REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Pรกgina 1
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Pรกgina 2
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 3
Argitaratzailea: Paz de Ziganda Ikastola Ermitaldea, 1 31610 Atarrabia 948 13 66 14 pziganda@ikastola.net Testuak: Nafarroa Oinez 2010 Argazkiak: Alfonso Perkaz eta Paz de Ziganda Ikastola Disenua eta maketazioa: Javier Unzue (Horixe Diseño)
Agurra
....................................................................
Batxilergoa, ikastolako helburua
.............................
5 7
Munduz mundu leloa eta globoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Ikastolen arteko elkartasuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Oinezeko abestiaren egilea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Omenaldia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Arte Oinez’10
..........................................................
Eskoziar Highland jokoak
........................................
23 25
Ibilbidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Inprenta: Gráficas IPAR www.nafarroaoinez.net www.oinezbasoa.com Aldizkari hau %100 paper berziklatuan eta ekologikoan inprimatu da, klororik gabe. Esta revista se ha impreso en papel 100% reciclado, ecológico y libre de cloro.
Egitaraua
................................................................
28
Txikiak mundura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Oinez basoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Oinez berdea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Festa osasungarria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Nafarroa Oinez irisgarri baten alde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 40.urtemuga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Munduz mundu argazkiz argazki
.............................
47
Babesleak:
Hedabideak:
Erakundeak:
Laguntzaileak:
3
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
4
Pรกgina 4
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 5
munduz mundu
Junto al río El agua es uno de los elementos fundamentales para la vida. De ahí, que desde la antigüedad, el ser humano haya ido realizando sus asentamientos junto a los ríos. En sus proximidades se han desarrollado las distintas culturas y civilizaciones del mundo entero y también, por supuesto, la vasca, que se extiende entre el Adour y el Ebro.
Ibai alde Mende askoz Europa osoan nagusitu zen judeo-kristau tradizioak bi ibaien artean, Tigris eta Eufrates hain zuzen ere, lehendabiziko gizakiak kokatzen zituen. Eta horiekin batera, noski, lehenengo hizkuntzak eta zibilizazioak. Zientziaren hutsuneak kondairek eta fedeek betetzen zituzten, gizakion garapenean urak izan duen garrantzia azpimarratu zuten. Herriaren irudimenak halako aldaerak ezjakintasuna gainditzeko sortzen zituen. Baina ibaien ertzeetan sortu eta garatu zirela mundu osoko kultura garrantzitsuenak egia dela aitortu behar dugu. Baita Euskal Herrikoa ere, Aturri eta Ebro ibaien artean… Arga eta Ultzama ibaiek bat egiten duten tokian gaude gu. Hor dago Paz de Ziganda Ikastola. Ez ginen hor jaio, Iruñeko beste bazter batean baizik, baina hemen, ibai aldean garatu eta heldu gara, aurten gure 40. urtemuga ospatzen ari garelako. 40 urte Paz de Ziganda bezala, baina bost gehiago Uxue Ikastola izenarekin emandakoak kontutan hartzen baditugu. Istorio zaharrak dira horiek, baina adin horrekin, ezinbestez, begiak atzera joaten zaizkigu nondik gatozen gogoratzeko gure lehenengo egoitza pisu zahar eta txiki bat izan zen... hastear zeuden izugarrizko ibilbidearen, eta paregabeko abenturaren aurreneko urratsak. Gero bajera batzuk etorri ziren, Atarrabiako Domingotarren komentu trauskilera iritsi arte. Eta hortik -1991ko Nafarroa Oineza antolatu genuen tartean- gaur egun gauden lekura etorri ginen. Erronka berriak Paz de Ziganda Ikastolakoentzat, duela berrogei urte hasitako proiektua oraindik bukatu gabe dagoelako. Azken urratsa falta zaigu hasierako abenturazaleen ametsa asetzeko: Batxilergoa abian jartzea. Horrela, gure ikasleek 2-18 urte tarteko maila guztiak ikastolan bertan beteko lituzkete. Eta horretarako, derrigorrez, eraikuntza berri bat behar dugu. Ez dugu ahaztu behar ikastola baten atzean, edozein izanda ere, euskara bera dagoela. Ez dugu ahaztu behar Nafarroa Oinez bera euskararen aldeko festa bat dela. Egun egokia euskaraz abesteko, dantzatzeko, jolasteko…bizitzeko! Are gehiago Nafarroa Oinez festa bere 30. urteurrena ospatzen ari den honetan. Egiazta dezagun duela hilabete batzuk Iruñeko kaleetan ozenki aldarrikatzen genuena, euskaraz bizitzeko eskubidea, EUSKARA eta FESTA bat eginez. Aipatu ditugun ibaien aldera, bisitari ongi etorria, pozik ibiliko zara. Gehienetan, uraz eta naturaz inguraturik paseatuko zara, zuk disfrutatu ahal izateko prestatu dugun ibilbidean. Aprobetxa ezazu, bada, Iruñerriko zonalde hau hobeki ezagutzeko. Aprobetxa ezazu Argak eta Ultzamak eskaintzen dizkiguten paisaiak gozatzeko. Euskararen aldeko festa den Nafarroa Oineza gure ibai-alde honetan ospatzen ari gara. Euskararen alde elkartasunez osaturiko festa, jai honen oinarria elkartasuna baita. Euskararen alde, elkartasunez, ehunka boluntariok lan egiten baitute. Ibaien alde gu, Paz de Zigandakook. Baita zu, ongi etorria zaren ibiltaria. Ez bazenekien, Ibaialde Lodosa-Sartagudako ikastola da. Euskara eta elkartasuna eskutik helduta, prestatu ditugun bost guneetako bat haiei eman diegu. Haien beharrak eta gureak bat eginez.
Paz de Ziganda se sitúa en la confluencia de los ríos Ultzama y Arga, adonde llegó tras un largo peregrinar por diferentes bajeras y locales de Pamplona, y recalar durante unos años en el viejo convento de los Dominicos de Villava. Mucho ha llovido desde aquel 1970 en que Paz de Ziganda iniciara su andadura independiente tras desgajarse –por otro lado caminaría la ikastola San Fermin- de Uxue Ikastola, creada ésta seis años antes por un pequeño grupo de familias amantes de la lengua vasca. En el año en que el Nafarroa Oinez cumple su trigésimo aniversario, y la ikastola celebra su 40 cumpleaños, hemos preparado un circuito que discurre precisamente junto a ambos ríos. Un recorrido que te permita, bienvenido visitante, disfrutar de la naturaleza de esta zona de Iruñerria, aunando, como es característico del Oinez, la fiesta y el euskera. Un día para pasear, para bailar o cantar, jugar...vivir, en definitiva, en euskera, tal y como reivindicamos hace unos meses por las calles de Pamplona en aquella histórica manifestación convocada por Kontseilua. Una fiesta, el Nafarroa Oinez, basada en la solidaridad, y con la que Paz de Ziganda persigue concluir el sueño de aquellos aventureros y aventureras que la crearon hace cuatro décadas: implantar el bachiller, y concluir, de esa manera, todo el ciclo educativo. Una solidaridad que se hace extensiva además, este año a la ikastola Ibaialde de Lodosa, a la que Paz de Ziganda cederá una parte de la recaudación debido a su grave situación económica. Junto al río (ibai alde), amable caminante, haremos una sus necesidades y las nuestras.
Mikel Asiain Paz de Ziganda Ikastolako lehendakaria
5
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
6
Pรกgina 6
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 7
Batxilergoa, ikastolako helburua Paz de Ziganda Ikastolako Hezkuntza Proiektua hastapenetatik hankamotz dabil, mahaiari hanka bat falta balitzaio bezala: baditu Haur, Lehen eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako etapak; baina ez, ordea, Batxilergoa. Hain zuzen ere, ikastolaren helburua “laugarren hanka” delako hau sendo finkatzea da, duela 40 urte hasitako ametsa borobilduz. Bi urterekin hasi eta hemezortzi urteko gazteak direnean amaitu. Iñaki Erroz Paz de Ziganda Ikastolako zuzendaria da eta berarekin solasaldi bat izan dugu; hizpide, Nafar roa Oinezeko helbur ua: Batxiler goa Paz de Ziganda Ikastolan. Aspaldikoa al da Batxilergoa eratzeko asmoa? Bai, Paz de Ziganda Ikastolak sortu zenetik Batxilergoa izateko bokazioa izan du; izan ere, 70. hamarkadaren hasierako promozio kanpainetan jadanik aipatzen zen. Geroago, orain dela 15 urte, ikastola berria eraiki genuenean, aurreproiektuaren planoetan ere Batxilergo gelak eta espazio egokituak agertzen ziren. Dena den, bi momentu horietan beste lehentasunei aurre egin behar izan genien eta ez genuen proiektua gauzatu ahal izan. Paz de Ziganda Ikastolako zuzendari lanetan hiru urte egin dituzu Elorrioko Txintxirrin Ikastolako zuzendaritzatik etorria. Nola bizi duzu Atarrabiako ikastolaren amets honetan parte hartzea? Bizkaia aldetik etorri nintzenean Nafarroan ikastola bakar batek Batxilergoa izateak harritu ninduen. Paz de Ziganda Ikastolan 1.000 ikasletik gora ditugu eta Batxilergoa izateko baldintza guztiak betetzen ditugula iruditu zitzaidan. Dena den, 2008an ikastolako eragile guztien ordezkariekin egindako talde hausnarketa baten ondorioz hartu genuen, berriz ere, arestian aipatu duzun “laugarren hanka” honen bila joateko erabakia. Pertsonalki ilusio handia dut proiektu honetan ikastolaren bilakaeran urrats erabakiorra izanen delako etorkizunari begira. Zein aurreikuspen egiten dituzue ikasle kopuruari dagokionez? Gure ikastola hiru lerrokoa da eta urtero 85 bat ikaslek bukatzen dute DBHko 4. maila. Denek, noski, ez dute Batxilergoa burutuko baina hau ez da soilik gure ikastolaren proiektua, Nafarroako Ikastolen Elkarte osokoa baizik. Gaur egun ikastolen ikasleriaren gehiengo batek ezin du bere 16-18 bitarteko ikasketak ikastolen ereduan jarraitu eta gabezia hori bete nahi dugu; guretzat, beste ikastolentzat eta baita inguruan ditugun D ereduetako eskolentzat ere onuragarri delakoan. Nola antolatuko da Batxilergoa Paz de Ziganda Ikastolan? Bi lerrokoa izan daitekeela aurreikusten dugu, Zientzietakoa bat (bi gelekin), eta Humanistikoa bestea. Esperientzia handiko irakasleria dugu DBHn eta etapa batetik bestera beharrezkoa den koordinazioa pedagogikoa gauzatuz kalitate handia eman diezaiokegu proiektuari. Ikastolen Elkartean erreferente anitzak ditugu eta horietan oinarrituko gara lehenengo urratsetan (San Fermin Ikastolakoa, Tolosako Laskorainena, Durangoko Ibaizabalena…). Atarrabiarentzat ere eskeintza zabaltzea aberatsa izan daitekekeela uste al duzu? Gu, nahiz eta eskola publiko bat ez garen, herri ekimenez sorturiko irabazi asmorik gabeko kooperatiba bat gara eta gure xedeetan argi aipatzen da Atarrabia eta inguruko biztanleriarentzat kalitatezko hezkuntza euskalduna eskeintzea dugula helburu. Batxilergoa ikuspegi horretatik ere gauzatzen dugu eta hainbat plaza beste zentruetako ikasleekin beteko lirateke.
Iñaki Erroz Paz de Ziganda Ikastolako zuzendaria
Euskaraz Bizi izan zen 1991ko Nafarroa Oinezaren lema. Paz de Zigandak aldarrikapen honekin jarraitzen al du? Bai, euskaraz bizi izan zen 1991ko gure Nafarroa Oinezeko lema, Jose Luis Gorostidiren zuzendaritzapean, eta urriaren 17an ere hori bera da gure aldarrikapena, Batxilergoa eratzetik haratago doana, Nafarroan eta munduz mundu, euskarak kultur ondare gisa duen balioa goraipatu eta euskaraz bizitzeko eskubidea aldarrikatu. Gure ikasleak euskara ikastolan jaso eta kalean euskaraz aritu daitezen. 7
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
8
Pรกgina 8
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 9
munduz mundu
Un reto: El Bachillerato El objetivo del Nafarroa Oinez de 2010 es implantar el Bachillerato en la ikastola Paz de Ziganda, para completar el ciclo educativo que abarca desde los 2 hasta los 18 años. Para ello, es necesario construir un nuevo edificio que albergue dicho tramo en el recinto escolar. El emplazamiento elegido para ubicarlo es la zona adyacente al polideportivo. Cuenta con la ventaja de que se encontrará junto a los institutos de Burlada (separados por el vial), incluido en el recinto de la ikastola pero discretamente separado del resto para que el alumnado pueda sentirse más independiente. Tendrá una salida próxima y directa a la calle, sirviendo de remate final al discurrir del alumnado en su trayectoria estudiantil por el centro, ya que comienzan en el edificio de infantil, pasan al aulario de primaria y secundaria, concluyendo en el de bachiller.
Batxilergo aurre-proiektua Proiektua gauzatzeko eraikuntza berri bat egin behar dugu. Aurreproiektua dagoeneko egina dugu. Eraikin berriak gaur egungo patioari zati bat kenduko dio eta kiroldegi ondoan kokatuko da. Leku horrek, gure eta baita diseinatu duen arkitektoaren iritziz ere, abantaila oso inportantea dauka: Burlatako institutuetatik oso gertu kokatuko da; ikastolako eremuaren barruan egonik errepide batek soilik bereiztuko ditu, eta ikastola bertako beste eraikinetatik ere (Haur Hezkuntzakoa alde batetik, eta Lehenengo eta Bigarrenekoa bestetik) nabarmenki aldenduta egongo da. Horrela ikasle nagusienek eurentzako espazio independienteagoa izango dute. Bi lerro ezberdin ezarriko dira: zientziak eta letrak. Lehendabizikorako bi ildo, eta bat bigarrenerako. Bakoitzak behar dituen areto bereziak izango ditu. Eraikuntza berriak hiru solairu izango ditu: behekoa gehi bi, beste eraikinekin oreka mantentzeko; orientazioa, berriz, ekialde-mendebalde izango da, argia ongi jasotzeko egokiena delakoan. Sarbideak zuhaitzez betetako pasabideraino ailegatuko den arkupe bat izango du. Beheko solairuan, alde batean bulegoa eta irakasleen aretoak kokatuko dira, eta bestean, berdinak diren hiru gela. Lehendabiziko eta bigarren pisuek egitura berbera izango dute: mendebaldean, ikasleen gelak; eta ekialdean areto bereziak gehi irakasleen esparruak. Estetikaren ikuspuntutik, gaur egun dauden eraikinekin armonia zaintzeko horietan erabili zen adreilu mota berbera jarriko da fatxadetan, eta eramango dituen hutsuneek ondoan dagoen kiroldegia antza izango dute. Proiektu osoa kontutan hartuz, 2.500 metro karratuz ari gara, eta aurrekontua 2.100.000 eurokoa da.
La intención inicial consiste en la implantación de dos ramas (ciencias y letras) con tres unidades en cada curso (dos para ciencias y una para letras), con sus correspondientes aulas especiales o específicas. El edificio planteado se conforma con tres plantas sobre rasante y una zona de sótano para zonas de instalaciones y servicios. El acceso al edificio se realiza mediante un porche que sale al encuentro del paseo arbolado. La organización de las tres plantas sería similar: tres aulas principales orientadas a la fachada oeste y el resto de aulas o, en su caso la sala de profesores, orientadas a la fachada este; en el centro se genera un espacio trapezoidal al que dan todas las estancias. En cuanto a la estética del edificio, se pretende mantener la armonía con el resto de edificios que componen el centro escolar. La construcción del mismo supone afrontar una actuación edificatoria cercana a 2.500 metros cuadrados, con una repercusión económica total en torno a 2.100.000 euros. 9
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
10
Pรกgina 10
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 11
munduz mundu
Munduz Mundu leloa eta globoa: euskararen unibertsaltasunaren adierazgarri 2010eko Nafar roa Oinezaren mezu nagusia gure leloak biltzen du: MUNDUZ MUNDU esapideak, hain zuzen ere. Haren ondoan, hegan doan globoak euskararen uniber tsaltasunaren ideia borobiltzen du. Atarrabiako Paz de Ziganda Ikastolak hegan doan globo bat -bertan Lurra marraztuta dagoelarik- Nafarroa Oinezaren logotzat aukeratu du . Lelotzat, berriz, “Munduz mundu” esapide nafarra hautatu du.
Nuestro logo y nuestro lema La universalidad del euskera El mensaje de nuestro Oinez 2010 se r e s u m e e n n u e s t r o l e m a : MUNDUZ MUNDU “por todo el mundo".
Sortzaileen ustez, logoaren zein lemaren gakoa eta giltza mundua da, hitza eta irudia berehala unibertsaltasunarekin, modernitatearekin, bizimodu iraukorrarekin eta etorkizunarekin harremanetan paratzen direlako. Irudi eta hitz joko bizkor horien bidez, euskara ez dela bazter daitekeen txokokeria adierazi nahi da eta, era berean, euskara mundura zabaltzeko nortasun ikur garrantzitsua dela. Hots, logoak eta leloak gogorazi nahi digute euskara gizateriaren kultur ondarea dela.
La palabra y la imagen clave en nuestro lema y en nuestro logo es el mundo, ya que en cuanto la oímos o vemos la relacionamos con un sentido de apertura, de modernidad, de sostenibilidad, de futuro.
Orain arte esandakoa, gainera, errealitatearen isla garbia da. Azken bolada honetan beste zenbait ikastetxetan ezartzen ari diren hezkuntza ereduei aurrea harturik, badira urte batzuk ikastolek beren ikasleak lau hizkuntzatan prestatzen dituztela. Logoak eta leloak, beraz, elkarbizitza linguistiko horren oroigarri izan nahi dute, ez baita kasualitatea nazioarte mailan ere ikastolen eredu eleanitzak hainbat sari eskuratu izana (President´s Award 2006, esate baterako). Halaber, euskara interesa pizten duen hizkuntza dela adierazi nahi izan da eta horregatik nafar gizartearen aurrean erakutsi dugu euskarak unibertsitateetan lekua baduela, baita gure mugetatik urrun ere; hala nola, Estatu Batuetako Boise eta Renoko unibertsitateetan, Finaldiakoan, Tokiokoan, Moskukoan, Mexikokoan, Erromakoan, Txilekoan, Argentinakoetan, Uruguaikoan, Poloniakoan eta baita beste unibertsitate batzuetan ere. Beste alde batetik gorazarre egin nahi izan zaie Euskal Herritik - euskararen herritik atera diren bidaiari eta etorkin euskaldunei, nola edo hala eutsi egin dietelako beren hizkuntzari eta ohiturei, eta horiek gordetzen jakin izan dutelako.
El euskera no es un localismo, no es una vía para encerrarnos en nosotros mismos, sino todo lo contrario, es una de nuestras señas de identidad para abrirnos al mundo. Es, recordémoslo, patrimonio cultural de la humanidad. Así lo hemos recordado ante la sociedad navarra, recordando el interés que nuestra lengua despierta en numerosas universidades de todo el mundo.
11
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
12
Pรกgina 12
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 13
munduz mundu
Ikastolen arteko elkartasuna Paz de Ziganda Ikastolak Nafar roa Oinez eguneko 2010eko irabazien ehuneko hogeia Lodosa-Sar tagudako Ibaialde Ikastolari emango dio euren egoera larria dela eta. Horrexegatik zirkuitoko 5 guneetako batek, hain zuzen ere Atarrabiako ikastolan kokatuko denak, “Lodosa-Sartagudako Ikastola” izena eramango du. Jakina den moduan eremu linguistikoen eraketak izugarri baldintzatu du azken hamarkadetan euskararen garapena, batik bat, eremu ez euskalduna bezala izendaturiko Nafarroako zonalde zabalean. Hau horrela izanik, gaur egun, Nafarroako hegoaldean euskara bizirik mantentzeko hezkuntza eremuan dagoen ekimen bakarra Nafarroako Ikastolen Elkartekoarena da. Hamabost ikastolek osatzen dute elkarte hori, eta hauen artean sei (Tuterakoa, Vianakoa, Zangozakoa, Tafallakoa, Irunberrikoa eta Lodosa-Sartagudakoa), euskalduna ez den eremuan kokatuta daude. Zonalde linguistiko mistotik at egoteak ikastola hauei, errotik, zailtasun handiak dakarzkie ekonomikoki itota baitaude eta zenbaitetan euren bizi iraupena kolokan geratzen da. Nabarmena da, hizkuntzei dagokienez bederen, gaur egun nafar guztiok ez ditugula eskubide berberak. Urte hauetan zehar ikastola guztien, eta bereziki aipaturiko hauen bizi-iraupena gauzatzeko Nafarroako ikastolen arteko lagunkidetza handia izan da. Ikastolen izaeraz zerbait azpimarratu behar bada, hain zuzen ere, elkartasuna da. Bai barrura, bai kanpora begira. Era honetan, ez dago gaizki zenbaitetan gogoratzea orain dela 40 bat urte jaiotako ikastolak –Paz de Ziganda kasu-, herri ekimenaren poderioz sortu zirela, eta oso baldintza kaxkarretan. Kooperatiba izaerari esker, ikastolako familiak, belaunaldiz-belaunaldi, ikastolen proiektua sendotzen joan dira, gaur egun direna izatera ailegatu arte. Paz de Zigandan gogoan dugu oraindik gure iragana eta jatorria, eta testuinguru honetan Nafarroa Oinezaren izaeran jauzi kualitatibo esanguratsua emango dugu aurten. Gure helburuei uko egin gabe, denon artean, larri dabilen LodosaSartagudako Ibaialde Ikastola laguntzea lehentasuneko gaitzat hartu dugu.
Solidaridad con Lodosa Si hay una palabra que defina a la perfección la esencia de las ikastolas, ésta es solidaridad. Porque el movimiento de ikastolas –incluida Paz de Zigandasurgió de la iniciativa popular en la década de los sesenta, constituyéndose cada una de ellas en una cooperativa con un objetivo claramente definido: el impulso de la lengua y la cultura vasca. Esa estructura de cooperativa de iniciativa social –el trabajo desinteresado de diversas generaciones- les ha permitido ir afianzando y fortaleciendo sus proyectos educativos. En estos momentos son quince las ikastolas que conforman la Federación Navarra, y cinco de ellas se encuentran en la denominada zona no vascófona: Tudela, Viana, Tafalla, Lumbier y Lodosa. La zonificación lingüística impuesta en Navarra, además de clasificar en diferentes categorías a los ciudadanos de la Comunidad Foral, ha generado muchísimas dificultades económicas a esas ikastolas, únicos centros, por otro lado, en los que es posible en estos momentos estudiar en euskera en la mencionada zona. Especialmente grave es la situación de la más pequeña de ellas, Ibaialde de Lodosa-Sartaguda, y es por ello que Paz de Ziganda, sin renegar de sus objetivos para este Nafarroa Oinez, ha decidido ceder un veinte por ciento de la recaudación de la fiesta a la ikastola ribera; este hecho se visualizará denominando Lodosa-Sartaguda al área que precisamente se instale en el patio de la ikastola de Villava. 13
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
14
Pรกgina 14
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 15
munduz mundu
Oinezeko abestiaren egilea
Jose Angel Irigarai: Arlo ezberdinetako sortzailea zara … nola definituko zenuke sormena? Sormena gizaki edo jende egiten gaituen ezaugarri nagusienetarikoa da, jendeok, denok, den mailan dela daukagun gaitasuna: bizitza hobetzeko maila ugari eta zabaletik arte eta kultur jarduera anitzetaraino, hainbat eta hainbat bideren barna. Batzuk bizitzaren garapenari begira etengabe sortuak dira, beste batzuk giza hatsa aberasteko eta hornitzeko, ostertz berriak emateko geure existentziari. Erronka da bizitza hobetuz eta edertuz mundu aske, osatu eta solidarioagoa eraikitzea; ez izatea, orain arte bezala, errealitatea besterentzeko dinamika: natura itsutuki ustiatuz, beste jende eta herriak menperatuz, bizitza iruzur eta gezurraz jantziz... Sormenarekin jarraituko dugu. Nola sortzen da poesia bat? Poesia ikusteko, entzuteko, sentitzeko... bizitzeko dohainean datza. Idatzi gabe ere poesia bizi daiteke. Poesia idazteko, berriz, aipatutakoaz gain, beharrezkoak dira, nahikotasunezko mailan, hizkuntza gaitasun eta literatur ezagutza. Nik maite dudan poesia mota idazteko, azkenik, hau erantsiko nuke: poz eta minez "kutsatua" izatea, are bizi minak zeharkatua. Eta Oinezerako abesti bat? Nola izan zen egiteko prozesua? Proposatu zidatenean (adiskide eta eskualdekide dudan Itziar Orbararen bitartez), egia erran, pentsatu nuen ez nintzela egokiena Nafarroa Oinez jaian erabili ohi direnen gisako letra-poema bat egiteko. Gero, ezarian ezarian, eta aurtengo leitmotiv gogoan harturik -euskara munduz mundu- zerbait egiten saiatzea merezi zukeela ikusi nuen. Zeintzuk izan dira azpimarratu nahi izan dituzun ideiak? Hizkuntza bertakoa izaki mundu osokoa ere badela, unibertsala, alegia; eta hizkuntza deus ez denez hiztunik gabe, guk, euskaldunok, izan behar dugula dialektika horretan kokatzen asmatu behar dugunok: zuhaitza bezala, errotuak bezainbat irekiak. Areago, euskaldungoaren onena horrela izan dela beti. Atarrabia munduan izateaz gain, mundu bat da (Burlata eta Uharte ahaztu gabe), bertan, beste edozein tokitan bezala, ematen dira unibertsal diren osagai eta ezaugarriak. Ideia hori modu erraz eta eraginkorrean, eta poetikoan, adierazi nahi nuen poeman, iduritzen zitzaidalako bat zetorrela Paz de Ziganda Ikastolak duen, eta behar duen, filosofiarekin. Harreman oso estua izan duzu beti herri honetako musikariekin… zure buruan jarri al zenion musika ere zure hitzei? Musikazalea bai, baina tamalez ni ez naiz musikaria; hala ere, Ez Dok Amairu garaian, ausartu nintzen, bai, kantu (txar) bakarren batzuk ontzera... Behin entzunda, zer iruditzen zaizu? Uste al duzu Miel Otxin taldekideek asmatu dutela jarri dioten musikarekin? Bai, nik uste taxukera egokia eman diotela, erraza kantatzeko, baina, era berean, poeman dagokeen mezuari arnasa hartzen uzten diona. Musikariren bat edo beste bertakoa izatea, gainera, egokia iduritzen zait. Ikastolako haurrek parte hartu izanari, bestalde, ezinago garrantzizkoa dela deritzot, integratzen duelako eta Oinezen filosofia 'bere' egiten lagunt dezakeelako. Nafarroa Oinez, azaleko gauzetatik haratago, ospakizun egokia baita nahi omen ditugun balore eta sormen emaitzak modu interaktiboan sustatu eta benetan gauzatzen saiatzeko.
“Euskara unibertsala da” Hatsak hitz hitzak herrigintza iraungiz doan sua berpizten auzolan (e)ta adore borondatea oinarri herri arnasa da giltza, etxean sua hauspoa ikastolan plazan herritarren arnasa, sorkuntzaren jaian ausartuz (e)ta saiatuz iturri, urrats eta zubi, euskararen unibertsoan bizi munduz mundu hegan egin oinez askatasun-elkartasunez belaunaldiz belaunaldi, udazkenean orbelak lurra estali haziak oro gorderik sustrai (e)ta adar bertan berriz zuhaitz solte zirenak baso bilakatzen ari, Atarrabia, Burlata eta Uharten berrogei urtez hizkuntza arrozturik, hesi ta mugen gaindi lur berriak jorratuz asmoz eta jakitez jori, euskararen unibertsoan bizi munduz mundu hegan egin oinez askatasun-elkartasunez belaunaldiz belaunaldi. Letra: Jose Angel Iriagarai Musika: Ismael Yagüe – Miel Otxin Ahotsak: Mikel Mundiñano, Xabier Bandini, Oskar Estanga, Eñaut Elorrieta eta Maider Ansa.
15
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 16
nafarroa oinez 2010
O
M
E
N
Nafarroa Oinezak, urteoro, euskararen alde lan egiten duten hainbat talde edota lagun omentzen ohi du. Aurten Paz de Ziganda Ikastolak omenduko dituen taldeak bi izango dira: alde batetik, “munduz mundu” aurtengo leloarekin bat eginez –euskararen balio unibertsala azpimarratuz- euskara irakasten eta ikertzen duten munduko unibertsitateak; eta, bestetik, Euskal Herrian bertan egindako lanarengatik, Topagunea euskara elkarteen federazioa.
Topagunea: euskara elkarteen federazioa Euskararen gizarte mugimenduan euskara elkarteak hogeita bost urte inguru lanean dihardute, eginkizun zein jarduera mota propioetan. Tokian tokiko erakundeak dira euskara elkarteak, baina multzo anitza eta oparoa osatzen dute: anitza tamaina, burutzen dituzten jarduera eremuari dagokienez; eta oparoa elkarteok burutzen duten jarduera kopurua, jauen zabalkundea eta euskaldunei eskaintzen zaizkien zerbitzuei dagokienez. Lehen euskara elkarteak Gipuzkoan sortu baziren ere (izen eta filosofia horrekin ezagutzen ziren lehenak), gainontzeko Hego Euskal Herriko lurraldeetara zabaldu ziren hurrengo urteetan, eskualde eta herri askotan barreiatuz. Euskara Elkarte izenarekin eta filosofiarekin sortzetik aritutako taldeen sorreraz ari gara, lehenagotik zenbait elkartek euskararen alde lan egiten bazuten ere. Ttipi-Ttapa aldizkaria adibidez, duela 26 urte sortutako hedabidea da, urteak aurrera egin ahala maiztasun eta edukiz aldatzen joan den argitalpena. Aisialdia euskaraz lantzen zuen erakunderik ere bazegoen lehenagotik eta, zer esanik ez, euskalduntze-alfabetatzearen lana osatzeko sortzen ziren bestelako programak ere (gaur egungo mintza praktikarako egitasmoekin harremana izan dezaketenak). Beranduago Topagunea Euskara Elkarteen Federazioa (egun 93 bazkide ditu Topagunea Euskara Elkarteen Federazioak Hego Euskal Herriko lau lurraldeetan) sortu zen. 1997tik Euskara Elkarteen arteko elkarlanetik sortutako erakundea izan arren, Nafarroako federazioak 2004an eman zituen lehen urratsak, lau bazkide zituenean. Egun, berriz, hamasei dira federazioko bazkideak Nafarroa Garaian, erabilera sustatzen lanean dihardutenak. Euskara elkarteak edo errazago ulertzeko Euskaldunon Elkarteak, tokiko euskaldunon bilgune anitza, irekia eta langilea dira. Elkartea dagoen tokian euskaldunok badakite nora jo gure hizkuntzaren inguruko zalantzak argitzeko. Ezaugarri nagusia euskaratik euskarara lan egitean datza, errealitatearekin konektatuak. Hau da, herrian dauden gainerako eragile eta pertsonekin elkarlanean aritzeko prest euskararen normalizazioa lortze aldera. Topagunean sartzeko horiek dira elkarte batek bete behar dituen ezaugarriak. Euskara Elkarteen jarduerak bost multzotan bildu ohi dira: haur eta gazteei zuzendutakoak, hedabideak, kultur arlokoak, entitateak euskalduntzeko egitasmoak eta mintza praktikakoak. Gainera, sentsibilizatze arloan egiten diren ekintzak eta antolatutako egitasmoak ere gehitu behar zaizkie aipatutako bost jarduerei. Topagunea euskara elkarteen mugimenduari nazio mailako egitura egonkor eta eraginkor bat emateko sortu zen. Elkarteei zerbitzuak emateaz gain, euskalgintzan erreferente izateko diskurtso eta lan egiteko modu propio eta berriak landu eta eskaintzea du helburu. Kohesioa ematen dio mugimenduari eta arloz arloko batzarrak koordinatzen ditu, bazkideen artean elkar ezagutzen sakontzeko eta elkarri laguntzeko bestelako foroak sortuz eta sustatuz. 16
La federación de asociaciones del euskera En 1997 nacía Topagunea para aglutinar a las diversas asociaciones del euskera de toda Euskal Herria. Hace ya veinticinco años que las primeras de ellas vieron la luz en Guipuzcoa con el objetivo de ser lugar de encuentro –abierto y plural- de cuantos euskaldunes se acercaran a las mismas. No significa, ni mucho menos, que anteriormente no existieran otro tipo de organizaciones en las que el nexo de unión de sus partícipes fuera el euskera –bastaría recordar las dedicadas a la euskaldunización de adultos- pero sí con esa denominación y una filosofía común en todas ellas. Cinco son las áreas principales de trabajo de la mayoría de las asociaciones: niños y jóvenes; medios de comunicación; actividades culturales; proyectos de euskaldunización de otras entidades; y práctica oral del euskera. Topagunea cuenta hoy en día con 93 socios. La federación navarra se constituyó en el 2004 y toman parte en la misma dieciseis grupos de otras tantas localidades, entre las que citaremos, por cercanía con Paz de Ziganda, a Karrikaluze de Villava. Topagunea confiere estabilidad y eficacia a sus asociados, además de cohesión en sus programas de actividades, discursos y modos de trabajo.
A
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 17
munduz mundu
A
L
D
I
A
El trabajo en favor del euskera tiene su reconocimiento anual en el Nafar roa Oinez. Dos son los gr upos que, por esa labor, homenajeará la Ikastola Paz de Ziganda: por un lado, las universidades del mundo que impar ten clases de euskera o investigan diferentes aspecotos de nuestra lengua, quienes con su trabajo demuestran la valía universal del euskera tal y como reivindica nuestro lema “munduz mundu”; y, por otro, Topagunea, la Federación de las asociaciones de euskaldunes.
Euskara Munduz Mundu
El euskera por el mundo
Europa, Amerika eta Asiako 30 unibertsitatetan 1.000 ikasle ingururi euskara irakasten zaie. Estatu Batuak, Mexiko, Txile, Uruguai, Argentina, Japonia, Alemania, Frantzia, Espainia, Polonia, Finlandia, Italia, Hungaria eta Txekiar Errepublikao unibertsitateak dira. Paz de Ziganda Ikastolak antolatutako Nafarroa Oineza dela eta, munduko unibertsitatetan euskara irakasten duten irakasleen ordezkaritza bat izan dugu gure artean.
UNIBERTSITATEAK • • • • • • • • • • • • •
ALKALAKO UNIBERTSITATEA MADRILGO COMPLUTENSE UNIBERTSITATEA BARTZELONAKO UNIBERTSITATEA BARTZELONAKO UNIBERTSITATE AUTONOMOA VALENTZIAKO UNIBERTSITATEA UNED BRNOKO MASARYK UNIBERTSITATEA HELSINKIKO UNIBERTSITATEA BERLINGO FREIE UNIBERTSITATEA ERROMAKO UPTER UNIBERTSITATEA VARSOVIAKO UNIBERTSITATEA MOSKUKO UNIBERTSITATEA MEXIKOKO IBEROAMERICANA A.C UNIBERTSITATEA
• • • • • • • • • • • • • •
30 universidades de Europa, América y Asia enseñan euskera aproximadamente a 1.000 estudiantes. Se trata de universidades de Estados Unidos, México, Chile, Uruguay, Argentina, Japón, Alemania, Francia, Polonia, Finlandia, Italia, Hungría y República Checa... En el Estado español, al margen de Navarra y la CAV, se imparten clases en Madrid, Barcelona y Valencia. Una representación de los profesores que enseñan euskera nos han visitado con motivo de la celebración del Nafarroa Oinez 2010 organizado por la Ikastola Paz de Ziganda.
MEXIKOKO IBEROAMERICANA-PUEBLA UNIBERTSITATEA MEXIKOKO TECNOLOGIA DE MONTERREY UNIBERTSITATEA MEXIKOKO UNAM UNIBERTSITATEA BUDAPESTEKO UNIBERTSITATEA BOISEKO UNIBERTSITATEA BIRMINGHAM-GO UNIBERTSITATEA URUGUAIKO UNIBERTSITATEA FRANKFURTEKO UNIBERTSITATEA TXILEKO UNIVERSIDAD CATÓLICA TXILEKO UNIBERTSITATEA VALPARARAÍSO-KO UNIVERSIDAD CATÓLICA VALAPARAÍSO-KO UNIBERTSITATEA ARGENTINAKO LA PLATA UNIBERTSITATEA BAHÍA BLANCA-KO UNIBERTSITATE NAZIONALA 17
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
18
Pรกgina 18
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 19
munduz mundu
O
M
E
N
A
L
D
I
A
Argentinar eta Japoniar euskaldunak Argentina y Japonesa vascoparlantes
Rosana Entizne:
Hiromi Yoshida:
Bahía Blancako Universidad Nacional del Sureko irakaslea da eta ber tan, alde batetik, algebra eta geometria irakasten du, eta beste aldetik, euskara eta euskal kultura. Musikan aditua da eta Bahia Blancako Orkestra Sinfonikoaren abeslaria da.
Waseda Unibertsitateko irakaslea da eta bertan eta Osakako Unibertsitatean linguistika eta euskara irakasten ditu. Ingeles filologian lizentziatua eta “Azpeitiko euskararen aditz laguntzaile sistema”ri buruzko doktorego-tesiaren egilea.
“Argentinan euskara eta euskal kultura ikasteaz gain, bizi ere egiten dugu” “En Argentina no sólo estudiamos el euskera y la cultura vasca sino que también la vivimos” Profesora de la Universidad Nacional del Sur de Bahía Blanca, donde imparte las materias de álgebra y geometría, además de euskera y cultura vasca. Especialista en música y cantora de la Orquesta Sinfónica de Bahía Blanca.
“Euskararen aldeko herri ekimen indartsuak nazioartean harridura sortzen du” “Basuku-go o mamoru tameni basuku no shimin ga okonatteiru chikarazuyoi unndouni, sekai ga kyootan shiteiru”
Profesora de la Universidad de Waseda, donde imparte lingüística y euskera, así como en la Universidad de Osaka. Licenciada en Filología inglesa y doctorada con la tesis “Sistema de los verbos sintéticos del euskera de Azpeitia”. 19
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
20
Pรกgina 20
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 21
munduz mundu
O
M
E
N
A
L
D
I
A
Madrildar eta Finlandiar euskaldunak Madrileño y Finlandesa vascoparlantes
Carlos Cid:
Hanna Lantto:
Madrilgo Complutense Unibertsitateko irakaslea da eta bertan euskara irakasten du. Filologia Hispanikoan lizentziatua eta “Tipología de la relativización en euskera: cotejo de las lenguas románicas, eslavas y vasca respecto a ciertos fenómenos relativos” gaiaren inguruan doktoretza tesia burutu zuen.
Helsinkiko Uniber tsitateko Filologia irakaslea eta ber tan euskara irakasten du. Bederatzi hiz kuntza hitz egiten ditu. Hizkuntzen ahozko nahasketei buruz bere doktoretza prestatzen ari da, bereziki euskararen eta gaztelaniaren artekoaz.
“Euskara zaila dela dioena, ezjakintasunaz edo gorrotoz ari da”
“Eleaniztasuna biodibertsitatea bezala zaindu beharko genuke eta hizkuntza gutxituak ikasi”
“Quien dice que el euskera es difícil lo dice por ignorancia o por enemistad manifiesta”
“Meidän tulisi pitää huolta kielellisestä monimuotoisuudesta samoin kuin biodiversiteetistä ja opiskella vähemmistökieliä”
Profesor de la Universidad Complutense de Madrid, donde imparte euskera. Licenciado en Filología Hispánica y doctorado con la tesis “Tipología de la relativización en euskera: cotejo de las lenguas románicas, eslavas y vasca respecto a ciertos fenómenos relativos”.
Profesora de Filología de la Universidad de Helsinki, donde imparte euskera. Domina nueve idiomas. Está preparando su doctorado sobre la mezcla oral de lenguas, principalmente entre el euskera y el castellano. 21
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
22
Pรกgina 22
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 23
munduz mundu
Artea Oinez’10 munduz mundu “Gure bidaia aeroestatikoan, munduz mundu, mendez mende, leku eta garai guztietatik kolorez betetako paleta eta txapela bat daramagu, eta egia bada ere edertasuna begiratzen duenaren begietan dagoela, gure euskaltzaletasunetik kolore nahasketa perfektua erdietsi nahi dugu, gure kultura eta izaera jasoz unibertsalak izaten lagunduko digun sintesi kromatikoa burutuz.” “Llevamos en nuestro viaje aerostático, munduz mundu, mendez mende -por todas partes y en todas las épocas- una paleta de colores y una txapela y, si es verdad que la belleza está en el ojo del que mira, queremos observar y descubrir desde nuestra identidad euskaltzale una mezcla de colores perfecta, una síntesis cromática que nos permita ser universales conservando nuestra cultura y nuestra forma de ser en el mundo.” Iñaki Erroz · Paz de Ziganda Ikastolako zuzendaria
“Erakusketa honetan 84 partaideek beren aurkikuntzetan ikertu, sakondu egin dute, ikuleei beren borrokak, nahiak eta ametsak azalduz.” “Los ochenta y cuatro participantes en la exposición Artea Oinez han investigado, profundizando en sus hallazgos, manifestando al público cada una de sus luchas, sus anhelos y sus sueños.” Jemi Sorabilla y Josu Reparaz · Erakusketan komisarioak
“Escuela de Pamplona” izeneko taldeari omenaldia
Homenaje a la Escuela de Pamplona
“Escuela de Pamplona” izena erabili zenerako Aquerreta, Azqueta, Garrido, Morras, Oses, Resano, Royo eta Salaberrik iada nahikoa denbora zeramaten lanean eta askoz geroago ere jarraitu egin zuten, talde mugimendu gisa baino, bakarlanean. Batzuk goizegi galduak, besteak oraindik sasoian.
Para cuando acuña el término “Escuela de Pamplona”, dentro Aquerreta, Ázqueta, Garrido, Morrás, Osés, Resano, Royo y Salaberri llevaban ya bastante tiempo trabajando, y lo siguieron haciendo mucho después, más que como movimiento cohesionado, como individualidades. Algunos malogrados tempranamente, otros en plenitud todavía.
artea oinez´10 artistak José Ignacio Agorreta Beaumont Xabier Aguirre Faustino Aizkorbe Florencio Alonso Sevilla José Ramón Amondarain José Ramón Anda José Marí Apezetxea Ángel Arbe Zugasti Belén Arévalo Naroa Armendáriz Etxaniz Alfonso Ascunce Elena Asins Pello Azketa Txomin Badiola Natxo Barberena Juan Luis Baroja Collet Nestor Basterretxea Juan Belzunegi Clemente Bernard Iñaki Bilbao Luis Candaudap Pedro Chillida Carlos Ciriza José Miguel Corral Gentz del Valle de Lersundi Iban Delgado Jesús Elizainzin Xabier Elizalde Mikel Esparza Antonio Eslava Charo Fontalba Cristina Galobart Iñaki García Ergüin Ángel Garraza Luis Garrido Asunción Goikoetxea Juan Gorriti Alfonso Gortázar Tony Gradi Mintxo Ilundain Joaquín Ilundain-Solano Pello Irazu Koldobika Jauregi Vicente Larrea José Ángel Lasa Jesús Lazkano Adriana Lorente Jokin Manzanos Ana Mari Marín Juan Mieg José Mª Mínguez Ángela Moreno Xabier Morrás Ana María Mújica Anduiza Manu Muniategiandikoetxea Ignacio Muro Javier Muro Mikel Okiñena Félix Ortega Pedro Osés Fernando Pagola Diana Pardo Julio Pardo Josué M. Pena Juan Karlos Pikabea Paco Polán Fito Ramírez Escudero Mari Jose Recalde Alberto Rementería Albistegi Joaquín Resano Mariano Royo Pedro Salaberri Dora Salazar Sagrario San Martín Xabier Santxotena Alsua Koldo Sebastián Juan María Sukilbide Daniel Tamayo Hector Urra Pombo Javier Villareal Armendáriz Javier Viscarret José Luis Zumeta Ramón Zurriarain Cortázar
23
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Pรกgina 24
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
PĂĄgina 25
Eskoziar Highland jokoak
munduz mundu
nafarroa oinezean Nazioen Munduak gonbidatuta, Eskoziar Highland Games taldeak bere gunea izango du aur tengo Nafarroa Oinezean. Nazioen Mundua 2008ko urte hasieran sortu eta mar txan dagoen herritar xumez osaturiko herri ekimen bat duzu; Idiazabalen sortua hain zuzen ere. Bertan denok eroso sentituz, idei bakar baten eta soilik ideia hor ren aldar rikape nerako eratu den gunea da. Honek nazioen erabakitzeko eskubidea, autodeterminaziorako eskubidea, defendatu nahi du. Aldarrikapen hori egiteko ordea, modu berezi batean egin nahi eta, ikusmira sor tzeko Euskal Her riko folklore eta tradizio talde ezber d i n e z o s a t u r i k o l a g u n - t a l d e b a t (her ri-kirolari, joaldunak, dantzari, trikitilari, eta aba rrez osatua) ibili ohi da hara eta hona, Euskal Herrian eta Euskal Herritik kanpora. Nazioen Munduak Eskoziara bidai pare bat egin ondoren, eskoziar ren her ri-kirolak, musika eta dantzak hemen ikusteko aukera eskeiniko digute. Nafarroa Oinez: Nazioen Munduak Invernessen izan du bere presentzia azken urteetan eta azkenean zuek ere Euskal Herrira etortzeko aukera izan duzue. Zer suposatzen du zuentzat honek? Gerry Reynolds: Honek guri ikaragarrizko poza sortzen digu, urduri gaude eta eskertuak. Guretzat beste ezer baino gehiago, ohore bat da lehen eskoziarrak izatea Euskal Herria eta Eskoziar Highland Jokoen artean Nazioen Munduak eraiki duen zubia gurutzatzen. Nafarroa Oineza ikastolen festa erraldoia izateaz gain kultur gune garrantzitsua da hizkuntzaren eskubideak azpimarratzeko gunea. Iaz Etxarrin sortu zuten hizkuntz minorizatuen inguruko Txikiak Handi manifestua ezagutzeko aukera izan duzue. Nola bizi duzue zuek Gaelikoaren egoera? G.R.: Gaelikoaren erabilerak mendeen poderioz jetsiera bat jasan du, baina hizkuntza zahar eta zoragarri honek oraindik bizirik dirau eta gure herrialdeko aniztasun kulturalean balio handiko onarpena du. 60.000 (edo biztanlegoaren %1) hiztun ditu Gaelikoak, honek esan nahi du Eskoziar Gobernuak Gaelikoa “guztiz ahula� dela esaten duenean gure adostasuna adierazi behar diogula. Bestelakorik esango bagenu oker egongo ginateke. Zein da Nafarroa Oinez honetan zabaldu nahi duzuen mezua? G.R.: Pila bat ikasi dugu Nafarroa Oineza zer den jabetzean eta zuen haurrentzako mundu hobe bat eraikitzeko jaialdi hau bide paregabea dela uste dugu. Agur bero bat guztioi! 25
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Pรกgina 26
Página 27 13:05 1/10/10 REVISTA23sep.QXD
Ortofotografía rápida de 2010. GOBIERNO DE NAVARRA
REVISTA23sep.QXD
1
1/10/10
13:05
lodosa
Paz Ziganda ikastola
Página 28
2
3
burlata
uharte
kontzertuak
scottish highlands 10:30
10:00
10:15
10:00
Atarrabia abesbatza
San Andrés abesbatza
Eskoziar dantzak eta Iruña Taldea
Jokoz kanpo
11:00
10:30
Txan Magoa
Bertsolariak. Julio Soto, Xabier Terreros eta Xabier Legarreta
11:15
10:45 Eraite
Nahia. Dantza Taldea
11:15
Caledonian Canal Ceilidh Trail Band eskoziar musika tradizionala
12:45
Trece Días. Dantza eta malabareak
12:15
12:00
Highland Eskoziar gaita talde gaztea
Espaloian
14:00
Khamul
12:00
Betizu Disko Festa
13:45 Mikelats Dantza Taldea
14:15
Kiki, Koko eta Moko
13:15
Andoni Arcilla Quartet. Jazz
Patricia Beltrán. Sabel dantza
15:15
14:30
Herriko trikitilariak
16:00 Txirri, Mirri eta Txiribiton JR
17:00
16:15
16:00
17:15 Oskorri
17:30
egunean zehar
Miel Otxin. Folk
Kaikuren Jumping-a eta tailerrak Euskadiko kutxaren puzgarriak eta tailerrak
Senda Viva Djuma erakusketa Tonbola Euskalteleko puzgarriak EITBko puzgarri eta tailerrak
13:30 14:30
15:00
Txutxin Ibáñez. Mexikar musika Onda Habana
12:30
Radikals Grousebeater Sound System eskoziar musika
Hilarión Eslava musika eskolako banda
egunean zehar
Caledonian Canal Ceilidh Trail Band
11:30 Anorexia
The Red Hot Chilli Pipers eskoziar Rock taldea
16:00 Kerobia
17:30 Tximeleta
17:15 Estella galestar musika
17:45 Gwibdaith Hen Fran galestar musika
izan argi:i!!! b dena gar
egunean zehar 11:30 · 15:30 HIGHLAND JOKOAK ·········· Big Rory and Ochie the Dog pailazoak
Osasun Zerbitzua
Bluetooth
Txozna
Tiketak Informazioa
Bokatak
Bazkariak
REVISTA23sep.QXD
4
1/10/10
arre
kontzertuak
10:00
13:05
Página 29
5
atarrabia
ibilbidean zehar
dantza tailerrak + kontzertuak
Dantzan ikasi Atarrabiako plazan
Dantzan ikasi Ribed parkean
Z.T.K. RAP
10:30
10:30
11:00
Lantzeko zortzikoa Lantzeko Gazteak Mintxo eta Fermintxo
Xiberuko dantzak Xiberuko dantzari eta soinü egileak
Hotz
12:00 Trikidantz
13:00 Khous
11:15
11:15
Jantza Jautziak Luzaideko Bolantak Punpeka
Afrikako dantzak Dimbaya perkusioa
13:15
13:15
Salsa Gabi Salsa Berde
Sabel dantza Itziar Ortiz de Landazuri
Ze Esatek
15:30
16:30
Larraindantza Duguna dantzari ohiak Untsalaz txaranga
Hip Hop Delirium dantzariak Poliridance Zero Rules
14:00 Bizardunak
15:15
Trikizio
15:30
17:00 Patxi eta konpania
egunean zehar Jarauta 69 (bazkalondoan ere, txistulariak, gaiteroak...) Diario de Noticiaseko Tailerrak eta Puzgarriak
BAZKARIAK · COMIDAS · Paellada erraldoia. 5.gunean, Atarrabiako frontoian. · Sagardotegia (Zapiain), 1.gunean ikastolako kiroldegian. · Self-service, 1. gunean ikastolako jantokian. Txartelak jantoki bakoitzaren sarreran hartu ahal dira goizean zehar.
Taloak
Denda
Komunak
BASOAK BASORA Edalontzi berrerabilgarriak txozna guztietan.Edalontzien diru sarrerak Oinez Basoa proiektura bideratuko dira.
Konpentsa dezagun gure kutsadura! w w w. o i n e z b a s o a . c o m Izozkiak
Tonbola
Kafea
Burlata, Atarrabia eta Uharteko erraldoien konpartsak Burgaintzi txaranga Kuxkuxtu txaranga Tolosako Giro Arte dultzaineroak Ardanbera Muthiko Alaiak Duguna fanfarrea Garesko gaiteroak Baigorriko gaiteroak Tafallako gaiteroak Atarrabiako Batan dultzaineroak Atarrabiako txistulariak Jaiak txaranga Itxasoko txaranga Baionako dultzaineroak Uztaritzeko gaiteroak Aranburu txistulariak Burlatako txistulariak Iturengo joaldunak Xapiru trikitixa eskola
donapea 11:30 Hilarión Eslava musika eskolako banda 12:00 Batukada 12:30 Ardi Motzaileak 15:00 Hilarión Eslava musika eskolako trikitilariak egunean zehar Rokopolisen rokodromoa
1. eta 2. guneen artean Globo aerostatikoa eta puzgarriak Seguros Bilbaoren eskutik
uharteko arte garaikide zentroa 11:00 · 15:00 Gazteen tailerrak ZIRKALEren eskutik
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
30
Pรกgina 30
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 31
munduz mundu
Txikiak mundura etorkizuneko nafarroa oineza Etxarrin 2009an Txikiak Handi proiektuarekin sortu zen Europako hizkuntza gutxituei Nafarroa Oinezean txoko bat bilatzeko ideia. 2010ean Paz de Ziganda Ikastolak Munduz Mundu lemapean euskararen mugak mundura zabaldu ditu. Mundua eleanitza da eta hizkuntzak munduko herrialdeei aberastasuna ematen dieten altxor kulturalak dira. Halaber, hizkuntzak herrien eta pertsonen identitaterako eta garapenerako funtsezko tresnak dira. Nafarroa Oineza ospakizun aparta da euskararen eta euskal kulturaren aldarrikapenetik hasita hizkuntza anitzen mundurantz zabaltzeko eta hizkuntza guztiak errespetatuak izateko eskubidea azpimarratzeko. T x i k i a k M u n d u r a Nafarroa Oinezak izanen duen atal iraunkorra bilakatu da eta datozen urteetan ere, aurrekoen ildotik jarraituz, hizkuntza aniztasunaren berri emanen dituzten jarduerak antolatzeko eta prestatzeko konpromisoa berrituko dugu, beti ere Nafarroa Oinezaren markoaren barruan. Hizkuntzak normalizatzeko eta babesa izateko, haien eremuan legaltasun osoa izateko eta gizarteko edozein esparrutan erabili ahal izateko eskubidea bermatzea ezinbestekoa da. Txikiak Handi manifestua Txikiak Handi manifestuak hau guztia adierazten du eta hizkuntza gutxituen aldeko aldarrikapena egiten du. Beraz, Etxarrin jasotako atxikimentuez gain Paz de Ziganda Ikastolak bere atxikimenduak bilatuko dizkio eta etorkizuneko Nafarroa Oinezek ere urtero berrituko dute konpromisoa.
En defensa de las lenguas minoritarias El manifiesto Txikiak Handi fue creado en el año 2009 para reivindicar la normalización de las lenguas minoritarias de todo el mundo. Nació dentro del marco del Nafar roa Oinez y lo hizo con afán de continuidad durante los siguientes años, materializán d o s e a h o r a e n u n a p a r tado específico de la página web del Oinez denominado Txikiak Mundura. Su objetivo es conseguir el mayor número de adhesiones de or ganizaciones, de gr upos y de personas a título individual.
Eman zure atxikimendua: www.nafarroaoinez.net /
Txikiak Handi Manifestua Behean sinatzen dugunok honako hau ADIERAZI NAHI DUGU: • Mundua eleanitza dela. • Hizkuntzak altxor kulturalak direla, eta horrek aniztasuna eta aberastasuna ematen diela munduko herrialdeei. • Hizkuntzak herrien eta pertsonen identitaterako eta garapenerako funtsezko tresnak direla. A L D A R R I K AT U N A H I D U G U : • Hizkuntza gutxituak ere errespetatuak eta kontuan hartuak izateko eskubidea • Gure hizkuntzak normalizatzeko behar adina laguntza eta babesa izateko eskubidea, batez ere hezkuntza arloan. • Gure hizkuntzek legaltasun osoa izateko eskubidea euren eremuan. • Gure hizkuntzetan bizi ahal izateko eskubidea, gizarteko edozein esparrutan. HONAKO KONPROMISO HAUEK H A RT U N A H I D I T U G U : • Hizkuntzen normalizazioan lanean jarraitzea, eta gure arteko zubiak eraikitzea, txikion batasunak handi egiten gaituelako. • Manifestu honi ahalik eta oihartzun zabalena ematea. Jean Loup Fricker, Calandretako ordezkaria iaz Txikiak Handi manifestua sinatzen.
31
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
32
Pรกgina 32
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 33
munduz mundu
ekimen sozialaren basoa
Un bosque de iniciativa social El Oinez Basoa o bosque del euskara ya es una realidad tangible. Ha llegado a buen puerto una idea innovadora. Éste es un bosque de iniciativa social impulsado por la Federación de Ikastolas de Navarra. Personas, familias, empresas, asociaciones e instituciones han invertido su aportación para contribuir económicamente a la enseñanza en euskera en Navarra y a la lucha contra el cambio climático y por la mejora ambiental. El pasado 18 de septiembre se hizo la primera fiesta de apertura con una celebración popular y la presencia de autoridades, representantes y familias de las ikastolas Andra Mari y Paz de Ziganda y vecinos de la comarca, en un buen ambiente.
Oinez Basoa, euskararen basoa, errealitatea da gaur egun. Asmakizun berritzailea azkenean gauzatu da. Baso hau ekimen sozialak sortu du Nafarroako Ikastolen Elkarteak bul-tzatuta. Pertsonek, familiek, enpresek, elkarteek eta erakundeek beren ekarpen ekonomikoa egin dute Nafarroako euskarazko irakaskuntzaren alde eta klima-aldaketaren aurka, ingurumen hobekuntzaren aldeko borrokan. Pasa den irailaren 18an, lehen irekiera festa egin zen giro alaiean eta agintari zein Andra Mari eta Paz de Ziganda Ikastoletako ordezkari, familia eta eskualdeko herritarrak elkartu ziren. Basoa bisita, goza eta osa daiteke baina amaitu gabe dago. Aleak gelditzen dira babesa jasotzeko. Oraindik ez baduzu egin, zeuk ere egin dezakezu zure ekarpena edo beste norbait gonbidatu egin dezan. Zuhaitz bat babesteak 20 euro balio du. Nahi adina zuhaitz babes daitezke. Sartu www.oinezbasoa.com helbidean eta parte hartu. Ekarpenak webgunean emaile gisa agertzeko eskubidea ematen du. 50 zuhaitz baino gehiagoko dohaintzek landatzaile nagusi gisa agertzeko eskubidea ematen dute.
El bosque se puede visitar y disfrutar pero es una realidad inacabada. Quedan ejemplares por apadrinar. Si no lo has hecho ya, tú también puedes animarte a hacer tu contribución, o puedes animar a otras personas a que lo hagan. Apadrinar un árbol cuesta 20 euros. Se puede apadrinar tantos como se quiera. Entra en www.oinezbasoa.com y participa. La aportación da derecho a figurar como donante en la web Oinez Basoa. Las donaciones de más de 50 árboles dan derecho a figurar como plantador destacado. Más información en www.oinezbasoa.com
Informazio gehiago jasotzeko: www.oinezbasoa.com
33
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
34
Pรกgina 34
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 35
munduz mundu
Oinez Berdea, iraunkortasuna aintzat hartzen duen jaia
Nafarroako ikastolen jaiak bat egiten du topaketa handien ingurumen-eragina murrizteko kezkarekin. Bizitasuna duen jaia izanik, urtez urte hobetzeko erronkari aurre egiten dio. Aurten ingurumen konpromiso berriak barneratuko ditu eta eskaera argi batzuk zuzentzen dizkie parte hartzailei. Antolakuntzaren konpromisoak Honakoak nabarmentzen dira, horietako bakoitza neurri zehatzez garatuta: • Mugikortasuna: garraio iraunkorra eta irisgarritasunaren aldeko apostua • Kontsumo arduratsua • Hondakinak: murrizketa, berrerabilpena eta jatorrian bereizketa berziklapena errazteko • Ingurumen baliabideen arrazionalizazioa: ura eta energia
Oinez Berdea, una fiesta más sostenible La fiesta de las Ikastolas de Navarra participa de la preocupación por reducir el impacto ambiental de los grandes eventos y como fiesta viva asume el reto de mejorar cada año. Este año incorpora nuevos compromisos ambientales y dirige unas sencillas peticiones a los participantes.
• Ingurumen hausnarketa eta hezkuntzarako guneen eskaintza • Eraginaren ordaina Bisitariei eskakizunak 1. Etorri garraio iraunkorrean Erabili garraio kolektiboa joan-etorrietarako, txirrindula edo ibili, zure aukeren arabera. Benetan ezinezkoa bazaizu, partekatu autoa beste pertsonekin. 2. Kontsumitu arduraz Zarrastelkeriak ez du dibertsioa bermatzen. 3. Erabilpen bakarreko ontziak murriztu Edalontziak, platerak, mahai-tresnak, ezpainzapiak etab... garbitu eta berriz erabil daitezke. Aldi oro botatzea baino merkeagoa eta logikoagoa da. • Racionalización de los recursos ambientales: agua y energía • Una oferta de espacios para la reflexión y la educación ambiental • Compensación del impacto Peticiones a los visitantes 1. Ven en transporte sostenible Utiliza el transporte colectivo para ir y volver, la bicicleta o camina, según tus posibilidades. Si verdaderamente no es posible lo anterior, comparte el vehículo con otras personas.
Compromisos de la organización Destacan los siguientes, cada uno de ellos con una serie de medidas concretas:
2. Consume de manera responsable El despilfarro innecesario no garantiza la diversión.
• La movilidad: una apuesta por el transporte sostenible y la accesibilidad universal • El consumo responsable • Los residuos: reducción, reutilización y separación en origen para el reciclaje
3. Reduce la utilización de envases de un solo uso Vasos, platos, cubiertos, servilletas, etc… se pueden lavar y volver a utilizar. Es más barato y más lógico que tirarlos cada vez.
4. Hondakin mota desberdinak bereizi eta berziklapena erraztu Zure esku dauzkazu paperontziak eta edukiontzi bereziak erabiltzea, materialak berriro baliatu ahal izateko eta honela energia aurreztu eta eragina murrizteko. 5. Ura neurrian kontsumitu Ura aurrezteak bizitza kalitatea dakar. 6. Errespetatu parke, ibaia eta kaleetako landaretza Denbora, lana eta diru ugari behar izan dira egun dauden moduan eduki ahal izateko. Ez alferrik galdu ahalegin hori guztia, nahi gabe bada ere. Ongi pasa eta lagundu euskarazko irakaskuntza Nafarroan, baina ingurumenari alferrikako kosturik eragin gabe. 4. Separa los diferentes tipos de residuos y haz posible el reciclaje Tienes a tu disposición papeleras y contenedores específicos que permiten aprovechar los materiales, ahorrar mucha energía y reducir el impacto. 5. Sé eficiente en el consumo de agua Ahorrar agua es invertir en calidad de vida. 6. Respeta la vegetación de parques, río y calles Ha costado mucho tiempo, trabajo y dinero conseguir el estado actual de los espacios naturales que vas a disfrutar. No malogres ese esfuerzo en un descuido. Diviértete y apoya la enseñanza en euskara en Navarra sin impactos ni costes ambientales innecesarios. 35
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
36
Pรกgina 36
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 37
munduz mundu
Nafarroa Oinez, festa osasungarria Nafarroa Oineza, Nafarroako ikastolen festa erraldoia, harremanak, ongi pasatzea, kultura eta aldarrikapena zabaltzen dituen eremu izateaz gain eremu osasungarri bat da, osasuna sustatzeko balio duena. Hainbat arrisku eta egoera modu positiboz kudeatuz eta zenbait gomendio jarraituz aukera anitza eskaintzen ditu. 1. Pausoz pauso Helburua Oinez ibilbidean zehar gune bakoitzaz modu seguruan disfrutatzea da, nahasketarik sortu gabe. Osasungarriagoa da tarteka 10 minutuko ibilaldi azkarra txertatzea, modu honetan bero sentsazioa pizten da, izerditzen hasten gara eta arnasketa abiadura eta bihotza pixka bat azkartzen dira, baina hitz egiteko aukera mantentzen dugu. Posizio egokian ibiltzea gomendatzen da, burua tente, bizkarra zuzen eta sabela laua mantenduz eta besoak pixka bat mugituz. 2. Arropa eta zapata egokiak Klima, tenperatura, hezetasun, prezipitazio eta ekintza motara egokitutako arropa eraman. Urria oso hilabete aldakorra da. Zure oinek zapata arinak eskertuko dituzte, malguak eta kolpeak moteltzen dituztenak, transpiratzen duten galtzerdiak eta urratu eta babez babesteko egokiak. 3. Motxilak Motxila erosoak gomendatzen dira, ahalik eta arinenak, tirante zabal eta barrubigunekin, eta bi sorbaldetan modu egokian kokatu behar dira pisua ongi banatzeko.
Gure jaiak, Ikastolen jaiak, Natura, osasuna eta besteekiko errespetua
4. Auto istripuak saihestu Abiadura egokian gidatuz, bide-seinaleak errespetatuz eta segurtasun uhalak eta ziurtasun dispositiboak erabiliz auto istripu asko saihets daitezke. Alkohol eta beste droga batzuen kontsumoak istripu arriskuak areagotzen ditu.
Hausnarketa, “alternatiba ez da debekua” Bada, denon egitekoa...
5. Eguzkitik babestu Eguna eguzkitsua bada, txanoen erabilpena gomendatzen da, burua eguzkitik babesteko, hala nola eguzkitako betaurrekoak eta eguzkitik babesteko kremen erabilpena gomendagarriak dira. 6. Elikatu eta hidratatu Gosari on bat egitea beti da osasungarri: fruta, esnekiak eta ogia, gaileta edo zerealak. Elikagai desberdinez hornitutako elikadura gomendatzen da. Ibilbidean zehar elikagai eta edari salmenta postu desberdinak aurkituko dituzu. Hidratatzeko edari egokiena ura da. 7. Erlazioak zaindu Lagunak zaintzea beti da garrantzitsua, elkar ezagutu, errespetatu, iritziak elkartrukatu, sentimenduak, desioak, gustuko gaiak…manipulazio eta gezurrik gabe. Sexu harremanetan preserbatiboaren erabilpenak nahi ez diren haurdunaldiak eta sexu transmisioko gaixotasunak saihesten ditu. 8. Arduraz Alkohola kontsumituz gero, beti neurrian eta inoiz ez gidatu behar bada, hobea da alkohol graduazio maila txikiko edariak hartzea eta beti elikagaien laguntzaz. Alkohol gehiago ez da festa gehiagoren pareko. Hainbat sustantzia nahastuz arriskua areagotu egiten da. Inor bakarrik ez utzi gehiegi edan badu edo laguntza behar badu. Droga guztiek uzten dute ondorioa. 9. Gatazkak konpondu Gatazkak giza harremanei atxikita doaz. Garrantzitsuena gatazkak nola konpondu da: entzun, iritzi desberdinak ulertzen saiatu, adierazpenezko komunikazioa erabili, ez erasotzailea, ezta pasiboa ere, mehatxatu eta eraso gabe, sesioak sortu gabe, inork gal ez dezan saiatuz, adostasunez. Alkohola ez da eztabaidetarako lagun ona. 10. Festa bizi Nafarroa Oinezak gure gorputza, gure emozioak, gure harremanak zaintzeko eta ongi pasatzeko aukera eskaintzen du, aisialdia era aktiboan, pertsonalean, osasuntsuan eta sortzailean hartuz. Bizitza gehiago, osasun gehiago eta arrisku gutxiago.
Informa zaitez. Gogoan izan: 1. Arduraz zure buruarekin 2. Errespetuz ondokoarekin 3. Arretaz naturarekin Askagintza- Ikastolen Elkartea
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Camina con tranquilidad Utiliza ropa y calzado adecuado Lleva una mochila ligera Evita los accidentes de tráfico Protégete del sol Aliméntate e hidrátate Cuida tus relaciones Se responsable con el alcohol Soluciona los conflictos Vive la fiesta 37
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
38
Pรกgina 38
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 39
munduz mundu
Nafarroa Oinez irisgarri baten alde Mundu zabalari begira antolatu dugu aurtengo Nafarroa Oinez festa. Munduak euskara bizi dezan, eta baita euskarak mundua bizi ere. Globoan mundua zabala bada eta mugarik gabe zeharkatu beharrekoa, gure munduak, hurbilekoak, egunerokoak ere halakoxea behar du izan, mugarik gabea. Gure herrian bertan mundu txiki asko badirelako. Sarriegitan gertatzen zaigu ez jabetzea albo-alboan ditugun mugez, urrunekoak oso ezagun zaizkigun arren. Larriagoa oraindik, guk pairatzen ez, baina auzokoak egunero gainditu behar izaten dituen mugak badirela ere ez dugula jakin ohi. Gure globora iristeko mugak gainditu behar dituen jende ugari dago oraindik ere. Eta gure globoak ez du mugarik izan nahi, bertara igo nahi duen orok bidaia gurekin egin ahal izan dezan. Horregatik, esfortzu berezia egingo dugu aurten Atarrabian, Nafarroa Oinezera etorri nahi duen orok mugarik aurkitu gabe egin ahal dezan ibilbidea. Euskararik oraindik ez duen jendeari zabaldu nahi izan diogu aurtengo Nafarroa Oinez. Eta baita euskara izan arren euskararen herritik urrun bizi direnei ere. Baina azken muga bat ere gainditu nahi dugu aurtengoan: oinez ibiltzerik ez dutenek, Nafarroa Oinezeko ibilbidea egiteko aukera izan dezatela. Kalean gertatzen denez, ikastolak inguruko espazio publikoak erabili behar ditu ibilbidea antolatzeko, gune ezberdinak atontzeko, eta orokorrean festa-eremu osoa egituratzeko. Horrek, noski, ikastolaren arduraz harat dauden baldintzapenak ezartzen ditu. Hala nola, espazio publikoaren eraldatzea ez dago ikastolaren esku, eta ondorioz, ikastolak bere ingurune fisiko eta sozialean dauden espazio-baliabideak erabili behar ditu, bere baldintzapen guztiekin. Guzti horregatik, eta ezinezkoa ez bada ere, zailtasun handiak ditu festa-eremua ingurune erabat irisgarri batetan gerta dadin lortzea. Eta Atarrabiako kasuan, inguruneak abantaila handiak eskaini arren (eta abantaila horiek denak probesten saiatu da aurtengo Nafarroa Oinezen antolakuntza), ezinezkoa da ia 7 kilometro luze den ibilbidea erabat irisgarria dela esatea. Mugikortasuna Murriztua duten Pertsonek (irisgarritasuna zentzu fisikora murriztea izan arren, eskaintza osoa eta bateratua emateko aukera errealak horretara soilik mugatzen zaizkigu), modu erosoan iritsi, ibilbidean barneratu, eta gune aipagarrienetan eskainiko diren zerbitzuetara sarbidea izan dezaten ahalbidetzea da. Horretarako: 1) Aparkaleku erreserbatuak proposatzen dira: ibilbidetik ahalik eta hurbilen, eta pertsona horiek era autonomoan iritsi daitezen egokiak diren tokietan jarriko dira. 2) Ibilbidea: antolakuntza saiatu da nolabaiteko zirkuitu itxi bat proposatzen, non mugikortasuna murriztua duten pertsonentzat bermatzen diren gutxieneko baldintzak (tarte batzuetan malda % 6tik gorakoa bada ere). Zirkuitu itxi hau, ibilbide osoaren zati bat da, eta gainerako erabiltzaile guztiei irekita egongo da, ibilbide orokorrak aurkezten dituen bidezidorrak erabiliko baitira zirkuitu hau ixteko. 3) Area edo guneak: Nafarroa Oinez ibilaldi bat baino askoz ere gehiago da. Eskaintza kultural nagusienak area edo guneetan ematen dira. Zertarako hortaz ibilbide irisgarri bat area irisgarririk ez baldin bada? Atarrabiako kasuan, hiru gune irisgarri izango dira, hirurak zoladura egokia dutenak, eta ibilbide irisgarriak lotzen dituenak: Lodosa, Atarrabia, eta Burlata guneak.
Nafarroa Oinez accesible Hemos organizado un Nafarroa Oinez abierto al mundo. Para que el mundo viva el euskara, y que a su vez el euskara viva el mundo. Si este mundo sin fronteras es tan ancho como para ser recorrido en nuestro globo, nuestro mundo más próximo, también debe serlo: un mundo sin barreras. A menudo ni siquiera solemos ser conscientes de la existencia de barreras que a diario sufren nuestros vecinos. Por eso, este año, haremos un especial esfuerzo en Villava, para que todo aquél que quiera venir al Nafarroa Oinez se suba a nuestro globo y pueda hacer el recorrido sin encontrar barreras. El objetivo de todas estas intenciones es que las personas con movilidad reducida (que aunque signifique limitar la accesibilidad al término físico, es lo único que podemos garantizar de manera real y efectiva) puedan llegar de manera cómoda, introducirse en el recorrido, y acceder a los servicios que se ofrecerán en las áreas más representativas. Para ello: 1) Se proponen aparcamientos reservados. 2) La organización ha intentado proponer un circuito cerrado que presenta las condiciones mínimas como para considerarse adaptado para las personas con movilidad reducida (aunque en algunos pequeños tramos la pendiente excede del 6%). 3) Habrá tres áreas accesibles, las tres con pavimento adecuado a las que se accede mediante el recorrido accesible: Lodosa, Atarrabia y Burlada.
39
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
40
Pรกgina 40
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
PĂĄgina 41
munduz mundu
Mikela Gastesi, lehendabiziko irakaslea eta zuzendaria
Ikasle talde bat andereĂąoekin, 1973an
Domingotarren ikastola zaharra. Umeltasuna eta barrakoiak nonahi. Baina ikasle dirdiratsuak hezten...
Lehenengo jaunartzeak Xabier Irigarairen agindupean
41
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
42
Pรกgina 42
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Página 43
munduz mundu
Jose Ferminek ihauterietako grabaketa bat egiten “La galerian”
Ikasbidaia Benidormera 1978an.
Arroz kiloak eta kiloak Aralarko magaletan paella prestatzeko.
Txistularien alardea 1980an.
Ikastolaren “olinpikoak” 1980ko hamarkadaren hasieran. 43
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Pรกgina 44
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
PĂĄgina 45
munduz mundu
Ikastola berriaren inaugurazioa 1995ean. Jose Luis Gorostidi hizketan. Lehendabizikoetako irakasleak, betikoak Elena, Jose Fermin, MÂŞ Eulalia, Pili, MÂŞ Carmen, Lina eta Xabier orain erretretan
Anatoli Karpov ikastolan, gure ohiko Xake txapelketan, 2000n Belaunaldi berriak... eta teknologi berriak ere bai.
Lehenengo ikasleak, gaur egun.
45
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Pรกgina 46
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Pรกgina 47
munduz mundu
Munduz mundu
argazkiz argazki "munduz mundu" logoaren aurkezpen eguna
Lekuko aldaketa. Etxarriko Andra Marikoek lekua egun hartan lekua pasatu ziguten
Ikasleak munduz mundu
Pilotariak eta ikasleak Oinez moda desfilean Totem aretoan
Oinez modan gure ikasleak top-model bihurtuta
Artea Oinezean ohorezko aurreskua artistentzat 47
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
nafarroa oinez 2010
48
Pรกgina 48
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Pรกgina 49
munduz mundu
Munduz mundu argazkiz argazki Balaurten, munduz mundu hitzaldian, Hiromi (Japon), Hanna (Finlandia), Carlos (Madril) eta Rosana (Argentina), unibertsitate ezberdinetako lagun eta euskara irakasle adituekin
Bertsoz bertso ikastolan
Ikasle ohien topaketan dantzariak eta txalapartariak ongi etorria ematen
Ikasleak Oinez basoan, euskararen basoan.
Ramon Herrera, ikastolako gurasoa eta aditua, Oinez Xacobeo erakusketan
Buruari eraginez mus txapelketan
Toti, gure idazle ospetsua umeez inguratua
Paella zoragarria, egun eguzkitsuan. Jan eta ondo pasa, konbinazio mundiala.
49
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
PĂĄgina 50
nafarroa oinez 2010
Munduz mundu argazkiz argazki
Guraso ohien topaketa
Futbolariak ere euskeraren alde
Angel (pertsonalgo lan taldekoa) eta Martin (Ostalaritza) gailur berrien bila Edurne Pasabanekin
Spot grabaketaren making -a gure ikasleak aktore bilakatu ziren soka-tiran arituz
Txirri, Mirri eta Txiribitonen ipuinak 50
Lip dab bat grabatzea ez dela batere erreza ikasi genuen egun hartan‌
Marimototx, Maider eta Itziarrekin
Kross eguna, hemen gaude euskararen alde!
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Pรกgina 51
munduz mundu
51
REVISTA23sep.QXD
1/10/10
13:05
Pรกgina 52