Synteza realności (...) Mistrzowskie opanowanie warsztatu pozwoliło artyście stworzyć własny malarski świat – jakby teatr, w którym pojawiają się na scenie wystylizowane postacie. Życie wewnętrzne autora zdaje się być rozpisane na role. Najpierw uwagę widza skupiała tylko jedna aktorka, by w kolejnej dekadzie wystąpić w towarzystwie swojego sobowtóra. W latach 80. Kazimierz Drejas stworzył swój charakterystyczny „dwupostaciowy monodram” z kobietą w roli medium.(...) Z upływem czasu sensualistyczne podejście do życia stanie się dla malarza podstawą badania
i rejestrowania rzeczywistości. (...) Umiejętne operowanie oświetleniem i wybranymi rekwizytami (o mocnym nasyconym kolorze) w monochromatycznym otoczeniu określiło sceniczny rodzaj skupienia. Oto widz ma możliwość uczestniczenia w różnych jednoaktowych scenach mówiących o melancholii, skupieniu i samotności. (...) Malarz stał się narratorem stanów ducha. Wyraźnie określił swoją obecność jako introwertyk. (...) Psychologiczne napięcie zdominowało aurę obrazów. Dwoistość postaci stała się wiodącą cechą twórczych rozważań. Scena – w której ta sama kobieta, przedstawiona
dialog – a może spór? Dwie siły przenikają się w poszukiwaniu równowagi. (...) Kazimierz Drejas zgodnie ze swoimi założeniami określił „bezpieczny” dystans do sfery ponadrealnej i do wszystkiego, co niesprawdzalne. Pozostał malarzem – poetą, empirykiem, dla którego metaforę istnienia stanowi kobieta. Jej podwójny portret zdaje się być personifikacją tej tajemnicy, wobec której artysta jest tak wstrzemięźliwy i ostrożny. Jacek Soliński
w dwóch ujęciach, spotyka się ze sobą – intryguje i budzi niepokój. Przestrzeń dzieląca dwie sylwetki tej samej osoby, określa jej duchowe wnętrze – niewidoczne, a jednak „zobrazowane” przez realną odległość i uchwyconą sytuację. Czytelnie zbudowane plany kompozycji, z oszczędne zarysowanym kolorem, akcentują wrażenie zwątpienia i rezygnacji. Równocześnie obecna w tej atmosferze zdaje się być silna wola trwania. Dwoistość portretu staje się wyrazem dwubiegunowości i duchowego konfliktu. Wszystko to dzieje się w jestestwie jednej osoby. Na scenie trwa wewnętrzny
z: Kazimierz Drejas. Dwoistość i jedność, Bydgoszcz 2005
KAZIMIERZ DREJAS 1
2
fot. Jacek Soliński
ur. 1937 w Bydgoszczy. Studia odbył w latach 1957-1961 na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu i ASP w Krakowie w pracowniach prof. Jerzego Fedkowicza, Emila Kruchy i Wacława Taranczewskiego. Członek ZPAP od 1965. Jest autorem 25 wystaw indywidualnych. Uczestniczył w 80 wystawach plastyki bydgoskiej. Brał udział w 60 ogólnopolskich wystawach malarstwa i w 23 wystawach zagranicznych.
3
6
4
5
7
1 – Na temat kobiet XXXV, olej, płótno, 100×100 cm, 2006, 2 – Strony XII, olej, płótno, 120×100 cm, 2006 3 – Na temat kobiet XXXVI, olej, płótno, 120×100 cm, 2006, 4 – Strony XIII B, olej, płótno, 120×100 cm, 2007 5 – Strony XIV, olej, płótno, 120×100 cm, 2007, 6 – Na temat kobiet XXXIII, olej, płótno, 99×119 cm, 2006 6 – Na temat kobiet XL, olej, płótno, 54×49 cm, 2007
78