Faktor
atiinknket Mauntgedm omstr
8
Faktor
for
på Komponentar ne: 8.u–n1nb0ok. tOrpipn gåv Gr
Nynorsk
Lærarens bok åvebok
pg Alternativ op
l a t i g i D r o t k a F du.no) (faktor.c
Ar: komponent s illegg T Eksamensførebuande hefte
Temahefter
Regelhefte
ttstad)
ma (ne Faktora
8
Faktor
te
Oppgåvebok
Fordjupingshef
Espen Hjardar Jan-Erik Pedersen
Oppgåvebok ISBN 978-82-02-44132-6 ISBN 978-82-02-44132-6
9 788202 441326 www.cdu.no
Matematikk for ungdomstrinnet
Nynorsk
Espen Hjardar Jan-Erik Pedersen Illustratør: Line Jerner
Faktor
8 OppgĂĽvebok Nynorsk
Faktor 8
Til deg som skal bruke Faktor I oppgåveboka får du arbeide vidare saman med ungdommane du har blitt kjend med i grunnboka. Til kvart kapittel finn du oppgåver i tre kategoriar og repetisjonsoppgåver frå emne som er gjennomgått tidlegare. Bakarst i boka er det eit oppgåvesett til Manual for digitale verktøy i grunnboka.
Lotte Hanna Herman Sara Simen Martin
Kategori 1 Enkle oppgåver som gir trening i det grunnleggjande lærestoffet Kategori 2 Meir samansette og varierte oppgåver Kategori 3 Oppgåver som byr på større utfordringar Litt av kvart Repetisjonsoppgåver Oppgåver som skal løysast med digitale verktøy Kalkulator, rekneark og geometriprogram Lykke til med arbeidet! Helsing forfattarane Espen Hjardar og Jan-Erik Pedersen
3
Innhald
4
Innhald 1
Tal og talforståing ................... 5 Kategori 1 .................................. 5 Kategori 2 ................................ 13 Kategori 3 ................................ 21 Litt av kvart 1 .......................... 28
6
Tal og algebra ...................... 119 Kategori 1 .............................. 119 Kategori 2 .............................. 122 Kategori 3 .............................. 126 Litt av kvart 6 ........................ 130
2
Brøk ......................................... 30 Kategori 1 ................................ 30 Kategori 2 ................................ 37 Kategori 3 ................................ 41 Litt av kvart 2 .......................... 47
7
Måling og einingar............... 133 Kategori 1 .............................. 133 Kategori 2 .............................. 139 Kategori 3 .............................. 147 Litt av kvart 7 ........................ 152
3
Prosent .................................... 49 Kategori 1 ................................ 49 Kategori 2 ................................ 52 Kategori 3 ................................ 57 Litt av kvart 3 .......................... 62
8
Oppgåver som skal løysast med digitale verktøy............ 154 Kalkulatoren........................... 154 Rekneark ................................ 155 Geometriprogram .................. 165
4
Geometri.................................. 65 Kategori 1 ................................ 65 Kategori 2 ................................ 76 Kategori 3 ................................ 87 Litt av kvart 4 .......................... 93
Fasit ............................................. 167
5
Statistikk ................................. 96 Kategori 1 ................................ 96 Kategori 2 .............................. 102 Kategori 3 .............................. 108 Litt av kvart 5 ........................ 115
Tal og talforståing 1
1
Tal og talforståing
Kategori 1 Naturlege tal 1.101 Skriv a) eit tosifrs tal b) eit tresifra tal
c) eit firesifra tal d) eit femsifra tal
1.102 Kor mange siffer inneheld tala? a) 23 b) 234 c) 30 1.103 Skriv tala ved hjelp av siffer. a) åtti c) sekstini b) eitt hundre d) nittitre
d) 103
e) 222
e) to hundre og tjue f ) ti tusen fem hundre
1.104 Skriv tala etter storleik med det minste først. a) 8 5823 24 b) 101 111 110 c) 543 453 354 1.105 Skriv talet som er a) 2 større enn 18 b) 6 mindre enn 25
c) 4 mindre enn 33 d) 10 meir enn 39
1.106 Teikn av tabellen og skriv tala på rett plass. a) 57 b) 164 c) 34 897 Ti-tusenar
Tusenar
Hundrarar
Tiarar
100 534
e) 8 meir enn 73 f ) 7 mindre enn 73
d) 5001 Einarar
5
Tal og talforståing 1
1.107 Skriv tala med siffer. a) femtitre c) nittifire b) førtiein d) fem tusen seks hundre og femtito 1.108 Skriv tala på vanleg måte. a) 3 100 + 2 10 + 5 1 b) 4 1000 + 3 100 + 5 10 + 7 1 c) 8 1000 + 2 10 + 3 1 1.109 Kva for nokre av tala er partal? 31 26 13
27
1.110 Kva for nokre av tala er oddetal? 235 3452 3564 1.111 Skriv tala på utvida form. a) 254 b) 327
12
36 778
c) 4326
1.112 Kva for nokre av tala er primtal? 7 9 11
20 013
d) 5604
13
1.113 Kva for nokre av tala er samansette tal? 6 7 8 9
15
17
10
11
1.114 Skriv alle primtala mellom 1 og 20. 1.115 Skriv av og set inn rette primtal i rutene. a) 6 = & & b) 9 = & & c) 15 = & & 1.116 Skriv tala som produkt av primtal. a) 10 b) 15 c) 21
d) 18
1.117 Skriv tala som produkt av primtal. a) 8 b) 12 c) 14
d) 24
1.118 Rund av til næraste tital. a) 91 b) 49
d) 263
c) 129
1.119 Rund av til næraste hundretal. a) 204 b) 4591 c) 4512
6
d) 3822
Dette kallar eg faktorisering!
1.120 Rekn ut i hovudet. a) 7 + 3 c) 8 + 7 b) 17 + 3 d) 8 + 17
e) 15 + 5 f ) 7 + 24
g) 30 + 20 h) 22 + 35
1.121 Rekn ut i hovudet. a) 61 – 20 c) 23 – 17 b) 44 – 29 d) 45 – 26
e) 27 – 18 f ) 42 – 23
g) 35 – 8 h) 73 – 44
1.122 Rekn ut i hovudet. a) 4 6 c) 7 8 b) 42 : 7 d) 72 : 8
e) 7 7 f ) 36 : 4
g) 6 7 h) 64 : 8
Tal og talforståing 1
Hovudrekning
Desimaltal 1.123 Teikn av tabellen og skriv tala på rett plass. 5,7 1,64 34,89 Hundrarar
Tiarar
Einarar
501,5
Tidelar
Hundredelar
1.124 Skriv tala etter storleik. Start med det minste først. a) 1,5 3 3,1 2,0 b) 2,4 2,39 4,0 3,4 c) 1,152 1,512 1,521 1,251 1.125 Skriv eit tal som er a) større enn 1, men mindre enn 2 b) mellom 3 og 4 c) større enn 7, men mindre enn 7,5 d) større enn 9,4, men mindre enn 9,5 1.126 Skriv av a) 1,0 b) 0,1 c) 2,7
og set rette tal inn i rutene. & 1,2 1,4 & 2,0 & & & 0,2 & & & & 2,8 &
& &
& &
& 3,5
1,0
7
Tal og talforståing 1
1.127 Still opp og rekn ut. a) 4,1 + 2,7 b) 3,7 + 5,9
c) 2,76 + 13,2 d) 5,9 – 2,6
e) 12,3 – 10,5 f ) 23,1 – 5,9
1.128 Martin målte høgda til seks av elevane i gruppa si. Are 159,5 cm Bodil 156,5 cm Cathrine 152,5 cm David 162,5 cm Eskil 173,5 cm Mads 169,5 cm Skriv høgdene i rekkjefølgje. Start med den minste høgda først. 1.129 Rekn ut i hovudet. a) 45 10 c) 3,6 10 b) 4,5 10 d) 2,5 100 1.130 Rekn ut i hovudet. a) 48 : 10 c) 23 : 100 b) 835 : 10 d) 4567 : 1000 1.131 Skriv av og set rette tal inn i rutene. a) 4,5 & = 45 c) 9,3 & = 930 b) 3,7 & = 37 d) & 3,5 = 35 1.132 Lotte vil kjøpe 10 posar potetmos. Kor mykje må ho betale?
8
e) & 3,57 = 357 f ) & 4,59 = 45,9
Tal og talforståing 1
1.133 Simen kjøper ti brusflasker. Han betalar 145 kr. Kor mykje kostar éi brusflaske? 1.134 Rekn ut og kontroller svara på kalkulatoren. a) 2,5 3 c) 5 4,7 b) 3,4 3 d) 2,9 3,2 1.135 Rekn ut og kontroller svara på kalkulatoren. a) 12,6 : 3 c) 12,96 : 3 b) 9,5 : 5 d) 8,32 : 3,2 1.136 Sara kjøper 3 kg eple. Dei kostar 58,50 kr. Kor mykje kostar 1 kg eple? 1.137 Herman sende 25 MMS-meldingar. Det kosta 46 kr. Kor mykje kosta det å sende éi MMS-melding? 1.138 Rund av til éin desimal. a) 4,39 c) 8,554 b) 12,35 d) 24,95 1.139 Rund av til to desimalar. a) 1,234 c) 23,435 b) 6,562 d) 67,495 1.140 Rund av til næraste heile tal. a) 4,9 c) 23,59 b) 12,4 d) 45,599
Overslagsrekning 1.141 Rund av tala til heile tal og rekn ut. a) 4,9 10,2 b) 9,3 6,4 c) 12,1 : 5,2
d) 102,5 : 11,2
1.142 Sara kjøper 9 flasker brus. Kvar flaske kostar 16,50 kr. Rekn ut om lag kor mykje Sara skal betale. 1.143 Ein pose eple veg 2,5 kg. Hann kostar 12,50 kr. Lag eit overslag som viser om lag kor mykje 1 kg eple kostar.
9
Tal og talforståing 1
Negative tal 1.144 Skriv tala etter storleik. Start med det minste talet først. a) --5 0 --10 5 --8 b) --3 --5 --2 --4 --10 1.145 Set inn < eller >. a) 5 & 8 b) --5 & --8 c) 0 & --2 d) --500 & --1
3 er større enn 2!
1.146 Då Hanna la seg om kvelden, viste termometeret –5 C. I løpet av natta gjekk temperaturen ned fire grader. Kor mange grader var det om morgonen?
10
1.148 Rekn ut. a) 10 – 5 b) 5 – 10
c) –5 – 10 d) –8 + 5
e) –8 + 8 f ) –8 + 10
1.149 Rekn ut. a) –2 – 3
b) 2 – 5 – 7
c) –2 – 5 + 10
Tal og talforståing 1
1.147 Midt på dagen viste termometeret –7 C. I løpet av nokre timar steig temperaturen med fem grader. Kva var temperaturen då?
d) –1 – 2 – 3
Potensar 1.150 Skriv potensen når a) grunntalet er 8 og eksponenten er 3 b) grunntalet er 5 og eksponenten er 4 c) grunntalet er 10 og eksponenten er 2 d) grunntalet er 2 og eksponenten er 10 1.151 Skriv rekneuttrykka som éin potens. a) 2 2 2 2 c) 5 5 e) 2 2 2 b) 3 3 3 3 d) 3 3 f ) 10 10 10 10 10 10 1.152 Rekn ut potensane. b) 23 a) 32 1.153 Rekn ut. a) 32 b) 4 4 4
c) 54
c) 6 + 6 + 6 + 6 d) 64
1.154 Skriv tala som potensar av 10. a) 1000 b) 10 000
c) 100 000
d) 105
e) 7 + 7 + 7 f) 3 3 3 3 3
d) 1 000 000
1.155 På skulen til Martin skal dei byggje eit tilbygg. Tilbygget vil koste ti millionar kroner. Skriv ti millionar som ein potens av 10.
11
Tal og talforståing 1
Fleire reknearter på ein gong 1.156 Rekn ut. a) 4 5 + 3 b) 5 3 + 10
c) 15 -- 2 3 d) 8 6 -- 14
e) 80 -- 5 8 f ) 100 + 1 100
1.157 Rekn ut. a) 50 + 50 1 b) 50 2 + 50
c) 2 4 + 4 3 d) 2 10 -- 1 10
e) 10 10 -- 10 5 f ) 100 1 + 1 100
1.158 Rekn ut. a) 12 : 3 + 5 b) 25 : 5 – 2
c) 56 : 7 – 7 d) 20 + 20 : 4
e) 50 + 30 : 3 f ) 60 : 10 – 4
1.159 Rekn ut. a) 12 -- 7 3 -- 2 b) 20 -- 25 : 5
c) 7 6 + 6 7 d) 5 5 -- 6 6
e) 32 : 8 -- 5 3 f) 34 -- 81 : 9 -- 2
1.160 Ein moped brukar 0,6 liter bensin på 3 mil. Kor mange liter brukar mopeden på 9 mil? 1.161 Kong Haakon VII blei krona til konge av Noreg 22. juni 1906. Han blei fødd 3. august 1872 og døydde 21. september 1957. a) Kor gammal var han då han blei konge av Noreg? b) Kor gammal var han då han døydde? Kong Haakon heitte Christian Frederik Carl Georg Valdemar Axel før han blei kong Haakon VII av Noreg.
12
Tal og talforståing 2
Kategori 2 Naturlege tal 1.201 Skriv tala ved hjelp av siffer. a) Fire hundre og åttini b) Fem tusen eitt hundre og fire c) Ein milliard 1.202 a) Skriv dei naturlege tala som ligg mellom 882 og 900. b) Kva for naturlege tal er det mogleg å skrive med siffera 1, 2, 5? Kvart siffer skal brukast éin gong. 1.203 Skriv tala etter storleik. Start med det minste først. a) 546 564 645 654 456 465 b) eitt hundre tusen 1 000 000 900 000 ein milliard 1.204 Skriv talet som er a) 4 mindre enn 101 b) 7 meir enn 97
c) 6 mindre enn 1000 d) 11 mindre enn 10 000
1.205 Skriv tala på vanleg måte. a) 3 1000 + 4 100 + 5 10 + 6 1 b) 6 1000 + 1 10 + 9 1 c) 1 10 000 + 4 1000 + 5 10 + 6 1 d) 3 100 000 + 2 100 + 1 1 1.206 Avgjer om vi får eit oddetal eller eit partal når vi summerer a) to partal b) to oddetal c) eit oddetal og eit partal
Korleis kan du vite at 24 356 er eit partal?
13
Tal og talforståing 2
1.207 Her ser du korleis Lotte har fylt ut ei rekkje på ein lottokupong. a) Set opp ei rekkje med sju tal der alle er oddetal. b) Set opp ei rekkje med berre partal. c) Set opp ei rekkje slik at summen av tala blir 83. d) Lag ei rekkje med sju tal frå tregongen.
1.208 Skriv tala på utvida form. a) 429 b) 5607
1
x
3
4
5
6
7
8
x
x
11
12
13
14
15
16
x
18
19
20
21
22
23
24
25
26
x
x
29
30
31
x
33
34
c) 123 056
d) 1 100 250
1.209 Kva for nokre av tala er skrivne som eit produkt av primtal? A 8 = 2 4 C 24 = 3 8 E 93 = 3 31 B 8 = 2 2 2 D 21 = 3 7 F 182 = 2 91 1.210 Skriv tala som produkt av primtal. a) 6 c) 18 e) 63 b) 15 d) 32 f ) 56 1.211 a) Skriv opp primtala mellom 50 og 70. b) Kva for nokre av tala nedanfor er primtal? 21 23 33 54 71
91
1.212 Skriv av og set rette primtal inn i rutene. a) 12 = & & & c) 32 = & & & & & b) 18 = & & & d) 54 = & & & & 1.213 Rund av til næraste tital. a) 246 b) 784
14
c) 2355
d) 695
Tal og talforståing 2
1.214 Rund av til næraste hundretal. a) 279 b) 4628
c) 4555
d) 4951
1.215 Rekn ut i hovudet. a) 9 + 43 c) 45 – 9 b) 56 + 7 d) 56 – 17
e) 23 + 28 f ) 47 + 55
g) 75 + 28 h) 67 – 28
1.216 Rekn ut i hovudet. a) 8 9 c) 7 6 b) 24 : 3 d) 48 : 6
e) 8 7 f ) 49 : 7
g) 6 6 h) 72 : 9
1.217 Rekn ut i hovudet. a) 12 + 119 b) 134 – 89
c) 5 8 + 24
d) 7 7 -- 31
Hovudrekning
Desimaltal 1.218 Skriv eit tal som er a) større enn 9, men mindre enn 10 b) større enn 10, men mindre enn 11 c) større enn 5,4, men mindre enn 5,5 1.219 Teikn av tallinjene og skriv rette tal i rutene. a)
1
2
3
4
5
6
2
3
4
5
6
b)
1
c)
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
15
Tal og talforståing 2
1.220 Skriv av og set rette tal inn i rutene. & & & a) 0,91 0,92 & & & b) 1,0 1,3 & & c) 99,0 99,2 99,8 1.221 Still opp og rekn ut. a) 4,5 + 13 b) 9,09 + 3,9
c) 46,07 + 4,9 d) 14 – 5,5
& 2,5 &
&
0,98
&
e) 34,56 – 31,8 f ) 51,6 – 13,67
1.222 a) Rekn ut summen av det minste og det største talet. 1,2 2,1 1,29 1,19 2,11 b) Rekn ut differansen mellom det største og det minste talet. 9,9 9,95 9,89 9,09 9,1 1.223 På ei matematikkprøve fekk sju elevar desse poengsummane: Ane 53,5 Bent 49 Cathrine 48,5 Doris 56,5 Elvir 52 Fabian 44,5 Gyda 47,5 Sorter poengsummane i stigande rekkjefølgje. 1.224 Rekn ut i hovudet. a) 7,3 10 b) 8,09 10
c) 0,067 100 d) 40,3 : 10
e) 7,8 : 10 f ) 78,9 : 100
1.225 Simen vil kjøpe 10 kg poteter. Dei kostar 47,50 kr. Kor mykje kostar 1 kg poteter? 1.226 100 elevar ved skulen til Hanna planlegg å reise på tur til Auschwitz i Polen. Turen kostar 3750 kr per elev. Kor mykje vil turen koste for alle elevane til saman? Ein av dei originale bussane som blei bruka til å redde ut nordmenn frå konsentrasjonsleirane i Tyskland.
16
1.228 På ei mobiltelefonrekning står det at 100 ringjeminutt kostar 232 kr. Kor mykje kostar det å ringje 1 minutt med mobiltelefonen? 1.229 Ein moped brukar 3 liter bensin på 12 mil. Kor langt kjem mopeden med 4,8 liter bensin?
1.230 Rund av til éin desimal. a) 3,44 b) 3,45
c) 3,449
d) 3,451
1.231 Rund av til to desimalar. a) 9,456 b) 9,475
c) 9,495
d) 9,995
Tal og talforståing 2
1.227 Still opp og rekn ut. Kontroller svara på kalkulatoren. a) 3,5 0,9 c) 0,75 0,94 e) 9,5 : 2,5 b) 12,2 9,5 d) 23,04 : 4 f ) 14,31 : 2,7
Overslagsrekning 1.232 Rund av tala til heile tal og gjer overslag. a) 24,3 : 4,1 c) 39,1 17,2 e) 3,4 : 0,89 b) 56,9 : 8,1 d) 29,3 2,9 f ) 62,1 3,2 1.233 Bilen til tante Sofie brukar 43,8 liter bensin på 51,2 mil. Lag eit overslag og finn ut om lag kor mykje bensin bilen brukar på 1 mil.
17
Tal og talforståing 2
1.234 Hanna kjøper golvteppe til rommet sitt. Ho betalar 93,50 kr per kvadratmeter (m2 ). Rommet er 11,2 m2 . Lag eit overslag over kor mykje ho må betale for teppet.
1.235 Herman skal kjøpe godteri i laus vekt for 26 kr. Prisen er 8,75 kr per hektogram. Lag eit overslag for å finne ut kor mykje godteri han får.
Negative tal 1.236 Rekn ut. a) 8 – 9 b) 50 – 75
c) 4,5 – 6 d) 12 – 18,5
e) –3 – 8 f ) –50 – 100
g) –4 – 2,5 h) –15,3 + 12
1.237 Høgdeforskjellen mellom toppen av fjellet og botnen i vatnet er 210,5 m. Kor djupt er vatnet?
120 moh.
210,5 m
1.238 Den lågaste temperaturen som er målt, er ca. –273 C. Kva er forskjellen mellom denne temperaturen og kokepunktet for vatn?
18
Tal og talforståing 2
Vinterdag i Bergen
1.239 På ein vinterdag blei det målt desse temperaturane: Oslo: –5,3 C Bergen: –0,5 C Tromsø: –10,8 C a) Kvar var det kaldast? b) Kor mange grader forskjell var det mellom Tromsø og Oslo? c) Neste dag hadde temperaturen stige med åtte grader i Oslo. Kva var temperaturen då?
Potensar 1.240 Skriv reknestykka som potensar. a) 2 2 2 2 2 2 b) 6 6 c) 10 10 10 10 1.241 Rekn ut potensane. b) 25 a) 103
c) 52
d) 5 5 5 5 5 e) 1 1 1 1 1 f) 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
d) 43
e) 34
1.242 Rekn ut. a) 5 5 5 5 b) 5 + 5 + 5 + 5
c) 3 3 3 3 3 3 d) 54
e) 104 f ) 1003
1.243 Rekn ut. a) 4 5 2 2
b) 4 53
c) 52 33
1.244 Skriv tala på vanleg måte. b) 3,1 105 a) 1,2 102
c) 0,9 106
f ) 55
d) 1,25 107
19
Tal og talforståing 2
1.245 Skriv potensane med tal. a) Seks i femte c) To i trettande b) Sju i niande d) Elleve i ellevte
e) Ti i sjuande f ) Fem i åttande
1.246 For nokre år sidan blei det selt ein baseball på ein auksjon for ca. 24 millionar kroner. Skriv 24 millionar med siffer.
Fleire reknearter på ein gong 1.247 Rekn ut. a) 100 + 2 10 b) 100 -- 2 2
c) 5 15 -- 25 d) 4 15 + 30
1.248 Rekn ut. a) 12 + 12 : 3
b) 12 – 15 : 3
1.249 Rekn ut. a) 3 7 + 35 : 7 b) 4 9 + 35 : 5
c) 24 : 3 + 7
c) 81 : 9 -- 9 1 d) 27 : 3 -- 8 1
d) 100 : 5 – 5
e) 32 + 4 5 f ) 53 -- 42 : 7 -- 42
1.250 På ei mobiltelefonrekning står det at 50 ringjeminutt kostar 19,50 kr. Kor mykje kostar 150 ringjeminutt? 1.251 I ein butikk kostar eit nettbrett 2350 kr, eit deksel kostar 249 kr og eit tastatur kostar 590 kr. Kor mykje sel (omset) butikken for dersom dei sel a) 8 nettbrett og 5 deksel b) 12 nettbrett, 8 deksel og 3 tastatur 1.252 Simen samlar på filmar. Han har dobbelt så mange komediefilmar som actionfilmar og dobbelt så mange actionfilmar som eventyrfilmar. Kor mange filmar har han av kvar sjanger (filmtype) når han har 70 filmar til saman? 1.253 Ein myntsamlar har tre typar myntar: jernmyntar, koparmyntar og sølvmyntar. Samlaren har dobbelt så mange myntar av kopar som av jern, og tre gonger så mange myntar av sølv som av kopar. Kor mange myntar har samlaren av kvar type når ho har 99 myntar til saman?
20
Naturlege tal 1.301 Bruk siffera 1, 2, 5 og 9 til å skrive eit tal som er nærast mogleg a) 10 000 b) 5000 c) 1000
Tal og talforståing 3
Kategori 3
1.302 Skriv det største og det minste femsifra talet det er mogleg å skrive ved hjelp av siffera 1 1 3 5 9 1.303 Skriv tala på utvida form. a) 101 101 b) 909 099
c) 700 millionar
1.304 Rekn ut summen av 425 000 og 4 100 000 + 9 100 + 1 1: 1.305 Rekn ut og set inn rett teikn, <, > eller = mellom tala. a) 202 202 & 2 10 000 + 2 100 + 2 10 + 2 1 b) 909 000 & 9 100 000 + 9 1000 c) 300 millionar & 3 10 000 000 1.306 Skriv tala på vanleg måte. a) 2 1 000 000 + 7 100 + 1 1 b) 4 10 000 000 + 7 1000 + 1 10 c) 4 100 000 + 7 100 + 9 1 d) 2 1 000 000 + 4 1000 + 7 100 + 1 1 1.307 Skriv alle oddetal mellom 90 og 110. 1.308 Forklar kvifor tala nedanfor er partal. 12 234 567 890 900 002
1 090 098
1.309 Avgjer om vi får oddetal eller partal når vi subtraherer a) to oddetal b) to partal c) eit oddetal og eit partal 1.310 a) Korleis kan vi faktorisere talet 82? b) Kva for nokre av tala nedanfor er samansette tal? 4 42
7 61
11 95
15
c) Kva er det største primtalet mellom 1 og 100? d) Kor mange primtal er det mellom 50 og 100?
21
Tal og talforståing 3
1.311 Undersøk om nokre av dei naturlege tala 525, 527 og 529 er primtal. 1.312 Skriv tala som produkt av primtal. a) 256 b) 729 c) 231
d) 1155
1.313 Finn det minste naturlege talet som er deleleg med nøyaktig tre ulike naturlege tal som er større enn 1. 1.314 Finn alle dei 21 primtala mellom 100 og 200. 1.315 Sara la myntar i haugar med fire myntar i kvar haug. Ho fekk tre myntar til overs. Då ho prøvde å leggje myntane i haugar med fem myntar i kvar haug, fekk ho to myntar til overs. Kor mange myntar hadde Sara?
Hovudrekning
22
1.316 Rekn ut i hovudet. a) 87 – 29 c) 151 – 89 b) 78 + 57 d) 199 + 73
e) 203 – 156 f ) 101 – 89
g) 104 + 249 h) 77 + 177
1.317 Rekn ut i hovudet. a) 11 9 c) 7 8 b) 121 : 11 d) 12 12
e) 11 11 f) 56 : 7
g) 11 12 h) 125 : 5
1.318 Rekn ut i hovudet. a) 12 6 + 55 c) 9 12 -- 14 b) 15 8 + 99 d) 7 15 -- 15
e) 49 : 7 + 7 f) 5 5 5
g) 7 6 : 7 h) 17 2 2
Tal og talforståing 3
Desimaltall 1.319 Skriv eit tal som er a) mindre enn 4,5, men større enn 4,49 b) større enn 2,99, men mindre enn 3 c) større enn 99,9, men mindre enn 100 1.320 Skriv av a) 4,8 b) 0,5 c) 0,1
og set rette tal 4,5 3,9 2,5 12,5 0,1 0,2
inn i rutene. & 3,0 1,8 & & & 0,3 0,5 0,8
&
&
1,3
&
&
&
1.321 Lotte las av temperaturen sju dagar på rad. Temperaturane var 2,3 2,9 1,7 –1,3 –2,4 –3,1 1,3
C C C C C C C
Sorter temperaturane i stigande rekkjefølgje. 1.322 Herman vil kjøpe 48 rundstykke og 2 kg pølser. Han må betale 197,50 kr i alt. Kor mykje kostar pølsene per kilogram?
23
Tal og talforståing 3
1.323 Mor til Hanna køyrde 175 km på 2,5 timar med bilen sin. Kor langt kan ho køyre på 4 timar og 10 minutt med tilsvarande fart? 1.324 Ein bil brukar 42 liter bensin på 55 mil. Kor mykje kostar 1 liter bensin når bensinen for 74 mil kostar 920 kr? Vi reknar med det same bensinforbruket per mil.
Overslagsrekning 1.325 Gjer overslag. Kontroller svara ved å rekne ut nøyaktig etterpå. a) 2,3 ð--3,8Þ + 4,1 0,9
b)
211 18 38
c)
1591 38 86
1.326 Martin arbeider 1,5 timar heime kvar dag. For dette får han 240 kr per veke i lommepengar. Han brukar i gjennomsnitt 75 % av lommepengane. Resten sparer han. a) Om lag kor mykje tener han per time? b) Om lag kor mykje sparer Martin i løpet av eitt år?
1.327 Finn Tomter skal kjøpe eit gjerde til å ha rundt eigedommen sin. Eigedommen er rektangelforma med lengd 32 m og breidd 26 m. Gjerdet kostar 140 kr per m. I tillegg kjem meirverdiavgift på 25 %. a) Set opp eit overslag som viser kor mykje Tomter må betale for gjerdet. b) Rekn ut kor mykje han må betale dersom han får 5 % avslag i prisen. 1.328 Rullebanen på ein flyplass er 3700 m lang og 125 m brei. Han har form som eit rektangel. a) Lag eit overslag som viser kor stort arealet av rullebanen er. b) Rekn ut arealet nøyaktig. Oppgi svaret med nemninga km2 .
24
Tal og talforståing 3
Negative tal 1.329 Skriv av og set inn + eller – i rutene. a) 8 -- 3 & 2 = 7 b) 2,5 -- 1,5 & 0,5 = 0,5 c) --5,8 & 3,7 + 8,1 = 4,5 & 5,9 d) 2 & 8,9 &14,3 = --1,7 & 9,1 1.330 Eit seglfly blei sleppt fri 28 moh. Flyet steig 330 m, fall 75 m, steig 173 m, f 25 m og fall 38 m. Kor høgt over havet var flyet no?
1.331 Lag passande tekstar til reknestykka. b) 50 000 kr – 70 000 kr a) –5 C – 7 C 1.332 Skriv av og set a) --1 2 b) --4 --3 c) 5 --5
rette tal inn i rutene. 7 14 23 34 --5 --4 --6 --5 & 0 --10 --5
1.333 Rekn ut. a) –4 + 12 – 6 – 8 b) 12 – 45 – 5 + 17 – 21 c) –100 + 97 – 101 – 99
& --7 &
& & &
& &
&
d) –50 - 30 – 10 + 77 – 3 e) 14 -- 32 -- 6 + 23 f ) --3 + 23 -- 32 -- 15 + 4
25
Tal og talforståing 3
Potensar 1.334 Rekn ut. Skriv svaret som éin potens dersom det er mogleg. c) 42 32 22 e) 102 + 103 a) 52 25 b) 15 54 d) 52 53 54 f ) 1003 -- 1002 1.335 Rekn ut. Skriv svaret som éin potens. c) 1212 : ð128 123 Þ a) 109 : 107 d) 154 : 153 b) 5 55 : 52
e) 105 : 104 f ) 85 8 : 86
1.336 Overflaten av jorda er ca. 5,1 108 km2 . Av dette er ca. 29 % landområder. a) Skriv talet 5,1 108 utan å bruke potens. b) Kor mange kvadratkilometer dekkjer havområda på jorda? c) Gjennomsnittleg havdjupn er ca. 3,2 km og arealet av Noreg (fastlandet) er ca. 324 000 km2 . Dersom vi skulle byggje ein mur rundt Noreg og så plassere alt vatnet i verda bak denne muren, kor høg måtte då muren vere for å halde på alt vatnet?
29 % av overflata på jorda er landområde.
26
1.337 Rekn ut. a) 50 – 20 2 b) 100 – 25 5 c) 54 : 2 – 2 d) 6 7 -- 14 + 48 : 12
42 + 3 -- 4 5 5 42 -- 3 f) -- 24 : 6 3 e)
Tal og talforståing 3
Fleire rekneartar på ein gong
1.338 Rekn ut. a) 6 5 -- 14 2 + 36 : 12 b) 56 : 7 -- 7 + 7 1 56 c) 5 20 -- 20 + 2 7
22 -- 3 1 -- 4 : 45 -- 7 2 2 e) 3 6 -- 18 : 2 + 27 : 32
d)
f) 53 -- 32 6 -- 10 5 + 42
1.339 Skriv svaret som éin potens dersom det er mogleg. Dersom ikkje, rekn ut. c) 1004 -- 1003 e) 4 + 42 + 43 a) 52 53 b) 2 4 33 d) 45 42 : 4 f ) 103 + 10 -- 102 1.340 På ein bensinstasjon kostar 28,5 liter bensin 441,75 kroner. a) Kva kostar bensinen per liter? b) Kor mykje bensin kan du kjøpe for 600 kr? 1.341 På ei mobiltelefonrekning står det at 500 ringjeminutt kostar 145 kr. Kor mykje kostar 125 ringjeminutt?
27
Litt av kvart 1
Litt av kvart 1 1
b) –5 + 3
c) –4 – 7
d) –6 + 1 – 2
2
Skriv tala på vanleg måte. a) 3 1000 + 1 100 + 7 10 + 4 1 b) 7 10 000 + 7 1000 + 1 10 + 8 1 c) 9 100 000 + 1 10 000 + 7 100 + 4 10
3
Skriv tala på utvida form. a) 254 b) 204
c) 4509
d) 10 450
Rund av til heile tal og rekn ut. a) 104,9 : 49,5 b) 28,9 : 0,95
c) 48,7 9,2
d) 0,87 51,9
4
5
Skriv eit tal som er a) mindre enn 7, men større enn 6 b) mindre enn 7,3, men større enn 7 c) mindre enn 7,3, men større enn 7,2
6
Rekn ut. a) 45 – 45 : 5
c) 300 : 50 -- 24 5
b) 45 – 12 3
d)
4 + 17 -- 3 4 3
7
Lotte har 400 kr i lommeboka. Ho kjøper ein genser til 199 kr og eit par vantar til 49 kr. Kor mykje har ho att?
8
Skriv av og set rette tal inn i rutene. & & & a) 1 2 4 7 & & & b) 1,2 1,4 2,2 & & & c) 89,1 89,3 90,1
9
10
28
Rekn ut. a) 4 – 9
Skriv tala som produkt av primtal. a) 12 b) 15 c) 48
29
d) 91
Sara hjelper til i ein butikk. Ho har poteter i seks forskjellige posar. Posane veg 2,3 kg, 2,5 kg, 2,1 kg, 1,9 kg, 2,4 kg og 1,8 kg. a) Sorter tala i stigande rekkjefølgje. b) Kor mange kilogram vog posane til saman?
Martin kjøper ein pose med eple. Posen veg 2,2 kg, og prisen per kilogram er 19,50 kr. Lag eit overslag som viser om lag kor mykje Martin skal betale.
12
Sara bruka 23 minutt på å springe 3,9 km. Ho heldt fram med den same farten til ho hadde sprunge 10 km. Kor lang tid bruka Sara i alt?
13
Still opp og vis korleis du reknar ut utan bruk av kalkulator. a) 3,96 + 3,09 c) 7,3 4,2 e) 6,9 : 3 b) 5,01 -- 0,73 d) 25,6 3,7 f) 3,2 : 0,2
14
Hanna, Sara og Herman sel lodd til inntekt for Raudekrossen. Herman sel 30 fleire lodd enn Sara, og Sara sel 68 fleire lodd enn Hanna. Til saman sel dei 272 lodd. a) Kven sel flest lodd? b) Kven sel færrast lodd? c) Kor mange færre lodd sel Hanna enn Herman?
Litt av kvart 1
11
Lodda kostar 50 kr per stykk. d) Kor mange kroner sel dei for til saman? Frå ein flyktningleir i Kenya
29
Brøk 1
2Brøk Kategori 1 Kva er brøk? 2.101 Skriv som brøk. a) Fem nidelar b) Tre todelar
c) Ein todel d) Seks tidelar
e) Femti hundredelar f ) Åttitre hundredelar
2.102 Kor stor brøkdel av kvar figur er fargelagt? a)
c)
b)
d)
2.103 Kva er halvparten av a) 100 kr b) 50 kr
c) 120 kr
2.104 Kor stor brøkdel av kvar figur er fargelagd?
30
a)
c)
b)
d)
d) 250 kr
Brøk 1
2.105 Kor stor brøkdel av sjokoladane er etne opp? a) b) c)
2.106 Bestem kva for brøkar som er lik 1, større enn 1 eller mindre enn 1. 3 5 3 11 12 7 2 4 5 2 12 11 8 1 2.107 Kva for nokre av figurane illustrerer likeverdige brøkar? A
C
E
B
D
F
31
Brøk 1
Utviding og forkorting av brøk 2.108 Utvid brøkane med 3. 1 2 c) a) 4 3 2 2 d) b) 4 6
3 5 8 f) 10
e)
2.109 Forkort brøkane med 2. 2 2 a) c) 4 6 6 4 b) d) 8 8
4 6 8 f) 10
e)
2.110 Kva for nokre tal manglar i brøkane? 1 2 2 & 1 & a) = b) = c) = 2 & 3 6 5 15
d)
& 3 = 12 4
2.111 Kva for ein figur har størst brøkdel fargelagd? a) eller
b) eller
c) eller
32
e)
1 3 = & 6
2.112 Rekn ut. 1 2 a) + 4 4
b)
3 1 -7 7
c)
3 4 + 8 8
d)
Brøk 1
Addisjon og subtraksjon av brøkar med lik nemnar 1 2 2 + + 6 6 6
2.113 Skriv som addisjonsstykke med brøk og rekn ut. a)
+
b)
c)
+
2.114 Rekn ut. Forkort svaret så mykje som mogleg. 3 1 1 3 1 a) + c) + -e) 8 8 9 9 9 8 3 2 2 5 1 f) -+ + + b) d) 10 10 12 12 12 12
+
1 3 5 4 -- + + 7 7 7 7 5 8 11 1 -+ -14 14 14 14
2.115 Lotte, Herman og Sara var ute og plukka blåbær. Lotte plukka 3 4 2 kg, Herman kg og Sara kg. 10 10 10 Kor mange kilogram bær plukka dei til saman?
33
Brøk 1
Addisjon og subtraksjon av brøkar med ulike nemnarar 2.116 Finn felles nemnar og rekn ut. Forkort svaret dersom det er mogleg. 1 1 1 2 3 2 3 4 a) + b) + c) + d) + 2 4 3 6 4 8 5 10 2.117 Finn felles nemnar og rekn ut. Forkort svaret dersom det er mogleg. 6 2 5 1 8 3 10 3 a) -b) -c) -d) -8 4 9 3 14 7 15 5 2.118 Simen, Hanna og Martin plukka markjordbær. Simen plukka 1 1 2 kg, Hanna kg og Martin kg. 4 8 4 Kor mykje bær plukka dei til saman?
Uekte brøk og blanda tal 2.119 Sjå på tallinja nedanfor og skriv dei uekte brøkane som blanda tal. 5 13 10 a) b) c) 4 4 4 4 4
5 4
1
1
1 4
6 4 1
2 4
7 4
8 4
3 4
2
1
9 4
10 4
1 4
2
2
2 4
11 4
12 4
13 4
3 4
3
3
2
1 4
2.120 Sjå på tallinja ovanfor og skriv dei blanda tala som uekte brøk. 2 1 3 a) 1 b) 2 c) 2 4 4 4
34
Brøk 1
Brøk og desimaltal 2.121 Gjer om brøkane til desimaltal. 1 3 a) b) 2 4
c)
4 5
d)
1 4
2.122 Teikn av og set inn rette tal på tallinja. 0,1
0,2
1 10
2 10
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
8 10
2.123 Gjer om brøkane til desimaltal. 3 3 a) b) 5 10
c)
9 10
1
1
d)
7 10
2.124 Gjer om brøkane til desimaltal. Rund av svara til to desimalar. 5 7 1 8 a) b) c) d) 6 8 3 9 2.125 Gjer om brøkane til desimaltal. Rund av svara til to desimalar. 3 5 4 11 a) b) c) d) 7 9 9 13 2.126 Gjer om til brøk. a) 0,50 b) 0,75
c) 0,25
d) 0,40
2.127 Kva for nokre av tala er det same som fem tidelar? 5 5 C 0,05 D A 1,5 B 100 10
e) 0,20
E 0,5
2.128 Kva for nokre av tala er det same som hundre tusendelar? 100 10 A B C 0,100 D 0,001 1000 1000
Brøk og multiplikasjon 2.129 Figurane illustrerer addisjon med brøk. Skriv reknestykka som multiplikasjon og rekn ut. a)
+
35
Brøk 1
b)
+
+
c)
+
+
2.130 Skriv reknestykka som gjenteken addisjon og rekn ut. 1 1 2 a) 3 b) 4 c) 3 3 8 6 2.131 Rekn ut. 1 3 a) 3 1
b)
1 3 2 4
c)
4 4 5 5
d)
3 1 8 2
2.132 Rekn ut. Forkort svaret så mykje som mogleg. 2 1 2 2 2 2 4 2 a) b) c) d) 4 2 3 4 2 4 2 4
e)
5 1 6 3
e)
1 2 3 6
e)
8 4 : 10 4
Brøk og divisjon
b)
3 2 : 2 1
c)
1 3 : 3 1
d)
1 4 : 2 3
Multipliser med den omvende brøken!
2.133 Rekn ut. 1 2 a) : 7 3
e)
5 6 : 2 1
2.134 Rekn ut. Forkort svaret så mykje som mogleg. 4 1 2 3 3 4 3 5 a) : b) : c) : d) : 1 4 8 4 4 3 5 3
36
Brøk 2
Kategori 2 Kva er brøk? 2.201 Kor stor brøkdel av kulene er raude? a)
b)
2.202 Teikn og fargelegg 3 a) av ein sirkel 4
b)
c)
5 av eit rektangel 8
c)
1 av ein trekant 3
Utviding og forkorting av brøk 2.203 Forkort brøkane så mykje som mogleg. 15 35 a) c) 25 42 24 9 b) d) 36 81
49 63 40 f) 50
e)
2.204 Kva for nokre av brøkane er likeverdige? 4 7 8 16 16 7 14 14 26 28 2.205 Kva for ein brøk passar ikkje inn? 12 24 12 b) 16 a)
6 9 30 40
10 15 3 4
14 21 21 28
2.206 Kva for ein brøk er størst? 1 1 3 5 eller b) eller a) 2 3 4 8
18 25
c)
4 1 eller 6 3
37
Brøk 2
2.207 Kva for ein brøk er størst? 9 8 11 12 a) eller b) eller 8 9 12 13
c)
5 11 eller 6 12
Addisjon og subtraksjon av brøkar med like nemnarar 2.208 Rekn ut. 3 2 a) + 6 6 2.209 Rekn ut. 2 1 1 a) + -3 3 3
b)
2 8 + 11 11
c)
5 1 -7 7
b)
5 3 1 + + 13 13 13
c)
8 2 5 -- -9 9 9
d)
7 3 + 13 13
2.210 Rekn ut. Skriv svaret så enkelt som mogleg. 2 3 3 2 1 11 8 4 2 a) + + b) + + c) -+ 8 8 8 23 23 23 10 10 10
Addisjon og subtraksjon av brøkar med ulike nemnarar 2.211 Finn felles nemnar og rekn ut. Skriv svaret så enkelt som mogleg. 4 1 2 1 2 1 9 1 a) + -c) + e) + g) 8 2 8 2 6 3 14 2 6 1 6 4 6 1 8 1 b) h) -+ d) -f) -12 6 18 6 9 3 15 3 2.212 Finn felles nemnar og rekn ut. Skriv svaret så enkelt som mogleg. 1 1 1 1 3 5 1 1 2 2 3 1 b) + -c) + -d) + -a) + + 3 6 2 2 4 16 2 4 16 6 12 9 2.213 Finn felles nemnar og rekn ut. Skriv svaret så enkelt som mogleg. 1 5 1 4 1 3 11 3 1 a) + -+ 1 -g) e) c) + -- 1 -- + 1 4 8 2 15 5 6 18 14 7 5 7 5 1 1 1 1 5 3 5 b) h) + + + -- 1 d) +1 f ) 3 -- + + -15 10 8 12 3 4 12 12 4 8 2.214 Ein matros var på ein liten segltur med skuleskipet Christian Radich. 1 3 Den første dagen segla dei sjømil, den andre dagen sjømil 4 8 2 og den tredje dagen sjømil. 16 Kor langt segla dei i alt?
38
Brøk 2
Uekte brøk og blanda tal 2.215 Gjer om til blanda tal. 4 5 a) c) 3 3 14 25 b) d) 3 6
11 10 41 f) 4
e)
2.216 Gjer om til uekte brøk. 1 2 a) 2 c) 3 3 5 2 1 b) 1 d) 4 4 2
e) 6
2 3
f ) 10
7 12
Brøk og desimaltal 2.217 Sorter tala i rekkjefølgje. Start med det minste først. 7 21 18 4 0,71 0,9 10 28 25 5 2.218 Kor mange minutt er 1 1 b) h a) h 2 3
c) 1
1 h 6
2.219 Gjer om til brøk og forkort dersom det er mogleg. a) 0,15 b) 0,40 c) 0,65 d) 0,75 2.220 Kva for alternativ er rette? Ni hundredelar er det same som 9 B 0,9 C 0,09 A 10
2 3
D
e) 0,88
9 100
E 900
Brøk og multiplikasjon 2.221 Rekn ut. Skriv svaret så enkelt som mogleg. 6 1 8 a) 7 b) 9 2 c) 5 7 2 9 2.222 Rekn ut. Skriv svaret så enkelt som mogleg. 2 4 5 3 4 2 1 3 2 a) b) c) 3 5 6 4 6 3 2 4 2
d) 7
d)
5 6
4 1 1 3 4 5 2 4 1 5
39
Brøk 2
2.223 Kor mykje er
3 av 4
a) 4 kr b) 12 kr c) 36 kr
d) 60 kr e) 120 kr
Hugs! Vi finn brøkdelen av eit tal ved å multiplisere brøken med talet.
2.224 Eitt hektogram godteri kostar 9 kr. Kor mykje må du betale for 1 a) 2 hg c) hg 5 9 1 d) hg b) hg 10 3 3 1 av bilane sportsbilar, og av desse var raude. 4 3 Kor stor brøkdel av bilane var raude sportsbilar?
2.225 I ein garasje var
Brøk og divisjon 2.226 Rekn ut. Skriv svaret så enkelt som mogleg. 1 1 1 2 1 1 a) : b) : c) : 2 2 2 1 3 3 2.227 Rekn ut. Skriv svaret så enkelt som mogleg. 4 2 5 3 12 2 a) : b) : c) : 7 3 12 4 13 3 2.228 Rekn ut. Skriv svaret så enkelt som mogleg. 1 4 1 5 a) 2 : b) 6 : c) 4 : d) : 3 2 5 4 8 2.229 Simen lagar pizzaer. 1 Kvar person får pizza. 3 Vi kan rekne ut kor mange personar éin pizza rekk til slik: 1:
1 3 1 3 = 1 = =3 3 1 1
Set opp reknestykket som viser kor mange personar to pizzaer rekk til.
40
d)
1 3 : 3 1
d)
12 2 1 : : 13 3 2
e)
7 :5 9
Addisjon og subtraksjon av brøkar med ulike nemnarar
Brøk 3
Kategori 3
2.301 Kor stor brøkdel er blå?
2 9
1 3
1 6
2.302 a) Kor mykje inneheld tubane til saman?
b) Kor mykje rommar kartongane til saman?
2.303 Rekn ut. Skriv svaret så enkelt som mogleg. 1 2 5 3 4 4 a) + + b) + -4 8 24 5 7 13
c)
4 1 2 5 + --7 2 21 14
Uekte brøk og blanda tal 2.304 Rekn ut. Skriv svaret som uekte brøk. 2 1 1 1 2 7 a) + 1 + 3 b) 5 -- 1 -4 2 8 3 6 3
c) 3
1 2 4 + 1 -- 1 16 8 32
2.305 Rekn ut. Skriv svaret som blanda tal. 1 3 2 2 13 5 4 a) 2 + +4 -- 2 +8 c) 1 + 12 6 3 7 14 28 56 1 3 5 3 12 4 -- 1 +2 b) 4 + 2 -- 2 d) 2 + 3 + 3 5 6 4 3 12
41
Brøk 3
Brøk og desimaltal 2.306 Kor stor brøkdel av éin time er a) 30 min b) 36 min
c) 20 min
d) 54 min
2.307 Kor mange minutt er a) 0,9 h b) 0,6 h
c) 0,4 h
d) 0,75 h
2.308 Gjer om til minutt. 1 1 b) h a) h 4 5
c) 2
3 h 5
Brøk og multiplikasjon 2.309 Rekn ut. Skriv svaret så enkelt som mogleg. 4 1 1 1 2 3 a) 5 b) 6 2 c) 4 d) 6 9 3 2 5 5 4 2.310 Kor mykje er 1 a) av 16 kg 4
b)
1 av 30 kg 3
c)
2 av 24 kg 6
e) 9 1
d)
2.311 I ei gruppe på Berg skule går det 24 elevar. a) Kvar fjerde elev har blondt hår. Kor mange har blondt hår? b) Ein av åtte elevar har briller. Kor mange har briller? 2.312 På 8. trinn ved Ring skule er
5 av elevane jenter, 9
7 mobiltelefon. 8 Kor stor brøkdel av elevane er jenter som har mobiltelefon? og av desse har
2.313 Kor mykje er 3 4 11 b) tre åttedelar av 14
a) fem sjudelar av
42
c) ein firedel av
1 8
d) tre femdelar av
2 9
1 6
4 av 810 kr 9
1 av passasjerane på eit fly har bart. Kor mange har bart dersom det er 9 a) 36 passasjerar på flyet b) 81 passasjerar på flyet c) 189 passasjerar på flyet
Brøk 3
2.314
9 7 bartre, og av desse er grantre. 11 8 Kor stor brøkdel av trea på øya er grantre?
2.315 På ei øy er
2.316 Fotballklubben Sleivspark skal vere med på ei turnering i Danmark. 2 Dei har sett som mål å vinne av alle kampane dei spelar. 3 Kor mange kampar må dei vinne dersom dei spelar a) 6 kampar b) 9 kampar c) 12 kampar
43
Brøk 3
2 2.317 I ein ungdomsklubb er av medlemmene gutar, og av desse er 5 1 med i biljardgruppa. 3 Kor stor brøkdel av medlemmene er gutar som er med i biljardgruppa?
2.318 I tabellen nedanfor ser du resultatet frå ein test i matematikk. Poeng
Kor mange
0–5
2
6–10
8
11–15
24
16–20
10
21–25
2
Kor stor brøkdel av elevane hadde a) frå og med 16 til og med 20 poeng b) frå og med 6 til og med 15 poeng c) meir enn 15 poeng 2.319 Simen, Hanna og Lotte har ein sommarjobb saman. Dei tener i alt 4800 kroner. Korleis skal dei fordele pengane når Simen gjorde 5 3 av arbeidet, Hanna og Lotte resten? 12 8
44
5 av 9 trea lauvtre. Av desse 2 lauvtrea var eik. 3
Brøk 3
2.320 I ein varm dal var
a) Kor stor brøkdel av trea var eik? b) Kor mange lauvtre var det i dalen dersom det i alt var 162 tre? c) Kor mange eiketre var det i dalen? 2.321 I Abelby matematikklubb 2 har av medlemmene bil, 3 1 og av desse har ein bil som 3 er kvit. Kor stor brøkdel av medlemmene i klubben har ein kvit bil?
Brøk og divisjon 2.322 Kva blir svaret når vi multipliserer ein brøk med den omvendte av denne brøken? 2.323 Rekn ut. Skriv svaret på enklaste form. 2 3 1 3 2 3 1 4 2 3 a) b) : c) : : 6 8 2 4 5 4 4 6 3 4 2.324 Rekn ut. Skriv svaret på enklaste form. 3 4 13 3 4 1 5 c) -a) + : 6 8 24 6 5 15 10 6 2 7 1 1 2 b) -d) : 7 21 9 2 4 3
1 1 2 : : 2 4 3 3 3 f ) 1 : -- : 2 4 4 e)
45
Brøk 3
2.325 Herman og Sara har plukka 6 liter tyttebær. Dei skal fryse bæra i 2 boksar som rommar liter. 3 Kor mange behaldarar treng dei?
2.326 Lotte har eit stykke stoff som er 80 cm langt. Ho klipper av ein bit som 3 er av heile stoffstykket. Den biten som ho har klipt av, deler ho i fem 4 like store delar. a) Kor lang er kvar av desse fem delane? b) Kor stor brøkdel utgjer ein slik del av heile stoffstykket?
2.327 Den største loppa, beverloppa, er 7 mm lang. Ho kan hoppe 30 cm. Kor langt må ein person som er 1,50 m høg hoppe for å hoppe like langt i forhold til si eiga kroppslengd?
46
1
Kor stor brøkdel er fargelagd? a)
c)
b)
d)
2
Ei sjokoladeplate bestĂĽr av 24 ruter. Teikn to forslag til korleis sjokoladeplata kan sjĂĽ ut.
3
Rekn ut. a) 32 + 32 b) 32 32
c) 104 -- 102 d) 104 102
4
Ein type brus inneheld 11 g sukker per 100 g brus. Kor mykje sukker er det i a) 500 g brus b) 1,5 kg brus
5
Skriv tala som produkt av primtal. a) 42 b) 81 c) 100
6
Litt av kvart 2
Litt av kvart 2
Rekn ut. a) 14 -- 8 5 -- 9
b) 5 7 + 8 3
d) 300
c) 48 : 8 -- 4 4
7
Kva for ein plassverdi har sifferet 5 i tala nedanfor? a) 151 b) 9541 c) 15 213 d) 6 579 040
8
Korleis trur du talrekkja held fram? 1 1 2 3 5 8
13
21 ...
Skriv dei fem neste tala.
47
Litt av kvart 2
9
10
Finn produktet og skriv svara i stigande rekkjefølgje. a) 0,12 0,10 0,12 1,00 0,12 1,10 0,12 0,01 b) 17 1 17 1,11 17 1,01 17 0,10 c) 1 ð--1Þ 1 1 1 ð--0,9Þ 1 0,9 Rekn ut potensane. b) 75 a) 93
c) 34
11
Simen vil kjøpe ei kasse med klementinar. Kassa veg 5,5 kg. Prisen per kilogram er 9,90 kr. Kor mykje må Simen betale?
12
Teikn ei tidslinje som går frå år 1800 til år 1900. La 1 cm på tidslinja svare til 10 år. Plasser desse hendingane på rett plass på tidslinja:
d) 115
1814 Noreg får si eiga grunnlov. 1831 Den første stasjonære dampmaskinen i Noreg blir installert i ei kornmølle i Risør. 1854 Den første jernbanelinja i Noreg, Christiania-Eidsvoll, blir opna. 1875 Krone og øre blir innførte som mynteiningar. Dei avløyser spesidalar og skilling. Kong Harald held tale under det offisielle opningsarrangementet for grunnlovsjubileet på Eidsvoll 16. februar 2014.
48