Δημοσιογραφική Επιμέλεια- Ρεπορτάζ : Μαρίνα Κουρμπέλα
Ειδική Έκδοση του
Ε.Ε.
Κυρίαρχος στόχος η πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό Στις 5 Ιουνίου 2018, οι Υπουργοί Περιβάλλοντος της ΕΕ πραγματοποίησαν μια συζήτηση προσανατολισμού σε ζωντανή διαδικτυακή ροή με αντικείμενο την οδηγία για το πόσιμο νερό, η οποία είναι άμεσο αποτέλεσμα της πρώτης επιτυχούς ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών στην Ιστορία. Η οδηγία για το πόσιμο νερό βελτιώνει τα πρότυπα ποιότητας για το νερό, εισάγει προσέγγιση με βάση τον κίνδυνο για την παρακολούθηση της ποιότητας του νερού και εναρμονίζει τις διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα του νερού, καθώς και τις υπηρεσίες στους καταναλωτές. Υπενθυμίζουμε,, σε συντομία ότι Η Ευρωπαική Πρωτοβουλία Πολιτών ζητεί: – Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη να υποχρεούνται να εξασφαλίζουν ότι όλοι οι πολίτες απολαύουν του δικαιώματος στο νερό και την αποχέτευση• – Η ύδρευση και η διαχείριση των υδάτινων πόρων να μην υπόκεινται σε «κανόνες της εσωτερικής αγοράς» και οι υπηρεσίες υδάτων να εξαιρούνται από την ελευθέρωση• – Η ΕΕ να εντείνει τις προσπάθειές της για την επίτευξη καθολικής πρόσβασης σε ύδρευση και αποχέτευση». Η πρωτοβουλία θέτει οριζόντια ζητήματα τα οποία καλύπτουν ευρύ φάσμα πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών. Πρέπει να εξεταστεί βάσει των κανόνων της Συνθήκης ΕΕ, ιδίως όσον αφορά τις αρχές της δοτής αρμοδιότητας, της αναλογικότητας και της επικουρικότητας. Φέτος, στις 5 Μαρτίου, οι υπουργοί Περιβάλλοντας κατέληξαν σε συμφωνία επί της πρότασης αναπροσαρμογής της οδηγίας για το πόσιμο νερό. Καθόρισαν τη θέση του Συμβουλίου επί του κειμένου, το οποίο προβλέπει αυστηρότερους κανόνες για το νερό της βρύσης, καθώς και μια νέα διαδικασία που καθορίζει τις υγειονομικές απαιτήσεις για τα υλικά που έρχονται σε επαφή με το πόσιμο νερό, όπως οι σωλήνες. Στόχος είναι να βελτιωθεί η ποιότητα των υλικών αυτών για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και την αποφυγή μολύνσεων. Η τρέχουσα κατάσταση Η πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και σε αποχέτευση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το δικαίωμα στη ζωή και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και με την ανάγκη για ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης. Κατά την τελευταία δεκαετία, το διεθνές δίκαιο έχει αναγνωρίσει το δικαίωμα σε ασφαλές πόσιμο νερό και σε αποχέτευση, και μάλιστα στο επίπεδο των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ)[4]. Η απόφαση 64/292 της Γενικής Συνέλευσης των ΗΕ αναγνωρίζει «το δικαίωμα πρόσβασης σε ασφαλές και καθαρό πόσιμο νερό και στην αποχέτευση ως ανθρώπινο δικαίωμα, βασικό για την πλήρη απόλαυση της ζωής και όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Εξάλλου, στο
τελικό έγγραφο της Διάσκεψης του ΟΗΕ του 2012 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη («Ρίο+20»), οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων και οι εκπρόσωποι υψηλού επιπέδου επιβεβαίωσαν «τις δεσμεύσεις τους όσον αφορά το ανθρώπινο δικαίωμα σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση, το οποίο θα υλοποιηθεί προοδευτικά για τους πολίτες [τους] και με πλήρη σεβασμό στην εθνική κυριαρχία». Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης διακήρυξε ότι «η πρόσβαση στο νερό πρέπει να αναγνωρισθεί ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, δεδομένου ότι το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή στη γη και αποτελεί αγαθό που ανήκει σε ολόκληρη την ανθρωπότητα». Η ΕΕ επιβεβαίωσε επίσης ότι «όλα τα κράτη έχουν την υποχρέωση να σέβονται
τα ανθρώπινα δικαιώματα όσον αφορά την πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό, το οποίο πρέπει να είναι διαθέσιμο, προσιτό – από πρακτική και οικονομική άποψη – και αποδεκτής ποιότητας». Οι αρχές αυτές ενέπνευσαν επίσης την ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ. Η οδηγία πλαίσιο της ΕΕ για τα ύδατα αναγνωρίζει ότι «το ύδωρ δεν είναι εμπορικό προϊόν όπως όλα τα άλλα, αλλά αποτελεί κληρονομιά που πρέπει να προστατεύεται και να τυγχάνει της κατάλληλης μεταχείρισης». Ορισμένα δικαιώματα και αρχές που ορίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, μπορούν επίσης να ερμηνευθούν ως άμεσα συναφή όσον αφορά την πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και σε βελτιωμένες υποδομές αποχέτευσης. Η αποτελεσματική προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια ή το δικαίωμα στη ζωή (άρθρο 2), παρεμποδίζεται σαφώς από την έλλειψη πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση. Επιπλέον, θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη στο πλαίσιο αυτό η δέσμευση της ΕΕ για υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος (άρθρο 37). Μολονότι ο Χάρτης ισχύει για τα κράτη μέλη μόνο κατά την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ, κάθε διάταξη του δικαίου της Ένωσης πρέπει να είναι σύμφωνη με τον Χάρτη. Ως εκ τούτου, όλα τα θεσμικά όργανα και οι οργανισμοί της ΕΕ πρέπει να σέβονται τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη και να εξασφαλίζουν ότι κάθε μέτρο που λαμβάνεται βάσει της Συνθήκης είναι συμβατό με τα εν λόγω δικαιώματα. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο η Επιτροπή ανέλυσε την Ευρωπαική Πρωτοβουλία Πολιτών με σκοπό να εκθέσει τα συμπεράσματά της, σύμφωνα με το άρθρο 10 του κανονισμού σχετικά με την πρωτοβουλία πολιτών. Η συμβολή της ΕΕ για καλύτερο και πιο προσιτό νερό Προκειμένου να εξασφαλιστεί και να βελτιωθεί η πρόσβαση στο νερό και την αποχέτευση, τρία στοιχεία είναι καθοριστικής σημασίας: η ποιότητα, η δυνατότητα φυσικής πρόσβασης και η προσιτή τιμή. Η ΕΕ έχει συμβάλει στην εξασφάλιση της πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό και σε αποχέτευση για τον πληθυσμό των κρατών μελών της μέσω δύο κύριων ειδών δράσεων. Πρώτον, η ΕΕ θέσπισε φιλόδοξα πρότυπα για την ποιότητα των υδάτων, εξασφαλίζοντας υψηλό επίπεδο προστασίας τόσο της δημόσιας υγείας όσο και του περιβάλλοντος. Δεύτερον, η ΕΕ χορήγησε χρηματοδοτική στήριξη για την επέκταση και τη βελτίωση των υποδομών ύδρευσης στα κράτη μέλη, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση τόσο της ποιότητας όσο και της δυνατότητας φυσικής πρόσβασης σε υπηρεσίες που σχετίζονται με το νερό. Η ΕΕ θέσπισε ελάχιστες απαιτήσεις για την ποιότητα των υδάτων κατά τη δεκαετία του 1970 και κατά τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες επεξέτεινε σταδιακά τη νομοθεσία της περί υδάτων. Η οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα, η οδηγία για το πόσιμο νερό και η οδηγία για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων,είναι οι βασικές νομικές πράξεις της ΕΕ στον τομέα αυτόν. Η νομοθεσία αυτή ακολουθεί ολιστική προσέγγιση όσον αφορά τη διαχείριση των υδάτων και εξασφαλίζει ότι το νερό πληροί αυστηρές απαιτήσεις και ως εκ τούτου είναι ασφαλές, υγιεινό και καθαρό. Χάρη στην εφαρμογή αυτών των περιβαλλοντικών κανόνων της ΕΕ, έχει βελτιωθεί σημαντικά η ποιότητα των πόσιμων υδάτων στην ΕΕ, ιδίως στην Ανατολική και την Κεντρική Ευρώπη. Η πολιτική συνοχής της ΕΕ στο πλαίσιο της οποίας η ΕΕ προσφέρει εδώ και πολλά χρόνια σημαντική οικονομική στήριξη στις προσπάθειες των κρατών μελών για την ανάπτυξη και την αναβάθμιση των υποδομών που παρέχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό και σε υπηρεσίες επεξεργασίας λυμάτων. Για παράδειγμα, από το 2007 μέχρι σήμερα, περισσότερα από 2,6 εκατομμύρια άτομα σε εννέα κράτη μέλη απέκτησαν βελτιωμένη παροχή πόσιμου ύδατος χάρη στη χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ. Άλλα 5,7 εκατομμύρια άτομα σε 14 διαφορετικά κράτη μέλη απέκτησαν σύνδεση σε βελτιωμένο σύστημα επεξεργασίας λυμάτων. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων επτά ετών (2007-2013), η χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ σε επενδύσεις στον τομέα της παροχής πόσιμου νερού και σε έργα και υποδομές επεξεργασίας λυμάτων ανήλθε σε περίπου 22 δισεκατομ μύρια ευρώ.
Η προσιτή τιμή Η προσιτή τιμή αποτελεί, επίσης βασικό στοιχείο, διότι επηρεάζει την αποτελεσματική πρόσβαση στις υπηρεσίες ύδρευσης για όλους. Η ΕΕ δεν διαδραματίζει κανένα ρόλο στον καθορισμό των τιμών του νερού, οι οποίες καθορίζονται σε εθνικό επίπεδο. Η περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ για τους υδάτινους πόρους θεσπίζει, ωστόσο, ορισμένες βασικές αρχές για τις πολιτικές τιμολόγησης του νερού στα κράτη μέλη. Η οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα απαιτεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν, ότι η τιμή που χρεώνεται στους καταναλωτές για το νερό αντικατοπτρίζει το πραγματικό κόστος της χρήσης του νερού. Αυτό αποτελεί κίνητρο για βιώσιμη χρήση των περιορισμένων υδάτινων πόρων. Η πολιτική της ΕΕ στον τομέα υδάτων βασίζεται στην αρχή ότι η προσιτή τιμή των υπηρεσιών ύδατος είναι καθοριστικής σημασίας. Οι εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων στήριξης υπέρ των μειονεκτούντων ατόμων και για την αντιμετώπιση ζητημάτων έλλειψης νερού (π.χ. μέσω στήριξης νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα ή μέσω επιβολής υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας).
Παροχή υπηρεσιών ύδρευσης στην εσωτερική αγορά. Αρμόδιες οι δημόσιες αρχές των κρατων μελών της ΕΕ Στην ΕΕ, αρμόδιες να αποφασίζουν για τη βέλτιστη λειτουργία των υπηρεσιών ύδρευσης παραμένουν σταθερά οι δημόσιες αρχές των κρατών μελών. Η παροχή υπηρεσιών ύδρευσης αποτελεί συνήθως αρμοδιότητα των τοπικών αρχών, οι οποίες βρίσκονται εγγύτερα στους πολίτες και τα προβλήματα που τους απασχολούν. Οι δημόσιες αρχές έχουν απόλυτη ευχέρεια να εκτελούν τις σχετικές εργασίες άμεσα, με δικά τους μέσα, ή να τις αναθέτουν σε νομικά διακριτές, εντελώς δημόσιες, «εσωτερικές» οντότητες. Μπορούν επίσης να αποφασίζουν την εξωτερική ανάθεση των υπηρεσιών ύδρευσης, εν μέρει ή εξ ολοκλήρου, σε φορείς ιδιωτικής ή μεικτής διαχείρισης. Για τον σκοπό αυτόν, οι δημόσιες αρχές νομιμοποιούνται απολύτως να θεσπίζουν σαφείς υποχρεώσεις για τους ιδιωτικούς φορείς, ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι υπηρεσίες που παρέχονται εντός της γεωγραφικής τους ζώνης αρμοδιότητας πληρούν τα προβλεπόμενα πρότυπα. Η ΕΕ, , μεριμνά για την τήρηση των βασικών αρχών της Συνθήκης, όπως η διαφάνεια και η ίση μεταχείριση. Ταυτόχρονα, οι διατάξεις της Συνθήκης επιβάλλουν την ουδετερότητα της ΕΕ όσον αφορά τις αποφάσεις των κρατών μελών σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των επιχειρήσεων ύδρευσης. Προστασία χρηστών που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση Οι κανόνες της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ σέβονται πλήρως την αρμοδιότητα των δημοσίων αρχών να εξασφαλίζουν την απαιτούμενη ποιότητα των υπηρεσιών, να αποφασίζουν σχετικά με τα ισχύοντα τέλη και να επιβάλλουν συναφείς υποχρεώσεις παροχής δημοσίων υπηρεσιών
(π.χ. για την προστασία χρηστών που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση). Οι κανόνες αποσκοπούν σε αύξηση της διαφάνειας, εξασφαλίζοντας μεταχείριση χωρίς διακρίσεις και παρέχοντας τη δυνατότητα στους πολίτες να εξασφαλίζουν τις καλύτερες υπηρεσίες στην καλύτερη τιμή με τα χρήματα που καταβάλλουν μέσω τελών ή φόρων. Για παράδειγμα, οι κανόνες της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις διασφαλίζουν ότι, όταν οι δημόσιες αρχές αποφασίζουν να προσφύγουν σε εξωτερική εταιρεία για την παροχή υπηρεσιών διαχείρισης των υδάτων, η διαδικασία επιλογής είναι διαφανής και εξασφαλίζει στους χρήστες την πλέον συμφέρουσα προσφορά. Εάν, αντιθέτως, οι δημόσιες αρχές επιλέξουν να παράσχουν τις υπηρεσίες αυτές μέσω συνεργασίας μεταξύ δημοσίων φορέων, η νομοθεσία της ΕΕ στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων προσφέρει, επίσης, ασφαλές και ευέλικτο νομικό πλαίσιο για τη συνεργασία αυτή. Όσον αφορά τις ανησυχίες που εξέφρασε η πρωτοβουλία των πολιτών ότι η ύδρευση και η διαχείριση των υδάτινων πόρων δεν θα έπρεπε να υποβάλλεται στους «κανόνες της εσωτερικής αγοράς» και οι υπηρεσίες ύδρευσης υδάτων θα έπρεπε να εξαιρούνται από την ελευθέρωση, η Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι η νομοθεσία σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις δεν εφαρμόζεται στις υπηρεσίες που παρέχονται από τις ίδιες τις τοπικές αρχές, μέσω κοινής επιχείρησης ή συνδεδεμένης επιχείρησης. H ιδιαιτερότητα των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και ο σημαντικός ρόλος που διαδραματίζουν για την κάλυψη των βασικών αναγκών του πληθυσμού, αναγνωρίζονται πάντοτε στη νομοθεσία της ΕΕ. Οι συμβάσεις παραχώρησης στον τομέα του ύδατος υπόκεινται συχνά σε ειδικές και σύνθετες ρυθμίσεις, οι οποίες απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή λόγω της «σημασίας του ύδατος ως δημοσίου αγαθού με θεμελιώδη αξία για όλους τους πολίτες της ΕΕ». Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, οι συμβάσεις παραχώρησης στον τομέα του πόσιμου ύδατος, καθώς και, σε ορισμένες περιπτώσεις, στον τομέα της επεξεργασίας και διάθεσης λυμάτων, εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των νέων κανόνων της ΕΕ για την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης. Επιπλέον, οι υπηρεσίες διανομής και παροχής ύδατος, καθώς και οι υπηρεσίες διαχείρισης λυμάτων, εξαιρούνται ρητά από το πεδίο εφαρμογής της ελεύθερης διασυνοριακής παροχής υπηρεσιών, όπως ορίζεται στην οδηγία για τις υπηρεσίες.
Αναπτυξιακή βοήθεια που χορηγεί η ΕΕ: Πόσο συμμετέχουν οι Ελληνες επιχειρηματίες στα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα και προγράμματα;
Περισσότερο από 2,6 δισεκατομμύρια κάτοικοι του πλανήτη, ενώ δεν έχουν πρόσβαση σε βελτιωμένες εγκαταστάσεις υγιεινής, ενώ ένα δισεκατομμύριο σχεδόν πίνουν ακόμη μη επεξεργασμένο πόσιμο νερό Η μείωση της φτώχειας και η βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς κοινωνικούς
αποκλεισμούς ,εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την διαθεσιμότητα και την ποιότητα της ύδρευσης. Περισσότερο από 2,6 δισεκατομμύρια κάτοικοι του πλανήτη δεν έχουν πρόσβαση σε βελτιωμένες εγκαταστάσεις υγιεινής, ενώ ένα δισεκατομμύριο σχεδόν πίνουν ακόμη μη επεξεργασμένο πόσιμο νερό. Οι προσπάθειες για την επίτευξη του αναπτυξιακού στόχου της χιλιετίας (ΑΣΧ), για παροχή ασφαλούς πόσιμου νερού σημειώνουν πρόοδο. Αντίθετα, στην επίτευξη του στόχου για την αποχέτευση, σημειώνεται έντονη υστέρηση, για περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους, με βάση τις τρέχουσες τάσεις. Η δέσμευση της ΕΕ για εξασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση και για προώθηση της ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτινων πόρων στις χώρες εταίρους είναι μακρόπνοη. Οι στόχοι της πολιτικής που εφαρμόζει,, στο πλαίσιο αυτό, έχουν εκφραστεί σε πολλές συγκεκριμένες δράσεις με σημαντική χρηματοδοτική στήριξη κατά την τελευταία δεκαετία, κυρίως με τη θέσπιση της διευκόλυνσης ΑΚΕ-ΕΕ για το νερό, το 2004. Ως άμεσο αποτέλεσμα της βοήθειας της ΕΕ, περισσότεροι από 70 εκατομμύρια άνθρωποι απέκτησαν πρόσβαση σε βελτιωμένα συστήματα ύδρευσης και 24 εκατομμύρια σε εγκαταστάσεις αποχέτευσης μεταξύ 2004 και 2013. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της χορηγούν σήμερα περίπου 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για προγράμματα ύδρευσης, αποχέτευσης και υγιεινής («WASH») στις αναπτυσσόμενες χώρες. Το γεγονός αυτό καθιστά την Ένωση τον μεγαλύτερο χορηγό στον τομέα του νερού. Εδώ, θα επισημάνουμε, πως στην υλοποίηση των σχετικών προγραμμάτων που χρηματοδοτεί η ΕΕ δραστηριοποιούνται πολλές επιχειρήσεις των 28 κρατών μελών, τόσο για τη σύνταξη μελετών, ¨οσο και για την κατασκευή έργων. Αυτό σε αντίθεση με ελληνικές εταιρίες, οι οποίες θα μπορούσαμε να πούμε, πως είναι ελάχιστες. Σε άλλα δημοσιεύματα του αφιερώματος θα αναφερθούμε στις σχετκές ευκαιρίες που υπάρχουν και για ελληνικές επιχειρήσεις, για συμμετοχή σε χρηματοδοτούμενα, η συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ προγράμματα. Από το 2007, η ΕΕ έχει διαθέσει περίπου 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε ενέργειες για την ύδρευση και την αποχέτευση, σε περισσότερες από 60 χώρες-εταίρους. Μεγάλο μέρος της δράσης της ΕΕ στον τομέα του ύδατος και της αποχέτευσης συνίσταται στην ανάπτυξη υποδομών, όπως δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, μονάδες επεξεργασίας πόσιμων υδάτων και λυμάτων, υδροδότηση αγροτικών περιοχών σε αραιοκατοικημένες περιοχές και αγροτικές υποδομές αποχέτευσης. Επιπλέον, η ΕΕ αποτελεί τον μεγαλύτερο χορηγό ανθρωπιστικής βοήθειας στον τομέα «WASH», δεδομένου ότι διαθέτει επί του παρόντος περίπου 200 εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο, ώστε να εξασφαλίζεται η έγκαιρη και αξιοπρεπής πρόσβαση σε επαρκείς και ασφαλείς υπηρεσίες ύδατος σε πληθυσμούς που απειλούνται από τρέχουσες ή επικείμενες κρίσεις ανθρωπιστικού χαρακτήρα. Η ΕΕ στηρίζει έργα εταιρικής σχέσης (Βορρά-Νότου και Νότου-Νότου) με σκοπό την ανάπτυξη ικανοτήτων στον τομέα της ύδρευσης και της αποχέτευσης μέσω μεταφοράς εμπειρογνωμοσύνης και γνώσεων από δημόσιες επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, τοπικές αρχές και άλλους φορείς του τομέα των υδάτων. Πολλοί από τους πόρους που έχουν διατεθεί έως τώρα βοήθησαν εταιρείες ύδρευσης οι οποίες δεν διαθέτουν κεφάλαια για την επέκταση του στα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού.
ΔΡΑΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ (ECI)
Όπως προαναφέρθηκε, μέσω των δράσεων που έχουν αναπτυχθεί, η αναπτύσσονται, αναγνωρίζεται η σημασία του νερού ως δημόσιου αγαθού απαραίτητου για την πλήρη απόλαυση της ζωής και όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με βάση την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, η Επιτροπή προσπάθησε να εντοπίσει ενδεχόμενες ελλείψεις και τομείς, στους οποίους θα πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες, σε επίπεδο της ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι λόγοι ανησυχίας εξαιτίας των οποίων οι πολίτες απηύθηναν την έκκληση για ανάληψη δράσης.
Εξασφάλιση καλύτερης ποιότητας νερού και βελτίωση της πρόσβασης σε αυτό Η πλήρης εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τους υδάτινους πόρους από τα κράτη μέλη είναι ουσιαστικής σημασίας προκειμένου να εξασφαλισθεί η πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό για όλους τους πολίτες της ΕΕ. Παρά τη σημαντική πρόοδο που επιτεύχθηκε με την πάροδο των ετών, η πρόσβαση σε νερό και αποχέτευση καλής ποιότητας μπορεί να βελτιωθεί ακόμη περισσότερο, ιδίως για τους πολίτες που ζουν σε περιοχές οι οποίες εξυπηρετούνται από μικρής κλίμακας συστήματα ύδρευσης. Το νέο 7ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (ΠΔΠ), το οποίο καθοδηγεί τη δράση της ΕΕ στον περιβαλλοντικό τομέα, υπογραμμίζει ότι πρέπει να βελτιωθεί η εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ, ώστε όλοι οι πολίτες της ΕΕ να τυγχάνουν υψηλών προτύπων όσον αφορά το πόσιμο νερό και τα ύδατα κολύμβησης μέχρι το 2020. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες ώστε: - να εξασφαλιστεί υψηλότερη ποιότητα του πόσιμου νερού στις περιοχές που εξυπηρετούνται από συστήματα ύδρευσης μικρής κλίμακας (δηλαδή. για την εξυπηρέτηση λιγότερων από 5 000 πολιτών). Τα συστήματα αυτά προμηθεύουν νερό σε περίπου 65 εκατομμύρια πολίτες στην ΕΕ, - να διατηρηθούν οι υφιστάμενες υποδομές, δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στην καινοτομία για την αύξηση της απόδοσης, και - να κατασκευαστούν υποδομές αποχέτευσης (συστήματα συλλογής και επεξεργασίας λυμάτων) όπου δεν υπάρχουν, ιδίως στα κράτη μέλη της Ανατολικής Ευρώπης. Όλα αυτά απαιτούν επαρκή διαθεσιμότητα χρηματοδότησης, κατάλληλη ιεράρχηση προτεραιοτήτων και χρηστή διακυβέρνηση, καθώς και εθνικές και τοπικές διοικητικές ικανότητες για τον σχεδιασμό, τον συντονισμό και την υλοποίηση επενδύσεων. Οι αποφάσεις των κρατών μελών σχετικά με τις εθνικές προτεραιότητες δαπανών όσον αφορά τη μελλοντική ενωσιακή χρηματοδότηση θα είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την αντιμετώπιση των ελλείψεων που έχουν επισημανθεί. Η Επιτροπή θα εντείνει τις προσπάθειές της για την πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τους υδάτινους πόρους από τα κράτη μέλη, σε στενή συνεργασία μαζί τους, καθώς και με τους ενδιαφερόμενους φορείς για την εφαρμογή των προτάσεων που υποβλήθηκαν στο προσχέδιο για τα ύδατα του 2012, στο πλαίσιο του οποίου οι βασικές προκλήσεις της πολιτικής της ΕΕ για τους υδάτινους πόρους είχαν ήδη εντοπισθεί. Όσον αφορά την ουσιαστική διάσταση της προσιτής τιμής του νερού, πρωταρχική σημασία εξακολουθούν να έχουν οι δράσεις που διεξάγονται σε εθνικό επίπεδο. Οι δράσεις αυτές αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των πολιτικών των κρατών μελών για τη μείωση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, οι οποίες στηρίζονται και συμπληρώνονται στο επίπεδο της ΕΕ. Προστασία μειονεκτούντων πληθυσμών Η εφαρμογή μέτρων για την προστασία μειονεκτούντων πληθυσμών είναι ακόμη πιο σημαντική, δεδομένου ότι εξαιτίας της οικονομικής κρίσης έχουν αυξηθεί τα προβλήματα φτώχειας που συνδέονται με το νερό και ορισμένοι άνθρωποι αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς του νερού. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη, ενεργώντας στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, να διασφαλίσουν την πρόσβαση όλων των πολιτών σε ένα ελάχιστο επίπεδο ύδρευσης, σύμφωνα με τις συστάσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και να εφαρμόσουν σωστά την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα. Διασφάλιση της ουδετερότητας των υπηρεσιών ύδρευσης Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να τηρεί πλήρως τους κανόνες της Συνθήκης που απαιτούν την ουδετερότητα της ΕΕ σε σχέση με τις εθνικές αποφάσεις που διέπουν το καθεστώς ιδιοκτησίας των επιχειρήσεων ύδρευσης, ενώ παράλληλα θα μεριμνά για την τήρηση των βασικών αρχών της Συνθήκης, όπως η διαφάνεια και η ίση μεταχείριση. Όσον αφορά τις ανησυχίες που εκφράστηκαν με την πρωτοβουλία των πολιτών ότι η ύδρευση και η διαχείριση των υδάτινων πόρων δεν θα έπρεπε να υποβάλλεται στους «κανόνες της εσωτερικής αγοράς» και ότι οι υπηρεσίες ύδρευσης θα έπρεπε να εξαιρούνται από την ελευθέρωση, η Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι η νέα νομοθεσία σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις δεν θα εφαρμοστεί στις υπηρεσίες που παρέχονται από τις
ίδιες τις τοπικές αρχές μέσω κοινής επιχείρησης ή συνδεδεμένης επιχείρησης. Όσον αφορά τις διεθνείς εμπορικές διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να συνεργάζεται ενεργά με τους εμπορικούς εταίρους προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο στον τομέα της διαχείρισης των υπηρεσιών ύδατος τηρούνται και προστατεύονται με τον κατάλληλο τρόπο. Όπως προαναφέρθηκε, η νομοθεσία της ΕΕ στην εσωτερική αγορά αναγνωρίζει πάντα την ιδιαιτερότητα των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν για την κάλυψη των βασικών αναγκών του πληθυσμού. Οι νέοι κανόνες της ΕΕ σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης, οι οποίοι εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στις 26 Φεβρουαρίου 2014, αποτελούν το πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτού του γεγονότος. Μετά τις ανησυχίες που εκφράστηκαν από το κοινό κατά τη διάρκεια της νομοθετικής διαδικασίας, η Επιτροπή πρότεινε να αποκλειστούν σαφώς από το πεδίο εφαρμογής αυτών των κανόνων οι αναθέσεις συμβάσεων για το πόσιμο νερό, καθώς και ορισμένες αναθέσεις συμβάσεων για την επεξεργασία λυμάτων. Η πρόταση αυτή ανταποκρίνεται επίσης στις ανησυχίες που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Right2Water. Αύξηση της διαφάνειας Η διαφάνεια μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της πρόσβασης των πολιτών σε υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης. Το γεγονός αυτό επηρεάζει τρεις κύριες διαστάσεις (δηλ. τη δυνατότητα πρόσβασης, την προσιτή τιμή και την ποιότητα). Οι διατάξεις της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα οφείλονται στην αναγνώριση της ανάγκης για διαφάνεια. Το άρθρο 14 ορίζει ότι οι ευρωπαίοι πολίτες πρέπει να ενημερώνονται και να ζητείται η γνώμη τους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας που προηγείται της έγκρισης σχεδίων διαχείρισης των λεκανών απορροής ποταμών και οι αρχές να εξηγούν σε ποιο βαθμό οι απόψεις τους έχουν ληφθεί υπόψη. Περισσότερα από 4 000 παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών ,παγκοσμίως πεθαίνουν καθημερινά από νόσους που συνδέονται με την έλλειψη πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό. Η Επιτροπή έχει δεσμευθεί να εξασφαλίσει ότι η διάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσον αφορά την πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχετευτικό σύστημα θα παραμείνει στο επίκεντρο της πολιτικής της για την ανάπτυξη. Η ΕΕ προτίθεται να συνεχίσει να καταβάλλει προσπάθειες για την επίτευξη καθολικής πρόσβασης σε ύδρευση και αποχέτευση ως βασικό μέρος της πολιτικής της για την ανάπτυξη. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί, περισσότερα από 4 000 παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών σε όλο τον κόσμο πεθαίνουν καθημερινά από νόσους που συνδέονται με την έλλειψη πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό. Κατά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020, η χρηματοδοτική βοήθεια της ΕΕ θα επικεντρωθεί σε ορισμένους στοχευμένους τομείς σε κάθε χώρα-εταίρο και θα δοθεί προτεραιότητα στις περιοχές που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η βοήθεια χρησιμοποιείται με αποτελεσματικό τρόπο και παράγει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα[34]. Η στήριξη του τομέα της ύδρευσης, αποχέτευσης και υγιεινής (WASH) θα είναι καλύτερα στοχοθετημένη σε αυτές τις χώρες εταίρους που έχουν ορίσει την ύδρευση και την αποχέτευση ως τομείς προτεραιότητας κατά την εκπόνηση των εθνικών ενδεικτικών προγραμμάτων τους. Η Επιτροπή θα συντονιστεί με τις χώρες εταίρους, τα κράτη μέλη και άλλους αναπτυξιακούς εταίρους για να εξασφαλίσει ότι υπάρχει επαρκής κάλυψη των τομέων WASH σε όλες τις χώρες εταίρους. Ταυτόχρονα, η ΕΕ θα εφαρμόσει μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση και η μελλοντική της δράση θα στηριχθεί στη δημιουργία συνεργιών μεταξύ νερού, ενέργειας και επισιτιστικής ασφάλειας, ιδίως σε περιφερειακό επίπεδο. Δεδομένου ότι η επισιτιστική ασφάλεια αποτελεί τομέα προτεραιότητας για περισσότερες από 50 χώρες, οι παρεμβάσεις στον τομέα της ύδρευσης, αποχέτευσης και υγιεινής (WASH) θα ενσωματωθούν στα προγράμματα επισιτιστικής ασφάλειας, ώστε να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος του υποσιτισμού των αναπτυσσόμενων χωρών.
— ABB Διαχείριση Υδάτινων Πόρων Έξυπνες λύσεις για εφαρμογές νερού — 01 Αυτόνομο Σύστημα Ελέγχου Αντλιών για έλεγχο αντλητικού συστήματος μέσω ρυθμιστών στροφών ACQ580 και κινητήρων — 02 AquaMaster4
Με εμπειρία 50 ετών στον κλάδο του νερού, η ABB αναγνωρίζει ότι η ενεργειακή απόδοση, η μακροπρόθεσμη αξιοπιστία, η αυξανόμενη παραγωγικότητα και ο περιορισμένος χρόνος αδράνειας είναι χαρακτηριστικά που κάνουν τη διαφορά στη βιομηχανία του νερού. Με μια γκάμα ειδικά σχεδιασμένων προϊόντων για εφαρμογές νερού που ανταποκρίνονται και στις πιο απαιτητικές ανάγκες από την άντληση, τη διανομή μέχρι και την διαχείριση της διαδικασίας επεξεργασίας λυμάτων, η ABB εγγυάται: • Συνέπεια προς το περιβάλλον • Βέλτιστη απόδοση λειτουργίας του συστήματος νερού • Συνέπεια της επιχείρησης στους οικονομικούς στόχους της με περιορισμό των εξόδων, καλύτερη εποπτεία και σχεδιασμό • Ευκολία χρήσης και παραμετροποίησης Ο ρυθμιστής στροφών ACQ580 για εφαρμογές διαχείρισης και ελέγχου αντλιών είναι εύκολος στη χρήση και την παραμετροποίηση. Έχει την δυνατότητα ανάλυσης και βελτιστοποίησης της λειτουργίας μιας αντλίας, περιορίζοντας την περιβαλλοντική καταπόνηση αλλά και τα έξοδα της διαχείρισης ενώ είναι συμβατός με μια πληθώρα πρωτοκόλλων επικοινωνίας δίνοντας τη δυνατότητα ελέγχου οποιουδήποτε κινητήρα της ABB από απόσταση.
— 01
Ο ACQ580, διαθέτει μια σειρά εξειδικευμένων παραμέτρων προσφέροντας την δυνατότητα Αυτόνομου Συστήματος Ελέγχου Αντλιών, ελέγχοντας την λειτουργία έως και 8 αντλιών.
— 02
Η άσκοπη κατανάλωση ενέργειας, μπορεί να περιοριστεί με την χρήση κινητήρων από την ABB. Οι κινητήρες αυτοί οδηγούμενοι από ρυθμιστές στροφών της ΑΒΒ προσφέρουν εγγυημένη απόδοση ενεργειακής κλάσης ΙΕ4. Κατά περίπτωση, η εξοικονόμηση στην κατανάλωση ενέργειας μπορεί να φτάσει και το 30%. Μάθετε περισσότερα για τους ρυθμιστές στροφών, τα PLCs και τους κινητήρες της ΑΒΒ. Η ABB εισήγαγε το AquaMaster, τον πρώτο ηλεκτρομαγνητικό μετρητή ροής τροφοδοσίας με μπαταρίες για χρήση σε district metered areas (DMAs), ήδη από το 1988, ο οποίος έφερε επανάσταση στην ακρίβεια και τον έλεγχο της διανομής νερού. Με την πρωτοποριακή τεχνολογία επεξεργασίας σήματος του AquaMaster4 και το μοναδικό σχεδιασμό αισθητήρων μειωμένης διατομής, η μέτρηση της κατανάλωσης στα DMA γίνεται πιο αποτελεσματικά από ποτέ, καθώς με την αποστολή έγκαιρων ειδοποιήσεων, διαρροές ή θραύσεις σωληνών στο δίκτυο, μπορούν να αναγνωριστούν πριν καν κλιμακωθούν. Ανακαλύψτε γιατί το AquaMaster4 αποτελεί την ιδανικότερη λύση. Μάθετε περισσότερα για τους αναλυτές νερού της ΑΒΒ. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την ΑΒΒ στο τηλ.: 2102891500 abb.gr
Ασφαλές και καθαρό πόσιμο νερό: Η ΕΕ εκσυγχρονίζει τα πρότυπα ποιότητας Οι υπουργοί της ΕΕ στη συνεδρίαση που είχαν στις 5 Μαρτίου στις Βρυξέλλες,κατέληξαν σε συμφωνία επί της πρότασης αναπροσαρμογής της οδηγίας για το πόσιμο νερό. Καθόρισαν τη θέση του Συμβουλίου επί του κειμένου, το οποίο προβλέπει αυστηρότερους κανόνες για το νερό της βρύσης, καθώς και μια νέα διαδικασία που καθορίζει τις υγειονομικές απαιτήσεις για τα υλικά που έρχονται σε επαφή με το πόσιμο νερό, όπως οι σωλήνες. Στόχος είναι να βελτιωθεί η ποιότητα των υλικών αυτών για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και την αποφυγή μολύνσεων. Όπως μας αναφέρουν οι αρμόδιοι της Ευρωπαικής Ενωσης, το νερό της βρύσης είναι απολύτως ασφαλές για να το πίνουμε, η ΕΕ εργάζεται, όμως, για να το κάνει ακόμη ασφαλέστερο, Η ΕΕ εξασφαλίζει ότι το νερό της βρύσης είναι πόσιμο σε ολόκληρη την ΕΕ. Το Συμβούλιο,στη σύνοδο, που προαναφέραμε, καθόρισε τη θέση του σχετικά με την πρόταση να αναθεωρηθεί η οδηγία για το πόσιμο νερό. Οι προτεινόμενοι νέοι κανόνες αναπροσαρμόζουν τα πρότυπα ποιότητας για το πόσιμο νερό και εισφέρουν μια προσέγγιση για την παρακολούθηση της ποιότητας των υδάτων η οποία είναι και οικονομικά αποδοτική και λαμβάνει υπόψη τους κινδύνους. Περιλαμβάνουν επίσης νέες διατάξεις για τα υλικά που έρχονται σε επαφή με το πόσιμο νερό αλλά και για τη βελτίωση της πρόσβασης στο νερό. Η αναθεώρηση αυτή αποτελεί άμεση συνέπεια της πρώτης μέχρι σήμερα επιτυχημένης πρωτοβουλίας των ευρωπαίων πολιτών «Right2Water».
με νερό, καθώς και οι υπηρεσίες διαχείρισης των λυμάτων, ήδη εξαιρούνται ρητά από την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών σε διασυνοριακό επίπεδο. Το 2013) μάλιστα η Επιτροπή εξαίρεσε την παροχή υπηρεσιών ύδρευσης από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης, ανταποκρινόμενη άμεσα στις ανησυχίες των πολιτών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαντά θετικά στην πρώτη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών
Η ΕΠΠ
Όπως επισημαίνει στην ανακοίνωση που εξέδωσε η Ευρωπαική Επιτροπή στις 19 Μαρτίου 2014, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε την ημέρα αυτή, να απαντήσει θετικά στην πρώτη επιτυχημένη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, σε ό,τι αφορά τους τομείς αρμοδιότητάς της. Οι διοργανωτές της πρωτοβουλίας Right2Water ζήτησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει ότι όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες θα έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής, να εξαιρέσει την υδροδότηση και τη διαχείριση των υδάτινων πόρων από το πεδίο εφαρμογής των κανόνων εσωτερικής αγοράς και ελευθέρωσης, και να εντείνει τις προσπάθειές της για επίτευξη καθολικής πρόσβασης σε νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής σε όλο τον κόσμο.» Η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρουσιάζεται εκτενώς, όπως αναφέρει, σε σχετική ανακοίνωση η οποία ξεκινά παραθέτοντας το τεράστιο έργο που έχει ήδη επιτελέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα της ύδρευσης και των εγκαταστάσεων υγιεινής. Για παράδειγμα, στο εσωτερικό της ΕΕ, έχει θεσπίσει φιλόδοξα πρότυπα ποιότητας για το νερό, ενώ έχει επίσης χρηματοδοτήσει την επέκταση και βελτίωση των υποδομών ύδρευσης στα κράτη μέλη. Αρμόδιες να αποφασίζουν για τη βέλτιστη λειτουργία των υπηρεσιών ύδρευσης παραμένουν σταθερά οι δημόσιες αρχές των κρατών μελών και η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να σέβεται τις διατάξεις των Συνθηκών που ορίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να τηρεί στάση ουδετερότητας απέναντι στις αποφάσεις των κρατών μελών για το καθεστώς ιδιοκτησίας των επιχειρήσεων ύδρευσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να μεριμνά, στο πλαίσιο διεθνών εμπορικών διαπραγματεύσεων, για την τήρηση και προάσπιση των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών επιλογών σχετικά με τη διαχείριση των υπηρεσιών ύδρευσης. Ο μοναδικός ρόλος που έχουν οι υπηρεσίες ύδρευσης και υγιεινής για την ικανοποίηση βασικών αναγκών του πληθυσμού αναγνωρίζεται σταθερά από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η διανομή και ο εφοδιασμός
Δαπάνες:1,5 δισ. Ετησίως για αναπτυσσόμενες χώρες
Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της χορηγούν σχεδόν 1,5 δισ. ετησίως για προγράμματα υδροδότησης, αποχέτευσης και υγιεινής σε αναπτυσσόμενες χώρες, γεγονός που καθιστά την Ένωση τον μεγαλύτερο ενιαίο χορηγό βοήθειας στον τομέα αυτό παγκοσμίως. Τι προκάλεσε η Πρωτοβουλία Πολιτών Να αναφέρουμε και εδώ, με λίγα λόγια, ότι η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο καθορισμού της ευρωπαϊκής ατζέντας, το οποίο τέθηκε στην υπηρεσία των πολιτών τον Απρίλιο του 2012. Δίνει τη δυνατότητα σε 1 εκατομμύριο πολίτες από τουλάχιστον το ένα τέταρτο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει δράση σε τομείς της αρμοδιότητάς της. Η πρώτη επιτυχημένη πρωτοβουλία, με τίτλο «Right2Water», συγκέντρωσε 1,68 εκατομμύρια υπογραφές, ξεπερνώντας τον ελάχιστο απαιτούμενο αριθμό υπογραφών σε 13 κράτη μέλη – πολύ πάνω δηλαδή απ’ ό,τι απαιτούσε ο νόμος. Συνολικά πάνω από 5 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ έχουν προσυπογράψει περισσότερες από 20 διαφορετικές πρωτοβουλίες. Τι προκάλεσε Όπως αναφέρει στην ανακοινωσή της, η Επιτροπή, ενόψει της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών, η Επιτροπή θέλησε να προσδιορίσει τυχόν εναπομείναντα κενά και τομείς όπου πρέπει καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες σε ευρωπαϊκό ή εθνικό επίπεδο, έτσι ώστε να ανταποκριθεί στις ανησυχίες που οδήγησαν σε αυτή την έκκληση για δράση. Στις 19 Μαρτίου 2014, δεσμεύθηκε να λάβει τα ακόλουθα, συγκεκριμένα μέτρα, και να προβεί σε ενέργειες που έχουν άμεση σχέση με την πρωτοβουλία και τους στόχους της: 1) να εντείνει τις προσπάθειες, ώστε η ευρωπαϊκή νομοθεσία για το νερό να εφαρμόζεται πλήρως στα κράτη μέλη 2) να ξεκινήσει πανευρωπαϊκή δημόσια διαβούλευση σχετικά με την οδηγία για το πόσιμο νερό, προκειμένου να αξιολογήσει την ανάγκη για βελτιώσεις και το πώς αυτές θα μπορούσαν να επιτευχθούν ( Όπως προαναφέραμε, η προθεσμία συμμετοχής στη διαβούλευση έληξε στις 12 Μαρτίου 2019). 3) να βελτιώσει την ενημέρωση των πολιτών μέσα από μια πιο εναρμονισμένη και διαφανή διαχείριση και διάδοση των διαθέσιμων δεδομένων για τα αστικά λύματα και το πόσιμο νερό 4) να διερευνήσει το ενδεχόμενο να καταρτιστεί ένας συγκριτικός
πίνακας επιδόσεων όσον αφορά την ποιότητα του νερού 5) να προαγάγει τον δομημένο διάλογο ανάμεσα στους ενδιαφερομένους για τη διαφάνεια στον τομέα της ύδρευσης 6) να αναπτύξει συνεργασία με υφιστάμενες πρωτοβουλίες με στόχο την παροχή ενός ευρύτερου συνόλου σημείων αναφοράς για τις υπηρεσίες ύδρευσης, βελτιώνοντας τη διαφάνεια και τη λογοδοσία των παρόχων αυτών των υπηρεσιών, δίνοντας στους πολίτες πρόσβαση σε συγκρίσιμα δεδομένα για τους βασικούς οικονομικούς και ποιοτικούς δείκτες 7) να ενθαρρύνει καινοτόμες προσεγγίσεις αναπτυξιακής βοήθειας (π.χ. στήριξη συμπράξεων ανάμεσα στις επιχειρήσεις ύδρευσης και συμπράξεων μεταξύ δημόσιων φορέων), καθώς και να προωθήσει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών (π.χ. εργαλεία αλληλεγγύης) Διευκρινίζουμε, πως το θέμα αφορά τις αναπτυσσόμενες χώρες) 8) να αναδείξει την καθολική πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής σε ζήτημα προτεραιότητας για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης μετά το 2015 και τέλος, να καλέσει τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση στον τομέα της αρμοδιότητάς τους, λαμβάνοντας υπόψη τους προβληματισμούς που έφεραν στο φως οι πολίτες μέσα από αυτή την πρωτοβουλία και να τα ενθαρρύνει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για ασφαλές, καθαρό και οικονομικά προσιτό νερό για όλους.
Ιστορικό και επόμενα βήματα
Η Επιτροπή ενέκρινε την πρότασή της για αναδιατύπωση της οδηγίας για το πόσιμο νερό την 1η Φεβρουαρίου 2018. Το Συμβούλιο Περιβάλλοντος της 25ης Ιουνίου 2018 πραγματοποίησε συζήτηση προσανατολισμού σχετικά με την πρόταση. Οι συζητήσεις ουσιαστικού περιεχομένου συνεχίστηκαν σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων κατά τη διάρκεια της αυστριακής και της ρουμανικής Προεδρίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εισηγήθηκε τροποποιήσεις στην πρόταση της Επιτροπής κατά την ολομέλεια της 23ης Οκτωβρίου 2018. Η θέση του σε πρώτη ανάγνωση αναμένεται κατά την δεύτερη ολομέλεια του Μαρτίου. Οι διοργανικές διαπραγματεύσεις θα πραγματοποιηθούν μάλλον επί φινλανδικής Προεδρίας.
Πιο ασφαλές πόσιμο νερό για όλους τους Ευρωπαίους
Η αναθεώρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα βελτιώσει την ποιότητα του πόσιμου νερού, αλλά και την πρόσβαση σ’ αυτό ενώ παράλληλα θα προσφέρει καλύτερη ενημέρωση στους πολίτες Το δικαίωμα για πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες καλής ποιότητας, όπως είναι η ύδρευση, είναι μία από τις αρχές που διέπουν τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, ο οποίος εγκρίθηκε ομόφωνα από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στη σύνοδο κορυφής του Γκέτεμποργκ. Η νομοθετική πρόταση αποσκοπεί στην κατοχύρωση του δικαιώματος αυτού και, ως εκ τούτου, ανταποκρίνεται στην πρώτη επιτυχή ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών με τίτλο «Right2Water» (Δικαίωμα στο νερό) η οποία συγκέντρωσε 1,6 εκατομμύρια υπογραφές για την υποστήριξη της βελτίωσης της πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό για όλους τους Ευρωπαίους. Eπιπλέον, η παρούσα πρόταση επιδιώκει να ενισχύσει τη θέση των καταναλωτών εξασφαλίζοντας ότι οι φορείς ύδρευσης παρέχουν στους καταναλωτές σαφέστερη ενημέρωση σχετικά με την κατανάλωση του νερού, τη διάρθρωση του κόστους, καθώς την τιμή ανά λίτρο επιτρέποντας έτσι τη σύγκριση με την τιμή του εμφιαλωμένου νερού. Η προσέγγιση αυτή αναμένεται να συμβάλει στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων για τη μείωση της άσκοπης χρήσης πλαστικών υλικών και τον περιορισμό του αποτυπώματος άνθρακα της ΕΕ, καθώς και στην επίτευξη των στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Οι περισσότεροι κάτοικοι της ΕΕ διαθέτουν πολύ καλή πρόσβαση σε πόσιμο νερό υψηλής ποιότητας. Αυτό είναι αποτέλεσμα του μακροχρόνιου νομοθετικού έργου της ΕΕ για την προστασία των Ευρωπαίων που διασφαλίζει την πρόσβασή τους σε πόσιμο νερό υψηλής ποιότητας. Η Επιτροπή επιθυμεί να εγγυηθεί τη διατήρηση της υψηλής
αυτής ποιότητας μακροπρόθεσμα. Οι κανόνες που προτείνει να επικαιροποιήσει η Επιτροπή θα βελτιώσουν την ποιότητα και την ασφάλεια του νερού χάρη στην προσθήκη νέων και αναδυόμενων ουσιών στον κατάλογο των κριτηρίων για τον προσδιορισμό της ποιότητας του νερού (όπως η Legionella και τα χλωρικά άλατα). Οι προσθήκες αυτές λαμβάνουν υπόψη τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές γνώσεις και τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Οι νέοι κανόνες θα απαιτούν από τα κράτη μέλη να βελτιώσουν την πρόσβαση για όλους τους πολίτες, ιδίως για τις ευάλωτες και περιθωριοποιημένες ομάδες που επί του παρόντος έχουν δύσκολη πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Στην πράξη, αυτό σημαίνει εγκαταστάσεις για πρόσβαση σε πόσιμο νερό σε δημόσιους χώρους, εκστρατείες ενημέρωσης των πολιτών σχετικά με την ποιότητα του τοπικού νερού και ενθάρρυνση των διοικήσεων και των δημόσιων κτιρίων να παρέχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Μια ακόμη σημαντική αλλαγή στη νομοθεσία θα προσφέρει στο κοινό εύκολη, φιλική προς τον χρήστη — μεταξύ άλλων και μέσω του διαδικτύου — πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα και την παροχή πόσιμου ύδατος στον τόπο που ζουν ώστε να αυξηθεί η εμπιστοσύνη στο νερό της βρύσης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, τα νέα μέτρα θα μειώσουν τους πιθανούς κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με το πόσιμο νερό από 4 % σε λιγότερο από 1 %. Η μικρότερη κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού μπορεί επιπλέον να βοηθήσει τα νοικοκυριά στην Ευρώπη να εξοικονομήσουν περισσότερα από 600 εκατ. ευρώ ετησίως. Αν οι πολίτες αποκτήσουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο νερό της βρύσης θα συμβάλουν και στη μείωση των πλαστικών αποβλήτων που συνδέονται με το εμφιαλωμένο νερό, καθώς και των θαλάσσιων απορριμμάτων. Τα πλαστικά μπουκάλια είναι ένα από τα συνηθέστερα πλαστικά αντικείμενα μιας χρήσης που απαντώνται στις ευρωπαϊκές ακτές. Με την επικαιροποίηση της οδηγίας για το πόσιμο νερό, η Επιτροπή κάνει ένα σημαντικό νομοθετικό βήμα για την εφαρμογή της στρατηγικής της ΕΕ για τις πλαστικές ύλες που ανακοινώθηκε στις 16 Ιανουαρίου. Η καλύτερη διαχείριση του πόσιμου νερού από την πλευρά των κρατών μελών θα έχει ως αποτέλεσμα την αποφυγή των άσκοπων απωλειώννερού και θα συμβάλλει στη μείωση του αποτυπώματος CO2. Επομένως, η εν λόγω πρόταση θα συμβάλει ουσιαστικά στην επίτευξη των στόχων του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη (στόχος 6) και των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. Η νέα προσέγγιση με βάση τους κινδύνους για την ασφάλεια θα βοηθήσει στη διενέργεια ελέγχων στοχεύοντας ιδιαίτερα εκεί όπου οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι. Παράλληλα, η Επιτροπή θα επιταχύνει τις εργασίες για την τυποποίηση, ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα κατασκευαστικά υλικά στον τομέα της ύδρευσης σε όλη την εσωτερική αγορά της ΕΕ, όπως τα υλικά για την κατασκευή δεξαμενών και σωληνώσεων, δεν μολύνουν το πόσιμο νερό.
Ιστορικό του φακέλου
Οι περισσότεροι κάτοικοι της ΕΕ διαθέτουν ήδη πολύ καλή πρόσβαση σε πόσιμο νερό υψηλής ποιότητας, ιδίως συγκριτικά με άλλες περιοχές του κόσμου, κι αυτό εν μέρει οφείλεται στα 30 και πλέον χρόνια ενωσιακής νομοθεσίας για την ποιότητα του πόσιμου νερού. Η πολιτική αυτή εξασφαλίζει ότι το νερό που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση μπορεί να καταναλώνεται με ασφάλεια, προστατεύοντας την υγεία των πολιτών. Οι κυριότεροι πυλώνες της πολιτικής είναι: • να εξασφαλιστεί ότι η ποιότητα του πόσιμου νερού ρυθμίζεται από πρότυπα με βάση τα πλέον πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία• • να διασφαλιστεί αποδοτική και αποτελεσματική παρακολούθηση, αξιολόγηση και επιβολή της νομοθεσίας όσον αφορά την ποιότητα του πόσιμου νερού• • να παρέχεται στους καταναλωτές επαρκής, κατάλληλη και έγκαιρη ενημέρωση. Η αναθεώρηση της οδηγίας 98/83/ΕΚ για το πόσιμο νερό είχε περιληφθεί στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2017, ως άμεση συνέχεια της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών «Right2Water». Η πρόταση ακολουθεί την αξιολόγηση REFIT της οδηγίας για το πόσιμο νερόκαι συνοδεύεται από εκτίμηση επιπτώσεων και τις συστάσεις του ΠΟΥ.
Σχεδιάζουμε τον κόσμο που ονειρευόμαστε να ζήσουμε…
www.roikos.gr
Η συζήτηση του σχεδίου οδηγίας για την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης στην Ολομέλεια του Ε.Κ
Η συζήτηση, σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (αναδιατύπωση),θα γίνει στη δεύτερη Σύνοδο της Ολομέλειας του Σώματος τέλος Μαρτίου. Η συζήτηση θα γίνει με βάση την ΄Εκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, με εισηγητή το Γάλλο ευρωβουλευτή Michel Dantin Η οδηγία περί του πόσιμου νερού,αναφέρει ο εισηγητής, αποτελεί έναν από τους θεμελιώδεις πυλώνες του ευρωπαϊκού νομοθετικού corpus στον τομέα των υδάτων. Εγκρίθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και διασφαλίζει έως σήμερα τον εφοδιασμό σε νερό υψηλής ποιότητας σε ποσοστό άνω του 99% των περιπτώσεων εντός της ΕΕ. Ωστόσο, η οδηγία 98/83/ΕΚ ισχύει εδώ και είκοσι έτη και δεν έχει υποβληθεί από τότε σε σημαντικές αλλαγές. Ως εκ τούτου, η παρούσα αναθεώρηση έχει στόχο να εναρμονίσει τα πρότυπα ποιότητας του πόσιμου νερού στα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα και να προσαρμόσει το νομοθετικό πλαίσιο για να αντιμετωπίζονται καλύτερα οι νέες προκλήσεις, όπως η αλλαγή του κλίματος και η μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία. Η Επιτροπή εντοπίζει τέσσερις ενδεχόμενους τομείς βελτίωσης, δηλαδή: -τον κατάλογο των παραμέτρων, -την εφαρμογή προσέγγισης βάσει κινδύνου, -την ενίσχυση της διαφάνειας και της πρόσβασης των καταναλωτών σε πληροφορίες σχετικά με το νερό που καταναλώνουν και, -τα υλικά που έρχονται σε επαφή με το νερό. Ο εισηγητής υποστηρίζει πλήρως αυτούς τους στόχους προτεραιότητας και προτείνει ορισμένες τροπολογίες ‘ Μεταξύ άλλων ο εισηγητής προτείνει και επισημαίνει στη σχετική έκθεση:
Την επικαιροποίηση των παραμέτρων ποιότητας του πόσιμου νερού Οι παράμετροι ποιότητας που περιγράφονται στο παράρτημα Ι αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της οδηγίας αυτής. Καθορίζουν τον βαθμό φιλοδοξίας του κειμένου, προκειμένου να ανταποκριθούν στον ίδιο του τον σκοπό: Από το 1998 οι παράμετροι αυτές δεν έχουν αναθεωρηθεί σε βάθος, γεγονός που οδήγησε το ευ-
ρωπαϊκό γραφείο της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) να εκδώσει συστάσεις για την επικαιροποίηση του καταλόγου παραμέτρων και παραμετρικών τιμών της οδηγίας 98/83/ΕΚ. Μολονότι ο εισηγητής συμφωνεί με την προσέγγιση της Επιτροπής που περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος των συστάσεων της ΠΟΥ για την επικαιροποίηση του καταλόγου παραμέτρων, δεν υποστηρίζει τις προτάσεις για τη θέσπιση αυστηρότερου πλαισίου για ορισμένες παραμέτρους βάσει της αρχής της προφύλαξης. Η ενίσχυση ορισμένων παραμετρικών τιμών χωρίς ευρεία επιστημονική συναίνεση θα συνεπαγόταν μεγαλύτερο κόστος για το σύνολο των παραγόντων στον τομέα του πόσιμου νερού, αρχής γενομένης από τους φορείς ύδρευσης που θα μπορούσαν να προβαίνουν σε περισσότερες επεξεργασίες. Κατ’ εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης και με βάση το υπόδειγμα της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα (2000/60/ΕΚ), προτείνεται να θεσπιστεί κατάλογος παραμέτρων που θα τεθούν «υπό επιτήρηση», με σκοπό τη βελτίωση των επιστημονικών γνώσεων και την έγκαιρη διαχείριση των αναδυόμενων ρύπων.Ε
Τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την τήρηση των προτύπων ποιότητας του νερού Μετά τον καθορισμό φιλόδοξων προτύπων ποιότητας, η τήρησή τους αποτελεί προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για την έμπρακτη επίτευξη του στόχου της οδηγίας. Πρόκειται για μια οδηγία της ΕΕ και, με βάση την αρχή της επικουρικότητας, ο εισηγητής είναι της γνώμης να διατηρηθεί η αρμοδιότητα των κρατών μελών όσον αφορά την εφαρμογή των ελάχιστων απαιτήσεων ποιότητας. Για τον σκοπό αυτό, ο εισηγητής επιθυμεί να αποκτήσουν τα κράτη μέλη την ικανότητα, ιδίως μέσω των αρμόδιων εθνικών αρχών τους για το πόσιμο νερό, να προβαίνουν σε εκτίμηση κινδύνου για την ανθρώπινη υγεία σε περίπτωση υπερβάσεων των παραμετρικών τιμών. Δεν συνιστά κάθε υπέρβαση αφεαυτής δυνητικό κίνδυνο για την υγεία των ανθρώπων. Εξαρτάται από τον τύπο της συγκεκριμένης παραμέτρου (βασική παράμετρος ή όχι) και από τον βαθμό της υπέρβασης.
Γενίκευση της προσέγγισης βάσει κινδύνου
Η γενίκευση της προσέγγισης βάσει κινδύνου έχει εισαχθεί, εν μέρει, με την αναθεώρηση του 2015, όπως προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατά τρόπο μη δεσμευτικό, βάσει των συστάσεων της ΠΟΥ και με την πλήρη υποστήριξη του εισηγητή. Σκοπός είναι η βελτίωση της διαχείρισης των πηγών του νερού και η αποτροπή του κινδύνου ρύπανσης, το συντομότερο δυνατόν, ώστε να αποφευχθούν ή να μειωθούν έτσι οι επεξεργασίες του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης στο τέλος της αλυσίδας παροχής. Κρίθηκαν αναγκαίες διάφορες προσαρμογές. Κατ’ αρχάς, θα μπορούσε να αποσαφηνιστεί ο επιμερισμός των ευθυνών μεταξύ των διαφόρων παραγόντων που είναι αρμόδιοι για το νερό (κράτος, αρμόδιες αρχές, φορείς ύδρευσης, παράγοντες υπεύθυνοι για τη ρύπανση ή τον κίνδυνο ρυπάνσεως, πολίτες), ιδίως στα άρθρα 7 έως 10 του σχεδίου αναθεώρησης. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να εφαρμόζεται η προσέγγιση βάσει κινδύνου στο πλαίσιο των αρχών της επικουρικότητας, της πρόληψης και της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει». Θα μπορούσε, επίσης, να ενισχυθεί η σχέση της προτεινόμενης οδηγίας με άλλες νομοθετικές πράξεις της ΕΕ στον τομέα των υδάτων. Η εφαρμογή της προσέγγισης βάσει κινδύνου συνδέεται στενά με τους στόχους και τις διατάξεις της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα (2000/60/ ΕΚ), ιδίως όσον αφορά την εκτίμηση κινδύνου και των πιθανών πηγών ρύπανσης. Στο πλαίσιο της εφαρμογής της εκτίμησης και της διαχείρισης των κινδύνων που συνδέονται με τα υδατικά συστήματα που χρησιμοποιούνται για την άντληση νερού ανθρώπινης κατανάλωσης, μπορούν να γίνουν ορισμένες διασαφηνίσεις για να εξασφαλιστεί η συνέργεια μεταξύ των δύο οδηγιών και να αποφευχθεί η επικάλυψη. Η εφαρμογή της προσέγγισης βάσει κινδύνου θα πρέπει να βρίσκεται σε αναλογία προς το μέγεθος και τις ικανότητες των φορέων ύδρευσης. Η λογική αυτή μεταρρυθμίζει σημαντικά τη λειτουργία των φορέων ύδρευσης. Συνεπάγεται την επένδυση σε υποδομές και επιφέρει νέες λειτουργικές δαπάνες, οι οποίες δεν λαμβάνονται επαρκώς υπόψη στην εκτίμηση επιπτώσεων της Επιτροπής. Το κόστος δειγματοληψίας για την παρακολούθηση της ποιότητας των υδάτων είναι ένα σχετικό παράδειγμα. Ο εισηγητής προτείνει ως εκ τούτου τη λήψη σειράς μέτρων προσαρμογής για τους μικρούς και μεσαίους φορείς ύδρευσης, των οποίων οι πόροι είναι πιο περιορισμένοι.
Φιλόδοξη προσέγγιση στους χώρους προτεραιότητας που δέχονται πολλούς ανθρώπους ή ευαίσθητες ομάδες Ο εισηγητής υποστηρίζει μια φιλόδοξη προσέγγιση στους χώρους προτεραιότητας που δέχονται πολλούς ανθρώπους ή ευαίσθητες ομάδες (δημόσιες υπηρεσίες, εκπαιδευτικά ή υγειονομικά ιδρύματα ...). Κατά τα λοιπά και όσον αφορά το μεγαλύτερο μέρος των οικιακών συστημάτων διανομής, ο εισηγητής θεωρεί ότι η ενημέρωση των καταναλωτών και των ιδιοκτητών κτιρίων θα πρέπει να ενισχυθεί, έτσι ώστε να λάβουν οι ενδιαφερόμενοι παράγοντες τα απαραίτητα μέτρα
Εναρμόνιση των υλικών και προϊόντων που έρχονται σε επαφή με το νερό
Οι διατάξεις της οδηγίας 98/83/ΕΚ σχετικά με τον εξοπλισμό και τα υλικά που έρχονται σε επαφή με το νερό δεν κατάφεραν να εξαλείψουν τα εμπόδια στην εσωτερική αγορά. Η αμοιβαία αναγνώριση μεταξύ των κρατών μελών δεν λειτουργεί, συγκεκριμένα λόγω της ελλείψεως στοιχειωδών απαιτήσεων υγιεινής για τέτοιου είδους προϊόντα και υλικά. Διατυπώνονται αμφιβολίες για τη σχέση της παρούσας οδηγίας με τον κανονισμό 305/2011 για τα κατασκευαστικά υλικά. Ο τελευταίος δεν καλύπτει το σύνολο των προϊόντων και υλικών που έρχονται σε επαφή με το νερό και δεν επιτρέπει να καθοριστούν ελάχιστες απαιτήσεις ποιότητας, προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για την πλήρη και ολοκληρωμένη αμοιβαία αναγνώριση μεταξύ των κρατών μελών. Επίσης, υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με το πεδίο εφαρμογής και το χρονοδιάγραμμα της εντολής στην επιτροπή τυποποίησης CEN. Για να εξαλειφθούν αυτά τα εμπόδια και να κατοχυρωθεί η υγειονομική ασφάλεια των προϊόντων και υλικών που έρχονται σε επαφή με το νερό, ο εισηγητής προτιμά μια προσέγγιση εναρμόνισης και καθορισμού ελάχιστων προτύπων ποιότητας. Οι σχετικές εργασίες θα πρέπει να αξιοποιήσουν την πείρα και τις προόδους που πραγματοποιούνται από πολλά κράτη μέλη στον εν λόγω τομέα.
Πρόσβαση στο νερό για όλους Το νέο αυτό άρθρο αποτελεί σημαντικό βήμα προόδου και βασίζεται στον στόχο της καθολικής και ισότιμης πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό για όλους, σε προσιτές τιμές και στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών «Right2Water». Ο εισηγητής υποστηρίζει την προσέγγιση αυτή και προτείνει ορισμένες προσαρμογές για να εξασφαλιστεί ότι η παρούσα διάταξη τηρεί την αρχή της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Κατά πρώτον, ο εισηγητής πιστεύει ότι οι διατάξεις της οδηγίας θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στην πρόσβαση σε νερό ποιότητας για όλους και σε προσιτή τιμή, ταυτόχρονα δε να αποφεύγει κάθε περιττό και αδικαιολόγητο από άποψη ασφάλειας της υγείας μέτρο, που θα μπορούσε να αυξήσει την τιμή του νερού για το σύνολο των καταναλωτών.
«Το νερό πληρώνει το νερό», Κατά την αρχή της ανάκτησης του κόστους στο πλαίσιο της οδηγίας 2000/60/ΕΚ, σύμφωνα με την οποία «το νερό πληρώνει το νερό», ο εισηγητής κρίνει επίσης ότι οι διατάξεις του άρθρου αυτού δεν θα πρέπει να συνεπάγονται δυσανάλογες δαπάνες για τις τοπικές δημόσιες αρχές ύδρευσης, οι οποίες έχουν αντίκτυπο στον λογαριασμό νερού του καταναλωτή. Ωστόσο, ορισμένες δράσεις θα πρέπει να προωθηθούν σε επίπεδο κρατών μελών.
Διαφάνεια και ενημέρωση για τους καταναλωτές Η διαφάνεια όσον αφορά τις πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα του νερού και η κοινοποίησή τους στον καταναλωτή μπορούν να λειτουργήσουν ως κίνητρο για τους φορείς ύδρευσης να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να συμμορφωθούν με τις υποχρεώσεις τους σε αυτόν τον τομέα. Ο εισηγητής θεωρεί ότι οι σχετικές πληροφορίες είναι αναγκαίες, εφόσον είναι κατανοητές, ακριβείς και προσβάσιμες για τους καταναλωτές. Εξάλλου, η ενημέρωση του κοινού δεν πρέπει να εφαρμόζεται κατά τρόπο ώστε να μειώνει την εμπιστοσύνη των πολιτών στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης.
Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις από την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, σχετικά με την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (αναδιατύπωση), όταν αυτή εκδοθεί; Στο κείμενο που ακολουθεί, δημοσιεύουμε συνοπτικά, την εκτίμηση επιπτώσεων της ΕΕ, σχετικά με την αναθεώρηση της οδηγίας 98/83/ΕΚ για το πόσιμο νερό με τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων: Περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε νερό της βρύσης Ποιο είναι το πρόβλημα που εξετάζεται; Το ασφαλές πόσιμο νερό είναι απαραίτητο για τη δημόσια υγεία και ευημερία. Τυχόν μόλυνση ή έλλειψη προκαλούν υψηλό κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Η αξιολόγηση βελτίωσης της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου (REFIT) της οδηγίας 98/83/ΕΚ, σε συνέχεια της πρώτης ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών (ΕΠΕ) «Right2Water» (Δικαίωμα στο νερό), στην οποία έχουμε αναφερθεί ,επιβεβαίωσε ότι η οδηγία επιτυγχάνει τον σκοπό της για προστασία της ανθρώπινης υγείας από τις δυσμενείς επιπτώσεις που οφείλονται στη μόλυνση του νερού της βρύσης. Ωστόσο, η αξιολόγηση, οι διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερόμενους και το Ελεγκτικό Συνέδριο εντόπισαν πέντε τομείς που παρουσιάζουν προβλήματα: 1) παρωχημένα πρότυπα ποιότητας• 2) παρωχημένη προσέγγιση• 3) ευελιξία στις διατάξεις για τα υλικά που έρχονται σε επαφή με το πόσιμο νερό, η οποία εμποδίζει τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς• 4) έλλειψη διαφάνειας και πρόσβασης σε επικαιροποιημένες πληροφορίες για τους καταναλωτές και υπερβολικά περίπλοκη διαδικασία υποβολής εκθέσεων• 5) περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε νερό της βρύσης σύμφωνα με την πρωτοβουλία πολιτών. Τι αναμένεται να επιτευχθεί με τηνπρωτοβουλία; Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να διασφαλιστεί η βιώσιμη παροχή πόσιμου νερού υψηλής ποιότητας για πολλές δεκαετίες στο μέλλον μέσω του εκσυγχρονισμού της οδηγίας για το πόσιμο νερό. Ποια είναι η προστιθέμενη αξία της δράσης σε επίπεδο ΕΕ; Η προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, η άρση των εμποδίων για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς,
η βελτίωση της πρόσβασης σε νερό και η βιώσιμη διαχείριση της ύδρευσης δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς μόνο από τα κράτη μέλη. Οι πολίτες, τα κράτη μέλη και οι επιχειρήσεις βασίζονται στα κοινά και επικαιροποιημένα πρότυπα ποιότητας της ΕΕ για το πόσιμο νερό. Ποιες νομοθετικές και μη νομοθετικές επιλογές πολιτικής έχουν εξεταστεί; Υπάρχει προτιμώμενη επιλογή ή όχι; Γιατί; Βάσει των επιλογών που προσδιορίστηκαν στην εκτίμηση επιπτώσεων, από την εφαρμογή της υπό έκδοση οδηγίας, εξετάστηκαν δύο δέσμες μέτρων πολιτικής, τα οποία περιλαμβάνουν: 1) εκτεταμένο και επικαιροποιημένο κατάλογο παραμέτρων• 2) προώθηση της προσέγγισης που βασίζεται στην εκτίμηση κινδύνου 3) εξάλειψη των εμποδίων στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς όσον αφορά τα προϊόντα που έρχονται σε επαφή με το πόσιμο νερό 4) παροχή συγκεκριμένων, μετρήσιμων, εφικτών, ρεαλιστικών και χρονικά προσδιορισμένων πληροφοριών (πληροφορίες SMART) στους καταναλωτές και πιο συγκεκριμένες υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων και 5) βελτίωση και προώθηση της πρόσβασης σε πόσιμο νερό Η δεύτερη δέσμη μέτρων περιλαμβάνει, επίσης, βελτίωση και προώθηση της πρόσβασης σε πόσιμο νερό. Οι δυο δέσμες μέτρων, που έχουν επιλεγεί, ανταποκρίνονται καλύτερα στον γενικό στόχο της πρωτοβουλίας ΕΠΕ. Αξιοποιούν τη συνέργεια μεταξύ ενός διευρυμένου καταλόγου παραμέτρων και της πλήρους εφαρμογής της προσέγγισης βάσει κινδύνου, μεγιστοποιώντας τα οφέλη για την υγεία, με παράλληλη μείωση του κόστους. Η δεύτερη δέσμη μέτρων εξετάζει πιο άμεσα την «πρόσβαση στο νερό» που αναδείχθηκε από την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών «Right2Water», συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης να εξασφαλίζεται η πρόσβαση σε πόσιμο νερό για ευάλωτες και περιθωριο ποιημένες ομάδες.
Ποιος υποστηρίζει την κάθε επιλογή; Φορείς ύδρευσης και αρχές τάχθηκαν σθεναρά υπέρ ενός εκτεταμένου και επικαιροποιημένου καταλόγου παραμέτρων και της εφαρμογής της προσέγγισης βάσει κινδύνου. Σημαντική ήταν η επιθυμία του κλάδου, των καταναλωτών και των αρχών για την άρση των εμποδίων στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Οι καταναλωτές υποστήριξαν την ενίσχυση της διαφάνειας και τη βελτίωση της πρόσβασης στο νερό για όλους. Μέρος των φορέων εκμετάλλευσης υδάτων αμφισβήτησαν την ανάγκη για αυξημένη πρόσβαση σε πληροφορίες SMART. Ο κλάδος εμφιαλωμένου νερού προέβαλε αντιρρήσεις στη χρήση της κατανάλωσης εμφιαλωμένου νερού ως δείκτη της εμπιστοσύνης των πολιτών στο νερό της βρύσης. Ποια είναι τα οφέλη της προτιμώμενης επιλογής ,αν υπάρχουν, η, των κυριότερων επιλογών; Οι δϋο προτιμώμενες δέσμες μέτρων θα διασφαλίσουν τη βιώσιμη παροχή πόσιμου νερού υψηλής ποιότητας. Η εισαγωγή μιας προσέγγισης βασισμένης εξ ολοκλήρου στην εκτίμηση κινδύνου θα βελτιώσει τη συνοχή με άλλες πολιτικές, όπως την οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα, και θα επιτρέψει αποτελεσματικότερο εντοπισμό δυνητικών πηγών μόλυνσης, με σκοπό τη μείωση των κινδύνων και, ως εκ τούτου, την καλύτερη εστίαση των προσπαθειών επεξεργασίας και παρακολούθησης. Και οι δέσμες μέτρων θα μειώσουν τον αριθμό των ανθρώπων που είναι σήμερα δυνητικά εκτεθειμένοι σε κίνδυνο υγείας στην ΕΕ από 20 εκατομμύρια σε περίπου 4,7 έως 4,1 εκατομμύρια. Ο κίνδυνος δυνητικών μακροπρόθεσμων οριακών επιδράσεων και των αντίστοιχων δαπανών για την υγεία θα μπορούσε επίσης να μειωθεί. Η αύξηση της διαφάνειας σχετικά με την ύδρευση θα δώσει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να παροτρύνουν τους παρόχους να εξασφαλίσουν την παροχή υπηρεσιών με τρόπο αποδοτικό, ‘εως προς τη χρήση των πόρων. Η εμπιστοσύνη στο νερό της βρύσης θα μπορούσε να βελτιωθεί, με πρόσθετες θετικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις
τη χρηματοδότηση από την ΕΕ ή τις εθνικές πολιτικές μπορεί να μειωθεί αυτός ο αντίκτυπος. Όσον αφορά την οικονομική προσιτότητα, οι δέσμες μέτρων θα αυξήσουν ελαφρά τη δαπάνη των νοικοκυριών για υπηρεσίες ύδατος από 0,73 % σε ποσοστό μεταξύ 0,75 % και 0,76 % του μέσου εισοδήματος του νοικοκυριού. Το μέσο κόστος ανά νοικοκυριό, το οποίο για το 2015 εκτιμάται σε 229 EUR, θα αυξηθεί κατά 7,90 EUR έως 10,40 EUR ανά έτος. Καθώς τα κράτη μέλη έχουν ένα περιθώριο διακριτικής ευχέρειας (π.χ. για επιδοτήσεις), το πραγματικό κόστος πιθανότατα θα είναι μικρότερο. Πώς θα επηρεαστούν οι επιχειρήσεις, οι ΜΜΕ και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις; Περισσότερο θα επηρεαστούν οι φορείς ύδρευσης. Οι μικρότεροι προμηθευτές θα επωφεληθούν από μια απλοποιημένη και σταδιακή εφαρμογή της προσέγγισης βάσει κινδύνου. Γενικά, οι αλλαγές θα επιφέρουν πρόσθετες ευκαιρίες απασχόλησης. Οι δέσμες μέτρων θα έχουν θετικές επιπτώσεις για τις ΜΜΕ στον τομέα της επεξεργασίας και της ανάλυσης (δευτερογενείς επιπτώσεις στην απασχόληση ενδέχεται να φτάσουν τις 1 000 θέσεις εργασίας). Σε αντίθεση με τις δυνητικές μικρές αρνητικές επιπτώσεις στον κλάδο του εμφιαλωμένου νερού, θετικές επιπτώσεις αναμένονται στον τομέα κατασκευής προϊόντων και υλικών, στις ΜΜΕ, στην πρόσβαση στην αγορά, στην καινοτομία, καθώς και στον τομέα των ΤΠΕ. Θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς και στις εθνικές διοικητικές αρχές; Ο εκσυγχρονισμός μιας ορθά εφαρμοσμένης ισχύουσας νομοθεσίας θα έχει περιορισμένες επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς και στις εθνικές διοικήσεις. Οι κύριες επιπτώσεις για τις αρχές αφορούν τη μείωση του διοικητικού φόρτου μέσω απλουστευμένων διαδικασιών υποβολής εκθέσεων (-0,35 εκατ. EUR σε λειτουργικές δαπάνες). Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο το νομικό κείμενο και να αναπτύξουν συγκεκριμένα εθνικά σχέδια αξιολόγησης κινδύνου και/ή κατευθυντήριες γραμμές, μαζί με σχετικά προγράμματα κατάρτισης.
Ποιο είναι το κόστος της προτιμώμενης επιλογής (αν υπάρχει, η, των κυριότερων επιλογών); Επί του παρόντος, το ετήσιο κόστος του τομέα πόσιμου νερού ανέρχεται σε 46,3 δισ. EUR και αναμένεται να αυξηθεί σε 47,9 δισ. EUR το 2050. Τα σημαντικά θετικά οφέλη για την υγεία από την ασφαλή παροχή πόσιμου νερού έχουν χαμηλό πρόσθετο κόστος. Οι δέσμες μέτρων συνεπάγονται εκτιμώμενη πρόσθετη αύξηση του κόστους θέσπισης από 5,9 δισ. EUR σε 7,3 δισ. EUR. Η απασχόληση στον τομέα της ύδρευσης θα αυξηθεί κατά 17 000 έως 26 000 ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης (ΙΠΑ), ενώ με το βασικό σενάριο θα μειωνόταν κατά 9 000 ΙΠΑ. Το κόστος θα μετακυλισθεί κατά βάση στους καταναλωτές, αλλά με
Η ετήσια εξοικονόμηση κόστους που σχετίζεται με τη μείωση των εμποδίων για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς εκτιμάται σε 669 εκατ. EUR, αλλά η εξοικονόμηση αυτή έρχεται ως πιθανή απώλεια για ορισμένους εθνικούς οργανισμούς έγκρισης προϊόντων. Οι διατάξεις που περιλαμβάνονται στη δεύτερη δέσμη μέτρων θα συμβάλουν στη βελτίωση της πρόσβασης στο νερό (στόχος βιώσιμης ανάπτυξης αριθ. 6). Πότε θα επανεξεταστεί η πολιτική; Το αργότερο 12 έτη μετά την ημερομηνία μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, η Επιτροπή θα προβεί σε αξιολόγηση της οδηγίας. Οι ρήτρες επανεξέτασης για την τακτική προσαρμογή των τεχνικών παραρτημάτων στην επιστημονική πρόοδο θα διατηρηθούν
Μείωση του κόσους
Θα υπάρξουν άλλες σημαντικές επιπτώσεις;
Εξελίξεις στην εφαρμογή της οδηγίας για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης Γεωργικές πρακτικές, όπως π.χ. η λίπανση, επηρεάζουν την ποιότητα του πόσιμου νερού.,αναφέρει η Επιτροπή σε εκθεσή της σχετικά με την εφαρμογή της για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης με βάση περίοδο/ 2012–2015 πανσης. Γενικά και παρά την όποια θετική δολογίας για την αξιολόγηση του ευτροφιΣτα συμπεράσματά της πρόοδο, η υπερφόρτωση με θρεπτικές σμού είναι αναγκαία για μια πιο εναρμοη Επιτροπή επισημαίνει: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα στοιχεία σχετικά με συγκεντρώσεις νιτρικών ιόντων δείχνουν ότι η ποιότητα των γλυκών υδάτων και των υπόγειων υδάτων έχει βελτιωθεί ελαφρώς κατά την περίοδο 2012-2015 σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο αναφοράς (20082011). Ταυτόχρονα η κατάσταση ποικίλλει ανά την ΕΕ, με κράτη μέλη στα οποία τα προγράμματα δράσης αποφέρουν θετικά αποτελέσματα και κράτη μέλη στα οποία απαιτείται ανάληψη περαιτέρω δράσης για τη μείωση και την πρόληψη της ρύ-
ουσίες από τη γεωργία εξακολουθεί να είναι μία από τις σημαντικότερες πιέσεις που δέχεται το υδάτινο περιβάλλον. Το πρόβλημα αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί για την επίτευξη της καλής οικολογικής κατάστασης των υδάτων σύμφωνα με την οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα. Όπως και στην προηγούμενη περίοδο αναφοράς, δεν μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα όσον αφορά την εξέλιξη της τροφικής κατάστασης λόγω της έλλειψης στοιχείων και των διαφορών στις μεθοδολογίες για την εκτίμηση του ευτροφισμού που εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η χρήση κοινής μεθο-
νισμένη εφαρμογή της νομοθεσίας για τα ύδατα. Ωστόσο, είναι δυνατόν να συναχθεί το συμπέρασμα ότι προβλήματα ευτροφισμού παραμένουν σε πολλούς τομείς, για παράδειγμα, στη Βαλτική Θάλασσα. Κατά την περίοδο 2012-2015 η ένταση της παρακολούθησης των υπόγειων υδάτων ήταν παρόμοια με την περίοδο 2008-2011, ενώ για τα γλυκά επιφανειακά ύδατα, τόσο ο αριθμός όσο και η πυκνότητα των σταθμών παρακολούθησης αυξήθηκε. Ωστόσο, θα πρέπει να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες από τα κράτη μέλη για την παρακολούθηση των αλμυρών επιφανειακών υδάτων, δεδομένου ότι ο συνολικός
αριθμός των αναφερόμενων σταθμών μειώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου αναφοράς. Επιπλέον, χρειάζεται να καταβληθούν προσπάθειες, ώστε να διασφαλιστεί ότι η ανανέωση των σταθμών παρακολούθησης δεν επηρεάζει την ακρίβεια των τάσεων της ποιότητας των υδάτων. Επιπλέον, εξακολουθούν να υπάρχουν περιθώρια για την ενίσχυση της παρακολούθησης των υδάτων σε ορισμένα κράτη μέλη. Αυτό το γεγονός μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της συγκρισιμότητας των δεδομένων σχετικά με την έκταση και τις τάσεις όσον αφορά τη ρύπανση από θρεπτικές ουσίες, καθώς και να προσφέρει πιο λεπτομερή εικόνα της συνολικής ποιότητας των υδάτων της ΕΕ και να διασφαλίσει ότι όλα τα ύδατα που έχουν υποστεί ρύπανση εντοπίζονται. Η συνολική έκταση των NVZ αυξήθηκε από το 2012. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη περιθώρια για βελτιώσεις σε ορισμένα κράτη μέλη όσον αφορά τον χαρακτηρισμό των NVZ, ώστε να συμπεριληφθούν όλες οι περιοχές από τις οποίες απορρέουν ύδατα που καταλήγουν σε υδατικά συστήματα όπου προκαλούν ρύπανση, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων δράσης. Γενικά, η ποιότητα των προγραμμάτων δράσης έχει βελτιωθεί, με την εφαρμογή αυστηρότερων μέτρων και βελτιωμένων μεθοδολογιών για την επίτευξη ισορροπημένης λίπανσης. Ωστόσο, ορισμένες προκλήσεις εξακολουθούν να υφίστανται. Για παράδειγμα, σε ορισμένα κράτη μέλη όπου το πρόγραμμα
δράσης εφαρμόζεται σε ολόκληρη την επικράτεια, τα μέτρα πρέπει να προσαρμοστούν επαρκώς σε διαφορετικές περιφερειακές πιέσεις και σε περιοχές συγκέντρωσης βιοποικιλότητας. Τα προγράμματα δράσης που επιτρέπουν μια πιο ευέλικτη προσέγγιση σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης μπορούν να αυξήσουν τον ενστερνισμό και τη δέσμευση των γεωργών. Ωστόσο, η προσέγγιση αυτή μπορεί να αποφέρει αποτελέσματα μόνον εάν συνοδεύεται από σαφείς περιβαλλοντικούς σκοπούς και στόχους, σε συνδυασμό με την αποτελεσματική παροχή συμβουλών και στήριξης στους γεωργούς για να επιλέξουν και να εφαρμόσουν τα κατάλληλα μέτρα, με αυστηρότερους μηχανισμούς επιβολής και επακριβή σχεδιασμό διαχείρισης των θρεπτικών ουσιών. Μία πρόκληση είναι πώς θα λαμβάνονται δεόντως υπόψη όλες οι εισροές θρεπτικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από πηγές εκτός των ανόργανων λιπασμάτων και της κοπριάς, όπως τα βελτιωτικά εδαφών, το ανακυκλωμένο νερό που χρησιμοποιείται για άρδευση, τα προϊόντα ζύμωσης και τα θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν ήδη στο έδαφος. Μια άλλη πρόκληση είναι η πρόληψη της απώλειας θρεπτικών ουσιών στο νερό και στον αέρα μέσω της αποτελεσματικής διαχείρισης της κοπριάς. Κοινές μεθοδολογίες για τον υπολογισμό της απέκκρισης θρεπτικών ουσιών και τη συλλογή στοιχείων θα μπορούσαν να επιτρέψουν μια πιο εναρμονισμένη εκτίμηση των ισοζυγίων θρεπτικών ουσιών και πιο αποτελεσματική χρήση των θρεπτικών ουσιών από την κοπριά. Απαιτείται ενίσχυση της προσοχής όσον αφορά τον τρόπο ενσωμάτωσης της χρήσης της
έρευνας και της καινοτομίας για να εξευρεθούν λύσεις για ορισμένα από τα προβλήματα που εντοπίστηκαν. Ερευνητικά σχέδια της ΕΕ μπορούν να προσφέρουν λύσεις όσον αφορά μια κοινή μεθοδολογία για την εκτίμηση του ευτροφισμού με πιο εναρμονισμένο τρόπο, προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της παρακολούθησης της ποιότητας των υδάτων, για παράδειγμα, με βάση τα πλέον προηγμένα εργαλεία παρακολούθησης και την ανάπτυξη αποτελεσματικών προγραμμάτων δράσης. Συνεχίζονται οι προσπάθειες σε ορισμένα κράτη μέλη για την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών επεξεργασίας κοπριάς. Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, αυτές οι πολλά υποσχόμενες εξελίξεις παρέχουν μια ευκαιρία για την προώθηση ανακυκλωμένων θρεπτικών ουσιών που μπορούν να αντικαταστήσουν τις πρωτογενείς θρεπτικές ουσίες. Η κύρια πρόκληση είναι η απόκτηση ανακυκλωμένων προϊόντων που έχουν τουλάχιστον ίση ή υψηλότερη γεωργική και περιβαλλοντική επίδοση από τα πρωτογενή θρεπτικά συστατικά που αντικαθιστούν. Υπάρχει επίσης, όπως περιγράφεται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής «Η γεωργία και η αειφόρος διαχείριση των υδάτων στην ΕΕ» , ανάγκη βελτίωσης της διαχείρισης και ενίσχυσης του διαλόγου και δράσεων συντονισμένων από κοινού μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων (αρχές αρμόδιες για τη γεωργία και το περιβάλλον, γεωργοί, επιχειρήσεις ύδρευσης και χρήστες νερού κλπ.). Επίσης, στο πλαίσιο αυτό, το «Σχέδιο δράσης για τη φύση, τον άνθρωπο και την οικονομία» καλεί τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τις συνέργειες μεταξύ των οδηγιών για τη φύση και της οδηγίας για τη νιτρορύπανση.
Πρόγραμμα LIFE: Σημαντική η συμβολή του προς την κυκλική οικονομία, και της εφαρμογής της Συμφωνίας του Παρισιού Το πρόγραμμα LIFE έχει καταλυτικό ρόλο στον μετασχηματισμό της Ένωσης προς μια οικονομία καθαρή, κυκλική, υψηλής ενεργειακής απόδοσης, χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και ανθεκτική στην αλλαγή του κλίματος. Μέσω στοχευμένης στήριξης σε δράσεις πολιτικής και διείσδυσης στην αγορά, το πρόγραμμα LIFE διατηρεί, προστατεύει και βελτιώνει την ποιότητα του περιβάλλοντος, προστατεύει την ανθρώπινη υγεία και επιδιώκει τη συνετή και ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών πόρων. Επιπλέον, το πρόγραμμα LIFE συνεισφέρει στις δεσμεύσεις της ΕΕ στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, της ενεργειακής ένωσης και του πλαισίου πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια μέχρι το 2030, καθώς και στους μακροπρόθεσμους στόχους απεξάρτησης από τις πηγές άνθρακα. Συμβαδίζει, επίσης με τη φιλοδοξία της ΕΕ να καταστεί παγκόσμιος ηγέτης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Το πρόγραμμα LIFE το μοναδικό στην ΕΕ που είναι αποκλειστικά αφιερωμένο σε σκοπούς σχετικούς με το περιβάλλον και το κλίμα, θεσπίζεται με κανονισμό, που προωθείται προς έκδοση, και με τον οποίο καταργείται ο κανονισμός αριθ. 1293/2013 Τα κύρια αποτελέσματα του προγράμματος LIFE επιτυγχάνονται έμμεσα μέσω του ρόλου του ως καταλύτη στην υποστήριξη δράσεων μικρής κλίμακας που αποσκοπούν στην έναρξη, τη διεύρυνση ή την επιτάχυνση πρακτικών καθαρής και βιώσιμης παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης, στη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος και στην επίτευξη των κλιματικών σκοπών της Ένωσης. Θα επιδιωχθούν συνέργειες μεταξύ των επιχορηγήσεων που χρηματοδοτούνται από το LIFE και από άλλα προγράμματα της ΕΕ (π.χ. έργα επίδειξης στο πλαίσιο του «Ορίζων Ευρώπη»), καθώς τα προγράμματα, αν και διαφέρουν ως προς τους στόχους, το μέγεθος και τη φύση, έχουν αλληλένδετες δραστηριότητες. Το πρόγραμμα θα πρέπει να υποστηρίζει τα εξής: τη διαχείριση, συντήρηση, αποκατάσταση και παρακολούθηση της βιοποικιλότητας και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, ιδίως στους θαλάσσιους τόπους Natura 2000, και την προστασία των ειδών
οργανισμών σύμφωνα με τα πλαίσια δράσης υψηλής προτεραιότητας που αναπτύσσονται σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ· την επίτευξη καλής περιβαλλοντικής κατάστασης σύμφωνα με την οδηγία 2008/56/ ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 28 · την προώθηση καθαρών και υγιεινών θαλασσών· την υλοποίηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τις πλαστικές ύλες σε μια κυκλική οικονομία, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ιδιαίτερα το πρόβλημα της απώλειας αλιευτικών εργαλείων και της ρύπανσης των θαλασσών· και την προώθηση της συμμετοχής της Ένωσης στη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών, που είναι ουσιώδους σημασίας για την επίτευξη των στόχων της ατζέντας του 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη και για τη διασφάλιση της υγείας των ωκεανών προς όφελος των μελλοντικών γενεών. Τα στρατηγικά ολοκληρωμένα έργα και τα στρατηγικά έργα για τη φύση, στο πλαίσιο του προγράμματος, θα πρέπει να περιλαμβάνουν συναφείς δράσεις με στόχο την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Σκοποί του Προγράμματος Το πρόγραμμα έχει τους ακόλουθους ειδικούς σκοπούς: α)την ανάπτυξη, την επίδειξη και την προώθηση καινοτόμων τεχνικών και προσεγγίσεων για την επίτευξη των σκοπών της νομοθεσίας και της πολιτικής της Ένωσης για περιβαλλοντικές και κλιματικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένης της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, και τη συμβολή στην εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών στον τομέα της φύσης και της βιοποικιλότητας· β)την υποστήριξη της ανάπτυξης, της εφαρμογής, της παρακολούθησης και της επιβολής της σχετικής ενωσιακής πολιτικής και νομοθεσίας, μεταξύ άλλων με τη βελτίωση της διακυβέρνησης μέσω της αύξησης των ικανοτήτων των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων και της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών· γ)την κατάλυση της ανάπτυξης επιτυχημένων τεχνικών και πολιτικών λύσεων για την εφαρμογή της συναφούς ενωσιακής νομοθεσίας και πολιτικής σε μεγάλη κλίμακα, μέσω της αναπαραγωγής αποτελεσμάτων, της ενσωμάτωσης σχετικών σκοπών σε άλλες πολιτικές και σε πρακτικές του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, της κινητοποίησης επενδύσεων και της βελτίωσης
της πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Προυπολογισμός Το συνολικό χρηματοδοτικό κονδύλιο για την εφαρμογή του προγράμματος για το διάστημα 2021–2027 ανέρχεται σε 5.450 .000.000 ευρώ σε τρέχουσες τιμές. Η ενδεικτική κατανομή του ποσού αυτού έχει ως εξής: α)3.500.000.000 EUR για το πεδίο «Περιβάλλον», εκ των οποίων 1)2.150.000.000 EUR για το υποπρόγραμμα «Φύση και βιοποικιλότητα» και 2)1.350.000.000 EUR για το υποπρόγραμμα «Κυκλική οικονομία και ποιότητα ζωής»· β)1.950.000.000 EUR για το πεδίο «Δράση για το κλίμα», εκ των οποίων 1)950.000.000 EUR για το υποπρόγραμμα «Μετριασμός και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή» και 2)1.000.000.000 EUR για το υποπρόγραμμα «Μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας». Το πρόγραμμα μπορεί να χρηματοδοτεί δραστηριότητες που υλοποιούνται από την Επιτροπή για την υποστήριξη της προετοιμασίας, της εφαρμογής και της ενσωμάτωσης των πολιτικών και της νομοθεσίας της Ένωσης για το περιβάλλον, το κλίμα ή τη μετάβαση σε συναφείς καθαρές μορφές ενέργειας,Αυτές οι δραστηριότητες μπορούν να περιλαμβάνουν: α)πληροφόρηση και επικοινωνία, συμπεριλαμβανομένων εκστρατειών ευαισθητοποίησης. Οι χρηματοδοτικοί πόροι που κατανέμονται σε δραστηριότητες επικοινωνίας βάσει του παρόντος κανονισμού καλύπτουν επίσης την εταιρική επικοινωνία σχετικά με τις πολιτικές προτεραιότητες της Ένωσης, καθώς και σχετικά με το καθεστώς εφαρμογής και μεταφοράςτης ενωσιακής νομοθεσίας για το περιβάλλον, το κλίμα ή τις συναφείς καθαρές μορφές ενέργειας στο εθνικό δίκαιο· β)μελέτες, έρευνες, εφαρμογή μοντέλων και ανάπτυξη σεναρίων· γ)την προετοιμασία, την υλοποίηση, την παρακολούθηση, τον έλεγχο και την αξιολόγηση έργων που δεν χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα, πολιτικών, προγραμμάτων και νομοθεσίας· δ)εργαστήρια, διασκέψεις και συναντήσεις· ε)δικτύωση και πλατφόρμες βέλτιστης πρακτικής· στ)άλλες δραστηριότητες
Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) Με κανονισμό, ο οποιος πρόκειται να εκδοθεί, η ΕΕ θεσπίζει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ). Καθορίζει τις προτεραιότητες του ΕΤΘΑ, τον προϋπολογισμό για την περίοδο 2021-2027, τις μορφές χρηματοδότησης της Ένωσης και τους ειδικούς κανόνες για την παροχή της χρηματοδότησης, αυτής,συμπληρώνοντας τους γενικούς κανόνες που ισχύουν για το ΕΤΘΑ βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. [κανονισμός περί καθορισμού κοινών διατάξεων]. Το ΕΤΘΑ συμβάλλει στην εφαρμογή της ΚΑΠ και της θαλάσσιας πολιτικής. Θα ακολουθεί τις ακόλουθες προτεραιότητες: (1)προώθηση της βιώσιμης αλιείας και της διατήρησης των θαλάσσιων βιολογικών πόρων• (2)συμβολή στην επισιτιστική ασφάλεια στην Ένωση μέσω ανταγωνιστικής και βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας και ανταγωνιστικών και βιώσιμων αγορών• (3)ενίσχυση της ανάπτυξης μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας και προώθηση των ευημερουσών παράκτιων κοινοτήτων• (4)ενίσχυση της διεθνούς διακυβέρνησης των ωκεανών και καθιέρωση ασφαλών, προστατευόμενων, καθαρών θαλασσών και ωκεανών που υπόκεινται σε βιώσιμη διαχείριση. Η στήριξη στο πλαίσιο του ΕΤΘΑ συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης για τον μετριασμό της περιβαλλοντικής και κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτή. Η συμβολή αυτή παρακολουθείται σύμφωνα με τη μεθοδολογία που καθορίζεται στο παράρτημα ΙV. Προϋπολογισμός 1.Το χρηματοδοτικό κονδύλιο για την εφαρμογή του ΕΤΘΑ για την περίοδο 2021-2027 ανέρχεται σε 6 140 000 000 EUR σε τρέχουσες τιμές. Το Ταμείο αποσκοπεί να διαθέσει τη χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της Ένωσης στη στήριξη της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), της θαλάσσιας πολιτικής της Ένωσης και των διεθνών δεσμεύσεων της Ένωσης στον τομέα της διακυβέρνησης των ωκεανών, ιδίως στο πλαίσιο του Θεματολογίου του 2030 για την Βιώσιμη Ανάπτυξη. Η χρηματοδότηση αυτή αποτελεί βασικό παράγοντα για τη βιώσιμη εκμετάλλευση και διατήρηση των θαλάσσιων βιολογικών πόρων,
για την επισιτιστική ασφάλεια μέσω της προσφοράς θαλασσινών προϊόντων, για την ανάπτυξη μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας και για υγιείς, ασφαλείς, προστατευόμενες, καθαρές θάλασσες και ωκεανούς που υπόκεινται σε βιώσιμη διαχείριση. Ως παγκόσμιος παράγοντας όσον αφορά τους ωκεανούς και πέμπτος μεγαλύτερος παραγωγός θαλασσινών, η Ένωση έχει μεγάλη ευθύνη για την προστασία, τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση των ωκεανών και των πόρων τους. Η διατήρηση των θαλασσών και των ωκεανών είναι πράγματι ζωτικής σημασίας για τον ταχέως αναπτυσσόμενο παγκόσμιο πληθυσμό. Έχει επίσης κοινωνικοοικονομικό ενδιαφέρον για την Ένωση: μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία ενισχύει τις επενδύσεις, την απασχόληση και την ανάπτυξη, προωθεί την καινοτομία μέσω της έρευνας και της καινοτομίας, και συμβάλλει στην ενεργειακή ασφάλεια μέσω της ενέργειας των ωκεανών. Επιπλέον, η ασφάλεια και η προστασία των θαλασσών και των ωκεανών αποτελούν απαραίτητο παράγοντα για έναν αποτελεσματικό συνοριακό έλεγχο και την παγκόσμια καταπολέμηση της εγκληματικότητας στη θάλασσα, αντιμετωπίζοντας έτσι τις ανησυχίες των πολιτών όσον αφορά την ασφάλεια. Αυτές οι προτεραιότητες απαιτούν χρηματοδοτική στήριξη από την Ένωση μέσω του ΕΤΘΑ. Η στήριξη αυτή θα συμπληρώνεται από συγκεκριμένη χρηματοδότηση για την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας, τις συμφωνίες σύμπραξης βιώσιμης αλιείας (ΣΣΒΑ) και από τη συμμετοχή της Ένωσης σε περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας (ΠΟΔΑ) και σε άλλους διεθνείς οργανισμούς, γεγονός που επίσης συμβάλλει στην υλοποίηση των πολιτικών της Ένωσης στους τομείς της αλιείας και της θάλασσας.