VOEDSELBOS
Voedselbossen: Een nieuwe landbouwtechniek? De moderne landbouw stelt de draagkracht van onze planeet zwaar op de proef. Monocultuur is de norm geworden en leidt wereldwijd en ook bij ons tot massaal verlies van biotopen en bijhorende biodiversiteit.
I
ntensief oogsten put de bodem, die toch de bron is van alle natuurlijke vruchtbaarheid, snel uit. Chemische meststoffenproducten die in de natuur niet voorkomen -worden massaal gebruikt en spoelen af in het grondwater, met alle gevolgen van dien.
De landbouw zoals wij die vandaag kennen, is verantwoordelijk voor 21 tot 37 % van alle uitstoot van broeikasgassen (bron IPCC: Climate change and land, aug 2019). Als alle indirecte effecten (zoals aardolie gebruik voor transport, verpakken, distributie) meegerekend worden, zouden we volgens sommige bronnen zelfs in de buurt van 50 % komen.
Een uitdaging voor onze ecosystemen …
Monoculturen laten toe dat schadelijke organismen zich vliegensvlug verspreiden. Ze bieden geen habitat voor natuurlijke vijanden van deze organismen. In de traditionele landbouw is het antwoord hierop het massaal gebruik van allerlei “-ciden” (< Latijn -cida, doder): fungiciden, herbiciden, bactericiden, etc. Het eventueel aantrekken van natuurlijke predators wordt hierdoor nog meer gehypothekeerd. Ofwel vinden ze geen prooi ofwel is de prooi vergiftigd. Na verloop van tijd kan er resistentie ontstaan tegen deze chemische bestrijdingsstoffen, een beetje zoals er resistentie kan ontstaan tegen antibiotica voor menselijk gebruik. Om deze ongewilde organismen te blijven bestrijden worden er steeds nieuwe en agressievere biociden ontwikkeld.
bedekte aarde, iets wat in de natuur niet voorkomt is ook erg gevoelig voor erosie door wind en regen. Wereldwijd is het wegspoelen van de vruchtbare grondlagen een enorm probleem. Jaarlijks verdwijnen miljarden tonnen vruchtbare grond in rivieren naar zee door erosie.
Onze planeet heeft er dus veel bij te winnen als we voedsel kunnen produceren op een meer ecologische manier. Biologische landbouw is een stap in de goede richting, maar lost niet alles op. Ze richt zich voornamelijk op het verminderd gebruik van chemicaliën.
De zeven lagen van een voedselbos
In de landbouw van de voorbije 100 jaar wordt de bodem “bloot” gelaten, enkel het te oogsten gewas mag er groeien. Daardoor is de verdamping erg groot. Het water dat nodig is om de gewassen te bevloeien moet in gigantische hoeveelheden opgepompt worden uit de diepe bodemlagen. Een natuurlijk landbouwsysteem handhaaft zich nochtans met alleen maar regenwater. On-
1. hoge bomen (walnoot, els) — 2. kleine bomen (appel, peer) — 3. struiken (stekelbes, olijfwilg) — 4. kruidlaag (longkruid, salie) — 5. knol- en wortelgewassen — 6. bodembedekkers — 7. klimplanten (druif, kiwibes) 45
meander2020_juli_v2.indd 45
29/06/2020 09:48
