Cornelis Vreeswijk Nieuwsbrief. Verschijnt 4 keer per jaar. 5e Jaargang No 4. Najaar 2004
In dit nummer: Biografie Cornelis
2
Nieuw uitgekomen materiaal
2
Een reactie op de documentaire
3
Cornelis Vreeswijk muziekmiddag Programma 14.00 – 16.30 uur
Muzikale lezing in Groningen
3
Na het lezen van een nieuwsbrief 4 Cornelis agenda
4
Cornelis-avond in Grangärde
5
De stem van de wouden
6
Swedish Chef
7
Van de voorzitter
8
Nieuwe leden
8
14.00 uur 14.05 uur 14.20 uur 14.30 uurI
14.45 uur 14.55 uur 15.05 uur 15.30 uur 15.40 uur 15.50 uur 16.00 uur 16.15 uur 16.35 uur 16.50 uur 17.00 uur
Dit is een uitgave van het Cornelis Vreeswijk Genootschap. Het CVG is een vereniging voor liefhebbers van Cornelis Vreeswijk, en wil de herinnering aan Vreeswijk in Nederland levend houden. Het CVG organiseert bijeenkomsten, geeft een nieuwsbrief uit, onderhoudt een internetsite en steunt projecten die bijdragen aan de doelstellingen. Het lidmaatschap bedraagt € 11,50 per jaar. Familielidmaatschap € 18,00. Cornelis Vreeswijk Genootschap Reidfjild 25 9255 JS Tytsjerk cvgenootschap@cornelisvreeswijk.nl www.cornelisvreeswijk.nl Bankrekening: 36.30.40.048 ten name van: CVG te Buitenpost.
Welkom door de voorzitter Optreden Piter Wilkens Optreden zangduo Huldra Interview Kees Bakker door Peter Verschoor Stand van zaken van het boek door Peter Verschoor en Kees de Bakker Optreden Jan Deurloo Optreden Michon Sprengers Pauze Rika Plug vertelt over de Cornelis Vreeswijk productie die Plug-In in juni 2005 op de planken brengt. Beluisteren van speciale Vreeswijk muziek De schrijver Klas Gustafson uit Zweden vertelt over de Biografie die hij schrijft over het leven van Cornelis Verrassingsinterview door Peter Verschoor Optreden Ibo Bakker Samenzang Vannacht heb ik gedroomd (I natt jag drömde något som) Dankwoord door voorzitter Sluiting
Na afloop is er mogelijkheid voor een open podium met muziek en zang. Entree, Leden € 5,00 niet leden € 7,00
DORPSHUIS DE SCHALM DR. NUIJENSSTRAAT 14 B 1617 KC WESTWOUD TELEFOON: 0228-561880 Routebeschrijving Met de auto vanuit richting Amsterdam A8 richting Leeuwarden Bij Zaandam de A7 richting Hoorn Bij Hoorn-Noord afslag 9 Rechts richting Westwoud N302
Pagina 2
Biografie Cornelis stapje dichterbij Het boek over het leven van Cornelis Vreeswijk is een stapje dichterbij gekomen, nu ik kort geleden definitieve afspraken heb gemaakt met Kees de Bakker van Uitgeverij Conserve. Het is alleen nog niet helemaal duidelijk wanneer de biografie zal verschijnen. Mogelijk is de publicatie in of vlak voor het jaar 2007. Dat lijkt ver maar dat jaar moet, hoe dan ook, een groot Cornelis-jaar worden: hij zou dan in augustus 70 jaar geworden zijn. En in november 2007 is het 20 jaar geleden dat hij overleed. Ik heb zelf door veranderde werkomstandigheden meer tijd gekregen om het boek te schrijven. En ik ben al in Stockholm geweest om de eerste afspraken te maken voor bronnenonderzoek en interviews in Zweden. Daar hoorde ik overigens ook van plannen voor een biografie in het Zweeds. Ik heb met de beoogd biograaf, de Zweedse journalist Klas Gustafson, afgesproken dat we nauw
contact zullen houden over de voortgang van de biografieën. Want al gaat het in beide gevallen om het leven van Cornelis, er zullen verschillen zijn doordat het éne zich duidelijk op een Nederlands/Vlaams publiek richt, het andere op een Zweeds/Scandinavisch publiek. Bovendien zal ik in mijn boek ook eigen ervaringen verwerken die ik met Cornelis had in het begin van de jaren 80. En ik kan uiteraard ook putten uit de interviews die ik in die jaren met Cornelis heb gehouden. Als je weet hoe groot Cornelis nog steeds is in Zweden (met een groeiende populariteit in Nederland!) is het vreemd dat er nog geen goede biografie in het Zweeds is verschenen. Journalist Oscar Hedlund, die o.m. heeft gewerkt voor de Zweedse krant Dagens Nyheter, heeft een omvangrijk boek geschreven met veel wetenswaardigheden over Cornelis, maar een echte biografie is het niet.
Door Peter Verschoor
Oscar is een paar jaar geleden overleden. Mijn boek over Cornelis zal wel degelijk een echte biografie zijn, waarin het leven van Cornelis nauwkeurig zal worden gevolgd. Maar daarnaast zal er veel ruimte zijn voor de kleurrijke kant van Cornelis’ leven. Verder zullen in mijn biografie ook bijzondere foto’s worden geplaatst. En ik streef ernaar om bij het boek een cd uit te geven met bijzondere opnames van Cornelis. Ik heb thuis nog een nummer liggen dat was opgenomen voor de lp ‘Ballades van de gewapende bedelaar’ uit 1982. Ook heb ik nog een cassettebandje, opgenomen bij Cornelis thuis in Stockholm, waarop hij samen met zijn vaste begeleiders Conny Söderlund en Owe Gustavsson aan het oefenen is voor de ‘Ballades’. Kortom, er is nog genoeg van en over onze Kees om naar uit te kijken!
Nieuw uitgekomen materiaal
In Zweden is in oktober 2004 een cd verschenen met tot nu toe nooit uitgebracht materiaal. Het betreft hier live opnamen uit 1967, een jonge Cornelis dus. Naast unieke opnamen van o.a. Visa i vinden, Telegram för en tennsoldat, Grimasch om morgonen en Får jag presentera Fiffiga Nanette vinden we ook een bijzondere Nederlandstalige opname "Waar gaan wij naar toe na onze dood". Na afloop kondigt Cornelis de schrijver van dit lied aan aan stapt Alf Hamle op het podium en brengt zijn Zweedse uitvoering ten gehore. Uniek !
In navolging van Zweden en Nederland is er in Denemarken ook een Hommage cd verschenen. Op deze cd vertolken Deense artiesten vijftien Deense vertalingen van Zweeds Corneliswerk. Bezoekers aan aan de Deense Cornelisdag komen enkele bekende namen tegen zoals Jens Lysdal en Hugo Rasmussen.
In maart van dit jaar is door Podium Azijn Fabriek een avond georganisserd met als titel “Den Bosch zingt Cornelis Vreeswijk” Van deze avond is een geheel menugestuurde dvd van alle artiesten gemaakt. Met veel verve en enthousiasme hebben de deelnemers een groot aantal mooie nummers van Cornelis vertolkt. Daarnaast heeft Peter Verschoor een boeiende uiteenzetting over het leven van Cornelis Vreeswijk gegeven. Paul Belien heeft daarna de link tussen Cornelis Vreeswijk en Bellman gelegd. Cornelis på danska, te bestellen via www.exlibris.dk maar ook via www.cornelisvreeswijk.nl/cdon zoeken op "cornelis danska" bij titel. De cd kost 17,95 euro, Cornelis i Saltis is te bestellen via www.cornelis.se en kost 175 sek (of 135 sek voor leden) dvd Den Bosch zingt Cornelis Vreeswijk, 12,50 euro ex verzendkosten. info@Nevermiss-IT.nl
Pagina 3
Een reactie op de documentaire Hallo genoten! Reageren op het epistel van de voorzitter Lourdes Boasman over de documentaire doe ik graag. Ik weet niet zoveel over Cornelis Vreewijk als de meesten van het genootschap. Een flink aantal van u hebben hem zelfs persoonlijk gekend. Ik niet. Tegen de tijd dat Cornelis Vreeswijk definitief uit Nederland vertrok, was ik nog een kleine jongen en kwam niet verder dan De nozem en de non of Bakker de Baksteen. Maar ik ken inmiddels Zweden wel. En behoorlijk goed. Mijn laatste roman, Nordica, gaat onder andere over Zweden. Ik ben er veel geweest en heb vooral ook onder de Zweedse mensen verkeerd. En ontdekt hoe Cornelis een onuitwisbaar onderdeel uit is gaan maken van de cultuur, van de bevolking, kortom van het land. Voor mensen die voor het eerst met Cornelis in aanraking komen en dieper op zijn levenswandel ingaan, moet het een heel wonderlijke ervaring zijn om te zien dat hij zo ongelofelijk veel betekend heeft in een ander land en veel minder in de herinnering is blijven hangen van zijn eigen landgenoten. Het verbaast me dan ook niet dat Hans Polak nogal overvallen werd door de enorme aandacht voor Cornelis Vreeswijk toen hij in Zweden was en de verering die aan hem wordt geschonken.
Door Ton Theunis
Ik herken me tegelijkertijd ook best in de woorden van Hans Westin, die de muziek van Cornelis zo miste in de documentaire. Ik voelde hetzelfde omdat die muziek zó wezenlijk is voor die verering van de man. Het had meer muziek mogen zijn. Zeker. Maar het is ook erg goed dat het kijkerspubliek in Nederland eens geconfronteerd werd met een ‘verloren’ zoon. En met het feit dat hij hier dan misschien door de platenbonzen en de massa niet meer wordt (h)erkend, maar in een ander land een grootheid werd. Daar meer aan de cultuur bijdroeg dan de stal van Henk Jan Smits hier in Nederland ooit zal verrichten of bereiken. Ik ben nog niet zo lang lid van het genootschap, dus zijn opmerking over ‘dezelfde gezichten’ kan ik hoe dan ook niet delen, maar ik denk dat Hans Westijn zich vergist. Voor televisiekijkend Nederland waren alle mensen die in beeld verschenen minstens zo onbekend als Cornelis Vreeswijk zelf. En zij zagen dat er nog steeds mensen zijn (en hopelijk altijd zullen blijven) die de dikke troubadour de waardering geven die hij verdient. Voor ons vanzelfsprekend, voor de massa was het zelfs volstrekt onbekend dat er een genootschap is. Wat dat betreft, is de film van Hans Polak dus meer dan nuttig, ze zet hopelijk iets in beweging.
Ik heb de avonden aan kampvuren langs de kust gemist, waar allerlei Zweedse vrienden van mij (en ik zelf) de liedjes van Cornelis zingen, geholpen door een gitaar en een goed glas. Ik heb het Visfestival in Västervik gemist, waar Cornelis Vreeswijk zelf optrad en waar allerlei artiesten ieder jaar nog zijn liederen ten gehore brengen voor een heel groot publiek. Het gedenkboek met die prachtige foto van Vreeswijk en Åkerström in de ruïne van een afgebroken huis… Ik heb zoveel gemist en toch eigenlijk ook weer niet. Want op de straten en de pleinen, in de kroegen en de metro kennen mensen zijn liedjes uit het hoofd, hetgeen door Polak heel knap is neergezet. Wat Cornelis Vreeswijk voor Zweden heeft betekend, zullen wij in Nederland niet bij benadering voor hem kunnen bereiken. Maar we kunnen het wel duidelijk maken en dat is wat Polak verdienstelijk heeft geprobeerd. En, voor wat het waard is, mijn hoop is dat in dit land ieder jaar opnieuw mensen (al zijn het steeds dezelfde) de heerlijke ballades van Cornelis Vreeswijk in ere zullen houden.
22 november – Muzikale lezing in Groningen De Scandinavische Vereniging in Groningen houdt maandelijks een lezing voor mensen die geïnteresseerd zijn in de Scandinavische landen en hun cultuur. Deze maand, november, is Cornelis Vreeswijk het onderwerp; de lezing zal verzorgd worden door Hans Westin, CVG-lid en medewerker van de Nieuwsbrief. Om een goed beeld van Vreeswijk te geven zal er niet alleen gesproken worden, voor een goede presentatie van onze zanger mag zijn muziek niet ontbreken.
Hans zal een overzicht van het leven en de loopbaan van Cornelis telkens illustreren door liederen te laten horen: zowel van CD als gedeeltelijk live gezongen door het zangduo Huldra, dat ook op de Cornelisdag van 20 november present zal zijn. Tevens is er gelegenheid om een fototentoonstelling te bezichtigen, die CVG-secretaris René Hasper heeft samengesteld en die al eerder op Cornelisdagen te zien is geweest.
Pagina 4
Door Nienke Bakker
Na het lezen van een nieuwsbrief Tr@nsfer binnen de NHTV, maar kan ook zelf een activiteit ontwikkelen. In mijn propedeutisch jaar heb ik voor dit laatste gekozen... Tijdens een brainstormsessie over hoe ik deze activiteit het beste zou kunnen invullen kwamen de UISS en Cornelis Vreeswijk om de hoek kijken. Na een reactie op een e-mail aan de directrice, te weten mevrouw N. van Oevelen - Dorrestijn, kon ik met een heuse Cornelis Vreeswijk dagexcursie naar Ik was een klein blond driejarig meis- Stockholm aan de slag!!! Ik heb daje toen ik voor het eerst naar Scandi- gen op het internet doorgebracht en ben in die tijd enorm veel over Cornenavië op vakantie ging met mijn oulis Vreeswijk zelf, zijn familie, zijn reders en oudere zus. Nu zeventien jaar (en ontelbare fantastische vakan- pertoire, zijn thuistheater Mosebacke ties in Scandinavië) later, heb ik een en het Cornelis Vreeswijk Museum te weten gekomen. In het verslag omspeciale voorkeur voor Zweden onttrent de zelf te ontwikkelen activiteit wikkeld en breng ik het liefst zoveel heb ik in fases het proces beschreven mogelijk tijd door in "mijn land". Het dat ik heb doorlopen tijdens het ontgaat mij niet alleen om het land, het wikkelen van de dagexcursie. Het volk en de cultuur, maar ook om de voert te ver om hier nu in detail op in prachtige natuur en het voor een te gaan. Wanneer u het volledige ver(allergisch) astmapatiënt gunstige slag wilt lezen, kunt u mij altijd maiklimaat. len, ik stuur u graag het WordHet is mijn droom om in de toekomst Document!!! in Zweden te gaan wonen en werken. Ik heb met veel plezier aan deze opDaarin zijn al veel Nederlanders mij voor gegaan. Zo ook Cornelis Vrees- dracht gewerkt. Mevrouw Van Oevewijk. Door zijn talent en repertoire een len-Dorrestijn heeft mij laten weten dat de UISS in de toekomst wellicht bekende naam in zowel Zweden als Nederland. Ik kan me nog wel herin- mijn verslag zou kunnen gebruiken neren dat het liedje "Bakker de Bak- voor een dagexcursie, hoewel een steen" vaak werd gedraaid, tijdens de dag vol Cornelis Vreeswijk wellicht een tikje te intensief zou zijn voor alle tochten op de Duitse autobaan. Na een zomercursus Zweeds voor begin- UISS deelnemers. In combinatie met ners in studentenstad Uppsala via de een bezoek aan Gamla Sta'n, zou Uppsala International Summer Sessi- een uurtje in het Cornelis Vreeswijk Museum zeker de moeite waard zijn!! on (kortweg UISS) en de aandacht die in de lessen aan de zanger / liedjesschrijver werd besteed, kreeg ik meer interesse in deze man en zijn muziek. Net terug van een super geslaagde uitwisselingsperiode in mijn favoriete land Zweden, lag er thuis een stapel post te wachten. Zo ook de nieuwsbrief No 1. Winter 2003/2004. Het lezen van deze nieuwsbrief en de advertentie van Grangärde Hotell & Konferens met betrekking tot een cursus Zweeds heeft mij er toe aangespoord om nu eindelijk eens een stukje te schrijven.
Als studente van de vierjarige opleiding Vrijetijdsmanagement aan de NHTV, Internationale Hogeschool te Breda heb ik te maken met een zogeheten vrije studieruimte. Deze stelt mij - als student - in staat om gedeeltelijk zelf een invulling te geven aan het studieprogramma van mijn opleiding. De student kan deelnemen aan activiteiten via het leerbedrijf
12 nov 2004
Aan het begin van dit verhaal, schreef ik dat ik in de pen ben geklommen door het lezen van de nieuwsbrief No 1, maar niet in de laatste plaats door het zien van een advertentie van Grangärde Hotell & Konferens. Tijdens mijn eerder genoemde uitwisselingsperiode ben ik op zoek gegaan naar een praktijkstage, welke ik in het derde studiejaar moet vervullen. Ook hiervoor heb ik heel wat uurtjes achter de computer doorgebracht om op een gegeven moment op de site van Grangärde Hotell & Konferens terecht te komen. De site sprak mij erg aan uiteraard las ik de Zweedse versie!! en na een aantal mailtjes mocht ik op gesprek komen bij de heer en mevrouw van Trigt, de Nederlandse eigenaren van het hotel. Ik mag wel zeggen dat ik een erg leuk humoristisch gesprek heb gehad. Na het nodige heen - en weer gemail en gebel én met mijn school én met de heer en mevrouw van Trigt, konden alle partijen een contract tekenen. Ik ben reuzeblij dat ik mijn verblijf in mijn tweede vaderland mag verlengen en dat ik bij Grangärde Hotell & Konferens mijn stage van 30 weken mag lopen. Hiermee ben ik aan het einde gekomen van dit verhaal. Wellicht lopen we elkaar een keer tegen het lijf ergens in Zweden???!! Vi ses eller hörs!
Cornelis Agenda Minneskonsert, Zweden
20 nov 2004
Vreeswijkmiddag, Westwoud
22 nov 2004
Muzikale lezing, Groningen
07 aug 2005
Cornelisdag, Zweden
15 aug 2005
Cornelisdag, Denemarken
Pagina 5
Cornelis-avond in Grangärde Tijdens het begeleiden van een studiereis naar Zweden in 2002 had ik in het Vreeswijk-museum kennis gemaakt met Cornelis-troubadour Zacharias Soudah. Afgelopen mei was mij gevraagd om in Grangärde (Zweden) een taal- en cultuurcursus Zweeds voor Nederlandse cursisten te verzorgen.
Aangezien in een Zweedse taal- en cultuurcursus Cornelis Vreeswijk uiteraard niet mag ontbreken werd overlegd met de organisatoren, de Nederlandse eigenaren van Grangärde Hotell och Konferens, hoe we dit onderwerp het best konden belichten. Gekozen werd voor een Cornelisavond. Tijdens deze avond zou een Cornelis-vertolker worden uitgenodigd. Deze zou eerst een inleiding houden over het leven van Cornelis, uiteraard in het Zweeds, en daarna zou diegene een optreden verzorgen. Aangezien de cursus plaatsvond in een hotel, was het een logische stap om deze avond ook toegankelijk te maken voor de overige hotelgasten en voor de mensen uit Grangärde en omgeving. Zo gezegd, zo gedaan. Maar nu een troubadour vinden. Grangärde ligt zo’n 250 km ten noordwesten van Stockholm, dus was het logisch eerst een beetje in de buurt rond te kijken.
Door Tineke Jorissen-Wedzinga
Bij navraag bij Per-Albin van Cornelis Vreeswijk Sällskapet bleek er in Dalarna geen Cornelistroubadour bekend. Je kon wel iets proberen via de lokale VVV, maar dan weet je niet wat je krijgt. Daarom heb ik op een gegeven moment Zacharias benaderd. Die was bereid te komen, vond het zelfs een hele uitdaging. Hij werkt namelijk normaliter als gids in het museum en is daarnaast Cornelis-vertolker, maar doet dit alles nog niet zo lang. Uit eerdere ervaring wist ik echter dat ik met Zacharias een goede keus had gemaakt. De Cornelis-avond was gepland als afsluiting van de cursusweek. De hele week was het schitterend weer geweest. Ook de dag van het concert. De inleiding over het leven van Cornelis werd daarom niet binnen gehouden, maar op de steiger aan het meer voor het hotel! Iedereen zat lekker met een drankje in de zon geboeid te luisteren naar wat Zacharias te vertellen had. Daarna volgde het diner dat ook af en toe werd opgeluisterd door een
Troubadour Zacharias Soudah. paar nummers en om 20.00 uur begon het concert. We hadden afgesproken dat Zacharias toch wel minstens een halfuur zou spelen, welnu, dat werd ruim tweeënhalf uur! Hij was niet te stuiten! Het hele publiek zat mee te zingen en de stemming was fantastisch. Tijdens de cursus hadden we uiteraard teksten van Cornelis behandeld, zowel Zweedse als Nederlandse. Op een gegeven moment waagde Zacharias zich aan Veronica, in het Nederlands, ondersteund door het cursuskoor. Vooral bij de harde g in het “In de moooooorgen” moesten de Zweden vreselijk lachen. We hebben een enorm leuke en geslaagde avond gehad. En de volgende ochtend konden de cursisten nog wat Zweeds met Zacharias praten, want omdat het een hotel was, bleef Zacharias natuurlijk ook slapen en hebben we nog samen ontbeten voordat ieder zijns/haars weegs ging. Op weg naar Stockholm, of op weg naar Nederland.
Pagina 6
De stem van de wouden – van Bergtrollen en Kolenbranders Wat Cornelis Vreeswijk was, en nog altijd is, kon hij misschien alleen in Zweden worden, waar het lied een andere plaats inneemt dan in Nederland. In een serie artikelen schetst een van onze Zweedse leden een beeld van een land waar de poëzie wordt gezongen. Derde deel: Het lied uit het woud. Eén van de kenmerken van een uithoek is dat de dingen er later gebeuren. Zo kwam het dat de literaire stroming van de Romantiek, in Nederland bekend als de “Tachtigers”, pas tien jaar later in Zweden arriveerde. En zo kon het gebeuren dat zij de westelijke streken van dat land bereikte in een tijd toen daar nog bergtrollen rondliepen. Bij een beboste voetheuvel zit één daarvan over de vallei uit te blikken, waar hij nooit zal wonen maar waar hij steeds naartoe blijft gaan. Om te kijken naar de kleine mensen en genieten van de angst die hij inboezemt. En om misschien nog een keer de prinses te zien die als enige ooit met een milde blik naar hem keek. En hij stelt zich voor hoe hij haar wil strelen en kussen, ook al heeft hij daar een te lelijke bek voor. En dan wil hij haar in zijn armen sluiten en lieve onzin in haar oren fluisteren. Om haar tenslotte in een zak te stoppen en thuis in de berg klaar te maken, mooi opgediend op gouden schalen, als een heidens kerstmaal. Want bij trollen gaat de liefde nu eenmaal door de maag. Tot de oude trol beseft waar zijn fantasie op neerkomt: het einde van de enige schoonheid, de enige sympathie die hij ooit zal kennen. Domkop! Droevig, oud en alleen sjokt hij terug de berg op, om in zijn hol zijn goud te tellen en de mensheid te haten. Arme oude trol. Hoe weten wij dit allemaal? Omdat we het geluk hebben dat er naast die trol een dichter zat, die zelf genoeg over eenzaamheid en droefenis wist om het te kunnen doorvertellen. En later het dubbele geluk dat er een zanger langskwam, die genoeg van een trol in zich had om te zorgen dat we het verhaal niet vergaten.
Gustaf Fröding was een hippe dichter. Hij probeerde zijn zorgen te verdrinken, maar die konden zwemmen! Met die woorden viel Cornelis Vreeswijk in 1970 mijn Zweedse tienerkamer binnen. Om vervolgens in een wilde, schaterlachende bluesrap het verhaal over de oude bergtrol voor te dragen, begeleid door de heetste Zweedse rockband van dat moment. Mocht dat wel? Het ging hier immers om een Echt Gedicht, eentje dat wij, zuchtend en verplicht, met literatuurles klassikaal hadden gelezen. Om er daarna het hele arsenaal van tekstanalyse en poëziegeschiedenis op los te laten. Hoe kon die Hollander daar zo’n lol aan beleven? Het was, in zuiver Zweeds, een openbaring. Gustaf Fröding (1860-1911) was samen met Selma Lagerlöf (van o.a. “Nils Holgersson”) de belangrijkste drager van de Zweedse Romantiek, de “Negentigers”. Beiden kwamen zij uit Värmland, een van de drie westelijke provincies die samen de streek Bergslagen herbergen: een land van afstanden, heuvels en zingende wouden. Een land waar de mijnbouw en smederij destijds nog springlevend waren en samen met een bloeiende bosbouw zorgden voor relatieve welvaart in een grotendeels hongerend en ontvolkend Zweden. En een land waar voortdurend grote schrijvers vandaan komen; kennelijk woont er ergens in die wouden een muze.
herkenbaar en onbevangen bezongen. En de natuurbeschrijvingen van zijn geliefde Bergslagen lieten voelen hoe de magie elk moment vlak om de hoek bestaat. Zijn geloof was Nietzschiaans en animistisch: God bestaat in de schoonheid van de dingen om ons heen, en in de liefde tussen man en vrouw. Helaas viel dit niet overal in goede aarde. Zijn gedicht “En Morgondröm”, gepubliceerd in 1896, leidde tot een aanklacht wegens “pornografie”. Fröding werd uiteindelijk vrijgesproken, en de bundel in kwestie alsnog met bepaalde aanpassingen heruitgebracht, maar zijn toch al wankele geest kon de klap niet goed verdragen. Zijn ziekte, inmiddels herdoopt in schizofrenie maar waarschijnlijk het gevolg van syfilis, bleef steeds heviger terugkomen tot zijn dood in 1911.
En dan te beminnen een weeld’rige fee met een boezem die rijst als een golvende zee en de billen die stuit’ren, de ballen die slaan want de lente breekt aan
Deze regels, door Monica Zetterlund getoonzet en gezongen als het lied dat in het Zweeds ”Vårvisa” (Lentelied) heet en in het Nederlands “Een mens blijft een mens”, werden nooit gepubliceerd terwijl Fröding nog leefde. Zij werden later in zijn archief gevonden en niet iedereen was het eermee eens om ze openbaar te maTerwijl Lagerlöf echter schreef vanuit ken, wat aan Vreeswijk het droge een Luthers geloof en een rechtscha- commentaar ontlokte: penheid die soms kon ontaarden in steil moralisme, werd het talent van Zij maken persoonlijk een keus uit zijn Fröding gevoed door een voortduren- werk: de spanning tussen idealisme en zin- dit is niet van hem, maar dat is weer nelijkheid, gecompliceerd door voort- sterk. schrijdende waanzin en verzacht door Dit woordje is smerig en weinig chareen alles vergevende humor. Zijn mant, debuutbundel “Guitarr och Draghardus niet van zijn hand monika” (1891), geschreven in een Duits sanatorium waar Fröding verEen constatering die bad boy Vreesbleef wegens “zenuwzwakte”, werd wijk bekend zal zijn voorgekomen. een groot succes door de vernieuwende, melodische taal en de verfrissende “volksheid” van zijn onderwerpen. Niet sinds Bellman was de liefde, ook de zinnelijke kant ervan, zo
Pagina 7
Door Hans Westin Ook uit Bergslagen maar noordelijker, uit de provincie Dalarna, kwam een andere belangrijke dichter: Dan Andersson (1888-1920).
Dan Andersson Deze dromer en zoon van een dorpsschoolmeester zwierf als kind en puber lang door de wouden, zowel in Dalarna als bij een oom in Minnesota. Later voorzag hij in zijn onderhoud als houtvlotter, bosbouwknecht en kolenbrander. Deze achtergrond werd de bodem onder zijn donkere, zoekende poëzie, die altijd naar dennenhars en houtskool zou blijven ruiken.
de Scandinavische en Amerikaanse wildernis. Helaas heeft hij nooit de vruchten kunnen oogsten van de herkenning die hij nu nog steeds geniet. In september 1920 logeerde hij in een hotelkamer die daags tevoren was ontluisd met waterstofcyanide. De kamermeisjes hadden de matrassen alleen gelucht en niet vervangen; twee hotelgasten werden in de ochtend dood gevonden, waaronder een dichter uit de westelijke wouden.
En de storm zingt donkerfel en het Härnaeiland stinkt, stinkt van woestenij en barre arme nood Over zwarte woeste wateren speelt de nacht en zingt, want een speelman en een dromer is dood Dit lied, “En Spelmans Jordafärd”, door Vreeswijk vertaald als “De laatste Tocht van een Speelman”, is bij mijn weten het enige dat Cornelis ooit van Andersson zong. Hij schijnt wel samen met Bellmangitarist Ulf G. Åhslund plannen te hebben gehad in die richting, maar die zijn nooit van de grond gekomen. Jammer en helaas, Dan Andersson had een dergelijke vertolker verdiend. Dat het alsnog in het Nederlands is gebeurd mogen we misschien opvatten als een hommage van Vreeswijk aan zijn moedertaal, het is één van zijn allermooiste liederen geworden.
Over gras en grauwe huizen komen nachtwinden suizen Bleke sterren blinken spaarzaam in de Volgende keer: Zeeman op de lucht Pampa’s Over de heide in het westen komt er licht uit armenhuizen en de waterleliemodder slaakt een zucht Het verhaal over de bergtrol staat op de cd “Poem, Ballader och lite Blues”, het lenteNet als Bellman en Vreeswijk lied op “Getinghonung” en op diverse vermoest ook Dan Andersson vechten zamel-cd’s, waaronder twee Nederlandse. Het lied van Dan Andersson is terug te voor literaire erkenning. Hij werd vinden op “Cornelis Vreeswijk – een Homlang beschouwd als een versjesmage” uit 2002. maker voor het proletariaat, met Van beide besproken dichters is de comzijn zwervers en zijn koolvuren. plete lyriek te vinden op het Internet, o.a. Toen hij ook in “betere” kringen bij Projekt Runeberg van de universiteit serieus werd genomen had hij al van Linköping: www.lysator.liu.se/runeberg een omvangrijk oeuvre opgebouwd, naast poëzie ook romans en korte verhalen over het leven in
Swedish Chef
Grönkålsoppa Koolsoep met balletjes
Ingrediënten 15 gram boter 50 gram gerookte spekblokjes 1 fijngesnipperde ui 2 fijngesnipperde sjalotjes 400 gram panklare groene kool 1 liter runderbouillon, vers of van tabletten Voor de balletjes: 250 gram kalfs- of half om half gehakt 1 theelepel gedroogde majoraan peper en zout 1 ei 2 eetlepels paneermeel
Bereiding Smelt de boter in een soeppan en bak hierin de spekjes ongeveer 3 minuten. Voeg de ui en de sjalotjes toe en fruit ze 5 minuten zachtjes mee. Voeg de kool toe en bak de kool al omscheppend 1 minuut mee. Voeg de bouillon toe, breng het geheel aan de kook en laat het ongeveer 20 minuten zachtjes koken. Meng ondertussen in een kom het gehakt met de majoraan, peper, zout, het ei en het paneermeel en rol er met natte handen balletjes van. Voeg de balletjes aan de soep toe en laat de soep nog 10 minuten zachtjes doorkoken. Breng de soep op smaak met peper en zout
Pagina 8
Door Lourdes Boasman
opgetreden, waar zij het ook bij Vreeswijk-liefhebbers bekende “Amanda” en een vertaling van “Min Tanke är fri” (De gedachten zijn vrij), zong. Eind vorig jaar is er een biografie verschenen over deze markante en pittige dame met de titel: “Door de zee van de tijd”, geschreven door Angeline van den Berg. Ik heb het boek gelezen en kan het warm aanbevelen, het geeft een mooi beeld van het kleurrijke leven van Cobi. Het boek is verschenen bij Uitgeverij Conserve. Dit is dezelfde uitgever die ook het boek gaat uitbrengen dat Peter Verschoor over Cornelis schrijft. Met de uitgever is overeengekomen, dat CVG-leden die het boek over Cobi via Conserve bestellen, een korting kunnen krijgen van De afgelopen maand is Nederland opgeschrikt door de dood van twee muzikale grootheden: Bram Vermeulen en € 2,50 óf het boek zonder portokosten toegestuurd krijgen. Het boek is ook verkrijgbaar op de CVG-dag op 20 André Hazes. De media hebben uitgebreid bericht over het verscheiden van André Hazes. Bij al dit media-geweld november a.s. in Westwoud. over André is het overlijden van Bram Vermeulen echter Vreeswijk op een verzamel Top 40 dvd? op de achtergrond geraakt. Persoonlijk had ik niet zo veel met de muziek van André Wellicht is het u opgevallen dat er een hele serie dvd’s op Hazes, maar het overlijden van Bram raakte me diep. Ik de markt is verschenen, die het bestaan van veertig jaar Top 40 op een feestelijke wijze kracht bij moet zetten. heb hem een aantal keren mogen ontmoeten, omdat hij Voor liefhebbers van muziek uit de jaren zestig tot nu, is heeft meegewerkt aan de Hommage cd. dit natuurlijk een feest. Niet alleen de cd’s met de muziek Verder was ik nog steeds voornemens hem te strikken van uw favoriete artiest of groep, maar ook nog een “clip” voor een optreden op een Cornelis Vreeswijkdag. Hij op de dvd erbij. Zou het niet eens tijd worden, dat ook heeft ooit toegezegd te zullen komen, maar had bij die Cornelis Vreeswijk zijn plaats vindt op zo’n verzamel gelegenheid, i.v.m. zijn optredens dat seizoen, geen ruimte. Door zijn vroegtijdige overlijden zal het er helaas dvd? En het kan nog! De liefhebbers onder u, die al één nooit meer van komen, en moeten we het doen met wat of meerdere dvd’s uit deze serie aangeschaft hebben, zal hij op de plaat heeft gezet. Op de Hommage cd zong hij het ongetwijfeld zijn opgevallen, dat het Nederlandstalige werk ontbreekt. Dat komt, en ik citeer nu de samensteller twee liedjes “Waar gaan wij naar toe na onze dood” en “Fredrik Åkares morgonpsalm” (Leg twijgen op mijn graf). Bert van Breda, “omdat we niet al ons kruit meteen wilden verschieten”. Volgens het blad Beeld en Muziek zal Inderdaad liedjes die kenmerkend zijn voor Bram Vermeulen, want hij zong vaak over de dood. Nederland en volgend jaar februari de speciale nederpopcollectie uit de Top 40 op dvd verschijnen. Vlaanderen zijn met Bram Vermeulen een bijzonder arEr verschijnen nog meer compilaties, maar het moet toch tiest kwijtgeraakt. mogelijk zijn, dat Cornelis met één van zijn successen uit de jaren zeventig figureert op deze nederpop-dvd. Er beOok wil ik stilstaan bij staan in ieder geval opnames van Cornelis in het Nedereen andere markante lands. Het bewijs daartoe is geleverd bij het zien van de persoon, de zangeres documentaire van Hans Polak, eerder dit jaar. Uiteraard Cobi Schreijer. Cobi Schreijer staat be- gaat het bestuur van het CVG niet bij de pakken neer zitten, en gaan we toch eens aan de bel trekken bij de kend als de oprichtster samensteller van deze, overigens, prachtige serie cd’s/ van het Nederlandse dvd’s. Hopelijk is het resultaat volgend jaar te zien op de folkmiddelpunt van de jaren zestig, het theater al genoemde nederpopcollectie. De Waag in Haarlem, ooit nog de bakermat Wij willen de nieuwe leden van harte welkom heten. van het illustere duo Boudewijn de Groot & Thom van de Lest Waalwijk Lennaert Nijgh. Menig, Dirk Verheijen Utrecht nog jong en onbekend, Ben Westendorp Ouderkerk a/d Amstel talent kreeg de kans in van Waterschoot Simpelveld haar theater op te treElse Werschkull van de Zande Well den. Deze dame had Familie Verhulst - de Horn Gouda een neus voor talent. Zij Bert van der Leeuw Eindhoven is degene geweest, die, de toen nog weinig bekende SiM Winkelman Rotterdam mon and Garfunkel naar Nederland heeft gehaald. Ook, Paul Beersmans Westerlo (België) de in Nederland toen nog onbekende, Cornelis Vreeswijk Frank Langerhuizen Groningen had hier een van zijn eerste optredens. Minnegal AH Enschede Hoewel flink op leeftijd, met een (helaas) tanende geSjef Lamens Bergchenhoek zondheid, heeft Cobi toch ook al eens op een CVG-dag R.Oudt Hoorn Rika Plug IJmuiden
Van de voorzitter