Istoria bibliografia magalashvilebi

Page 1

1

Tavad maRalaSvilebis sagvareulos istoriuli narkvevi Tavad maRalaSvilTa sagvareulo erT-erTia saqarTvelos warCinebul gvarTagan. qarTl-kaxeTis mefis, giorgi XII-is, vaJi - ioane batoniSvili Tavis TxzulebaSi `SemoklebiT aRwera saqarTvelosa Sina mcxovrebTa TavadTa da aznaurTa gvarebisa” Tavad maRalaSvilebis warmoSobis Sesaxeb wers Semdegs: `26. Tavadi maRalaSvili. eseni arian imereTidgan mosrulni saqarTvelosa Sina drosa mefisa aleqsandresa qristes aqeT 1415 da mefeman aleqsandrem miiRo eseni aznaurad da uboZa iowis Zis (?) mamulidgan, nawili da Seswira mcxeTis eklesiasa, viTarca weril ars gujarsa Sinaca da daasaxla metexsa Sina, xolo ukanasknel mefeman iraklim uboZa Tavadobai amilbar maRalaSvilsa qristes aqeT 1783-sa da arian TavadaT: 1) amilbaris Svilebi, xolo 2) daviTis Svilebi da sxvani amaTni saxlis kacni aznaurad: 1) svimonis Svilebi, 2) nikolaozis Svilebi, 3) iosebis Svilebi, 4) gabrielis Svilebi, 5) ivanes Svilebi, 6) giorgis Svilebi da sxvani”.1 pirveli dokumenturi cnobebi aznaur da Tavad maRalaSvilebis Sesaxeb qarTul istoriul wyaroebSi gvxvdeba XIV saukunis bolodan.2 maRalaSvilTa gvari warmomdgari unda iyos saxelidan `maRala”, iseve rogorc saxelidan `javaxi” momdinareobs gvari javaxiSvili.3 am sagvareulos uZvelesi, istoriulad cnobili warmomadgeneli, aris amilbar maRalaSvili.4 1411 wlis dokumentis Tanaxmad, mRvdelmonazvnis, zabilon maRalaSvilis, mier dawerilia venaxis nasyidobis wigni, romelic daviT berisZem, qarTlis kaTalikos elioz I-s (1399-1419), gadasca.5 istoriuli sabuTis cnobiT, 1412-1442 wlebs Soris saqarTvelos mefe aleqsandre I-ma, amilbar maRalaSvils da mis saxlikacebs, dimitris da giorgis, uwyaloba `gabriel ivaniaZis naqoni yma-mamuli: qvaTaxevSi - egvteri, kavTisxevSi beTlemis monasteri mamuliT, sami komli svianaZeni da gigauris mamuli; saxli, Wala sakokia, zvari da xodabuni, ezats - erTi sakomlo, gudaleTs aqeT, devisxevis sazRvarze, vardiani; niabs - oTxmoci komli, qvemo xandaks - ori komli: varTana da giorgi; mcxeTaSi - sasaxle da marani, diRoms - sami komli mzevaZe, metexs - wisqvili; muxrans - sofeli kunela; tfilis qalaqis Tavs - mazitas saxli; TvaladSi, alevis qeds - erTi komli svianaZe, TaZamze - qvedadriss - pavles saxli da mamuli, TrialeTze - TeZmis da Tavfaravnis mouraoba da qadagoba. samcxeTos meTormetede wilidan erTi wili, diRmis wyals zemoT, goris jvars zemoT skramde - mamaTmTavroba, gors feSrukauli da diakonisZiseuli mamulebi”.6 XV-XVIII saukuneebis istoriul sabuTebSi maRalaSvilebis gvari, aseve, maRalaZeebis formiT aris moxsenebuli. amave saukuneebSi maT, memkvidreobiT, mcxeTis sveticxovlis sakaTedro taZris qadagis da saxlTuxucesis Tanamdebobebi ekavaT. me-XIV-XV saukuneebis manZilze sveticxovlis taZris qadagebad maRalaSvilTa sagvareulos Semdegi wevrebi iyvnen - amilbari (1391-1442 wlebs Soris),7 demetre (1443-1449 wlebs Soris),8 maxarebeli (1442-1501 wlebs Soris),9 oqropiri (1472 w.).10 istoriuli sabuTis cnobis Tanaxmad, sveticxovlis taZris qadagi, maxarebel maRalaSvili, qarTlis kaTalikos daviT IV-s (1466-1479), aRuzrdia da, Semdgom, ivaniasZeTa da qadag demetre maRalaSvilis umemkvidreod gardacvalebis Semdeg `maTsa saxlsa da mamulsa zeda SegiyuaneT da dagsuiT ivaniasZed ivaniasZisa da qadagis


2 dimitris wesiTa, rigiTa da saqmiTa”. kaTalikosma daviT IV-m mas uwyaloba Semdegi mamulebi: kavTisxevs - sasaxle eklesiiT da SesavliT, sakokia QWaliT, qvaTaxevs sasaflao bostniT, walkotiT da senakiT, oCliurSi - ivaniasZeTa naqoni ori komli svanianebi; niabs - qadag dimitris naqoni glexebi da mamuli, CoCeTs - ivaniasZeTa da dimitris naqoni mamuli, gors - feSrukauli armazi da diakonisZeebi mamuliT; ivaniasZeTa da qadag dimitris saxelo - qadagoba da samamamTavro samwyso imave wesiT, rogoriTac ivaniasZeT hqondaT, mcxeTis senaki da samcxeTiSvilo saxli”.11 XV saukunis II naxevarSi, erTiani saqarTvelos monarqiis daSlis Semdeg, warmoiSva qarTlis, kaxeTis, imereTis samefoebi da samcxe-saaTabagos samTavro. politikurad daSlil saqarTveloSi didi da mcire saTavadoebis Camoyalibeba mimdinareobda calkeuli samefos SigniT. aseTi saTavado iyo samaRalaSviloc. am drosaa savaraudo maRalaSvylTa saTavados Seqmna. Tavad maRalaSvilebis rezidencia sofel niabSi iyo. XVI-XVIII ss-Si iq maT sasaxle, cixe-simagre da karis eklesia hqondaT. maTi sagvareulo saZvale beTlemis monasterSi iyo. maT saTavadoSi Semdegi soflebi Sedioda - niabi, qvaTaxevi, oClauri, CoCeTi, feSrukauli armazi, zerti, xodabuni, faSaani, winarexi, vardisubani da SubaTi.12 maRalaSvilTa saTavados, iseve rogorc sxva saTavadoebs, samarTavad unda hyoloda Tavisi moxeleebi (mouravi, mdivani, mamasaxlisi, xelosani da sxv.), magram amis Sesaxeb cnobebi istoriul wyaroebSi ar aris daculi. me-XVI-XVII saukuneebis manZilze sveticxovlis taZris qadagebad maRalaSvilTa sagvareulos Semdegi wevrebi iyvnen - gedevani (1504-1537 wlebs Soris),13 markozi (1523 w.),14 romanozi (1542 w.),15 gedevani (1562-1592 wlebs Soris).16 XVI saukunidan moyolebuli Tavad maRalaSvilTa gvaris warmomadgenlebi qarTul istoriul sabuTebSi araerTxel ixseniebian. 1504 wels kaxeTis mefe aleqsandre I-ma (1476-1511), sveticxovlis taZris qadag gedevan maRalaSvils uwyaloba monasteri varcanisa, qoraTubani, giorgiwminda, ielisubani, faSaani da saxelod veZisxevi.17 1512 wels kaxeTis dedofalma elenem markoz maRalaSvils ganuaxla mefe giorgi II-is (1511-1513), mier nawyalobevi yma-mamuli: sofel kunelis saxaso naxevridan - Svidi komli kaci.18 1537 wels kaxeTis mefe levan I-ma (1518-1574), qadag gedevan maRalaSvils ganuaxla wyaloba veZisxevisa da faSaanisa. mefem mas daavala Tavisi mamis - mefe giorgi II-is (1511-1513), aRapis gadaxda da sveticxovlis sakaTedro taZarSi misi saflavis movla.19 1542 wels qarTlis kaTalikosma Teodosi I-ma (1541-1542), qadag romanoz maRalaSvils uwyaloba mcxeTaSi iovane mWedliSviliseuli saxl-kari, baRCa bostniT da diRoms - mzevasZis venaxi.20 1561-1565 wlebs Soris qarTlis mefe simon I-ma (1556-1600), sveticxovlis qadagis, romanozis, Zmas - papunas meRvineTuxucesis saxelo da sofel gomnis mouraoba uboZa.21 1562 wels qarTlis kaTalikosma nikoloz IV-m (1562-1584), sveticxovlis qadag gedevan maRalaSvils uwyaloba misi uZeod gardacvlili biZaSvilis naqoni sofeli CoCeTi da gorSi feSrukauli da diakvniseuli mamulebi.22 XVI saukunis 60-ian wlebSi kaxeTis dedofal TinaTins, mefe levan I-is meuRles, sveticxovlis qadagi gedevan maRalaSvili wauyvania batoniSvil nikolozis


3 maswavleblad. mefe levan I-s misTvis `mravali safaseni� miuZRvnia. roca batoniSvili nikolozi qarTlis kaTalikosi gaxda, man qadag gedevans uwyaloba niabSi givi kanaCasZiseuli mamuli da Tavisi sami saxaso glexi.23 1574-1605 wlebs Soris sveticxovlis qadag gedevan maRalaSvils edaveboda aslan yaraSvili baraunTaSi wminda giorgis saydarze da cxra koml glexze. maTi dava gaarCia kaxeTis mefe aleqsandre II-m (1574-1605) da sadao yma-mamuli qadag gedevans miakuTvna.24 1592 wels qarTlis mefe simon I-ma (1556-1600), qadag gedevan maRalaSvils gauCina sisxlis fasi - 300000 kirmaneuli TeTri. Zveli sigelis Tanaxmad, maRalaZeTa gvaris sisxlis fasi yofila 180000 kirmaneuli TeTri.25 1610 wels qarTlis kaTalikosma zebede II-m (1603-1610), xucia maRalaSvils uwyaloba ymebi - paraSvili estate da evedraSvili suTia,26 xolo kaTalikosma qristefore I-ma (1616-1622), mas sofeli gomni samouraod uboZa.27 1638 wlis sabuTis mixedviT, ioane maRalaSvili mowmed ixsenieba mamulis wyalobis wignSi, romelic qarTlis kaTalikosma evdemon I-ma (1630-1638) daviT gedevaniSvils uboZa.28 1665 wlis sabuTis mixedviT, gedevan maRalaSvili mowmed ixsenieba ymebis nasyidobis wignSi, romelic qarTlis kaTalikosma, domenti III-m (1660-1676), roin kecxovels uboZa.29 1676 wels kaTalikosis, domenti III-is, gardacvalebis Semdeg, Tavad maRalaSvilebis gvaris erT-erTi warmomadgeneli - nikoloz maRalaSvili qarTlis kaTalikosi gaxda da ramodenime Tvis manZilze, mas es maRali saeklesio Tanamdeboba nikoloz VI-is saxeliT ekava. kaTalikos nikoloz VI-is Semdeg, qarTlis kaTalikosad airCies nikoloz VII amilaxvari.30 1678-1700 wlebs Soris Sedgenili sabuTis mixedviT levan batoniSvilma saxlTuxucesi papua maRalaSvili daayena sveticxovelSi `samaroanis� sarqrad da uboZa mas saaRaped Sewiruli xatissoflis mouraoba. mas, aseve, daevala saydris iaraRis, xatisa da saganZuris dacva.31 1681 wels qarTlis mefe giorgi XI-m (1676-1688,1703-1709), revaz maRalaSvils uboZa saxlTuxucesoba, mdivnoba da qadagoba. aseve mefem mas uwyaloba cixedidisa da armazis mouraoba, beTiaSvili mamuliT; daumtkica qarTlidan kaxeTamde sveticxovlis Semosavlis ocisTavi Rvinoze, purze, TeTrze, Zroxaze da cxvarze.32 1693 wlis sabuTis mixedviT, adam maRalaSvili mowmed ixsenieba wyalobis sigelSi, romelic qarTlis kaTalikosma, nikoloz VII-m (1676-1688, 1691-1696), paata Warmeuls uboZa.33 XVIII saukunis dasawyisSi qarTlis mefe erekle I-ma (1688-1703), amilbar maRalaSvils daumtkica qarTlis kaTalikosis ioane IX-s (1688-1691,1696-1700), mier nawyalobevi sveticxovlis kaxuri mamulebis saxlTuxucesoba da janiSinoba.34 Tavad maRalaSvilebis saTavado, iseve rogorc Sida qarTlis sxva saTavadoebi, kerZod, amilaxvrebis, maCablebis, favleniSvilebis, amirejibebis, xidirbegiSvilebis, diasamiZeebis, TaqTaqiSvilebis da sxv., qarTlis samefos memarjvene sadroSos Seadgenda. memarjvene sadroSos spasalarebad, anu sardarebad, tradiciulad, Tavad amilaxvarTa gvaris warmomadgenlebi iyvnen.35 XVI-XVIII saukuneebSi Tavad maRalaSvilTa gvaris warmomadgenlebi aqtiurad moRvaweobdnen qarTlis samefos politikur cxovrebaSi, rogorc mefis karis kacni, mrCevlebi da sasuliero Tanamdebobis pirebi. kerZod, nikoloz maRalaSvili qadagarqimandriti iyo,36 revaz maRalaSvili - saxlTuxucesi,37 giorgi maRalaSvili -


4 saxlTuxucesi,38 solomon maRalaSvili - mdivani,39 amilbar maRalaSvili saxlTuxucesi,40 adam maRalaSvili - mdivani,41 luarsab maRalaSvili - sardali,42 nikoloz maRalaSvili - mdivani,43 da paata maRalaSvili - molareTuxucesi.44 XVII s.-is 80-90-ian wlebSi brZolaSi, romelic mefeebs, erekle I-sa (16881703,1703-1709) da giorgi XI-s (1676-1688,1703-1709), Soris mimdinareobda, Tavad maRalaSvilebis gvaris warmomadgenelma, nikolozma, mxari giorgi XI-s dauWira da masTan erTad ibrZoda. vaxuSti batoniSvili, amasTan dakavSirebiT, aRniSnavda `Semdgomad movida faSa da moertya gars giorgi mefesa zikilias myofsa. xolo mefeman hyo egreT, viTarca amcnes mesxTa saxleulTa TÂsTaTÂs, rameTu ykeTu TÂT ganromil iyo mefe, igini Zniad ganerodnen, da wariyvanes mefe axalcixes. aramed vinaÁTgan upatio iyvnen qarTvelni erekle mefisagan, amisTÂs ezraxoden mefes giorgis, raTa mivides qarTls da dadvan sulni TÂsni misTÂs da aRuTqmidnen ficiTa didiTa. kualad uvlinebdnen mravalsa saganZursa aSoTan muxran-batoni, givi amilaxori da nikolaoz 45

maRalaSvili, raTa miT dauyos piri mefeman osmalTa angaarTa”. 1724 wels qarTlis mefe vaxtang VI 2000 kaciani amaliT gadasaxlda ruseTs, sadac, sxva TavadebTan erTad, Tavadi maRalaSvilic imyofeboda. es iyo Tavadi nikoloz maRalaSvili.46 1755 wlidan TbilisSi arsebobda `seminaria filosofiisa”, romelSic moRvaweobdnen Rrmad ganswavluli filosofosebi, kerZod, kaTalikosi anton I, ioane orbeliani da iustine maRalaZe.47 1783 wlis 24 ivlisis georgievskis traqtatis im oficialuri danarTis Tanaxmad, romelSic warmodgenilia qarTl-kaxeTis TavadTa da aznaurTa nusxa, moxseniebulia Tavadi maRalaSvilebic, romlebsac, aRniSnuli traqtatis safuZvelze, miniWebuli hqondaT ruseTis Tavad-aznaurul gvarebTan gaTanabrebuli uflebebi.48 1795 wlis 10-11 seqtembers iranis Sahis, aRa-mahmad-xanis (1794-1797), Semosevis dros, Tavadma daviT maRalaSvilma monawileoba miiRo krwanisis brZolaSi. 1801 wels, qarTl-kaxeTis samefos gauqmebisa da rusuli mmarTvelobis sistemis damyarebis gamo, maRalaSvilTa saTavado administraciulad gauqmda. Tavadi maRalaSvilebi, rogorc uwarCinebulesi gvaris warmomadgenelni, aRiarebuli da Setanil iqnen ruseTis imperiis Tavadebis siaSi.49

gamoyenebuli wyaroebi da literatura 1. ioane bagrationi. SemoklebiT aRwera saqarTvelosa Sina mcxovrebTa TavadTa da aznaurTa gvarebisa. redaqtori da gamomcemeli z.kacelaSvili. Tb., 1997, gv.33. 2. saqarTvelos centraluri istoriuli arqivi (scia), fondi 1449, aRwera 1, saqme #777 (1391 w.). 3. n.SoSiaSvili. TorelTa feodaluri saxlis istoria da SoTa rusTaveli. kr. SoTa rusTaveli, istoriul-filologiuri Ziebani. Tb., 1966, gv.47. 4. pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. masalebi Sekribes da gamosacemad moamzades: a.baqraZem, l.ratianma da g.oTxmezurma.


5 tomi Seadgines d.kldiaSvilma da m.surgulaZem. Tb., 2004, gv.82; scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #777 (1391 w.). 5. pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.85; scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #165 (1411 w.). 6. pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.82; scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #777 (1391 w.). 7. scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #777 (1391 w.). 8. scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #1632 (1443-1449 ww.). 9. T.Jordania. qronikebi da sxva masala saqarTvelos istoriis da mwerlobisa. t.II. Tb., 1897, gv.252-253; pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.87,90; xelnawerTa instituti, fondi Qd-6995 (1442-1501 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Ad-1498-3 (1472 w.), (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Hd-1352 (1470 w.), (xelnaweri); scia, fondi 1448, aRwera 1, saqme #63 (1491 w.); scia, fondi 1448, aRwera 1, saqme #5265 (14731491 ww.); scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #1488 (1477 w.); scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #1489 (1488 w.); scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #1531 (1492 w.). 10. pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.90; xelnawerTa instituti, fondi Ad-1498-3 (1472 w.), (xelnaweri). 11. xelnawerTa instituti, fondi Hd-1352 (1470 w.), (xelnaweri); pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.87. 12. pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.87,91,93. 13. T.Jordania. qronikebi.., t.II. das. naSr. gv.323; pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.83; scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #1496a (1537 w.). 14. xelnawerTa instituti, fondi Ad-1299a (1523 w.), (xelnaweri); scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #153 (1523 w.); pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.87. 15. xelnawerTa instituti, fondi Hd-1353 (1542 w.), (xelnaweri); pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.97. 16. pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.83; scia, fondi 1448, aRwera 1, saqme #5087 (1565 w.). xelnawerTa instituti, fondi Ad-1588 (1592 w.), (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Qd6994 (1562 w.), (xelnaweri). 17. T.Jordania. qronikebi.., t.II. das. naSr. gv.323. 18. xelnawerTa instituti, fondi Ad-1498-16 (1512 w.), (xelnaweri) 19. scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #1496a (1537 w.); pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.83. 20. xelnawerTa instituti, fondi Hd-1353 (1542 w.), (xelnaweri). 21. xelnawerTa instituti, fondi Qd-994 (1561 w.), (xelnaweri). 22. xelnawerTa instituti, fondi Ad-1498-9 (1562 w.), (xelnaweri).


6 23. scia, fondi 1448, aRwera 1, saqme #5087a (1584-1589 ww.). 24. scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #1496b (1574-1605 ww.). 25. xelnawerTa instituti, fondi Ad-1588 (1592 w.), (xelnaweri). 26. scia, fondi 1448, aRwera 1, saqme #5086 (1610 w.); pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.98. 27. xelnawerTa instituti, fondi Ad-1756 (1622 w.), (xelnaweri). 28. xelnawerTa instituti, fondi Hd-1710 (1638 w.), (xelnaweri); pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.86. 29. scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #1193 (1665 w.); pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.84. 30. p.karbelaSvili. ierarqia saqarTvelos eklesiisa. kaTalikosni da mRvdelT-mTavarni. Tb., 1900, gv.126-127. 31. xelnawerTa instituti, fondi Ad-30 (1678-1700 ww.), (xelnaweri); pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.93. 32. scia, fondi 1448, aRwera 1, saqme #2283 (1681 w.); pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.94. 33. scia, fondi 1449, aRwera 1, saqme #2685 (1693 w.); pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.82. 34. xelnawerTa instituti, fondi Ad-1590 (1700 w.), (xelnaweri); pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.III. das. naSr. gv.83. 35. xelnawerTa instituti, fondi Hd-2124 (1606-1648 ww.) (xelnaweri); pirTa anotirebuli leqsikoni XI-XVII ss. qarTuli istoriuli sabuTebis mixedviT. t.I. das. naSr. gv.115; Г.Анчабадзе. Источниковедческие проблемы военной истории Грузии. Тб., 1990, стр.164; И.Джорджадзе. История военного искусства Грузии. Тб., 1989, стр.159-160. 36. scia, fondi 1448, aRwera 1, saqme #5060 (1661 w.); a.baqraZe. masalebi qarTuli sfragistikis istoriisaTvis, naw. I. Tb., 1978, gv.112. 37. xelnawerTa instituti, fondi Ad-36 (1689 w.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Qd-9088 (1710 w.) (xelnaweri); a.baqraZe. masalebi qarTuli sfragistikis istoriisaTvis, naw. I. Tb., 1978, gv.96. 38. xelnawerTa instituti, fondi Qd-9088 (1710 w.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Ad-846 (1737 w.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Ad-1915 (1745-1746 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Hd-2436 (1745-1746 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Hd-5290 (1746-1769 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Hd-2735 (1760 w.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Hd-13072 (1746-1769 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Sd-229 (1746-1769 ww.) (xelnaweri); a.baqraZe. masalebi qarTuli sfragistikis istoriisaTvis, naw. I. Tb., 1978, gv.93. 39. xelnawerTa instituti, fondi Ad-323 (1706-1723 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Ad-1811 (1706-1723 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Sd-1811 (1706-1723 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Ad-846 (1737 w.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Ad-1738 (1738 w.) (xelnaweri); a.baqraZe. masalebi qarTuli sfragistikis istoriisaTvis, naw. I. Tb., 1978, gv.73.


7 40. xelnawerTa instituti, fondi Ad-323 (1706-1723 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Hd-2005 (1706-1723 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Ad-2131 (1771 w.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Ad-2247 (1789-1792 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Hd-6035 (1801 w.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Hd-13085 (1801 w.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Hd14268 (1789-1792 ww.) (xelnaweri); a.baqraZe. masalebi qarTuli sfragistikis istoriisaTvis, naw. I. Tb., 1978, gv.92. 41. xelnawerTa instituti, fondi Ad-846 (1737 w.) (xelnaweri); a.baqraZe. masalebi qarTuli sfragistikis istoriisaTvis, naw. I. Tb., 1978, gv.68. 42. xelnawerTa instituti, fondi Ad-846 (1737 w.) (xelnaweri); a.baqraZe. masalebi qarTuli sfragistikis istoriisaTvis, naw. I. Tb., 1978, gv.91. 43. xelnawerTa instituti, fondi Ad-1729 (1741-1747 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Ad-1915 (1745-1746 ww.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Hd-13072 (1755 w.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Sd-205 (1746-1751 ww.) (xelnaweri); a.baqraZe. masalebi qarTuli sfragistikis istoriisaTvis, naw. I. Tb., 1978, gv.72. 44. xelnawerTa instituti, fondi Hd-6330 (1755 w.) (xelnaweri); xelnawerTa instituti, fondi Hd-9469 (1769 w.) (xelnaweri); a.baqraZe. masalebi qarTuli sfragistikis istoriisaTvis, naw. I. Tb., 1978, gv.80. 45. vaxuSti batoniSvili. aRwera samefosa saqarTvelosa. “qarTlis cxovreba”, t.IV. teqsti dadgenilia yvela ZiriTadi xelnaweris mixedviT s.yauxCiSvilis mier. Tb, 1973, gv.466. 46. Российский государственный архив древних актов (РГАДА), фонд 248 (Правительствующий Сенат), дело №769; vaxtang VI-is amalis 1737 wlis sia. wignSi: s.yubaneiSvili. daviT guramiSvili qarTul husarTa polkSi. Tb., 1965, gv.143. 47. Tbilisis istoria, t.I. tomis redaqtorebi: m.dumbaZe, v.guCua. Tb., 1990, gv.413. 48. georgievskis traqtati. 1783 wlis xelSekruleba ruseTis mfarvelobaSi aRmosavleT saqarTvelos Sesvlis Sesaxeb. teqsti gamosacemad moamzada, Sesavali da SeniSvnebi daurTo giorgi paiWaZem. Tb., 1983, gv.58. 49. Список князей и дворян Грузии. Спб., 1850, №657-668; Списки титулованным родам и лицам Российской империи. Издание Департамента Герольдии Правительствующего Сената. Спб., 1892, стр.53; qarTl-kaxeTis TavadTa da aznaurTa ojaxebi. fototipiuri gamocema z.WumburiZis redaqciiT. Tb., 2005, gv.142-143.

i.biWikaSvili


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.