Pd2015 03

e Pijpendraaier Ledenblad van het Cornelis Vreeswijk Genootschap

Jailbird Singers close harmony achter tralies CORNELISDAGEN 2015 Cornelis in Zweedse musea Jaargang 7 - Nummer 3 15-12-2015

Van de redactie

Het jaar 2015 nadert al weer het einde en dan is het natuurlijk weer de tijd om terug te kijken. We kunnen spreken van een fantastisch jaar, want het is zeker dat we onze lang gekoesterde wens kunnen realiseren: de uitgave van de cd Cornelis zingt Bellman. Dit is mogelijk geworden door een succesvolle crowd-funding actie. Als alles verder soepel verloopt zal de cd begin volgend jaar uitkomen.

En dan hadden we ook nog het geslaagde Podium Cornelis in Leiden eind november, waar vooral het ensemble Keetje en Ko grote indruk maakte. In de volgende Pijpendraaier volgt een recensie.

In dit nummer vindt u een verslag van Cornelisdagen in Stockholm en een impressie van het CVG programma op PreSail IJmuiden (in andere jaren bekend als Havenfestival).

Wim van Kooten en Marlies Philippa reisden afgelopen zomer in Zweden langs verschillende locaties waar de nagedachtenis van Cornelis hoog wordt gehouden, zij berichten hierover in dit nummer.

En dan is er ook nog het grote wereldnieuws, zo is er de toestroom van vluchtelingen die dit jaar grote proporties aanneemt. Al in 1967 trok Cornelis zich het lot van vluchtelingen aan en schreef hij Balladen om Flykten.

In het licht van de actualiteit maakte Huldra een nieuwe vertaling in het Nederlands.

In het vorige nummer stond een artikel van de hand van Hans Westin over het lied Laredo, dat door Cornelis vanuit het Engels in het Zweeds is vertaald en een hit werd voor de groep Jailbird Singers.

Over deze groep valt nog heel wat opmerkelijks te vertellen en dat doet Hans dan ook in deze Pijpendraaier.

Ik wens u prettige feestdagen en veel leesplezier met deze Pijpendraaier!

Wim Boswinkel redacteur

Colofon:

Disclaimer:

- De Pijpendraaier is het ledenblad van het Cornelis Vreeswijk Genootschap (CVG).

- Het CVG heeft als doelstelling: * Het levend houden van de muziek van wijlen Cornelis Vreeswijk, en het toegankelijk maken en houden van diens werk.

- Het CVG doet dit door: * informatie beschikbaar te stellen * de website www.cornelisvreeswijk.nl te onderhouden * dit ledenblad te publiceren * muziekbijeenkomsten te organiseren * het vertalen van het werk van Cornelis Vreeswijk uit het Zweeds te stimuleren - De Pijpendraaier verschijnt drie รก vier maal per jaar.

- Kopij sturen naar: redactie@cornelisvreeswijk.nl

De Pijpendraaier wordt samengesteld voor verspreiding onder de leden van het Cornelis Vreeswijk Genootschap (CVG).

Omdat delen van de inhoud auteursrechtelijk beschermd kunnen zijn, is het uitdrukkelijk niet de opzet van de CVG dat deze inhoud buiten de kring en de bijeenkomsten van het Genootschap verspreid of gebruikt zal worden. Het CVG neemt geen verantwoordelijkheid voor zulke verspreiding, door leden of door derden.

-2-

Luisterlied

INHOUD Pagina 2: Van de redactie Pagina 3: Luisterlied Pagina 4: Van de voorzitter Pagina 5: Cornelis Vreeswijk in de Zweedse musea Pagina 6: Cornelis Vreeswijk in de Zweedse musea (vervolg) Pagina 7: Cornelis Vreeswijk in de Zweedse musea (vervolg) Pagina 8: Cornelisdagen 2015 Pagina 9: CVG op de PreSail 2015 Pagina 10: Close Harmony achter de tralies Pagina 11: Close Harmony achter de tralies vervolg Pagina 12: Billboard

Eindredactie: Wim Boswinkel Vormgeving: Nr19 Design Op de voorkant: Loes Heuff

“Er zijn liederen in het oeuvre van Cornelis die zo verankerd zijn in de tijd waarin ze werden geschreven, dat ze vandaag als historische documenten overkomen. De Vluchtballade hoort daar helaas niet bij.”

Met die woorden begint het artikel over Balladen om Flykten, een lied uit maart 1967, in de Grote Cornelis Luistergids van Klas Gustafson. Daar valt niets aan toe te voegen, behalve een vertaling van de tekst in kwestie. In het zangboekje bij de afgelopen ledenvergadering stond er één van Carolien van Heuven uit 2001, hier een recentere versie door Huldra.

Hans Westin De Vluchtballade (Balladen om Flykten – Cornelis Vreeswijk – Vertaling Huldra) Om natten gick vi, ingen såg hur vi på smala stigar drog.

Och några tröttnade och dog och dom fick ligga där dom låg.

Men vi är kvar, Ers Excellens.

Får vi passera Eder gräns?

Diep in de nacht, uit ieders zicht, vertrokken wij uit onze streek.

En wie er onderweg bezweek is blijven liggen waar hij ligt.

Maar wij zijn hier, heer commandant.

Is er nog ruimte in uw land?

Vi har ett namn, vi har en kropp.

Vi kände till en flyktingstig.

Om natten gick vi, det är krig.

Framför oss finns vårt sista hopp.

Förbarma Er, herr General.

Släpp fram oss genom dödens dal.

Elk met een naam, een levensloop, sloten wij aan bij deze stoet.

We liepen ’s nachts, de oorlog woedt.

Dit is voor ons de laatste hoop.

Strijk langs uw hart, heer diplomaat.

Zeg dat die slagboom opengaat.

Vi saknar pass, herr Intendent.

Dom brann när allting annat brann.

Vår existens betvivlar man.

Vi lever men vårt namn är bränt.

Förbarma Er, herr Intendent.

Vi rår ej för att detta hänt.

Verlang geen paspoort, commandant.

Die zijn in vlammen opgegaan.

Maar hier zijn wij en wij bestaan.

Slechts onze namen zijn verbrand.

Er viel een bom, heer commandant, en sloeg het lot uit onze hand.

Förlåt oss, snälle herr Soldat.

Men om det finns nån frihet här så ställ ifrån dig ditt gevär och låt oss komma in, kamrat.

Förbarma dig då, herr Soldat.

Se barnen som behöver mat.

Neem ons niet kwalijk, heer soldaat, maar is er vrijheid in uw land?

Zet uw geweer dan aan de kant en laat ons binnen, kameraad.

Strijk langs uw hart en laat ons toe.

De kinderen huilen, zij zijn moe.

För barnen irrar vilsna kring utan att fatta och förstå.

Dom kan väl ni ta vara på för dom har inte gjort nånting.

Ers Excellens, kom hit och hör: Vad tror Ni barnen gråter för?

Zie de verdwaasde kinderen staan en luister naar hun stille wens.

Zij weten niets van land of grens en hebben niemand iets gedaan.

Kunt u ze horen, heer soldaat?

Zij hebben honger, het is laat.

Vi flydde till vår sista chans.

Ers Excellens, som kan och vill: Öppna den gräns vi kommit till.

Vart ska vi annars gå nånstans?

Ja, svara oss, Ers Excellens: Får vi passera Eder gräns?

Wij zijn ontsnapt aan het gevecht en dit is onze laatste kans.

Wij vluchtten voor de dodendans en kunnen nergens meer terecht.

Zeg alstublieft, heer diplomaat, dat u de grenzen openlaat.

Ja, svara oss, Ers Excellens: Får vi passera Eder gräns?

Strijk langs uw hart, heer bureaucraat.

Zorg dat die slagboom opengaat.

-3-

Beste liefhebbers van Cornelis Vreeswijk, Na het schitterende jubileumjaar 2014 is ook 2015 (het derde lustrumjaar van ons genootschap) een glorierijk jaar gebleken voor het CVG. Dat komt vooral doordat dankzij een geslaagde crowdfunding het Bellmanproject in een stroomversnelling is geraakt. De cd zal niet lang meer op zich laten wachten.

Maar ook onze bijeenkomsten waren het bezoeken waard.

Allereerst het muzikale festijn na de jaarvergadering op 11 april in de Buiksloterkerk in Amsterdam.

In de zomer, op 15 augustus, mochten wij Cornelis weer ten gehore brengen op het Havenfestival in IJmuiden, dit keer PreSail genoemd. Een verslag ervan vindt u in deze Pijpendraaier. Het derde evenement vond op 29 november plaats in Leiden: Podium Cornelis.

Een fantastische show, georganiseerd door Jurjen Oostenveld. Heel jonge en heel oude artiesten traden op en alles er tussenin. Met Cornelisliederen en eigen repertoire. Adembenemend.

Zie https://www.youtube.com/ watch?v=2WnO-KdaR6E Het zo langzaamaan bekende museumfeuilleton heeft inmiddels ook een vervolg gekregen. Dat is te danken aan onze zomertocht. Van 17 juli tot 3 augustus zijn CVGsecretaris Wim van Kooten en ik in Zweden geweest. Op muziekreis, om in contact te komen met de wereld van Cornelis. Alle ‘Cornelismusea’ waar ik het de laatste jaren over heb gehad, hebben we toen zelf kunnen bezoeken. Wim vertelt erover in deze Pijpendraaier.

In Stockholm zijn we samen met het bestuur en de administratieve medewerkers van onze zustervereniging Cornelis Vreeswijksällskapet op bezoek

Om na te gaan hoe de leden over zo’n reis denken zullen we binnenkort een enquete doen uitgaan.

geweest in de Nederlandse Ambassade. En we hebben natuurlijk ook het rozenperk met Cornelisrozen gezien in het Cornelispark. Het staat er prima bij. Geen last van hazen. Die zitten een paar honderd meter verder in het Katarinakerkhof. De roos op Cornelis’ graf is er met gaas tegen beschut.

2017 wordt een bijzonder jaar. De tachtigste geboortedag van Cornelis en zijn dertigste sterfdag.

Dan moet er ook wat bijzonders georganiseerd worden. We denken aan een reis van onze leden naar Zweden en van de Zweedse leden naar Nederland. Onze zomertocht dit jaar was mede bedoeld om de mogelijkheden te onderzoeken. Een en ander vergt nog veel voorbereidingstijd. Allereerst moeten we peilen of er bij de leden interesse is voor zo’n reis. Ten tweede kan de reis op zichzelf staan of voor sommige leden deel uitmaken van een langere vakantie in Scandinavië. Verder kan er door ons een langer of een korter programma worden geboden.

-4-

Een van de locaties in Stockholm die een bezoek verdienen, is het restaurant Den Gyldene Freden (‘De Gulden Vrede’), een plek in Gamla Stan waar Cornelis veelvuldig kwam en die ook in zijn liederen regelmatig te vinden is. De kroeg dateert uit 1722 en is prachtig gerestaureerd. De naam ervan herinnert aan de Vrede van Nystad uit 1721 die een eind maakte aan de Grote Noordse Oorlog tussen Rusland en Zweden.

Den Gyldene Freden is steeds een geliefde culturele verzamelplaats geweest, waar Bellman al kwam en later Evert Taube en Cornelis met de kring rondom hem. Als je binnenkomt zie je meteen plaquettes hangen en ingelijste herinneringen aan beroemdheden als Bellman, Taube en Nils Ferlin, maar niets dat aan Vreeswijk herinnert. Wij vroegen er de barman naar. Die vertelde ons dat de ronde tafel bewaard is waaraan Cornelis altijd zat met zijn vrienden. Vroeger stond die bij een raam op de begane grond, nu in het keldergedeelte. Het is de enige ronde tafel in het hele restaurant.

Maar Cornelis’ naam staat er niet op!

We hebben Martin Tode van Sällskapet erop geattendeerd en gezegd dat er toch wel een plaquette of iets anders van Cornelis aan de muur zou moeten hangen en dat vond hij ook.

Marlies Philippa

Cornelis Vreeswijk in de Zweedse “musea” Sinds juni 2011 bestaat het oude Cornelis Vreeswijkmuseum in Gamla Stan in Stockholm niet meer, want het werd te duur. Dit nieuws is nog niet tot alle reisgidsen en websites doorgedrongen, want er blijken nog steeds wel eens bezoekers voor de deur te staan.

Wat is er wél over hem te vinden in musea?

Voorzitter Marlies Philippa heeft daar diverse malen over geschreven waarbij ze zich baseerde op berichten uit de Zweedse pers en van Sällskapet. Er was sprake van grotere of kleinere exposities die op verschillende plaatsen werden ingericht, maar wat nu de status daarvan precies was werd niet helemaal duidelijk.

De beste manier om de nieuwsgierigheid te bevredigen bleek te zijn om er persoonlijk een kijkje te gaan nemen en dat deed zij dus in juli 2015, samen met secretaris Wim van Kooten. De benaming “museum” is soms een te groot woord, “permanente tentoonstelling” past soms beter.

ABBA museum Djurgården, Stockholm.

De Swedish Music Hall of Fame (SMHOF) opende zijn deuren op 7 mei 2013 ABBA The Museum op Djurgården. In Pijpendraaier 2013-2 beschrijft Marlies de teleurstelling van Kurt Öberg, destijds voorzitter van Sällskapet. De ruimte aan Cornelis toegekend was beperkt tot een vitrine van nauwelijks één vierkante meter- en de rest van het gebouw kon hem ook niet bekoren.

In 2014 verkoos een jury 12 artiesten tot de erelijst van de “Music Hall of Fame”

en Cornelis hoorde daar (uiteraard!) ook bij. Voor deze artiesten is een aparte ruimte ingericht in het museum en deze wordt nog verder uitgebreid.

Bij ons bezoek in juli 2015 bleek dat er hierdoor zeker meer aandacht werd besteed aan Cornelis dan voorheen, dus niet alleen maar die vitrine.

Een bezoek aan dit museum vinden we toch wel een aanrader – natuurlijk ook vanwege al het andere dat daar te zien is.

veelal verkregen van het vroegere museum in Stockholm.

“Gebruiksvoorwerpen” liggen er echter nauwelijks.

“Café Cornelis” is opgericht door Nederlander Jaco Neerings, samen met Mats Runqvist. Ze hebben ook een lokale afdeling van “Sällskapet” opgericht, met circa 100 leden. Jaco heeft al jaren een ijs- en chocolateriewinkel op het plein.

Café Cornelis – Grythyttan Hierover hadden we al het een en ander gehoord, ook via de Zweedse Cornelis Vreeswijkwebsite. (Ppd 2015-2) Dat maakt nieuwsgierig. Op zaterdag 25 juli togen we er heen. Grythyttan bleek een station te hebben – wat veel mensen niet wisten.

Maar de trein gaat maar af en toe. Gelukkig is er de uitstekende website www.resrobot.se, deze is zeer gebruiksvriendelijk en vertelt je alles wat je weten wilt op OV-gebied.

Het Café Cornelis is zeer de moeite waard. Bij binnenkomst kijkt Cornelis je zo’n dertig keer aan vanaf diverse foto’s en er zijn ook veel krantenartikelen tentoongesteld,

-5-

Marlies en Jaco

Hij heeft momenteel wat meer afstand genomen van Café Cornelis en Mats runt dit nu – zeer enthousiast – grotendeels in zijn eentje. We werden wel vriendelijk door Jaco ontvangen (maar die moest op wilde zwijnenjacht en zou er die avond niet bij zijn).

Van buiten is al duidelijk dat men met “Cornelis” toch echt Vreeswijk bedoelt, zijn portret staat op een groot spandoek.

Het menu liegt er ook niet om (Cornelisburger; Hönan Agda’s Kycklingschnitzel).

En de goulash smaakt uitstekendmaar dit terzijde.

Het is ook goed om te weten dat het café niet altijd open is: alleen van woensdag tot en met zaterdag (toen wij er waren, tenminste)

We hadden de datum uitgekozen omdat er een Cornelis-concert was gepland, zoals Jaco ons had laten weten.

Er bleek een weekend met veel activiteiten plaats te vinden, georganiseerd door de RotaryClub, met o.a. volksdansen op het centrale plein en diverse kraampjes.

Echter, er werd voor die avond een grote storm verwacht. (Net als in Nederland op die datum).

Dat bleek naderhand mee te vallen (wel veel regen), maar het concert – dat buiten zou plaatsvinden - was inmiddels afgelast en verplaatst naar 14 augustus. Wel was voor die avond een muzikant aangetrokken die binnen zou optreden.

Toen de muzikant begon te spelen, bleek hij helaas – naar mijn oordeel – zijn versterkingsapparatuur niet zo goed te kennen. We hoorden alleen een oorverscheurende dreun van de bassen en moesten raden naar het lied dat daar achter schuil ging. Ik keek nog eens rond naar al die foto’s van Cornelis. Het was net of ik dertig keer wat droeviger aangekeken werd dan voorheen. Maar dat moet verbeelding zijn geweest.

Gelukkig bleek de mishandeling van de apparatuur in de loop van de avond wat af te nemen, waarschijnlijk doordat de dader af en toe naar wat advies luisterde.

Na een uurtje of twee werd de muziek op een draaglijker wijze ten gehore gebracht en kwam de muzikant hoe langer hoe meer in zijn element. Ook al, omdat hij overschakelde op genres die hem wat meer lagen (Pop, country and western).

Toch ook een compliment: ook van de Cornelis liederen bleek hij er heel veel te kennen, inclusief de teksten. Kortom, hij komt er nog wel.

-6-

Gastheer Mats liet zich kennen als een zeer bevlogen persoon.

Als hij eenmaal op zijn praatstoel zit, komt het ene idee na het andere opborrelen.

Over wat we samen aan het bekokstoven waren zullen we later wel berichten.

Mats en Marlies

De zaak was behoorlijk gevuld en volgens Mats was dat eigenlijk altijd het geval.

Grythyttan is een kleine plaats met niet meer dan 800 inwoners, maar bezoekers komen er vooral uit het zo’n 40 km zuidelijker gelegen Nora en de bussen daarnaar toe rijden tot ’s avonds zeer laat. Best handig als je in een café met 99 soorten bier zit.

Een bezoek aan Café Cornelis is beslist een aanrader. Op de twitter-pagina van Café Cornelis vind ik later: Tack en härlig helg och vad roligt att vi fick besök av folk från Cornelis sällskapet Holland.

Cornelis Grythyttan @CornelisPub

27 jul.

Voor meer informatie zie ook hun facebookpagina: https://www.facebook.com/ cornelispub

Hökis Visrum, Hökarängen, Stockholm (Ppd 2015-1) Woensdag 29 juli. We bevinden ons in het gezelschap van vier mensen van “Sällskapet” (Christina Hellberg, bestuur; Christina von KokowskaWalter en Inger Eklund; administratie en Frans van Don, die jullie al kennen uit Ppd 2015-3). We memoreren dat we gelezen hebben over een locatie in Hökarängen waar men een permanente Cornelis Vreeswijk tentoonstelling heeft en dat we daarvan meer willen weten. Christina von Kokowska vindt, dat dit beter meteen kan worden geregeld en ze belt direct die kant op.

We gaan er heen met de metro.

Lennart Johansson is de drijvende kracht achter “Hökarängens visrum”. Hij leidt ons rond en zo wordt ons veel duidelijker wat dit allemaal inhoudt.

De locatie bestaat in hoofdzaak uit twee kamers, waarvan er één voornamelijk aan Cornelis Vreeswijk is gewijd.

Er hangen weer veel kopieën van krantenartikelen en foto’s aan de muur, die ook weer van het oude museum afkomstig zijn. Er is ook een nauwe samenwerking met Mats Runqvist uit Grythyttan. Er wordt vaak muziek van Cornelis gespeeld, maar men besteedt eveneens aandacht aan wat andere artiesten en ook over hen heeft men documentatie. Zo was er een Joe Hill-week op komst (3-9 september). Joe Hill bleek een legendarische vakbondsactivist te zijn geweest, een Zweed van geboorte, die in 1915 in Amerika werd geëxecuteerd na een valse beschuldiging van moord. Muziekliefhebbers kennen hem van het naar hem genoemde folknummer dat door diverse grootheden (o.a. Joan Baez; Bruce Springsteen; Pete Seeger) is vertolkt.

De Zweedse vertaling van Rune Lindström, Balladen om Joe Hill, werd bekend in de uitvoering van Fred Ǻkerström, de zanger die zo’n belangrijke rol speelde bij de start van Cornelis’ carrière https://www.youtube.com/ watch?v=u4lrBsz763I Recentelijk (op dit moment van schrijven) traden Jenny Almsenius en Frida Andersson er op. Jenny was ook een van de artiesten op Cornelisdagen.

Voorts worden er muzieklessen (vooral gitaar) gegeven, met speciale aandacht voor Zweedse volksmuziek en ook worden er wel schilderijen tentoongesteld.

Het is geen café of restaurant, maar in een nabijgelegen restaurant wordt af en toe een “Cornelismenu” geserveerd. We nemen aan dat de muziek daarbij niet zal ontbreken.

-7-

Christine von Kokowski-Walter Lennart Johansson

Enkele Cornelis Vreeswijkrozen prijkten al in het plantsoen voor het pand.

Cornelis heeft in de 60-er jaren in Hökarängen gewoond, op korte afstand van waar nu Hökis Visrum gevestigd is., Hij was toen nog “Socialassistent”, een soort maatschappelijk werker..

Wat Lennart nog leuk vond om te vertellen is dat hij op dezelfde school heeft gezeten als Jack Vreeswijk, in Huvudsta. Maar dan 10 jaar eerder dan hij.

Als u in Stockholm bent en Hökis Visrum wilt bezoeken, ga er dan niet op de bonnefooi naar toe, maar raadpleeg eerst hun website: www.hokisvisrum.se of hun facebook-pagina https://www.facebook.com/ hokisvisrum Wim van Kooten

Cornelisdagen 2015 Elk jaar wordt in Stockholm in het weekend rond de geboortedag van Cornelis Vreeswijk (8 augustus) een herinneringsconcert gehouden. Dit vindt plaats op Mosebacke, stadsdeel Söderhalm, een hooggelegen park met een prachtig uitzicht over de stad. – grenzend aan het Södra Theater. De gebeurtenis staat bekend als “Cornelisdagen”. Dit jaar vindt het plaats op zondag 2 augustus.

Het programma is niet op de website van “Sällskapet” te vinden – maar wel op hun facebook-pagina.

Als inleiding zijn er “walk-aroundtroubadours” en is er een optreden door “Fredskören”. Het koor brengt o.a. het vluchtelingenlied “Balladen om flykten”- toch wel een heel actueel onderwerp dit jaar. Met het koor speelt ook beeldhouwster Bitte Jonason Åkerlund mee. Zij is degene, die het beeld van Cornelis & Cecilia Lind heeft gemaakt (Cornelisparken). Op de dag van de inwijding van het rozenperk in Cornelisparken (11 mei) werd zij benoemd tot erelid van Sällskapet, Dit is te zien op het beeldverslag van deze gebeurtenis, dat op de CVGwebsite is te vinden (onder “CVG nieuws”). Vandaag speelt ze op de accordeon en zingt daarbij o.a.

“Saskia.”

Om 14.00 uur begint het hoofdprogramma en het “Cornelis Collectief” bijt de spits af. Met een afwisselend Nederlands en Zweeds repertoire. Na “Epistel 81” – waarbij de stem van Jurjen het meest prominent is – wordt “Saskia” gezongen door Loes. Haar zang blijkt veel indruk te maken op het publiek.

Haar “Saskia” staat in schril contrast met de vertolking van Bitte, vlak daarvoor.

Bij de uitvoering van Bitte, met haar doorleefde stem, is het goed voorstelbaar dat dit wordt gezongen in de “pilsnerpang” waar de echte Saskia werkte – en waar men, na wat ingenomen te hebben automatisch gaat meezingen. Loes maakt er met haar kristallen stem iets heel poëtisch van en dat dwingt tot luisteren. Heel verrassend om deze beide versies mee te maken. Maar één ding hadden beide zangeressen toch wel gemeen: ze zijn zo mooi, als ze lachen.

Van de overige artiesten noem ik nog The Spinning Jennies, die zich in een stijgende populariteit blijken te verheugen, Nino - tot voor kort Nina - Ramsby met een kort optreden.

Nadat de groep nog Marjolein, het debutantenbal en Cecilia Lind heeft gespeeld, krijgt Pieter Hiemstra de gelegenheid om de frustraties van zich af te zingen die hij als een “Don Quichote” had ervaren. Overigens moest het Collectief het bij dit optreden helaas stellen zonder Marije Hoelaars (accordeon, zang).

Volgende keer beter!

Leuk is ook de ontmoeting met Ulf Neidemar, in het “artiestenrestaurant”. Hij beschrijft zichzelf als “de chauffeur van Cornelis.

Dat klopte wel, zoals ik later in het boek van Rutger nalas. Ze hadden elkaar ontmoet op de Canarische eilanden. In 1966 toerden ze door Zweden om te spelen op de parkfestivals, met Ulf als gitarist. Waarbij inderdaad Ulf doorgaans reed. (Cornelis had geen rijbewijs). Behalve die ene keer dat het fout ging – zie verder het boek van Rutger.

Ulf (nu 75 jaar) blijft kennelijk zijn oude vriend nog steeds trouw. Hij was er ook bij toen het rozenperk in Cornelisparken werd ingewijd op 11 mei, en trad daar samen op met Anders Lago. (Te zien op eerder genoemde YouTube-link).

Om 14.35 is het de beurt van Jack Vreeswijk, samen met Love Tholin.

Het wordt een optreden met veel humor en Jack blaakt van zelfvertrouwen, het valt goed in de smaak bij het publiek. Met nummers als “Hüvudlösen för Aftonen” en “Lasse liten blues”.

De prijs voor de mooiste jurk zou ik graag hebben toegekend aan Jenny Almsenius.

Maar helaas – ik word nooit gevraagd voor dit soort jury’s.

-8-

Het Cornelis stipendium gaat dit jaar naar Rolf Wickström, de “nestor van de Zweedse bluesmuziek” volgens het juryrapport Hij begon zijn carriere in 1975 en won al eerder de Nils Ferlinprijs (1989) en de Stockholms Stad Bellmanprijs (1995).

Tussendoor maken we ook kennis met het – deels nieuwe – bestuur van Sällskapet. Daarover zullen we berichten in een ander verband.

Van Boven werd er ook meegeluisterd. Nadat Hij voldoende tranen van ontroering over Mosebacke had uitgestort, werden we beloond met een mooie regenboog.

Wim van Kooten

CVG op PreSail 2015 Ieder jaar in augustus wordt in IJmuiden het Havenfestival georganiseerd. Het CVG was hier vaak present met een muzikaal programma, maar de laatste jaren is daar de klad in gekomen.

De reden hiervan is dat ons programma de laatste keer (in 2012) bijzonder slecht bezocht werd.

Dat lag niet aan de artiesten: zangeres Karin Kalmér en de Brabantse singer/songwriter B.J. Baartmans deden ieder een schitterend optreden, maar helaas in een vrijwel lege spiegeltent. Het vroege tijdstip (zondagmorgen half twaalf) had, in combinatie met storm en regen, de potentiële bezoekers afgeschrikt.

We hebben de edities 2013 en 2014 dan maar overgeslagen, maar dit jaar vonden we het wel weer eens tijd om acte de présence te geven op het festival.

Want een evenement in IJmuiden zonder aandacht voor Cornelis Vreeswijk, dat kan toch eigenlijk niet. Dit jaar was het festival overigens omgedoopt in PreSail 2015, ter gelegenheid van Sail Amsterdam.

We hadden een mooi muzikaal programma met bijdragen van het Cornelis Collectief (net terug van een succesvol optreden op Cornelisdagen in Stockholm) en zanger/accordeonist Jos de Rooij.

De laatste kennen we nog van onze jaarvergadering in Amsterdam Noord. De optredens vonden plaats in IJmuiden Stores, waar we in het verleden ook regelmatig stonden en dat is toch een locatie waar het CVG programma beter tot z’n recht komt dan in de al genoemde spiegeltent. Het publiek wist in elk geval nu wel de weg naar ons te vinden.

Bijgaande foto’s geven een indruk van de optredens.

Tekst: Wim Boswinkel Foto’s: Ton Hoelaars en Wim Boswinkel

-9-

Close harmony achter de tralies In het vorige nummer hadden we het over Laredo, een van de vertalingen die Cornelis Vreeswijk maakte voor een zanggroep die tegelijk met hemzelf debuteerde.

Een groep die nog geen jaar bestond maar door zijn unieke ontstaansgeschiedenis al bij voorbaat een legende werd. Hier volgt het verhaal van de Jailbird Singers, beginnend in het voorjaar van 1964.

“Ben ik hier bij Metronome?”

De directeur van het gezamenlijk distributiekantoor van de Stockholmse platenmaatschappijen schrikt op uit zijn papieren. De man die ineens aan de balie staat is van het formaat twee-bij-twee en ziet eruit alsof hij linea recta uit de naburige gevangenis komt. Maar schijn kan bedriegen, dus de directeur zet zijn beste, neutrale zakenstem op en staat de onverwachte gast beleefd te woord: “Nou, niet helemaal, maar ik vertegenwoordig onder andere ook Metronome, dus zegt u het maar.”

De schijn bedriegt niet. De potige bezoeker blijkt inderdaad van Långholmen te komen, het beruchte Huis van Bewaring van Stockholm. Hij spreekt namens drie medegedetineerden die hem hebben gevraagd omdat hij stadsverlof heeft. Of meneer de platenbaas aanstaande zondag in de gevangenis naar een concert wil komen luisteren. “Ja? Echt waar?! Kan ik dan even uw telefoon gebruiken?”

Prompt wordt de reclasseringsambtenaar van Långholmen opgebeld. Met de mededeling dat het door kan gaan, dat de meneer van Metronome heeft toegezegd te zullen komen. En onder uitbundige dankbetuigingen

verlaat de klerenkast het kantoor, een ietwat uit het lood geslagen platenhandelaar achterlatend.

Er is hem weinig keus gelaten, dus platenmaatschappij Metronome wordt opgebeld. En verschijnt op de afgesproken dag met een zware delegatie: directeur en producer extraordinaire Anders Burman komt samen met zijn vaste arrangeur. Platenbaas Burman heeft het verzoek duidelijk serieus genomen, een scoutingtip van de reclassering ontvang je niet dagelijks. En dat talent zich overal kan verschuilen weet Burman al jaren, daarmee is hij groot geworden in de muziekbranche.

In de pauze zegt de arrangeur tegen hem: “Bedankt dat je me hebt meegenomen, ik geniet met volle teugen. Maar er is hier geen werk voor mij. Deze muziek moet je niet arrangeren, die is af.” Al dezelfde dag wordt een voorlopig contract getekend en gaat Burman op zoek naar repertoire voor zijn nieuwe vondst.

de buurt van het dorp waar zij die avond hadden opgetreden. Tot ze op een ochtend thuiskwamen en in de armen van de politie liepen.

Tony Granqvist was een van die musici die een willekeurig instrument kunnen oppakken om er binnen tien minuten een melodie op te spelen.

Daarnaast had hij een stem die die van zijn idool Elvis Presley minstens evenaarde. Na hun weerzien in de bajes ontdekt hij dat jeugdmakker Masen inmiddels een prachtige basstem heeft ontwikkeld. Samen gaan ze op zoek naar een bariton om een voltallig zangtrio te kunnen vormen.

Wanneer ze deze vinden, in de persoon van Karl-Åke “de Raaf” Johnsson, zijn de bajesvogels klaar om hun vleugels uit te slaan.

De maanden die volgen staan in het teken van repeteren. En als Granqvist repeteren zegt, dan bedoelt hij streven naar perfectie.

De mannen hebben cellen aan dezelfde gang en de deuren zijn De Jailbird Singers – mooie naam van open traliewerk, dus ook de voor een mannentrio dat country- uren van opsluiting kunnen nuttig ballades en gospel in close worden gebruikt. Bewoners van de harmony zingt. Een naam tussenliggende cellen reageren niet bovendien die in hun geval allemaal even positief, maar vriend volstrekt letterlijk was op te en vijand moeten beamen dat hier vatten. De groep bestond uit drie iets bijzonders door de gang galmt. brandkastkrakers en oplichters, Ook de plaatselijke curator van de draaideurcriminelen van het reclassering krijgt ervan te horen zuiverste water. Twee van hen, en besluit om eens naar zo’n leadzanger Tony Granqvist en repetitie te komen luisteren. Zij gitarist Tore “Masen” Eliasson komt, zij hoort en geeft zich kenden elkaar nog uit de gewonnen. Op haar initiatief wordt jeugdgevangenis, waar ze de geregeld dat er in de gevangenis allereerste skifflegroep van een openbaar concert kan komen, Zweden hadden opgericht. Toen waarna een enthousiaste ze elkaar weer in Långholmen bajesgenoot met stadsverlof op pad tegenkwamen waren beiden gaat om zijn muzikale kameraden inmiddels gepokt en gemazeld, als eens flink te promoten. muzikant en als crimineel. Masen had in zijn thuisstreek Dalarna Producent en zakenman Burman een bandje gehad waarvan op valt op muziek die opvalt. Het zekere dag opviel dat er telkens repertoire van de Jailbirds valt op een brandkast werd opgeblazen in door pure onverwachtheid. Deze

- 10 -

doorgewinterde criminelen trakteren hun publiek op vrome christelijke liederen in twee talen, van de blanke gospel van het Mormon Tabernacle Choir tot blijmoedige opwekkingsliederen uit de stal van het Leger des Heils. Dat is de inbreng van Eliasson, die opgroeide in een gelovig gezin en zijn muzikaal talent ontdekte tijdens plechtige zondagen met samenzang rond het harmonium.

Het bekendste Zweedse lied in dat genre was en is nog altijd Barnatro (Kindergeloof), een ode aan de onbedorven kinderziel door Zwedens beroemdste heilofficier Anna-Lisa Öst, beter bekend als “Lapp-Lisa”. Het begrip kindergeloof zou straks prijken op de debuutplaat van de Jailbirds, maar er miste nog iets.

Voor het contrast met de onschuldige vroomheid, en om de achtergrond van de zangers te onderstrepen, vroeg Burman aan zijn andere grote vondst van dat jaar om voor zijn collega’s een paar liederen van de zelfkant te vertalen.

Dat hoefde hij Cornelis Vreeswijk geen twee keer te vragen, die vond het prachtig. Na zijn ontdekking door Burman kwam hij al de meest uiteenlopende, spannende mensen tegen. En nu dus ook gedetineerden die gospel zongen, net als zijn jeugdidolen Lead Belly en Josh White. Het klikte meteen tussen de sociaalassistent in opleiding en de reclasseringskandidaten. In Granqvist herkende Cornelis onmiddellijk zijn muzikale meerdere, daarvoor boog hij diep.

Zichzelf beschouwde hij eerder als tekstdichter dan als muzikant, hij vond het een eer om teksten voor een “echte” zanger te mogen schrijven.

Het opnemen van de debuutelpee was net als het auditieconcert een spectaculaire vertoning. Twee van de drie mannen hadden hun straf nog niet uitgezeten en werden

door geüniformeerde bewakers in een boevenwagen naar de studio gebracht en vanuit de mixruimte in de gaten gehouden.

Dievenballades en Kindergeloof zou de plaat heten, waarbij Vreeswijk de dievenballades leverde. Eén daarvan, MördarAnders (The Ballad of Sam Hall), zou hij later ook zelf opnemen, op de liveplaat met Fred Åkerström en Ann-Louise Hansson.

De band wordt een sensatie en hun plaat de op één na best verkopende elpee van Metronome dat jaar, slechts overtroffen door de debuutplaat van Cornelis die tegelijk uitkomt. Granqvist, verzekerd van een toekomst door zijn gedroomde muziekcarrière, trouwt met zijn jeugdliefde en zodra iedereen zijn straf heeft uitgezeten kan de band in de zomer van 1964 op tournee. Dan slaat het noodlot toe. De zanger wordt ziek en blijkt kanker te hebben, de tournee moet worden afgebroken. In februari 1965 sterft Granqvist, met achterlating van een ontheemde band, een jonge weduwe en een pasgeboren dochter. Zijn carrière heeft tien maanden en zeven concerten geduurd.

Zonder Granqvist als sturende kracht vervallen de andere twee algauw in hun oude gewoontes.

Terwijl hun grootste hit, de traditional Där björkarna susa, dagelijks uit de radio klinkt en doorstoot tot de tweede plaats van de Zweedstalige hitlijst, zitten beide heren alweer achter de tralies. Met de Raaf komt het

- 11 -

nooit meer goed, Masen weet zich uiteindelijk uit het dievenbestaan te werken, sticht een gezin en pakt de muziek weer op.

Tegenwoordig geniet hij een bescheiden bekendheid als plaatselijk troubadour in WestZweden.

Vlak voor zijn dood nam Granqvist een EP onder zijn eigen naam op, met daarop nog een lied dat Cornelis voor hem schreef.Vägen till Regnbågen (de Weg naar de Regenboog) was een vertaling van de oude ballade Rainbow’s End en werd in Vreeswijks handen een afscheid van de stervende zanger, die aan de voet van de regenboog het einde én de invulling van zijn leven vindt. Begin deze eeuw werd dit lied opgenomen in het gezangenboek van de Zweedse staatskerk. Een postume rehabilitatie voor een dichter die, terwijl hij het lied schreef, als godslasteraar door de staatsradio werd gecensureerd. De ironie daarvan had hijzelf ongetwijfeld kunnen waarderen.

Hans Westin Bronnen: naast de Zweedse Wikipedia en de Cornelis Luistergids van Klas Gustafson komt de meeste informatie voor dit artikel uit “Där Björkarna Susa”, een televisiedocumentaire die eerder dit jaar door de Zweedse publieke omroep SRT werd uitgezonden.

ty

SKÅL

GOD JUL och GOTT NYTT ÅR

- 12 -