2014

godz. 8:00-18:00 Miejsce: Miejskie Centrum Usług Socjalnych, ul. Mączna 3

XX OGÓLNOPOLSKI TURNIEJ SZACHOWY DPS. Wstęp wolny. godz. 14:00 Miejsce: Muzeum Poczty i Telekomunikacji, ul. Zygmunta Krasińskiego 1

Miejsce: Dom Pomocy Społecznej, ul. Karmelkowa 25/27

KONCERT OPERETKOWY „Inżynierów” – piani-

sta i soliści. Wstęp wolny.

godz. 13:00 Miejsce: Dzienny Dom Pomocy Społecznej, ul. Podróżnicza 34-36

WIECZÓR TAŃCA LATYNOSKIEGO – wie-

czór doskonałej zabawy prowadzonej przez instruktorów tańca dla podopiecznych DDPS i zaproszonych przez nich gości. Wstęp wolny. godz. 14:30-15:30 Miejsce: Sala konferencyjna w siedzibie Zespołu Terenowej Pracy Socjalnej MOPS 6, ul. Kniaziewicza 29

PUNKT INFORMACYJNO-KONSULTACYJNY – możliwość zasięgnięcia informacji o wszystkich

problemach seniorów. Wstęp wolny.

miejsce znane od pokoleń… Jedna z najstarszych Kawiarni we Wrocławiu! Świeżo pieczone ciasta, pachnące aromatyczne kawy oraz oryginalne desery to nie jedyne atrakcje, które czekają na podniebienia naszych gości. Nasi bariści tworzą niezapomniane kompozycje kawowe, które pozwolą odkryć na nowo smak kawy i pobudzić zmysły. Doskonała selekcja herbat pozwoli przenieść się Państwu do najdalszych zakątków globu. Codziennie przygotowujemy dla Państwa zestaw domowych ciast, pieczonych w naszej kawiarni przez panią Bożenkę. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby Kawiarnia kontynuowała tradycje lokalu z duszą. Zapraszamy do Kawiarni Europejskiej - miejsca, które od wielu pokoleń cieszy i zauroczy wiedeńskim wnętrzem.

NA HASŁO SENIOR RABAT 10%

Naszych gości zapraszamy codziennie od 09:00 do 22:00 Kawiarnia Europejska ul. Piłsudskiego 88-90 50-018 Wrocław tel. 71 772 10 00 www.kawiarniaeuropejska.pl

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Debata

WIĘZY RODZINNE, debata - przemoc wobec osób starszych

część 1

wiezy spoleczne …

dr walentyna wnuk (doradca Prezydenta wrocławia ds. seniorów): Naj-

częściej przemoc wobec osób starszych utożsamiana jest z rodziną, z przemocą domową. Jednak nie musi tak być. Osoba starsza może mieszkać osobno, a mimo wszystko być zaniedbywana ﬁnansowo, wykorzystywana. Nie można stawiać znaku równości między przemocą wobec osób starszych a przemocą domową. Zwracam uwagę na przemoc instytucjonalną.

robert Pawliszko (kierownik wrocławskiego centrum seniora): Niewiele

przypadków jest ujawnianych, ponieważ większość pozostaje nierozpoznana. Wrzucenie wszystkiego do jednego worka pod nazwą „przemoc w rodzinie” zawęziła świadomość i percepcję społeczną, a istnieją przecież inne formy przemocy, np. w przychodni, w tramwaju, w jakimkolwiek miejscu publicznym. Nie zgadzam się z taką wąską deﬁnicją pojęcia przemocy wobec osób starszych. Nie wolno zawężać tego problemu tylko do relacji rodzinnych.

Przemoc może dotknąĆ każdego seniora. bez względu na wiek, status materialny, wykształcenie. W.W.: Przemoc wobec osób starszych narasta m. in. w związku z kultem młodości oraz współczesnymi zjawiskami społecznymi, o których nie mówi się chętnie, mianowicie: ageizm, anty-ageizm i gerontofobia. Obecne są również w naszym społeczeństwie i sądzę, że w bardzo dużym stopniu są odpowiedzialne za narastającą przemoc wobec seniorów w życiu publicznym, rodzinnym, służbie zdrowia, placówkach opieki społecznej, usługach... właściwie w życiu codziennym. Ageizm (lub wiekizm) to dyskryminacja ze względu na wiek. Anty-ageizm jest zaprzeczaniem starości, a gerontofobia to paniczny lęk przed starością. Wszystkie prowadzą do dyskryminacji. W opinii społecznej funkcjonuje negatywny stereotyp starości i wobec tego przyzwolenie społeczne na złe traktowanie osób starszych. R.P.: Zdecydowanie u źródła przemocy wobec osób starszych leży społeczne zdefiniowanie osoby starszej jako słabszej, niedołężnej. Stereotyp nie uwzględnia różnorodności tej grupy i zakłada, że wszystkich seniorów dotyka niedołężność, wszyscy są niepełnosprawni w sensie fizycznym, ale też niedomagają psychicznie, wszyscy są uciążliwi, marudni. L.M.: Czyli już ten stereotyp określają Państwo jako formę przemocy? R.P.: Tak. Źródło przemocy jest również przemocą. Jeżeli stereotyp jest taki, że wszyscy są niedołężni, to każdą osobę starszą należy traktować jako niedołężną, uciążliwą, która nam przeszkadza lub zaburza obraz społeczny. I tutaj wróćmy do tematu zmian kulturowych, które się dokonały w ostatnich kilkudziesięciu latach. Do tego, co pani doktor powiedziała, a więc do modelu związanego z wykreowaniem młodości, witalności dodałbym jeszcze to, że pojawiły się czynniki zupełnie nowe, które nie występowały wcześniej, a mianowicie cyfryzacja i globalizacja. Informatyzacja przemodelowała poważnie stosunki społeczne. Globalizacja doprowadziła do tego, że więzi społeczne i rodzinne uległy rozbiciu, doszło do atomizacji rodziny. To są czynniki, które powodują, że osoby starsze są wykluczone poprzez określenie ich jako gorszych, słabszych. Stali się grupą wykluczoną również dlatego, że świat, w którym się wychowali, żyli, zmienił się diametralnie. I ciągle szybko się zmienia. Polska jest szczególnie dotknięta tym problemem. W naszej rzeczywistości przez 20 lat dokonała się transformacja wywracająca świat tych, którzy są dzisiaj seniorami, do góry nogami pod każdym względem. Jeszcze trudniej im się

odnaleźć, wycofują się i tym samym doświadczają przemocy w sposób indywidualny, jak i grupowy. W.W.: Trzeba powiedzieć o pewnych mitach społecznych, które wynikają z naszych uwarunkowań kulturowych. Te mity dają przyzwolenie katom. „To prywatna sprawa”, „najgorsza rodzina jest lepsza niż dom starców”, „trzeba nieść swój krzyż”, „kobiety zawsze były bite”, „jak matka wychowała dzieci, tak teraz jest traktowana” – niestety takie przesądy wciąż pokutują w mentalności ofiar. Natomiast transformacja, globalizacja, o których mówił pan Robert, to są zjawiska, które powodują, że seniorzy również stają się agresywni, ponieważ agresja rodzi agresję. Senior potrafi być bardzo zły, kiedy nie rozumie tej rzeczywistości, nie radzi sobie z nią i staje się sfrustrowany. Chciałabym być sprawiedliwa i powiedzieć to otwarcie, że to czasami sami starsi ludzie są agresywni. Zresztą mówi się o takiej postawie seniorów wobec życia – postawie agresora. Ta agresja potrafi przekształcić się w agresję wobec siebie, wobec otoczenia – i taki człowiek jest po prostu złym starcem. R.P.: Dodałbym, że transformacja, która się dokonała, zniosła coś, co było bardzo ważne w stosunkach społecznych – nieformalną, czasem nieuświadomioną kontrolę społeczną. Dużo większa częstotliwość odwiedzin między znajomymi leżała u jej podstaw. Dzisiaj każdy mówi: „To jest moja prywatna sprawa”. Jeśli wchodzę do czyjegoś domu, to jestem w stanie zaobserwować, co tam się dzieje. Dzisiaj tego nie widać, bo wszyscy są pozamykani w swoich domach. Ta zmiana na pewno wpłynęła na fakt, że po pierwsze zwiększyła się liczba przypadków przemocy, a po drugie rozpoznawalność nie jest taka, jakiej byśmy oczekiwali. W.W.: Mimo, tego starzy ludzie wciąż lubią sobie ponarzekać... Ale z drugiej strony jest takie przyzwolenie społeczne, na to, żeby nie reagować na narzekania starszych osób, bo oni zawsze narzekają. To usprawiedliwienie, że nie trzeba tego brać tak poważnie. A przecież w ten sposób seniorzy sygnalizują niewłaściwe zachowania np. opiekuna. Oni o tym mówią, ale nie wprost, rzucają jakieś uwagi, ale milkną, jeśli ktoś zaczyna dopytywać.

nowy, niezbadany Problem. Pierwsze badania na temat Przemocy wobec osób starszycH zostały wykonane w 1975 roku w usa, w euroPie jeszcze PóŹniej. R.P.: Przemoc to jest wykorzystywanie swojej siły, przewagi nad osobą słabszą. Zawsze była i będzie,

ale obecnie jest definiowana, rozpoznana i powoli zaczyna być penetrowany przez naukowców i służby, które są odpowiedzialne za przeciwdziałanie. Najbardziej rozpoznawalna jest przemoc fizyczna, ja jednak pochylam się nad formami przemocy, które są trudne do zauważenia. Przypatruję się tym formom, które są mniej typowe, trudniejsze do wykrycia, czyli związane z przemocą psychiczną lub instytucjonalną.

skutki Przemocy PsycHicznej są Poważne i mogą sPowodowaĆ nieodwracalne zmiany w zacHowaniu i myśleniu ofiary. W.W.: Ze strony najbliższych, rodziny oczekuje się miłości, akceptacji, czułości, bliskości i ten chłód emocjonalny, który jest najczęstszą postacią przemocy psychicznej, jest dla seniorów szczególnie bolesny. To w rezultacie powoduje stany depresyjne, pogłębianie się chorób, zamykanie się w sobie. R.P.: Powiedzmy czym jest w gruncie rzeczy przemoc psychiczna. To nic innego jak obniżenie czy pozbawienie ofiary poczucia bezpieczeństwa, obniżenie jej wartości, wzbudzanie strachu. Oprócz cichych dni mamy też taką metodę jak krzyk, obelgi, poniżanie, groźby, zastraszanie, szantażowanie, lekceważenie. To jest jedna z najbardziej „kreatywnych” metod przemocy, wachlarz narzędzi przemocowych jest bardzo szeroki i bardzo uciążliwy, bo to jest kaleczenie duszy, umysłu osoby starszej, powstałe rany goją się długo, a czasami już się nie zagoją. L.M.: Ale jak się przed tym bronić, jeżeli jest się seniorem słabszym, uzależnionym od opiekuna emocjonalnie lub finansowo. R.P.: Jeśli mamy do czynienia z tak drastycznymi przejawami przemocy jak wyzwiska, krzyki, jest szansa, że sąsiad usłyszy i zareaguje. W gorszej sytuacji jest senior, kiedy przejawy przemocy nie są tak ostentacyjne oraz kiedy nie zdaje sobie sprawy z tego, że to jest przemoc, a traktuje to jako rzecz naturalną. Agresor tłumaczy, dlaczego to robi: "Muszę tak postąpić, bo jesteś marudna". Obniża wartość osoby starszej i wtedy ona myśli, że jest uciążliwa i to jej wina, że jest tak traktowana. Taka osoba nie zgłosi tego nikomu. W.W.: Ciągłe podkreślanie, że osoba starsza nie umie zjeść kulturalnie, nie umie się zachować, niewłaściwie wygląda... Nadopiekuńczość też jest odbieraniem godności osobistej. L.M.: Pomówmy o konkretnych sytuacjach, które senior mógłby rozpoznać w swoim życiu lub otoczeniu. W.W.: Lekceważenie (może mieć bardzo różne formy), nadopiekuńczość, protekcjonalność (która w rezultacie odbiera samostanowienie o sobie, osobistą wolność, kontrolę nad własnym życiem), zaniedbanie, eksterminacja (jej najgorszą formą jest eutanazja), nadużycia cielesne, nadużycia finansowe, izolacja społeczna. R.P.: Pozbawienie człowieka tego, co się nazywa intymnością. To jest też bardzo dotkliwe zjawisko, szczególnie w instytucjach. Wtedy, kiedy się odkrywa pacjenta, przebiera, obnaża, komentuje jego ciało, pokazuje jako przedmiot badawczy. To są też formy znęcania się psychicznego, a więc przemocy psychicznej. Wróćmy jeszcze do innych form przemocy psychicznej, gdzie np. mamy do czynienia z ograniczaniem kontaktów z otoczeniem, izolacją. W izolacji oprawca ma większą kontrolę nad ofiarą, dba o to, żeby wszystko zostało utrzymane w tajemnicy. Inną formą jest odbieranie prawa do zacho-

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku wania tajemnicy, to jest znowu z tego pogranicza intymności. Niepozwalanie na używanie telefonu, kontaktu z przyjaciółmi. To są te formy przemocy, na które są narażone osoby starsze.

instytut PsycHologii Pan PrzeProwadził badanie, które dowiodło, iż z Przemocą seksualną wobec osób starszycH zetknęło się blisko 23 Proc. resPondentów. L.M.: Mamy do czynienia z jeszcze jednym stereotypem: „Ludzie starsi, a zwłaszcza kobiety, nie mogą być obiektem przemocy seksualnej". R.P.: Oczywiście, że mogą i to dotyczy szczególnie kobiet. Kobieta staje się ofiarą, kiedy mężczyzna żąda spełnienia obowiązków małżeńskich bez względu na wszystko. W.W.: Również żarty o treści seksualnej są tego częstym przykładem i nieprawdziwym wyobrażeniem społecznym, mówiące o aseksualności starości. Myślę, że to jest tak intymna sfera, że tylko człowiek osobiście może określić swoje potrzeby w tym zakresie i decydować, kiedy zaprzestaje życia seksualnego. I tutaj mamy do czynienia z dyskryminacją, obśmiewaniem starszych ludzi. L.M.: W dokumentach Niebieskiej Karty* jest podkreślone, że gwałtem jest również gwałt męża na żonie, to wciąż nie jest takie oczywiste. R.P.: Wyobraźmy sobie sytuację, kiedy kobieta jest po wylewie, a więc w sytuacji dużego dyskomfortu fizycznego, nie potrafi się poruszać, a jest np. „faszerowana” oglądaniem treści pornograficznych. To też jest przemoc seksualna. Trzeba również powiedzieć o sytuacjach, w których mamy do czynienia z osobą niepełnosprawną psychicznie lub z demencją. Te osoby nie zgłoszą w żaden sposób przemocy wobec siebie. To są najtrudniejsze przypadki. Tutaj w rozpoznaniu zjawiska jest olbrzymia rola środowiska lekarskiego, pielęgniarskiego, itd. W.W.: Dysfunkcje psychiczne powodują, że łatwiej jest wykorzystać taką osobę, ale wykorzystywanie tej osoby powoduje u niej również dodatkowe konsekwencje psychiczne, to jest taki straszny bodziec. Już wiemy, że zdarzają się przypadki wykorzystywania młodej, niesprawnej umysłowo dziewczyny, ale że starszej pani... o tym się nie mówi. To jest temat tabu.

z badaŃ Pan wynika, że z Przemocą ekonomiczną wobec osób starszycH (nP. z zabieraniem Pieniędzy) sPotkało się 51 Proc. Polaków. L.M.: Popularne zmuszanie do oddawania emerytury czy zaciągnięcia kredytu. Nie mam na myśli fizycznego wymuszenia, ale takie manipulowanie seniorem, aby to on wziął na swoje barki ciężar odpowiedzialności finansowej. Potem dzieci czy wnuki znikają z pieniędzmi pozostawiając seniora z problemem. R.P.: Ta forma przemocy chyba najbardziej przeniknęła do świadomości społecznej, ponieważ jest nagłośniona przez media. Choć pewnie tylko część, bo tych sposobów przemocy jest więcej. W mediach głównie pojawia się oszustwo „na wnuczka”. L.M.: Ale oszustwo „na wnuczka” ma źródło poza rodziną, a wspomniana przemoc ekonomiczna jest formą przemocy w rodzinie. Częsty problem pracowników pomocy społecznej to dorośli synowie, którzy wracają do mamy. Matka, która kocha syna, znosi różne upokorzenia, w tym zabieranie pieniędzy, wszystko w imię miłości rodzicielskiej. R.P.: W rozmowach z seniorami coraz częściej spotykam się z miłośnikami starszych partnerów. Kiedy np. młody mężczyzna staje się utrzymankiem starszej pani. Mało tego, najczęściej kończy się to przepisaniem majątku i zniknięciem adoratora. Zjawisko odnosi się do obydwu płci. R.P.: Cały czas mówimy o przemocy, w której ofiara jest pasywna, a sprawca jest aktywny. Ale wyobraźmy sobie taką sytuację: wnuczka jest u babci i mówi, że chciałby nową komórkę. A babcia mówi dobrze, to ja ci ją kupię. Idzie do salonu i kupuje te-

lefon na abonament, który musi regularnie opłacać. Czy to jest forma przemocy? Seniorzy chcą coś dać od siebie, być może w ten sposób kupić miłość. Jeśli ma się mały budżet, to tam jest wszystko pokalkulowane. Abonament trzeba opłacać regularnie. A co jeśli się zachoruje...? L.M.: Co zrobić w takiej sytuacji? R.P.: Mierz siły na zamiary. Poza tym miłości nie da się kupić. W.W.: Niestety, ona jest często kupowana. To też są te nasze uwarunkowania kulturowe, które nakazują starszym oddawać swoje dochody, oszczędności. R.P.: To stereotypowe myślenie seniorów, którzy mają w głowie: moja rola jest taka, że ja muszę, powinienem... W.W.: Seniorzy poddają się tym stereotypom i zachowują się tak, jak tego oczekuje rodzina, wnuczka. Po co babci telefon czy pieniądze? Babcia już swoje przeżyła. R.P.: Podam jeszcze jeden przykład, który obserwowałem: osoba starsza w domu opieki prosi personel, żeby powiadomić syna lub córkę, że dostała emeryturę. I to jest jedyny dzień w miesiącu, kiedy oni przychodzą.

więŹ emocjonalna ze sPrawcą Przemocy zniewala ofiarę. L.M.: Dotknął pan wątku niestereotypowej ofiary. Zawsze myślimy o tym, że ona jest pasywna, wycofana. Ale przemoc psychiczna jest oparta na nierówności psychicznej, społecznej, ekonomicznej. R.P.: Kto wie, czy to nie jest nawet bardziej dotkliwe. Wyobraźmy sobie sytuację: profesor uniwersytecki, któremu córka czy wnuk ograniczają dostęp do książek i mówią: „Ty już nie powinieneś czytać, bo masz słaby wzrok, powinieneś się oszczędzać” czy „Nie zawracaj mi głowy, ty już swoje zrobiłeś, więc przestań mnie pouczać, to już nie twoje czasy”. Pojawia się tutaj motyw związany z obniżaniem poczucia wartości. To jest klasyczna przemoc psychiczna. L.M.: Z czasem po prostu możemy podupaść na zdrowiu, sile i stać się ofiarą przemocy. Mimo że jesteśmy przekonani, że nam się to nigdy nie przydarzy. R.P.: Tu chyba nie ma recepty. Ja się boję, że ta przemoc dotknie każdego z nas w różnej formie z różnym natężeniem. Nie jest ani proste, ani wiarygodne powiedzieć: „Ja sobie na to nie pozwolę”. Gdyby to było łatwe, to przypadków, które ujrzą światło dzienne, byłoby znacznie więcej. Istnieje wiele różnych czynników, które to hamują. Po dzisiejszej rozmowie mam pewne poczucie niepokoju, że prędzej czy później problem ten może dotknąć również mnie.

Debata

Senior nad Morzem

50+

TYGODNIOWE PAKIETY DLA SENIORÓW

W MRZEŻYNIE (koło Kołobrzegu) W cenie: • 7 x nocleg w komfortowych pokojach (TV oraz łazienka z pełnym węzłem sanitarnym) • 7 x pełne wyżywienie (śniadania, obiady, kolacje) • zabiegi odnowy biologicznej (w zależności od wybranego pakietu) • 1 x wieczorek taneczny • 1 x ognisko z kiełbaskami • 1 x grill przy muzyce • 2 x warsztaty Nordic Walking • wycieczki piesze oraz rowerowe

Zapisy i informacje: Oddział Wrocławski PTTK Rynek-Ratusz 11/12 I p.

tel. 71 344 39 23 www.pttk.wroclaw.pl

małe zdarzenia Pozwalają odzyskaĆ moc. W.W.: Zastanawiam się czy te subkultury osób starszych nie są jakąś obroną? Te, które się zamykają, mają swoje enklawy, rozumieją się, gdzie mogą odpocząć od rodziny i spotkać się z rówieśnikami. Senior bardzo dba o to, aby być użytecznym i potrzebnym. Myślę, że z tego tytułu też jest wiele nadużyć ze strony rodziny. Ile razy już spotkałam się z osobą, która mówi, że jest umęczona wnukami, które córka ciągle przywozi, kiedy ona chciałaby odpocząć, spotkać się ze swoimi przyjaciółkami, a ciągle musi lepić pierogi lub zajmować się maluchami. Dlatego dobrze jest dzielić czas wolny pomiędzy czas dla rodziny, dla siebie, dla drugiego człowieka, życie towarzyskie, kontakty społeczne, np. czwartek jest dla mnie i nie ma mowy, żeby wtedy podrzucane były wnuki. Przebywanie cały dzień z pełnymi energii dziećmi jest dla osoby starszej, schorowanej wyczerpujące. Ona nie zawsze jest zachwycona tą opieką nad wnukami, ale nie przyznaje się do tego, że ma dosyć. To jest też wymuszanie zaangażowania w życie, obowiązki rodzinne. Czasami myślę, że to dlatego się zapisują na uniwersytety trzeciego wieku, tam mają harmonogram, wykład, seminarium, jest to twardy pretekst, żeby odmówić. Rytm życia seniora bardzo się różni od rytmu życia młodego człowieka. On naprawdę potrzebuje ciszy, spokoju, bycia ze sobą we własnym domu i nie można go ciągle absorbować. c.d. str. 10

20-21 września

z cyklu Sudety za Miedzą Góry Hanuszowickie (Kamenny vrch, Bradlo, Haj)

166 zł

28 września

70 zł

4 października

65 zł

12 października

70 zł

Legnica i Lubin

Kopalnia Węgla Kamiennego Nowa Ruda, Osówka, pałac Jedlinka Kamieniec Ząbkowicki, Javornik, Paczków

18-19 października

z cyklu Sudety za Miedzą Bouzovska vrchovina (Mladecske jeskyne, Bouzov, Javoricske jeskyne, Velki Kosir)

180 zł

Do podanych cen należy doliczyć opłaty za wstępy.

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Debata

Podzielenie się traumatycznym doświadczeniem jest warunkiem odbudowania swojego życia.

w tej sytuacji jest to naturalne. Ale jeśli my się będziemy bać... Ktoś musi mieć tę odwagę. Osobie trzeciej jest łatwiej. R.P.: Musimy reagować. Rozmawiała Linda Matus

L.M.: Jak należy zareagować, kiedy ofiara postanowi ujawnić nam swoją trudną sytuację. Jak się zachować, co powiedzieć, aby naprawdę pomóc? R.P.: Decyzja o ujawnieniu przemocy, szczególnie jeśli oprawcą jest członek rodziny, jest decyzją niezmiernie odważną ze strony ofiary. Do tego potrzeba ogromnej determinacji, a to jest dopiero takie lekkie uchylenie drzwi. Tu nawet lekki podmuch niezrozumienia potrafi je zatrzasnąć na zawsze. Myślę, że w tej sytuacji, ważne jest wysłuchanie, a rozmowa jest kluczem do poznania sytuacji. W.W.: W tej sytuacji powinien pojawić się bardzo kompetentny pracownik socjalny, który wie, co z takim zgłoszeniem zrobić i jak się zachować wobec ofiary i agresora. Tutaj oprócz dobrej woli są potrzebne kompetencje i umiejętności. R.P.: Jeśli mamy wątpliwości, czy rzeczywiście dochodzi w danym przypadku do przemocy, to pracownik socjalny ma narzędzia, aby to rozpoznać. L.M.: Ale gros przypadków ujawnienia przemocy to rozmowa z przyjaciółką, sąsiadką, siostrą czy bratem. A więc z osobą, która nie ma takich kompetencji. R.P.: Ta reakcja nie powinna być natychmiastowa. Najpierw rozmowa, bez oceny, deklaracja osobistej pomocy. I tak jak pani doktor powiedziała, są telefony – można zadzwonić do MOPS-u, różnego rodzaju organizacji pożytku publicznego, które zajmują się tym tematem i tam uzyskać pomoc, co z tym dalej zrobić. Mówię o osobie, która została powiernikiem w tym przypadku. L.M.: Czyli szukać informacji, wiedzy, pomocy... R.P.: Ale w żaden sposób nie pozostawiać tej osoby samej, bez choćby zadeklarowania chęci pomocy. L.M.: Jeżeli czujemy, że ktoś chce nam coś powiedzieć... R.P.: Oczywiście... łatwo powiedzieć: wysłuchać, ale, często jest tak, że agresor jest w tym samym pokoju, kontroluje spotkania, rozmowy. Tak jak wcześniej mówiliśmy, w jego interesie jest izolacja ofiary. To również zależy od samej potencjalnej ofiary, jeśli jest to osoba sprawna, to zawsze można zaproponować żebyśmy np. poszli na spacer. Aby mądrze to rozegrać jest potrzebna inteligencja emocjonalna, społeczna, tak aby ofiara czuła się na tyle bezpieczna, że może o tym powiedzieć, a agresor nie podejrzewał, że się domyślamy. Istnieją również zespoły terenowej pracy socjalnej, fundacje, stowarzyszenia, które zajmują się tymi problemami. Warto skontaktować się z nimi, opisać sytuację i dopytać się co zrobić w danym konkretnym przypadku. Każda sytuacja jest inna, nie wiemy teraz o jakiej ofierze mówimy: o kobiecie na czwartym piętrze, która nie może się poruszać, czy o postawnym mężczyźnie szantażowanym przez córkę… Przypadków jest wiele. W.W.: Jeżeli my przyjmiemy postawę zalęknioną, jaką reprezentują osoby starsze, to nastąpi eskalacja przemocy. Senior boi się i trudno się temu dziwić, R

Ogłoszenie Prezydenta Wrocławia o naborze kandydatów na członków Wrocławskiej Rady Seniorów Realizując zapisy Uchwały nr LX/1526/14 z dnia 26 czerwca 2014 r. Rady Miejskiej Wrocławia w sprawie powołania Wrocławskiej Rady Seniorów oraz nadania jej Statutu, Prezydent Wrocławia ogłasza nabór kandydatów na ośmiu członków do Wrocławskiej Rady Seniorów – przedstawicieli środowisk senioralnych. 1. Nabór kandydatów prowadzony jest od dnia ogłoszenia tj. od dnia 25.08.2014 r. do dnia 08.09.2014 r. (decyduje data wpływu siedziby Centrum Informacji i Rozwoju Społecznego). 2. Zgłoszenia kandydatów na członków Wrocławskiej Rady Seniorów należy dokonać na formularzu zgłoszeniowym, stanowiącym załącznik Nr 1 do niniejszego ogłoszenia, poprzez dostarczenie do Sekretariatu Centrum Informacji i Rozwoju Społecznego pok. 214, pl. Dominikański 6, 50-159 Wrocław z dopiskiem „Kandydaci na członków Wrocławskiej Rady Seniorów", w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia, licząc od dnia 25.08.2014r. 3. Zgłoszenia kandydatów dokonywane są przez „środowiska senioralne”, przez co należy rozmieć przedstawicieli osób starszych oraz przedstawicieli podmiotów działających na rzecz osób starszych w szczególności przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz podmiotów prowadzących Uniwersytety Trzeciego Wieku, zgodnie z art. 5c ust. 4 Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 594, 645 i 1318 z późn. zm.). 4. Środowiska senioralne mają prawo do zgłoszenia nie więcej niż dwóch kandydatów na członków do Rady Seniorów. 5. Listę imienną osób, których kandydatury zostały zgłoszone zgodnie z ogłoszeniem wraz z nazwą zgłaszającego środowiska senioralnego i z krótkim opisem doświadczenia i umiejętności każdego kandydata na członka Wrocławskiej Rady Seniorów, zostaną zamieszczone się na stronie internetowej Urzędu Miejskiego Wrocławia i w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia, do czasu powołania Wrocławskiej Rady Seniorów. 6. W terminie 7 dni od daty opublikowania listy, o której mowa w pkt. 5, środowiska senioralne mogą głosować na dwóch kandydatów, przy czym wybór kandydatów na członków Rady Seniorów winien zostać potwierdzony podpisami osób upoważnionych do reprezentowania środowisk senioralnych. Głosy, które wpłyną po terminie określonym w pkt. 1 lub nie będą podpisane przez osoby upoważnione, nie zostaną uwzględnione. 7. Głosowanie na członków Wrocławskiej Rady Seniorów należy dokonać na formularzu do głosowania, stanowiącym załącznik Nr 2 do niniejszego ogłoszenia, poprzez dostarczenie do Sekretariatu Centrum Informacji i Rozwoju Społecznego pok. 214, pl. Dominikański 6, 50-159 Wrocław z dopiskiem „Głosowanie na członków Wrocławskiej Rady Seniorów". 8. Wynik głosowania, o którym mowa w pkt. 6, ustala powołana przez Prezydenta Wrocławia komisja złożona z dwóch przedstawicieli Prezydenta, jednego przedstawiciela Rady Miejskiej Wrocławia i jednego przedstawiciela środowisk senioralnych. 9. Do Rady Seniorów wchodzi osiem osób, które uzyskały największą ilość głosów. W przypadku równej ilości głosów decyduje losowanie. 10. Wyniki głosowania uwzględniające ilość głosów uzyskanych przez poszczególnych kandydatów oraz informacja o osobach, które zostały wybrane do Wrocławskiej Rady Seniorów, Prezydent ogłasza na stronie internetowej Urzędu Miejskiego Wrocławia i w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia w terminie 7 dni od dnia zakończenia głosowania. 11. Uwagi dotyczące przebiegu głosowania można zgłaszać do Prezydenta w terminie 3 dni od dnia zakończenia głosowania. Formularz zgłoszeniowy oraz formularz głosowania do pobrania ze strony www.bip.um.wroc.biplo.pl/contents/201

c.d.n w kolejnym wydaniu „Czerwony Portfelik Senior”

Masz też prawo do złożenia na Policji lub w Prokuraturze zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przez osobę, która krzywdzi ciebie lub twoją rodzinę. 997 policja 112 numer alarmowy (z telefonów komókowych) 800 283 107 policyjny telefon zaufania 71 782 23 22 Miejski ośrodek pomocy spełecznej * Niebieska Karta – dokument, który wypełnia policjant, lekarz, pracownik opieki społecznej lub inny funkcjonariusz świadek przemocy w rodzinie. Niebieska karta nie jest równoznaczna z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa, ale jest ważną informacją dla różnych służb, które w takim przypadku uruchamiają procedurę pomocy osobie doznającej przemocy, jak i sprawcy, aby zaprzestał swoich działań. Osoby posiadające Niebieską Kartę są pod opieką grupy roboczej, czyli zespołu specjalistów różnych dziedzin, których zadaniem jest pomoc w sposób, który będzie skutecznym w tym konkretnym przypadku. To rozwiązanie, które funkcjonuje od 2011 r.

Akademia Bezpiecznego Seniora Już dziś zapraszamy do lektury "Akademii Bezpiecznego Seniora", którą na łamach "Czerwonego Portfelika Senior" poprowadzi Komenda Miejska Policji we Wrocławiu. Funkcjonariusze w przystępny sposób przedstawią naszym czytelnikom przykłady autentycznych zdarzeń kryminalnych z naszego miasta dot. seniorów. Podpowiedzą jak postępować w sytuacji zagrożenia, aby zachować bezpieczeństwo. L

„Przyjazny komputer :-) Certyfikowane kompetencje ICT - twój klucz do sukcesu”

BEZPŁATNE szkolenia komputerowe!

Jeżeli: · jesteś w wieku

25 - 64 lat,

oraz spełniasz min. jedno z kryteriów: · masz wykształcenie maks średnie, · pozostajesz bez zatrudnienia powyżej 6 miesięcy, · jesteś w wieku 50+. www.przyjazny-komputer.pl

Zgłoś się!

Zajęcia do wyboru: rano i po południu.

tel. 71 718 73 28, e-mail: biuro@przyjazny-komputer.pl Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek - najlepsza inwestycja

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Kultura

JUBILEUSZ W DOMU EDYTY STEIN 25 lat działalności Towarzystwa im. Edyty Stein Pod koniec bieżącego roku Towarzystwo im. Edyty Stein we Wrocławiu będzie obchodzić 25-lecie istnienia. Przypominamy, iż powstało jako jedna z pierwszych organizacji pozarządowych w Polsce. Jakie były jego początki? Po beatyfikacji siostry Teresy Benedykty od Krzyża, Edyty Stein (1 maja 1987 w Kolonii przez Jana Pawła II) zaczął się szerzyć jej kult w kościele parafialnym św. Michała Archanioła we Wrocławiu. Tam modliła się często podczas pobytu w domu rodzinnym przy ul. Nowowiejskiej 38. A ponieważ jej dom znajduje się w pobliżu kościoła, jeszcze bardziej wzbudzało to zainteresowanie postacią Edyty Stein wśród parafian. Głównym propagatorem szerzenia kultu Błogosławionej był ks. Jerzy Witek, ówczesny proboszcz. Podjął on wiele cennych inicjatyw, m.in.: wprowadzenie Mszy św. upamiętniającej męczeńską śmierć Edyty Stein w Auschwitz-Birkenau (9 sierpnia 1942) dziewiątego dnia każdego miesiąca, otwarcie kaplicy ku czci Błogosławionej, utrzymywanie kontaktów z osobami zainteresowanymi s. Benedyktą od Krzyża. Początki TES 19 września 1989 roku powołano Stowarzyszenie im. Błogosławionej Edyty Stein, zatwierdzono jego statut i wybrano komitet założycielski. Złożono wniosek o rejestrację w Sądzie Wojewódzkim we Wrocławiu. Wtedy do ks. Witka zgłosiła się grupa młodych ludzi z Uniwersytetu Wrocławskiego, starająca się również o założenie podobnego stowarzyszenia. Wspólne rozmowy i dyskusje doprowadziły do połączenia obu zainteresowanych grup, zmiany statutu i nazwy stowarzyszenia oraz zwołania 10 grudnia 1989 roku spotkania organizacyjnego. Zakończyło się zatwierdzeniem proponowanych zmian w statucie i przyjęciem nazwy „Towarzystwo im. Edyty Stein”. 19 grudnia 1989 roku postanowieniem Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu Towarzystwo zostało zarejestrowane. Wkrótce po rejestracji Towarzystwa komitet założycielski rozpoczął staranie o pozyskanie domu rodzinnego Edyty Stein przy ul. Nowowiejskiej 38. Obchody jubileuszu przewidziane są na październik br., kiedy to będą świętowane kolejne urodziny Patronki Towarzystwa.

KALENDARIUM WYDARZEŃ 10-12 października WEEKEND Z EDYTĄ • 10 października Konferencja „EDYTA STEIN. FENOMENOLOGIA MONACHIJSKO-GETYŃSKA. ANALIZY”. Edyta Stein - św. Teresa Benedykta od Krzyża jest Wrocławianką, jej dom rodzinny, odremontowany staraniem Towarzystwa im Edyty Stein, jest miejscem spotkań i dialogu między ludźmi różnych narodów, kultur i religii. Na progu nowego tysiąclecia Edyta Stein została ogłoszony przez papieża Jana Pawła II Współpatronką Europy, w roku 2016 - w roku stulecia doktoratu Edyty Stein, podejmującego problematykę wczucia - Wrocław będzie Europejską Stolicą Kultury. Osoba Edyty Stein, jej twórczość, jak i współczesna sytuacja intelektualno-duchowa Europy skłaniają do głębokiego zamyślenia nad kondycją człowieka współczesnego i przyszłością Europy. Konferencja stawia sobie za cel przybliżenie fenomenologii monachijsko-getyńskiej, zasadniczych problemów podejmowanych przez pierwszych „uczniów” Husserla, tym samym ukazanie środowiska, w którym Edyta Stein rozpoczynała swoją twórczość filozoficzną, która też miało znaczny wpływ na przemianę jej życia.

• 11 października Msza Św. w kościele pw. Św. Michała Archanioła. Spotkanie jubileuszowe w Domu Edyty Stein.

• 12 października Wycieczka „Wrocław Edyty Stein z przewodnikiem”. Oprowadzanie po Domu Edyty Stein z kustoszem Domu p. Danutą Mrozowską. Szczegółowy program na stronie internetowej Towarzystwa www.edytastein.org.pl

W cyklu Ocalić od zapomnienia Dom Edyty Stein zaprasza 19 września 2014 r. o godz. 12.00 na pokaz filmu dokumentalnego pt.: „Ale życie toczy się dalej” oraz spotkanie i dyskusję z Gabrielą Matniszewską.

WYSTAWY

Wernisaż wystawy ikon Magdaleny Dziedzickiej - 5 września Wystawa Edyta Stein. Portret własny, która będzie wystawiona w czasie obchodów jubileuszowych. Październik. Wystawa prac fotograﬁcznych Pawła Sochy „Cmentarz Żydowski we Wrocławiu”. Listopad.

DOM EDYTY STEIN, 50-315 Wrocław, ul. Nowowiejska 38, tel. 71 372 09 77, 71 783 36 19 biuro@edytastein.org.pl, www.edytastein.org.pl R

DOM EDYTY STEIN POSIADA POMIESZCZENIA BIUROWE DO WYNAJĘCIA. SP

Zainteresowanych prosimy o kontakt:

Zapraszamy na naszą stronę internetową: www.edytastein.org.pl DOM EDYTY STEIN, 50-315 Wrocław, ul. Nowowiejska 38 Tel. 71 372 09 77, 71 783 36 19, biuro@edytastein.org.pl

RAWDŹ NASZĄ OFERTĘ

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Na grzyby

Skarby lasu Dla tej przyjemności trzeba się poświęcić. Wstać o świcie, znaleźć dobre miejsce, sporo się nachodzić... Jednak radość z kosza pełnego grzybów wszystko to rekompensuje. Świeże, marynowane, suszone czy mrożone – uświetnią niejeden posiłek, a wiele osób wprost nie wyobraża sobie Bożego Narodzenia bez ich wspaniałego zapachu. „Do lasu wybrałem się o godz. 18.00. W tym samym miejscu byłem w sobotę i nie spodziewałem się takich ilości grzybów - 70 prawdziwków, 60 ceglastoporych oraz podgrzybki, rydze, kurki i kozaki. Większość zdrowa. Pierwszy kosz zapełniłem już 150 m od drogi”. - chwali się użytkownik strony www.grzyby.pl.

Praktyka przede wszystkim

Wybierając się na grzybobranie warto pamiętać, że niektórych gatunków grzybów należy szukać w sąsiedztwie konkretnych gatunków drzew. Mleczaj rydz rośnie w pobliżu sosen. Kurki chętnie występują pod świerkami i pośród mchów. Maślaka żółtego szukać należy jedynie w sąsiedztwie modrzewi. Borowika można spodziewać się pod dębem czy bukiem. Ważne jest, by nie zbierać okazów bardzo młodych ani bardzo starych. W tych przypadkach prawidłowe rozpoznanie gatunku grzyba może być utrudnione – grzyby młode mogą nie być jeszcze w pełni ukształtowane, a stare mogą pewne charakterystyczne cechy zatracić. Wielu grzyboznawców zaleca, by zbieranych owocników nie wycinać, a wykręcać. To pozwala na dokładne obejrzenie całości grzyba, a więc i pewniejszą identyfikację gatunku. Należy jednak pamiętać, by miejsce pozostałe po zebranym okazie zakryć ściółką. To zapobiegnie wyschnięciu grzybni. Znalezione okazy przenosimy w wiklinowym koszu lub innym przewiewnym pojemniku. Szczelne torby foliowe przyspieszają wystąpienie procesu gnilnego, którego produkty są toksyczne. Praktyka jest sprzymierzeńcem tych, którzy chcą nauczyć się rozpoznawać poszczególne gatunki. Wiedzę o wyglądzie, właściwościach i cechach diagnostycznych (czyli tych, które odróżniają od siebie gatunki podobne) można zdobyć studiując liczne atlasy i książki dla grzybiarzy, jednak niezastąpiona jest w tym przypadku praktyka. Wybierajmy się więc do lasu z wytrawnymi grzybiarzami, którzy zechcą podzielić się z nami swoim doświadczeniem. Podczas grzybobrania nie należy polegać na zdawkowej wiedzy czy ludowych mądrościach. Wciąż można spotkać się z mylnym przekonaniem, że od trujących grzybów czernieją srebrne łyżeczki lub że takie grzyby są gorzkie. Niektórzy wierzą też, że jeśli na danym owocniku żerowało jakieś zwierze czy owad, wówczas nie może on być trujący. Nie jest to prawdą. Pewność siebie i przekonanie o własnym znawstwie grzybów może nas kosztować zdrowie lub życie. Nie-

„Dziś nie wytrzymałam – gdy tylko przeszła burza, pojechałam do lasu. Zaraz po wejściu w choinki znalazłam siedem pięknych borowików, wszystkie zdrowiutkie, już są w słoiczkach. Kurek nie było dużo. Dwugodzinny spacer - około 1 kg. (…) Chyba zanosi się na wysyp grzybów, bo w lesie mokro i parno”. – pisze inna użytkowniczka. Podobnych doniesień w Internecie pojawia się coraz więcej. Dzięki sprzyjającej aurze – wysokiej temperaturze i dużej wilgotność – w lasach zaroiło się od grzybów.

mal wszystkie śmiertelne zatrucia grzybami w Polsce są spowodowane przez jeden gatunek – muchomora zielonawego (nazywanego muchomorem sromotnikowym).

Łatwo o pomyłkę

Muchomor zielonawy (nazwę tę zaproponował w 1992 roku Władysław Wojewoda, uznając ją za odpowiedniejszą ze względu na odniesienie do barwy grzyba; nazwę muchomor sromotnikowy podał Franciszek Błoński w 1889 roku) – często bywa mylony z czubajką kanią. Występuje na całym terytorium Polski, jest pospolity. Najczęściej można go znaleźć pod dębami, ale pojawia się również pod bukami, kasztanowcami, brzozami, leszczynami, grabami, sosnami i świerkami. Rośnie pojedynczo lub w grupkach. Na jego owocniki można się natknąć od czerwca do listopada. Muchomor zielonawy a czubajka kania Czubajka kania zwykle jest znacznie większa od swojego trującego kolegi. Jej kapelusz ma średnicę 10–30 cm, jest brązowy z białawymi brzegami, pokryty brązowymi, odstającymi łuskami. Na trzonie posiada ruchomy pierścień, a na dole zgrubienie, bulwę bez pochwy. Niezwykle ważne jest, by nie zbierać młodych okazów, gdyż nie są jeszcze w pełni rozwinięte i nawet najbardziej doświadczeni grzybiarze nie zawsze są w stanie odróżnić je od muchomora zielonawego. U muchomora zielonawego średnica kapelusza wynosi 5-15 cm, a skórka na nim jest gładka, koloru oliwkowo-zielonego lub żółto-zielonego, ma jedwabisty połysk i ciemniejsze, wrośnięte włókienka. Pierścień nie jest ruchomy, a podstawa jego trzonu ma pochewkę. To, co sprawia, że muchomor zielonawy jest dla ludzi śmiertelnie trujący, to amanityna – jedna z najsilniejszych trucizn znanych ludzkości. Już 30 g tego grzyba jest w stanie zabić dorosłego człowieka. Oznacza to, że jeden średniej wielkości muchomor zielonawy zawiera dawkę trucizny śmiertelną dla 2-3 osób! Pierwsze objawy zatrucia pojawiają się dość późno, od kilku do kilkunastu godzin po spożyciu, kiedy trucizna została już wchłonięta do krwi. Zwy-

Pamiętaj!

• Zanim wybierzesz się na grzyby – przygotuj się. Wiele przydatnych informacji znajdziesz na stronach internetowych: www.nagrzyby.pl, www.grzybiarze.eu, www.grzyby.pl, www.grzybland.pl. Oczywiście warto zainwestować w atlas grzybów. Wydawnictw tego typu jest na rynku bardzo dużo, każdy początkujący i zaawansowany grzybiarz znajdzie coś dla siebie. Niewielkie,

kieszonkowe książeczki mogą nam towarzyszyć w eskapadach, jednak nie będą zawierały wielu informacji. Duże i ciężkie atlasy raczej nie pojadą z nami do lasu, ale zapewnią nam bardziej szczegółowe opisy i lepsze fotografie. • Zbieraj wyłącznie te grzyby, których gatunku jesteś całkowicie pewien. • Nie niszcz grzybów niejadalnych czy trujących. Stanowią część leśnego ekosystemu.

kle jest to ból brzucha, biegunka, wymioty, trudności w oddychaniu, przyspieszenie tętna. Niekiedy objawy ustępują po jakimś czasie, jednak ta poprawa jest złudna. Trucizna nadal działa, uszkadza wątrobę, nerki i inne narządy. Śmierć następuje po 2-3 dniach, a w przypadku słabszych zatruć po 10-13 dniach. Muchomor zielonawy jest przyczyną większości śmiertelnych zatruć grzybami. Toksyna w nim zawarta jest nie tylko jedną z najsilniejszych. Jest również niemal niezniszczalna. Nie zneutralizuje jej gotowanie, suszenie, marynowanie. Unieszkodliwić ją może dopiero temperatura bliska 300 st. C. Leczenie zatrucia muchomorem zielonawym Nie należy próbować leczyć się samodzielnie. Chory musi jak najszybciej trafić do szpitala i poddać się płukaniu żołądka. Na podstawie badania (zjedzonej potrawy, resztek zebranych grzybów lub wymiocin czy popłuczyn jelitowych) ustala się co spowodowało zatrucie. Pacjentowi podaje się węgiel aktywowany, elektrolity, płyny izotoniczne oraz leki, które regenerują wątrobę. Jeśli nerki zostaną uszkodzone, niezbędna jest dializa. Niekiedy na skutek zatrucia wątroba ulega tak poważnemu uszkodzeniu, że konieczny jest przeszczep.

Do lasu czy do sklepu?

Jednak ryzyko zatrucia nie wszystkich jest w stanie zniechęcić. Grzybobranie pozostaje jedną z ulubionych rozrywek Polaków i nie chodzi tu tylko o kulinarne rozkosze podniebienia. Zbieranie grzybów to wspaniała forma aktywności na świeżym powietrzu, okazja do spaceru z rodziną czy przyjaciółmi, szansa na podziwianie fauny i ﬂory. Dokąd udać na grzyby, by wrócić do domu z pełnym koszykiem? Las Mokrzański, lasy w okolicach Borowej Oleśnickiej, Miękini i Milicza – te miejsca wrocławscy grzybiarze polecają najczęściej. Oczywiście możemy też iść na grzyby do... sklepu. Pamiętajmy, by nie kupować od przydrożnych handlarzy. Taka sprzedaż jest niezgodna z prawem, a co gorsza, grzyby takie nie będą miały atestu. Tymczasem każdy sprzedawca grzybów – i świeżych, i suszonych – powinien wystąpić o wydanie atestu. W tym celu wszystkie zebrane przez niego okazy muszą trafić do laboratorium stacji sanitarno-epidemiologicznej, gdzie za drobną opłatą zostaną przebadane. EK

• Masz wątpliwości co do zebranych grzybów? Poradź się doświadczonych grzybiarzy, a najlepiej poproś o bezpłatną poradę w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. • Jeśli po spożyciu grzybów twoje samopoczucie wyraźnie się pogarsza, natychmiast sprowokuj wymioty i udaj się do lekarza. Zabierz ze sobą resztki grzybów, z których przygotowałeś posiłek – posłużą do badania.

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Ziemniak

Kulinaria

kulinarny z niego typ Kartofle czy ziemniaki? Słowo „kartofel” przywędrowało do nas z języka niemieckiego (Kartoffel, dawn. Tartuffel), a do niego – z języka włoskiego i pochodzi od tartufo, czyli „truﬂa”. Słowo „ziemniak” utrwaliło się w polszczyźnie dopiero w XX wieku i tylko pozornie jest wyrazem rodzimym. Pochodzi od francuskiego pomme de terre (niem. Erdapfel), co po polsku oznacza „jabłko ziemne”. Było można znaleźć je w słownikach jeszcze na początku ubiegłego wieku. Z „jabłka ziemnego” utworzyło się słowo „ziemniak”.

Adam, Agata, Agnes, Adria, Albatros, Alexia, Ambasador, Ametyst, Anuszka, Arkona, Ariel, Arsenal, Aruba, Asterix, Atlantik, Augusta, Bartek, Bellarosa, Bellinda, Bonus, Bosman, Bryza, Carrera, Colette...

– to nie imiona koni wyścigowych czy jachtów zacumowanych przy przystani. To ułamek pełnej listy nazw odmian... ziemniaków! O warzywie do którego przyzwyczailiśmy się tak bardzo, że wydaje nam się stałym elementem polskiego menu, opowiada pan Krzysztof Korolewicz, dyrektor ﬁrmy Europlant Handel Ziemniakami.

Ziemniak ma swoje lokalne nazwy: • barabola, bulba - dialekt południowokresowy (Lwów), • kompera - język łemkowski, • pyra - gwara poznańska, • grula - gwara góralska, wschodnie Podhale, • bulwa - Kaszuby, • rzepa - Orawa, zachodnie Podhale, • swapka - Orawa • ziymiok - Śląsk Cieszyński.

foto. Krzysztof Korolewicz

Ewelina Kodzis: Ile mamy w Polsce odmian kartoﬂi? Krzysztof Korolewicz: W Centralnym Ośrodku Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej zarejestrowanych mamy 126 odmian, a w Europie jest ich ok. 2 tysięcy! Jednak w obrocie handlowym jest ich stosunkowo niewiele. E.K.: Czy polscy konsumenci są świadomi tego bogatego wyboru? K.K.: Nie, ludzie na ogół nie mają tej świadomości. Problem tkwi w zerwanym łańcuchu informacyjnym między producentem i handlowcem a konsumentem ziemniaków. Hodowcy doskonale znają odmiany ziemniaków, są na bieżąco z nowościami. Ta wiedza dociera do handlowców, jednak najczęściej nie jest przekazywana konsumentom. Kiepsko jest nie tylko z informacją. Ziemniak właściwie nie posiada marketingu. Do tego wszystkiego niektórym kojarzy się wyłącznie z ciężką pracą na roli – rzadko myślimy o walorach kulinarnych konkretnych odmian. E.K.: Jak więc się orientować wśród tych ponad stu odmian? K.K.: Jako producenci jesteśmy uzależnieni od handlowców. To od nich zależy jaki towar dostaną klienci: szczegółowo opisany, czy może na kartce znajdzie się jedynie informacja o kraju pochodzenia i cenie za kilogram? Promocja ziemniaków powinna być świadoma, trzeba tworzyć regionalne marki, towar powinien mieć lokalny charakter. Oprócz charakterystycznej nazwy, np. „Pyra ze wsi Drzewce”, klient musi otrzymać informacje o nazwie odmiany i typie kulinarnym. E.K.: Czym jest typ kulinarny? K.K.: Ziemniaki można podzielić na trzy typy kulinarne. Ziemniaki o niskiej zawartości skrobi to typ A, sałatkowy, czyli po ugotowaniu się nie rozsypią, można je pokroić w kostkę, plasterki, paseczki, a one zostają w tej formie cały czas. Są ziemniaki ogólnoużytkowe, typ B i jest też typ C, typ mączysty. Mając te informacje klient będzie wiedział które z odmian w obrębie danych typów kulinarnych wykorzystać do danej potrawy. Ziemniak mączysty w sałatce się rozsypie, a z kolei z ziemniaków sałatkowych nie powstanie pyszne purée. E.K.: Jakie odmiany są obecnie najpopularniejsze? K.K.: Najczęściej spotyka się kilka odmian: Vineta, Bellarosa, Denar, Lord, Jelly. Kiedyś popularne były Bryza i Irga. W niektórych regionach kraju brakuje pełnej oferty, np. gdzieniegdzie pojawia się tylko typ A. Ktoś, kto będzie chciał z takich ziemniaków przygotować i sałatkę, i kopytka, i purée – może się rozczarować.

E.K.: Czy Polacy jedzą dużo ziemniaków? K.K.: Kiedyś statystyczny Polak spożywał 130 kg ziemniaków rocznie. Teraz tylko 103 kg. Uważam, że głównym powodem tej zmiany jest to, że wykonujemy mniej pracy fizycznej, maszyny wykonują ją za nas, wszystko jest zautomatyzowane. Przez to nasze zapotrzebowanie energetyczne jest dużo mniejsze. Na nawyki żywieniowe wpływa też tempo życia. Ktoś, kto wraca z pracy późnym wieczorem, nie marzy raczej o tym, by najpierw iść do piwnicy po 3 kg ziemniaków, a następnie je obierać, gotować... Chętniej teraz korzystamy z oferty sklepów, które oferują gotowe potrawy. Kiedyś obiady jadło się głównie w domu czy w zakładowych stołówkach. Ziemniaki zawsze zajmowały znaczną część talerza. Po okresie tego siermiężnego socjalizmu wszyscy zachłysnęli się nowościami, ludzie chcieli jeść spaghetti, kebab, pizzę... Teraz jednak powolutku wkrada się nowy trend: slow food. Ziemniaki mają szansę znów zagościć na naszych talerzach. Bardzo ważny jest oczywiście nacisk na jakość. Jeśli ziemniak ma wrócić na stoły w odpowiedniej chwale – musi być to towar dobrej jakości. Przez osoby, które wypuszczają na rynek ziemniaki kiepskiej jakości, klienci odwracają się od ziemniaków ogólnie. Kiedyś odmiany były bardzo plenne i odporne na choroby, nie zawsze były estetyczne, ale rosły dorodne i zdrowe. Teraz klient jest bardziej wymagający, chce ziemniaków ładnych, podłużnych, bez oczek z nieciemniejącym miąższem. E.K.: A jak powinien wyglądać dobry ziemniak? K.K.: Ziemniak powinien być przede wszystkim zdrowy, o regularnym kształcie, niepopękany. Powinien przyjemnie pachnieć ziemią. E.K.: Jak należy przechowywać kartoﬂe, by jak najdłużej były smaczne? K.K.: Koniecznie w suchym i chłodnym miejscu. W zetknięciu ze słońcem i światłem w ziemniaku produkuje się solanina, substancja szkodliwa dla ludzi. W wyższej temperaturze ziemniaki będą kiełkować. Przemarznięte będą gniły. W temperaturze około 0 st. C zrobią się słodkawe. Takie ziemniaki można rekondycjonować – należy przez ponad tydzień przechowywać je w temperaturze ok. 10 st. C. E.K.: „Zjedz surówkę i mięso, ziemniaki możesz zostawić” - każdy niejadek słyszał w dzieciństwie coś takiego. Jak to jest, czy ziemniaki są wartościowe dla naszego organizmu? K.K.: Ziemniak jest bardzo zdrowy. Wbrew obiegowej opinii jest niskokaloryczny. Ma łatwo przyswajalne węglowodany i białko roślinne. Jest źródłem witamin, błonnika, a także magnezu i potasu.

Źródło: Wikipedia

14 Głos seniora Seniorze, twoja opinia ma znaczenie www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Uczestnicząc w badaniach rynku i opinii możesz wpływać na otaczającą cię rzeczywistość, dzielić się swoją opinią na temat produktów, usług czy spraw społecznych. Zaproszony przez ankietera do uczestnictwa w badaniu nie rezygnuj z możliwości wyrażenia swojego zdania - zachęca kampania „Twoja opinia ma znaczenie”. Dziś postanowiliśmy wspólnie z badaczkami opinii z wrocławskiej firmy Beeline Reasearch&Consulting przybliżyć arkana branży badawczej i porozmawiać o korzyściach, jakie niesie udział seniorów w badaniach dla nich samych, jak i dla rynku i społeczeństwa. Linda Matus: Na wstępie proponuję wyjaśnić naszym czytelnikom czym są badania rynku i opinii, skąd się wzięły, czemu służą. Dla niektórych seniorów to dość nowe pojęcie. Monika Mostowska-Żybura: Pierwsze instytuty badawcze powstały przed rokiem 90, jednak rozkwit badań w Polsce nastąpił wraz z transformacją gospodarczą. Możliwość swobodnego wyrażania swojej opinii to jeden z warunków wolnego państwa. Nic dziwnego, że za swobodą wypowiedzi poszła również możliwość zbierania tych wypowiedzi. Katarzyna Sobolewska: Przez lata zmieniło się to, co się bada, ale też jak się bada. Dzięki nowym technologiom rozwinęły się sposoby pozyskiwania informacji, pojawiły się np. ankiety internetowe . L.M.: Czy wypełnienie ankiety, wzięcie udziału w spotkaniu dyskusyjnym może naprawdę coś zmienić w życiu seniora? M.M.-Ż.: Taka ankieta czy spotkanie to przede wszystkim pytania, dyskusja, a pyta się po to, żeby usłyszeć i zrozumieć, czego ludzie potrzebują. To dotyczy nie tylko produktów i usług, ale także spraw społecznych, polityki, itd. Wszyscy potrzebują informacji, aby planować swoje działania. Badania pozwalają je zdobyć. Ponieważ to Kowalski, decyduje o wyborze produktów, głosuje na polityków, to też ﬁrmy i instytucje chcą poznać jego preferencje. Jest szereg działań, które można podjąć, żeby seniorom żyło się i funkcjonowało łatwiej np. w jakimś otoczeniu. Jeśli R

Katarzyna Sobolewska

Monika Mostowska-Żybura

gmina lub miasto przeprowadzi badania i pozna bardzo konkretne bolączki mieszkańców, to na tej podstawie może podjąć decyzje o zmianach, na które ludzie czekają. Jednak ta zmiana to często nie jest coś, co może się wydarzyć w ciągu miesiąca, dwóch, czy nawet roku. To proces, który trwa. Mówię o tym, ponieważ często spotykam się z sytuacją, gdy ludzie dzielą się swoją opinią licząc na to, że coś się zmieni bardzo szybko. Natomiast zmiana wymaga czasu. Zarówno w instytucjach publicznych, jak i ﬁrmach decyzje nie zapadają od razu. Często trzeba wygospodarować pieniądze na ich realizację. L.M.: Podajmy przykład badania komercyjnego. O co seniorzy mogą być pytani przez ﬁrmy? K.S.: Na przykład producent witamin przygotowuje do gazety reklamę produktu przeznaczonego dla seniorów. Zastanawia się jakie hasło, które zdjęcie opakowania, jakie kolory będą najbardziej „chwytliwe”. Czyli w jaki sposób zachęcić seniorów do używania tego produktu. W trakcie spotkania dyskusyjnego prezentowane są różne warianty takiej reklamy, a uczestnicy pytani są o to, co im się podoba, co ich razi, co im przeszkadza. Inny przykład: bank, wiedząc o tym, jak dużą grupę jego klientów stanowią seniorzy, podejmuje decyzję o uproszczeniu procesu obsługi. Aby to zrobić, musi dowiedzieć się, co przeszkadza seniorom, a co jest mile widziane. Sprawdza się jakie problemy wskazują sami zainteresowani. To klient jest źródłem wiedzy, o tym jak chce być obsługiwany, jak i kiedy to przynosi najlepsze dla niego rezultaty. PrzedK

siębiorcy dziś chcą to wiedzieć, ponieważ w dobie silnej konkurencji muszą walczyć o klienta. L.M.: Za udział w niektórych badaniach opinii można otrzymać wynagrodzenie lub prezent. Czy udział w badaniach opinii może stać się dodatkowym źródłem utrzymania? K.S.: Są pewne badania, za udział w których dostaje się wynagrodzenie, np. w przypadku dyskusji grupowych. Może być to także wartościowy upominek. Ponieważ w badaniach dyskusyjnych jedna osoba może wziąć udział najwyżej dwa razy w roku, nie może stać się to źródłem utrzymania. W ten sposób unikamy tzw. „zawodowych respondentów”, którzy przychodzą na badania tylko po to, żeby zarobić. W badaniach dyskusyjnych liczy się naturalność i autentyczność. L.M.: Panele internetowe są chyba wyjątkiem. Wyjaśnijmy, co to takiego? M.M.-Ż.: Internetowy panel badawczy to rodzaj współpracy agencji z respondentami. Osoby, które rejestrują się do panelu przez stronę internetową deklarują chęć udziału w badaniach o rożnej tematyce. Za udział w tych badaniach są wynagradzane, np. zbierają punkty, które mogą wymienić na nagrody. Można to traktować jako formę aktywności społecznej, ponieważ tu ankiety można wypełniać zdecydowanie częściej. Z perspektywy nas badaczy to niezwykle cenne, aby seniorzy brali udział w takich panelach. Polecam je seniorom, którzy czują się w miarę swobodnie w internecie. Co więcej, istnieje

Okulary: 1234. Niskie ceny zamiast wielkich słów. Fielmann przedstawia Państwu cały świat mody okularowej: ponad 2.000 modeli opraw okularowych, znane marki i modele wielkich projektantów. Wszystkie okulary z 3-letnią gwarancją. Wszystkie w gwarantowanie korzy stnej cenie, ponieważ Fielmann daje Państwu gwarancję zwrotu pieniędzy*.

Bezpłatne badanie ostrości wzroku przez lekarza okulistę najnowocześniejszymi urządzeniami, w każdej chwili, bez rejestracji.

Supermodne okulary z Państwa mocą szkieł ponad 300 modeli, z metalu lub tworzywa sztucznego, szkła jednoogniskowe, 3 lata gwarancji, łącznie z badaniem ostrości wzroku.

Modne okulary przeciwsłoneczne z Państwa mocą szkieł

Szampański zakład

gu sześciu pieniędzy. Jeśli w cią *Gwarancja zwrotu zobaczą nn lma Fie upu w firmie tygodni od dokonania zak ponowany gdzie indziej taniej, pro t, Państwo taki sam produk ę zakupu. z powrotem i zwróci cen Fielmann prz yjmie towar mp ana . sza ę y Pań stw u but elk Do dat kowo pod arujem Okulary: Fielmann.

z metalu lub tworzywa sztucznego, szkła jednoogniskowe, ochrona przed promieniowaniem UV, 3 lata gwarancji, łącznie z badaniem ostrości wzroku.

Okulary progresywne ponad 300 modeli, z metalu lub tworzywa sztucznego, 3 lata gwarancji, łącznie z badaniem ostrości wzroku.

000 zł 6950 zł 8950 zł 24950 zł

Okulary: Fielmann. Międzynarodowa moda okularowa. 3 lata gwarancji na wszystkie okulary. Wrocław: Galeria Dominikańska i Legnica: ul. Najświętszej Marii Panny 5d. 19 x w Polsce, ponad 600 x w Europie. www.fielmann.com

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Głos seniora

Sondaże przedwyborcze - jak to się robi? Sondaże przedwyborcze przeprowadza się na grupie respondentów, która jest odzwierciedleniem społeczeństwa pod względem określonych kryteriów demograﬁcznych. W praktyce oznacza to uwzględnienie dokładnie takiej samej jak w populacji części mężczyzn i kobiet, osób w określonym wieku, pochodzących z określonych miejscowości: dużych miast, miasteczek, wsi, itd. Aby sondaż był wiarygodny, grupa badanych powinna być również odpowiednio liczna, około 1000 osób. W sondażach przedwyborczych zawsze pojawia się grupa osób niezdecydowanych. To bardzo ważna grupa, ponieważ może być kluczowa dla ostatecznego wyniku, a nawet sprawić, że sondaż się nie sprawdzi.

Ankieter, badacz

– jest pracownikiem lub współpracownikiem instytutu badawczego, którego zadaniem jest zbieranie informacji od uczestników badania. Jego praca stanowi niezwykle ważne ogniwo procesu badawczego. Są to osoby specjalnie przeszkolone do tego celu. Nie ma jakichkolwiek podstaw aby obawiać się ankietera. Każdy ankieter ma przy sobie legitymację, dzięki której możesz sprawdzić jego tożsamość. Pamiętaj, że ankieter nie jest sprzedawcą i nie będzie Ci niczego oferował ani namawiał do zakupu czegokolwiek. Badania rynku i opinii, tym różnią się od innych form gromadzenia informacji, że tożsamość opiniodawcy nie jest ujawniana. Działania sprzedażowe, akcje marketingowe, promocje, kwesty lub inne podobne przedsięwzięcia nie mają nic wspólnego z badaniami rynku i opinii. Źródło: www.twoja-opinia.pl możliwość przekazania zebranych punktów i środków na cele charytatywne. L.M.: Dlaczego seniorzy decydują się na udział w badaniach, co ich motywuje? K.S.: Nie tylko korzyści ﬁnansowe i upominki – te sprawy są nawet na dalszym planie. Istotne jest to, że ich zdanie się liczy i mogą, poprzez swoje opinie, faktycznie wpłynąć na produkty, usługi, z których korzystają. M.M.-Ż.: Seniorzy mówią „w końcu może nas ktoś usłyszy”. Poczucie tego wpływu na rzeczywistość jest ważne. Widząc, że więcej osób podziela ich zdanie, czują się silniejsi. K.S.: Często po dyskusji grupowej, gdzie omawiana jest propozycja reklamy, osoby wychodząc ze spotkania pytają, kiedy ta reklama pojawi się w telewizji. Są ciekawi czy pojawi się w wersji, którą wybrali, czy ich sugestie przełożą się na gotowy ﬁlm reklamowy. Tak samo jest z produktami. Często w trakcie takich spotkań testuje się konkretne produkty np. ostatnio testowaliśmy desery smakowe. Panie, które uczestniczyły w spotkaniu wybrały swój typ i po badaniu nie mogły się doczekać, kiedy będą mogły kupić go w sklepie. Tu mówimy o produktach dostępnych w marketach, a w przypadku badań społecznych możemy wpłynąć na zmianę naszego otoczenia. Jeżeli badanie przeprowadza gmina i pyta o sposób zagospodarowania przestrzeni w okolicy, to możemy mieć wpływ choćby na to, że przystanek zostanie przeniesiony i autobus będzie się zatrzymywał w lepszym, bezpieczniejszym miejscu. LM.: Czy ankieter może nas zapytać np. o dochody lub inne drażliwe kwestie? Jak się zachować, jeżeli nie chcemy odpowiadać na pytanie? K.S.: Owszem może, ponieważ to również jest ważna informacja, ale osoba badana może w każdej chwili wywiad przerwać lub na wybrane pytania nie odpowiedzieć, bez żadnych konsekwencji. M.M.Ż: Pytania o wiek, wynagrodzenie itp. mogą być drażliwe, ale pamiętajmy, że te informacje są analizowane ogólnie, odpowiedzi nie są wiązane z konkretnymi osobami. Służą wyłącznie do celów statystycznych. Np. pomagają ustalić cenę usługi, jeżeli wiemy jakimi dochodami dysponują osoby, które po nią sięgną. L.M.: O seniorach mówi się w branży, że są „trudni do badania”. K.S.: Ta grupa bywa omijana przez marketerów, ponieważ wydaje się być trudno dostępna, choćby ze względu na

to, że niewielu seniorów korzysta z internetu. Wymagają również innego podejścia, na rozmowy trzeba przeznaczyć więcej czasu. Często senior, który zgodził się na udział w badaniu, chce porozmawiać z ankieterem na dodatkowe tematy, które nie są objęte badaniem. Po drugie seniorzy są bardziej ostrożni w kontaktach z obcymi. Są uczulani np. przez policję, aby nie wpuszczać nieznajomych do mieszkań, stąd ich zaufanie do obcych jest coraz mniejsze. Ma to swoje dobre strony, ale na pewno utrudnia pracę ankieterów. M.M.Ż: Są także bardziej wyczuleni i wrażliwi na niektóre tematy. Kultura się zmienia i dla młodych coś już od dawna nie jest tematem tabu, a dla nich to wciąż trudny temat. Ale to jest grupa, która jak już przełamie tę barierę nieufności, to chętnie dzieli się opinią i ceni dobrego słuchacza. Zdobycie zaufania seniora nie jest łatwe, ale kiedy się uda, to powstają bardzo ciekawe wywiady. L.M.: Dlaczego seniorzy są obecnie coraz częściej pytani o opinię? K.S.: To zasługa demograﬁi i większej świadomości zmieniających się trendów także wśród seniorów. Seniorów jest dziś sporo, a ich liczba ciągle rośnie. Firmy zdają sobie sprawę z tego, że jest to grupa o dużym potencjale nabywczym i rozumieją, że warto poznać potrzeby osób starszych, żeby lepiej dopasować do ich oczekiwań swoje produkty i usługi. L.M.: Czy osoby starsze, które nie gonią za nowinkami są interesujące dla badaczy rynku i mogą wnieść coś nowego? M.M.-Ż.: Zdecydowanie. Dzisiejsi specjaliści mają tendencję do tego, żeby się zamykać w swoich hermetycznych światach. Kontakt ze starszymi osobami to wielka przyjemność, dzięki której można otworzyć się na rzeczy, o których zapominamy. W pośpiechu, natłoku informacji tracimy dystans do wielu spraw, natomiast seniorzy potraﬁą świetnie pewne rzeczy podsumować i nadać im kierunek. Patrzą z innej perspektywy. K.S.: To są rzeczywiście spotkania, które zapadają w pamięć i nawet po latach pamięta się te starsze grupy. To są często najmilsze i najciekawsze spotkania. Osoby młodsze są bardziej zorientowane zadaniowo: przyjść, odpowiedzieć na pytania i pędzić dalej do swoich spraw. Natomiast spotkania z seniorami to wielka korzyść dla obu stron, słuchanych i słuchających.

Rodzaje badań opinii: Ankiety, kwestionariusze – najbardziej popularna forma badania, czyli zestaw pytań dotyczących konkretnego tematu, który poddawany jest ocenie. Ankieta może mieć postać papierowego lub internetowego kwestionariusza do samodzielnego wypełniania lub może być przeprowadzana w formie wywiadu z ankieterem, przez telefon lub osobiście. Spotkania dyskusyjne – są to wywiady grupowe w towarzystwie 6-8 osób, prowadzone są przez moderatora, który na podstawie scenariusza porusza pewne określone wątki. Wypowiedzi uczestników są swobodne, ale temat jest zawsze z góry określony. Wywiady indywidualne – rozmowa badacza i osoby badanej. Jest skoncentrowana na konkretnym temacie. Osoba badana ma możliwość udzielenia obszernych wypowiedzi. Badanie może odbywać się w domu badanej osoby lub studiu badawczym. Badania etnograﬁczne - prowadzone są w tzw. naturalnym środowisku respondenta, w domu, w sklepie. Badacz idzie na zakupy z osobą badaną i obserwuje co kupuje, dopytuje, co stoi za wyborami danej osoby. W domu np. można poprosić o umycie naczyń konkretnym płynem. Może się okazać, że wiele osób przelewa płyn do mycia naczyń do innej butelki, bo oryginalna nie spełnia ich oczekiwań – źle się otwiera, cieknie za dużym strumieniem i przez to zużywają za dużo produktu. Może to być cenna wskazówka dla producenta. Testowanie produktów - osoba badana otrzymuje próbki produktu, ankietę oraz tzw. dzienniczek. Jej zadaniem jest używać produktu przez określony czas i zapisywać w dzienniczku swoje spostrzeżenia. Po zebraniu tych spostrzeżeń badacze wyciągają wnioski, np. 70 proc. kobiet po 3 dniach stosowania balsamu X zauważyło różnicę. Takie informacje często pojawiają się na opakowaniach produktów. Tajemniczy klient (z ang. mystery client czy mystery shopper) – seniorzy mogą zostać zaproszeni do zostania tajemniczym klientem. To nie oni będą badani, ale sami staną po drugiej stronie, wcielą się w rolę klienta sklepu lub instytucji. W ten sposób sprawdza się np. czy obsługa przebiega według ustalonych standardów, czy pracownicy są mili, pomocni, udzielają rzetelnych odpowiedzi na pytania.

Zaprosznie na badania opinii / dla seniorów Zaproszenie na badanie opinii senioralna grupa dyskusyjna Do badania zapraszamy osoby spełniające następujące kryteria: � osoby otwarte, chętne do dzielenia się swoimi opiniami, � w przedziale wieku 65 -75 lat, � podejmujące samodzielnie decyzje w sprawie zakupu i wyboru produktów i usług z różnych branż

Zaproszenie na badanie opinii - wywiad indywidualne w naturalnym środowisku seniora (dom i najbliższa okolica) Do badania zapraszamy osoby spełniające następujące kryteria: � osoby otwarte, chętne do dzielenia się swoimi opiniami, � w przedziale wieku 55 -75 lat, � osoby aktywnie spędzające czas wolny

Badania opinii odbędą się we wrześniu, we Wrocławiu. Serdecznie zapraszamy do udziału. Zgłoszenie przyjmuje oraz więcej informacji udziela koordynator badania pod numerem tel. 505 151 952 Badanie prowadzi Instytut Badawczy Beeline Research&Consulting. www.beeline-research.pl

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Zakupy

Modna jesień z Domem Handlowym „Feniks” Co warto mieć w jesiennej szaﬁe, żeby wyglądać kobieco i modnie, a jednocześnie czuć się i wyglądać dobrze? Najważniejsza zasada zawsze pozostaje taka sama: należy się ubierać, a nie przebierać. Z najnowszych trendów wybraliśmy z ofery Domu Handlowego „Feniks” takie, które spełniają tę najistotniejszą z modowych zasad, a jednocześnie są na topie.

Bluzka/żakiet damski cena: 169 zł, Al.-bo

Kolor szary pojawił się w sklepach z odzieżą już wiosną. Towarzyszyły mu miękkie tkaniny i sportowe kroje. Jesienią i zimą szarości będą najmodniejsze, a fasony zdecydowanie bardziej kobiece. To dobra wiadomość dla każdej z nas, bo wszystkie kobiety, bez względu na typ urody, w szarym będą prezentować się dobrze – trzeba tylko znaleźć, pasujący do nas, odcień tego koloru.

Płaszczyk damski cena: 99 zł Ewa Bluza damska cena: 89 zł Ewa

Dzianina jest zawsze w modzie!

Spódnica damska cena: 139 zł Al.-bo

Zrób się na szaro

Od zawsze zgadzaliśmy się z tą tezą. Powtarzaliśmy ją tak głośno i tak długo, że w końcu najwięksi projektanci przyznali nam rację! W tym sezonie dzianina wraca do łask do tego stopnia, że możemy śmiało otulać się nią od stóp do głów. Modne są dzianinowe bluzki, kamizelki i poncza. Nas najbardziej zachwycił dzianinowy komplet – bluzka ze spódnicą – w tym samym kolorze, o tym samym splocie. Dobrze wygląda w duecie, natomiast solo daje możliwość dowolnego łączenia z elementami z innych modowych rejonów.

Spódnica damska cena: 129 zł Al.-bo Bluzka/żakiet damski cena: 169 zł Al.-bo

Elegancja na sportowo

Proponujemy, żeby w tym trendzie postawić na dobrze skrojoną kurtkę, z ciekawymi detalami wykończenia. Popularne w ubiegłych sezonach pikowania ustępują miejsca poziomym przeszyciom. Zostaje z nami stójka, kontrastowe obszycie oraz błyszczące zamki. A wszystko to w mocnych, wyraźnych kolorach. Do takiego okrycia wierzchniego wystarczą już tylko klasyczne dżinsy, sweter z golfem i wygodne obuwie. Kurtka damska cena: 379 zł Biba styl

Geometryczne wzory, stonowane kolory

Łączenie faktur Połączenie matowej skóry z lakierowaną? Bardzo proszę! Obuwie utrzymane w takim stylu wygląda efektownie i pasuje do wielu, różnorodnych zestawów odzieży. Może być noszone zarówno w codziennych, jak i w wizytowych stylizacjach. Jest niebanalne, a dzięki klasycznej czerni zawsze będzie modne. Półbuty damskie cena: 299 zł Dermatex

Światowe wybiegi proponują wzory, które wprowadzają wręcz w stan hipnozy, w trakcie patrzenia na nie. Mocno stoimy na ziemi i nie damy się wciągnąć w tę grę. Dla nas najistotniejsze pozostaje połączenie aktualnych tendencji w modzie z codziennym, dobrym wyglądem. Dlatego geometryczne wzory znajdą się wśród naszych propozycji na sezon jesień-zima, ale w stonowanych kolorach. Ten trend dobrze prezentuje się na mniejszych formach, na przykład na bluzkach.

Bluzka damska cena: 149 zł Kimitex

Po jesienne stroje, ciepłe, wygodne i modne zapraszamy na 3. piętro Domu Handlowego „Feniks”. Znajdziecie tam Państwo szeroki wybór odzieży, bielizny oraz obuwia dla Pani i Pana.

W NASTĘPNYM NUMERZE „CZERWONEGO PORTFELIKA SENIOR”

zaprosimy Czytelników do świętowania jubileuszu 110 lat Domu Handlowego „Feniks”. Ciekawostki, anegdoty i Wielka Jubileuszowa Loteria z niebywale atrakcyjnymi nagrodami. Już dziś zapraszamy do lektury, wzięcia udziału w loterii i do wspólnego świętowania 110 lat Domu Handlowego „Feniks”!

Zapraszamy na zakupy w godzinach: DELIKATESY PIĘTRA pon - śr: 06:30 - 21:00 pon - pt: 09:00 - 20:00 czw - sb: 06:30 - 24:00 sb: 09:00-18:00 nd: 10:00-18:00

* szczegóły w Regulaminie Kart Klienta "Społem" R

Wrocław, Rynek 31/32 www.feniks.wroc.pl A

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Poczucie solidarności

„Nie każdy ma tę siłę przebicia, nie każdy ma tyle pewności siebie i odwagi, by korzystać z tego, co oferują nasze czasy. W Związku zachowała się ta lokalna, sąsiedzka atmosfera, nasi członkowie znają się z osiedla, z pracy, przyjaźnią się od lat” - o Polskim Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów opowiada pani Michalina Witczak, przewodnicząca Zarządu Okręgowego we Wrocławiu. Ewelina Kodzis: Jak to się stało, że działa Pani w Polskim Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów? Michalina Witczak: Po przejściu na emeryturę brakowało mi kontaktu z ludźmi. Wcześniej przez 30 lat pracowałam z młodzieżą jako nauczycielka w szkole średniej. Nie mogłam i nie chciałam z dnia na dzień po prostu zamknąć się w czterech ścianach i zająć się tylko swoimi sprawami. Pojawiały się już wtedy kluby seniora i uniwersytety trzeciego wieku, ale pierwszy kontakt z ludźmi z Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów uświadomił mi, że tutaj jest moje miejsce i to tutaj będę potrzebna. W innych organizacjach to ja korzystam – słucham wykładów, pogłębiam wiedzę, a tutaj muszę dawać coś z siebie. Zachęcić ludzi do uczestnictwa w życiu społecznym, kulturalnym. Muszę uruchomić swoją kreatywność, przeznaczyć na to swój czas, zrobić coś, by pomóc innym. Tutaj mogę realizować moją potrzebę bycia użyteczną bardziej niż gdziekolwiek indziej. E.K.: Seniorzy twierdzą, że w Związku panuje niezwykle rodzinna, ciepła atmosfera. Że nie istnieją żadne bariery... M.W.: Przychodzą tu ludzie, którzy chcą czuć, że w razie problemów – mogą liczyć na pomocną dłoń. To miła świadomość, że ktoś o nas zadba, pomoże nam. Trzeba pamiętać, że seniorzy wychowali się w innym ustroju. Często przez całe życie byli zatrudnieni w dużych zakładach, pracowali z tymi samymi ludźmi, razem jeździli na wczasy organizowane przez te zakłady. Wytwarzały się między nimi więzi. Teraz zmienił się ustrój, wszystko działa na innych zasadach. O wiele rzeczy trzeba się zatroszczyć saR

memu. Nie każdy ma tę siłę przebicia, nie każdy ma tyle pewności siebie i odwagi, by korzystać z tego, co oferują nasze czasy. W Związku zachowała się ta lokalna, „sąsiedzka” atmosfera, nasi członkowie znają się z osiedla, z pracy, przyjaźnią się od lat. E.K.: Jaką strukturę ma Związek? M.W.: Zarząd Okręgowy ma 20 Oddziałów Rejonowych, których działalność koordynuje. W samym Wrocławiu są 4 oddziały: Psie Pole, Krzyki, Stare Miasto i Fabryczna, a oprócz tego na terenie dawnego województwa wrocławskiego znajduje się jeszcze 16 oddziałów. Niektóre z nich mają koła środowiskowe czy terenowe – wszystko po to, by być jeszcze bliżej ludzi, by ułatwić im dostęp do tego, co możemy dla nich zrobić. Często jest tak, że seniorzy stają się więźniami własnej dzielnicy, gdyż nie są już tak sprawni fizycznie jak kiedyś i dojazd do centrum może być już ponad ich siły. Oddziały i koła włączają się w przeróżne akcje, współpracujemy z burmistrzami, wójtami, organizacjami. E.K.: Na jaką pomoc mogą liczyć członkowie Związku? Jakie formy wsparcia Państwo zapewniacie? M.W.: Najbardziej potrzebującym rozdajemy paczki żywnościowe z Banku Żywności. Przyznajemy zapomogi. Czasami zdarza się, że któryś z naszych członków znajdzie się w trudnej sytuacji finansowej – czy to z powodu choroby, czy kradzieży, czy wypadku. Nie są to wysokie kwoty, ale zawsze to jakaś pomoc. Łączy nas poczucie solidarności. Nasi członkowie odwiedzają się wzajemnie. Na takie odwiedziny liczyć mogą zwłaszcza osoby, które mają problemy z poruszaniem się, chorują. Zawsze znajdzie się ktoś, kto zrobi zakupy, poda lekarstwa. K

Seniorzy

Mogą się do nas zgłaszać osoby, które mają problem z załatwieniem czegoś, nie wiedzą do kogo się zgłosić, gdzie zasięgnąć porady, do jakiego specjalisty pójść. Podpowiadamy, kierujemy, informujemy. E.K.: Spędzacie Państwo wspólnie czas? M.W.: Tak, oprócz tego typu pomocy organizujemy również atrakcyjne wyjazdy - szukamy korzystnych finansowo ofert, dobrych warunków, jeździmy poza sezonem, negocjujemy ceny, a wszystko po to, by jak najwięcej osób mogło skorzystać. Podczas wspólnych wyjazdów seniorzy mogą czuć się bezpiecznie, wszystko jest zorganizowane. W tym roku z naszej oferty wyjazdowej skorzystało już ponad 300 osób. Wrocławscy seniorzy szczególnie upodobali sobie wyjazdy nad morze. Spotykamy się też na warsztatach, szkoleniach – wspólne zdobywanie wiedzy integruje, a sama wiedza pomaga w życiu. Współpracujemy z młodzieżą, do tej pory ze wzruszeniem wspominamy wspaniały program artystyczny, który przygotowali dla nas uczniowie ze szkoły integracyjnej. Kiedyś podziwialiśmy występ romskich dzieci – taniec, śpiew, energia, byliśmy urzeczeni ich wdziękiem. Innym znów razem zorganizowaliśmy pokazy kulinarne – można było poznać zagraniczne smaki. E.K.: Co trzeba zrobić, żeby zapisać się do Związku? M.W.: Należy zgłosić się do naszej siedziby, wypełnić deklarację, opłacić wpisowe w wysokości 8 zł. Comiesięczne składki wynoszą 2,5 zł. Zachęcamy do zapisywania się. Wiele kół czeka na nowych członków, na osoby z ikrą, zapałem i pozytywnym nastawieniem.

POLSKI ZWIĄZEK EMERYTÓW, RENCISTÓW I INWALIDÓW ODDZIAŁ OKRĘGOWY ul. Podwale 14, 50-043 Wrocław poniedziałek - czwartek, godz. 9.00 - 13.00 tel./ fax 71 359 02 38 www.pzerii.eu senioremeryt@gmail.com M

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Informator medyczny

Dokuczają Ci bóle kończyn i stawów? Miałeś uraz kości? Cierpisz na choroby zwyrodnieniowe?

POLSKI ZWIĄZEK GŁUCHYCH ODDZIAŁ DOLNOŚLĄSKI SPECJALISTYCZNY OŚRODEK DIAGNOZY I REHABILITACJI DZIECI I MŁODZIEŻY Z WADĄ SŁUCHU ul. Braniborska 2/10 53-680 Wrocław tel. (71) 355 67 19 www.osrodek-pzg.pl osrodek@osrodek-pzg.pl Prawdopodobnie każdy człowiek miał lub będzie miał jakieś problemy ze słuchem. Nie każde pogorszenie słuchu jest jednak takie samo. Niektóre zazwyczaj można wyleczyć np.: przewodzeniowy ubytek słuchu, który dotyczy uszkodzeń ucha zewnętrznego i środkowego. Inne są trwałym uszkodzeniem, tzw. odbiorczy ubytek słuchu. Tego typu niedosłuchu nie można wyleczyć, ale można kompensować dzięki nowoczesnej technologii. Są też mieszane niedosłuchy, spowodowane upośledzeniem struktur ucha środkowego i wewnętrznego. Różny może być także stopień utraty słuchu. Lekki ubytek słuchu to trudności ze słyszeniem cichych odgłosów i już w takim przypadku warto sięgnąć po aparat słuchowy. W przypadku umiarkowanego ubytku słuchu należy korzystać z aparatu słuchowego. Znaczny ubytek słuchu powoduje, że np. rozmowa musi być głośna, by mogła zostać usłyszana. Głos o normalnym natężeniu powinien być w czasie rozmowy słyszalny za pomocą aparatu słuchowego. Głęboki ubytek słuchu to już konieczność wyposażenia w odpowiednio dobraną technologię wzmocnienia (np. aparat słuchowy, implant ślimakowy). Gdy tracimy słuch, odbieranie bogactwa otaczających nas dźwięków staje się trudne, czasem wręcz niemożliwe. Świat, który nas otacza milknie. Jeśli czujesz, że nie wszystkie dźwięki do Ciebie docierają, przyjdź do nas. Chcemy i potraﬁmy Ci pomóc. W ramach umowy z NFZ wykonujemy badania diagnostyczne słuchu oraz profesjonalnie dobieramy aparaty słuchowe najnowszej generacji.

WROCŁAW Sklep Ortopedyczny w szpitalu ul.Borowska 213, tel. 661 94 00 26 Sklep Medyczny COREmed ul. Kościuszki 2, tel. 71 343 18 10 Sklep Medyczny „Medica Humana” Św. Antoniego 36/38, tel. 71 344 81 20 Sklep Medyczny ul.Krzywoustego 290, tel. 71 344 91 07 Sklep Medyczny ACTIVMED ul. Joannitów 22, tel. 71 707 21 04 Sklep Medyczny „CEZAL” S.A ul. Sądowa 9a, tel. 71 342 30 51 Sklep Medyczny MTG ul Grabiszyńska 50, tel. 71 337 54 95 Apteka Św. Macieja Plac Św. Macieja 9, tel. 71 322 09 09 Apteka PIASTOWSKA ul. Piastowska 36, tel. 71 328 37 69 BIELAWA Sklep Medyczny ARKMED ul. 1-go Maja 31a, tel. 74 817 60 67 DZIERŻONIÓW Sklep Medyczny ARKMED ul. Piłsudskiego 8, tel. 74 816 79 69 Sklep Medyczny „REMETEX” ul. Bat. Chłopskich 19c, tel. 74 633 00 86

GŁOGÓW Sklep Medyczny „KORIM” ul. Kościuszki 15 A, tel. 76 835 01 02

STRZELIN Sklep Medyczny BIOMEDUS ul. Ząbkowicka 22a, tel. 71 392 08 73

GÓRA Sklep Medyczny „KORIM” ul. Piłsudskiego 38, tel. 65 543 24 86

SZPROTAWA Sklep Medyczny „KORIM” ul. Kościuszki 37, tel. 68 376 36 31

JELENIA GÓRA Sklep Medyczny „CEZAL” S.A ul. Wolności 32, tel . 75 752 54 09 Sklep Medyczny „MEDYK” ul.Groszowa 9, tel. 75 764 61 55

ŚWIDNICA Apteka „FRANCISZKAŃSKA” Rynek 1/1A, tel.74 857 84 14

KAMIENNA GÓRA Sklep Medyczny „FIZJOTERAPIA” ul.Armii Ludowej 7, tel. 75 744 46 50 Sklep ARKMED DCR ul.Korczaka 1, pawilon II tel. 75 645 96 75 KOWARY Sklep Medyczny ul. Pocztowa 10 B, tel. 888 200 54 OŁAWA Sklep Ortopedyczny REHA-CENTRUM ul.Żeromskiego 2B, tel. 71 303 44 61

WAŁBRZYCH Sklep Medyczny Janka ul. Jana Pawła II 3d (wejście od kościoła), tel. 74 665 60 29 Sklep Medyczny Janka ul. Główna 4 (Przychodnia Piaskowa Góra), tel. 501 418 488 WSCHOWA Sklep Medyczny „KORIM” ul. Cicha 7b, tel. 65 540 21 37 ZIĘBICE Apteka ASPIRINKA ul. Wąska 15/17 , tel. 74 81 92 500

OLEŚNICA Sklep Ortopedyczny ul.3 Maja 43-46A, tel. 71 398 30 37

Chętnie udzielimy wszelkich informacji pod numerami telefonów: 22 40 30 725, 78 20 33 433 (pon.-pt. w godz. 9-16)

sprzęt rehabilitacyjny i ortopedyczny artykuły przeciwobrzękowe i przeciwżylakowe artykuły przeciwodleżynowe pieluchomajtki sprzęt stomijny, środki do pielęgnacji stomii cewniki zewnętrzne i wewnętrzne peruki, protezy piersi, bieliznę protetyczną kostiumy kąpielowe

O produkty Kinetex pytaj w sklepach medycznych, aptekach, sklepach medyczno-zielarskich. Możesz również zakupić produkty w sklepach internetowych producenta www.kinetex.pl

3 lokalizacje we Wrocławiu:

Specjalistyczny Sklep Medyczny oferuje: -

Wypróbuj nowe opaski ortopedyczne Kinetex. Są to wyroby zaprojektowane w celu wspomożenia prawidłowego funkcjonowania narządu ruchu. Dzięki przełomowej technologii wykorzystującej włókna srebra, miedzi i węgla, w naturalny sposób, poprzez wytworzenie mikroprądów, oddziałują na chore tkanki, mięśnie oraz pobudzają układ krwionośny. Cząsteczki srebra i miedzi uniemożliwiają namnażanie się bakterii i drobnoustrojów, zapewniając higienę nawet przy długim czasie używania. Opaski działają również przeciwbólowo, wykorzystując powszechnie znaną w medycynie bramkową teorię bólu. Wyroby Kinetex zystały już uznanie specjalistów - lekarzy ortopedów, reumatologów oraz fizjoterapeutów w wielu krajach. Są również bardzo skuteczne jako wsparcie zabiegów fizjoterapetów po urazach. W ofercie produków Kinetex znajdą Państwo m.in. opaski na kolano, łokieć, staw skokowy, a także pasy biodrowe oraz rękawice lecznicze.

www.remedium.org.pl Refundacja NFZ

pl. Hirszfelda 16/17 tel. 71 333 25 45 ul. Joannitów 10/12 tel. 71 783 30 40 ul. Kamieńskiego 73a tel. 71 327 01 80

Sztuczna szczęka to nie rozwiązanie All-on-4® Skuteczna metoda leczenia bezzębia przy pomocy rozwiązań Nobel Biocare Leczenie metodą All-on-4® oznacza zastąpienie brakujących łuków zębowych przy użyciu mostu obejmującego cały łuk zębowy, opartego na zaledwie czterech implantach stomatologicznych. Dzięki temu, że wystarczy mniejsza liczba implantów, skróceniu ulega całkowity koszt leczenia.

Dyplomowany protetyk słuchu Aldona Sobiecka

Sprawdzone i udokumentowane naukowo Metoda All-on-4® opiera się na sprawdzonych efektach klinicznych badań, w których wszczepiono cztery implanty i na nich oparto uzupełnienie całego łuku zębowego. Pochylone implanty stosuje się w praktyce klinicznego od ponad dziesięciu lat, uzyskując korzystne wyniki.

Różne możliwości protetyczne

Dobra stabilizacja przy użyciu jedynie czterech implantów

Zapraszamy do rekomendowanej kliniki Kamieńskiego 142, Wrocław (071) 327 63 13, 604 609 012 www.dental-med.com.pl

ZAPRASZAMY DO OŚRODKA PZG

W celu uzyskania dodatkowych informacji zajrzyj na

bezzebie.pl lub nobelbiocare.pl

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Twoje serce bije nie tylko dla Ciebie

Informator medyczny

Rezydencja dom opieki w Kudowie-Zdrój

Zezwolenie Wojewody Dolnośląskiego Nr. PS- KNPS 9423.8.2014

POLOCARD® to lek bez recepty stosowany w profilaktyce chorób układu krążenia, które grożą powstaniem zakrzepów i zatorów w naczyniach krwionośnych takich jak: zawał serca, choroba niedokrwienna serca. Chroni przed powstawaniem zatorów i zakrzepów, przez co skutecznie zapobiega zawałom serca i udarom niedokrwiennym mózgu. POLOCARD® skutecznie zapobiega atakom serca i udarom niedokrwiennym mózgu, co zostało wielokrotnie potwierdzone w badaniach klinicznych. Jako jedyny lek występuje w różowej powłoce (Tabletka powlekana dojelitowa preparatu Polocard nie rozpada się w żołądku, przez co zmniejsza się drażniące działanie kwasu acetylosalicylowego na błonę śluzową żołądka.) Polocard - Lek stosowany w profilaktyce chorób układu krążenia oraz innych chorób przebiegających z zakrzepami w naczyniach Substancja czynna: Kwas acetylosalicylowy. Dawka: 75mg ; 150mg Postać: Dojelitowe tabletki powlekane Wskazania: Hamowanie agregacji płytek krwi w profilaktyce chorób układu krążenia, które grożą powstaniem zakrzepów i zatorów w naczyniach krwionośnych (zawał serca, niestabilna i stabilna choroba niedokrwienna serca), w profilaktyce innych chorób przebiegających z zakrzepami w naczyniach. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą. Objawy nadwrażliwości: pokrzywka, a nawet wstrząs, mogą wystąpić w ciągu 3 godzin od przyjęcia kwasu acetylosalicylowego. Uczulenie na inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, przebiegające z objawami takimi jak: skurcz oskrzeli, zapalenie błony śluzowej nosa, wstrząs. Astma oskrzelowa, przewlekłe schorzenia układu oddechowego, gorączka sienna lub obrzęk błony śluzowej nosa. Czynna choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy oraz stany zapalne lub

ALIZACJA

NOWA LOK

krwawienia z przewodu pokarmowego (może wystąpić krwawienie z przewodu pokarmowego lub uczynnienie choroby wrzodowej). Zaburzenia krzepnięcia krwi (np. hemoﬁlia, choroba von Willebranda, telangiektazje, trombocytopenia) oraz jednoczesne leczenie lekami przeciwzakrzepowymi (np. pochodne kumaryny, heparyna). Ciężka niewydolność wątroby lub nerek, ciężka niewydolność serca, ostatnie 3 miesiące ciąży, niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej. U dzieci w wieku poniżej 16 lat, zwłaszcza w przebiegu infekcji wirusowych, ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a. Jednocześnie z metotreksatem w dawkach 15 mg/tydzień lub większych ze względu na mielotoksyczność. Podmiot odpowiedzialny: Pﬁzer Corporation Austria GmbH. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

ul. Krakowska 1 w Galerii Sylwia

ul. Ustronie 1-3 w Simply Markecie

ul. Świdnicka 48

róg Świdnickiej i Piłsudskiego

www.e-ZikoApteka.pl

Rezydencja Rydz to prywatny dom opieki położony w dzielnicy Nowy Zdrój w uzdrowisku Kudowa-Zdrój. Zalety tego urokliwego miejsca to uzdrowiskowy mikroklimat oraz takie udogodnienia jak ogród z bezpośrednim wejściem do lasu, taras oraz bliskość Parku Zdrojowego. Rezydencja Rydz to także dom dostosowany do potrzeb osób starszych, schorowanych oraz niepełnosprawnych. Wyposażona jest w windę, podjazdy, uchwyty oraz monitoring, który zwiększa bezpieczeństwo jej mieszkańców. Rezydencja wraz z bezpośrednim otoczeniem to doskonałe miejsce do odpoczynku, rekonwalescencji, ale także spotkań towarzyskich.

Oferujemy pobyty krótko i długoterminowe. Zapewniamy zamieszkanie w pokojach: 1, 2, 3 - osobowych oraz apartamentach dwupokojowych. W każdy pokoju jest łazienka i balkon. Pokoje wyposażone są dodatkowo w telewizor, radio, telefon oraz internet. Zapewniamy: • 4 posiłki dziennie • rehabilitację • terapię zajęciową • opiekę lekarską i pielęgniarską • programy kulturalno-oświatowe

• posługę duszpasterską /wedle potrzeb

Serdecznie zapraszamy tel. 669 595 666 tel. 74 866 11 83 www.rezydencjarydz.pl

SENIORZE! Aktywuj SIĘ!

Zaprogramuj swój czas na wizytę w klubie we wtorki i piątki o godz. 11.00!

tel: 71 360 94 55

www.activeﬁtness.pl

Fitness Club Active ul. Grabiszyńska 281 (bud.FAT, I piętro)

8 zajęć to koszt tylko 69 zł!

JOGA

nowa grupa dla seniorów ul. Sienkiewicza 8a, Wrocław

• od 10 września w każdą środę 11:00 -12:00 • przyjdź na zajęcia i zabierz znajomych • zajęcia prowadzi certyﬁkowany nauczyciel jogi metodą B.K.S Iyengara

tel. 791 401 394

Z TYM KUPONEM PIERWSZE ZAJĘCIA GRATIS

Opakowanie leku POLOCARD® zawiera 30 lub 60 tabletek. Cena: ok. 9,30 zł (60 tabletek)

Informator medyczny

Sklep medyczny Artykuły medyczne

Sklep Medyczny

MEDICA

HUMANA

, 50-073 Wrocław

ul. Św. Antoniego 36/38

0 Tel. 71/344 81-142 .00 .00 pon-pt 9.00-17.00, sb 10 roclaw.pl e.w zn yc ed ly.m ku www.arty

• pieluchomajtki • wkładki urologiczne • cewniki • sprzęt stomijny • materace i poduszki przeciwodleżynowe • stabilizatory, ortezy • peruki i protezy piersi • chodziki • wózki inwalidzkie • wkładki ortopedyczne • rajstopy i podkolanówki przeciwżylakowe • ciśnieniomierze • glukometry • laski, kule i in. art. medyczne

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Informator medyczny

O zdrowie seniorów dba Apteka Św. Macieja pl. Św. Macieja 9, Wrocław poniedziałek - sobota 8:00 - 21:00,

niedziela i święta 8:00 - 19:00

365 dni w roku, 7 dni w tygodniu

tel. 71 322 09 08 www.aptekaswietegomacieja.pl

Dobro�ynny aloes Aloes stosowany był w medycynie już przed tysiącami lat. Nie bez powodu - substancje zwarte w soku pozyskiwanym z jego mięsistych liści wykazują wiele działań farmakologicznych. Zastosowany zewnętrznie przyśpiesza gojenie i zalecany jest na różnego rodzaju owrzodzenia, odleżyny, oparzenia oraz inne zmiany skórne, a także na wysypki alergiczne. Natomiast podany doustnie przede wszystkim wzmacnia odporność oraz działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Jego spożywanie zaleca się cukrzykom, ponieważ obniża poziom cukru we krwi. Badania wskazują również na wpływ substancji zawartych w aloesie na hamowanie rozwoju nowotworów. Dlatego bardzo często rekomenduje się proﬁlaktyczne

zamów

stosowanie soku z tej rośliny. Należy jednak uważać, ponieważ ma on również działanie przeczyszczające. Obecnie przed zbliżającym się okresem jesienno-zimowym warto pomyśleć o wzmocnieniu swojej odporności i skorzystać z szerokiej oferty soków z aloesu dostępnych na aptecznej półce. mgr farm. Iwona Napierała

Centrum Rehabilitacji

mgr Jolanta Polak & Jan Bauer

Terapia Nietrzymania Moczu

ul. Swobodna 8a, Wrocław (budynek Centrum Promyk Słońca), gabinet 102 tel. 501 246 288 tel. 603 852 407

www.rehabilitanci.net

Ogłoszenia drobne tel. 533 301 662

e-mail: redakcja@czerwonyportfelik.pl

Ogłoszenie drobne - maksymalnie 200 znaków ze spacjami.

Nietrzymanie moczu to schorzenie dość powszechne, lecz zakłopotanie i wstydliwość towarzyszące tej chorobie jest tak duże, że pacjent pomija ten temat w rozmowie z lekarzem i nie prosi o pomoc. Nietrzymanie moczu nie jest naturalnym procesem starzenia się organizmu. W większości przypadków schorzenie to jest uleczalne i odwracalne, tym samym poprawia jakoś życia. Oferujemy również pełną rehabilitację w schorzeniach ortopedycznourazowych, reumatologicznych i neurologicznych.

NOWOŚĆ

Seniorzy

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Jak dobrze mieć sąsiada Unikalne potrzeby seniorów zaczynają być dostrzegane w wielu dziedzinach życia. Chęć zapewnienia najstarszym członkom społeczeństwa kontaktu jak najdogodniejszych warunków bytowych, bezpieczeństwa i kontaktu z drugim człowiekiem to główne argumenty przesądzające o rosnącym zainteresowaniu cohousingiem. Czym jest cohousing, czyli kooperatywa mieszkaniowa? Można spojrzeć na to dwojako: są to budynki mieszkalne posiadające wspólne przestrzenie i udogodnienia dla mieszkańców lub jest to grupa ludzi, którzy chcą mieszkać w swoim sąsiedztwie, więc adaptują lub budują miejsce dostosowane do swoich potrzeb.

źródło: www.cohousingblog.com

Żyj dłużej dzięki kooperatywie Nowe Żerniki i Popowice W czerwcu, w siedzibie Wrocławskiego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych Centrum Sektor 3 odbyła się zorganizowana przez fundację „Aktywny Senior” pierwsza międzynarodowa konferencja na temat cohousingu. Konferencja ta podsumowywała projekt „Uczenie się przez całe życie”. Zgromadzeni mieli okazję wysłuchać opinii specjalistów z różnych krajów Europy i rozważyć jak proponowane rozwiązania można przenieść na polski grunt. Wśród ekspertów pojawił się również profesor architektury Dick Urban, światowej sławy specjalista reprezentujący szwedzki związek Kollektivhus NU (w wolnym tłumaczeniu: Teraz Cohousingi). Prezentując przykłady istniejących i działających projektów z Niemiec, Danii i Szwecji opowiadał o cohousingu jako o lekarstwie na problemy socjologiczne, które trapią współczesne społeczeństwo. Profesor dał się poznać nie tylko jako doskonały teoretyk zagadnienia. Wiarygodność jego słów podkreśla fakt, że sam od osiemnastu lat również mieszka w kooperatywie. Wśród zalet takiego rozwiązania profesor wymienił m.in. fakt, że osoby, które pielęgnują kontakty społeczne... żyją dłużej! W cohousingu każdy sam decyduje o tym, jak bardzo chce się angażować w życie społeczności, jednak współdzielenie obowiązków (w niektórych kooperatywach jest to np. wspólne gotowanie czy dbanie o czystość miejsc z których korzystają wszyscy mieszkańcy) zachęca do nawiązywania bliższych znajomości, przyjaźni i pielęgnowania dobrej atmosfery. Wszystko to przekłada się na nasze samopoczucie, zdrowie, a w konsekwencji na długość życia. Chyba lepszej reklamy nie trzeba.

Czy ten pomysł ma szansę sprawdzić się w Polsce? Wielokrotnie pisaliśmy o Miasteczku Aktywnego Seniora w Radkowie, które jest świetnym dowodem na to, że takie inicjatywy są u nas potrzebne. Wrocław nie pozostaje w tyle i szykuje Nowe Żerniki. WUWA2 – osiedle „szyte na miarę”, dostosowane

Ciekawa inicjatywa kiełkuje również na Popowicach. Fundacja Aktywny Senior chce rozwijać ideę cohousingu poprzez pomoc w zaaranżowaniu wspólnot mieszkańców w miejscach zamieszkania. Projekt będzie dotyczył jednej lub kilku klatek schodowych. Mieszkańcy mają mieć dostęp do wspólnej przestrzeni dostosowanej do ich potrzeb. Projekt zakłada pomoc w uzyskaniu środków finansowych na wyremontowanie i wyposażenie tych przestrzeni, pomoc w zaprojektowaniu ich oraz wspieranie nieustannego trwania i rozwoju wspólnoty.

Cohousing po polsku?

źródło: www.nowezerniki.pl

do potrzeb mieszkańców, ułatwiające tworzenie więzi społecznych, ekologiczne, aktywizujące swoich mieszkańców, świetnie skomunikowane z centrum, a przy tym... miłe dla oka. Czyli: całkowite odejście od taśmowo budowanych, anonimowych mieszkań chaotycznie stawianych przez deweloperów. Osiedle powstanie w okolicach Stadionu Miejskiego i ul. Kosmonautów. W jego obrębie powstaną budynki wielorodzinne, a także jednostki złożone z kilku mieszkań oraz domy jednorodzinne szeregowe i wolnostojące. To zróżnicowanie ma przyciągnąć rozmaitych inwestorów – deweloperów, spółdzielnie, a także kooperatywy. Na terenie osiedla nie zabraknie szkoły, przedszkola, kościoła, domu kultury, miejsc do rekreacji, punktów handlowych i usługowych. W planach nie zapomniano o najstarszych mieszkańcach: na osiedlu powstanie też dom seniora. K

Współczesne podejście do tematu kooperatyw zawdzięczamy kilkudziesięciu duńskim rodzinom, które w 1967 roku uznały, że ich obecne domy i mieszkania nie spełniają ich potrzeb. Tych pięćdziesiąt rodzin zapoczątkowało projekt Sættedammen, najstarszy współczesny cohousing. Rok później stworzono kolejną kooperatywę. Obecnie w Danii i innych krajach północnych istnieją setki cohousingów. Pomysł spodobał się też za oceanem. W USA jest ponad 120 istniejących i 100 planowanych cohousingów, w Kanadzie – 11 istniejących i 19 planowanych. W Europie idea kooperatyw niezwykle przypadła do gustu Holendrom, którzy mają ich obecnie ponad 300 (w tym 231 wyłącznie dla seniorów), a planują utworzenie 60 kolejnych. Czy w Polsce pomysł kooperatyw mieszkaniowych będzie zdobywał kolejnych zwolenników? Jest to bardzo prawdopodobne. Polacy coraz chętniej wybierają małe, kameralne osiedla, dobrze zabezpieczone przed niepożądanymi gośćmi i zamieszkane przez nieanonimowe osoby. Przecież wiadomo, że dobry sąsiad to pewniejsza gwarancja bezpieczeństwa niż nawet najdroższe zamki... EK M

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku Fundacja „Teraz Życie” zajmuje się promocją idei Miasteczka Aktywnego Seniora w Radkowie, a firma Krężbud oferuje tanie mieszkania o powierzchni od 38 do 64 m2 w stanie deweloperskim oraz pomoc ekipy remontowej na etapie wykończenia. Fundacja wspiera zainteresowanych seniorów na każdym etapie: informacji, prezentacji miejsca i jego możliwości, zagadnień prawnych i pomocy bieżącej na miejscu. Po więcej informacji o Miasteczku Aktywnego Seniora w Radkowie zapraszamy do Ryszard archiwalnych wydań czasopisma lub na Krygier prezes www.czerwonyportfelik.pl.

502 614 312 693 232 609

Fundacji „Teraz Życie” o Miasteczku Aktywnego Seniora w Radkowie: Wiele osób dowiaduje się o Miasteczku Aktywnego Seniora w Radkowie z gazety „Czerwony Portfelik Senior” – mówi pan Ryszrd. Potem przyjeżdżają, żeby zobaczyć to miejsce na własne oczy i poczuć klimat. W podjęciu decyzji bardzo dużo dają również rozmowy z osobami, które już zdecydowały się zamieszkać w Radkowie. Wszyscy są bardzo pomocni i chętnie dzielą się swoimi opiniami, doświadczeniami, a nawet pokazują ﬁlmy, które nakręcili podczas pobytu w okolicy. Niektórym tyle wystarcza, bo w Radkowie naprawdę można się zakochać od pierwszego wejrzenia. Inni potrzebują więcej czasu. Wynajmują pokoje w pobliskich gospodarstwach agroturystycznych, by spędzić tu kilka dni i lepiej poznać Radków, jego mieszkańców oraz okolicę. Myślę, że to bardzo dobry pomysł. Przeprowadzka to zawsze wyzwanie, ale również szansa na nowy start, nowe życie. Urządza się mieszkanie, poznaje nowych sąsiadów. W końcu jest czas, by iść do biblioteki i poczytać książki, których lekturę odkładało się w nieskończoność. Biblioteka właśnie jest też miejscem spotkań, bo tutaj nie tylko można poczytać, ale także skorzystać z internetu czy posłuchać muzyki. Możliwości wspólnego spędzenia czasu jest mnóstwo.

Trzeba gdzieś uciec, żeby jeszcze troszkę pożyć

693 232 609 71 786 77 48 biuro@teraz-zycie.pl www.teraz-zycie.pl

Pani Zofia Wilczyńska wraz z mężem to świeżo upieczeni mieszkańcy Miasteczka Aktywnego Seniora w Radkowie. Pani Zofia opowiedziała nam o powodach przeprowadzki i swoich pierwszych wrażeniach w nowym miejscu. Zofia Wilczyńska: Przeprowadziliśmy się tu zaledwie kilka dni temu. Wciąż żyjemy na walizkach, ale jesteśmy bardzo zadowoleni i mam wrażenie, że mieszkam tu już od wieków. Ludzie są bardzo serdeczni. Wszyscy nam tu pomagają. Linda Matus: Jaki był powód przeprowadzki do Radkowa? Z.W.: To był przypadek. Obejrzałam w telewizji program o seniorach w Stargardzie Szczecińskim. Zainteresowałam się tym tematem. Kiedy szukałam informacji w internecie trafiłam na Miasteczko Aktywnego Seniora w Radkowie. Zadzwoniłam do pana Ryszarda i tak się to zaczęło. Dla nas ważny jest aktywny tryb życia, uprawiamy nordic walking, a w Radkowie jest wiele pięknych terenów, gdzie można chodzić z kijkami. Tutaj też powietrze jest czyste i zupełnie inaczej się oddycha. My już jesteśmy koło siedemdziesiątki, więc trzeba by gdzieś uciec, żeby jeszcze troszkę pożyć. Świat jest zbyt fajnym miejscem, żeby wcześnie odchodzić. To był pierwszy powód. A taka zmiana w naszym wieku też jest pozytywna. Coś nowego, inni ludzie, nowe sprawy, urządzanie się na nowo – to bardzo pobudza. L.M.: Starsi ludzie czasem boją się zmian? Z.W.: Tak, na przykład moi znajomi ze Związku Emerytów i Rencistów mówili, że na to by się nie zdecydowali, również ze względu na dzieci i wnuki. U nas tak się złożyło, że dzieci mieszkają za granicą. Zostaliśmy sami, choć mamy przyjaciół w Nowym Sączu. L.M.: Czy pani mąż również tak entuzjastycznie podszedł do przeprowadzki? Z.W.: Tak, wspierał mnie od początku. Głównie dlatego, że w naszej spółdzielni czynsz jest najdroższy w mieście i utrzymanie mieszkania dużo kosztuje. Tutaj czynsz jest minimalny, bo mamy indywidualne liczniki i praktycznie 400 zł zostaje nam w kieszeni. Można mieć na przyjemności. L.M.: A jak dzieci zareagowały na państwa decyzję? Z.W.: Bardzo dobrze. Wcześniej syn chciał żebyśmy się przeprowadzili do Anglii, ale nie zdecydowaliśmy się na to głównie z powodów zdrowotnych. I jednak tutaj to zawsze jest nasz kraj. Myślę, że to też dzięki ludziom tak dobrze się tu czujemy. Developer, od którego kupiliśmy mieszkanie, chętnie pomaga w wykończeniu wnętrz. To takie sympatyczne wsparcie. L.M.: Czyli warto? Z.W.: Zachęcam, żeby ludzie zaryzykowali. Warto. To nawet na zdrowie psychiczne pozytywnie wpływa. A jeśli się tak zdarzy, że jedno z nas zostanie samo, to tutaj będzie możliwa pomoc ze strony Fundacji „Teraz Życie”. Z życzliwymi ludźmi wokół na pewno będzie łatwiej. To też jest ważne. I przede wszystkim jest tu wspaniały klimat. Wczoraj po długiej podróży wybraliśmy się na spacer. Nawet nie wiedzieliśmy, kiedy znaleźliśmy się w Wambierzycach. Poszliśmy się tylko trochę przejść. W Nowym Sączu chodziliśmy około 8 km dziennie. Ale w Radkowie i okolicach jest dużo więcej tras spacerowych, no i te wspaniałe krajobrazy. Tego nie znajdzie się nigdzie indziej. A tutaj mamy to na wyciągnięcie ręki.

Fundacja Teraz Życie

ul. Pretﬁcza 21/B1, 53-328 Wrocław

Seniorzy

SENIORZE, zabierz Rodzinę na WYPOCZYNEK!

MOC ATRAKCJI

� rodzinna atmosfera w nastrojowym hotelu na szczycie góry � leczniczy mikroklimat zbliżony do szwajcarskiego Davos � drzewoterapia – przebywanie pośród drzew i krzewów pobudza organizm do samoleczenia � restauracja, bar, przestrzeń do rozmów i dyskusji na tarasie widokowym, biblioteczka � doskonałe miejsce na spacery i Nordic Walking - unikalna poziomicowa trasa widokowa Pod Reglami � centrum SPA z saunami, jacuzzi oraz bogatą ofertą masaży i zabiegów Medical oraz przyrządami do ﬁtness � zewnętrzny plac zabaw, przestronny ogród, boisko, minigolf, Kącik Małego Artysty, lekcje jazdy konnej � tylko 10 min. do nowoczesnych basenów w Termach Cieplickich

Więcej szczegółów na www.hotelconcordia.pl tel: 726 0000 26 recepcja@hotelconcordia.pl

Jesień 2014 w cenie już od 85 zł/os/doba w pokoju Standard ze śniadaniami! Pobyt wnuka do lat 12 gratis!*

*Przy dwóch osobach pełnopłatnych pobyt jednego dziecka do lat 12 gratis! Kolejne dziecko 40 zł/doba/dziecko. Dzieci 0-3 lat zapraszamy BEZPŁATNIE (bez świadczeń). Pobyt powyżej 2 nocy 10 zł/pokój taniej! Cena obowiązuje przy min. 1 osobie +50. Akceptujemy zwierzęta 10 zł/doba/zwierzak. Opłata klimatyczna w obowiązującej stawce. Oferta cenowa obowiązuje na hasło 140619. Dopłata do apartamentu z tarasem 20 zł/pokój/dobę. Oferta ważna w terminie wrzesień – 20 grudnia 2014 r

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Turystyka

Sanatorium Uzdrowiskowe “ORW Kołobrzeg - Podczele”

Klub Seniora Podróżnika poleca: 6 września Krasiejów (Park Nauki i Ewolucji Człowieka) – Olesno (najpiękniejszy drewniany kościół Opolszczyzny w kształcie róży) – Ozimek (najstarszy żelazny most w Europie) – 85/80 zł WKS + wstępy

20 września Kłodzko

w cenie W cenie pobytu oferujemy:

• 6 całodziennych posiłków (śniadanie, obiad, kolacja), • 12 zabiegów leczniczych, • 6 noclegów w pokojach kategorii turystycznej, • bezpłatna wizyta lekarska, opieka pielęgniarska, • cisza i fantastyczne otoczenie parku krajobrazowego.

490

złotych*

stolica Hrabstwa Kłodzkiego – kościół Wniebowziecia NMP, refektarz klasztorny franciszkanów, Muzeum Ziemi Kłodzkiej, Twierdza Kłodzka, rynek, historia kamienic – 70/65 zł WKS + wstępy Muzeum Porcelany, zamek i katedra - wnętrze, stare miasto, malownicze uliczki, ciekawe września kościoły, 150/145 zł WKS + wstępy 18 EUR

Miśnia

27/28 września KUTNA HORA

Możliwe dłuższe pobyty oraz pobyty grupowe (minimum 15 osób). Organizujemy turnusy rehabilitacyjne z dofinansowaniem ze środków PFRON i Unii Europejskiej. Prowadzimy działalność leczniczą w ramach uzdrowiskowego leczenia sanatoryjnego.

TYLKO Z TĄ REKLAMĄ 5% RABATU *Podana cena obowiązuje w terminie od 19.10 do 23.12, w terminie 05.09-18.10 cena od 550 zł. Oferta cenowa wraz z rabatem ważna do końca 2014 r.

Przedsiębiorstwo Usługowe „Holtur” sp. z o. o. ul. Koszalińska 72, 78-100 Kołobrzeg

tel. 94 35 43 116, 94 35 43 211 marketing@holtur.pl, www.holtur.pl

Kutna Hora od A do Z i śliczny pałac Źleby – 340/330 zł WKS + wstępy

11/12 października Katowice i Chorzów Katedra, Spodek, Sejm Śląski, Pomnik Powstańców, ulica Mariacka, Nikiszowiec - osiedle robotnicze, Muzeum Historyczne, Park Śląski w Chorzowie – seans w Planetarium, przejazd kolejką linową ELKA – 320 zł /310 zł WKS z wstępami

25 października Drezno

królewskie miasto – trasa klasyczna + Zwinger

8/9 listopada Berlin

miasto za czasów panowania Hohenzollernów i z okresu II Wojny Światowej, w programie zwiedzanie Muzeum Pergamońskiego

Biuro Obsługi Turystycznej PODRÓŻNIK

609 941 775

od godz.09:00 do 21:00 www.botpodroznik.pl bot.podroznik@wp.pl

509 550 645

Biuro Podróży ECO-TOUR ul. Jedności Narodowej 52, 50-258 Wrocław

tel. 71 372 12 60 www.ecotour.com.pl Albania od 1319 zł

Polskie Hotele

Cena zawiera: iowe � turnusy 12-dn (9 noclegów), owym rt � przejazd komfo autokarem, � polska obsługa, dziennie � wyżywienie 3 xKL, NNW � ubezpieczenie

tel. 33 811 77 26

Wycieczki autokarowe: Włochy - DONATELLO 9 dni 13 - 21.09.2014, 20 - 28.09.2014 04 - 12.10.2014, 18 - 26.10.2014

1420 zł

lat na rynku

Weekend w Rzymie 5 dni - wylot z Wrocławia 01 - 05.10.2014, 15 - 19.10.2014 05 - 09.11.2014

1990 zł

Pielgrzymki do Włoch 7 lub 9 dni Rzym, San Giovanni Rotundo, Asyż, Monte Cassino

Bułgaria od 1269 zł

Włochy od 1179 zł

Buksa Travel

ul. Orkana 5, Bielsko-Biała e-mail: biuro@buksatravel.pl www.buksatravel.pl

Wycieczki samolotowe: Ziemia Święta 8 dni 04 - 11.10.2014, 18 - 25.10.2014 08 - 15.11.2014, 22 - 29.11.2014 Rejsy wycieczkowe po Morzu

Śródziemnym

1445 zł 2990 zł od 299 euro

TATRZAŃSKA ZŁOTA JESIEŃ Pakiet obejmuje: • 5 noclegów w pokojach z łazienkami i TV (większość z balkonami z widokiem na góry) • 5 śniadań w formie bufetu • 5 obiadokolacji (dwa dania, deser + kompot) • bezprzewodowy Internet w całym ośrodku • bezpieczny, zamykany parking • 15% zniżki na zabiegi w gabinecie terapii manualnej

Ośrodek Wypoczynkowy “Start” Zakopane, ul.Piłsudskiego 22 tel: 18 206 13 94 www.start.zakopane.pl

6 – dniowy pobyt za

495 zł Oferta ważna do 31.11.2014

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Turystyka

a r o i n e ika S n b ż u Kl odró P

Sekcja Turystyczna UTW Uniwersytetu Wrocławskiego poleca:

20 września

JELENIA GÓRA - SIEDLĘCIN Spacer ul. 1-go Maja, kościół Garnizonowy pw. Podwyższenia Krzyża, wizyta w Manufakturze szklanej - dawnej pracowni grawerskiej z Karkonoszy, ratusz, zabytkowe kamieniczki, wieża widokowa na wzgórzu Krzywoustego, Wieża Książęca w Siedlęcinie. cena: 40 zł (transport ubezpieczenie) plus wstępy ok. 20 zł

4 października Sobótka

SOBÓTKA GÓRKA - SOBÓTKA ZACHODNIA Spacer na trasie: Sobótka - schronisko Pod Wieżycą (odpoczynek) - Sobótka Górka (zwiedzanie Zamku w Górce - dawne Opactwo Augustianów, wstęp płatny) - Sobótka Zachodnia.

11 października TARNOWSKIE GÓRY

zaprasza na spotkanie 12 września ul. Benedyktyńska 12, godz. 12.00 wstęp wolny, zapraszamy wszystkich seniorów, pasjonatów podróży bliższych i dalszych e-mail: klub@czerwonyportfelik.pl Opiekun Klubu, Janusz Czech, tel.: 797 163 682

I etap Szlaku Zabytków Techniki Śląskiej: Kopalnia Srebra, Skansen Maszyn Parowych, Sztolnia Czarnego Pstrąga - 600 metrowy odcinek między dwoma szybami „Ewa” i „Sylwester”, zwiedzanie łodziami, Zamek w Tarnowicach. Szlak Zabytków Techniki Śląskiej jest tematycznym szlakiem turystycznym, ukazujący obiekty związane m.in. z tradycją górniczą, hutniczą, kolejnictwem. W skład szlaku wchodzą muzea i skanseny, zamieszkałe kolonie robotnicze, zakłady pracy. W 2008 roku otrzymał Złoty Certyfikat POT (najlepszy produkt turystyczny), w 2010 jako jedyny szlak z Europy Środkowej i Wschodniej dołączył do Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego oraz otrzymał Złoty Medal Targów Poznańskich (najlepszy produkt turystyczny). cena: 60 zł plus wstępy ok. 50 zł Zapisy na wycieczki z wpłatą w dniach 3-5 września w godzinach 10:00 – 13:00 w budynku przy ul. Dawida 1 (korytarz na parterze za portiernią) przyjmuje pani Teresa Szewioła, tel. 691 395 470.

Seniorzy 2014 - sesja zrealizowana przez Wrocławskiego Centrum Seniora, Red. Czerwony Portfelik Senior, fot. Marek Śnioch R

Willa

Cecylia

Biuro Podróży Panorama zaprasza na pielgrzymki

Wygodnie i w dobrej cenie w samym centrum kurortu TYGODNIOWY TURNUS

210zł

cena za osobę przy rezerwacji pokoju dwuosobowego

• 8 dni ( 7 noclegów) w pokojach z łazienką, TV, czajnikiem • na miejscu restauracja, gdzie można wykupić posiłki • dostęp do Wi-Fi • domowa i serdeczna atmosfera

Możliwe krótsze pobyty lub pobyt z samymi noclegami od 30 zł

Rabaty dla grup!

Od nas będziesz mieć blisko do: 50 m Dom Zdrojowy – codziennie dancingi 100 m krioterapia 200 m Zdrój Wojciech – odnowa biologicza 300 m basen kryty 500 m wyciąg narciarski

Willa Cecylia ul. Orla 1 / róg Leśna, 57-540 Lądek-Zdrój tel. 74 814 63 16, kom. 662 013 013 cecylia@ladek.com.pl

powołując się na reklamę dodatkowo 5% rabatu

www.willa-cecylia.eu

Ziemia Święta: 20-27.09, 15-22.11, 19-27.12 cena: 2990 zł Włochy: 12-19.10, 9-16.11 cena od: 1500 zł Fatima, Lourdes, Paryż: 8-20.10 cena: 3700 zł Francja samolotem: 8-14.10 cena: 3300 zł Francja: 8-17.09 Z TYM cena: 1000 zł + 350 € KUPONEM Grecja: 10-20.09 100 ZŁ cena: 1350 zł + 320 € TANIEJ! Liban: 15-23.09 cena: 1750 zł + 1000 $

Biuro Podróży Panorama

ul. Piłsudskiego 38, 50-032 Wrocław

tel. 71 343 44 41, 71 329 55 11 www.panorama.wroclaw.pl

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

tylko 18 zł

za dostawę do domu 6 wydań

Złóż zamówienie na roczną prenumeratę dwumiesięcznika „Czerwony Portfelik Senior” z bezpośrednią dostawą do domu! Prenumerata to gwarancja dostarczenia każdego wydania wprost do Twojej skrzynki pocztowej. Jak zamówić roczną prenumeratę? Na rachunek redakcji należy jednorazowo wpłacić 18 zł - to pokrycie kosztów przygotowania i dostarczenia przesyłki przez pocztę. Jak dokonać wpłaty? - w urzędach pocztowych (wypełniając druk polecenie przelewu/wpłata gotówkowa) - w bankach (wypełniając blankiet polecenia przelewu) - za pomocą przelewu internetowego Roczna prenumerata obejmuje dostarczenie na terenie Polski 6 kolejnych wydań dwumiesięcznika, po jednym egzemplarzu każde, wydawanych po dacie dokonania zamówienia prenumeraty. Pokrywasz jedynie koszty przygotowania i dostarczenia przesyłki: 3 zł za jedno wydanie, czyli łącznie tylko 18 zł za 6 numerów! Koszty wpłaty gotówkowej lub przelewu pokrywa Zamawiający prenumeratę. Zaksięgowanie wpłaty za prenumeratę na rachunku redakcji jest równoznaczne z dokonaniem zamówienia i jego przyjęciem przez redakcję. Wraz z pierwszym egzemplarzem gazety otrzymasz harmonogram kolejnych wydań oraz fakturę VAT.

Zaprenumeruj i już nie przegapisz żadnego wydania! Dokonując wpłaty należy obowiązkowo podać: Dane Odbiorcy (redakcji): Nazwa Odbiorcy: Redakcja Czerwonego Portfelika Senior ul. Świdnicka 28 / 206C, 50 – 068 Wrocław Nr rachunku bankowego: 70 1140 2004 0000 3102 7492 9064 Dane Prenumeratora: Nazwa Zleceniodawcy: imię i nazwisko oraz adres do doręczeń gazety (ulica i numer domu lub mieszkania, kod pocztowy, miasto) Tytułem: Roczna Prenumerata Czerwony Portfelik Senior Poznań/ Wrocław/ Kraków/ Łódź (należy wskazać wybrane miasto) Wszelkie pytania dotyczące prenumeraty prosimy kierować: telefonicznie: tel. 505 151 952 korespondencyjnie: Redakcja „Czerwonego Portfelika Senior” ul. Świdnicka 28/206, 50 – 068 Wrocław e-mailowo: prenumerata@czerwonyportfelik.pl

R ZÓ Wrocław

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Kultura

„Prawdziwym przekleństwem nie jest słabnięcie ciała, lecz marazm ducha” – twierdzi André Maurois. Podobnego zdania jest wiele seniorek i seniorów, którzy nie poddają się upływowi czasu i poszukują własnego „sposobu PASJE SENIORÓW na starość”. Jednym z nich jest pasja, która czyni świat przyjaźniejszym i jakby piękniejszym. Ile osób, tyle zainteresowań, bowiem każdy człowiek poszukuje innego sposobu spędzania wolnego czasu, innej możliwości realizacji swoich talentów. Jedną z nich może być fotograﬁa, tym ciekawsza, iż pozwala uchwycić chwilę, zatrzymać czas i dzielić się jej pięknem z innymi. O tym magicznym hobby opowiedziała nam pani Irena Kawczyńska, słuchaczka Uniwersytetu Ilona Zakowicz: Jak to się stało, że zaczęła i praktyczne. A ileż nowych możliwości! W sekcji Trzeciego Wieku w Uniwersytecie Wrocławskim. fotograficznej poznajemy tajniki i triki, kiedy je pani fotografować? zgłębiłam moje hobby stało się również zabawą, Irena Kawczyńska: Zdjęcia zaczęłam robić bowiem odpowiednie przycinanie, dodanie zabaww dzieciństwie, kiedy dostałam od taty, również nych komentarzy sprawia, że zdjęcie może stać namiętnego fotografa–amatora, pierwszy aparat, Druh bodajże czy Smiena. I tak to trwa niezmiennie się unikalnym prezentem dla kogoś z poczuciem humoru. Często posyłam własne kartki świąteczne do dziś, choć zdecydowanie rozwinęłam skrzydła ze zdjęć zrobionych z myślą o konkretnej osobie. w tej dziedzinie dopiero po sześćdziesiątce! Ileż aparatów przewinęło się w tym czasie... Zwłaszcza To milsze niż gotowa kartka z kiosku, bardziej osobista. A tak naprawdę nie mam aparatu fotograw ostatnich latach, kiedy to technika udoskonalała ficznego z wyższej półki, ot taki przeciętny, a mimo się, a wraz z nią możliwości utrwalania rzeczywito zrobiłam ogromne postępy i to na emeryturze stości na kliszy, potem na karcie. Zawsze dokudopiero. Teraz wyczekuję nowości. Może niedługo mentowałam ważne wydarzenia rodzinne oraz te będziemy robić zdjęcia trójwymiarowe albo fotograz życia przyjaciół, dzieci, a także przyrodę, archifując np. konwalię utrwalimy również jej zapach... tekturę. Zatrzymuję na kliszy chwile, które zostają I.Z.: Sztuka fotograﬁi bardzo się zmieniła tylko w pamięci i właśnie na zdjęciu. Namiętnie na przestrzeni lat, co teraz sprawia pani fotografuję miejsca i obiekty, które zmieniają się największą radość? z upływem czasu np. małe drzewa - nie wiedzieć kiedy urosły do potężnych rozmiarów albo przeciw- I.K.: Najciekawsze wciąż jest samo fotografowanie i znajdowanie ciekawego obiektu do uwiecznienie znikają wycinane, jak ostatnio te wzdłuż Odry. nia, ale od kiedy nauczyłam się obrabiać zdjęcia Chcę mieć zachowany obraz przeszłości nie tylko w komputerze, bawię się tym z radością. w pamięci, ale chcę to móc pokazywać.

Fotografia

I.Z.: Czym dla Pani jest teraz fotografowanie? I.K.: Przed paru laty zapisałam się na Uniwer-

sytet Trzeciego Wieku, a tam na zajęciach komputerowo-multimedialnych poznałam możliwości udoskonalania zdjęć. Wtedy właśnie miłe hobby przerodziło się w pasję, a półki z albumami zdjęć zastąpił zbiór w komputerze. Bardzo to wygodne

foto. Irena Kawczyńska R

I.Z.: Ta pasja wymaga nie tylko serca, ale także bycia na bieżąco z branżowymi nowinkami. I.K.: O tak. Zdecydowanie to nauka i to ciągła, bo trzeba ścigać się z nowościami techniki. Polecam fotografię każdemu, to świetne hobby, zwłaszcza teraz gdy z pomocą komputera możemy ze zdjęć robić własne małe dzieła sztuki.

wiecej Busem na wydarzenia 

Akademia

kulturalne niż teatr

wrzesien

STATEK SZALENCÓW 19.00 19 IX (piatek) STATEK SZALENCÓW 19.00 20 IX (sobota) OSKAR I PANI RÓZA 19.00 26 IX (piatek)  OSKAR I PANI RÓZA 19.00 27 IX (sobota)  

pazdziernik



12 X



18 X

KRÓL MACIUS PIERWSZY

13.00

 I WROCŁAWSKIE KRASNALE  PREMIERA Uwaga! Organizujemy wyjazdy w małych grupach (5-7 osób) na wybrane wydarzenia kulturalne dla osób w wieku 60+  o ograniczonej mobilności.

KRÓL MACIUS PIERWSZY 13.00 I WROCŁAWSKIE KRASNALE KRÓL MACIUS PIERWSZY 11.00 14, 15, 16, I WROCŁAWSKIE KRASNALE 17, 20, 21 X 





24, 25 X



MORALNOSĆ PANI DULSKIEJ

19.00

„Król Maciuś Pierwszy i Wrocławskie Krasnale”  Najnowszy spektakl teatru Arka, „Król   

     Organizujemy wyjazdy w małych grupach (5–7 osób) na wybrane wydarzenia  kulturalne dla osób w wieku 60+ o ograniczonej mobilności.   Bezpłatne wyjazdy w małych grupach (do 7 osób)  

Jeżeli masz propozycje wydarzenia, na które chciałbyś się wybrać wspólnie z innymi, skorzystaj z naszej oferty. Pojedź z nami! Napisz lub zadzwoń. Zapewniamy darmowy  transport. Po więcej informacji pisz - redakcja@gitaraplus.pl lub dzwoń - nr tel. 608 087 675.

Maciuś Pierwszy i wrocławskie krasnale”, z jednej strony nawiązuje do dzieła wielkiego humanisty, Janusza Korczaka, z drugiej – korzysta z najnowszej odsłony legendy miasta, jaką są wrocławskie krasnale. Z pierwowzoru literackiego zaczerpnięta została główna idea – państwa pod rządami dzieci, natomiast krasnale, to najbardziej rozpoznawalny znak działaczy opozycyjnych oraz Pomarańczowej Alternatywy, która za pomocą wizerunku niewielkich skrzatów ośmieszała system polityczny w Polsce. Ten zaskakujący zabieg inscenizatorski twórczyni spektaklu, Renaty Jasińskiej, pozwolił na skonstruowanie dzieła wielowarstwowego, które może być odczytywane na różne sposoby – zarówno przez widownię dziecięcą, jak i dorosłą część publiczności.

na wydarzenia kulturalne we Wrocławiu.    Jeżeli jesteś 60+ i chcesz w miłej i kulturalnej  grupie zwiedzić ciekawą wystawę lub wybrać się   na koncert, to skontaktuj się z nami!

Nr tel. 71 718 30 17. Redakcja informatora KABEL.



bilety: 35 zł dla seniorów 20 zł  tel. 71 723 78 03, 500 423 919 Teatr Arka, ul. Mennicza 3  (wejscie od ul. Swidnickiej 28), Wrocław bilety@teatrarka.pl www.teatrarka.pl



Na naukę nigdy nie jest za późno. Jeśli chcesz zdobyć nowe umiejętności, a przy tym spotkać ciekawych ludzi w swoim wieku i miło spędzić czas, zapisz się do Akademii Seniora.

KURS

FOTO Kurs fotograﬁi cyfrowej i obróbki zdjeć dla seniorów cena 300 zł kurs miesięczny

Nowe grupy już od września – trwają zapisy!

Zadzwoń lub odwiedź nas.

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Historia

Zrozumieć i zapamiętać historię

Z okazji 100 rocznicy utworzenia Legionów Polskich we Wrocławskim oddziale NBP otwarto wystawę zatytułowaną „Józef Piłsudski i Legiony Polskie”, która potrwa do 5 września. Część eksponatów pochodzi ze zbiorów pana Mirosława Misiaka, który zgodził się opowiedzieć o swoim hobby na łamach naszego czasopisma. Ewelina Kodzis: Od prawie dziesięciu lat należy pan do Stowarzyszenia Kolekcjonerów we Wrocławiu. A kiedy narodziła się ta pasja, kiedy zaczął Pan kolekcjonować? Mirosław Misiak: Kolekcjonuję od dziecka. Początkowo były to znaczki i monety niemieckie i polskie, czasami medale z wykopalisk. E.K.: Z czasem pasja ewoluowała... M.M.: Tak, moje zainteresowania zdecydowanie się poszerzyły. „Rasowi” kolekcjonerzy zwykle działają trochę inaczej, zbierają np. pocztówki z konkretnej dzielnicy, monety z danego okresu – współczesne, międzywojenne, itp. A ja zbieram i stare, i nowe. I Polskę, i trochę Niemiec, i trochę krajów zamorskich. Czasy dawne, czasy współczesne. E.K.: Według jakiego klucza powiększa Pan swoje zbiory? R

M.M. Poruszam się w obrębie założonych ram – decydują czas i miejsce, np. zbieram znaczki międzywojenne, ale nie tylko, znaczki z ziem polskich i z Polską związane, jak np. znaczki wydane przez rząd polski na emigracji, czy przez polskie jednostki wojskowe poza granicami naszego państwa – m.in. przez II Korpus Polski gen. Andersa we Włoszech, pocztówki wrocławskie z zachodniej części miasta – Pilczyce, Maślice, Leśnica, Żerniki, Stabłowice, Kuźniki, Muchobór Wielki, Kozanów, widokówki z okresu powodzi w 1903 r. Interesuje mnie historia Wrocławia, w swoich zbiorach mam np. mszał łaciński z XVII wieku, opatrzony informacją, że został ofiarowany wrocławskiemu szpitalowi św. Mateusza. E.K.: Gdzie kolekcjonerzy szukają możliwości powiększenia swych zbiorów? Widokówek z czasów Breslau nie znajdzie się przecież na poczcie... M.M.: Najczęściej korzystam z niemieckich giełd – to moje podstawowe źródło pozyskiwania pocztówek, zwłaszcza jeśli chodzi o ziemie należące niegdyś do Niemiec. Teraz wszystko jest dostępne o wiele łatwiej niż kiedyś. E.K.: Korzysta Pan z giełd internetowych? M.M.: Nie, wolę tradycyjne giełdy. Wynika to głównie z tego, że wolę mieć przedmiot w ręku zanim go kupię. E.K.: Można się natknąć na falsyﬁkaty i oszustów? M.M.: Nie, nie o to chodzi. Nic takiego nigdy mnie nie spotkało. Ważny jest dla mnie stan zachowania danego przedmiotu. A zdjęcia w internecie często nie oddają rzeczywistego stanu – kwestia oświetlenia, monitora, kąta wykonania zdjęcia. E.K.: Kolekcjonerstwo jawi się jako niezwykle ciekawe hobby. Ale czy jest dla każdego? Z pewnością jest kosztowne... M.M.: Tak, niekiedy bywa kosztowne i zależy od tego, co chcemy zbierać. Przykładowo pocztówki – te najbardziej pospolite można kupić za kilkanaście złotych, ale rzadsze egzemplarze mogą kosztować i kilkaset złotych.

Kompleksowe Usługi Pog�ebowe W tr�ce o Państwa wygodę prowadzimy działalność w t�ech dogodnych punktach miasta św. Antoniego 27/29 Pil�ycka 139 Krynicka 80

71 343 35 57 71 353 53 13 71 799 10 99

Telefon całodobowy

602 670 527 www.uslugipog�ebowe.wroclaw.pl

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku E.K.: Kolekcja na pewno zajmuje dużo miejsca w domu. Zwłaszcza, jeśli chcemy ją należycie wyeksponować. M.M.: To prawda. W moich zbiorach najwięcej miejsca zajmują książki, mam ich około 4,5 tys. E.K.: To faktycznie robi wrażenie. Jak rodzina zapatruje się na Pańskie hobby? M.M.: Bardzo pozytywnie. E.K.: Co z Pańskich zbiorów znalazło się na zorganizowanej przez NBP wystawie upamiętniającej Legiony Polskie? M.M.: Głównie książki, medale, znaczki, monety i banknoty. Jest Order Virtuti Militari nadany pośmiertnie podporucznikowi Pawłowi Barysowi, na oryginalnej wstędze, z dyplomem. Kupiłem go w domu aukcyjnym DESA ponad 20 lat temu. Na wystawie znajduje się też m.in. Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, odznaka komendancka PW, Krzyż Legionowy (z literami JP i LP) nadawany każdemu legioniście, znaczki z okresu międzywojennego z Józefem Piłsudskim, a także książki o nim – wydawane w międzywojniu i po wojnie – i dzieła jego autorstwa zebrane w 10 tomach. Jest też sporo o Legionach, wspomnienia legionistów. Są też nietypowe pamiątki, np. popielniczka z napisem MS Piłsudski – może była na słynnym statku...? E.K.: Widać, że interesuje się Pan historią. Co było pierwsze: kolekcjonerstwo czy zamiłowanie do historii? M.M.: To idzie w parze. Przez eksponaty łatwiej zrozumieć i zapamiętać historię.

Seniorzy

KONKURS Minęło 100 lat od daty utworzenia Legionów Polskich. Z tej okazji Narodowy Bank Polski wyemitował banknot kolekcjonerski o nominale 20 zł. Jest to pierwszy polimerowy (plastikowy) banknot wyemitowany przez NBP. Na stronie przedniej banknotu znajduje się wizerunek marszałka Józefa Piłsudskiego, a na stronie odwrotnej wizerunki Krzyża Wielkiego Orderu Virtuti Militari (z gwiazdą), nadany marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu, odznaki I Brygady Legionów Polskich oraz orzełka legionowego. Banknot zaprojektowany przez Andrzeja Heidricha został wydany w nakładzie 50 tys. sztuk. Nowe 20 zł można kupić w oddziałach okręgowych lub w sklepie internetowym NBP. Cena emisyjna to 60 zł. Naszych czytelników z pewnością ucieszy wiadomość, że wspólnie z Narodowym Bankiem Polskim redakcja „Czerwonego Portfelika Senior” przygotowała konkurs w którym nagrodą jest właśnie ten wyjątkowy banknot.

Co trzeba zrobić? Odpowiedz na pytanie: Gdzie i kiedy (podaj dokładną datę) miała miejsce największa bitwa Legionów Polskich? Odpowiedź wyślij na adres: redakcja@czerwonyportfelik.pl

foto. Piotr Toczyński R

Na odpowiedzi czekamy do 15.09.2014. Wygrywa pierwsza poprawna odpowiedź. Ogłoszenie wyników nastąpi 16.09.2014, a ze zwycięzcą skontaktujemy się mailowo.

Gdzie dostaniesz

UNIWERSYTETY TRZECIEGO WIEKU – DOLNY ŚLĄSK

unikalna na dedykowa dystrybucja

UWAGA! Gazeta jest dostarczana do ww. punk-

tów do ok. 7 dni od daty publikacji i dostępna do wyczerpania nakładu przeznaczonego na dany punkt. Jeśli chcą Państwo mieć gwarancję otrzymania każdego wydania gazety, zapraszamy do skorzystania z prenumeraty (szczegóły str. 26). R

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

Tarnowski Roman

Całodobowe - sanitarne, krajowe i międzynarodowe przewozy zmarłych Wrocław - Karłowice al. Kasprowicza 26 tel. 691 188 033 Wrocław - Brochów ul. Semaforowa 1 tel. 607 237 182 71 342 59 50 (24h)

Zgłoszenia całodobowe

tel. 603 604 649 www.tarom.pl

UNIWERSYTETY TRZECIEGO WIEKU - WROCŁAW

Bielawski Uniwersytet Trzeciego Wieku, Bielawa, ul. Piastowska 19a Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Wałbrzyskiej Wyższej Szkole Zarządzania i Przedsiębiorczości, Wałbrzych, ul. Wrocławska 10 Sudecki Uniwersytet Trzeciego Wieku (Wałbrzyskie Towarzystwo Oświatowe), Wałbrzych, ul. Malczewskiego 22 Polkowicki Uniwersytet Trzeciego Wieku, Polkowice, ul. Skalników 6B Uniwersytet Trzeciego Wieku w Świdnicy, Świdnica, ul. Długa 33 Ząbkowicki Uniwersytet Trzeciego Wieku, Ząbkowice Śląskie, ul. Rynek 24 Uniwersytet Trzeciego Wieku w Bolesławcu, Bolesławiec, ul. Jana Pawła 38c Karkonoski Uniwersytet Trzeciego Wieku przy KPSW, Jelenia Góra, ul. Lwówecka 18 Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Wieltona w Legnicy,Legnica, ul. Sejmowa 5a Oławski Uniwersytet Trzeciego Wieku, Oława, ul. 11 listopada 27 Uniwersytet Trzeciego Wieku w Gminie Rudna, Rudna, ul. Wesoła 13

Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Papieskim Wydziale Teologicznym, ul. Katedralna 9 Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Akademii Wychowania Fizycznego, ul. Witelona 25a Otwarty Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Uniwersytecie Przyrodniczym, ul. Chełmońskiego 37/41 Uniwersytet Trzeciego Wieku „Edukacja”, ul. Krakowska 56-62 Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Uniwersytecie Ekonomicznym, ul. Komandorska 118/120 Uniwersytet Trzeciego Wieku w Uniwersytecie Wrocławskim, ul. Dawida 1 Akademia Sztuki Trzeciego Wieku przy Tow. Edukacji Otwartej we Wrocławiu, ul. Robotnicza 36/38 Dolnośląski Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Dolnośląskiej Szkole Wyższej, ul. Wagonowa 9

BIBLIOTEKI PRZYJAZNE SENIOROM

Dolnośląska Biblioteka Publiczna, ul. Rynek 58 Miejska Biblioteka Publiczna, Filia nr 34, ul. Wyszyńskiego 75 Miejska Biblioteka Publiczna, Filia nr 17,ul. Gałczyńskiego 8 Miejska Biblioteka Publiczna, Filia nr 1, ul. Sztabowa 98 Miejska Biblioteka Publiczna, Filia nr 6, ul. Lwowska 21 Miejska Biblioteka Publiczna, Filia nr 23, ul. Bulwar Ikara 29-31 Miejska Biblioteka Publiczna, Filia nr 10, ul. Jelenia 7 Miejska Biblioteka Publiczna, Filia nr 22, ul. Chociebuska 8-10

KLUBY SENIORA

Klub Seniora przy Radzie Osiedla Brochów, ul. Koreańska 1 Klub Seniora Przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych, ul. Włodkowica 8 Kluby Seniora Nadodrze, ul. Niemcewicza 27 Stowarzyszenie Wieku Senioralnego, Senior Motyl Dance, ul. Benedyktyńska 12 Ośrodek Działań Twórczych Światowid, ul. Sempołowska 54A Klub Seniora św. Katarzyna, ul. Bardzka 2/4 Klub Seniora przy Parafii p.w. Ducha Świętego, ul. Bardzka 2/4 Klub Seniora Ołtaszyn, ul. Gałczyńskiego 8 Klub Seniora Gajowice, ul. Lwowska 43 Klub Seniora Maślice, ul. Suwalska 5 Klub Seniora Kuźniki, ul. Sarbinowska 19-21 Klub Seniora Nowy Dwór, ul. Zemska 38A Klub Seniora Lipa Piotrowska, ul. Tymiankowa 3 Klub Seniora Świniary, ul. Mikory 15B Klub Seniora Marysieńka, ul. Królewska 30 Klub Seniora Magnolia, ul. Wojrowicka 58 Klub Seniora przy Parafii p.w. św. Stanisława, Doroty, Wacława, pl. Wolności 3 Klub Seniora przy Parafii p.w Najświętszej Marii Panny Królowej Polski, ul. Jerzmanowska 85 Klub Seniora przy Parafii p.w. św. Andrzeja Apostoła, ul. Boguszowska 84 Klub Seniora przy Parafii p.w. św. M. Kolbe, ul. Horbaczewskiego 2 Klub Seniora przy Parafii p.w. Jakuba i Krzysztofa, ul. B. Krzywoustego 291 Klub Seniora przy Parafii p.w. św. Kazimierza Królewicza, ul. Litewska 1 Klub Seniora przy Radzie Osiedla Powstańców Śląskich, ul. Gajowicka 96A Klub Seniora „Na Blacharskiej”, ul. Blacharska 12/1 Klub Pogodnego Seniora, ul. Młodych Techników 17 Koło Emerytów i Rencistów przy Politechnice Wrocławskiej, Wybrzeże Wyspiańskiego 27 Klub Seniora przy Radzie Osiedla Przedmieście Świdnickie, ul. Piłsudskiego 37 Klub Seniora przy Fundacji Tobiaszki, al. Jana Kasprowicza 26 Koło Emerytów Klecina, ul. Wałbrzyska 26 Zespół Seniorek „Radość” przy Klubie 4 Regionalnej Bazy Logistycznej, ul. Pretficza 24 R

ORGANIZACJE SENIORALNE

Wrocławskie Centrum Seniora, pl. Dominikański 6 Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych z terenu aglomeracji wrocławskiej SEKTOR 3, ul. Legnicka 65 Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów, ul. Podwale 14 Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów, ul. Paulińska 4/8 Dom Edyty Stein i Fundacja Żółty Parasol, ul. Nowowiejska 38 Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomych, ul. Zelwerowicza 4a Polskie Stowarzyszenie Diabetyków koło Wrocław-Centrum, ul. Biskupia 11 Stowarzyszenie p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy „Przyjaciele Seniorów”, ul. Kraszewskiego 2 Polski Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów, ul. Kniaziewicza 28 Szkoła Policealna Służb Medycznych i Socjalnych, ul. Trzebnicka 42 Spektrum, Ośrodek Okulistyki Klinicznej, ul. Zaolziańska 4 Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów, ul. Lotnicza 22 Komisja Seniorów przy Wrocławskiej Radzie Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT, ul. Piłsudskiego 74

DELIKATESY T&J I SKLEPY SPOŁEM PÓŁNOC

Delikatesy T&J , ul. Św. Wincentego 1 Delikatesy T&J, pl. Grunwaldzki 22 Delikatesy T&J, al. Jana Kasprowicza 85 Delikatesy T&J, ul. Jemiołowa 42a Delikatesy T&J, ul. Kraszewskiego 21 Delikatesy T&J, al. Kochanowskiego 33 Sklep spożywczy, ul. Daszyńskiego 37/39 Delikatesy „Kokos”, ul. Kasprowicza 1c Sam spożywczy „Sępolno”, ul. Walerego Sławka 11 Sam spożywczy „Pętelka”, ul. Mickiewicza 100 Sklep AGD, ul. Olszewskiego 73 Sklep spożywczy, ul. Nowowiejska 77/81 Delikatesy „Wielka Wyspa”, ul. Olszewskiego 79

EKSPOZYTOR Z GAZETAMI

Dom Handlowy Feniks, ul. Rynek 31/32 L

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Ostatnia droga

Kremacja po katolicku

Praktyka kremacji staje się w Polsce coraz bardziej rozpowszechniona. Co ma na to decydujący wpływ? Konieczność, względy ﬁnansowe czy fascynacja nowym zwyczajem? Różne są źródła takiej decyzji. Kościół nie odmawia swoim wiernym prawa do spopielenia ciała, zachęca jednak do dogłębnego przemyślenia takiej decyzji i podkreśla, że wybierając kremację należy przestrzegać odpowiednich zasad, by pozostać w zgodzie z wiarą chrześcijańską.

„Chwalcie Boga w waszym ciele”(1 Kor 6,20) Ciało człowieka jest przez katolików otaczane czcią, gdyż „od chwili chrztu świętego stało się ono świątynią uświęconą przez Ducha Świętego” (Notitiae 13 (1977) s. 45). Zarówno tradycja chrześcijańska, jak i nasze zwyczaje pogrzebowe nakazują odnosić się do doczesnej powłoki człowieka z wielkim szacunkiem. To przy ciele czuwają pogrążeni w modlitwie bliscy, to nad ciałem odbywa się ceremonia pogrzebowa. Odwiedzamy groby drogich naszym sercom zmarłych, czcimy relikwie, modlimy się przy grobach świętych i błogosławionych, by wyprosić u nich wstawiennictwo u Boga. Wreszcie to w ludzkim ciele objawił się Syn Boży. Po męczeńskiej śmierci, ciało Jezusa zostało złożone w grobie, by trzeciego dnia zmartwychwstać. Katechizm Kościoła Katolickiego głosi: „Ciała zmarłych powinny być traktowane z szacunkiem i miłością wypływającą z wiary i nadziei zmartwychwstania. Grzebanie zmarłych jest uczynkiem miłosierdzia względem ciała; jest uczczeniem

dzieci Bożych, będących świątynią Ducha Świętego” (KKK 2300). Śmierć jest traktowana jak sen – sen ciała oczekującego na zmartwychwstanie. W wielu innych religiach, wierzeniach, które praktykują kremację, dusza traktowana jest jako element ważniejszy od ciała. Ten pogląd jest daleki od chrześcijaństwa, które postrzega duszę i ciało jako całość. Kościół nie sprzeciwia się kremacji, jeśli nie jest ona wyrazem niewiary w zmartwychwstanie ciała. Z szacunku dla słów Pisma Świętego oraz dla wielowiekowego zwyczaju nadal zaleca się wybór tradycyjnego pochówku, jednak w związku z upowszechnianiem się praktyki kremacji Stolica Apostolska zatwierdziła sam obrzęd, jak i normy wykonawcze związane ze spopieleniem ciała (dekret z 7 lipca 2010 roku). Powstały też nowe teksty liturgiczne dla pogrzebów z urnami, gdyż dotychczasowe formuły uwzględniały jedynie obrzędy nad trumną z ciałem.

Pan jest moim Pasterzem, niczego mi nie braknie. Pozwala mi leżeć na zielonych pastwiskach. Pan mym Pasterzem, nie brak mi niczego. Prowadzi mnie nad wody, gdzie odpocząć mogę, orzeźwia moją duszę. Wiedzie mnie po ścieżkach właściwych przez wzgląd na swoją chwałę.

Zgodnie z zasadami

Pan mym Pasterzem, nie brak mi niczego.

Decydując się na kremację, należy pamiętać, by przestrzegać zasad ustalonych przez Kościół. Firma „Gloria” szanuje przekonania swoich klientów i zapewnia organizację pogrzebu z poszanowaniem wszystkich tych reguł. �

Istotą pogrzebu chrześcijańskiego jest Msza Święta odprawiona nad ciałem w kościele, kaplicy cmentarnej lub w pomieszczeniu krematorium według form podanych w odpowiedniej księdze liturgicznej. Wszystkie obrzędy pogrzebowe, z ostatnim pożegnaniem włącznie, powinny odbywać się jeszcze przed przeprowadzeniem kremacji. Stolica Apostolska zdecydowanie podkreśla, że obrzędy te mają na celu uczczenie ciała zmarłego, niestosownym jest więc odprawianie ich nad urną z prochami. Krematorium „Gloria” gwarantuje organizację pogrzebu zgodnie z zasadami dyktowanymi przez Episkopat, czyli dwuetapowo: najpierw odbywa się Msza Święta i ostatnie pożegnanie ciała złożonego w trumnie. Po spopieleniu ciała urna trafia do grobu lub do kolumbarium. Wyjątek stanowić mogą jedynie uzasadnione przypadki, np. kiedy ktoś odchodzi za granicą Polski, a do kraju zostają sprowadzone jego prochy – wówczas Msza Święta i ostatnie pożegnanie mogą odbywać się nad urną.

�

(…) Dobroć i łaska pójdą w ślad za mną przez wszystkie dni życia. I zamieszkam w domu Pana po najdłuższe czasy.

Należy pamiętać, że Kościół jest przeciwny rozsypywaniu prochów lub przechowywaniu ich w miejscach innych niż cmentarze. Popularne w innych religiach tzw. miejsca pamięci, w których rozsypuje się spopielone ciała najbliższych, nie są w stanie zastąpić cmentarzy będących znakiem wiary w zmartwychwstanie. Cmentarze stanowią też dowód naszej pamięci o najbliższych, są miejscem spotkań, modlitwy i rozważań, podkreślają nasz związek z poprzednimi pokoleniami. Dbałość o miejsce spoczynku przyjaciół czy rodziny ukazuje naszą nieustającą troskę i przywiązanie. W Polsce jest to wyraźnie widoczny, głęboko zakorzeniony zwyczaj, którego nie warto porzucać. Stanowisko Kościoła popiera polskie prawo, które zabrania rozsypywania prochów osoby zmarłej czy przechowywania urny w miejscu innym niż cmentarz.

Psalm XXIII

usługi pogrzebowe i kremacyjne

www.gloria.wroc.pl www.krematoriumgloria.pl Bezpłatne porady i pomoc w trudnych chwilach przez 24 h na dobę

Wybór między kremacją a klasycznym pochówkiem nie jest decyzją łatwą i wpływ na nią ma z pewnością wiele osobistych czynników. Decydując się na spopielenie ciała warto mieć pewność, że wszystko zostanie przeprowadzone zgodnie z zasadami naszej wiary.

71/338-19-19

Źródło informacji: List pasterski Episkopatu Polski o szacunku dla ciała zmarłego i obrzędach pogrzebu (w przypadku kremacji)

pon-pt: 8:00 - 17:00, sob: 9:00 - 13:00

ul. Zaporoska 85

pon-pt: 8:00 - 16:00, sob: 9:00 - 13:00

ul. Dolnobrzeska 4

pl. Bema 15 (obok Fortis Bank) pon-pt: 8:00 - 16:00, sob: nieczynne

tel 24h: 71 338 19 19 ul. Św. Antoniego 22

tel 24h: 71 344 39 46

tel 24h: 71 794 01 12

ul. Trzebnicka 72

tel 24h: 71 349 58 84 ul. Legnicka 62 (obok Kaufland’u)

tel 24h: 71 794 01 07

tel 24h: 71 338 19 19

pon-pt: 8:00 - 16:00, sob: 9:00 - 13:00

tel 24h: 71 343 77 31

ul. Włodkowica 35

pon-pt: 8:00 - 16:00, sob: 9:00 - 13:00

Firma Gloria świadczy usługi pogrzebowe na wszystkich cmentarzach na terenie Wrocławia i całego kraju. Organizujemy kremacje z ceremoniałem pożegnania. Wszystko odbywa się bez konieczności angażowania Państwa środków ﬁnansowych. Oferujemy najniższe ceny na rynku. Dla Państwa wygody otworzyliśmy aż 9 biur pogrzebowych. W każdym z punktów

pon-pt: 8:00 - 16:00, sob: 9:00 - 13:00

pomocą i pełnym wsparciem służy uprzejmy i profesjonalny personel. Specjalista pomoże państwu dokonać wyboru: trumny, urny, wieńca pogrzebowego, dopełni wszelkich formalności, posłuży pomocą i radą w tych trudnych chwilach. Dla naszych klientów oferujemy bezpłatny transport do biura lub możliwość dopełnienia wszystkich formalności w domu.

usługi pogrzebowe i kremacyjne

Firma Gloria jest właścicielem prywatnej chłodni, sali pożegnań oraz ﬂoty karawanów i meleksów, co pozwala na świadczenie profesjonalnych usług na najwyższym poziomie. Pełniona przez nas ostatnia posługa wykonywana jest z zachowaniem najwyższego szacunku dla osoby zmarłej, a nasi pracownicy służą Państwu bezpłatną poradą i wsparciem przez 24 godziny na dobę.

Niezbednik Seniora

Edukacja

Akademia Seniora

Kursy komputerowe dla seniorów Kursy języka angielskiego i niemieckiego dla seniorów Kursy fotografii dla seniorów Trening pamięci dla seniorów Wrocław, ul. Świdnicka 28/206 A, II piętro

Enterprise Investment Zarządzanie Ryzykiem

505 151 952 Akademia

71 718 73 28

Kawiarnia Europejska

Wrocław, ul. Piłsudskiego 88-90

Kultura i rozrywka Teatr Arka

71 723 78 03

Nieruchomości Fundacja Teraz Życie

Wrocław, ul. Pretficza 21/B1

Krężbud

Opieka

71 786 77 48 693 232 609 502 614 312

Rezydencja Seniora AS

664 174 477

71 338 19 19 71 343 77 31 71 794 01 07 71 344 39 46 71 349 58 84 71 338 19 19 71 794 01 12 71 344 11 97 71 344 47 55 794 700 041 794 700 042 505 304 172 71 316 63 52

Usługi Pogrzebowe „Omega” 602 670 527

Usługi Pogrzebowe TAROM al. Kasprowicza 26 ul. Semaforowa 1

71 343 35 57 71 353 53 13 71 799 10 99 691 188 033 607 237 182

Dental med

Wrocław, ul. Piłsudskiego 38

71 343 44 41 71 329 55 11

Buksa Travel

33 811 77 26

501 246 288 603 852 407 71 327 63 13 604 609 012

Wrocław, Galeria Dominikańska Legnica, ul. N.M.Panny 5d

71 346 81 55 76 850 97 40

Fitness Club Active

71 360 94 55

Kawon

65 572 08 22

KINETEX

782 033 433 22 403 07 25

ul. Grabiszyńska 281 (bud.FAT, I piętro)

71 372 12 60

www.sklep.kawon.com.pl dostępne w aptekach i sklepach zielarskich www.kinetex.pl

POLOCARD®

Lek dostępny w aptekach

Polski Związek Głuchych

71 355 67 19

91 386 35 63

Wrocław, ul. Braniborska 2/10 www.osrodek-pzg.pl

Hotel Concordia

726 000 026

Sklep Medyczny Medica Humana

71 344 81 20

Merkury Ośrodek Wypoczynkowy

91 386 63 51 668 019 274

Ośrodek Wypoczynkowy Start

18 206 13 94

Bielsko-Biała, ul. Orkana 5

Zachełmie 68 A,B koło Karpacza

Mrzeżyno, ul. Spokojna 2

Zakopane, ul. Piłsudskiego 22

Patron Travel 22 635 97 75 Franciszkańskie Biuro 22 720 19 83 Turystyczno-Pielgrzymkowe Primavera

„Styks” Dom Pogrzebowy

ul. Św. Antoniego 27/29 ul. Pilczycka 139 ul. Krynicka 80

502 097 030

Biuro Podróży ECO-TOUR Biuro Podróży Panorama

Wrocław, ul. Swobodna 8a

Fielmann (optyk)

509 550 645 609 941 775

www.botpodroznik.pl

Centrum Rehabilitacji

Wrocław, ul. Kamieńskiego 142

Biuro Obsługi Turystycznej PODRÓŻNIK

Jastrzębia Góra, ul. Rozewska 40/42

Gloria

ul. Włodkowica 35 ul. Włodkowica 27 ul. Opolska 8 ul. Ślężna, róg Weigla ul. Osobowicka 61 ul. Mireckiego 5, Kąty Wrocławskie

695 450 720 71 781 55 16

Warszawa, ul. Zakroczymska 1

Ostatnia droga ul. Zaporoska 85 ul. Św. Antoniego 22 ul. Trzebnicka 72 ul. Włodkowica 35 ul. Dolnobrzeska 4 ul. Legnicka 62 pl. Bema 15

Przyjazny Pulpit

Dworek Prawdzic

74 866 11 83 669 595 666

Karpacz, ul. Przewodników Górskich 1

Technologie

Niechorze, ul. Szczecińska 15

Dom Opieki Rezydencja Rydz Kudowa Zdrój ul. Gen. Sikorskiego 12

Skok Stefczyka Kasa Stefczyka

ul. Jedności Narodowej 52

515 707 036

Wrocław ,ul. Mennicza 3 (wejście od ul. Świdnickiej 28)

www.nbp.pl

Turystyka

St. Petersburg Festival Ballet

ul. Świdnicka 48 ul. Ustronie 1-3 (Simply Market) ul. Krakowska 1 (Galeria Sylwia)

Narodowy Bank Polski

www.livingbetter.pl

71 772 10 00

Apteki Ziko

Finanse

Wrocław,ul. Piłsudskiego 24

Wrocław, Pl. Solidarności 1/3/5, lok. 243, p. II

Gastronomia

www.czerwonyportfelik.pl / Senior / dwumiesiecznik bezpłatny

58 774 45 51 71 344 39 23

Sanatorium Uzdrowiskowe „ORW Kołobrzeg - Podczele”

94 35 431 16

Willa Cecylia

74 814 63 16 662 013 013

Zabytki Gminy Kamieniec Ząbkowicki

74 637 01 67

Kołobrzeg, ul. Koszalińska 72

Lądek Zdrój, ul. Orla 1 / róg Leśna

www.kamzab.pl

Zakupy

Dom Handlowy Feniks Wrocław, ul. Rynek 31/32 www.feniks.wroc.pl

Sklepy Społem Północ

kolejne wydanie da 3 listopa

patrz lista na str. 30

Zdrowie i uroda Apteka św. Macieja

Wrocław, pl. Św. Macieja 9

Sklep Medyczny Remedium

Wrocław

pl. Hirszfelda 16/17 ul. Joannitów 10/12 ul. Kamieńskiego 73a

71 333 25 45 71 783 30 40 71 327 01 80

Słuchmed Wrocław, ul. Borowska 174 Wrocław, ul. Przyjaźni 54

71 797 81 02 664 030 471 71 307 06 20

Studio Jogi Abhaya

791 401 394

takescare

602 591 251

Spektrum

71 344 22 66

Wrocław , ul. Sienkiewicza 8a www.takes-care.com

PTTK Oddział Wrocławski

Wrocław, Rynek-Ratusz 11/12, I p.

Wrocław, ul. św. Antoniego 36/38

71 322 09 08

Ośrodek Okulistyki Klinicznej Wrocław, ul. Zaolziańska 4

Redakcja

ul. Świdnicka 28/206 C, Wrocław www.czerwonyportfelik.pl redakcja@czerwonyportfelik.pl

505 151 952

www.facebook.com/JestesmyWTymSamymWieku

Telefon Zaufania dla Seniora

22 635 09 54

poniedziałki w godz. 17-20 wtorki w godz. 9-12 środy i czwartki w godz. 17-20 środy w godz. 14-16 dyżur na temat choroby Alzheimera

Telefon Seniora pl. Dominikański 6, Wrocław

71 344 44 44