ဗုဒဘ ၶ ာသာ၀င္ လူငယ္မ်ားအတြက္ ဗုဒဘ ၶ ာသာ မိတဆ ္ က္..........
ဒီစာစုေလးကုိ ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ လူငယ္မ်ားလုိ႔ ေခါင္းစဥ္တပ္လက ုိ ျ္ ခင္းဟာ တစ္ျခားဘာသာဝင္ လူငယ္မ်ားနဲ႔ ယွဥလ ္ က ုိ ရ ္ င္ ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ လူငယ္မ်ား အေနနဲ႔ ကုယ ိ ဘ ့္ ာသာအေၾကာင္း ဘာမွဂဃဏန မသိဘဲ ျဖစ္ေန လုိ႔ သူတုိ႔ သူတိ႔ေ ု လးေတြကုိ ရည္ရယ ြ ၿ္ ပီး တင္ျပေပးလုတ ိ ဲ့ အတြကေ ္ ၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလေ ုိ ျပာေတာ့ လူႀကီးေတြက သူတမ ုိ႔ ပါဘူးလုလ ိ႔ ည္း ထင္ေနၾကဦးမယ္။ လူႀကီးေတြလည္း အသက္ႀကီးေနလုိ႔ သီးသန္႔ ေခါင္းစဥ္ မတပ္လေ ုိ ပမယ့္ မသိသေ ူ တြ မ်ားေနမယ္ဆတ ို ာေတာ့ အေတာ္မ်ားမ်ားက လက္ခၾံ ကမွာပါ။
ဒီလဆ ုိ ေ ုိ တာ့ ဒီစာစုေလးဟာ လူငယ္ေတြအတြက္ ဆုတ ိ ာထက္ ဗုဒဘ ၶ ာသာ အမည္ခထ ံ ားၿပီး ဘာမွမသိဘဲ ျဖစ္ေနတဲ့ သူေတြအတြကလ ္ ုိ႔ ဆုရ ိ င္ပုိမန ွ ပ ္ ါလိမ့မ ္ ယ္။ ဘုန္းဘုနး္ တုိ႔ ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ေတြရဲ႕ အားနည္းခ်က္က အဲဒါပါပဲ။ လူႀကီးလူငယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားက ကုယ ိ ဘ ့္ ာသာအေၾကာင္း ေမးလာရင္ အင္းအဲနပ ဲ႔ ဲ တိက်တဲ့ အေျဖကုမ ိ ေပးႏုင ိ ဘ ္ ဲျဖစ္ေနၾကတဲ့အျဖစ္ပါ။ ဟုတပ ္ ါတယ္။ အင္တာနက္မာွ စာေတြေရးေန၊ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာေလးေတြအတြက္ တရားေလးေတြ ေဟာေပးေနေတာ့ ဒီအားနည္းခ်က္ကုိ ဘုနး္ ဘုနး္ တုက ိ႔ သိေနရပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလလည္း လူငယ္ေလးေတြနဲ႔ စကားေျပာျဖစ္ေတာ့ သူတေ ုိ႔ တြ ဗုဒဘ ၶ ာသာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မသိတာေတြ
အေတာ္မ်ားေနပါလားလုိ႔ သတိျပဳမိခပ ဲ့ ါတယ္။ မသိတာေတြမ်ားဆုိ အေျခခံ သိသင္သ ့ ထ ိ က ုိ တ ္ ာက အစ မသိတသ ့ဲ ေ ူ တြ မ်ားမ်ားလာေနတဲ့ အျဖစ္ပါ။ ခုခ်ိနမ ္ ာွ ဘယ္သေ ူ႔ ၾကာင့္ ဘယ္ဝါေၾကာင္လ ့ ုိ႔ အျပစ္ပခ ုံ ်လုိ႔
လည္း မျဖစ္ပါဘူး။ အေျခခံ နည္းစနစ္ကအစ ပုစ ံ မ ံ က် ျဖစ္ခၾဲ့ ကတဲအ ့ တြက္ ျမန္မာဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ေတြမာွ ဘာသာတရားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အသိပညာ ဗဟုသတ ု အားနည္းခဲတ ့ ာလုိ႔ပဲ ေယဘုယ် ေျပာရမွာ
ျဖစ္ပါတယ္။ အားနည္းခ်က္ကုိ အသားထား။ အခုအခ်ိနရ ္ တ ွိ ုနး္ လုပသ ္ င္တ ့ ာက မသိတာကုိ သိေအာင္
လုပရ ္ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလ့လာဖုဆ ိ႔ ေ ုိ တာ့ တုးိ တက္ေနတဲ့ ေခတ္ၾကီးထဲမွာ အင္တာနက္ကုိ အသုးံ ခ်ၿပီး
ေလ့လာမယ္ဆရ ို င္လည္း မဆုးိ လွပါဘူး။ ဘာသာတရားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သိခ်င္တာမွနသ ္ မွ်ကုိ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာေတြမာွ အေတာ္မ်ားမ်ား ရွာေဖြေလ့လာ ဖတ္႐ေ ႈ နႏုင ိ ၿ္ ပီ ျဖစ္တအ ဲ့ တြက္ ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ေတြ
အေနနဲ႔ မသိပါဘူးဆုၿိ ပီး ဒီအတုိင္း ေနၾကတာထက္စာရင္ ကုယ ိ က ္ ုိးကြယတ ္ ဲ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာအေၾကာင္း သိသင့္ သိထက ို တ ္ ာေလးေတြေတာ့သႏ ိ ုိငေ ္ အာင္ႀကိဳးစားၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ သိသင္သ ့ ထ ိ က ုိ တ ္ ာဆုေ ိ တာ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာကုိ စတင္တည္ေထာင္ ေဟာၾကားေပးခဲတ ့ ဲ့ ဗုဒဘ ၶ ုရားရွငရ ္ ႕ဲ
ျဖစ္စဥ္အက်ဥ္းကစၿပီး သိထားဖုိ႔ လုပ ိ ါတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ဗုဒဆ ၶ တ ို ာဘာလဲ၊ ဗုဒဘ ၶ ာသာဆုတ ိ ာ ဘာလဲ စတာေတြ အပါအဝင္ ရတနာသုးံ ပါးကုိ ကုးိ ကြယယ ္ ၾုံ ကည္ရတဲအ ့ ေၾကာင္း၊ ဗုဒဘ ၶ ရ ု ားရွင္ရဲ႕ အဆုးံ အမနဲ႔
ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ တစ္ေယာက္ရ႕ဲ က်င့ႀ္ ကံလက ို န ္ ာမႈ အေၾကာင္း စသျဖင့္ သိရထ ွိ ားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒရ ၶ ႕ဲ ျဖစ္စဥ္နပ ဲ႔ တ္သက္ၿပီး အက်ဥ္းေလာက္ သိထားရင္ကပ ို ဲ မဆုိးဘူးလုိ႔ ဆုိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္
ဗုဒဘ ၶ ရ ု ားရွငရ ္ ဲ႕ အတၳဳပၸတိန ၱ ဲ႔ ပတ္သက္လိ႔ု ဒီမာွ ေဖာ္ျပေပးမယ့္ ဗုဒရ ၶ ႕ဲ မွတတ ္ မ္းအက်ဥ္းေလးကုပ ိ ဲ စဲစ ြ ၿဲြ မဲၿမဲ မွတသ ္ ားထားဖုတ ိ႔ က ုိ တ ္ န ြ ္းလုပ ိ ါတယ္။ ဗုဒဘ ၶ ရ ု ားရဲ႕ မွတတ ္ မ္းအက်ဥ္း လူအမည္ = သိဒတ ၶ ၳ
ဘုရားဘဲ႕ြ အမည္ေတာ္ = ေဂါတမဗုဒၶ
ေမြးသကၠရာဇ္ = မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈ခု၊ ကဆုနလ ္ ျပည့္၊ ေသာၾကာေန႔ (BC- 623 ခန္႔) မိဘအမည္ = ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါဓနမင္း၊ မယ္ေတာ္ မဟာမာယာေဒဝီ မိဖရ ု ား ေနျပည္ေတာ္ = ကပိလဝတ္မင္းေနျပည္ေတာ္ (ယခုေခတ္ နီေပါနယ္) အမ်ိဳးအႏြယ္ = သက်သာကီဝင္ မင္းမ်ိဳး
အိမေ ္ ထာင္ျပဳခ်ိန္ = အသက္ ၁၆ႏွစအ ္ ရြယ္ ဇနီး = ဖြားဖက္ေတာ္ ဘဒၵကဥၥနာ ယေသာဓရာ သားေတာ္ = ရာဟုလာ
နန္းစည္းစိမစ ္ ႏ ံ စ ွ ္ = ၂၉ႏွစ္ (ေမြးကတည္းက ေတာထြကခ ္ ်ိနအ ္ ထိ)
ေတာထြက္ခ်ိန္ = သက္ေတာ္ ၂၉ႏွစ၊္ မဟာသကၠရာဇ္ ၉၇ခုႏစ ွ ္၊ ဝါဆုလ ိ ျပည့၊္ တနလၤာေန႔ (BC- 594 ခန္)႔ ဒုကရ ၠ စရိယက်င့သ ္ ည္က ့ ာလ = ၆ ႏွစ္ (ခဲရင္းစြာက်င္ရ ့ သည့္ အက်င့ျ္ ဖစ္သျဖင့္ ဒုကရ ၠ စရိယဟုေခၚသည္၊ ဒုကစ ၡ ရိယ မဟုတပ ္ ါ။)
ဘုရားျဖစ္ခ်ိန္ = သက္ေတာ္ ၃၅ႏွစ၊္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ခုႏစ ွ ၊္ ကဆုနလ ္ ျပည့၊္ ဗုဒဟ ၶ းူ ေန႔ (BC- 588 ခန္)႔ တရားေဟာသည္က ့ ာလ = ၄၅ႏွစ္ (သက္ေတာ္ ၃၅မွ သက္ေတာ္ ၈၀အထိ)
ပရိနဗ ိ ၺာန္စေ ံ တာ္မသ ူ ည္ႏ ့ စ ွ ္ = သက္ေတာ္ ၈၀၊ ဝါေတာ္ ၄၅ဝါ၊ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၄၈ခုႏစ ွ ္၊ ကဆုနလ ္ ျပည့္ ဗုဒဟ ၶ းူ ေန႔ (BC- 543 ခန္႔)
ဒါကဗုဒဘ ၶ ုရားရဲ႕ ျဖစ္ေတာ္စဥ္ အက်ဥ္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆက္ၿပီးသိထားဖုလ ိ႔ တ ုိ ာက ဗုဒဆ ၶ တ ုိ ာနဲ႔ ပတ္သက္ လုိ႔ သိသင္တ ့ ာေလးေတြ သိထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶ ဗုဒဆ ၶ တ ို ာ ဘာလဲလေ ုိ႔ မးရင္ ဒီစကားလုးံ အဖြငအ ့္ တုင ိ း္ “သိသူ”လုိ႔ အလြယေ ္ ျဖရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သိတယ္ဆိေ ု တာ့ ဘာကုသ ိ တ ိ ာလဲ ဆုရ ိ င္ သစၥာေလးပါး အပါအဝင္ သိစရာမွနသ ္ မွ် အားလုံးကုိ သိတာလုိ႔ ေျဖရမွာေပါ့။ အဲဒသ ီ စၥာကုိ ဘယ္သက ူ သင္ျပေပးလုိ႔ သိတာလဲ၊ သူပသ ဲ ၿိ ပီး တျခားသူေတြကုိ သိေစႏုိင္
သလားလုိ႔ ထပ္ၿပီးေမးခြနး္ ထုတမ ္ ယ္ဆရ ို င္ေတာ့ ဘုရားရွငေ ္ တြဟာ သစၥာေလးပါး တရားေတာ္ကုိ ဆရာ
မရွဘ ိ ဲ ကုယ ိ ေ ္ တာ္တင ုိ ္ က်င့ႀ္ ကံႀကိဳးကုတ္ အားထုတမ ္ န ႈ ဲ႔ သိရေ ွိ တာ္မတ ူ ာျဖစ္ၿပီး ကုယ ိ ္ေတာ္ျမတ္ သိေတာ္ မူတအ ဲ့ တုိငး္ ေဝေနယ် သတၱဝါေတြကလ ုိ ည္း သိေစေတာ္မတ ူ သ ဲ့ လ ူ ုိ႔ အလြယန ္ ားလည္ မွတသ ္ ားထားႏုင ိ ္ ပါတယ္။ ဗုဒဆ ၶ ေ ုိ တာ့ ဒီေနရာမွာ ၁။ သမၼာသမၺဳဒၶ
၂။ ပေစၥကဗုဒၶ ဆုတ ိ ဲ့ ဗုဒၶ ႏွစမ ္ ်ိဳးကုိ သိထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ သမၼာသမၺဳဒၶဆတ ုိ ာ ေလးအသေခ်ၤ နဲ႔ ကမၻာတစ္သန ိ း္ (ပညာ၊ သဒၶါ၊ ဝိရယ ိ တရားအားသာမႈကုိ လုက ိ ၿ္ ပီး ကဲျြ ပားမႈရ)ွိ ဒါန၊ သီလစတဲ့ ပါရမီေတာ္မ်ားကုိ ျဖည္က ့ ်င့က ္ ာ ပါရမီေတာ္ ၿပီးျပည့စ ္ တ ုံ အ ဲ့ ခါမွာ သိစရာ
မွနသ ္ မွ် အၾကြငး္ အက်န္မရွိ အကုနအ ္ စင္ကုိ သိေတာ္မူႏင ုိ တ ္ ဲ့ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ကုိ ရရွေ ိ တာ္မူၿပီး ကုယ ိ ္ေတာ္ျမတ္ သိေတာ္မတ ူ ဲ့ သစၥာတရားအတုင ိ း္ ေဝေနယ် သတၱဝါေတြကလ ုိ ည္း သိေစေတာ္မႏ ူ င ုိ တ ္ ဲ့ ဘုရားမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။
ပေစၥကဗုဒဆ ၶ တ ုိ ာ ႏွစအ ္ သေခ်ၤနဲ႔ ကမၻာတစ္သန ိ း္ ကာလၾကာေအာင္ ဒါန၊ သီလစတဲ့ ပါရမီေတာ္တက ိ႔ု ုိ ျဖည္က ့ ်င့ေ ္ တာ္မက ူ ာ ပါရမီေတာ္ ျပည့စ ္ ေ ုံ တာ္မတ ူ အ ဲ့ ခါ ပေစၥကေဗာဓိဉာဏ္ကုိ ရရွေ ိ တာ္မၿူ ပီး သစၥာေလးပါး တရားေတာ္ကုိ ဆရာမကူ ကုယ ိ ေ ္ တာ္တင ုိ ္ သိေတာ္မခ ူ ဲ့ေပမယ့္ သတၱဝါေဝေနယ်ေတြကုိ သိရိေ ွ အာင္ ေဟာေတာ္ မမူႏင ုိ တ ္ ဲ့၊ သာသနာပကာလမွာ ပြငေ ့္ တာ္မတ ူ ဲ့ ဘုရားငယ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဗဒ ု ႏ ၶ စ ွ ္မ်ိဳးမွာ အခုႀကဳံေတြ႕ေနရတဲ့ သာသနာေတာ္ဟာ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ရင ွ ္ ျဖစ္ေတာ္မတ ူ ဲ့ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားရွငရ ္ ႕ဲ သာသနာေတာ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ သမၼာသမၺဳဒၶဘရ ု ားရွငမ ္ ်ားရဲ႕ သာသနာထြနး္ ကား
ရာ ကာလကုိ သာသနာတြင္းကာလုေ ိ႔ ခၚၿပီး သမၼာသမၺဳဒၶ ဘုရားရွငမ ္ ်ား ပြငထ ့္ န ြ ္းေတာ္ မမူတက ဲ့ ာလကုေ ိ တာ့ သာသနာပ ကာလလုိ႔ေခၚကာ အဲဒသ ီ ာသနာပ ကာလမွာပဲ ပေစၥကဗုဒၶ အရွငျ္ မတ္မ်ား ပြငေ ့္ ပၚေတာ္မၾူ က ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒဆ ၶ တ ုိ ာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒီေလာက္သထ ိ ားရင္ကပ ုိ ဲ ဗုဒဘ ၶ ာသာ လူငယ္ေတြအတြက္ မဆုးိ ဘူးလုိ႔ ဆုရ ိ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒဘ ၶ ာသာ ဗုဒအ ၶ ေၾကာင္းကုိ အနည္းငယ္ မိတဆ ္ က္အေနနဲ႔ သိထားၿပီးရင္ေတာ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာ ဆုတ ိ ာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး
သိထားဖုိ႔ လုပ ိ ါတယ္။ ဗုဒဆ ၶ တ ို ာ ဘုရား၊ ဘာသာဆုတ ိ ာ အယူဝါဒ၊ ေဟာၾကားခ်က္၊ ဗုဒဘ ၶ ာသာဆုေ ိ တာ့ ဘုရားရွင္ရဲ႕ အယူဝါဒ၊ ေဟာၾကားခ်က္လိ႔ပ ု ဲ အလြယန ္ ားလည္ မွတသ ္ ားထားႏုိငပ ္ ါတယ္။ ဘုရားရွငရ ္ ႕ဲ
ေဟာၾကားခ်က္ဆတ ုိ ာ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူၿပီးေနာက္ ၄၅ႏွစလ ္ ံးု လုးံ ေဟာၾကားေတာ္မခ ူ တ ဲ့ ဲ့ ဘုရားရွငရ ္ ဲ႕ တရားေတာ္ကပ ုိ ဲ ဆုလ ိ တ ုိ ာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒေ ီ ဟာၾကားခ်က္ကပ ို ဲ ဒီေန႔ေခတ္ အသုးံ အႏႈနး္ ေတြနဲ႔
ေျပာေတာ့ ပိဋကတ္သးုံ ပုံ၊ နိကာယ္ငါးရပ္၊ ဓမၼကႏ ၡ ာၶ ေပါင္း ရွစေ ္ သာင္းေလးေထာင္ဆတ ုိ ဲ့ အေခၚအေဝၚေတြ ျဖစ္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေခၚေတြဟာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေနေပမယ့္ ရည္ညန ြ ္းခ်က္ကေတာ့ ၄၅ႏွစလ ္ ံးု လုးံ ေဟာၾကားေတာ္မခ ူ တ ဲ့ ဲ့ တရားေတာ္ေတြကပ ုိ ဲ ရည္ညန ြ ္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီထက္ပၿုိ ပီး အက်ဥ္းဆုးံ
စကားလုံးေတြနဲ႔ ေျပာမယ္ဆရ ို င္ေတာ့ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ ဒီသးုံ မ်ိဳးကိုပဲ တုက ိ ္႐က ုိ ေ ္ ျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗုဒဘ ၶ ရ ု ားရွငရ ္ ဲ႕ ဝါဒနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘုရားရွငရ ္ ႕ဲ ဝါဒဟာ ကံကရ ံ ဲ႕အက်ိဳးအျပစ္ကို ေဟာၾကားေတာ္မတ ူ ဲ့ ကမၼဝါဒ၊ အေၾကာင္းအက်ိဳးကုိ ေထာက္ျပတဲ့ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္စပ္မႈ ဝါဒ၊ အမွားအမွနက ္ ုိ စိစစ္ေဝဘန္
လက္ခေ ံ စတဲ့ ဝိဘဇၨဝါဒ၊ အစြန္းမေရာက္တဲ့ အလယ္အလတ္ လမ္းစဥ္ကုိ က်င္သ ့ းုံ တဲ့ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ ဝါဒ၊ အရာအားလုးံ မွာ အတၱဆတ ုိ ာ မရွဘ ိ ဲ အစုိးမရျခင္း အနတၱသေဘာသာ ရွတ ိ ယ္ဆတ ုိ ဲ့ အနတၱဝါဒ စသျဖင့္ အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဖြငဆ ့္ ေ ုိ ျပာၾကားႏုင ိ ေ ္ ပမယ့္ အားလုးံ ကုိ ၿခဳံၿပီးေျပာရမယ္ဆိရ ု င္ေတာ့ ဘုရားရွငရ ္ ႕ဲ
ေဟာေျပာပုိ႔ခ်ခ်က္ အယူဝါဒဟာ တကယ့အ ္ မွနတ ္ ရားျဖစ္တဲ့ အမွနတ ္ ကယ္ဝါဒ (Realism)ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားေဟာ တရားေတြဟာ အမွနတ ္ ရားအစစ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအမွနတ ္ ရားဟာလည္း ဘုရားေဟာ
လုက ိ လ ္ ုိ႔ မွနတ ္ ာမဟုတပ ္ ါဘူး။ မွနလ ္ ုိ႔ ဘုရားေဟာတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကုိ စာလုိေျပာေတာ့ သစၥာတရား လုိ႔ ေျပာၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒရ ၶ ဲ႕အဆုးံ အမျဖစ္တဲ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာကုိ အမွနတ ္ ကယ္ဝါဒ၊ အမွန္ တကယ္ ဘာသာလုိ႔ ဆုျိ ခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဘုရားရွငရ ္ ဲ႕ေဟာၾကားခ်က္ဟာ အမွနတ ္ ကယ္ဝါဒလုိ႔ ဆုရ ိ တာလဲဆရ ုိ င္ ႐ုပန ္ ာမ္မ်ားနဲ႔ တည္ ေဆာက္ထားတဲ့ သတၱဝါ အားလုးံ မွာ အမွနတ ္ ကယ္ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အရာေတြပဲ ျဖစ္ေနလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားေဟာ တရားေတြဟာ ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ေတြ အတြကသ ္ ာမွန္ၿပီး တျခားဘာသာဝင္ေတြအတြက္
မမွနဘ ္ းူ ဆိတ ု ာ မရွပ ိ ါဘူး။ နာမ္႐ပ ု မ ္ ်ားနဲ႔ ဖဲြ႕စည္းထားတဲ့ သတၱဝါအားလုးံ မွာ အကုနမ ္ န ွ ေ ္ နတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုၾိ ကပါစု။ိ႔ ဗုဒရ ၶ ဲ႕ သစၥာေလးပါး အမွနတ ္ ရားမွာ ဒုကသ ၡ စၥာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘုရားရွငက ္ “ပဋိသေႏၶေနရတာ ဒုက၊ၡ အုရ ိ တာဒုက၊ၡ နာရတာ ဒုက၊ၡ ေသရတာဒုက၊ၡ မခ်စ္မႏွစသ ္ က္ဖယ ြ ္ေတြနဲ႔ အတူယဥ ွ တ ္ ေ ြဲ နရာတာ ဒုကၡ၊ ခ်စ္ခင္ႏစ ွ သ ္ က္ဖယ ြ ေ ္ တြနဲ႔ ေကြကင ြ း္ ရတာ ဒုက၊ၡ အလုရ ိ တ ွိ ဲ့ အရာကုိ မရတာဒုက၊ၡ အက်ဥ္းအားျဖင့္
ဒီခႏၶာႀကီးကပင္ ဒုက”ၡ လုိ႔ ဖြငဆ ့္ ုိေဟာေျပာျပပါတယ္။ ဒီေဟာၾကားခ်က္ကၾို ကည့ရ ္ င္ ခႏၶာရွေ ိ နတဲသ ့ မ ူ န ွ သ ္ မွ် ဘယ္ႏင ုိ င ္ ၊ံ ဘယ္လမ ူ ်ိဳး၊ ဘယ္သတၱဝါမွာ မဆုိ ဒီဒက ု က ၡ ရွေ ိ နၾကမွာ အမွနပ ္ ဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုေ ိ တာ့ကား
ဒီဒက ု ဟ ၡ ာဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တာလဲဆတ ုိ ဲ့ အေၾကာင္းတရားကုိရွာေတာ့ တြယတ ္ ာမႈ သံေယာဇဥ္ သမုဒယ ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကုိ ဗုဒက ၶ သမုဒယသစၥာ ဒုကျၡ ဖစ္ေၾကာင္း အမွနတ ္ ရား တစ္ခုအေနနဲ႔ ထပ္ၿပီး
ရွငး္ ေတာ္မပ ူ ါတယ္။ အေၾကာင္းရွိရင္ အက်ိဳးရွတ ိ တ္သလုိ အေၾကာင္းခ်ဳပ္ရင္လည္း အက်ိဳးခ်ဳပ္တတ္တဲ့ သေဘာရွတ ိ ဲ့အတြက္ ဒီလဒ ုိ က ု ရ ၡ ရ ွိ င္ ဒုကခ ၡ ်ဳပ္ေၾကာင္းလည္း ရွမ ိ ွာအမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ဗုဒၶ
ဘုရားရွငက ္ နိေရာဓလုေ ိ႔ ခၚတဲ့ နိဗာၺ န္ကဆ ုိ က ုိ ရ ္ င္ ဒီဒက ု လ ၡ ည္း ခ်ဳပ္ၿပီလဆ ုိ႔ က ုိ ာ နိေရာဓသစၥာ ဒုကခ ၡ ်ဳပ္
ေၾကာင္း အမွနတ ္ ရားကုိ ေဟာေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒလ ီ ဆ ုိ ုိေတာ့ ဒီဒက ု ခ ၡ ်ဳပ္ရာကုိ သြားဖုအ ိ႔ တြက္ က်င့ႀ္ ကံအားထုတရ ္ မယ့္ လမ္းလည္းရွဖ ိ ုိ႔ လုလ ိ ာျပန္ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ဘုရားရွငက ္ မွနက ္ န္တဲ့
မဂၢငရ ္ ွစပ ္ ါးလမ္းစဥ္ကို ရွငး္ လင္းျပသကာ မဂၢသစၥာျဖစ္တဲ့ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ရာသုိ႔ ေလွ်ာက္လမ္းရာ လမ္းမွနက ္ ုိ ျပသေတာ္မျူ ခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသစၥာေလးပါး အဖြငက ့္ ၾုိ ကည့ရ ္ င္ အားလုးံ အတြက္ အမွနေ ္ တြပဲ ျဖစ္ေနတယ္ဆတ ို ာ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။ ခႏၶာရွိေနတဲ့ သတၱဝါမွနသ ္ မွ် ဒီသစၥာတရားအတုိင္း လဲမ ြ ာွ းျခင္းမရွိ မွနက ္ န္ေနတဲအ ့ တြက္ ဘုရားေဟာ
တရားေတာ္၊ ဘုရားရွငရ ္ ႕ဲ အယူအဆေတာ္၊ ဗုဒရ ၶ ႕ဲ ဝါဒေတာ္ကို အမွနတ ္ ကယ္ဝါဒ၊ အမွနတ ္ ကယ္ဘာသာ၊
အမွနသ ္ စၥာတရားလုိ႔ ဆုျိ ခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒဘ ၶ ာသာေခၚ ဗုဒရ ၶ ဲ႕အဆုးံ အမနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒီေလာက္ေလး သိထားရင္ကပ ုိ ဲ မဆုဘ ိ ူးလုိ႔ ဆုရ ိ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္
ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ ဆုတ ိ ာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သိထားသင္တ ့ ာေလးေတြကုိ ေျပာျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ဆတ ုိ ာ အလြယေ ္ ျပာေတာ့ ဗုဒဘ ၶ ရ ု ားရဲ႕ အယူဝါဒ ေဟာၾကားခ်က္မ်ားကုိ
လက္ခံ လုက ိ န ္ ာ က်င့သ ္ းုံ ၾကတဲ့ သူေတြကုိ ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္လုိ႔ ေခၚတာျဖစ္ပါတယ္။ တိတက ိ ်က် ေျပာရမယ္ ဆုရ ိ င္ ဘယ္သပ ူ႔ ေယာဂ၊ ဘယ္သစ ႔ူ ည္း႐ုံး လႈံ႔ေဆာ္မမ ႈ ွ မပါဘဲ ကုယ ိ က ္ ယ ုိ တ ္ င ုိ ္ ေက်နပ္လက္ခလ ံ ုိ႔ “ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၧာမိ - ဘုရားရွငက ္ ုိ ကုးိ ကြယရ ္ ာဟူ၍ ဆည္းကပ္ပါ၏၊ ဓမၼံ သရဏံ ဂစၧာမိ - တရားေတာ္ကို
ကုးိ ကြယရ ္ ာဟူ၍ ဆည္းကပ္ပါ၏၊ သံဃံ သရဏံ ဂစၧာမိ - သံဃာေတာ္ကုိ ကုိးကြယရ ္ ာဟူ၍ ဆည္းကပ္ပါ ၏” လုဆ ိ႔ က ုိ ာ သရဏဂုတ ံ ည္ၿပီး ဗုဒဘ ၶ ာသာအျဖစ္ ခံယထ ူ ားၾကသူေတြကုိ ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္လိ႔ု ေျပာဆုိ ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုေ ိ တာ့ကား ကုယ ိ က ္ ယ ုိ တ ္ င ုိ ္ ရတနာသုးံ ပါးကုိ ကုးိ ကြယပ ္ ါ၏လုိ႔ သရဏဂုက ံ ုိ ခံယေ ူ ဆာက္တည္ၿပီး
ဗုဒဘ ၶ ာသာ ျဖစ္လာတဲ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ေတြ အေနနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသုံးပါးကုိ သရဏလုိ႔ ဆုတ ိ ာလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ရတနာသုးံ ပါးဟာ ကုိးကြယခ ္ ထ ံ က ုိ တ ္ ာလဲလုိ႔ ေမးလာခဲမ ့ ယ္ဆရ ုိ င္
“သတၱဝါေတြရ႕ဲ ေဘးဒုကက ၡ ုိ ပယ္ေဖ်ာက္ဖ်က္ဆးီ တတ္တဲ့ အတြကေ ္ ၾကာင့္ ရတနာသုးံ ပါးဟာ သရဏ အမည္ရေၾကာင္း၊ ရတနာသုံးပါးကုိ ကုးိ ကြယတ ္ ာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဘုရားရွငဟ ္ ာ သတၱဝါေတြကုိ ႀကီးပြား ခ်မ္းသာေၾကာင္း နည္းလမ္းကုိ ျဖစ္ေစ၊ မႀကီးပြား မခ်မ္းသာေၾကာင္း မေကာင္းတဲ့ နည္းလမ္းေတြကေန ပယ္ခါြ ေစ၊ အျပစ္ကင္းၿပီး ဂုဏေ ္ က်းဇူးအေပါင္းနဲ႔ ျပည့စ ္ ုံေစတဲအ ့ တြက္ ကုိးကြယျ္ ခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊
တရားေတာ္ဟာလည္း က်င့ႀ္ ကံလက ုိ န ္ ာသူေတြကုိ ဘဝသံသရာ ခရီးမွ ဆဲထ ြ တ ု က ္ ယ္တင္ႏိင ု ျ္ ခင္း၊ က်င့ဆ ္ ဲ အခုက ိ ္ႏင ွ ့္ က်င့ၿ္ ပီးေနာက္မွာလည္း သက္သာၿငိမး္ ခ်မ္းမႈကို ျဖစ္ေစျခင္းႏွင့္ သတၱဝါေတြရဲ႕ ေဘးဒုကက ၡ ို ပယ္ေဖ်ာက္ဖ်က္စးီ ေစႏုင ိ ျ္ ခင္း စတာေတြေၾကာင့္ ကုိးကြယျ္ ခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ သံဃာေတာ္ဟာလည္း ေကာင္းမႈကသ ု လ ို က ္ ုိ ႀကီးက်ယ္မ်ားျပာေစ၊ ေဘးဒုကက ၡ ို ပယ္ေဖ်ာက္ဖ်က္စးီ ေစတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ကုးိ ကြယျ္ ခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း” စသျဖင့္ ရတနာသုံးပါးကုိ ကုးိ ကြယ္ရျခင္း အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒီေလာက္ေတာ့ သိထားဖုိ႔ လုပ ိ ါတယ္။ ေနာက္ သရဏဂုက ံ ုိ ခံယၿူ ပီး ဗုဒဘ ၶ ာသာ တစ္ေယာက္ျဖစ္လာတဲ့ သူတစ္ေယာက္အတြက္ မွနက ္ န္တဲ့
အယူဝါဒ သမၼာဒိ႒ိ ရွေ ိ နဖုလ ိ႔ ည္း လုပ ိ ါတယ္။ ဗုဒဘ ၶ ာသာ တစ္ေယာက္ဟာ ရတနာသုးံ ပါး၊ ကံကရ ံ ႕ဲ အက်ိဳး တရား၊ အေၾကာင္းအက်ိဳး ဆက္စပ္မန ႈ ဲ႔ မ်က္ေမွာက္ေလာက တမလြနေ ္ လာက စတာေတြအေပၚမွာ
သံသယ မရွိ အမွနသ ္ ၿိ ပီး ယုံၾကည္လက္ခဖ ံ ုိ႔ လုပ ိ ါတယ္။ ဒါမွလည္း ဗုဒအ ၶ လုက ိ ် မွနက ္ န္တဲ့ အယူရသ ွိ ူ ျဖစ္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ကား သရဏဂုက ံ ုိ ခံယထ ူ ားၿပီး ဗုဒဘ ၶ ာသာ ျဖစ္ေနတဲ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာ တစ္ေယာက္ဟာ ဒီသရဏဂုံ
တည္ၿမဲဖုိ႔အေရး၊ မပ်က္စးီ ေရးအတြကလ ္ ည္း ႀကိဳးစားအားထုတဖ ္ ိ႔ု လုပ ိ ါတယ္။ စာေပမွာကေတာ့ သရဏဂုံ ပ်က္စးီ တတ္တဲ့ အေၾကာင္း (၂)မ်ိဳးရွတ ိ ယ္လိ႔ု ဖြငျ့္ ပပါတယ္။
၁။ ေသသြားရင္ သရဏဂုံပ်က္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေန႔ေခတ္ ေသသူကို သရဏဂုတ ံ င္တယ္ဆတ ို ဲ့ အသုးံ ဟာ ဒီမွာ အႀကဳံးမဝင္ပါဘူး။ ေသသူကို သရဏဂုံ တင္လလ ုိ႔ ည္း မရပါဘူး။ ေသရင္ သရဏဂုဟ ံ ာ
အလုလ ိ က ုိ ုိ ပ်က္သြားပါတယ္။
၂။ မေသေသးေပမယ့္ သရဏဂုက ံ ုိ ခံယထ ူ ားတဲ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာ တစ္ေယာက္ဟာ ရတနာသုးံ ပါးထက္ ပုၿိ ပီး တစ္ျခား အယူဝါဒေတြကုိ လက္ခယ ံ ၾုံ ကည္မယ္၊ ဗုဒဘ ၶ ာသာကုပ ိ စ္ၿပီး တစ္ျခားအယူဝါဒကုိ လက္ခသ ံ ြားမယ္ ဆုရ ိ င္ ဒါလည္း သရဏဂုံ ပ်က္တဲ့အေၾကာင္းထဲမာွ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကေတာ့ အသက္ရင ွ ္ေနတဲ့
အခ်ိနမ ္ ာွ ကုိ သရဏဂုံ ပ်က္စရာအေၾကာင္း ရွတ ိ အ ဲ့ တြက္ သတိျပဳဖုိ႔ လုပ ိ ါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခါတေလ
ေဘးဒုကတ ၡ စ္ခခ ု ၊ု အေၾကာက္တရား တစ္ခခ ု ုေၾကာင့္ စိတမ ္ ပါဘဲ တစ္ျခားအယူဝါဒေတြကုိ လက္ခလ ံ က ုိ ္နာ လုပေ ္ နရတာေတြ ရွတ ိ တ္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ကုယ ိ စ ့္ တ ိ က ္ ရတနာသုးံ ပါးကုိ တကယ္ပစ္လတ ို ဲ့ သေဘာ မဟုတတ ္ အ ဲ့ တြက္ သရဏဂုက ံ ေတာ့ မပ်က္ပါဘူး။ သရဏဂုေ ံ တာ့ ညစ္ႏမ ြ း္ ႏုိငပ ္ ါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအခ်က္ကလ ို ည္း သတိျပဳ ထိနး္ သိမး္ ေစာင္ေ ့ ရွာက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကံကရ ံ ဲ႕ အက်ိဳးအျပစ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာတစ္ေယာက္ဟာ မေကာင္းမႈကေ ုိ ရွာင္ၿပီး ေကာင္းမႈ ကုိ ေဆာင္ဖုိ႔ လုပ ိ ါတယ္။ မေကာင္းမႈဒုစ႐ုက ိ ္အမႈကုိ မလုပျ္ ဖစ္ေအာင္ ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး ေကာင္းမႈသစ ု ႐ုက ိ က ္ ုိ လုပႏ ္ ုိငေ ္ အာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ မေကာင္းမႈ ဒုစ႐ုက ိ က ္ ုိ ေရွာင္ဖုိ႔အတြက္ သီလကုိ ထိနး္ သိမး္ ေစာင့္ ေရွာက္ရပါမယ္။ အနည္းဆုးံ ငါးပါးသီလကုိ လုၿံ ခဳံေအာင္ ေစာင္ထ ့ န ိ ္းထားတဲ့ သူဟာ မေကာင္းမႈ ဒုစ႐ုက ိ ္
ကုလ ိ ည္း ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ေကာင္းမႈေဆာင္ ဆုတ ိ ာကေတာ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာေတြရဲ႕ ေကာင္းမႈလပ ု ္ ျခင္း ရည္ရယ ြ ္ခ်က္က ေနာက္ဆံးု ပန္းတုင ိ ျ္ ဖစ္တဲ့ နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳေရးနဲ႔ နိဗာၺ န္မရခင္ သံသရာ လည္ရတဲ့ အခါမွာလည္း သံသရာခရီးမွာ ခ်မ္းသာေရး အတြကပ ္ ဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ပန္းတုင ိ ေ ္ တြကုိ
လွမး္ ကုင ိ ဖ ္ ုိ႔အတြက္ နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳဖုိ႔ သီလကုိ အေျခခံတဲ့ ဘာဝနာ အလုပက ္ ို ႀကိဳးစားအားထုတ္ ရမွာျဖစ္ၿပီး နိဗၺာန္ မရခင္ သံသရာလည္တဲ့ အခါမွာလည္း ေကာင္းတဲသ ့ ဂ ု တိ ဘဝေတြမာွ ျဖစ္ဖုိ႔ သီလ
ကုသလ ို က ္ ုိ ေကာင္းေကာင္းထိနး္ သိမး္ ၿပီး ဒါနကုသလ ို က ္ လ ုိ ည္း စြမး္ ႏုိငသ ္ မွ် ျပဳလုပၾ္ ကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလန ုိ ည္းမ်ားနဲ႔ ဗုဒဘ ၶ ာသာ တစ္ေယာက္ဟာ ယုၾံ ကည္မန ႈ ဲ႔ က်င့ႀ္ ကံမက ႈ ို လက္ေတြ႕လုက ိ န ္ ာ က်င့ႀ္ ကံၿပီး
ကုယ ိ လ ္ ပ ု ရ ္ င္ ကုယ ိ ရ ္ မယ္၊ ကုျိ ဖစ္ရင္ ကုိခရ ံ မယ္ဆတ ုိ ဲ့ မွနက ္ န္ၿပီး အေၾကာင္းအက်ိဳးသင္တ ့ ဲ့ အယူဝါဒကုိ သေဘာေပါက္ နားလည္ႏင ုိ မ ္ ွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီထက္နားလည္ခ်င္ရင္ေတာ့ ဒီထက္ပၿုိ ပီး ေလ့လာက်င့ႀ္ ကံ ၾကည့ရ ္ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေလာက္ဆရ ုိ င္ေတာ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ေတြအတြက္ ဗုဒဘ ၶ ာသာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သိသင့္ သိထက ုိ တ ္ ာ ေလး ေတြကို မိတဆ ္ က္သေဘာေလာက္ သိႏင ုိ မ ္ ယ္လိ႔ု ထင္ပါတယ္။ အလြနေ ္ လးနက္ၿပီး က်ယ္ျပန္လ ႔ တ ွ ဲ့ ဗုဒၶ
အဆုးံ အမေတြကုိ စာမ်က္ႏွာ တစ္ခႏ ု စ ွ ခ ္ ုေလာက္နေ ဲ႔ တာ့ ျပည့္စေ ုံ အာင္ တင္ျပဖုိ႔ မျဖစ္ႏင ုိ ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အခု တင္ျပခဲတ ့ ာေလးေတြကပ ုိ ဲ ေသေသခ်ာခ်ာ ေလးေလးနက္နက္ ဖတ္မတ ွ ထ ္ ားမယ္ဆရ ုိ င္ ဗုဒဘ ၶ ာသာနဲ႔
ပတ္သက္ၿပီး တစ္ေယာက္ေယာက္က ေမးလာခဲမ ့ ယ္ဆရ ုိ င္ ဘာမွမသိတာထက္စာရင္ သိသေလာက္ေတာ့ ေျဖၾကားေပးႏုင ိ ၾ္ ကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာအျဖစ္ ခံယထ ူ ားၿပီး ဘာတစ္လးုံ မွ
မသိဘဲ ျဖစ္ေနတဲ့ သူေတြအတြကေ ္ တာ့ အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူျဖစ္တဲ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာ မိတဆ ္ က္ေလး ဆုတ ိ ာ အေသအခ်ာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒဘ ၶ ာသာ ျဖစ္ေနၿပီး ဗုဒဘ ၶ ာသာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဘာတစ္ခမ ု ွ မသိဘဲ ျဖစ္ေနတဲ့ ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ ေတြ အေနနဲ႔ ကုယ ိ က ္ းုိ ကြယတ ္ ဲ့ ဘုရား၊ ကုယ ိ က ္ းုိ ကြယတ ္ ဲ့ ဘာသာတရားနဲ႔ ဗုဒဘ ၶ ာသာ ျဖစ္ေနတဲ့ ကုယ ိ ္ ကုယ ိ တ ္ င ုိ ရ ္ ႕ဲ ယုၾံ ကည္မႈ တရားေတြကို နည္းနည္းေလးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အသိတစ္ခု ရရွေ ိ စဖုိ႔ အခုတင္ျပခဲတ ့ ဲ့
ဗုဒဘ ၶ ာသာ မိတဆ ္ က္ေလးကုိ ေလ့လာၿပီး သိသင္သ ့ ထ ိ က ုိ တ ္ ဲ့ အခ်က္ေတြကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားရင္း
ဗုဒဘ ၶ ာသာဝင္ ျဖစ္ေနတဲ့ ကုယ ိ က ့္ ယ ုိ က ္ ုိ အသိအက်င့္ ထပ္တျူ ဖစ္ေအာင္သာ ေလ့လာက်င့ႀ္ ကံ အားထုတ္ ၾကပါလုိ႔ ေစတနာေကာင္းနဲ႔ တုက ိ တ ္ ြနး္ လုက ိ ရ ္ ပါတယ္။ စာေရးသူ = အရွင၀ ္ စ ိ တ ိ ၱ (မနာပ ဒါယီ)