elif-broj-65-mart-jun-2010

“Ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno, i nek tako postupe i vjernici koji su uz tebe, i obijesni ne budite, jer On dobro vidi ono što radite” Kur’an redakcijaelif@t-com.me • Podgorica • godina X • broj 65 • mart - jun, 2010. • viti X • numri 65 • mars - qershor, 2010.

0,50

Srebrenica: Petnaest godina poslije U Srebrenici je, 11. jula, obilježena 15 . godišnjica od ubistva više od 8.000 Bošnjaka u julu 1995. godine u tom gradu.

U Memorijalnom centru u Potočarima je sahranjeno 775 identifikovanih žrtava, što je najmasovnija kolektivna dženaza u posljednjih deset godina od kada i traju zajednička ukopavanja.

Sahranjene su i najmlađe žrtve genocida Rijad Gabeljić i Mehmed Varnica koji su imali po 14 godina kad su ubijeni. Na zahtjev porodice uz katolički vjerski obred sahranjen je i Rudolf Hren, takođe ubijen u julu 1995. u Srebrenici.

Međunarodna komisija za nestale je analizom DNK do sada utvrdila identitet ukupno 6.481 osobe nestale u Srebrenici u julu 1995 . godine.

Do sada je u Potočarima ukupno sahranjeno 3.749 identifikovanih žrtava, a više od 4000 posmrtnih ostataka još čeka na ekshumaciju i identifikaciju.

Međunarodni sud pravde u Hagu je zločine u Srebrenici prije tri godine okarakterisao kao genocid, a glavni osumnjičeni, genaral Ratko Mladić pod čijom komandom je taj zločin izvršen, i dalje je u bjekstvu.

Komemoraciji je prisustvovalo više desetina hiljada ljudi. Među prisutnima su bili predsjednici i premijeri iz više evropskih i susjednih država.

Održana sjednica Sabora Islamske zajednice u Crnoj Gori

Izabrani novi članovi Mešihata Podgorica, 1. maja - U amfiteatru podgoričke Medrese održana je sjednica Sabora Islamske zajednice u Crnoj Gori, na kojoj su izabrani novi članovi Mešihata.

U naredne četiri godine članovi Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori biće: Džemo ef. Redžematović, Omer Kajošaj, Suljo Mustafić, Rahman ef. Kačar, Enis ef. Burdžović, Fuad Čekić, Edin ef. Đoni i Jakub Durgut.

ELIF

DRUGA STRANA

islamske novine gazetë islame

mart - jun, 2010.

2

Libijski vođa Gadafi primio reisa Fejzića i poručio:

Imate pravo na vjeru kao i svi Evropljani Podgrica, 8. juna - Libijski vođa Muamer el- Gadafi, kazao je da će libijski narod uvijek biti od pomoći muslimanima u Crnoj Gori i ostalim muslimanima Balkana.

On je u Tripoliju primio poglavare islamskih vjerskih zajednica sa Balkana, a delegaciju Islamske zajednice u Crnoj Gori predvodio je reis Rifat ef. Fejzić.

Gadafi je kazao da su poglavari predstavnici autohtonog muslimanskog naroda u Evropi "i s toga imate pravo na vjeru, kulturu i tradiciju kao i svi ostali Evropljani", te je poručio gostima da Libiju smatraju svojom domovinom.

Reis Fejzić je upoznao vođu

arapske libijske džamahirije o stanju IZCG, da je organizovana kroz 125 džamija, Medresu,

koju je dobila nakon skoro jednog vijeka i druge vakufske objekte koji služe muslimanima

Ambasadorka Turske u Crnoj Gori, Emina Birgen Kesoglu, u posjeti Islamskoj zajednici

u Crnoj Gori, navodi se u saopštenju.

Fejzić je upoznao predsjednika Gadafija i o političkoj organizovanosti muslimana u Crnoj Gori naznačivši da u parlamentu Crne Gore ima 17 poslanika islamske vjere, a da u Vladi rade tri ministra muslimana.

Na kraju svog izlaganja reis Fejzić je predsjedniku Gadafiju uručio prospekt Islamskog centra u Baru i poklonio mu umjetničko djelo, gravuru Stare masline u Baru.

"Predsjedniče Gadafi, maslina je simbol mira i dugog života, ova naša barska je stara dvije hiljade godina, stoga Vam želim mir, kako u Vašoj državi tako i u svijetu, i da dugo živite

i vodite uspješno libijski narod", rekao je reis Fejzić.

Predsjednik Gadafi je ukazao posebnu čast gostima na način što je predvodio podne -namaz, što je znak njegove posebne pažnje.

U sklopu ove posjete Libiji reis Fejzić se sastao sa Ibrahimom A. Ibrahimom, ministrom za vakufska i vjerska pitanja Libije.

Pored reisa Fejzića u delegaciji su bili predsjednik Sabora Islamske zajednice u Crnoj Gori, Mujdin ef. Milaimi, pomoćnik direktora Medrese u Podgorici, Rahman ef. Kačar, predsjednik Odbora IZ u Rožajama, Ramiz ef. Luboder i prof. Muhamed ef. Cecunjanin iz Plava.

Reis Rifat ef. Fejzić učestvovao na Svjetskom samitu vjerskih lidera u Bakuu:

Podrška Islamskoj zajednici Širiti poruke mira Podgorica, 21. aprila - Reis Islamske zajednice u Crnoj Gori, Rifat Fejzić, sastao se sa ambasadorkom Republike Turske u Crnoj Gori, Eminom Birgen Kesoglu.

I ova posjeta je potvrda kvalitetne saradnje Islamske zajednice u Crnoj Gori i Ambasade Turske kroz ostvarene rezultate u različitim oblastima.

Crna Gora je ostvarila značajan napredak u proteklom periodu, kroz različite oblasti, uključujući visok stepen tolerancije i suživota različitih konfesija i kao takva može računati na dalju punu podršku prijateljske Turske, zaključili su reis Fejzić i ambasadorka Kesoglu.

Konstatovano je da postoji interesovanje obje strane o daljoj zajedničkoj saradnji u raznim oblastima s posebnim akcentom na obrazovanje naših studenata na univerzitetima u Republici Turskoj.

Nakon sastanka, u pratnji reisa Fejzića, ambasadorka Kesoglu je obišla Medresu u Podgorici

IZDAVAČ: Mešihat Islamske zajednice u Republici Crnoj Gori GLAVNI I ODGOVORNI UREDNIK: Muharem DEMIROVIĆ

i sastala se sa rukovodstvom i učenicima ove obrazovne ustanove.

Baku, 26/27. aprila - Reis Islamske zajednice u Crnoj Gori, Rifat ef. Fejzić učestvovao je na Svjetskom samitu vjerskih lidera u Bakuu, glavnom gradu Azerbejdžana. Svjetski samit vjerskih lidera organizovala je Islamska zajednica za Azerbejdžan i Kavkaz, u suorganizaciji Ruske pravoslavne crkve.

Razgovarano je o ulozi i značaju vjere u vremenu globalizacije i doprinosu vjerskih zajednica i očuvanju svjetskog mira.

Reis Rifat Fejzić govorio je o ulozi Islamske zajednice i njenom doprinosu očuvanju multireligijskog sklada, dijalogu i toleranciji u Crnoj Gori.

- Dolazim iz zemlje koja ima tradiciju tolerancije i suživota, koji je očuvan i u teškim vremenima

sukoba na Balkanu tokom 90-ih.

Nesumnjivi doprinos očuvanju stabilnog multireligijskog sklada, dali su ljudi koji su bili na čelu vjerskih zajednica. Stoga cijenim da vjerski lideri imaju mogućnost usmjeravanja pripadnika svojih zajednica, što ih dodatno obavezuje da šire ekumenizam i poruke mira - kazao je reis.

On se tokom samita susreo sa predsjednikom Azerbejdžana, Hajdarom Alijevim i mnogim drugim vjerskim liderima svih konfesija.

Posebno interesovanje na skupu izazvalo je pojavljivanje patrijarha Jermenske crkve, Garegina II, koji se sastao sa poglavarom Islamske zajednice Azerbjedžana, Allah Šukur Pašazadekom, uz posredovanje ruskog patrijarha Kirila.

DIREKTOR: Behljulj Kanaćević REDAKCIJSKI KOLEGIJUM: Zamjenik gl. urednika: Džemo Redžematović; tehnički urednik: Samir Kajošević; članovi: Bajro Agović, Omer Kajoshaj, Enis Burdžović, Rifat Jusufi, Ramiz Luboder; Lektori: Zuvdija Hodžić, Brunilda Brasha "ELIF" izlazi na bosanskom i albanskom jeziku Adresa: "Elif", Gojka Radonjića 42, P.Fah 54, 81000 Podgorica · Tel/fax: 381 81 623 813, fax: 381 81 623 812 · E-mail: redakcijaelif@t-com.me Uplata: Žiro račun za Crnu Goru 55100-672-8-383 Mešihat Islamske zajednice, za inostranstvo: Field 56A: COBADEFF Commerzbank AG Frankfurt, Field 57A: /400876894701 EUR PDBPYU2P Podgorička banka ad Podgorica, Field 59: /22498080-02039257 MESIHAT ISLAMSKE ZAJEDNICE CRNE GORE PODGORICA SERBIA AND MONTENEGRO; sa naznakom "Za Elif" Uvjerenjem Ministarstva Kulture br. 05-2079/2, «Elif» je oslobođen plaćanja poreza na dodatnu vrijednost Štampa: NJP "Pobjeda" · Rukopisi i fotografije se ne vraćaju (84504070)

3

AKTUELNO

mart - jun, 2010.

islamske novine gazetë islame

ELIF

Održana sjednica Sabora Islamske zajednice u Crnoj Gori

Izabrani novi članovi Mešihata

Podgorica, 1. maja - U amfiteatru podgoričke Medrese održana je sjednica Sabora Islamske zajednice u Crnoj Gori, na kojoj su izabrani novi članovi Mešihata. Sjednicu je otvorio predsjednik Sabora Islamske zajednice u Crnoj Gori, Muidin ef. Milaimi, a učenjem odlomka iz Kur'ana koji je za ovu priliku proučio član Sabora, Redžep ef.

Murić, počeo je zvanični dio sjednice.

Nakon utvrđivanja dnevnog

reda, pozdravnu riječ je prisutnima uputio reis Rifat ef. Fejzić i u obraćanju predstavio aktivnosti Islamske zajednice u Crnoj Gori u periodu između dvije sjednice.

- Ovo zdanje u kojem se nalazimo, ovaj kompleks Medrese, plod je našeg dosadašnjeg ažurnog rada i kontakata koje smo ostvarili sa islamskim svijetom i velikim islamskim zajednicama koje nam pomažu i koje su izrazile spremnost za dalju sarad-

nju. Vama je poznato da su gotovo sve Medrese u regionu na teretu budžeta država u kojima funkcionišu, ovo je jedina Medresa koja je na teretu naše Islamske zajednice, no mi u gotovo svakodnevnim kontaktima sa institucijama vlasti nastojimo i ovo pitanje riješiti i očekujemo da će država Crna Gora imati sluha za rješavanje ovoga pitanja.

Našim izuzetnim naporima i zalaganjem definitivno smo postali vlasnici značajne površine

Održana sjednica u novom sastavu Podgorica - U prostorijama Medrese u Podgorici, 26. juna, održana je sjednica Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori. Reis Rifat ef. Fejzić je novi sastav Mešihata upoznao sa dosadašnjim radom, kao i emanetom u pravcu novih izazova koji očekuju ovaj Mešihat. Reis je skrenuo pažnju da novi sastav Mešihata predstavlja presedan u radu Islamske zajednice, jer prvi put, osim dvojice, većina članova Mešihata su visokoobrazovani teolozi.

Na sjednici je potvrđeno funkcionisanje Kance-

larije za odnose sa javnošću i inotranstvom, kojom rukovodi prof. Omer ef. Kajošaj, Vjerskoprosvjetne službe, kojom rukovodi prof. Enis ef. Burdžović, zatim osnivanje Izdavačke djelatnosti Mešihata, za čijeg rukovodioca je imenovan prof. Džemo ef. Redžematović, i izglasan je prijem prof. Fuada Čekića, diplomiranog pravnika i teologa, koji će pri Mešihatu raditi na izradi platforme za osnivanje pravne službe Mešihata. Takođe, prof. Edin ef. Đonaj je zadužen za uspostavljanje odnosa i učvršćivanje veza Mešihata sa dijasporom.

zemljišta na obali Morače u Staroj Varoši, blizu sadašnje poslovne zgrade Mešihata i već smo to uknjižili u katastar, gdje ćemo u najskorije vrijeme pristupiti izradi projektne dokumentacije za izgradnju savremene upravne i poslovne zgrade Mešihata.

U Detaljnom urbanističkom planu Podgorice, za reon Starog aerodroma i Konika, gdje živi najveći dio muslimana, već je ucrtana džamija, što opet smatram velikim uspjehom i aktivnostima u dosadašnjem radu Islamske zajednice.

Planiramo izgradnju još jedne, veće centralne džamije u Podgorici i to će nam biti jedan od budućih zadataka kojim ćemo se baviti.

Iz godišnjih izvještaja sa terena vidimo da se u gotovo svakom Odboru islamske zajednice nešto gradi ili obnavlja, gdje i mi kao Mešihat pomažemo u onolikoj mjeri koliko možemo i to će i ubuduće biti jedan od naših glavnih zadataka.

Jedan od glavnih problema sa kojim se trenutno susrećemo

je izgradnja centralne džamije u Bijelom Polju. U ovom gradu koji je sada centar sjeverne regije, potrebna je veća džamija, jer je postojeća isuviše mala, ali do sada nijesmo nailazili na razumijevanje lokalne uprave. Aktivnosti na ovom planu, u narednom periodu treba da nam budu prioritet.

Smatramo da je stanje u islamskoj zajednici dobro, naravno to ne treba da nas opusti da mislimo da time budemo zadovoljni i da ne ulazimo u nove projekte, već da nam bude podstrek za nove aktivnosti i rad na novim projektima – kazao je reis.

Nakon obraćanja reis Fejzić je predložio članove Mešihata, koje je nakon iscrpne diskusije Sabor jednoglasno usvojio.

U naredne četiri godine članovi Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori biće: Džemo ef. Redžematović, Omer Kajošaj, Suljo Mustafić, Rahman ef.

Kačar, Enis ef. Burdžović, Fuad Čekić, Edin ef. Đoni i Jakub Durgut.

Jakub Durgut

Reis Rifat Fejzić učestvovao na četvrtom susretu Islamskih lidera regiona u Prištini

Islam u pravom svijetlu Priština, 11.-13. maja - U Prištini su održani četvrti susreti islamskih lidera regiona, pod predsjedavanjem reisa Turske, Prof. Dr. Alija Bardakoglua. Dvodnevni susret je uključivao razgovor i debatu na temu: Vjersko obrazovanje i predstavljanje vjere Islama u pravom njegovom smislu.

Reis Islamske zajednice u Crnoj Gori Rifat ef. Fejzić je u svom izlaganju govorio o vjerskom obrazovanju kroz Medresu kao i o drugim aktivnostima Islamske zajednice poput mekteba (vjeronauka vikendom u džamijama), večernjoj školi za odrasle u pojedinim odborima, te dječijim

vrtićima pri Islamskoj zajednici u pojedinim mjestima.

Reis je svoje kolege upoznao da u Crnoj Gori vjeronauka nije dio obrazovnog sistema te da još nema novog zakona o vjerskim pravima i slobodama.

U sklopu posjete Kosovu priređen je izuzetan doček za sve goste u Prizrenu, posjeta kosovskoj Akademiji nauka i umjetnosti, prijem kod predsjednika Kosova, Fatmira Sejdiua, sa kojim je reis Fejzić razgovarao.

Domaćin ovog dobro organizovanog skupa bio je muftija Kosova, Naim ef. Trnava.

ELIF

ISLAMSKE TEME

islamske novine gazetë islame

mart - jun, 2010.

4

Islamska koncepcija Božije egzistencije (II) Dokazi za postojanje Boga u filozofiji Dokaze za postojanja Boga vjekovima su razvijali filozofi, teolozi i drugi mislioci.

Do sada su se u filozofiji ustalili slijedeći dokazi za Božiju egzistenciju: Tradicionalni dokaz jeste što sam Uzvišeni Allah govori o svom postojanju, Svojim imenima i Svojim svojstvima i tako nedvosmisleno potvrđuje da je On-Gospodar svih stvorenja.1 Racionalni dokaz se ogleda u tome što postojanje vidljivog i nevidljivog svijeta svjedoči o postojanju Tvorca, razmišljanje o dokazima koji su vidljivi a govore o postojanju Boga, precizni sistem univerzalnih zakona stvaranja, rasta i razvoja drugih živih bića.2 Etnološki dokaz je dokaz opšteg uvjerenja ljudskog roda, koji navodi da su svi narodi imali pojam Boga.

Kozmološki dokaz dokazuje da postoji "prvi uzrok" ili "prvi pokretač" svih stvari koje su uzrokovane ili pokrenute, a to je Bog. Kozmološki dokaz se ogleda u tome da ne postoji ni jedan proizvod bez svoga proizvođača, a to znači nijedan učinak bez svoga uzroka. Najveći primjer za to jeste sam čovjek.3 Teleološki dokaz se ogleda u savršenom redu i harmoniji koji vladaju svemirom i da u prirodi postoji svrhovitost.4 Svrhovitost svemira nužno pretpostavlja inteligenciju koja postavlja svrhe, a to je Bog. U svijetu ima bića koja nemaju razuma, a djeluju svrhovito. Teleološki dokaz polazi upravo od te činjenice.

Tako smisao svrsishodne konstrukcije koju primjećuje-

mo u prirodi sugeriša kako svijet ima svog konstruktora, a to je Bog.5 Nomološki dokaz navodi da je svijet harmonijski uređena cjelina u kojoj sve stvari stoje u međusobnim odnosima, koji su normirani zakonima. Ta zakonitost nužno pretpostavlja um, koji je Bog. Ontološki dokaz se temelji na tome da pojam Boga kao najsavršenijeg bića nužno uključuje i njegovo postojanje (božija esencija nužno uključuje i božiju egzistenciju). Ontološki dokaz se ne temelji niti na promatranju svijeta, niti na činjenici morala, niti na ikakvom obliku vanjskog dokaza, već se jednostavno temelji na definiciji riječi "Bog".6 Za ontološki dokaz se može reći: Ako razumiješ što je Bog, tada razumiješ i da on mora postojati.7

Drugim riječima, ontološkim dokazom se dokazuje Božja opstojnost a priori, što znači pomoću Objave i samog razuma. Ovaj se dokaz izvodi iz samog pojma Boga i time upućuje na konkretno postojanje Boga 8 Idejni dokaz je dokaz iz nužnih i vječnih istina. A vječne i nužne istine mogu postojati samo u nekom misaonom biću koje je vječno i nužno. A to biće je Bog. Historijski dokaz se zasniva na jedinstvenom mišljenju čitava čovječanstva o jednoj stvari. Kroz ljudsku povijest ogromna većina svjedoči o postojanju nečega, a manjina ima suprotno mišljenje, onda se mišljenje većine uzima kao neoborivi dokaz svim generacijama koje dođu poslije njih.9 Moralni dokaz se zasniva na činjenici da u svakom čov-

jeku postoji moralni osjećaj za dobro i zlo. Moralni dokaz navodi da postojanje objektivne moralnosti zavisi od postojanja najvišeg zakonodavca, a to je Bog. Nastanak života na Zemlji je jedan od najčvršćih dokaza postojanja Boga.10 Teorijski dokaz za Božju opstojnost nastoji pronaći istinu, tj., kriterij njihova uspjeha je istinitost njihovih premisa i konkluzija.

Pragmatički pak argument kao kriterij svoje uspješnosti ima dobrobit za čovjeka, tj., neki je pragmatički argument opravdan ukoliko iz prihvatanja Božije opstojnosti proizilazi neko dobro za čovjeka.

Teorijski argumenti se dijele na: apriorni i aposteriorni.

Apriorni: ontološki argument (iz pojma Boga)

Aposteriorni: kozmološki (iz kontingencije, pokrenutosti i ovisnosti svijeta); deontološki (iz postojanja bezuvjetnih moralnih pravila); teleološki (iz uređenosti i svrhovitosti svijeta). 11

Klasični dokazi za Božje postojanje kroz povijest filozofije U tradicionalnom teizmu, Bog je opisan kao stvoritelj svijeta kojeg je stvorio iz ničega - ex nihilo. To znači da Bog nije neka vanjska sila koja raspolaže stvari ili je oživljava, a nije ni posrednik suprotstavljen drugim posrednicima. Bog je apsolutno porijeklo svega. Ne postoji vanjski materijal, niti ništavilo iz kojeg je moguće nešto izgraditi. Sve što postoji, postoji stvaralačkim Božjim čin-

5

ISLAMSKE TEME

mart - jun, 2010.

om - i to je smisao ideje o Bogu kao stvoritelju. Drugim riječima, govoriti da je Bog stvoritelj ex nihilo znači da sve živi njegovim životom. Bog nema drugih života.12 Gledajući kroz povijest filozofije, pitanje Božijeg postojanja mnogim je filozofima bio izazov, ali i neprilika.

S jedne strane postojale su religije koje su se čvrsto oslanjale na Objavu kao garanciju da Boga ima, dok je s druge strane čovjeka zanimalo kako razumskim putem doći do Boga, kako ga dokučiti i sebi približiti. Još je u politeističkoj Antici, gdje su bogovi imali potpuno antropomorfno shvatanje, Aristotel shvatio kako je došlo vrijeme da se u ljudskim glavama olimpski titani zamijene nečim što je on nazvao Prvi Pokretač.13 Govoreći vulgarnim rječnikom mogli bismo Aristotela nazvati pionirom u dokazivanju Božje opstojnosti.

Naime, Aristotel u svoje vrijeme nije ciljano išao za time da dokaže kako Boga ima iako njegov argument predstavlja prvi stupanj kozmološkog dokaza. On je razumskim putem, promatrajući prirodu, ustanovio kako se sve kreće i zbiva, ali se ne kreće samo od sebe nego od nekog drugog. Formula regressus in infinitum jasno kaže da u beskonačnosti nema prvoga i da negdje treba stati.

Iz toga slijedi da mora postojati neko nužno biće koje nije pokrenuto ni od koga, a koje u isto vrijeme sve ostalo pokreće.14 Govoreći o Bogu Aristotel kaže:” Tvrdimo da je Bog živ, vječan i najbolji, pa stoga život te neprekidni i vječni vijek pripadaju Bogu. Jer to

jest Bog”.15 „Boga pak smatram toliko beskonačnim u činu da se njegovu savršenstvu ne može ništa dodati“, kaže Dekart. „Pod Bogom razumijem biće apsolutno beskrajno, to jest supstancu koja se sastoji od beskrajno mnogo atributa, od kojih svaki izražava vječnu i beskrajnu bit“ - Spinoza16 Taj prvi uzrok, koji pokreće sve ostalo i sve ostale uzroke jest sama djelatnost, a nakon njega je to u 13. stoljeću učinio Toma Akvinski.

Dakako da pokušaj da se razumskim putem utemelji Bog nije ostao samo na ova dva velikana. Filozofija u svojoj baštini čuva pregršt ingenioznih umova koji su željeli čovječanstvu ponuditi svoje argumente bilo da pokažu kako se Boga može dokazati, bilo da pokažu kako se Bog ne može dokazati. Bilo je čak

i onih koji su Boga pokušali ubiti, čime su zapravo samo upozorili da je on, barem u njihovim mislima, živ. Aristotel je prvi koji je svom Pokretaču nadjenuo ime Bog.17 Nema čovjeka koji se barem jednom u životu nije zapitao Postoji li Bog? Ako postoji, to se ipak mora moći dokazati. Hans Küng smatra da ne samo da je Boga načelno moguće spoznati, nego je Božje postojanje načelno i faktički moguće dokazati.18 Dokazi, kojima je namjera dokazati Božije postojanje imaju materijalni objekt koji nije samo zbilja svijeta i čovjek, već i neki mogući pratemelj i praoslonac zbilje što ga zovemo Bogom. Dokazi takođe hoće dokazati Božiju egzistenciju, što znači da ne žele samo reći kako se može govoriti o Bogu, već hoće odgovoriti na teško pitanje da li Bog jest.

islamske novine gazetë islame

Dokazi kojima se dokazuje Božija egzistencija polaze uglavnom od nekog neposredno evidentnog izvanjskog ili unutrašnjeg iskustva, iz kojeg se pomoću metodički reflektiranih, strogo logički zaokruženih misaonih koraka hoće pokazati uvjerljivom Božiju egzistenciju.19 Pitanje o logičkoj istini religije je pitanje o mogućnosti dokaza za Božju egzistenciju. Tokom vremena razvila su se dva tipa tih dokaza: apriorni (izvođenje Božije egzistencije iz ideje Boga kao bića od kojega se savršenije ne može zamisliti) i aposterioni (zaključivanje na Božije postojanje iz nenužnog postojanja svijeta). Dokazivanje Božije egzistencije pretpostavlja da se samim razumom mogu spoznati neke istine o Bogu, među kojima je na prvom mjestu Božija egzistencija.

ELIF

Razum uputom Objave spoznaje Božija stvorenja.20 Razum je osnov u vjerovanju. Ono što zdrav razum ne može prihvatiti, to ne može biti od vjere. Razumski dokazi u islamu imaju veliku težinu i oni se ne pobijaju ničim. Razum dovodi do spoznaje Gospodara, i pomoću njega se može shvatiti suština Objave.21 Religije koje naglašavaju razliku između Boga i svijeta se nazivaju transcendentnim religijama, dok su imanentne one što, na bilo koji način, poistovjećuju Boga i svijet.

U transcendentnim religijama Bog je u odnosu na svijet „posve Drugi“. On svijet slobodno stvara i tako stvoreni svijet je, u određeno smislu, autonoman s obzirom na Boga. U imanentnim religijama svijet je više ili manje nužna emanacija Božanstava, stoga on ima samo prividnu i prolaznu egzistenciju.

Imanentističke religije ističu u prvi plan Božiju blizinu svijetu.22 Djelatelj ništa ne prima ukoliko je djelatelj. Kod Boga je djelatelj sama Božija narav. Božije djelovanje je ishodište svega pa i predikamentalnog djelovanja.23 Bog je uzrok uzroka i dobrota svih dobrota, a i to kao prvotni analogat. Sva bića teže za Bogom kao svojom svrhom kad teže za bilo kojim dobrom, bilo umnom težnjom, osjetilnom ili prirodnom koja se odvija bez spoznaje. Naime, svaka se stvar pojavljuje u vidu nečega dobra i poželjna je samo ukoliko ima udjela (participat) u sličnosti s Bogom.24 Nijaz Mušović

1 - El-Džezairi, Ebu Bekr Džabir, Put pravog muslimana, Knjiga 1. Zenica,

9 - Zaimović, n. d., str. 22.

20 - Ivan Devčić, Pred Bogom blizim i dalekim, Filozofija o religiji,

2000., str.14.

10 - Zaimović, n. d., str. 22-23.

Filozofsko teološki institut Družbe Isusove u Zagrebu, Filozofski niz, Knjiga

2 - El-Džezairi, n. d., str. 17.

11 - http://sr.wikipedia.org/sr

13. Zagreb, 2007., str. 17-22.

3 - Zaimović, Senaid, Temeljne istine vjere, Islamska Omladina Evrope,

12 - Thompson, n. d., str. 83.

21 - Gazali, Muhammed, Islam ili kršćanstvo-izazov vremena, Kakanj, 2005.,

Zenica, 2001., str. 19.

13 - Aristotel, Fizika VII, 242 a, Ladan, T. prev. SNL, Zagreb, 1984., str. 53.

str. 39.

4 - Zaimović, n. d., str. 20.

14 - Mišić, Anto, Rječnik filozofskih pojmova, Verbum, Split, 2000., str. 219.

22 - Devčić, n. d., str. 161.

5 - www.filozofija.org

15 - www.filozofija.org

23 - Belić, Miljenko, Ontologija Biti, a ne biti-biti što to znači? Filozofsko-

6 - Ljepota istine. Zbornik u čast p. Miljenka Belića SJ., ur. Marijan Steiner

16 - http://free-zg.htnet.hr

teološki institut Družbe Isusove u Zagrebu, Filozofski niz Knjiga 23. Zagreb,

SJ, FTI, Zagreb 1996., str. 80

17 - www.filozofija.org

2007., str. 119-120.

7 - Thompson, Mel, Filozofija religije str. 114.

18 - Kung, Hans, Postoji li Bog? Naprijed, Zagreb, 1987., str. 486.

24 - Belić, n. d., str. 148.

8 - Alois, Halder, Filozofijski rječnik, Naklada Jurčić, Zagreb, 2002., str. 12.

19 - www.filozofija.org/index

ELIF

islamske novine gazetë islame

KUR’ANSKA NAUKA

mart - jun, 2010.

6

Dželaludin Es-Sujuti

Sabiranje i ustrojstvo Kur'ana (III) Raspored kur'anskih sura U pogledu rasporeda kur'anskih sura (tertîbu's-suwer), tj. da li je on tewqîfî naravi ili je on rezultat slobodnog promišljanja (idžtihada) ashaba, postoje različita mišljenja islamskih znanstvenika. Većina uleme zagovara ovo drugo mišljenje, kao što su npr. Malik i Qadi Ebu Bekr, prema jednom njegovom mišljenju. Ibn Faris kaže: ''Sakupljanje Kur'ana teklo je na dva načina: a) kompozicija sura, tako se na početku nalazi sedam dugih sura a potom slijede ih sure koje imaju (približno) stotinu ajeta; ovo je nešto za što su ashabi bili zaduženi; b) sakupljanje ajeta u surama, koje je bilo tewqîfî putem i stvar koju je učinio Vjerovjesnik, a.s., prema onome kako ga je Džibril obavijestio po zapovijedi njegova Gospodara''. Ono što dokazuje različita mišljenja ranih učenjaka (selef) u pogledu rasporeda kur'anskih sura jeste to da su neki od njih sabirali Kur'an shodno njegovoj objavi. To je slučaj sa mushafom od Alije, r.a., na čijem početku stoje sure: Iqre', Muddeththir, Nun, Muzzemmil, Tebbet, Tekwir i tako redosljedom prema mekanskim i medinskim objavama. Na početku mushafa od Ibn Mes'uda stoje sure: Beqare, Nisa' i Alu 'Imran. Dakle, posrijedi je veliko razilaženje. Takav je slučaj i sa mushafom od Ubejja i drugih ranih autoriteta. Ibn Ešteh u djelu Mesâhif prenosi predajnim nizom od Ibn 'Ajjaša, ovaj od Hibban b. Jahjaa da je Ebu Muhammed el-Qureši rekao: ''Osman im je naredio da duge sure rasporede uzastopno, tako da su sure El-Enfal i Et-Tewbe ubrojane u sedam dugih sura, između kojih nema Bismille.

Prvo mišljenje zagovara jedna skupina uleme, među koje se, prema jednom njegovom mišljenju, ubraja i El-Qadi.

Ed-Dejru 'Aqulijj u svom djelu Fewâ'id navodi (Ibrahim b. Beššar – Sufjan b. 'Ujejne – Ez-Zuhrijj) da je Zejd b. Thabit rekao: ''Vjerovjesnik, a.s., preselio je na Ahiret a Kur'an nije bio sakupljen (u jednu zbirku)''. El-Khattabi veli: ''Allahov Poslanik, a.s., nije sabrao Kur'an u mushaf jer je očekivao da će možda doći do derogacija nekih njegovih propisa ili učenja (tilaveta). A kada je Objava sa Poslanikovom smrću prestala dolaziti, Uzvišeni Allah nadahnuo je pravovjerne halife (da ga saberu), ispunjavajuću tako Svoje iskreno obećanje da će Kur'an pamćenjem (hifzom) biti zaštićen u ovome Ummetu. Što se tiče onoga što prenosi Muslim od Ebu Se'ida, da je Vjerovjesnik, a.s., rekao: ''Ništa od mene ne zapisujte osim Kur'ana...'' ovo ne proturječi navedenome jer je ovdje riječ o specifičnom zapisivanju koje se odnosi na specifično svojstvo, tako da je Kur'an u cijelosti bio zapisan u vrijeme Allahovog Poslanika, a.s., ali nije bio sabran na jedno mjesto niti je bio naznačen redoslijed sura''.

Ebu Bekr el-Enbari veli: ''Uzvišeni Allah objavio je čitav Kur'an na dunjalučko nebo, a zatim ga je postepeno objavljivao u dvadeset i nekoliko godina.

Neka sura je objavljena zbog jedne stvari koja se dogodila, dok je neki ajet objavljen kao odgovor na neko pitanje. Melek Džibril naredio je Vjerovjesniku, a.s., da rasporedi ajete i sure. Raspored sura je isti kao i raspored ajeta i harfova, sve je to od Vjerovjesnika, a.s. Onaj ko bi jednu suru pomjerio naprijed ili nazad, oskrnavio bi ustrojstvo Kur'ana (nazmu'lQur'ân)''.

El-Kermani u Burhânu kaže: ''Ovakav raspored sura je i onaj kod Uzvišenog Allaha u Lewh-i mahfuzu. Allahov Poslanik, a.s., imao je obavezu da pred Džibrilom svake godine prouči ono što mu je do tada objavljeno, a u godini svoje smrti Poslanik je pred Džibrilom proučio dva puta cijeli Kur'an. Posljednji objavljeni ajet bio je: I bojte se Dana u kome ćete se Allahu vratiti...2 i tada je Džibril naredio Poslaniku da ga stavi između ajeta o kamati (ajetu'r-ribâ) i ajeta o dugu (ajetu'd-dejn)''. Et-Tajjibi je rekao: ''Kur'an je prvo iz Lewh-i mahfuza odjedanput objavljen na dunjalučko nebo, a zatim je postepeno objavljivan prema potrebama, a potom je zapisan u mushafe na način kako je zapisan i ustrojen u Lewh-i mahfuzu''. Ez-Zerkeši u Burhânu veli: ''Razlika između ove dvije skupine učenjaka je formalne naravi. Onaj koji

zagovara drugo mišljenje smatra da je Vjerovjesnik, a.s., ukazao ashabima (da rasporede sure) zato što su oni poznavali povode objave i mjesta kur'anskih riječi. Stoga je Malik, iako je mišljenja da je raspored kur'anskih sura stvar idžtihada ashaba, rekao da je Kur'an zapisan onako kako su oni (ashabi) čuli od Vjerovjesnika, a.s.

Prema tome suština razlaženja je u tome da li je tewqîfî način bio (Poslanikovim) riječima (qawlijj) ili samim djelom (fi'lijj) s obzirom da je, u tom slučaju, ashabima ostavljeno prostora za njihovo mišljenje''. Vidjeli smo prije šta o tome misli Ebu Dža'fer ez-Zubejr. Bejheqi u Medkhalu kaže: ''Kur'an, njegove sure i ajeti u vrijeme Vjerovjesnika, a.s., bili su raspoređeni prema sadašnjem rasporedu, izuzev sura El-Enfal i Bera'etun, zbog spomenutog Osmanovog kazivanja (u vezi sa ovim dvama surama). Ovom mišljenju naginje i Ibn 'Atijje koji je rekao da je raspored većine sura bio poznat za vrijeme Vjerovjesnika, a.s., kao što je to slučaj sa sedam dugih sura, surama iz grupe Hawâmîm i mufessal (kraćim) surama. Što se tiče ostalih sura, moguće je da je ta stvar prepuštena Ummetu poslije Vjerovjesnika, a.s.'' Ebu Dža'fer ez-Zubejr rekao je: ''Predaje u većini slučajeva potvrđuju ono što smatra Ibn 'Atijje, tako da ostaje mali broj sura oko kojih je moguće razilaženje. U tom smislu možemo navesti hadise kao što su: 'Učite sure Ez-Zehrawejn, tj. sure Beqare i Alu

'Imran'. Prenosi Muslim''. Može se navesti i hadis od Se'ida b. Khalida koji prenosi da je Allahov Poslanik, a.s., učio sedam dugih sura na jednom rekjatu. Ibn Ebi Erteh u svome djelu prenosi da je Vjerovjesnik, a.s., sastavljao mufessal sure na jednom rekjatu. Bukhari prenosi da je Ibn Mes'ud o surama Benu Isra'il, Kehf, Merjem, Ta Ha i Enbija' rekao da su one među prvim objavljenim surama (innehunne mine'l-'itâqi'l-ewwel we hunne min tilâdî) te spomenuo njihov poredak onako kako je ustanovljen njhovim rasporedom. U Bukharijevoj zbirci navodi se da je Allahov Poslanik, a.s., kada bi noću odlazio u krevet, sakupio svoje šake, puhnuo u njih i proučio sure Qul huwallâhu ehad i Mu'awwidhdhetejni (Feleq i Nas). Ebu Dža'fer en-Nuhhas tvrdi da je odabrano mišljenje ono koje kaže da je ustroj sura prema sadašnjom rasporedu od Allahovog Poslanika, a.s., zbog hadisa: ''Sedam dugih sura date su mi umjesto Tevrata...'' On kaže: ''Ovaj hadis ukazuje na činjenicu da je ustroj Kur'ana uzet od Vjerovjesnika, a.s., i da on datira od tog vremena. Njegovo sakupljanje značilo je sakupljanje na jedno mjesto. Ovaj hadis riječima Allahovog Poslanika, a.s., govori o ustroju Kur'ana''. Ibnu'lHisar smatra da je raspored i postavljanje ajeta na njihova mjesta uslijedilo putem Objave.

Ibn Hadžer veli: ''Raspored nekih sura ili većinu njih uslijedio je tewqîfî putem. Ono što dokazuje takav njihov raspored

jeste ono što prenose Ahmed i Ebu Dawud od Ewsa b. Ebi Ewsa Hudhejfeta eth-Theqafija koji je rekao: 'Bijah u delegaciji iz plemena Theqif koja je primila islam... Poslanik nam reče: 'Naum pade mi napamet moja podjela Kur'ana (Tare'e 'alejje hizbî mine'l-Qur'ân) i poželjeh da ne izađete dok vam je na kažem!' Ashabe Allahovog Poslanika, a.s., pitali smo: 'Kako dijelite Kur'an?' odgovorili su: 'Dijelimo ga na: tri sure, pet sura, sedam sura, devet sura, jedanaest sura, trinaest sura; dio (hizb) sura mufessal od sure Qaf i do kraja'. Ovo ukazuje, (veli Ibn Hadžer), da je raspored sura kakav je sada u mushafu bio poznat i u vrijeme Allahovog Poslanika, a.s. Moguće je da je tada (Kur'an), u odnosi na ostale dijelove, imao poseban dio mufessal sura'' Ono što dokazuje da je raspored sura tewqîfî naravi jeste što sure zvane hawâmîm dolaze jedne poslije drugih kao i sure zvane tawâsîn. Za razliku od njih sure zvane musebbiht nisu uzastopno raspoređene, zapravo one su odvojene drugim surama. Tako sure Ta Sîn Mîm Eš-Šu'ara' i Ta Sîn Mîm El-Qasas odvaja sura Ta Sîn (En-Neml), iako je ona kraća od njih. Da je raspored sura dat idžtihadom (ashaba), onda bi i sure musebbihât dođle uzastopno a sura Ta Sîn (En-Neml) došla bi poslije sure El-Qasas. Mišljenje koje daje smiraj duši jeste ono od Bejheqija koji kaže: ''Sve sure, izuzev sura Et-Tewbe i El-Enfal, raspoređene su te-

7

mart - jun, 2010.

KUR’ANSKA NAUKA

Zaključak Sedam dugih sura (esseb'u't-tiwâl), prema mišljenju većine, jesu od sure El-Beqare po do sure Bera'etun. Međutim, El-Hakim, En-Nesa'i i drugi prenose da je Ibn 'Abbas rekao: ''Sedam dugih sura su: El-Beqare, Alu 'Imran, En-Nisa', ElMa'ide, El-En'am i El-E'araf...'' prenosilac veli da je Ibn 'Abbas spomenuo i sedmu suru ali je on zaboravio. U vjerodostojnom rivajetu kod Ibn Ebi Hatima i drugih preneseno je da je Se'id b. Džubejr u sedam dugih sura ubrajao i suru Junus. U prvom poglavlju navedeno je takvo mišljenje i od Ibn 'Abbasa,. U rivajetu kod El-Hakima spominje se sura El-Kehf.

Sure koje imaju približno stotinu ajeta (el-mi'űn) nazvane su el-mi'űn jer te sure imaju više od stotinu ajeta ili približno tome.

Ponavljajuće sure (el-methânî) su sure koje slijede iza el-mi'űn sura i zato što dolaze poslije njih one su drugotne (ponavljajuće), dok su sure elmi'űn prvotne (ewâ'il). El-Ferra' smatra da su to sure koje imaju manje od stotinu ajeta tako da 2 - El-Beqare, 281.

ELIF

Tebbet, Es-Samed, El-Feleq, EnNas''.

wqîfî putem. Nema potrebe to dokazivati Vjerovjesnikovim, a.s., učenjem sura jednih poslije drugih da bi se tako dokazalo da je to njihov raspored. U tom slučaju, ne može se opovrgnuti hadis da je on suru EnNisa' učio prije sure Alu 'Imran, jer nije obaveza sure učiti po njihovom rasporedu. Vjerovjesnik je to činio kako bi objasnio da je takvo učenje dozvoljeno''.

Ibn Ešte u svome Mesâhifu predajnim nizom od Wehba b.

Munebbeha prenosi da je Sulejman b. Bilal rekao: ''Čuo sam kako je Rebi'a upitao: 'Zašto su sure El-Beqare i Alu 'Imran stavljene kao prve dvije sure kad je prije njih objavljeno osamdeset i nekoliko sura u Mekki, a njih dvije su objavljene u Medini?!' Neko mu je odgovorio: 'Da, one su stavljene kao prve dvije sure jer je Kur'an zapisan na temelju znanja onih koji su ga tako zapisivali i onih koji su bili sa njima a koji su bili jednoglasni u znanju u vezi s tim. Ovo je tako i o tome nema potrebe pitati!'''

islamske novine gazetë islame

Ibn Ešteh, također, prenosi (Ebu'l-Hasan b. Nafi' – Dž'afer Muhammed b. 'Amr b. Musa – Muhammed b. Isma'il b. Salim – Alijj b. Mehran et-Ta'i) da je Džerir b. 'Abdu'l-Humejd rekao: ''Ovako izgleda kompozicija mushafa 'Abdullaha b. Mes'uda:

se one više ponavljaju od sedam dugih i el-mi'űn sura.

Neko je rekao da su one tako nazvane jer se u njima ponavljaju primjeri pouka i vijesti, kazuje En-Nekzawi. U djelu Džummâlu'l-qurrâ' stoji da su to sure u kojim se ponavljajju kazivanja, međutim, vidjeli smo da se tim imenom naziva čitav Kur'an a posebno i sura El-Fatiha.

Kratke sure (mufessal) u kraće sure koje slijede iza ponavljajućih sura; nazvane su tim imenom zato što među njima ima puno bismilla koje ih razdvajaju. Neko je rekao zato što u njima ima malo derogiranih ajeta, stoga se , također, nazivaju i muhkem (jasne) sure, kao što prenosi El-Bukhari od Se'ida b. Džubejra koji je rekao: ''One sure koje vi nazivate imenom mufessal jesu i muhkem sure''. Posljednja mufessal sura, bez ikakve dvojbe, je sura En-Nas. Međutim, u pogledu prve mufessal sure postoji dvanaest mišljenja: 1) sura Qaf - na osnovu hadisa od Ewsa koji je malo prije citiran; 2) El-Hudžurat - ovo mišljenje En-Newewi smatra ispravnim; 3) El-Qital - Mawerdi ga potvrđuje za veliki broj učenjaka; 4) El-Džathije – prenosi El-Qadi 'Ijad; 5) Es-Saffat; 6) Es-Saff; 7) Tebareke – prenosi Thelathe b. Ebi es-Sajf elJemeni u djelu Nukt 'ale't-tenbîh; 8) El-Feth – prenosi Kemal edh-Dhimari u knjizi Šerhu'ttenbih; 9) Er-Rahman – prenosi Ibn Sejjid u djelu Emâlî

'ale'l-muwetta; 10) El-Insan; 11) Sebbeha – prenosi Ibnu'lFerkah od El-Merzuqija; 12) Ed-Duha – prenosi El-Khitabi uz objašnjenje da učača Kur'ana od te sure uči tekbir pri kraju ostalih sura. Er-Ragib u svome Mufredâtu kaže da su mufessal sure sedam posljednjih kur'anskih sura.

Dodatak . Među mufessal surama postoje duge, srednje i kraće sure. Ibn Mu'in kaže da su duge do sure 'Amme, srednje od te sure pa do sure EdDuha, a kraće od sure Ed-Duha pa do kraja Kur'ana. Ovo je ono u najkraćem šta se o tome veli.

Napomena. Ibn Ebi Dawud u djelu Mesâhif prenosi od Nafi'a da je pred Ibn Omerom neko spomenuo mufessal sure, našto je on kazao: ''A recite mi koji dio Kur'an nije mufessal?!''

Pristutni su odgovorili da su to kratke i manje sure. Na osnovu ovog događaja zaključuje se da je dozvoljeno kazati kraće ili manje sure (sűretun qasîretun ew sagîretun). Međutim, jedan skupina učenjaka to smatra pokuđenim, među njima je i Ebu'l-'Alije, dok drugi to dopuštaju. Ovako navodi Ibn Ebi Dawud. Prenosi se da su Ibn Sirin i Ebu'l-'Alije kazali: ''Nemoj govoriti da je neka sura mala jer je Uzvišeni rekao: Mi ćemo ti zbilja težak rijek slati,3 ali reci da je neka sura lahka!''

Dodatak. Ibn Ešteh u knjizi Mesâhif navodi: ''Obavijestio nas je Muhammed b. Ja'qub kome je kazivao Ebu Dawud da 3 El-Muzzemmil, 5.

je Dža'fer el-Kufi rekao: 'Ovo je poredak mushafa Ubejja: ElHamd, El-Beqare, En-Nisa', Alu 'Imran, El-En'am, El-E'araf, El-Ma'ide, Junus, El-Enfal, Bera'etun, Hud, Merjem, EšŠu'ara, El-Hadždž, El-Kehf, EnNahl, El-Ahzab, Benu Isra'il, Ez-Zumer Ha Mim, Ta Ha, ElEnbija', En-Nur, El-Mu'minun, Sebe', El-'Ankebut, El-Mu'min, Er-Ra'd, El-Qasas, En-Neml, EsSaffat, Sad, Ja Sin, El-Hidžr, Ha Mim 'Ajn Sin Qaf, Er-Rum, El-Hadid, El-Feth, El-Qital, EzZihar (Mudžadele), Tebareke Mulk, Es-Sedžde, Innâ erselnâ nűhan, El-Ahqaf, Qaf, Er-Rahman, El-Waqi'a, El-Džinn, EnNedžm, Se'ele sâ'il, El-Muzzemmil, El-Muddeththir, Iqrterebet, Ha Mim Ed-Dukhan, Luqman, Ha Mim El-Džathije, EtTur, Edh-Dharijat, Nun, El-Haqqa, El-Hašr, El-Mumtehane, El-Murselat, 'Amme jetesâ'elűn, Lâ uqsimu bi jewmi'l-qijâmeh, Idhe'š-šemsu kuwwiret, Jâ ejjuhe'n-nebijju idhâ talqtumu'nnisâ', En-Nazi'at, Et-Tegabun, 'Abese, El-Mutaffifin, Idhe'ssemâ'u'n-šeqqat, We't-tîni we'zzejtűn, Iqre' bismi rabbik, ElHudžurat, Munafiqun, Džumu'a, Lime tuharrim, El-Fedžr, Lâ uqsimu bi hadhe'l-beled, We'l-lejl, Idhe's-semâ'u'n-fetaret, We'š-šemsi we duhâhâ, We's-semâ'i we't-târiq, Sebbihisme rabbike, El-Gašije, Es-Saff, Ehlu'lkitab - Lem jekun, Duha, Elem nešrah, El-Qari'a, Et-Tekathur, El-Asr, El-Khal'un, El-Hafd, Wejlun li kulli, Idh zulzilet, El'Adijat, Fil, Li îlaf, Ere'ejte, Innâ e'atajnâke, El-Qadr, ElKafirun, Idhâ dţâ'e nasrullâh,

- sedam dugih sura: El-Beqare, En-Nisa', Alu 'Imran, ElE'araf, El-En'am, El-Ma'ide, Junus; - sure koje imaju približno stotinu ajeta: Bera'etun, EnNahl, Hud, Jusuf, El-Kehf, Benu Isra'il, El-Enbija', Ta Ha, ElMu'minun, Eš-Šu'ara', EsSaffat; - ponavljajuće sure: El-Ahzab, El-Hadždž, El-Qasas, Ta Sin En-Neml, En-Nur, El-Enfal, Merjem, El-'Ankebut, Er-Rum, Ja Sin, El-Furqan, El-Hidžr, ErRa'd, Sebe', El-Mel'aike, Ibrahim, Sad, We'l-ledhîne keferű, Luqman, Ez-Zumer, El-Hawamim: Ha Mim El-Mu'min, EzZukhruf, Es-Sedžde, Ha Mim 'Ajn Sin Qaf, El-Ahqaf, El-Džathije, Ed-Dukhan, Innâ fetahnâ leke, El-Hašr, Tenzilu's-sedžde, Et-Talaq, Nun We'l-qalem, ElHudžurat, Tebareke, Et-Tegabun, Idhâ dţâ'eke'l-munafiqűn, El-Džumu'a, Es-Saff, Qul űhije, Innâ erselnâ, El-Mudžadele, ElMumtehane, Jâ ejjuhe'n-nebijju lime tuharrimu; - kratke sure: Er-Rahman, En-Nedžm, Et-Tur, Edh-Dharijat, Iqterebeti's-sâ'ah, El-Waqi'a, En-Nazi'at, Se'ele sâ'il, El-Muddeththir, El-Muzzemmil, ElMutaffifin, 'Abese, Hel etâ, ElMurselat, El-Qijame, 'Amme jetesâ'elűn, Idhe'š-šemsu kuwwiret, Idhe's-sem'u'n-fetaret, ElGašije, Sebbih, El-Lejl, El-Fedžr, El-Burudž, Idhe's-seâa'u'nšeqqat, Iqre' bismi rabbik, ElBeled, Ed-Duha, Et-Tariq, El'Adijat, Ere'ejte, El-Qari'ah, Elem jekun, We'đ-đemsi we duhâhâ, Et-Tin, Wejlun li kulli humezeh, Elem tere kejfe, Li îlafi qurejšin, El-Hâkum, Innâ enzelnâhu, Idhâ zulzilet, El-Asr, Idhâ džaa'e nasrullâh, El-Kewther, Qul jâ ejjuhe'l-kafirűn, Tebbet, Qul huwallâhu ehad, Elem nešrah; sura El-Hamd i sure El-Mu'awwidhetani nisu navedenu u tom mushafu.

S arapskog: dr Almir Fatić

ELIF

DRUŠTVO

islamske novine gazetë islame

mart - jun, 2010.

8

Muslimanski pronalasci kojima se i danas koristimo

Od kafe do čekova i trodijelnog obroka, Arapi su svijetu donijeli mnoštvo inovacija. Istraživač Paul Vallely je zabilježio neke od najvažnijih pronalazaka i pronalazača. Elif je u prethodnim brojevima pisao na ovu temu, a neke od pronalazaka o kojima nije bilo riječi donosimo vam u nastavku.

Vjetrenjača Vjetrenjače su izumljene 634. godine u Persiji gdje su korišćene za mljevenje žita i navodnjavanje.

U pješčanoj Saudijskoj Arabiji, kad presuše sezonski potoci, jedini izvor energije bio je vjetar koji je odmjereno duvao u jednom smjeru mjesecima. Vjetrenjače su, dakle, otkrivene 500 godina prije nego se prva takva sprava pojavila u Evropi.

Vakcinacija Ovu tehniku nijesu izumili Jenner i Pasteur nego Arapi koji su je preko Turske donijeli u Evropu. Tačnije, donijela je supruga engleskog ambasadora koja je 1724. posjetila Istanbul. Djeca u Turskoj bila su vakcinisana protiv boginja bar 50 godina prije nego je Zapad to izumio. Šampon Pranje i kupanje su presudni religijski zahtjevi kod muslimana pa su zato još davno izumili odličan recept za sapun, a takvi se koriste i danas. Antički Egipćani imali su izvrstan sapun, a takođe i Rimljani koji su ga više koristili kao pomadu. Ali Arapi su bili ti koji su iskombinovali ulja, sodium hidroksid i razne arome, na primjer, majčinu dušicu. Ono što su Arapi posebno zamjerali krstašima je što se nijesu kupali. Šampon je u Englesku donio biznismen koji je 1759. otvorio banju u Brightonu i zakazao "šamponiranje" kralju Džordžu IV i Wiliamu IV. Šiljati svodovi Visoki šiljati svodovi su karakteristični za evropske katedrale u duhu Gotike, ali potiču iz islamske arhitekture. Građevine ovakvog oblika bile su čvršće od onih okruglog oblika koje su preferirali Rimljani i Normani, a takođe su dozvoljavali i visočije,

kompleksnije i grandioznije zahvate u gradnji. Rebrasti svodovi, prozori u obliku ruže i tehnike izrade kupola takođe potiču od Arapa. Mnogi evropski dvorci građeni su u stilu arapskih, a arhitekta koji je projektovao zamak Henrija V bio je Arapin.

Nalivpero

Izumljeno je 953. za egipatskog sultana koji je zahtijevao pero koje neće prskati po njegovom odijelu i rukama. Imalo je rezervoar sa tintom, a na vrhu je tinta ravnomjerno isticala kad bi se okrenulo prema dolje, baš kao kod modernih nalivpera.

Okrugli oblik planete Zemlje Od 9. vijeka naovamo arapski naučnici su prihvatili učenje astronoma Ibn Hazma koji je utvrdio da je zemlja okrugla. To je bilo 500 godina prije nego je sam Galileo došao do istog zaključka.

Proračuni arapskih naučnika bili su do te mjere precizni da su već u 9. vijeku izmjerili obim Zemlje tvrdeći da iznosi 40.253,4 km, čime su pogriješili tek nekih 200 km.

Kafa Priča kaže da je Arapin koji se zvao Khalid tjerajući svoje koze u Kaffa regiji u Etiopiji primijetio kako njegove životinje postanu živahnije nakon što pojedu određene bobice. Pokiselio je te bobice u vodu i tako napravio prvu kafu. Rekord u uvozu kafe ima Jemen gdje sufije piju ovaj napitak po cijelu noć kako bi ostali budni i molili se u posebnim prilikama. Krajem 15. stoljeća kafa je stigla u Meku i Tursku, a odatle u Veneciju 1645. U Englesku je dovezena 1650. gdje je Turčin Pasqua Rosee otvorio prvu prodavnicu kafe u Lombard ulici u Londonu. Naziv potiče od ara-

pske riječi qahwa, koju su Turci nazvali kahve, Talijani caffé, a Englezi coffee.

Kamera sa staklenim sočivima Antički Grci su imali teoriju po kojoj naše oči emituju zrake kao laser i na taj način nam omogućavaju da vidimo. Prva osoba koja je shvatila da svjetlost ulazi u oko bio je arapski matematičar, astronom i fizičar Ibn alHaitam u 10. stoljeću. On je izumio prvu kameru sa sočivima od stakla nakon što je primijetio način na koji svjetlo ulazi kroz rupu u prozoru. Što je manja rupa, to je bolja slika, zaključio je on i izumio Cameru Obscuru (na arapskom "qamara" označava tamnu privatnu sobu). Šah Jedna vrsta šaha prvo se igrala u Indiji, ali igra kakvom je danas znamo, razvijena je u Persiji.

Odatle je i raširena na zapad, u Evropu (prvo u Španiji u 10. stoljeću), a onda i na istok, u Japan.

Padobran Hiljade godina prije braće Wright, arapski poeta, astronom, muzičar i inžinjer Abbas ibn Firnas napravio je nekoliko pokušaja u konstruisanju leteće mašine. 852. godine je skočio sa minareta Velike džamije u Kordobi koristeći labavo učvršćen ogrtač pojačan drvenim dodacima. Nadao se da će poletjeti kao ptica, ali nije. Ipak, ogrtač je usporio njegov pad i tako je nastao preteča današnjeg padobrana. Probni letač zaradio je tek nekoliko manjih povreda.

875. godine bilo mu je 70 godina kada je usavršio spravu i skočio sa planine. Odletio je na značajnu visinu i ostao tako oko deset minuta, ali je potom ipak pao jer je izostavio jedan "mali" detalj

- naime, njegov izum nije imao nikakav mehanizam za prizemljivanje.

Bagdadski međunarodni aerodrom kao i jedan mjesečev krater nose ime ovog velikog čovjeka.

Rafiniranje Destilacija, odnosno razdvajanje tečnosti usljed razlika u tačkama na kojima ključaju izumljena je oko 800. godine. Otkrio ju je Jabir ibn Hayyan, kao i mnoge druge procese i aparate koji se i danas koriste - fluks, kristalizacija, destilacija, purifikacija, oksidacija, isparivanje i filtracija.

Svijetu je donio i parfeme i alkoholni špirit (iako je muslimanima zabranjeno piti alkohol).

Ibn Hayyan se smatra začetnikom moderne hemije.

Hirurgija Mnogi moderni hirurški instrumenti imaju potpuno isti dizajn kao oni koje je u 10. stoljeću koristio al-Zahrawi. Njegovi skalpeli, pile, pincete, makaze i oko 200 drugih instrumenata primjenjuju su u modernoj hirurgiji.

U 13. vijeku jedan drugi arapski naučnik, Ibn Nafis, opisao je način na koji cirkuliše krv i to 300 godina prije nego je William Harvey to otkrio. Arapski doktori otkrili su anestetike kao što je opijum, ali i alkoholne mješavine, te razvili postupke regulisanja očne mrene koji se koriste i danas.

Numeričko brojanje Ovaj sistem koji je u upotrebi svuda na svijetu ima vjerovatno indijsko porijeklo, ali su stil brojeva izumili arapski matematičari al-Khwarizmi i al-Kindi oko 825. godine. Algebra je dobila ime po knjizi al-Khwarizmija koja se zvala Al-Jabr wa-al-Muqabilah, a mnogi od njenih djelova se još koriste. Rad arapskih matematičara predstavljen je Evropi 300 godina poslije, a to je učinio italijanski matematičar Fibonacci. Algoritmi i veliki dio teorije trigonometrije potiču iz arapskog svijeta.

Supa Ali ibn Nafi, poznatiji kao Ziryab (Kos), došao je iz Iraka u Kordobu u 9. vijeku i sa sobom donio koncept pravljenja trodijelnog obroka koji je sadržavao su-

pu nakon koje se jela riba ili meso, a na kraju voće i orasi. Donio je i kristalne čaše koje je prethodno otkrio Abbas ibn Firnas. Ćilimi

Zahvaljujući arapskim tehnikama tkanja, razvoju hemije, kao i osjećaju za mustru i ukrase, tkanje ćilima bi se moglo nazvati osnovom arapske umjetnosti.

Dok ovaj izum nije stigao u Evropu, evropski podovi su bili manje-više ogoljeli. Zato su Evropljani arapske ćilime vrlo brzo prihvatili.

Plaćanje čekovima Moderni čekovi potiču od arapskih saqq-ova, pismenih zavjeta za plaćanje robe kad ona bude dostavljena. Tako su se izbjegavali problemi nošenja novca preko opasnih teritorija. U 9. stoljeću arapski biznismeni su u Kini unovčavali čekove ispisane u banci u Bagdadu.

Raketa i torpedo Kinezi su pronašli barut koji su koristili u svojim vatrometima, ali Arapi su shvatili da se od tog prvotnog praha može stvoriti tvar koja će se koristiti u vojne svrhe.

Do 15. vijeka izumili su rakete koje su zvali "samopokrećuće jaje", a torpedo "samohodna kruškolika bomba".

Vrtovi Srednjovjekovna Evropa imala je kuhinje i vrtove sa biljkama, ali su Arapi bili ti koji su razvili ideju vrtova kao mjesta ljepote i meditacije. Prvi vrtovi za kraljevska uživanja u Evropi su otvoreni u 11. vijeku u Španiji koja je tad bila pod arapskom vlašću. U tim vrtovima uzgajani su karanfili i tulipani.

Pripremio M.D.

9

ZIJARETI

mart - jun, 2010.

islamske novine gazetë islame

ELIF

Reis Rifat Fejzić u posjeti ministru inostranih poslova Turske, Ahmetu Davutogluu

Prijateljski odnosi Crne Gore i Turske Ankara, 1. aprila - Ministar inostranih poslova Turske, Ahmet Davutoglu, primio je reisa Rifata ef. Fejzića. U prijateljskoj atmosferi i pod utiscima nedavne posjete ministra Davutoglua Crnoj Gori (Podgorici i Rožajama), naglasili su da Crna Gora i Turska imaju veoma dobre i prijateljske odnose.

Reis Fejzić je upoznao ministra o aktivnostima i stanju Islamske zajednice u Crnoj Gori, a ministar Davutoglu je izrazio zadovoljstvo što su pripadnici Islama integrativni dio svih demokratskih procesa i dešavanja u Crnoj Gori.

Reis se zahvalio Vladi Turske što su imali razumijevanja da na inicijativu Islamske zajednice u Crnoj Gori kontigent za stipendiranje učenika na osnovne, postdiplomske, doktorske i specijalističke studije u Turskoj sa 2 stipendije povećaju na 30 stipendija, ali je obostrano konstatovano da taj broj treba uvećati, sa 30 na 50 stipendija. Ministar Davutoglu je izrazio spremnost Vlade Turske za dalju podršku, kako Islamskoj zajednici u Crnoj Gori tako i državi Crnoj Gori.

Reis se zahvalio ministru na podršci koju Turska i narod Turske pruža, kako Islamskoj zajednici, tako i Crnoj Gori.

U okviru višednevne posjete Turskoj, reis Rifat Fejzić je na poziv direktora Crvenog polumjeseca, Tekina Küçükalia, prisustvovao Kongresu pomenute dobrotvorne organizacije, na kome

je učestvovao i premijer Turske, Recep Tayyip Erdogan, generalni sekretar Konferencije islamskih zemalja (OIC), Ekmeleddin Ýhsanoglu, brojne strane delegacije i druge ličnosti iz javnog, političkog, kulturnog i diplomatskog kruga u Turskoj.

Tom prilikom, Reis se sastao sa starim-novim predsjednikom Crvenog polumjeseca (Türk Kýzýlayý) Tekin Küçükaliem. Gospodin Küçükali je istakao da je Crveni polumjesec Turske otvoren za svaku vrstu saradnje sa Islamskom zajednicom u Crnoj Gori.

Fejzić je čestitao gospodinu Küçükaliu reizbor na funkciju predsjednika ove plemenite organizacije, izrazivši zahvalnost i zadovoljstvo na spremnosti Crv-

enog polumjeseca za saradnju sa Islamskom zajednicom u Crnoj Gori.

Reisa Fejzića primio je i generalni direktor turske Vladine Agencije za međunarodnu saradnju i razvoj (TIKA), Musa Kulaklýkaya. Ovaj sastanak je više ličio na susret dva prijatelja nego na oficijalni sastanak. Gospodin Kulaklýkaya je kazao da Agencija kojom rukovodi ima više nego prijateljske odnose ne samo sa Islamskom zajednicom u Crnoj Gori nego i sa državom Crnom Gorom, što se može vidjeti kroz brojne delegacije različitih profila iz Crne Gore koje su posredstvom Agencije TIKA boravile i sastajale se u Turskoj sa svojim kolegama.

TIKA je u Crnoj Gori realizovala mnogobrojne projekte u različitim krajevima Crne Gore, što je pokazatelj dobrih odnosa naše zemlje sa Crnom Gorom rekao je Kulaklýkaya.

Reis Fejzić se zahvalio gospodinu Kulaklýkayu na podršci i razumijevanju za projekte Islamske zajednice u Crnoj Gori. Obostrano je konstatovano da ima prostora za nastavak dobre saradnje.

Susretom sa Generalnim sekretarom Konferencije islamskih zemalja (OIC) Ekmeleddin Ýhsanogluom, reis Islamske zajednice u Crnoj Gori Rifat Fejzić, okončao je višednevnu posjetu Turskoj. Reis Fejzić je upoznao gospodina Ýhsanoglua, najuticajniju ličnost islamskog svijeta, o

Reis Fejzić posjetio reisa Islamske zajednice Turske, Ali Bardakoglua

Zadovoljni saradnjom Ankara - 30. marta - Reis Islamske zajednice u Crnoj Gori, Rifat Fejzić, susreo se sa reisom Islamske zajednice Turske, Alijem Bardakogluom u centrali Islamske zajednice Turske u Ankari. U srdačnom i prijateljskom razgovoru reis Fejzić se zahvalio reisu Bardakogluu na podršci i razumijevanju koje Islamska zajednica Turske pruža Islamskoj zajednici u Crnoj Gori.

Tema razgovora je bila funkcionisanje Medrese u Podgorici, izgradnja učeničkog

doma (internata), s obzirom da postojeći kapaciteti nijesu dovoljni, izgradnja vakufskih stanova za kadrove Medrese u Podgorici, pomoć u izgradnji džamija u Crnoj Gori i drugih stvari koje su važne za Islamsku zajednicu u Crnoj Gori.

Reis Bardakoglu je izrazio zadovoljstvo saradnjom koju ima sa Islamskom zajednicom u Crnoj Gori, rekavši da u potpunosti podržava sve projekte koje Islamska zajednica u Crnoj Gori sprovodi. Izrazio je spremnost

uključenja i pomoći svoje Islamske zajednice kako bi došlo do realizacije projekata Islamske zajednice u Crnoj Gori. Veoma srdačan i prijateljski razgovor nastavio se i na posebnom, svečanom ručku kojeg je reis Bardakoglu u prisustvu svojih saradnika priredio za goste iz Crne Gore. U pratnji reisa Fejzića bili su član Mesihata Islamske zajednice u Crnoj Gori i Glavni imam iz Rožaja, Ernad ef. Ramović, te član Sabora Islamske zajednice u Crnoj Gori, Redžep ef. Murić.

položaju Islamske zajednice i stanju muslimana u Crnoj Gori.

Fejzić je kazao da su muslimani na Balkanu, krajem prošlog vijeka preživjeli velika iskušenja, ali da je, sadašnje stanje znatno bolje, u Crnoj Gori i u čitavom regionu, te da je sasvim izvjesno da će se u budućnosti okolnosti još više poboljšati.

- Pripadnici Islama na Balkanu i uopšte balkanske zemlje treba da iskoriste vrijeme dok ste vi na čelu Konferencije islamskih zemalja, jer nas niko kao vi ne poznaje i ne može bolje od vas sagledati političke i druge prilike. Mi smo iz male države i predstavljamo malu Islamsku zajednicu, ali slobodni smo vas zamoliti da nas podržite, kako kroz organizaciju na cijem ste čelu tako i kroz posredništvo kod drugih islamskih zemalja i organizacija - kazao je Fejzić. Ýhsanoglu je iskazao zadovljstvo poboljšanjem položaja muslimana u Crnoj Gori i izrazio nadu da će prosperitet biti još vidljiviji, pogotovo radom Medrese u Podgorici.

- Siguran sam da će Medresa proizvesti obrazovane kadrove koji će na najbolji način reprezentovati našu vjeru i njenu ideju mira i tolerancije - kazao je Ýhsanoglu.

On je iskazao interesovanje za stav Islamske zajednice o ideji da Crna Gora dobije status posmatrača u Konferenciji islamskih zemalja, što je reis Fejzić pozdravio uz obrazoloženje da Islamska zajednica tu ideju u potpunosti podržava, te da od toga može imati koristi i Islamska zajednica i država Crna Gora.

Generalni sekretar Konferencije islamskih zemalja je kazao da njegova pomoć i podrška neće izostati u svemu što predstavljaju interesi Islamske zajednice, a reis Fejzić je pozvao Ihsanoglua da posjeti Crnu Goru.

Tokom posjete Turskoj, sa reisom su bili i član Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori i glavni imam iz Rožaja, Ernad Ramović i član Sabora Islamske zajednice u Crnoj Gori, Redžep Murić.

mars - qershor, 2010.

10

Dimensionet e Mi’raxhit Natyra është një libër i hapur, Germën e të cilit askush s’mund ta kuptojë, Njëqind vjet studioj fijen e barit, Natyrën e qenies së saj, prapë nuk do ta kuptosh.

Ismail Safa Islami është i madh për nga gjërat e tij të zakonshme, të përditshme, për nga dashuria që e propagandon në mes prindërve dhe fëmijëve, në mes besimtarëve dhe të gjithë njerëzve, për nga drejtësia, toleranca, durimi, maturia. Këto tema, zaten janë edhe karakteristika e vërtetë e islamit. Mirëpo, Islami ka edhe temat e tij të mëdha që e bëjnë atë madhështor, e për njeriun është që të bëjë përpjekje të merret edhe me temat e tilla të mëdha. “Qëllimi kryesor i Kur’anit është të zgjojë tek njeriu vetëdijen më të lartë për raportet e tij të shumëfishta me Zotin dhe universin.”

Sipas Ismail Safa, të soditurit për fundin e gjithësisë paralizon mendimin njerëzor. Prandaj, nuk është për t’u habitur që Muhammed Ikballi tha se “kufirin e paskajshëm nuk duhet kërkuar në drejtim të yjeve, por në shpirtrorësinë dhe jetën e pakufishme kozmike”. Nëse qëllimi kryesor i Kur’anit është, e me siguri është, që të nxisë tek njeriu vetëdijen më të lartë për raportin e tij me Krijuesin e Universit dhe me Gjithësinë, atëherë është shumë lehtë të kuptojmë përse Pejgamberi i Islamit u nderua me dimensionet më të larta shpirtërore dhe përse me ngritje mbinatyrore iu ndriçua Rrugëtimi me të cilin e udhëzoi bashkësinë njerëzore. Mi’raxhi qe pamje e jashtëzakonshme për syrin e pejgamberit. I frymëzuar me fuqi të re për kumtesën e Kur’anit, Resuli nxiti edhe LUBB-in (mendjen) edhe

KALB-in (zemrën) e njerëzimit që t’ia hapë Fjalës së Allllahut të gjitha rrjedhjet dhe zhvillimet e mundshme.

Elementet kryesore të frymës së Mi’raxhit janë zemra dhe mendja, përkatësisht dashuria dhe të kuptuarit.

Ato Mi’raxhit i japin rëndësinë e vërtetë dhe domethënie largpamëse. Te Mi’raxhi i Pejgamberit, në mënyrë ideale janë fituar që të dy këta elemente dhe fuqishëm janë manifestuar aty. Dashuria e papërballueshme (ashku) ndaj All-llahut dhe shenjave të Tij e bartën atë drejtë qëllimit më madhështor, e të kuptuarit e shenjave të Zotit (li nurijehu min ajatina) i dhanë orientim të drejtë që të arrijë qëllimin e dëshiruar. Prandaj edhe Kur’ani në mënyrën më të zëshme thekson bashkëpunimin e ngushtë të zemrës dhe mendjes, përkatësisht dashurisë dhe të kuptuarit.

Sepse nuk mjafton islamin vetëm ta duash, por atë duhet njohur dhe kuptuar dhe në fund porosinë e tij duhet jetësuar.

Prandaj, që ta shohim dr-

itën e Mi’raxhit dhe që t’i dëgjojmë e kuptojmë porositë e tij, duhet të jemi me zemër dhe me shpirt në shtegun e Mi’raxhit, të cilin na e ndriçoi Kur’ani me fjalët: “Qoftë lartësuar ai i cili e dërgoi robin e Vet natën prej Mesxhdi Haramit deri te Mesxhidi Aksa, rrethinën e të cilit e kemi bekuar, në mënyrë që t’i tregojmë disa nga shenjat tona” (El-Isra:1) Ky udhëtim nate është një nga shenjat e All-llahut që hap zemrat për pamjet e mrekullueshme të kësaj jete dhe zbulon mundësitë e fshehura në natyrën e njeriut.

Sepse njeriu në mënyra të ndryshme shquhet nga krijesat tjera dhe tek ai All-llahu ka vendosur këto sekrete të vlefshme.

Në këtë ajet është përmendur vetëm një pjesë e rrugës, d.m.th. udhëtimi i tij prej Mekkes deri në Jerusalem. Aty si qëllim është përmendur që All-llahu Pejgamberit të Vet deshi t’i tregojë disa nga shenjat e Tij. Kur’ani nuk përmend detaje tjera.

Sipas sqarimeve të literaturës së hadithit, Pejgamberi fillimisht është dërguar në Jerusalem, ku në bashkësi me të dërguarit tjerë e ka falur namazin. Pastaj, është përcjell për në sferat më të larta, ku ka takuar disa nga Pejgamberët më të mëdhenj, derisa në fund arriti në vendin më të lartë të qiellit dhe qëndroi përpara vetë Allllahut (xh. sh.). Aty, përveç obligimeve të tjera të rëndësishme u përcaktua edhe falja e namazit pesë herë në ditë.

Për sa i përket këtij udhëtimi ka mendime të ndryshme. Disa thonë se ka qenë ëndërr, të tjerët mendojnë që Pejgmaberi ka qenë krejtësisht i zgjuar dhe këtë rrugë e ka kaluar me trupin e tij fizik, ndërsa një pjesë tjetër, përsëri mendojnë se ka qenë një lloj vizioni mistik.

Dilemat dhe debatet rreth mënyrës së udhëtimit të Pejgamberit (s) të Israsë dhe Mi’raxhit janë të panevojshme, e disa edhe të pakëndshme dhe joproduktive. Pers-

onalisht mendoj se ata që e kanë kuptuar Mi’raxhin dhe domethëniet e tij më të thella, ata të cilët e kanë kuptuar Mi’raxhin dhe esencën e tij shumëdimensionale, për ta çdo diskutim rreth mënyrës së tij është i pakuptimtë dhe i pavlerë. Sepse Mi’raxhi është një mrekulli që nuk mund ta përfshijmë të tërin me konceptet tona të kohës dhe hapësirës, sepse një pjesë e tij ndodh në një botë ku nuk funksionon koha dhe hapësira dhe ku zotërojnë dimensione tjera të panjohura për ne dhe të cilat janë simbol i realizimit shpirtëror në shkallën e qenieve. Si përgjigje në këtë pyetje, konsideroj se Xhelaludin Rumiu ka dhënë, nëse mund të themi, një lloj përkufizimi të Mi’raxhit duke thënë: Mi’raxhi – Ngritja nuk është i ngjashëm me ngritjen e njeriut në hënë: jo, por është i ngjashëm me ngritjen prej kallamit të sheqerit në sheqer. Nuk është i ngjashëm me ngritjen e avullit kah qielli: jo, por është i ngjashëm me ngritjen e embrionit tek arsyeja”. Esencën dhe gjuhën e tillë universale dhe shumëdimensionale të Mi’raxhit e paraqet edhe Kur’ani me fjalët vijuese: “Zemra nuk e mohoi atë çka e pa... Shikimin nuk ia ktheu e as e hutoi!... Pa mrekullitë më madhështore të Zotit të vet...” (En-Nexhm, 11,17) Ndërsa Pejgamberi (s) atë gjendje e përshkruan me fjalët vijuese: “Ka qenë diku në mes ëndrrës dhe realitetit” (Buhariu) Mi’raxhi i Pejgamberit (s) përbëhet prej tri pjesëve apo tri dimensioneve: pjesa tokësore apo gjysmëhorizontalja e parë e drejtuar nga e kaluara; pjesa qiellore apo dimensioni vertikal dhe pjesa e tretë - përsëri ajo tokësore apo gjysmëhorizontalja e dytë e kthyer nga e ardhmja.

E para tregon rëndësinë historike të Israsë në raport me të kaluarën dhe hulumtimin e saj; pjesa e dytë shë-

11

TEMË ISLAME

mars - qershor, 2010.

non rëndësinë historike në raport me kohën dhe gjendjen momentale dhe pjesa e tretë i jep kahe dhe orientim të ardhmes.

Me fjalë tjera pjesa e parë përbëhet në udhëtimin e Muhammedit (s) prej Mesxhidul - Haramit në Mekke deri te Mesxhidul-Aksa në Jerusalim. Kjo do të thotë se Mesxhidul- harami është vendi i zbritjes së Shpalljes së Ibrahimit dhe Ismailit (a.s.) Ndërsa Mesxhidul-Aksa është vendi i shpalljeve të Musaut dhe Isaut (a.s.). Muhammedi (s) si i dërguari i fundit, me misionin e tij dhe pranimin e Shpalljes nga All-llahu (xh. sh.), në mënyrën më të fuqishme bën lidhjen dhe bashkimin e atyre dy vendeve të shenjta të Islamit. Drita reflektuese e tyre më pas do të ndriçojë tërë botën, në mënyrë që të shihen shenjat që e lidhin qiellin me Tokën, që i tregojnë njeriut rrugën nga rrëshqitja deri te ngritja, nga indiferentizmi deri te zgjuarsia, nga hakmarrja deri te falja, nga shkatërrimi deri te shpëtimi.

Në këtë pikë do të ndahemi nga elementi i parë që përbën spektrin historik të ngjarjes në përgjithësi, sepse ky nuk është objekt i këtij shkrimi. Me theks të veçantë do të fokusohemi tek pjesa e dytë e Mi’raxhit dhe natyrisht duke potencuar mesazhin e dimensionit të tretë për të ardhmen e ummetit.

Ngjarja e Mi’raxhit ndodhi në momentet kur Pejgamberi (s) dhe muslimanët e parë përjetuan krizën më të madhe dhe çastet më të vështira dhe më dramatike në historinë e tyre. Përveç imanit dhe shpirtit të fuqishëm çdo gjë e kësaj bote u mungonte. Uria, persekutimet, torturat, tradhtitë, intrigat, keqtrajtimet dhe nënçmimi i muslimanëve ishin përditshmëria e Mekkës idolatorike. Mi’raxhi ngjalli shpresa të reja te muslimanët e shtypur e të nënçmuar. Me këtë ngjarje u hap një faqe dhe periudhë e re e Islamit.

Mi’raxhit i paraprijnë edhe disa ndodhi që e dëshpëruan në masë të madhe Pejgamberin (s). Fillimisht vdekja e bashkëshortes – Hatixhes – muslimaneja e parë, e cila që në fillim iu kushtua Islamit

me tërë qenien dhe i dha Muhammedit (s) ndihmën më të madhe morale dhe materiale pikërisht atëherë kur kishte më shumë nevojë. Pastaj vdekja e axhës së tij Ebu Talibit, mbrojtësi më i sinqertë dhe më i madh i Pejgmaberit (s).

Filloi viti i dëshpërimit dhe Pejgmaberi (s) shkoi në Taif duke shpresuar se atje do të gjejë gjuhë të përbashkët dhe do të ketë sukses në misionin e tij fisnik. Mirëpo, edhe atje, Fjalës së All-llahut nuk mundi t’i sigurojë zhvillim të lirë dhe publik. Taifasit nuk e pritën mirë. Përkundrazi e sulmuan me gur dhe e bën të dëshpërohej edhe më tepër.

Ashtu në atë gjendje dëshpërimi dhe i përgjakur me sy nga qielli i ngriti duart lartë dhe tha: O Zoti im, Ty të ankohem për dobësinë e paaftësinë time dhe për njerëzit që nuk më kuptojnë.“O Zot shpejtoje ngadhënjimin e së vërtetës ose thirre robin Tënd tek Vetja Jote, në botën tjetër më të mirë”.

Në ato çaste të jetës së tij, All-llahu (xh. sh.), një natë të qetë dhe të këndshme, e përgëzoi me Mi’raxhin. Kjo qe një përkrahje, një ndihmë, një shpërblim i madh për të dërguarin Muhammed (s).

Vërtet kjo ishte një risi për të, e njëjtë me atë të shpellës Hira. U ngrit në sferat më të larta qiellore, kaloi kufijtë

kohor dhe hapësinor të botës dhe arriti në mbretërinë shpirtërore të Zotit, ku përjetoi takimin me All-llahun dhe me harmoninë e kozmosit duke parë “mrekullitë më madhështore të Zotit të vet.”

Ngritja e Pejgmaberit (s) në qiell është e papërsëritshme në çdo pikëpamje. Edhe në nivelet më të larta të ngritjes, Muhammedi (s) mbeti i vetëdijshëm. Ai nuk e humbi vetëdijen madje edhe në praninë e tij të plotë me të Vërtetën Absolute. “Shikimin nuk i ktheu as e hutoi! Pa mrekullitë më madhështore të Zotit të vet” (Kur’an). Ky është ideali i humanitetit të përkryer në Islam. Kjo është shprehur shkëlqyeshëm me një shprehje letrare në vargjet persiane: “Musai e humbi vetëdijen nga një fije e vogël e dritës së Vërtetës: Ti e shikon me buzëqeshje vetë substancën e së Vërtetës.”

Muhammedi (s) e përjetoi Mi’raxhin në gjendje të vetëdijes së plotë. U ngrit në shkallët më të larta shpirtërore dhe u shpërblye me afërsinë e All-llahut (xh. sh.) Kjo është shkalla më e lartë të cilën mund ta arrijë njeriu në këtë botë, e kjo dhunti u është dhënë vetëm disa Pejgamberëve më të zgjedhur të All-lllahut.

Edhe ne si njerëz të thjeshtë i kemi të hapura dyert

islamske novine gazetë islame

dhe mundësitë e njohjes dhe të kuptuarit e arritjeve më të larta të niveleve të larta shpirtërore. Edhe ne kemi Mi’raxhin tonë në namaz, kur me tërë qenien tonë i dorëzohemi shkëlqimit të sexhdes, kur bindja jonë, dashuria jonë dhe përkushtimi ynë ndaj All-llahut të Dashur arrin bukuritë e shkëlqyeshme të shpirtit njerëzor.

Një poet thotë se “Muhammedi i ka marrë me vete edhe ata të cilët e kanë kuptuar Mi’raxhin, ndonëse nuk e kanë përvetësuar atë njohjen e thellë që shkrin vellot e misterit të “Fronit të Zotit”.

Muhammedi (s) në Mi’raxh “pa mrekullitë më madhështore të Zotit të vet”. Allllahu (xh. sh.) e përgëzoi të dashurin e Vet me satisfaksione të papërshkrueshme.

Ia tregoi hapësirat më të mëdha të gjithësisë. Arriti në Sidretul-Munteha – në kufirin më të skajshëm të botës materiale. Sidren e kishte mbuluar drita e All-llahut dhe e kishin rrethuar melaqet. Aty pa strukturën e “shtatë qiejve”, bukuritë e xhennetit dhe tmerret e xhehennemit. Për ty sot s’ka fshehtësi o Pejgamber i dashur. I heq sot të gjitha vellot në mes Meje dhe teje dhe urdhëro shiko... Pejgamberi (s) i mahnitur dhe i frymëzuar me dritë hyjnore tha: “Et-Tehija-

ELIF

tu...” Pas gjithë këtyre mrekullive dhe madhështive të pakapshme për mendjen e aq më pak të mundshme të shprehen e të përshkruhen, All-llahu (xh. sh) e bindi të dërguarin e Vet për perspektivat e Islamit. Një poet me emrin Abdu-l- Kuddus, duke e lavdëruar Muhammedin (s) dhe dashurinë e tij ndaj ummetit, me siguri ka pasur parasysh të gjitha këto dhunti të Mi’raxhit, kur i frymëzuar tha: “Muhammedi Arab u ngjit në Qiellin më të lartë dhe u kthye. Betohem me Zotin, po të kisha shkuar atje, kurrë nuk do t’u kthehesha në Tokë”.

Muhammedi (s) të gjitha ato mrekulli i pa me shkëlqimin e shpirtit të tij të madh dhe me fuqinë e besimit në zemër, me fuqinë e imanit, me ndihmën e All-llahut (xh. sh.). Ai i pa ato, sepse Allllahu (xh. sh.) deshi t’ia tregojë dhe për këtë arsye e përgatiti atë që të tejkalojë çdo pengesë në këtë udhëtim nate të papërsëritshëm. Për këtë tregon Kur’ani në surën En-Nexhm: Pasha yllin kur perëndon Shoku juaj nuk është larguar nga rruga e drejtë, as nuk është i humbur.

Ai nuk flet me hamendje, Ajo nuk është tjetër, vetëm se shpallje që po i zbret.

E mëson një engjëll me forcë të madhe Mendjehollë, që u paraqit në formën e vet Në horizontin më të lartë Pastaj iu afrua dhe iu afrua shumë Afër sa dy harqe apo më afër Dhe i shpalli robit të vet atë çka i shpalli Zemra nuk e mohoi atë çka e pa A po polemizoni me të për atë që ka parë Ai e ka parë edhe herën tjetër Në Sidre-i- Munteha Aty është vendbanim xhenneti Kur Sidrën e mbuloi çka e mbuloi Shikimin nuk ia ktheu e as e hutoi Pa mrekullitë më madhështore të Zoytit të vet.

(En-Nexhm: 1-18) Mr. Muhidin Ahmeti

ELIF

EDUKATË

islamske novine gazetë islame

mars - qershor, 2010.

12

Muhammedi a.s. prind i mirë dhe kujdestar i jetimëve Nevoja për ta implementuar traditën profetike është domosdoshmëri për të gjitha kohërat dhe për mbarë globin tokësor e sidomos tani kur shoqërinë tonë muslimane po e shoqërojnë dhe po e godasin pa mëshirë sfida të shumëllojshme satanike.

Allahu i Madhëruar thotë në librin e Tij të shejtë: ’’Në të dërguarin e Allahut ka një shembull të mrekullueshëm për atë që, shpreson tek Allahu dhe Ditën e Fundit dhe e përmend shumë Allahun.’

Sure Ahzab Për t’u realizuar shëmbëlltyra e Pejgamberit a.s, në shoqërinë tonë, duhet të fillojmë, pikë së pari, t‘a zbatojmë mesazhin hyjnor në familjet tona dhe kjo, duke filluar me veten dhe fëmijët tanë.

Edukimi i fëmijëve është një kapitull i rëndësishëm në legjislacionin islam dhe kjo kuptohet nga numri i madh i ajeteve dhe haditheve, që flasin për këtë temë. Në Kuran ka 297 ajete që flasin në mënyrë të drejtpërdrejtë për fëmijët, kurse ajetet që flasin në mënyrë indirekte arrin shifrën 342, nëpërmjet të cilëve fitojmë moralin e artë si dhe kulturën madhështore. Po ashtu islami na mëson që të kujdesemi edhe për ata fëmijë jetimë të cilët, nuk i shoqëron dashuria prindërore dhe kjo duhet të na zgjojë ndërgjegjen dhe mëshirën për ta.

Allahu i Madhëruar i dhuroi Pejgamberit, a.s, fëmijë dhe sjellja e tij ndaj fëmijëve është margaritar, që na ndriçon zemrat, është një universitet ku përfitojmë dije dhe njohuri se si duhet të jemi prindër dhe kujdestarë të mirë ndaj fëmijëve, me një përgatitje të përsosur psikologjike, shpirtërore e intelektuale. Përgatitja jonë si prindër, sipas metodologjisë isla-

me, nën ombrellën e udhëzimeve Pejgamberike, kërkon orientim shkencor. Orientimi shkencor mundëson largimin e individit nga injoranca, dekadenca në aspektin moral si dhe nga të gjitha errësirat e djallëzuara.

Pejgamberi a.s, na këshillon në një hadith të tij, duke theksuar: ‘’Prindi është kujdestar dhe përgjegjës i kopesë së tij’’ (Buhariu dhe Muslimi).

Ky hadith sinjalizon dhe na bën me dije që të jemi vigjilentë, të sillemi me edukatë të mirë ndaj fëmijëve tanë që edhe fëmijët tanë më pas, të kenë një edukatë të mirë të cilën do t’a marrin prej nesh.

Në anën tjetër ne si prindër do të jemi përgjegjës për sjelljet e palakmueshme të fëmijëve tanë.

I Dërguari i Allahut s.a.a.s. na këshillon gjithashtu në një hadith tjetër, ku thotë: “Bëhuni fisnikë ndaj fëmijëve tuaj dhe zbukuroni edukatën e tyre.” (Enes Ibn Malik) Ky mesazh profetik kërkon mund për t’a zbatuar ndërkohë që edukimi i fëmijëve

në frymën islame është vepër madhështore që kënaq Zotin tonë. Edukata islame që duhet t’ia mësojmë fëmijëve duhet të fillojë duke ngulitur në zemrat e tyre dashurinë për Allahun dhe Pejgamberin a.s. pastaj, ti këshillojmë që të zbatojnë udhëzimet e Kur’anit dhe sunnetit.

Pejgamberi s.a.s. thotë: ‘’Urdhëroni fëmijët tuaj të falen në moshën shtatë vjeçare, ndërsa i ndëshkoni për të, në moshën dhjetë vjeçe dhe ndani në shtretër’’ (Ebu Davudi) Namazi i sinqertë të ndalon nga punët e shëmtuara dhe nëse fëmijën e edukon që të jetë praktikues i këtij obligimi ai me lejen dhe vullnetin e Zotit do të jetë i edukuar dhe i moralshëm. Në anën tjetër, ne duhet të punojmë me ta, të jemi të durueshëm, të jemi të afërt çdo moment, kur ata kanë nevojë për ne si prindër.

Edukimi i mirë dhe i drejtë i fëmijëve është trashëgimia më e çmuar e më e shtrenjtë që prindi i devotshëm le pas vetes së tij. Profeti i Mëshirës s.a.a.s. thotë: ’’Nuk

mundet prindi ti lerë fëmijës asgjë më të vlefshme dhe më të çmuar se edukatën e mirë’’(Tirmidhiu) Sa i përket sjelljes së Pejgamberit a.s. ndaj fëmijëve ajo pasqyron mëshirën, butësinë, mirësjelljen, afërsinë, dhimbshurinë e dashurinë.

Në një rast shprehet kështu: “Disa herë e bëj nijet t‘a fal gjatë namazin, mirëpo kur dëgjoj vajin e ndonjë foshnje e shkurtoj atë, me qëllim që të mos i jap siklet nënës së fëmijës“.(Buhariu) Edhe pse krahas ajeteve Kuranore edhe vetë Profeti s.a.a.s ua tërhiqte njerëzve vërejtjen për përqëndrim në namaz, por kur bëhej fjalë për fëmijët ai tregonte një mirëkuptim dhe tolerancë të jashtëzakonshme.

Pejgamberi a.s, shpesh i puthte dhe i ledhatonte fëmijët duke i marrë në krahë, luante me ta dhe bënte shaka.

Ndërsa Pejgamberi a.s. e puthi një ditë Hasanin, të birin e Aliut dhe Fatimes, Zoti qoftë i pëlqimit me ata të dy, një prej shokëve të tij i tha: “Kam 10 fëmijë por kurrë nuk kam puthur ndonjërin

prej tyre”, për këtë Pejgamberi s.a.s. i tha: “Kush nuk ka mëshirë as që e meriton mëshirën” (Buhariu) Prindërit duhet të gjejnë rastin dhe kohën të luajnë me fëmijët e tyre, siç ka bërë Muhamedi a.s. Ai shfrytëzonte çdo rast, për të mësuar fëmijët si të kenë sjellje të mirë dhe si të sillen ndaj prindërve të tyre. Kështu Ebu Hurejre transemton hadithin ku: “Pejgamberi a.s, pyetë një djalë të ri se kush është njeriu që ishte me të. Djaloshi u përgjigj se ishte babai i tij. Atëherë i dërguari i Allahut e këshilloi: Mos ec para tij, mos e shaj, mos u ul para tij dhe mos e thirr në emër.“ Pejgamberi a.s u mësoi fëmijëve edukatën e të ushqyerit duke i këshilluar të lajnë duart para të ngrënës, të fillojnë me bismil-lah, të hanë me dorën e djathtë, ta mbajnë ushqimin para vetes dhe t‘a përfundojnë atë, duke falënderuar Furnizuesin e Përhershëm, Zotin e gjithësisë. Pra, mësimi i fëmijëve, respekti ndaj më të mëdhenjve dhe obligimi i marrjes së diturisë së mirëfilltë burojnë nga Islami. Andaj do të ishte gabim i madh dhe metodë e dështuar që sjellja e prindit të jetë në kundërshtim me porositë e Islamit, për një edukim të mirë të fëmijës. Po ashtu prindërit duhet të jenë të sinqertë në fjalë dhe vepra me fëmijët e tyre, transmetohet nga Ebu Hurejra r.a se Pejgamberi a.s, ka thënë: ”Kush i thotë fëmijës eja të të jap diçka e nuk ia jep, kjo llogaritet gënjeshtër.”

Mësuesit të njerëzimit, Muhammedit a.s, nuk i jetuan djemtë dhe kur ata ndërruan jetë ai, u pajtua me caktimin e Allahut dhe tregoi shembullin më të mirë që duhet pasuar e ndjekur nëse ndonjërin prej nesh e godet një caktim i tillë. Kur po

13

EDUKATË

mars - qershor, 2010.

ndërronte jetë djali i Pejgamberit a.s - Ibrahimi, i cili akoma ishte në gjirin e nënës së tij, Muhamedi a.s, e mori në gjoks dhe e puthi, ndërsa sytë e tij rrodhën lot. Një prej shokëve të tij e pyeti: A edhe ti po qan, o Resulallah?”, ai i tha: ”Këta lotë vijnë nga mëshira e dhembshuria, sytë qajnë kur zemra është e dëshpëruar, por ne themi atë, me të cilën do të jetë i kënaqur Krijuesi ynë.” [Buhariu] Ndërsa duke folur për jetimët Profeti Muhammed s.a.a.s. tregohet akoma dhe më i kujdesshëm. Kjo për vetë rëndësinë që Allahu Fuqiplotë i jep jetimëve në Kur’an. Fjala jetim përmendet në 12 kaptina të Kuranit dhe në 23 ajete.

Në terminologjinë Islame, “jetim” konsiderohet ai fëmijë të cilit i vdes babai dhe që është nën moshën e pjekurisë. Legjislacioni Islam i kushton vëmendje të jashtëzakonshme fëmijëve së mbetur jetim.

Dua të përmend këtu se edhe vetë Pejgamberi a.s. ka qenë jetim. Ndoshta është vështirë të paramendohet se njeriu i cili me lejen e Allahut e ndryshoi botën, ka lindur jetim pasi, babai i tij, Abdullahi, ndërroi jetë para lindjes së të birit. Profeti s.a.a.s. jo vetëm lindi jetim por edhe u rrit jetim me plot kuptimin e fjalës, pasi në moshën gjashtë vjeçare i vdiq edhe e ëma-Eminja. Ky është jetimi, i cili u rrit nën mbikqyrjen e kujdesit Hyjnor. Pas vdekjes së gjyshit të tij, Abdul Mutalib, Allahu i Madhëruar ia mundësoi strehimin dhe kujdesin nga xhaxhai i tij Ebu Talib.

Allahu i Madhëruar thotë në Kur’an për Pejgamberin a.s,: ’’A nuk të gjeti (Allahu) ty (o Muhammed) jetim dhe të dhuroi strehim e kujdesje?’ Sure Ed-Duha-6 Me ketë ajet kuptojmë se jetimit duhet t’i japim përkrahje dhe të kujdesemi për rritjen dhe strehimin e tij.

Për ketë vepër madhështore na motivon i Dërguari a.s. kur thotë: ’’Unë dhe kujdestari i jetimit në xhennet jemi kështu, dhe bashkoi

gishtin tregues dhe gishtin e mesit’’ (Buhariu) Pejgamberi a.s, ka thënë shtëpia më e mirë ndër muslimanët është ajo shtëpi në të cilën ndodhet një jetim dhe që mirëtrajtohet, ndërsa shtëpia më e keqe ndër muslimanët është ajo shtëpi në të cilën ndodhet një jetim dhe që keqtrajtohet.

Pasuria e jetimëve duhet ruajtur me besnikërinë dhe kujdesin më të madh dhe të mos u dorëzohet derisa të arrijnë moshën e pjekurisë.

Allahu i madhëruar thotë: ’’Nëse vëreni se janë pjekur (jetimët), atëherë jepuani pasurinë e tyre!’’ Sure Nisa 6 Ngrënien e pasurisë së jetimit, Pejgamebi a.s, e ka konsideruar si një prej gjynaheve të mëdha. ’’Vërtetë, ata që shpenzojnë pasurinë e jetimit pa të drejtë, vetëm mbushin barkun e tyre me zjarr dhe ata do të digjen në zjarrin flakërues.’’ -thotë Allahu në Kur’an, në Suren Nisa, ajeti 10. Është e njohur shprehja se, ai që nuk e ka diçka nuk mund ta japë atë. Nëse fëmija jetim nuk mëshirohet në vogëli, ai nuk ka për të mëshiruar të tjerët kur të rritet.

Mëshira e Pejgamberit a.s, është mëshirë e të fuqishmeve dhe bujarëve e jo mëshirë e të dobëtëve dhe të mjerëve.

Së fundi lus Allahun të na ndriçojë zemrat me dritën e imanit, paqja e dashuria të mbizotrojë në gjokset tona, veprat tona të reflektojnë shkëndijën e Kur’anit dhe Sunnetit, për herë të jemi të kënaqur që për Zot - të kemi Allahun, për Pejgamber Muhammedin a.s. dhe për fe - Islamin si dhe fjala e fundit para takimit me melekun e vdekjes të jetë fjala la ilahe illallah Muhammedun resulull-llah.

(Ky punimë është ligjëruar në Simpoziumin e parë vetëm për femra në Londër, më 14 Mars 2010, me temën: “Muhammedi a.s. Mëshirë për botën mbarë”) Afijete HOXHA

islamske novine gazetë islame

ELIF

Karvani i fjalës së mire

Fjala e mirë është e ngulur thellë në tokë dhe e zgjatur deri në qiej. Frytet e saj i marrin të gjithë krijesat duke filluar me njerëzit e duke përfunduar edhe me krijesat më të imta të imtësisë.

Rruga e saj është e ngjyrosur dhe e lyer me erëra Xhenneti. Fillimi lehtësohet me mendimin e ndihmës së Zotit, ndërsa përfundimi buzëqeshet nga velja e frutave të pafundme. Frutat e saj dhjetëfishohen, ndërsa ndjenjat e dashurisë stërzgjaten me vënien në pah të elementit të hyjnores tek një copë mishi e ngjeshur në brendësinë e trupit.

E ti vrapon vazhdimisht pas fjalës së mirë edhe pse goja dhe shpirti yt është i helmuar me fjalë dhe vepra të këqija. Nga goja nuk të del asnjë fjalë e mirë, ndërsa synon vazhdimisht fjalën e mirë.

Nga fjala e mirë përfitojnë njerëzit e mirë, dhe jo ato njerëz që kanë zemrën e tyre të helmuar me paragjykime. Djalli për vjedh zemrat e njerëzve duke i mbushur me paragjykime dhe cytje të tij. Ai në këtë mënyrë njeriun e shndërron në ushtar të tij dhe ndjekës të rrugës së tij deri në ditën e humbjes.

Edhe pse i humbur dhe i larguar nga mëshira e Zotit, ai,pra djalli, prapë beson Allahun e Plotfuqishëm dhe njeh Madhërinë e tij.

Për asnjë moment nuk largohet nga ajo Madhëri dhe nuk guxon që as ta paramendoj jetën e tij me logjikën e mosnjohjes së Allahut. Ai e njeh Atë, pra Allahun, por nuk i bindet urdhrave të tij.

Paramendoni për ndjekësit e djallit të mallkuar që janë të helmuar me fjalët e këqija, nuk njohin Allahun dhe normal edhe nuk i binden urdhrave të tij.

Fjala e keqe është ajo e thënë pa kuptim, ose edhe me kuptim të keq. Shpeshherë ndjenjat thyhen e lëndohen duke u përdorur fjalët e këqija që thuhen pa u menduar fare se çfarë po thuhet dhe çka po veprohet.

Biseda e zemrave me botën e jashtme bëhet përmes fjalëve të mira, ndërsa urrejtja e zemrave me botën e jashtme dhe rrënimi e raporteve shoqërore që kanë rrënjë në zemër bëhet përsëri nga nxjerra në pah e tingujve në

formën e fjalëve të këqija.

Fara e parë e mbjelljes së veprës së keqe në shoqëri bëhet përmes tingujve të nxjerra në formë fjalësh. Edhe fillesa e veprës së mirë bëhet përmes tingujve. Edhe pse para tingujve mendimet vlojnë, por ato janë ndikuar nga fjalët e dëgjuara ose lexuara diku dhe janë krijuar si mendime në mendjen e njeriut.

Fillesa logjike e gjërave është tek fjala.

Por, arsyeja duhet të perceptoj fjalën e mirë si pjesë të lëvizjes së raporteve shoqërore drejtë përmirësimit dhe thirrjes së njerëzimit kah vlerat pozitive.

Thotë Allahu xh.sh. në suren Ibrahim ajeti 24-27 :” A nuk ke kuptuar se si All-llahu bëri shembull: fjalën e mirë si pema e mirë që rrënjët e saj janë thellë (në tokë) e degët e saj janë lart, që me vullnetin e Zotit, ajo e jep frytin e vet në çdo kohë. All-llahu pra u parashtron njerëzve shembuj ashtu që ata të mendojnë.

Dhe shembulli i fjalës së keqe është si një pemë e keqe që është shkulur mbi tokë e që nuk ka të qëndruar. All-llahu i forcon ata që besuan në fjalën e fortë (të mirë) në jetën e kësaj bote edhe në botën tjetër, ndërsa mizorët All-llahu i bën të humbur. All-llahu punon çka të dojë.”

Paramendo, Allahu xh.sh. në Kur`an emërton një sure të tërë me emrin e Pejgamberit Ibrahim, njeriut i cili gjatë tërë jetës së tij nxori vetëm fjalë të mira dhe asnjëherë fjalë të këqija.

Dhe mund ta marrësh me mend, që po në këtë sure me një emërtim të këtillë, Ai, pra Allahu, flet dhe krahason fjalën e mirë me pemën e mirë dhe fjalën e keqe me pemën e keqe.

Karvani i fjalës së mirë qëndron gjatë kohë në rrugën e thirrjes, nëse vetëm ti o lexuesi i im mundohesh që për hir të Allahut të bëhesh prijësi i saj. Shumë lehtë arrihet kjo gjë.

Thjeshtë duhet ta pastrosh zemrën nga paragjykimet dhe urrejtja dhe në zemrën tënde të mbjellësh mendimet e mira, dashurinë, sinqeritetin e besimin në Allahun xh.sh.

Hamdi Nuhiju

ELIF

MOZAIKU

islamske novine gazetë islame

mars - qershor, 2010.

14

Me shami apo pa shami?

Republikën tonë (Kosovën), përveç telasheve shumë të mëdha e reale të cilat i ka, herë pas herë po e godasin edhe disa telashe të panevojshme, e të cilat më irritojnë pa masë. Për shtetin tonë, anipse ende të pakonsoliduar e të mospranuar në OKB e instanca tjera, janë të padobishme rastet e largimit të vajzave të mbuluara nga institucionet edukativo-arsimore apo shtetërore të Republikës së Kosovës. Vendimi i disa drejtorëve të shkollave të mesme apo fillore, i bazuar gjoja në një vendim të MASHT-it për të larguar nxënëset të cilat bartin shaminë, është skajshmërisht johuman.

Bartja e shamisë në institucione edukativo-arsimore apo shtetërore, nuk e kërcënon karakterin laik të Republikës së Kosovës. Arsyetimi i njërit prej drejtorëve që kishte larguar një nxënëse me shami nga bankat shkollore, se gjoja ai po respektuaka Kushtetuten e vendit, është shumë qesharak. Qesharak nga se, respektimi i saj na paska ngelur tek ky filan drejtori, ndërsa që kjo Kushtetutë shkelet me dy këmbët nga

pushtetarët tanë, as që bëhet llaf. Nejse, kjo nuk është ajo për të cilën dua të komentoj tani.

Pavarësisht faktit se Kushtetuta jonë nuk është aq për mashalla, ajo nuk ofendon bindjet e asnjërit nga besimet fetare në vendin tonë. Për të pas një pozicion të tillë neutral, në një formë apo tjetrën komunitetet fetare e kanë dhënë agremanin e tyre, dhe kjo është për tu lavdëruar. Mirëpo, të largosh një nxënëse nga procesi mësimor, për faktin që respekton obligimin e besimit të saj, është shkelje e rëndë, jo vetëm

e Kushtetutës, por së pari e të drejtave të njeriut. E dimë se të drejtat e njeriut janë të garantuara nga shumë dokumente të rëndësisë globale, e qe besa edhe evropiane, destinacion të cilin ne po e synojmë. Domethënia veprimit të këtyre drejtorëve të frustruar, të thirrur në vendimin e MASHT-it, është që vajzat të cilat mbajnë shaminë së pari duhet të zgjedhin mes besimit të tyre apo arsimimit. Kësi lloj pozicioni nuk kanë përjetuar as gjeneratat e Xhordano Brunos nga inkuizicioni katolik.

E shtyrë nga këto lloje mar-

TREGIM

Një i ngjashëm si Jusufi...

E ka përmendur Ibnul-Kajjim në librin "Revdatul-muhibbin" duke thënë se ka ndodhur gjatë Kalifatit të Omer ibn el-Hattabit, Allahu qoftë i kënaqur me atë.

Bëhet fjalë për një djalosh të ri, të devotshëm, të cilin Omeri e shikonte dhe impresionohej nga devotshmëria e tij. Gëzohej për përkushtimin e tij dhe gjithmonë pyeste për atë kur ai ka munguar.

Një ditë, një vajzë e re dhe shumë e bukur e pa djaloshin e ri, dhe në shikim të parë i pëlqeu shumë. Dëshira e saj e madhe ishte ta ketë atë djalë, dhe filloi të kërkojnë mënyra që të arrij tek ai. Një plakë, i premtoi se do t’i ndihmoj për ta joshur djaloshin. Plaka dinake erdhi te djali dhe e mashtroi me fjalët: "Unë jam e vjetër dhe e pafuqishme. Unë kam një dele, por unë nuk jam në gjendje ta mjeli atë. Nëse më ndihmon, me siguri se do të shpërblehesh nga All-llahu."

Djaloshi i ri, i etur për të bërë punë të mira, pranon dhe shkon pas plakës. Kur hyri, në shtëpinë e saj, dele nuk kishte.

Plaka i tha: "Tani unë do ta sjellë." Por, në dhomë, në vend të deles, duket ajo vajza e

bukur, e cila e dëshironte djaloshin. Ajo u përpoq ta josh dhe iu afrua atij. Përpiqej ta fuste në mëkat, por ai u përmbajt dhe nuk pranoi intrigat e saj, duke u larguar në një cep të dhomës dhe duke kujtuar All-llahun e Lartësuar.

Ajo vazhdonte, por të gjitha përpjekjet e saj ishin të pasuksesshme. Kur ajo i humbi të gjitha shpresat se do të pranonte, filloi të bërtas: "Ndihmë! Më sulmoi!” Njerëzit hynë në shtëpi dhe e rrahën djaloshin e pafajshëm. Ditën tjetër Omeri nuk e pa dhe pyeti për te. E sollën të lidhur, për çfarë Kalifi tha: "All-llahu im, mos më le të gaboj në lidhje me këtë." Dhe iu drejtua pastaj të riut: "Më trego të vërtetën. Çfarë ndodhi?" Kur djaloshi i tha atij se çfarë ka ndodhur, Omeri urdhëroi t’ia sjellin të gjitha plakat që jetonin aty pranë.

I riu në mesin e tyre njohu plakën që ia kishte përgatitur këtë dredhi. Omeri me zërin e tij kërcënues i tha: “Trego të vërtetën!” dhe ajo, e frikësuar i pranoi të gjithë. Pastaj Omeri tha “Falënderoj Allahun që në mesin tonë është një i ngjashëm si Jusufi.”

ifetllëqesh, Christiane Amanpour kishte përgatitur, para disa kohësh, një tregim për CNN mbi “vendimet” e disa shteteve të BE-së për largimin e vajzave të mbuluara nga institucionet edukativo-arsimore apo shtetërore. Ajo në emisionin e saj kishte ftuar edhe profesorin e Universitetit Oxford, Tariq Ramadan. Profesori Ramadan i kishte thënë gazetares Amanpour se “Duke ua ndaluar shamitë, u mohoni të drejtën njerëzve që të vishen si të duan, në fakt jeni kundër vlerave tuaja. Realisht, me këtë gjë ushqehet frika dhe do të mungojë debati konstruktiv. Islami është religjion i Evropës dhe pjesë e shoqërisë”. Pa mëdyshje dhe me të drejtë profesori Ramadan porosit, se me këto gjëra ushqehet frika dhe jorahatia.

Për dallim nga këto marifetllëqe të Evropës, shqiptarët kurrë nuk kanë pasur dhe kurrë nuk duhet të kenë probleme të pavend, siç mund të jenë çoftë edhe ngacmimet më të vogla të natyrës religjioze.

Shqiptarët janë i vetmi popull autokton i Evropës i cili mund

ta shikojë me ballë hapur edhe lindjen edhe perëndimin. Janë tre kolosë të mëdhenj shqiptarë që duhet jenë “yrrnek” për disa filan drejtorë e profesorë. Është ortodoksi Fan S. Noli, katoliku Gjergj Fishta e myslimani Naim Frashëri, për të cilët nuk ka qenë kurrë kufi besimi i tyre, por fuqia e diturisë dhe e mendjes ka qenë fondamenti që i ka udhëhequr ata. Për veç këtij fakti eklatant, edhe thënia e babait të Universitetit të Virgjiniasë dhe autorit të Statutit të Virgjiniasë për lirinë fetare, ish-presidentit të SHBA-ve, Thomas Jefferson, është ajo e cila për mua paraqet parimin tek i cili duhet të mbështetet filozofia, sidomos, e shtetit tonë. “Nëse fqiu im ka njëzet zota ose asnjë Zot, kjo mua nuk me pengon. Me këtë ai as nuk më ka thyer këmben, as nuk më ka marrë të hollat nga xhepi im”. – thotë autori i Dekleratës së pavarësisë të SHBA-ve, ish-presidenti Jefferson. Përfundimisht, me shami apo pa shami, vajzat shqiptare duhet të arsimohen Albinot Maloku

Hapet xhamia më e madhe në Britani Pas një pritje të gjatë projekti i xhamisë teuhidul Islam i cili kushtoi 3.5 milion funta do të jetë në qendër të festave pasi që në këtë fundjavë do t'i hap dyert e saj.

Familja mbretërore e Katarit siguroi një donacion fillestar 1.5 milion funta për ndërtimin e themelit të xhamisë si dhe me pjesën e mbetur të fondeve të krijuara nga komuniteti i Blackburnit. Bashkësia ishte zhvilluar nga nje xhami shumë më e vogël e cila ishte ndërtuar në të njëjtin vend në vitin 1960. Si Xhami më e madhja në Lancashire, Xhamia e re është një nga më të mëdhat në Mbretërinë e Bashkuar. Rrugët e rrethojnë ndërtesën dy katëshe ku rreth 1500 besimtarë ishin të pranishëm në hapjen e saj. Në listën e vizitorëve ishin të përfshirë edhe hoxhallarë nga Zimbabve dhe Katari.

Adam Patel nga Blackburn, i cili e ka udhëhequr projektin, tha se kjo ditë është një nga "krenaritë e mëdha ' për komunitetin musliman në Blackburn. "Kjo hapje do të mbahet mend gjatë në të gjithë vendin," tha ai. "Mij-

ëra mbështetës të komunitetit tonë lokal kanë bërë ëndrrën tonë realitet.

"Të dy, vëllezërit dhe motrat kanë punuar pa hezitim mbi gjashtë vjet që nga hedhja e lopatës së parë për të ndërtuar këtë ndërtesë mahnitëse.

"Ne duhet të pranojmë këtë Xhami si qendër për të mësuar gjatë gjithë jetës, një vend i mirëqenies sociale për brezat dhe gjeneratat që vijnë."

Zotri Patel tha se kompletimi i xhamisë kishte qenë i mundur ngase të gjitha pjesët e komunitetit u bashkuan duke dhënë përvojën e tyre profesionale dhe kohën e lirë.

Objekti ka dhoma për edukimin islam të fëmijëve dhe është pranë afër shkollës së lartë për motra muslimane e cila kohët e fundit u shpërblye me statusin e ndihmave vullnetare duke u bërë shkolla e parë Islame në rajon e financuar nga qeveria Ndër personalitetet të pranishëm gjatë fundjavës do të jetë ministri për çështjet Islame nga Katari dhe të dielën do të ketë një pritje për Princin Turki nga Arabia Saudite.

15

mars - qershor, 2010.

EDUKATË

islamske novine gazetë islame

ELIF

Familja, djep dhe rrugë e lumturisë (2) Paralajmërimi i Pejgamberit Muhammed rreth asaj se, nëse besimtarët nuk ia japin vajzat e tyre besimtarëve, ose nëse nuk shikohet ana fetare ose morale e personit që kërkon vajzën tonë, do të bëhen shkatërrime të mëdha dhe ngatërresa, është veçse evident në shoqërinë tonë. Ne jetojmë në një shoqëri të degraduar skajshmërisht, shoqëri e cila ka harruar të gjitha vlerat e saj të mirëfillta. Sot përmes mjeteve të informimit dhe përmes një garniture të tërë njerëzish, mediumesh, intelektualësh, sulmohen vlerat të cilat nxisin njeriun që të zgjedh për veten dhe familjen e tij atë që është më realja dhe më e mira. E gjithë kjo bëhet në atë formë të riciklimit të mendjes dhe ideve të fiksuara të disa njerëzve se po iu kthyem moralit, ne do të bëhemi të padëshirueshëm për botën bashkëkohore, do të ishim shoqëri e prapambetur dhe mjaft meskine. Themeli i zhdukjes së moralit në familjet tona është ai paralajmërim i frikshëm i Pejgamberit Muhammed i cili i drejtohet secilit njeri në rruzullin tokësor, e veçanërisht muslimanëve. Mendoj se duhet që të filtrohen këto gjenerata, të cilat janë edukuar në frymën komuniste dhe të rikthehet ai prestigji i familjes sonë prestigj të cilin e kemi bartur me shekuj. Ne nuk guxojmë në asnjë moment që ta harrojmë të kaluarën tonë të lavdishme, e cila na mëson se si ta jetojmë të tashmen dhe me çfarë vizionesh ta presim të ardhmen. Nëse dikur përdorej plumbi ose pushka për mbrojtjen e nderit të familjes, sot shohim shumë prindër të cilët jo që nuk e mbrojnë nderin e familjes së tyre, por e ekspozojnë karshi garniturave të ndryshme, të cilat janë të ndërtuara për prishjen e këtij nderi përmes sloganeve të modernizmit e evropianizimit të shoqërisë sonë. Nga ky konstatim nuk dua të dal konservator dhe nuk dua që lexuesi i këtij teksti të më keqkuptojë duke thënë se jam për rikthimin e shoqërisë sonë në një pamje rurale ose skllavopronare. Mendoj se ne nuk duhet që ta asimilojmë shoqërinë tonë përmes sloganeve dhe pamfleteve të ndryshme, të cilat thërrasin për zhdukjen e moralit, nxjerrjen dhe ekspozimin e vajzave tona karshi rreziqeve të epshit dhe, njëkohësisht, edhe zbutjen ose trajnimin e familjeve tona me termat e lirisë dhe demokracisë, përmes servimit të këtyre termave për çdo ditë në mediume.

Pre e kurtheve të ndryshme në shoqërinë tonë nuk janë vetëm femrat, por janë edhe meshkujt, baballarët, nënat dhe vet shoqëria në tërësi. Në secilën pjesë të vendit tonë gjen mashtrues të ndryshëm të cilët manipulojnë me pasurinë, ndjenjat, emocionet dhe nderin e gjithsecilit. Bollëku material nuk është esenca e ekzistencës tonë në këtë botë, e as që është urtësi e të jetuarit me të tjerët në qetësi dhe harmoni. Bollëku material vlen që njerëzit ta shfrytëzojnë atë me

qëllim që të mos i ekspozohen skamjes dhe në këtë mënyrë ta harrojnë Krijuesin e tyre, i cili është Furnizues i botëve.

Si mund ta paramendojmë rruzullin tokësor me të gjitha krijesat në të, pa Furnizuesin, i cili i furnizon të gjithë në forma dhe mënyra të ndryshme? Prandaj edhe shoqëria jonë preokupim kryesor nuk duhet ta ketë bollëkun material, me qëllim që kjo gjë të bëhet shtysë e tij për një jetë të përjetshme në këtë botë. Si rezultat i këtij mentaliteti shumë baballarë dhe nëna kanë harruar që në shtëpitë e tyre kanë disa njerëz të cilët e kanë emrin fëmijë dhe se kanë nevojë për përkujdesjen e tyre. Arsyetimi i tyre kryesor do të ishte: po ne e kemi parasysh këtë gjë, se kemi dikë nën përkujdesje, prandaj vrapojmë pas bollëkut material. Por, nëse është e drejtë dhe e vërtetë ajo që këta njerëz deklarojnë, atëherë bollëku material nuk duhet të jetë preokupimi primar i tyre dhe të zërë vendin e edukimit të atyre fëmijëve. Sepse nëse trupi kërkon ushqim për ta vazhduar ekzistencën e tij në këtë botë, edhe mendja dhe shpirti i njeriut ka nevojë për ushqim dhe përkujdesje për ta vazhduar ekzistencën e tyre normale në këtë botë.

Disa prej prindërve kanë preokupim vetëm ushqimin e trupit të fëmijëve dhe normal se nuk kanë kohë që të përkujdesen edhe për pjesën tjetër të këtyre fëmijëve dhe këta fëmijë i mbushin ato zbrazëtira duke konsumuar gjithçka që shohin dhe që e rrethojnë, duke mos bërë dallim midis ushqimit të shëndoshë prej atij helmues. Ky është një problem evident gati në secilën familje. Do të ishin me fat ata fëmijë nëse do të takoheshin me njerëz të cilët e njohin Zotin dhe që janë të ndërgjegjshëm e që nuk merren me degradimin dhe degjenerimin e të rinjve dhe të rejave të ndryshme.

Edhe nëse ekzistojnë njerëz të këtillë në shoqërinë tonë, prapë është një problem i madh pasi që fëmija si fëmijë ka nevojë për dashurinë dhe përkëdheljen prindërore. Ne dimë shumë raste në shoqërinë tonë ku shumë vajza dhe djem kanë marrë rrugë të gabuara në jetë, për shkak se prindërit e tyre ua kanë plotësuar të gjitha nevojat e trupit, ndërsa nuk kanë pasur kohë për asnjë moment që të ndalen me këta fëmijë dhe t’iu thonë madje njëherë se i duan dhe t’i ledhatojnë e t’i qortojnë. Ekzistenca e njeriut në këtë botë, edhe pse përballet me shumë sprova dhe sfida të ndryshme prapë se prapë ka nevojë për një ripërtëritje dhe një dashuri e përqafim. Vetë Pejgamberi Muhammed, Relevatën Hyjnore e pranoi përmes përqafimit dhe shtrëngimit të Engjëllit Xhibril. Do të ishte e zakonshme kjo gjë, pasi që Engjëlli Xhibril herën e fundit e kishte vizituar rruzullin tokësor në kohën e Pejgamberit Isa, ndërsa pas një periudhe të gjatë kthehet prapë në tokë, me një mision përfundimtar për të gjitha botët dhe kohët.

Përderisa vetë ekzistenca e Islamit, fillesat e saj i kishte në saje të përqafimit të Engjëllit Xhibril me Pejgamberin Muhammed, atëherë edhe ekzistenca e familjes sonë, dhe në këtë mënyrë e tërë shoqërisë, do të duhej t’i kishte fillesat e saj në suazat e dashurisë, përkëdheljes dhe përqafimit në familje. *** Ideja është e qartë dhe e njohur nga të gjithë. Përmes shkatërrimit të familjes sonë, të tjerët synojnë që ta shkatërrojnë shoqërinë tonë dhe, në këtë mënyrë, të sundojnë mbi ne. Rrugët drejt realizimit të kësaj ideje ose këtij projekti, për të cilin është investuar dhe punuar ndoshta me vite, janë të shumta. Por, kryesoret janë ato të mjeteve fuzive, të cilat shfrytëzohen me të madhe në këtë drejtim. E ke vështirë sot t’i zhdukësh disa stereotipe të cilat janë krijuar në mendjen e njerëzve të caktuar rreth disa dukurive në shoqëri e që janë të lidhura direkt me familjen. Në mesin e këtyre stereotipeve do të gjesh njerëz të atillë të cilët veprojnë në suazat e thirrjes së njerëzimit prej një kahe të drejtë në atë të zhdrejtë dhe, në këtë formë, drejt eliminimit të komplekseve dhe formave të ruajtjes së nderit të familjes. Hapësira e dhënë për realizmin e këtij degradimi është një hapësirë e cila reflekton negativisht në gjeneratat e popullit tonë. Sot përmes këtij zhvillimi tekniko-teknologjik është bërë me të vërtetë e vështirë që të dallohet e mira prej të keqes. Edhe në mesin e teologëve të ndryshëm gjen të atillë që nuk e kanë dert pse gratë e tyre nuk janë të mbuluara sipas konditave që kërkon feja islame, dhe bile para mediave mburren për një gjë të këtillë. Gjen të tillë të cilët për të ruajtur kolltukët e tyre dalin jashtë bontoneve të sjelljes muslimane dhe tregojnë fytyrën e tyre të vërtetë. Të gjitha këto gjëra, që po na rrethojnë dhe që po na ndodhin në këtë shekull dhe në këto kohë, nuk janë rastësi. Por janë pjesë e realitetit i cili është gatuar shekuj më parë nga struktura të errëta që kanë synim zhdukjen e këtij ummeti prej faqes së dheut. Nëse shkëpusim një pjesë të historisë sonë të lavdishme, do të ktheheshim pak shekuj më parë në qendrën e dijeve, në Andaluzi. Kur misionarët e huaj përgatiteshin për t’i pushtuar këto vende, ata bënin plane dhe strategji se si ta arrinin këtë gjë në mënyrën më të efektshme dhe më të mirë. Njëherë prej herëve të shumta që misionarët e huaj vizitonin oborrin tonë, njëri prej tyre shkon për një vizitë dashakeqe në njërin prej universiteteve tona në Andaluzi.

Dhe hapi i parë i misioneve të këtilla ishte vëzhgimi dhe marrja e informatave të duhura, se si duhet të vepronin për të pushtuar, ose edhe për të përdorur intrigat e ndryshme për t’ia arritur qëllimit.

Në momentet e vëzhgimit të atyre stu-

dentëve muslimanë, ai i dëgjon ata duke biseduar. Biseda e tyre sillej rreth shkencës, artit, kulturës. Njëri krenohej se sa hadithe dinte përmendsh, tjetri tregonte se sa pjesë të Kur’anit i kishte mësuar përmendsh ato ditë, e kështu me radhë.

Ky misionar, i cili e sheh epërsinë e popullit tonë, kthehet në vendin e tij dhe jep konkluzionet e tij se tash nuk është momenti i volitshëm për të pushtuar këtë vend. Pas një kohe, i njëjti misionar kthehet në njërin prej universiteteve tona në Andaluzi, kur sheh një të ri duke qarë para dyerve të Universitetit. Ky, i habitur, e pyet pse qan? E përgjigja e këtij studenti ishte fatale, shkatërruese, degjeneruese, pikë e dobët e secilit njeri. Ai i tha: më ka lënë e dashura, prandaj qaj...

Misionari i gëzuar kthehet në vendin e tij dhe çon këtë sihariq të madh se: tash është koha ta pushtojmë këtë vend, vend të cilin shumë shekuj këta njerëz e kanë mbajtur me drejtësi, punë e shkencë, ndërsa me siguri se do ta humbin (sikurse edhe e humbën) përmes realizimit të të gjitha dëshirave të epshit të tyre dhe harrimit të punës e shkencës.

Dyert e degjenerimit trokasin në forma të ndryshme mes nesh. Të huajt panë përparësinë në pushtimin tonë përmes shkatërrimit të krenarisë dhe nderit të familjes. Pasi që studentët në vend që të mendonin rreth dijes dhe shkencës, ata kishin dert për të dashurat e tyre. Një gjendje e këtillë dekadence dhe degjenerimi ekziston prej atëherë edhe në ditët tona dhe shpresojmë se një gjë e tillë do të ndryshojë shumë shpejt për të mirën tonë. Ne e humbëm lavdinë tonë në rruzullin tokësor kur s’u treguam burra, ndërsa tash po e qajmë si gra. Është i vërtetë konstatimi i një teologu, i cili e sqaroi me shumë pak fjalë gjendjen tonë. Ai tha: “Në odat tona, para disa viteve, familjet tona krenoheshin me numrin e madh të meshkujve. Aq shumë krenoheshin saqë Zoti i madh e dëgjoi dëshirën e tyre dhe shqiptarët nuk kishin femra të tyre për t’u martuar, por detyroheshin të merrnin edhe boshnjake. Sot, nëpër odat tona, dëgjohen biseda rreth gruas, femrës, femrave. Aq shumë krenohen njerëzit me femrat, saqë Zoti e dëgjoi kërkesën e tyre dhe u shtua dukshëm numri i femrave në shoqërinë tonë.” Nga ky konstatim ne nuk kemi qëllim diskriminimin e femrës dhe fjalën e keqe për të. Por, është më se e vërtetë se aty ku shtohet numri i femrave duhet të ekzistojë një dozë e kujdesit më të madh dhe e moralit më të thellë.

Në këto kohë që jetojmë, ju lutem, a ekzistojnë këto parametra në shoqërinë tonë? Pse atëherë është i përhapur kaq shumë prostitucioni në mesin tonë?

Përgjigjen, me siguri, se do e gjeni vetë. (vijon) Hamdi Nuhiju Redaktore gjuhesore: Mimoza Sinani

ELIF

IZ VJERSKOG žIVOTA

islamske novine gazetë islame

mart - jun, 2010.

16

Muslimani Boke sve organizovaniji Odbor IZ-e za Boku Kotorsku i Budvu osnovan je 28.

03.2007 godine i od osnivanja do danas može se reći da je opravdao svoje postojanje i uloženi trud svih koji su na bilo kakav način doprijenili da Allahovo svjetlo obasja, osvijetli i ogrije duše muslimana ove regije.

Bezrezevnu podršku osnivanju ovog Odbora imali smo od Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori na čelu sa reisom Rifatom ef. Fejzićem. U Mesdžidu se, pored pet dnevnih namaza, odvija i aktivan vjerski život. U Budvi su u toku aktivnosti da još jedan mekteb za koji su obezbijeđene prostorije počne s radom. Odbornici iz Herceg Novog su takođe pokrenuli inicijativu za osnivanje džematskog odbora. Veliko je interesovanje naših vjernika kojih u opštinama Tivat, Kotor, Budva i Herceg Novi ima preko

3.000. Njihova su pitanja ponekad puna emocija. Najčešća se odnose na groblja i džamije jer u njima vide istorijski pečat postojanja, življenja, kulture, običaja i vjere.

Kupili smo plac za džamiju (506 m2) i isplatili cjelokupni kupoprodajni iznos od 50.000 eur. Dok smo slali apele našoj braći kako u zemlji tako i u

inostranstvu, nijesmo gubili vrijeme već smo takoreći u svakodnevnoj komunikaciji sa predstavnicima lokalnih vlasti ove četiri opštini izdejstvovali čvrste garancije da nam se obezbijede parcele za muslimanska mezarja za svaku ponaosob.

Poznato je da su područje Boke Kotorske vjekovima unazad naseljavali muslimani i u

njima ostajali i vladali. Centar te vlasti bio je Herceg Novi. U njemu su živjeli i stvarali znameniti učenjaci, hafizi i imami.

Jedan od njih je bio i Ahmed sin Hamzin koji je službovao kao imam još davne 1493 godine. Posljednji imam Bokokotorskog džemata bio je Riza ef.

Melić, 1941 godine. Izgrađeno je mnogo džamija, pominje se brojka i preko šezdeset, ali ovaj grad zbog svog geografskog i strateškog značaja u više navrata je napadan i osvajan, a džamije u njemu rušene ili pretvarane u crkve.

Dana 19.04.2010 godine, održali smo sastanak sa predstavnicima lokalnih vlasti. Sastanku su prisustvovali gradonačelnik Herceg Novog, Dejan Mandić, načelnik kabineta Velimir Kovačević, i sekretar Sekretarijata za društvene djelatnosti i opštu upravu, Radovan Božović, kao i predstavnici

OIZ-e Tivat, glavni imam Adem ef. Emrović, sekretar OIZ-e Tivat, Erfat Mulić i Samir Jaha.

Na sastanku koji je protekao u ugodnoj atmosferi izražena su obostrana zadovoljstva kao i razumijevanje po pitanju groblja, prostorija i finansijske pomoći Odboru. Detaljno je elaborirano svako od pomenutih pitanja kao i pitanje Mesdžida u Herceg Novom koji je nelegalno uzurpiran. Ostalo je da se utvrdi dinamika u realizaciji dogovorenog i da se pristupi odmah rješavanju postojećih problema.

Ovakvi radni sastanci su ranije održani sa gradonačelnikom Tivta, Draganom Kankarašem, gradonačelnicom Kotora, Marijom Ćatović i gradonačelnikom Budve, Rajkom Kuljačom. Na svim ovim sastancima je izražena spremnost i data su čvrsta obećanja da se riješe svi naši zahtjevi.

Mulić Erfat

Kanaćević i Dogan Medresant najbolji i u karateu posjetili Bar Učenik Medrese u Podgorici, Albion Duraku, uspješan karatista

Albion Duraku, učenik Medrese u Podgorici, koji je i član karate kluba "Ulcinj", 25. aprila, osvojio je prvo mjesto na 3. Međunarodnom karate turniru "Seiken 2010" u Podgorici, u kategoriji do 45 kg.

Albion trenira karate punih deset godina i dobitnik je preko sto medalja i sedam pehara. Podgorička Medresa mu daje punu podršku da ostvari svoje snove i da dođe do svjetskog prvenstva.

Karate klub "Ulcinj" je na ovom turniru proglašen za najbolji među 28 klubova sa preko 650 takmičara.

Bar, 9.aprila - Direktor Medrese u Podgorici, Behlul Kanaćević i dr Huseyn Dogan, koordinator Diyanet-a iz Turske, boravili su u radnoj posjeti Odboru Islamske zajednice Bar. Delegaciju je dočekao Muidin ef. Milaimi, glavni imam Odbora Islamske zajednice Bar. Direktor Kanaćević je u Omerbašića džamiji održao hutbu, na kojoj je govorio o prvom Kur'anskom imperati-

Prvi magistarski rad o islamskom bankarstvu Na Ekonomskom fakultetu u Podgorici, 29. aprila, Senad Alibašić, sekretar za finansije podgoričke Medrese, uspješno je odbranio magistarski rad na temu: „Modeli finansiranja u islamskom komercijalnom bankarstvu“. Rad je odbranjen pred Komisijom koju su činili: prof. dr Saša Popović, doc. dr Slobodan Lakić i doc. dr Mirjana Kuljak, član.

Ovime je Senad Alibašić dobio zvanje magistra ekonomskih nauka i time postao prvi magistar u Crnoj Gori koji je magistrirao na temu islamskog bankarstva.

Komisija je izrazila veliko zadovoljstvo načinom i posvećenošću kojom je kandidat pristupio izradi i odbrani magistarskog rada, i ukazala na značaj koji će ovaj i svi budući radovi na sličnu temu doprinijeti u razumijevanju ovog alternativnog načina bankarskog poslovanja i mogućnosti njegove implementacije u uslovima konvencionalnog bankarskog sistema koji je zastupljen na našim prostorima. Rad i odbrana su ocijenjeni ocjenom A (deset).

Odbrani su prisustvovali direktor Medrese u Podgorici, mr. Behljulj Kanaqi, i njegov zamjenik, mr.

Ali Bardhi.

vu - o značaju znanja. On je naglasio da se uloga Medrese u Podgorici odlično uklapa kao odgovor na ovaj Kur'anski imperativ. Nakon džume, glavni imam, Muidin ef. Milaimi, upoznao je koordinatora Diyaneta o stanju Odbora Islamske zajednice Bar i muslimana ovog podneblja. On je gosta upoznao i sa tekućim projektima koje Islamska zajednica provodi, kao i sa teškoćama na koje nailazi.

17

IZ VJERSKOG žIVOTA

mart - jun, 2010.

islamske novine gazetë islame

ELIF

Promocija Kur’ana na romskom jeziku Podgorica, 8. aprila - U organizaciji Islamske zajednice u Crnoj Gori, u amfiteatru Medrese u Podgorici, održana je promocija prvog prijevoda Kur’ana na romskom jeziku. Svečanost je upriličena povodom 8 aprila, međunarodnog dana Roma. Autor prijevoda ovog kapitalnog djela i promoter bio je gospodin Muharem Serbezovski.

Skupu su prisustvovali predstavnici Vlade Crne Gore, zamjenik ministra za ljudska i manjinska prava, Sabahudin Delić, savjetnik ministra Rafeta Husovića, Damir Grbović, samostalni savjetnik u Ministarstvu kulture, Lenka Tošić, direktor Centra za očuvanje i razvoj kulture manjina Mirsad Mulić, zamjenik koordinatora TIKE (Turske agencije za međunarodni razvoj i saradnju)

za Crnu Goru, Mašo Pusa, predsjednik Romskog Savjeta u Crnoj Gori, Hisen Gaši, koji su ujedno pomogli Islamskoj zajednici u ovom projektu i brojni drugi predstavnici javnog, kulturnog, vjerskog i političkog života.

Svečanost je započela učen-

jem nekoliko ajeta iz Kur’ana, koje je proučio prof. Rahman Kačar. Riječ su nakon toga uzeli predstavnici Romskog Savjeta, kao i gospodin Sabahudin Delić. Nakon njih, riječ je u ulozi domaćina skupa uzeo reis Islamske zajednice u Crnoj Gori, Rifat ef. Fejzić, čestitajući

Romima 8 april, a zatim se svima zahvalio na prisustvu, osobito onima koji su doprinijeli da ovaj projekat izađe na svjetlo dana.

Reis je naglasio da, saglasno prvom kur’anskom imperativu kojim se od vjernika traži da čitaju, mi u Islamskoj zajed-

Predsjednik Romskog savjeta Isen Gaši posjetio Islamsku zajednicu

Otvorena za sve vjernike Podgorica, 15. aprila - Reis Islamske zajednice u Crnoj Gori, Rifat ef. Fejzić, primio je predsjednika Romskog savjeta u Crnoj Gori, Isena Gašija.

Gaši je upoznao reisa Fejzića s programskim ciljevima i aktivnostima koje sprovodi Romski savjet.

- Iza nas je ostao 8. april, Svjetski dan Roma kojeg smo obilježili sa niz aktivnosti, ali najbolja od svih je bila promocija prijevoda Kur’ana na romskom jeziku. Ja vam se od sveg srca u svoje i u ime Savjeta zahvaljujem na

podršci koju ste dali da se tako nešto desi za moj narod u Crnoj Gori - rekao je Gaši.

Reis Fejzić je podržao aktivnosti Romskog savjeta u Crnoj Gori i tom prilikom između ostalog rekao: - Želim da vam čestitam na vašem trudu i ambicioznim projektima koje imate, želim vašem narodu uspjeha i stavljam Vam na raspolaganju sve što može Islamska zajednica i ja lično. Vi ste muslimani, prema tome ovo je i vaša Islamska zajednica. Sve što bude moglo

da vam se pomogne mi ćemo vam pomoći u tom pogledu.

Kursevi osnova Islama u Bijelom Polju Bijelo Polje, 4. aprila - U Gradskoj džamiji u Bijelom Polju održan je zajednički skup omladine iz svih bjelopoljskih džamija po pitanju početka kurseva za omladinu. Sastanku je prisustvovao, šejh Samih Širbini el-Džubbeh, gostujući profesor Medrese u Podgorici.

U uvodnom dijelu programa, prisutnim se obratio koordinator Omladinskog kluba, Nijaz ef. Mušović, istakavši da je kroz kurseve osnove islama, za dvije godine prošlo preko 400 omladinaca koji su imali priliku da stiču znanje iz islamskih oblasti.

Skup je poselamio i Amer ef. Šukurica, predsjednik Odbora IZ-e Bijelo Polje, koji je najavio izlaganje šejha Samiha. Šejh je govorio o važnosti svojstava svakog pojedinca muslimana, te koje su osobenosti koje čovjeka čine pravim istinskim muslimanom-vjernikom.

Na kursevima će se izučavati: akaid, tefsir,

sira, hadis, informatika i engleski jezik. Predavači na kursevima će biti: Enis ef. Burdžović, Nijaz ef.

Mušović, Amer ef. Šukurica i Ahmed ef. Destanović.

Kursevi će se održavati u Gradskoj, Rasovskoj i Sutivanskoj džamiji.

N.M.

nici smo odlučili da našoj braći po vjeri, Romima, ponudimo ono što je najpreče, prevod Časnog Kur’ana.

On je pozvao Rome da svoju djecu upišu u Medresu u Podgorici, istakavši da je Islamska zajednica spremna da snosi sve troškove njihovog školovanja.

Nakon toga, riječ je data promoterima prevoda, autoru Muharemu Serbezovskom i prof. Enisu ef. Burdžoviću.

Serbezovski je govorio o svom, jedanaest godina dugom putu, kojeg je prošao da bi svom narodu ponudio krunu svog truda.

Iako je autor nekoliko knjiga, kako proznih tako i poetskih, ovo djelo je, kako je rekao, kruna njegovog rada.

Po okončanju promocije, na izlazu iz amfiteatra, gostima su podijeljeni primjerci prijevoda Kur’ana na romskom jeziku, a za sve zvanice je priređen koktel u restoranu Medrese.

Mekteblije iz Gubavča posjetili Medresu Podgorica , 4. aprila - Polaznici mekteba iz džemata Gubavač (OIZ Bijelo Polje), predvođeni imamom Nedžadom ef. Hasanovićem , posjetili su Medresu u Podgorici. Oko četrdesetak polaznika, zajedno sa svojim muallimom i muallimama Belminom Pilavac i Aminom Suljević, iskoristili su slobodne dane proljećnog raspusta da bi posjetili Medresu u Podgorici.

Mališani nijesu krili zadovoljstvo i oduševljenje zgradom i pozavidjeli učenicima Medrese na uslovima u kojima se školuju. Ljubazno vaspitačko osoblje Medrese provelo je mekteblije kroz zgradu, upoznavši ih sa načinom rada ove škole, kućnim redom, pravilima ponašanja, vannastavnim aktivnostima učenika itd.

Nakon obilaska, mekteblijama je serviran ručak u restoranu Medrese.

ELIF

islamske novine gazetë islame

IZ VJERSKOG žIVOTA

mart - jun, 2010.

18

Reis Rifat Fejzić primio ambasadorku Ukrajine u Crnoj Gori, Oksanu Sljusarenko

Profesori i učenici Gazi Husrev-begove medrese posjetili Medresu u Podgorici

Razgovarali o saradnji

Druženja medresanata

Podgorica, 15. aprila - Reis Islamske zajednice u Crnoj Gori, Rifat ef. Fejzić, primio je ambasadorku Ukrajine u Crnoj Gori, Oksanu Sljusarenko.

Ambasadorka Sljusarenko je upoznala reisa Fejzića o mnogobrojnim aktivnostima svoje ambasade na povezivanju dvije zemlje u različitim oblastima sa posebnim osvrtom na obrazovanje i saradnju obrazovnih ustanova.

Ona je takođe upoznala reisa o postojanju mnogih manjina u Ukrajini sa značajnim brojem tatarsko-turske manjine u oblasti Krim koji su muslimani, te da to predstavlja bogatstvo njene zemlje.

Ambasadorka se interesovala za položaj manjina i Islamske zajednice u Crnoj Gori.

Reis Fejzić je upoznao gošću sa stanjem manjina i o položaju Islamske zajednice u Crnoj Gori, naglasivši da je naš položaj znatno bolji nego što je bio, ali ne dovoljno dobar da se nema šta popraviti.

Na sastanku je bilo riječi i o saradnji Islamske zajednice u Crnoj Gori i ambasade Ukrajine na polju obrazovanja, a dogovoreno je da se u Medresi u Podgorici održi izložba slika sa motivima Ukrajine.

Polaznici mekteba iz Rožaja i Plava posjetili Medresu Podgorica, 8. maja - Oko 60 mekteblija iz Rožaja predvođeni muallimom Ramiz ef. Luboderom i 50 mekteblija iz Plava predvođeni glavnim imamom Sinan ef. Latićem bili su u prilici da se druže sa učenicima podgoričke Medrese. Mekteblije je dočekao zamjenik direktora Medrese, Rahman Kačar, koji je u ime Uprave poselamio mlade musafire i ukratko ih informisao o radu i životu u Medresi, te naglasio da je pohađanje mekteba dobra osnova za dalje školovanje u Medresi.

Zamjenik direktora Medrese, Kačar, posebno se obratio učenicima završnog razreda osnovne škole koji su u prilici da biraju svoju buduću srednju školu, da kao dobar izbor imaju podgoričku Medresu u kojoj će dobiti izvanredne uslove za boravak i kvalitetan odgoj i obrazovanje.

Učenici Medrese su za svoje goste izveli kraći program ilahija i kasida i odigrali predstavu koja je izazvala oduševl-

Podgorica - 24/25. aprila Profesori i učenici Gazi Husrevbegove medrese iz Sarajeva boravili su u dvodnevnoj posjeti Crnoj Gori. U subotu, 24. aprila ove godine, oni su posjetili Bar i sastali se sa glavnim imamom Mujdin ef. Milaimijem, koji ih je upoznao sa radom Odbora islamske zajednice Bar i njihovim aktivnostima, a ujedno im pokazao neke znamenitosti u Starom Baru. Istog dana u predvečernjim satima musafiri su došli u Medresu, gdje su ih dočekali direktor Medrese u Podgorici, Behljulj Kanaćević, zamjenik direktora, Rahman Kačar, sekretar Mešihata IZCG-e, Bajro Agović i odgajatelji Sadmir Hadžijić i Džemal Dacić.

Nakon što je direktor Medrese izrazio dobrodošlicu musafirima, riječ je uzeo njegov zamjenik Kačar i ukratko goste informisao o radu Medrese. Ispred profesora Gazi Husref-begove medrese obr-

Potpredsjednik Skupštine Crne Gore, Rifat Rastoder, gost tribine u Medresi

O islamu u superlativu Podgorica, 21.aprila - Na redovnoj tribini u podgoričkoj Medresi gostovao je potpredsjednik Skupštine Crne Gore, Rifat Rastoder.

Gospodin Rastoder je govorio učenicima o islamu kao univerzalnoj vjeri i vjeri tolerancije, kao i ljubavi prema ljudima, podsjetivši na velika svjetska imena poput Tolstoja, koji su govorili i pisali u superlativu o islamu i islamskoj kulturi i civi-

jenje kod mekteblija. Dok su polaznici rožajskog mekteba sa svojim muallimom stajali u redu da zajednički naprave fotografiju za uspomenu ispred ulaza medrese, stigla je druga grupa od pedesetak mekteblija iz Plava, predvođena glavnim imamom Sinan ef. Latićem i imamom Muhamed ef. Cecunjaninom. Oni su prethodno, u društvu domaćina, Sadije Kastratija, obišli barske džamije i

Stari grad. Organizacija plavske ekskurzije potpomognuta je sredstvima Orhana Šahmanovića iz Plava, a polaznici su izrazili želju da ubrzo i oni budu medresanti Podgoričke medrese.

Medresa iz dana u dan postaje nezaobilazna destinacija svih mekteba iz Crne Gore pa i određenih školskih kolektiva koji žele vidjeti medresu i upoznati se s njenim radom.

atio se mr. Dževad Pleh, koji je predstavio članove delegacije koju su sačinjavali profesori i odgajetelji muške i ženske medrese iz Sarajeva, a među njima je bila i predstavnica Fakulteta islamskih nauka u Sarajevu, Zehra Alispahić.

Profesor Pleh je izrazio veliku zahvalnost za ukazano gostoprimstvo, te naglasio da je srećan što je on bio sebep da se ova posjeta ostvari. On je prije dva mjeseca službeno boravio u podgoričkoj Medresi i tad je dogovorena ova posjeta. Musafiri su u društvu svojih domaćina obišli cijeli kompleks Medrese i s oduševljenjem komentarisali svaki njegov dio.

Učenici su iskoristili i sportsku salu i odigrali nekoliko utakmica fudbala i košarke.

Narednog dana musafiri su u pratnji odgajetelja naše medrese prošetali Podgoricom a zatim nastavili put prema sjeveru Crne Gore, Plavu i Gusinju.

lizaciji.

Potpredsjednik Rastoder je učenicima predstavio parlament kao najveću zakonodavnu instituciju i upoznao ih sa njegovom organizacijom i radom. Nakon tribine učenici su uputili gospodinu Rastoderu niz pitanja među kojima su bila: status Petnjice, državni simboli i dr.

Na kraju tribine, reis Fejzić se zahvalio gospodinu Rastoderu na odzivu i posjeti Medresi.

Šerijatska vjenčanja u bjelopoljskim Kanjama Krajem prošle i početkom ove godine, u Kanjama, u Bijelom Polju, obavljena su tri šerijatska vjenčanja: - 6.12. 2009. godine sklopljen je brak između Idriza Suljevića i Samire Kuč; -15.12.2009. godine sklopljen je brak između Šefika Suljevića i Remzije Hajdarpašić; - 6.01.2010. sklopljen je brak između Mugdina Suljevića i Dženite Dervišević.

Vjenčanja je obavio Hasan ef. Bošnjak, imam džamije u Kanjama, koji je svim bračnim mladencima uručuo hedije, pisana djela prof. dr. Šefika Kurdića.

Nijaz Mušović

19

OKO NAS

mart - jun, 2010.

islamske novine gazetë islame

ELIF

Počelo suđenje za zločin u Bukovici U bjelopoljskom Višem sudu, 28. juna, počelo je suđenje sedmorici optuženih za ratni zločin protiv čovječnosti u pljevaljskoj Bukovici, izvršen 1992/3. godine, po optužnici koja je podignuta tek prije dva mjeseca.

Optuženi su negirali krivicu, a jedan od njih je rekao da je na području Bukovice bio samo jedan sat i učestovao u pretresu jedne kuće.

Odbrana optuženih je zatražila ukidanje pritvora, o čemu će se sudsko vije-

će izjasniti narednih dana, a nastavak suđenja je zakazan za 21. septembar, kada će početi izvođenje dokaza.

Optuženi su bivši pripadnici Vojske Jugoslavije i Centra bezbijednosti Pljevlja, braća Radmilo i Radiša Đuković, Slobodan Cvetković, Đorđije Gogić, Milorad Brković, Slaviša Svrkota i Radoman Šubarić. Tužilaštvo je predložilo pritvaranje optuženih.

Slobodan Cvetković je, prilikom saslušanja u sudu, rekao da ima tri sestre

muslimanke i da mu one daju punu podršku da dokaže da je nevin.

Optuženi se terete da su, kršeći pravila međunarodnog prava, tokom 1992. i 1993. godine zlos-tavljali i nehumano postupali prema civilnom stanovništvu bošnjačke i muslimanske nacionalnosti na području mjesne zajednice Bukovica, u pljevaljskoj opštini.

U optužnici se navodi da su optuženi civile zlostavljali, prouzrokujući im teške patnje, ugrožavajući im zdravlje i tjelesni

in-tegritet, te primjenjujući prema njima mjere zastrašivanja i tako stvarali psihozu za prinudno iseljavanje.

Boris Raonić, programski direktor Inicijative mladih za ljudska prava, nevladine organizacije koja se kontinuirano bavi slučajem zločina u Bukovici, rekao je nakon podizanja optužnice "da će odgovarati oni koji su najnižeg hijerarhijskog nivoa, iako se veoma lako može utvrditi ko je izdavao naredbe, ko je inspirisao ove zločine".

Srebreničke žrtve traže Mešihat osudio fotomontažu optužnicu protiv Holanđana u „Blicu”

Mešihat Islamske zajednice u Srbiji osudio je fotomontažu muftije Muamera Zukorlića u pravoslavnoj svešteničkoj odori, objavljenu u listu “Blic”.

Mešihat je zatražio izvinjenje uredništva “Blica” uz "simboličnu nadoknadu od sto miliona eura".

"Od uredništva i vlasnika lista Blic tražimo izvinjenje uz simboličnu nadoknadu od sto miliona eura, u protivnom će se suočiti sa krivičnom prijavom i parničnim postupkom pred nadležnim sudom”, navodi se u saopštenju Me-šihata.

U saopštenju se dodaje da će Mešihat u tom slučaju "pozvati sve građane, a posebno muslimane na bojkot distribucije i kupovine lista Blic".

Mešihat navodi da je takvim činom nanijeta uvreda muslimanima i Islamskoj zajednici i da se javnosti šalje poruka o pokrštavanju muslimana, pri čemu nije pošteđen ni najviši vjerski autoritet.

"Vređajući najdublja vjerska osjećanja muslimana i ne prezajući od skrnavljenja i samih vjerskih simbola, muslimanima se šalje poruka da njihove duhovne vrijednosti ne uživaju zaštitu zakona i sistema države", ističe Mešihat IZ u Srbiji.

Mešihat od tužilaštva traži hitno pokretanja postupka krivične odgovornosti glavnog i odgovornog urednika lista “Blic”, a u suprotnom, kako se navodi, to ponašanje će smatrati politikom zvanične vlasti.

Izvinjenje „Blica” Glavni i odgovorni urednik lista "Blic", Veselin Simonović, izvinio se građanima muslimanske vjere i Islamskoj zajednici u Srbiji zbog objavljivanja fotomontaže sa muftijom Zukorlićem.

Simonović je u izjavi Tanjugu rekao da se izvinjava svima onima koji su shvatili kao uvredu objavljivanje te fotomontaže na stranicama humora u pomenutom izdanju "Blica".

Glavni i odgovorni urednik "Blica" je napomenuo da namjera tog lista i uredništva nije bila vrijeđanje, a najmanje ne vrijeđanje građana drugih vjeroispovjesti.

Četvoro bosanskih muslimana, koji su preživjeli genocid u Srebrenici u julu 1995. godine, dostavilo je zahtjev holandskim tužiocima da optuže za genocid i ratne zločine tri pripadnika holandskog bataljona koji, kako su naveli, nijesu zaštitili njihove porodice.

Holandski bataljon je bio zadužen za zaštitu Srebrenice, koja je bila zaštićena enklava Ujedinjenih nacija do 11. jula 1995. godine, kada je pala u ruke snaga bosanskih Srba. Ujedinjene nacije su priznale da nijesu uspjele da zaštite srebreničke muslimane, ali nijedan od njihovih zvaničnika nije pozvan na odgovornost.

Srebreničke žrtve traže podizanje optužnica protiv komandanta holandskog bataljona u tzv. "bezbjednoj zoni" UN, Tomasa Karemansa, njegovog zamjenika, Roba Frankena, i oficira Berenda Ostervena, objavili su holandski mediji.

Kako je navedeno, zahtjev su podnijeli Hasan Nuhanović, koji je u masakru izgubio roditelje i mlađeg brata, i Mehida, Damir i Alma Mustafić, udovica i djeca Rize Mustafića, koji je takođe ubijen u Srebrenici.

Nuhanović je u vreme masakra imao 27 godina i radio je kao prevodilac holandskog bata-

ljona, a Mustafić kao električar. Njihove porodice su tražile zaštitu od holandskih vojnika, ali im je ona uskraćena.

Njihov advokat Lizbet Zegveld izjavila je da je tužiocima predala novi dokaz o umiješanosti holandskih vojnika, koji do sada nijesu smatrani osumnjičenima za taj zločin, javio je AP. Ona je rekla da tužioci imaju rok od šest sedmica da odgovore. Jedan holandski sud je u septembru 2008. godine odbacio žalbu iste grupe ljudi, koji su tražili da holandska država preuzme odgovornost za propuste svojih vojnika, a jedan žalbeni sud je u martu ove godine pr-esudio da zaposleni u UN imaju imunitet od krivičnog gonjenja u Holandiji.

Rijaset IZ u BiH osudio teroristički čin u Bugojnu Rijaset Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini najoštrije osuđuje teroristički čin podmetanja eksplozivne naprave ispred Policijske stanice u Bugojnu.

Ugrožavanje ljudskih života, imovine i narušavanje sigurnosti je neprihvatljivo i počinioci takvih djela moraju snositi punu zakonsku odgovornost, zaključak je sa sjednice koju je Rijaset Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini, pod predsjedavanjem reisu-l-uleme Mustafe Cerića, održao u Sarajevu.

Sa sjednice je poručeno da su državni organi dužni obezbijediti sigurnost građana i nji-

hove imovine na cijelom području države Bosne i Hercegovine.

Rijaset je usvojio i Prijedlog programa ramazanskih aktivnosti, utvrdio visinu nisaba za zekat za 2010/2011. godinu u iznosu od 2.970 eura.

Visina sadekatu-l-fitra za ramazan 2010. godine utvrđena je u iznosu od sedam, deset i 20 KM, odnosno u bošnjačkoj dijaspori najmanji iznos je 10 eura ili odgovarajuća protivrijednost u drugim valutama.

Na sjednici Rijaseta usvojeni su Prijedlog pravilnika o izboru vodiča za hadž i Prijedlog pravilnika o izboru ljekara za hadž.

(Fena)

ELIF

OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

islamske novine gazetë islame

mart - jun, 2010.

20

Njujorški vijećnici saglasni s džamijom u srcu Manhattana Gradsko vijeće New Yorka usvojilo je sporni projekt izgradnje Islamskog kulturnog centra u srcu Manhattana, nedaleko od mjesta napada 11. septembra 2001. godine, prenio je Le Figaro.

Kompleks od stakla i čelika imaće sportsku salu, pozorište i džamiju. Projekt treba još da dobije i zeleno svjetlo od komisije za zaštitu baštine, čija se odluka očekuje u julu.

Za New York Times ovo konsultativno glasanje - 29 glasova za, 10 suzdržanih i jedan protiv - bilo je već ispitivanje pulsa lokalne zajednice.

Nacrt, previše kontroverzan, suprotstavio je u stvari one koji misle da će "Kuća Cordoba" biti simbol mira i tolerancije i

one koji ocjenjuju da će ona biti uvreda žrtava terorističkog napada od 11. septembra.

"Ovo treba biti mjesto sjećanja. Međutim, ovdje ćete moći da vidite demonstracije ubuduće...", već žali predstavnik udruženja porodica žrtava od 11. septembra.

Imam Feisal Abdul Rauf, predstavnik organizacije koja je inicirala projekt, izjavio je da bi projekt mogao koštati oko 100 miliona dolara, omogućiti više od 150 radnih mjesta s punim radnim vremenom i 500 mjesta s pola radnog vremena.

Između 1.000 i 2.000 muslimana će moći da dođe ovdje svakog petka na veliku sedmičnu molitvu.

(FENA)

Britanskim muslimanima prijeti opasnost Prerušeni novinar lista The Guardian je istraživajući aktivnosti ekstremno-desničarskog pokreta Engleska odbrambena liga (EDL) došao da saznanja da su pripadnici te neofašističke organizacije planirali seriju uličnih nereda u mjestima sa gusto naseljenom muslimanskom populacijom.

Tajni video snimci novinara britanskog lista The Guardian, koji je išao zajedno sa pristalicama organizacije na njihova okupljanja održana ove godine, pokazuju jednog od istaknutih lidera kako najavljuje krvave obračune u mjestima sa muslimanskim stanovništvom.

Tajni snimci prikazuju portparola Engleske odbrambene lige koji kaže da zbog velike naseljenosti Bredforda muslimanima to mjesto „mora biti na udaru“. EDL tvrdi da je mi-

rna i nerasistička organizacija čija je jedina zabinutost „militanti islam“. Međutim, britanski list je u posljednja četiri mjeseca prisustvovao svim njihovim okupljanjima gdje je zabilježio samo rasizam, nasilje i islamofobiju.

Britanski poslanici su osudili najavu izazivanja nereda

domaćih ekstremista riječima da je to očigledan pokušaj pokretanja haosa i bezakonja. „Ova grupa nema pozitivne ideje“ - kaže poslanik Geri Sutklajf. „Njihova isključiva namjera je izazivanje mržnje sa ciljem podjele ljudi i zajednica.“ (e-novine)

Dr Ahmed et-Tajjib novi šejh Al-Azhara Predsjednik Egipta, Hosni Mubarak, imenovao je dr Ahmeda et-Tajjiba za novog šejha Al-Azhara, nakon smrti šejha Tantavija. Ovim imenovanjem, šejh Ahmed je postao 43. šejh u historiji postojanja ove titule.

Dr. Ahmed je doktorirao akidu na Al-Azharu, tečno govori dva strana jezika – engleski i francus-

ki, a jedan period je proveo u Francuskoj, radeći kao univerzitetski profesor.

Ulema na Al-Azharu kaže za njega da nije nikada ulazio u sporedna i sporna pitanja, te da u periodu dok je bio muftija (od 2003 do 2004 godine) nije izdao ni jednu fetvu koja je izazvala polemike i razilaženja.

Izrael posjeduje atomsku bombu Britanski dnevnik Guardian objavio je, 24. maja, dokumente sa kojih je vlada Južnoafričke Republike skinula oznaku "povjerljivo" i u kojim se navodi da je Izrael bivšem aparthejdskom režimu nudio da proda nuklearne bojeve glave.

List navodi da su dokumenti prvi zvaničan dokaz da Izrael zaista i posjeduje nuklearno naoružanje.

Izrael je dugo vremena pratio politiku "dvoznačja", to jest nije ni potvrđivao, ali niti negirao da posjeduje atomsku bombu.

Cilj takve politike jeste da se smatra da Izrael posjeduje atomsku bombu, čime bi bili zastršeni susjedi, ali bez ikakve posljedice - poput međunarodnih inspekcija ili sankcija te regionalne trke za naoružanjem.

Među dokumentima, koje je objavio Guardian, nalaze se "strogo povjerljivi" zapisnici o sastancima visokih zvaničnika dvije zemlje 1975. godine i u njima se vidi da je tadašnji mi-

nistar odbrane Južnoafričke republike, P. V. Bota, zatražio bojeve glave dok ih je tadašnji ministar odbrane jevrejske države a sadašnji predsjednik Šimon Perez ponudio "u tri veličine."

Na pismu datiranom na 1975. godine primijetan je Perezov potpis. Sporazum nikad nije postignut.

Trenutna vlada Južnoafričke Republike skinula je sa dokumenata oznaku povjerljivo na zahtjev američkog akademika Saše Polakov-Poranskog, koji objavljuje knjigu o bliskim odnosima između ove dvije zemlje.

Portparol izraelskog predsjednika Ajelet Friš negirao je tačnost Guardijanovog izvještaja.

"Nema istine u novinskom izvještaju. Žao nam je što list nije tražio komentar iz kancelarije predsjednika. Da su to učinili, saznali bi da ta priča nije tačna i da je neosnovana", rekao je Friš, prenosi agencija Reuters.

(SRNA)

21

OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

mart - jun, 2010.

islamske novine gazetë islame

ELIF

Facebook uklonio stranicu EU ne namjerava koja je vrijeđala Poslanika da donese propis o Nakon što su na sebe navukli bijes hiljada demonstranata, Facebook je, 23. maja, zatvorio stranicu (grupu) pod nazivom 'Everybody Draw Mohammed' (Nacrtajmo svi Muhameda).

Uklanjanje stranice je izazvalo određene žalbe zbog cenzure, ali Facebook je odgovorio da je stranica pretrpljela "jedan mali tehnički problem" i da su vjerovali da je Facebook mjesto "gdje ljudi mogu otvoreno disk-

utovati i izraziti svoje mišljenje, respektirajući prava i osjećaje drugih".

Prikazivanje Muhameda je zabranjeno po islamu i ta stranica je, ohrabrujući druge da šalju svoje crteže, isprovocirala muslimanske grupe širom svijeta.

Iako je ostvarila preko 80.000 članova, stranica je nestala sa Facebook-a i jedini rezultat koji bi se dobio pri pretrazi su stranice koje su osnovane protiv te grupe.

Jedna od glavnih grupa osnovanih protiv te, s nazivom Against "Everybody Draw Mohammed Day", postavila je status

sa "čestitkom", no pozvala je svoje članstvo od 120.000 da nastavi sa sličnim akcijama protiv drugih stranica (grupa) koje vrijeđaju Poslanika.

Pristup Facebook-u je bio bez upozorenja blokiran u Pakistanu zbog te grupe. "Veoma smo razočarani odlukom pakistanskog suda da blokira Facebook bez upozorenja, i vjerujemo da naši korisnici osjećaju isto," naveli su iz Facebook-a.

"Analiziramo situaciju i pravne mogućnosti, i poduzećemo odgovorajuće akcije, koje uključuju da se pristup ovakvom sadržaju blokira korisnicima u Pakistanu."

(Islamonline)

nošenju hidžaba

Evropska unija ne namjerava da propisom ograniči nošenje islamske odjeće za žene burke na javnom mjestu jer je ta odluka na vladama svake od članica EU, saopštila je Evropska komisija.

"Ne vidim da je neophodno donijeti evropski propis o burki", izjavila je evropska komesarka za unutrašnja pitanja, Sesilija Malstrom, u Briselu na zajedničkoj konferenciji za novinare sa španskim ministrom unutrašnjih poslova, Alfredom Perezom Rubalkabaom, pre-

nosi Beta. Španska vlada namjerava da uvede u budući zakon o vjerskim slobodama, mjeru kojom bi se ograničilo nošenje burke na javnom mjestu, rekao je španski ministar.

U Belgiji bi uskoro trebalo da bude usvojen zakon o zabrani nošenja burke na javnom mjestu. Predlog zakona odobren krajem aprila u Predstavničkom domu, treba da bude usvojen i u Senatu.

Sličan zakon treba da se nađe i pred francuskim poslanicima tokom jula.

Malezija: Reality U Turskoj opada interesovanje za ulazak u EU show u kojem se bira imam džamije

Zadnjeg dana španskog predsjedavanja EUom otvoreno je još jedno poglavlje u pristupnim pregovorima između Turske i EU-a. Iako je to znak laganog napretka za Tursku, ipak mnogi su pesimistični.

Prilikom dolaska na vlast, turska Stranka pravde i razvoja (AKP) 2002. godine kao svoj glavni prioritet navela je ulazak Turske u Evropsku uniju. U tu su svrhu provedene i brojne reforme. No nakon reizbora 2007. AKP više ulazak u Uniju ne smatra glavnim ciljem.

Otkako su počeli pristupni pregovori između Turske i Unije, Turska je dosad otvorila 13 od ukupno 35 poglavlja.

Koordinator za Sredozemno more iz Centra za međunarodne odnose i razvoj u Barceloni, Eduard Solar smatra kako je Turska napredovala, no ipak još nema razloga za optimizam.

- Više se ne zna u kojem se smjeru uopšte krećemo. Neki u Turskoj počinju misliti kako im Unija više nije potrebna, te da Turska posjeduje dovoljno jaku ekonomsku i političku moć.

A osim toga, postoji i mnogo Evropljana koji smatraju kako njima ne treba Turska - kaže Solar.

On ne smatra da će uskoro doći do promjene, sve dok vlade evropskih zemalja ne promijene svoju politiku prema Turskoj.

Turska zabranila letove za Izrael Turski premijer, Redžep Tajip Erdogan, saopštio je da je Turska zatvorila svoj vazdušni prostor za Izrael, javila je turska državna novinska agencija Anadolija.

Erdogan je kazao da je Turska uvela zabranu za letove nakon izraelskog upada na brodove sa humanitarnom pomoći za pojas Gaze 31. maja, prenio je AP. U napadu izraelskih komadosa na konvoj brodova ubijeno je devet turskih humanitaraca.

Izrael tvrdi da su vojnici djelovali u samoodbrani.

Turska je zbog ovog napada povukla ambasadora iz Izraela i otkazala zajedničku vojnu vježbu sa ovom zemljom. Zvanična Ankara je, takođe, kazala da će smanjiti vojne i trgovinske veze

Deset mladića u reality show-u "Mladi imam" petkom uveče počelo se takmičiti za glavnu nagradu, stipendiju za prestižni Univerzitet alMadinah u Saudijskoj Arabiji, posao imama u džamiji u Kuala Lumpuru i plaćeni hadž u Meku.

Za razliku od raznih "idola", "traženja zvijezda" i "talenata", među sucima nema pop-zvjezdica niti zajedljivih šefova žirija; samo je jedan sudac, Hasan Mahmood, bivši veliki muftija glavne malezijske džamije, a on je toliko senzibilan da se rasplakao kad je morao jednom takmičaru reći da ispada iz serije.

i da neće vratiti ambasadora dok se Jerusalim ne izvini za taj napad.

Pored toga, Turska traži da

Izrael vrati zaplijenjene brodove sa humanitarnom pomoći, pristane na međunarodnu istragu i ponudi odštetu žrtama.

"DOBRO JE DA POKAŽ ž EMO PRAVU SLIKU ISLAMA" Zadaci u "Mladom imamu" nijesu nimalo laki, pored poznavanja islamskih propisa traže i veliku predanost vjeri. Takmičari ne samo da moraju znati učiti Kur'an, nego su u jednoj epizodi morali pripremati nepoznato truplo za pokop bez ičije pomoći, ili ići s policijom u napade na motorističke bande, jer im je zadatak bio da uhapšenim motoristima govore o vjeri i o tome zašto je njihov način života pogrešan.

- Ovi su mladi imami moderni, a to nam treba. Muslimani su danas vrlo napredni. Nakon 11. septembra dobro je da mi pokažemo pravu sliku islama - izjavio je Hafizul Fadly na stranici "Mladog imama" na Facebooku. | (Dalje.com)

ELIF

SA MINBERE

islamske novine gazetë islame

mart - jun, 2010.

22

dr Jusuf el-Karadavi

Refleksije između momaka i djevojaka Govorili smo i ponavljali i još ćemo ponavljati i tvrditi da je omladina realno narodno bogatstvo. Najveće narodno bogatstvo se ne ogleda u crnom, crvenom ili bijelom zlatu, već je ono omladina zato što predstavlja sutrašnjicu naroda i trasira njenu budućnost.

Ako želiš znati budućnost ummeta, onda pogledaj u njegovu omladinu.

Vidi gdje su, kako su, kakav im je karakter, ponašanje, šta su im preokupacije i ambicije i šta im je cilj u životu?

Kroz ovu prizmu možeš vidjeti i saznati stanje naroda i vidjeti da li oni napreduju ili ne.

Deprimirana pojava među omladinom Knjiga se čita od naslova, a omladina je naslov narodu. Zbog toga me je pogodilo ono što sam vidio među našom omladinom, u našoj zemlji, zemlji Arapa i muslimana, a posebno u području Zaljeva.

Nalazimo potresne primjere zbog kojih srca pucaju i zbog kojih još uvijek primam pisma u kojima se neki žale zbog zadirkivanja djevojaka u pubertetu, adolescenciji, i zbog zadirkivanja žena u svojim kućama putem telefona od strane momaka. To je aparat kojim nas je Allah počastio, ali na žalost mi muslimani i Arapi ga nismo izumjeli, već drugi.

Taj poklon od Allaha, dž.š., zbližava daleko, olakšava teško i štedi trud i vrijeme. Ali naši ljudi umjesto da budu zahvalni zbog toga, oni su ga na taj način porekli. Nisu se Allahu zahvalili za njega.

A zahvala se iskazuje i u onom što Allah voli i hoće. Poricanje blagodati se iskazuje kroz njenu upotrebu u onom što Allah prezire i ne želi. Mi smo porekli Allahovu blagodat, jer su je momci i mladići upotrijebili u onom što ne treba.

Upotrijebili su je u vrijeđanju domaćica i djevojaka u toj mj-

eri da su se i žene i ljudi zbog te pojave potužili. To ne priliči običnom insanu, a kamoli muslimanu. Djevojka u kući, u Allahovom okrilju, nailazi na onog koji je nekada bezobraznim, nekada umiljatim riječima primamljuje i pokušava ukrasti naivno srce.

Za ovo smo čuli i zbog toga postoji puno žalbi. A da bi bruka bila veća i bolnija naša odgovorna braća za Tv. Program "Policija je s tobom", koja je emitirana prije nekoliko nedjelja su priuštili gledateljima drugu vrstu zadirkivanja na ulicama, čaršiji i javnim mjestima. U tom programu dokoni i neozbiljni mladići prate žene i djevojke prostim, grdnim i uvrjedljivim riječima, što dokazuje na gubitak stida.

Poslanik, a.s., je rekao: "Prve riječi koji su ljudi prihvatili od poslanika su bile: Ako se ne stidiš, radi šta hoćeš."

To znači da onaj koji izgubi sram i ne bude se stidio od Allaha, sebe, drugih ljudi, onda neka čini što mu je drago, jer u njemu nema onog što bi ga od toga spriječilo.

"Ako se ne bojiš kazne, niti se stidiš, onda čini šta hoćeš. A tako mi Boga, nema u vjeri i dunjaluku dobra ako srama nestane." "Stid je dio vjere." "Stid je od vjere." "Stid samo dobro donosi."

Tako Poslanik, a.s., veli ali oni koji su izgubili sram čine šta hoće i rade šta žele. Oni nemaju u sebi morala, niti duše. Nemaju morala da ih odvrati, niti razuma da im zabrani, ili straha da ih spriječi.

Aludiranje na slabost vjerovanja Na šta ova pojava aludira?

Prvo na šta ona aludira jeste slabost imana i slabost religioznosti. To ukazuje također na dušu koja nema bogobojaznosti.

Kada bi se ti ljudi i omladina bojala Allaha i kada bi čekali Njegov račun i bojali se Ahireta, ne bi to radili, niti bi se čak usudili da učine ono što čine. Ali

njihova srca su bez vjerovanja i bogobojaznosti.

Aludiranje na slabost etike Druga stvar na koju ova pojava ukazuje je slabost morala, ljudskosti i muškosti. Časni čovjek plemenitog morala ovo ne čini, niti je time zadovoljan, jer se plaši da to uradi kćerima drugih ljudi kako se sjutra to isto ne bi desilo sa svojim kćerima.

Zar se ti mladiću ne bojiš ove loše i prezrene radnje, da neko ne učini tvojoj rodbini isto kao što ti činiš tuđoj?

Zar se ne plašiš da te pristigne sudbina, pa da neko zadirkuje tvoju sestru, majku ili nekog od tvoje svojte?

Zar ne prezireš ljudima ono što sebi prezireš?

Perzijski pjesnik i junak u džahilijetu po imenu Antare Ibn Džeddad se odlikovao lijepim vrlinama i moralom kojeg je čuvao dalje od onog što mu ne priliči. Imao je običaj reći: "Obilazim komšijinu ženu kod njenog muža Kad on ode u borbu, onda ju ne obilazim, Spuštam pogled kada vidim moju komšinicu Sve dok se ne sakrije u svoje utočište."

Spušta pogled kako ju ne bi vidio jer čuva ženu ili kći svojeg komšije. To je moral.

Na moralu ummet počiva, pa ako nestane morala, nestat će i njega.

Aludiranje na imunost duše od velikih uzora Ova sramna pojava ukazuje na prazninu duše od velikih primjera. Kada bi oni imali ambicije i velike ideale i ciljeve koji bi kroz život izvršavali i osvajali ne bi im padale na pamet takve gluposti. Ali ovi ljudi nisu vezani za ostvarivanje velikih rezultata.

Ne bi radili to što rade kada bi

razmišljali o ovom što su razmišljali mladići ashabi i mladići dobre generacije kao što je Usame Ibn Zejd koji je predvodio vojsku u koji su bili stariji ashabi, a on je imao samo 18 godina. Ili kao što je bio Muhammed Ibn El-Kasim As-Sekafi koji je bio na čelu vojske koja je oslobađala Indiju. Tada je imao samo 17 godina.

O njemu je pjesnik ispjevao: "Doista tolerancija, karakter i velikodušnost, pripadaju Muhammedu ibn Kasimu Ibn Muhammedu.

Predvodio je vojsku sa samo 17 godina.

Kako je ta slava blizu rođendana."

Predvodio je vojsku u osvajanje gradova koje nije prije toga poznavao, ali ih je sa svojom vojskom osvojio bezobzirno sa samo 17 godina.

Kada bi oni mislili ono što misle djeca kamenja i generacija revolucije u džamijama koji pokupljenim kamenjima pružaju otpor jevrejskim mecima i koji svojim prsima dočekuju metke čifuta i kostima lome njihove puške, te kada bi u sebi nosili takve brige, ne bi radili to što rade.

Ako bi naši mladići posjedovali ono na što su se zainatili mladići i djevojke Jevreja, odnosno njihova vojska koja je formirana od mladića, djevojaka, sinova i kćeri koji su došli sa svih strana istoka i zapada, sjevera i juga i prevalili velike daljine da bi ovdje živjeli, mučili nas i oformili jevrejsku državu na našoj zemlji i otadžbini, ne bi radili to što rade.

Oni se ne zadovoljavaju malim Izraelom već planiraju formiranje velikog Izraela koji bi se prostirao od Nila do Eufrata jer im je to Bog, kako tvrde, dao.

Dakle kada bi imali takve ambicije ne bi radili to što rade, ali oni nemaju nikakvih ambicija.

Kada bi se oni barem zanimali nečim korisnim, sportom

koji bi ojačao njihovu građu, korisnom knjigom koju bi čitali, korisnim hobijem, radom u naučnom društvu ili dobrotvornoj organizaciji ili humanitarnoj u koji bi upražnjavali svoju snagu.

Kada bi se pozabavili sa ovim ne bi napravili to što su napravili, niti bi dokono i neozbiljno hodali putovima: "A života mi tvoga, oni su u pijanstvu svome lutali." (Hidžr: 72) Takvi postupci su nam dali indikacije da kod tih momaka postoji veliki vakuum ne samo u vremenu već i u duši što je dramatičnije.

Postoji slobodno vrijeme, a to je blagodat onome koji ga koristi. Vjerovjesnik, s.a.v.s. nam to nam saopćava "Naspram dvije blagodati su ljudi nemarni: Naspram zdravlja i slobodnog vremena."

Oni ne znaju za njihovu vrijednost, niti za nju zahvaljuju.

Njihove duše su imune od uzvišenih vrijednosti. Svoje duše ničim ne zabavljaju, a onaj koji svoju dušu ne zabavlja istinom, zabavljat će je neistinom.

Ko ostavi svoju dušu praznom u njoj će se ugnijezditi nemar. Duša se ne može ostaviti neispunjenom. Ako se ne ispuni dobrom, ispunit će se zlom, ako se ne ispuni uputom ispunit će se zabludom, ako se ne ispuni istinom ispunit će se neistinom.

Ovo destruktivno ponašanje ukazuje na slabost vjerovanja, morala i praznine duše.

(Nastavlja se) Iz knjige „Džumanski biseri“ Preveo: Džemo Redžematović

23

MOZAIK

mart - jun, 2010.

islamske novine gazetë islame

ELIF

Godišnjica humanitarnog društva „Rahmet” iz Plava

Na sjednici Odbora islamske zajednice Plav, 26.03.

2009., a na prijedlog džemata Stare džamije, Odbor je osnovao Humanitarno društvo “Rahmet” - Plav u cilju pomoći socijalno ugroženim porodicama na području ovog Odbora. Društvo je počelo s radom u aprilu 2009. godine.

Sredstva za pomoć Udruženje ostvaruje putem mjesečne

članarine koja iznosi minimalnih 2 eur. Pomoć se nikada ne uručuje u novcu već u vidu paketa osnovnih životnih namirnica. Raspodjeli pomoći prisustvuje predsjednik Udruženja i jedan ili više članova i aktivista Udruženja. O svakoj podjeli pomoći vodi se precizna evidencija.

Udruženje broji 139 članova od kojih je do sada prikuplj-

eno 3005 eur. Pomoć je uručena za 40 porodica.

Cilj udruženja za naredni period jeste formirati fond za vanredne situacije i sa dosadašnjih 3, broj porodica koje su obuhvaćene u mjesečnim podjelama pomoći, popeti na 5. Članom društva može se postati uplatom polugodišnje članarine u visini od 12 eur, ili godišnje članarine u visini od 24 eur na tekući račun Odbora islamske zajednice Plav, kod Atlasmont banke 505-8211105-35, sa obaveznom naznakom: za Humanitarno društvo “Rahmet”.

Dobrovoljci koji žive u inostranstvu mogu se javiti na naš e-mail ili kontakt telefon i dobiti potrebne instrukcije.

Kontakt telefoni: +382/68835-300; +382/68-018-019; +382-51-251-247 e-mail: rahmetplav@gmail.com Muhamed Cecunjanin

„Mali ilmihal” na bosanskom jeziku Podgorica/Rožaje - U izdanju Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori, iz štampe je izašao udžbenik za osnovnu islamsku pouku koji će obradovati mališane koji pohađaju mekteb, jer pored toga što je u punom koloru na 60 strana, biće i besplatno distribuiran.

Prema nastavnom planu i programu Islamske zajednice u Crnoj Gori, ovaj udžbenik je namijenjen za učenike 1. stupnja islamske pouke i prilagođen je uzrastu od 7 do 10 godina. Udžbe-

nik "Mali ilmihal na bosanskom jeziku - 1" priredio je imam i predsjednik Odbora Islamske zajednice Rožaja, prof. Ramiz ef. Luboder.

Recenziju je uradio reis Islamske zajednice u Crnoj Gori, Rifat ef. Fejzić, šerijatsku recenziju prof. Enis ef. Burdžović, lekturu i korektoru prof. Suljo Mustafić, dok su korišćene ilustracije Edina Alića. Ovaj udžbenik je štampan u 1.000 primjeraka, uz sufinansiranje Fonda za manjine.

Malezija: Automatska abdesthana Malezijska kompanija ''AACE Technologies'' izumila je automatski aparat za uzimanje abdesta (obredno čišćenje) čija je osnovna funkcija štednja vode. Uz kontrolu senzora automatski aparat za uzimanje abdesta po jednoj osobi troši samo 1,3 litra vode.

Maloprodajna cijena jednog ovog aparata za sada iznosi oko tri hiljade dolara.

Kompanija ''AACE Technologies'' već je sklopila poslovni aranžman sa Ujedinjenim Arapskim Emiratima koji su naručili automatske abdesthane za aerodrome. Ovaj aparat je veoma pogodan i koristan za

Održan prijemni ispit za upis u Medresu Podgorica - U prostorijama Medrese u Podgorici, 13. juna ove godine, održan je prijemni ispit za upis u prvi razred Medrese.

Prijemni ispit su polagali kandidati za polaznike odjeljenja na bosanskom i albanskom jeziku.

Ispit se sastojao iz pismenog testa opšteg znanja, pismenog rada na temu „Zašto sam odlučio da upišem Medresu“, i verbalnog intervjua pred komisijom.

Spisak učenika koji su položili prijemni ispit i primljeni u podgoričku Medresu za školsku 2010/2011. godinu.

ODJELJENJE NA BOSANSKOM JEZIKU: Ime i prezime, grad, bodovi 1. Amar Škrijelj - Rožaje - 100 2. Armin Korać - Petnjica - 98 3. Dženan Šemović - Bijelo Polje - 96 4. Emir Osmanović - Rožaje - 96 5. Edin Bibić - Rožaje - 92 6. Haris Murić - Rožaje - 85 7. Kenan Kojić - Plav - 84 8. Muamer Ramčilović - Petnjica - 81 9. Amer Dautović - Rožaje - 79 10. Jasmin Đozović - Rožaje - 78 11. Muamer Kozica - Podgorica - 76 12. Adnan Ećo - Bijelo Polje - 75 13. Elsan Kurtagić - Rožaje - 74 14. Aldin Kurtagić - Rožaje - 72 15. Edin Rašljanin - Novi Pazar - 72 16. Haris Čolović - Rožaje - 70 17. Orhan Tuz - Rožaje - 69 18. Semir Kurpejović - Rožaje - 69 19. Saud Kurpejović - Rožaje - 69 20. Sened Burdžović - Bijelo Polje - 69 21. Armin Škrijelj - Rožaje - 65 22. Suad Fejzić - Rožaje - 50 23. Elmin Škrijelj - Rožaje - 48 24. Vahid Hrapović - Pljevlja - 45 25. Hamza Kurtagić - Rožaje - 40 26. Duljko Skenderović - Švajcarska ODJELJENJE NA ALBANSKOM JEZIKU: Ime i prezime, grad, bodovi

one zemlje koje oskudijevaju sa vodom.

Poznato je da se tokom had-

ža u Mekki za samo jedan dan za uzimanje abdesta potroši oko 50 miliona litara vode.

1. Isuf Dacić - Rožaje - 80 2. Nedim Demiraj - Vladimir - 73 3. Osman Ljubanović - Ulcinj - 69 4. Besim Kolar - Ulcinj - 66 5. Esmin Tagani - Bar - 65 6. Sakib Beqaj - Dinoša - 65 7. Iljaz Bakali - Ulcinj - 62 8. Ali Čobaj - Bar - 61 9. Amir Đoković - Dinoša - 54 10. Veib Mehanović - Vladimir - 52 11. Suad Mehmediviq - Ulcinj - 51 12. Almir Kajošević - Dinoša - 47 13. Kastriot Berisha - Kosovo - 47 14. Allmir Bejtoviq - Bar - 44

ELIF

ZADNJA STRANA

islamske novine gazetë islame

mart - jun, 2010.

24

KULTURNA BAŠTINA

Sahat kule II Sahat-kula u Baru Sahat-kula u Baru sagrađena je, prema jednim izvorima, iz sredstava koja je u tu svrhu uvakufio Hadži Jahja, sin Ibrahima Osmanova 116/1753. godine, kako se to može pročitati iz sačuvane vakufname u prijevodu.1 Prema drugim izvorima, pomenuta sahatkula potiče još iz vremena mletačke uprave Barom (1421-1571).

Kada su Osmanlije osvojile Bar (1571. godine), sahat-kula je djelimično razrušena, kao i sat na njoj. Ona je bila u takvom stanju do 1753. godine, kada je pomenuti Jahja-aga, zavještanjem istu popravio i na njoj sat ugradio.2 Kula je ponovo srušena u bombardovanju Bara od strane crnogorske vojske 1878. a neuko obnovljena 1922. godine.3 U zemljotresu 1979. godine ozbiljno je oštećena, da bi bila obnovljena poslije zemljotresa. Radovi na konstruktivnoj sanaciji i rekonstrukciji autentičnog izgleda završeni su, 1985. godine. Satni mehanizam ugrađen je 1987. godine. Isti je u funkciji koji otkucava časove na a la frango. Postavljen je na tri strane: južnoj, zapadnoj i sjevernoj.

U sahat-kulu se ulazi sa istočne strane, na manji kameni lučni otvor, na kome su postavljena drvena vrata, dimenzija 1,50 x 6o cm.

Debljina zidova na kuli je 80 cm.

Izgrađena je u barskom Starom gradu, kod Donje kapije, koja je prepravljana u periodu od XIV do XVII vijeka.4 Kula je u donjem dijelu sagrađena od grubo klesanih kamenih kvadera.

Dimenzije su joj kvadratne osnove, 4,50 x 4, 50 m. Gornji dio zidan je od ljepše klesanog kamena, završen je lučno zasvedenim otvorima zvonika i šestostranim krovom. Kompletan prostor Starog grada Bara je pod zaštitom države, kao i sahat-kula.

Tekst vakufname u prijevodu: Kadija Mehmed efendija, Neograničena zahvala i bezgranična blagorodnost neka bude vlasniku svega svijeta-uzvišenome Bogu svesilnome, koji čovječje pismo na najljepši i najpraktičniji način udesi i dobročiniteljima rajsko naselje darova. Beskrajne molitve i neop-

isani selami neka budu na najuzvišenijega božijega stvora, gospodina nad svijema, sjajnoga i uzvišenoga kao sunce na nebesima, siročeta kao dragoga kamena, - iz Korijišijeva plemena-biva na Muhammeda, Božijega poslanika, koji je cijelo čovječanstvo na pravovjerstvo pozvao i one koji ssu s pravoga puta zalutali na pravi put izveo.

Takođe na njegove uzvišene ashabe neka bude božija milost jer su oni kao najsjajnije zvijezde za one koji su sljedbenici dina - islama.

Sada pak nek se zna, što je uzrok, te se ova karta napisala i potvrdila.

Kao što je pametnijema i razumnijema poznato i javno ovaj svijet, koji je nestalan i koji neće vazda trajati, nije veselo prebivalište za nas, nego naprotiv ništavno i jadno. Zato svakom svjesnom i pametnom čovjeku u dužnost spada, da se za takvim ne vazda trajnim i ništavnim svijetom ne zanosi nego da se tijelom i dušom oda dobročinstvu, kao što Svesilni u Kur'anu zapovijeda. Imanje i djeca na ovom su svijetu nakit čovječiji, ali ne trajnia dobročinstva i lijepa riječ nakit su vaz-

da trajni, - zato kod Boga dobročinstvo je srećnije od imanja i djece. Na ovaj način i svoje zdravlje i svoj život na dobročinstva potrošiti za čovjeka je najviša sreća. Blago onome čovjeku, u čije ruke ulaze blago od halala, pa ga na korisnu svrhu zavješta. Tako i izdavalac ovog zaveštanja, u smislu šerijata, dobročinitelj jesta to je od grada Bara, stanovnik gornje varoš, imenom hadži Jahja, sin Ibrahima Osmanova, koji - za Božiju milost i da dobije Njegov veliki blagoslov a držeći se svete pouke uzvišenog pejgambera - Muhameda, koji je ostavio ovakvu zapovijed Ademov sin kad umre, sva njegova dobročinstva prestaju istoga časa, osim dobročinstva od tri načina, biva milostinja u zadužbini dugotrajnoj, korisna nauka i dobra djeca, poslije smrti roditelja za njih misle i Bogu se mole, - dođe u ovu uzvišenu mehćemu (sudnicu) Muhamedova šerijata da napiše i potpiše prokaradurstvo ove vakufske zadužbine na vlasnika ove karte, imenom na Osmana, svojega sina, u čijoj nazočnosti svojevoljno, u potpunom pravcu i zdravom razumu izjavi i iskaza svoj zavještaj

1 - Dr. Šerbo Rastoder, Vakufnama Jahje Age Ibrahimova o sahat-kuli u Starom Baru iz 1753, Almanah, 11-12, 2000.

2 - Istorijski leksikon Crne Gore, 2006. str. 1095.

3 - Turistički vodič, Centar za kulturu, Bar

ovako kao što slijedi: Od moga najboljega imanja zavještah 1. U gornjoj varoši kod džamije koju je Omer-baša ozidao, dvije kuće, koje graniče od dvije strane putevima, od treće kućom Derviša Asanova a od četvrte kućom Ibrahima Sinanova Kalfe. Jedna je na dva boja, a druga na jedan. Njih priložih sa svjema pravima, koja kućama pripadaju.

2. Moje masline, su dvije kuće i svjema pravima, koja tome imanju pripadaju. Ovo imanje graniči s jedne strane maslinama Ali-baše Šorovića, su dvije strane putovima a s četvrte maslinama Foletića. Imanje se nalazi u mjestu zvanom Krst.

3. Dvadeset i četiri korijena maslina i pedeset i pet korijena mladika (mladih maslina) u mjestu zvanom Skalica. Ovo graniči s jedne strane vakufskim maslinama, s druge strane maslinama Zejnela Škanjevića, s treće maslinama Đulamera Ibrahim Selmanova a s četvrte maslinama Ali-bašinim.

4. Sve masline u takozvanom mjestu Gvozdeni brijeg, koje graniče s jedne strane maslinama Ahmet-aginim, s druge maslinama Murteze kalfe, s treće putoma, s četvrte maslinama Ibrahim Čelebije. Uz sve ovdje ima deset korijena velikih maslina i šezdeset mladika.

5. U mjestu zvanom Babin potok sedamdeset korijena velikih maslina i šezdeset pet mladika, koje graniče s jedne strane maslinama Đulamera hadži Mehmedova sa dvije strane putevima a s četvrte strane maslinama Husejin baše Češljara.

Da bi dobio veliku Božiju milost, zavještah sve gore navedeno imanje i u vakuf pod evo ovim uslovima zavedoh.

Dok budem živ, zadržajem pravo u mojim kućama stanovati i mojijem maslinama raspolagati s obavezom svakojega dvadesetoga dana mjeseca rebuilev-vela skupiti naučenjake i poštenjake i sa prijatnim mirisima jedan mevlud učiniti. Suviše određujem, da se onome, koji će držati u redu sahat na sahat-kuli, koju sam ja u gradu na bedemu gradskome ogradio, daje godišnje po deset groša.

Pošto po Božjoj zapovijedi

umrem i iz ovoga svijeta u vazda trajni dvor prijeđem, neka u istim mojim kućama stanuje moj sin Osman, a tako i od maslina neka vlasnik bude a sve pod gornjijim uslovima, t.j. svake godine mevlud da čini i onome, koji bude pazio sahat, da daje godišnje po 10 groša.

Iza moga sina Osmana pod istim uslovima neka budu prokaraduri.

Muška djeca s koljena na koljeno, a da se u to ženska djeca ne miješaju. Ako muška loza prekine, neka u takvom slučaju vlastitost i prokara-društvo prijeđe na žensku lozu i to na isti način.

Ako se, Bože sačuvaj, i one ugase, to ostavljam sve na uviđavnost mjesnoga kadije.

Na gornji način i moje masline zavještah i pod vakuf zavedoh i pomenutom mome sinu Osmanu predadoh, i on ih na isti način primi na hiljadu i sto i šezdeset sedme po Egiru, a po Hristu 1753.

Svjedoci: Husein Mehmed Tobdžija, Muhtar hodža, Arslan Kalfa, Husein-aga Bulmač, Ibrahim Mehmed, Osman Husein Puškar, Abaz Kalastra, Murteza Foleta, Abdul Ali Bećir, Đulemar Šaban, Husein Omer Šaban, Sulejman-aga Ali-agin, Ibrahim aga Dizdar, Šejh Alija, Sejid Mustafa efendi, Arslan efendi.

Na vakufnami je poslije navedenih potpisa dopisano i sljedeće: Za ovi vakuf za nadziratelja postavljam Omera Husejina Šabana po njegovoj smrti da se imenuje drugi po uviđavnosti musliman.

Najstrože se zabranjuje da se ikakva izmjena čini.

Ko god vakufu hadži Jahja kakvu zloupotrebu učinio, tj. ili što prodao, ili preinačio, ili darovao, ili promijenio ili granice premjestio, takvome Bog ne pomagao, no pred Bogom na strašnome sudu su obije oko grla ga uhvatio. Dao Bog takvi na oba svijeta selameta ne imao.

Ko god od moje djece, bilo muške bilo ženske od ovoga što promijenio, takvoga Bog prokleo i anđeli Božiji i cio narod.5 (nastavlja se) Bajro Agović

4 - Postojeći natpis na Donoj kapiji, pored sahat-kule.

5 - Dr. Šerbo Rastoder, Vakufnama Jahje Age Ibrahimova, o sahat-kuli u Starom Baru iz 1753. Almanah,11-12. 2000.godine.