ElektroTrendy 06/2013 by ELEKTROTRENDY

06/2013 (13)

Cena: 9,99 w tym 8% VAT

ów yk tr ek . El .. a ko dl tyl yn ie az i n ag M

Trends Today Tomorrow

ElektroTrendy

Najlepsze Życzenia Świąteczne i Szczęśliwego Nowego Roku 2014 ®

W te zimowe dni odnajdźmy w sobie energię do życia i podzielmy się nią z innymi. Niech ten czas budowania więzi z najbliższymi będzie czasem radości i spokoju. Przy migoczącej choince i kolacji wigilijnej dostrzeżmy światło w oczach innych. Świetlistych Świąt Bożego Narodzenia wszystkim Klientom, Pracownikom oraz Partnerom biznesowym życzy zarząd EcoEnergy. Piotr Chrobak Prezes EcoEnergy

Adrian Pelon

Dyrektor Handlowy – Polska Południowa

www.eenergy.com.pl, biuro@eenergy.com.pl, tel.: +48 71 72 30 004

Marcin Dróżdż Dyrektor Handlowy – Polska Północna

od redakcji

WSTĘP

Szanowny Czytelniku,

eśli to czytasz, to znaczy że trzymasz w swoich rękach już TRZYNASTY (dla Wydawnictwa jest to szczęśliwa „13”) WOLUMIN 2-miesięcznika „ElektroTrendy”, Magazynu dla Elektryków i nie tylko…, jednocześnie jest to SZÓSTY NUMER, tzw. ZIMA jeden z sześciu zaplanowanych w 2013 roku (PRZEDWIOŚNIE, WIOSNA, LATO, BABIE LATO, JESIEŃ i ZIMA). Dla przypomnienia, za pomocą urządzeń mobilnych (smartfon, tablet, laptop) i oczywiście tradycyjnych (komputer PC) z dostępem do Internetu, WSZYSCY mają możliwość wolnego dostępu do Portalu ElektroTrendy i przeglądania wersji elektronicznej wszystkich numerów magazynu ElektroTrendy (zakładka ARCHIWUM). Właśnie kończy się rok kalendarzowy. Zewsząd słychać podsumowania roczne o zróżnicowanym poziomie nasycenia optymizmu i pesymizmu. W takich samych barwach są też opisywane przyszłoroczne plany. Dlatego większość z nas powinna odrobić pracę domową nt. Polska gospodarka w 2014 roku. Rozwój czy stagnacja? W tym okresie, oprócz komentowania życia gospodarczego, powinniśmy podczas nadchodzących dni i świąt wyciszyć się i skupić nad sensem naszego życia. Symbolem Świąt Bożego Narodzenia jest gwiazda betlejemska. Poza symbolami w sferze duchowej, znanym przyrodniczym symbolem

jest roślina, która od lat jest ozdobą i symbolem Świat Bożego Narodzenia, znana jako Poinsecja (nazwa pochodzi od nazwiska pierwszego ambasadora USA w Meksyku, Joela Robertsa Poinsetta, z zamiłowania botanika, który przywiózł roślinę z Meksyku do swojego ogrodu w Stanach Zjednoczonych, skąd później dotarła do Europy), Wilczomlecz nadobny (od białego soku, drażniącego skórę wyciekającego z uszkodzonej rośliny) lub z łaciny Euforbia pulcherrima. W Polsce, jednak najbardziej znana jest jako gwiazda betlejemska. Gwiazda betlejemska może stanowić dekorację naszego domu przez około 3 miesiące, począwszy od Świąt Bożego Narodzenia, aż do marca. A w marcu, a właściwie pod koniec lutego 2014 roku, tj. w dniach 26-28 lutego (środa - czwartek - piątek) Redakcja ET zaprasza w godz. 10-17 na targi ELEKTROTECHNIKA 2014 i ŚWIATŁO 2014, na których w STREFIE ElektroTrendy na Scenie ElektroTrendy odbędzie się 3.edycja ElektroTechnoQI Show. Organizatorzy Targów zarezerwowali miejsce na interesujące, tematycznie na czasie, konferencje. Dla przypomnienia lub dla tych osób, które mają po raz pierwszy: „ElektroTrendy”, Magazyn dla Elektryków i nie tylko…, to czasopismo, które ma

ambicje być poradnikiem dla (prawie) każdego czytelnika, także takiego, który nie dysponuje nadmiarem czasu, a poszukuje rożnych informacji podanych w pigułce. Magazyn ma w łatwy, przystępny i zrozumiały sposób, ale „…zawsze z pieprzykiem” przybliżać to co dzieje się w branży lub komentować to, co się ostatnio w niej lub w dookoła niej działo. Jednocześnie jest typowym „czytadłem” skierowanym nie tylko do osób czynnych zawodowo, ale również do osób uczących się w szkołach i/lub na budowach lub właśnie zmieniających z różnych przyczyn życiowych swoje dotychczasowe zajęcie, na profesję elektryka. „ElektroTrendy” skierowane jest do tych Wszystkich, którzy chcą w sposób przystępny i „bezbolesny” uporządkować i/lub uzupełnić swoją wiedzę o produktach, firmach, trendach i historii branży elektrotechnicznej. Magazyn zawiera dużo „żywych” informacji z kraju i ze świata gospodarki oraz z pogranicza polityki, tej polityki, która ma istotny wpływ na rozwój, bądź wyhamowania naszej branży. „ElektroTrendy” co dwa miesiące oferują wszystkiego po trochu, trochę publicystyki, trochę techniki, trochę porad praktycznych, trochę historii elektrotechniki, krótkie opowieści o znanych i nieznanych wynalazcach, również „coś” dla duszy i ciała, i intelektu, czyli dla każdego coś miłego. „ElektroTrendy” ZAPRASZAJĄ wszystkie te osoby i firmy, które chcą na łamach Magazynu podzielić się swoją wiedzą z innymi. Zainteresowani współpracą powinni potraktować część publicystyczną (felietony) oraz merytoryczną (Porady Eksperta, w tym: Czy wiesz, że…, Dom w budowie, Porady Praktyczne), jak swoisty Hyde Park, tyle tylko, że na gruncie elektrotechniki. Zgłoszenia prosimy przysyłać na adres mailowy: redakcja@elektrotrendy.pl

Jednocześnie, równolegle z wersją drukowaną, funkcjonuje wersja internetowa www.elektrotrendy.pl, ogólnie dostępna, która żyje własnym e-rytmem. Wszystkim życzymy miłej lektury. Zapraszamy do współpracy. Zespół Redakcyjny „ElektroTrendy”

WYDAWCA: Idea Electric Sp. z o.o. ul. Sieradzka 3 01-263 Warszawa MARKETING i PR: pr@elektrotrendy.pl REKLAMA: Zapytania reklamowe reklama@elektrotrendy.pl

REDAKCJA: ul. Sieradzka 3 01-263 Warszawa redakcja@elektrotrendy.pl tel.: (22) 250 10 10 fax: (22) 250 10 75 Barbara Grad Sekretarz redakcji: b.grad@elektrotrendy.pl

ElektroTrendy nr 6/2013

PRENUMERATA: Zapytania związane ze sprzedażą prenumeraty oraz pojedynczych egzemplarzy prenumerata@elektrotrendy.pl

PROJEKT GRAFICZNY I SKŁAD: Katarzyna Płońska www.plonskapress.pl

FOTOGRAF: (sesja pod prądem) Artur Bonkowicz

DRUK I OPRAWA: Drukarnia ArtDruk ul. Napoleona 4, 05-624 Kobyłka www.artdruk.com

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń oraz za teksty w dziale aktualności, prezentacje i gadżety. Nie zwracamy też materiałów niezamówionych oraz zastrzegamy sobie prawo do skrótów tekstów przyjętych do druku. Prawa autorskie zastrzeżone, przedruk i wykorzystanie materiałów możliwe tylko po uzyskaniu pisemnej zgody Wydawcy.

Wesołych Świąt

W oczekiwaniu na zbliżające się Święta Bożego Narodzenia i Nowy Rok składamy życzenia zdrowia, pogody ducha, zawodowej satysfakcji i wielu sukcesów. Redakcja Elektr oTr endy

spis treści

od strony 3 do 51

38 NA DOBRY POCZĄTEK 3 4 5 7

Życzenia Świąteczne – EcoEnergy Od Redakcji Życzenia Świąteczne – ElektroTrendy Życzenia Świąteczne – Hager

Felieton 10 1+1=3, FUZJA a SYNERGIA Peryskop 12 Branża elektryczna przez kryzys – suchą nogą Kalejdoskop 14 Londyńskie metro źródłem ciepła 14 FIBARO Wall Plug w finale Męska Rzecz 2013 15 10 głównych trendów w energetyce i ICT 15 Brytyjski reaktor jądrowy najnowszej generacji 15 Zapłacimy za wodę z rzek 16 Małe elektrownie wiatrowe AirGenerator D-series 16 Meduzy wyłączyły reaktor w Szwecji 17 Nowe baterie wanadowe do przechowywania energii 17 Grupa Renault liderem w zakresie emisji CO2 18 Apple iPad Air18 OZE na dachu kościoła 18 Trzy elektrownie słoneczne na Warmii i Mazurach 19 Circuit Scribe narysuje… obwód elektryczny 19 Bezprzewodowa energia 19 Elektryczne autobusy przyszłością miast 20 Światło zwiększa przewodnictwo...400-krotnie! 20 Mission One EV, RS, R – elektryczne motocykle Teleskop 22 Co w Chinach piszczy? 22 Export Chin zmalał a Import wzrósł w IX. 2013 roku 22 Co czwarty samochód na świecie, kupiony w Chinach 22 Strefa wolnego handlu w Szanghaju 22 Chińscy lekarze protestują przeciwko swoim pacjentom 23 Chiny zlikwidują 2.000 małych kopalni węgla 24 Prehistoryczna małpa z Azji 24 Gwiezdne ambicje Chin 26 Joint venture Dongfeng-Renault 27 Chińskie banki nie będą wymieniać Bitcoinów Podsłuchane 28 W grudniu 2013 decyzja o budowie fabryki samochodów w Polsce 6

ElektroTrendy nr 6/2013

28 W listopadzie zarejestrowano więcej aut 28 KOPEX chce budować kopalnię w Małopolsce 29 SONEL chce koncentracji 29 800 milionów złotych na walkę ze smogiem 30 Od 2020 roku w Polsce zakaz palenia węglem 30 Oszczędność energii w budownictwie efektywnym energetycznie 31 Ceny miedzi praktycznie stoją w miejscu… 31 Jubileusz FEGIME Polska 31 ElektroUnion nominowane do nagrody WIKTORIA ZJP 32 Smart Grid zdominował systemy informatyczne w energetyce 32 UE pomoże w inwestycji polsko-litewskiej 33 Sanok zmodernizuje oświetlenie uliczne 33 Elektryczne autobusy we Wrocławiu PIGE 34 CE, jeden znak – wiele znaczeń

BRUNCH Z BIZNESEM Wywiad z iskrą 38 Zbigniew Leszek, menadżer z pasji Raporty biznesowe 42 Walka cenowa w dystrybucji... przynosi korzyści ich producentom Raporty gospodarcze 46 GUS podał dane o zatrudnieniu i płacach 46 Niskie stawki za godzinę pracy przejdą do lamusa 46 Pracowniku odbierz dwa dni wolne w 2014 roku 47 Małe firmy, koncerny przejmują specjalistów IT 47 Przedsiębiorco, nie zmawiaj się! 47 Za granicą może pracować, aż 14% Polaków 48 Samochody droższe przez szalonych urzędników 48 W Polsce upadło 85 firm zatrudniających około 3.800 osób 49 Recykling telefonów!? „Paprykarz” gospodarczy 50 Toksyczne substancje w żywności 51 Zapora w Czorsztynie-Niedzicy JEDNAK NA SPRZEDAŻ!!!

spis treści od strony 52 do 138

110 WIEDZA I TECHNIKA 52 56 60

HAGER – LUMINA 2 – nowocześnie tradycyjna SB-ELECTRIC – Puszki podtynkowe SMARTBOX ZAMEL / CET – Systemy antyoblodzeniowe MATEC

TECHNIKA NA CO DZIEŃ 64 68 72

SOMFY – Technologia io-homecontrol OSPEL – Karo, czyli as z rękawa ERGOM – Praski z szybko wymiennymi matrycami

NARZĘDZIA 78 79 80

AMPROBE – Wielofunkcyjne testery instalacji elektrycznych FLUKE – Nowe testery napięcia i ciągłości obwodu DeWALT – Narzędzia z gamy XR Li-ION

BHP 82 84 85

KRAUSE – Drabiny Monto i Stabilo Grupa Topex – Kobyłki warsztatowe TOPEX 79R187 Grupa Topex – Kamizelka robocza NEO 81-260

PORADY EksPERTA Czy wiesz, że 86 Vademecum elektryka 87 Vademecum oświetleniowca 88 Kanlux – Oprawy sufitowe ozdobne MORTA CT 88 Kanlux – Oprawy sufitowe punktowe SEIDY CT 89 EcoEnergy – Naświetlacze LED 90 Xnote – Hyperbook 92 Kruger&Matz – Drewniane słuchawki 93 Peiying – Autoakcesoria idealnym prezentem

Dom w budowie 94 Schüco – Budownictwo ambitnie architektonicznie 95 Tece – Nowy wymiar aranżacji łazienkowej

ElektroTrendy nr 6/2013

Porady Praktyczne 96 ChInt – Wyłącznik zegarowy NKG2 100 APC – Huragan Ksawery odciął prąd w Polsce 101 Somfy – Urzeczywistnić magię świąt w domu 102 Anlux – Innowacyjne naświetlacze LED 104 Pawbol – Rozdzielnice R-BOX SLIM-6S

Reportaże Dolina przedsiębiorczości 106 FLARIS LAR 1 – Mały polski odrzutowiec z ogromnym potencjałem Z pogranicza branży 110 Wielka Gala „POLSKA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ 2013” 112 ElektroUnion – 5 firm na 5 urodziny

Z ARCHIWUM ET Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy 114 Mieczysław Pożaryski – inżynier, technolog, elektryk, współzałożyciel i pierwszy prezes SEP

CZAS RELAKSU Ekologia 118 Solarline w Nordenham 120 Ampera i Volt – elektryczne bliźniaki 124 Podróż do świata najnowszych technologii Renault 127 Życzenia Świąteczne – ElektroUnion Krzyżówka 128 Krzyżówka 1 – SKAN Pod prądem 129 Nikola Krzyżówka 137 Krzyżówka 2 – ELPAR INFORMACJE 138 STREFA ElektroTrendy

ELEKTROMAN SIEĆ SKLEPÓW ELEKTRYCZNYCH

DOŁĄCZ DO SIECI PROFESJONALNYCH

SKLEPÓW ELEKTRYCZNYCH

PROPOZYCJA DLA WŁAŚCICIELI SKLEPÓW ELEKTRYCZNYCH ELEKTROMAN sieć sklepów elektrycznych ZAPRASZA do współpracy franczyzowej opartej na zasadzie wyłączności WSZYSTKICH, którzy prowadzą sklepy elektryczne, poszukują nowych pomysłów, chcą mieć mocną pozycję na swoim rynku lokalnym. Gwarantujemy jeden sklep elektryczny ELEKTROMAN w mieście na każde 30 000 mieszańców lub poza miastem, w odległości około 20-30 km. OCZEKUJEMY partnerstwa, zaangażowania, lojalności, doświadczenia i znajomości rynku. Kontakt: info@elektroman.pl

TO MOŻE BYĆ TWÓJ SPOSÓB NA ŻYCIE

www.elektroman.pl

na dobry początek

Felieton

1+1=3 FUZJA a SYNERGIA

Jak łączyć żeby nie wyłączyć, czyli problemy z tworzeniem

Fuzje i przejęcia są jak gra w „rosyjską ruletkę”. Większość menedżerów na ogół nie jest świadoma ewentualnych skutków nieudanego połączenia firm. Z kolei w przypadku udanego mariażu również nie zdają sobie sprawy z indywidualnych korzyści jakie mogą osiągnąć, chociażby w możliwość podniesienia własnych kwalifikacji, doświadczenia dobrych i złych stron procesów integracyjnych, czy też

Sławomir Dębowski

nauki współpracy w większym zespole.

najtrudniejszej sytuacji są tzw. indywidualiści, którzy mają największe problemy z akceptacją nowej sytuacji. Jednak większość traktuje ją jak zło konieczne.

Dwie trzecie fuzji nie przynosi zaplanowanych korzyści Najwięcej problemów pojawia się w okresie przejściowym, po ogłoszeniu informacji o rozpoczęciu połączenia. Firmy tracą udział w rynku, efektywność ich pracowników drastycznie spada. Większość fuzji i przejęć ma dotkliwą wadę: planujące je przedsiębiorstwa skupiają się wyłącznie na kwestiach organizacyjnych i technicznych. Mnożą prognozy finansowe, zastanawiają się nad systemem wynagrodzeń i wspólnymi działaniami marketingowymi. Nie troszczą się natomiast o emocje pracowników, nie biorą pod uwagę ich poczucia zagrożenia i frustracji w obliczu nagłej zmiany. Zarządy firm potem dziwią się, że zyski nowo powstałej organizacji są mniejsze niż łączne dochody obu przedsiębiorstw przed zjednoczeniem. Pracownicy łączących się firm są zagubieni i zdemotywowani, a nawet wrogo nastawieni do fuzji. Łatwo wtedy o niebezpieczne paradoksy - osoby, które nie znosiły swojej dotychczasowej pracy, w nowej zaczyna-

ElektroTrendy nr 6/2013

ją gloryfikować przeszłość, natomiast teraźniejszość krytykują na każdym kroku. Powstaje kultura my – oni, czyli podział na ludzi z jednej i drugiej firmy. Obie grupy powielają schematy myślenia i działania wyniesione z poprzednich organizacji i niechętnie współpracują z wrogim obozem. Za problemy obwiniają „obcych”. Czasem zderzają się ze sobą różne style zarządzania czy wręcz odmienne kultury organizacyjne i systemy firmowych wartości. Trudno wtedy o bezcenną dla pracodawców lojalność pracowników. Ludzie nie są dumni ze swojej firmy, nie kierują się jej interesem, ale uprawiają własne gierki. Rezultaty nie każą na siebie długo czekać: odchodzą źle obsługiwani klienci i kluczowi pracownicy, rosną straty finansowe przedsiębiorstwa. W tej sytuacji trzeba jak najszybciej zintegrować niespójne grupy w zgrane zespoły. Najlepszym sposobem jest skupienie ludzi wokół frapujących zadań, a menadżerów przygotować do nowej sytuacji i przeszkolić z zarządzania zmianą. W okresie przejściowym, integracja załóg połączonych firm jest często pracą na kilka długich miesięcy. Prawidłowe postępowanie z ludźmi w tym czasie zapobiega powszechnej demobilizacji i ułatwia zjednanie ich dla nowej organizacji. Pomaga również zatrzymać najcenniejszych pracowników. Na wieść o planowanej fuzji uaktywnia się

bowiem konkurencja i firmy doradztwa personalnego, oferujące im nowe stabilne posady. Przewidujące przedsiębiorstwo robi więc wszystko, by nie narazić się na dotkliwą wymianę kadr i nie wydawać fortuny na rekrutację. Jednym z podstawowych warunków sukcesu fuzji jest prawidłowe rozpoznanie potencjału pracowników i menadżerów. Nie chodzi tylko o wiedzę, kogo motywować do pozostania w przedsiębiorstwie i co ludzie czują, ale także, jak dopasować ich do nowych zadań i zespołów. Zapobiega to niebezpiecznym dla firmy sytuacjom, jak choćby ta, w której przyzwyczajeni do dużej samodzielności podwładni dostają nagle szefa-despotę i zaczynają źle pracować. Idealnym rozwiązaniem jest zrobienie audytu personalnego, nim rozniesie się wieść o planowanym połączeniu. Audyt personalny przeprowadzić powinni konsultanci zewnętrzni. Pracodawca zyska rzetelne informacje, pomagające mu podejmować właściwe decyzje kadrowe, a osoby poddane przeglądowi będą wiedziały, że o ich losach decydują względy obiektywne, a nie np. chwilowe niezadowolenie kierowników. Audyt personalny może nie być przeprowadzany, jedynie przy bardzo dobrej znajomości ludzi. W praktyce firmy decydują się na przegląd kadr dopiero w ryzykownym okresie przejściowym. Wtedy może to zostać odebrane przez

Felieton

pracowników jako zapowiedź utraty posady lub dotychczasowej pozycji. Jednak zarządy dobrze komunikujące się z pracownikami mogą ów lęk przełamać i nie dopuścić, by paraliżował przedsiębiorstwo. Przy klasycznej fuzji, która nie jest prostym przejęciem, w wyniku której powstanie zupełnie nowa, trzecia firma, o innej strukturze i kulturze organizacyjnej, proces łączeniowy jest bardzo skomplikowany i długotrwały. Fuzja nie przebiega więc bez problemów i nie ma sensu oczekiwać, że wszystko będzie szło jak po maśle. W rzeczywistości nigdy tak nie jest. Wiadomo jedynie, że jeśli łączące się organizacje zapomną o emocjach pracowników, na pewno drogo za to zapłacą. Integracja jednak to trudne zadanie, nawet wtedy, gdy wydaje się, że zrobiono wszystko. Często zdarza się, że zjednoczenie następuje dopiero wtedy, gdy okazuje się, że nowo powstałą firmę chce przejąć firma trzecia. I wtedy jest to zagrożenie dla wszystkich pracowników. Nazywa się to metodą na wspólnego wroga. Firmy desperacko szukające ratunku w konsolidacji z innym przedsiębiorstwem powinny pamiętać, że aby dobrze przeprowadzić fuzję, potrzebny jest czas, spokój i pieniądze. Potrzebny jest również ogromny wysiłek, energia i zaangażowanie pracowników. W zasadzie rozróżniamy trzy metody łączenia przedsiębiorstw: Pierwsza, ewolucyjna Każdy z pracowników powinien pracować na tym rynku na którym dotychczas wypracował sobie najlepszą pozycję, na którym powinien oferować produkty dwóch dotychczas, oddzielnych oferentów. Wszyscy pracownicy muszą być równorzędni i w praktyce zachować swoje dotychczasowe kompetencje. Proces integracji musi postępować stopniowo, np. w ciągu dwóch, trzech lat, tak pod względem struktur organizacyjnych i kompetencyjnych, jak i jasności, i kompleksowości asortymentowej (co by to nie znaczyło). Docelowo mają pozostać najlepsi pracownicy. Integratorem, czyli osobą zarządzającą powinna być osoba z poza dwóch, dotychczasowych organizacji (układów), zatrudniona na bezwarunkowy określony czasem kontrakt z możliwością przedłużenia. Osoba

ta musi ona być swoistym odgromnikiem, tak dla wszystkich jej podległych pracowników, jak i jej zwierzchników. Do tego musi być bezstronna i posiadać szerokie kompetencje. Decyzji nie powinna podejmować pod presją odwołania. Zwierzchnicy z dwóch dotychczas osobnych firm nie mogą być dla swoich dotychczasowych podwładnych przysłowiowymi „wujkami” lub „ciociami”. Tzw. „odgromnik” musi być jedynym decydentem. Druga, radykalna Firma dominująca przejmuje wszystkich klientów firmy zdominowanej, jak najszybciej to możliwe (bez względu na koszty), podporządkowując pracowników firmy zdominowanej - pracownikom firmy dominującej. Firma dominująca nie kontynuuje polityki handlowej firmy zdominowanej i docelowo przejmuje obsługę najlepszych, a w drugim etapie dobrych klientów końcowych do obsługi bezpośredniej. Pracownicy firmy przejmującej w nowych strukturach mają grać role pierwszoplanowe. Większość pracowników firmy przejmowanej ma zostać zmarginalizowana lub opuścić szeregi nowej firmy. Zwierzchnicy firmy przejmującej muszą tylko zdawać sobie sprawę, że pracownicy dwóch firm z powodu wzajemnej niechęci, będą wewnętrznie ze sobą konkurować i wzajemnie oskarżać się o różne, celowo wrogie działanie. W firmie będą duże napięcia emocjonalne, często wybuchowe. Skutkiem tego będzie tracenie rynku, spadek sprzedaży, co na pewno przyczyni się do pogorszenia wyniku finansowego. Późniejsza odbudowa będzie trwała długo. Chyba że nowa organizacja oferuje produkty z segmentu 3 x C (cena czyni cuda). W tym przypadku potencjalny klient nie jest lojalny, bo interesuje go tylko najniższa cena i dostępność. Osoba zarządzająca powinna posiadać cechy co najmniej umiarkowanej bezwzględności i mieć poczucie nieomylności swoich decyzji. Nie może być wrażliwa na cudzą słabość lub nieporadność. Trzecia, umiarkowana Połączenie dwóch powyższych metod, z tym że z przewagą cech metody drugiej, radykalnej, ale z osobą zarządzającą typu „odgromnik”. Analiza wykazuje, że 70% fuzji oraz przejęć przynosi rozczarowujące wyniki. Szansę powodzenia są większe, jeśli od początku decydujące sło-

na dobry początek

wo ma jeden z partnerów. Deklaracje o „równości partnerów” prawie nigdy się nie sprawdzają. Można z powodzeniem wykorzystywać hasło: „Dwie tradycje – jedna firma”. Wnioski Łączenia dwóch firm nigdy nie przychodzi bezproblemowego, ponieważ zawsze w grę wchodzą ludzkie emocje. Trudnym zadaniem jest połączenie dwóch różnych sił i potencjałów, co opóźnia szybkie skorzystanie z dobrodziejstw synergii. Nie zdarza się, aby łączenie było zupełnie „bezkrwawe”. Niestety, zwyciężają negatywne cechy natury ludzkiej. Bardzo często zwycięstwo odnosi partykularyzm, żeby nie powiedzieć zwykła „prywata”. Decydując się na fuzję lub przejęcie, decydenci firm oficjalnie robią to w imię oczekiwanych oszczędności, zwiększenia przychodów ze sprzedaży i marży, zróżnicowanie strumieni przychodów, wejścia na nowe rynki zbytu, uzyskania dostępu do nowych technologii i produktów. Nieoficjalnie uwzględniają różne cele własne, w tym zwiększenie w okresie długoterminowym swoich apanaży i większy wpływ na współpracowników i pozostałe otoczenie. Jednak tak długo, jak menedżerowie nie traktują poważnie fuzji lub przejęcia jako okazji do rozwinięcia swoich zdolności przywódczych, tak długo marnują pieniądze. Zdolności przywódcze stanowią istotną i cenną korzyść, którą można osiągnąć dzięki skutecznie przeprowadzonej integracji – korzyść, z której firma może i powinna czerpać zyski przez wiele następnych lat.

Dlatego fuzja jest propozycją dla tych firm, które na to stać Źródło: Opracowanie zainspirowane raportami w Businessman Magazine, Euler Hermes i D&B, Grupa Bisnode

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Peryskop

Branża

elektryczna przez kryzys przeszła suchą nogą Jeszcze rok temu prognozowano, że coraz trudniejsza sytuacja branży budowlanej odbije się na kondycji innych sektorów, w tym przede wszystkim elektrycznego. Tak się nie stało. Dziś już wiemy, że te pesymistyczne prognozy nie znalazły odzwierciedlenia w rzeczywistości.

aki wniosek płynie z analizy wywiadowni gospodarczej Bisnode D&B Polska, która zbadała kondycję finansową blisko 100 największych firm w branży elektrycznej. Na koniec października 2013 roku, ponad 76% spośród blisko 100 firm ujętych w analizie znajduje się w bardzo dobrej kondycji finansowej, co oznacza że są firmami o minimalnym ryzyku współpracy. Na ich ocenę kondycji finansowej bezpośredni wpływ mają takie wskaźniki jak płyn-

ność, wysokość zadłużenia i rentowność. Dodatkowo wzięta została pod uwagę zdolność finansowa podmiotu, poziom zarejestrowanych, przeterminowanych płatności, zarejestrowane wnioski z sądów gospodarczych o upadłość lub postępowanie naprawcze, ogłoszenie upadłości, rozpoczęcie procesu likwidacji oraz negatywne sygnały prasowe. Ocena kondycji finansowej branży odbywała się na podstawie danych fi-

nansowych nie starszych niż dwa lata. W przypadku spółek prawa handlowego za podstawę do oceny brano bilans i rachunek wyników. W przypadku podmiotów nieprowadzących pełnej księgowości oparto się na danych o przychodach, kosztach i wyniku finansowym podmiotu zadeklarowanych przez szefów firm. Słabsze wyniki to domena małych podmiotów. Małym i młodym firmom znacznie trudniej jest efektywnie funkcjonować na rynku i to właśnie one w ogromnej większości

Źródło: Analiza Branżowa, Bisnode D&B Polska

ElektroTrendy nr 6/2013

Peryskop

NA DOBRY POCZĄTEK

Liczba upadłości firm z sektora produkcji maszyn i urządzeń elektrycznych

Źródło: Analiza Branżowa, Bisnode D&B Polska

znajdują się w słabej i bardzo złej sytuacji finansowej. Znani producenci, jak również sprzedawcy detaliczni i hurtowi, mają się dobrze. Philips, Siemens, czy Apator to przykłady firm, których kondycję określamy bardzo wysoko. Firmy z branży, które w ubiegłym jak i bieżącym roku ogłosiły upadłość, to w gruncie rzeczy mało znaczące podmioty, w większości przypadków

działające nie dłużej niż pięć, sześć lat na rynku, i z rocznym przychodem nie przekraczającym 10 mln zł. Ogółem ich procent na tle wszystkich upadłości jest niewielki i oscyluje w granicach 3-4%. W całym bieżącym roku upadłość ogłosiło blisko 615 firm. Na koniec III kwartału 2013 roku w sądach gospodarczych odnotowano 20 upadłości firm produkujących maszyny i urządzenia elektryczne. W porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego stanowi to

wzrost o 42%. To pierwszy tak duży wzrost od 2009 roku. Paradoksalnie dane te stanowią dowód na to, że kłopoty w branży budowlanej w bezpośredni sposób nie przełożyły się na kryzys w sektorze elektrycznym. A przecież jeszcze rok temu wszystko wskazywało na zgoła inny scenariusz. Autor: Tomasz Starzyk Bisnode D&B Polska

Źródło: http://budownictwo.wnp.pl/na-gruzach-budownictwa-polegnie-branza-elektryczna,182972_1_0_0.html http://www.coface.pl/CofacePortal/ShowBinary/BEA%20Repository/PL/pl_PL/documents/ Inf_Pras_Coface_Upadlosci_3_kw_2013_01102013 http://www.eulerhermes.pl/centrum-prasowe/wiadomosci/Pages/Raport-Euler-Hermes.-Upadłości-pazdziernik-2013.aspx

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Kalejdoskop

KALEJDOSKOP 01. Londyńskie metro będzie nowym źródłem ciepła dla Londynu W Londynie uruchomiono system wykorzystania ciepła z sieci metra, liczącego już ponad 150 lat. Sieć energetyczna Bunhill Heat & Power zostanie przebudowana tak by mogła wykorzystać ciepło ulatniające się z tuneli metra.

W londyńskim Islington, rozpoczęto prace nad innowacyjnym sposobem zapewnienia ciepła dla kolejnych 500 domów. Brytyjczycy postanowili wykorzystać ciepło generowane przez sieć metra. Będzie to pierwszy tego typu projekt na świecie. Londyńskie metro generuje duże ilości ciepła. Obecnie jest ono odprowadzane szybami wentylacyjnymi do atmosfery i nie jest w żaden sposób wykorzystywane. Teraz ma się to zmienić. Na terenie dystryktu Islington ciepło odpadowe z metra będzie przechwytywane i wykorzystywane do zasilenia lokalnej sieci ciepłowniczej. Projekt będzie po-

ElektroTrendy nr 6/2013

łączony z wykorzystywaniem ciepła z podstacji elektrycznej Bunhill. Całość ma kosztować około 4,7 mln funtów szterlingów (około 23.359.000 zł). Projekt jest wynikiem współdziałania władz samorządowych Islington, władz brytyjskiej stolicy oraz londyńskiego metra i operatora brytyjskich sieci energetycznych, UK Power Networks. Jest on też częścią szerszego europejskiego projektu Celsjusz. Projekt Celsjusz jest inicjatywą pięciu europejskich miast, które chcą zademonstrować jak efektywność miejskiej sieci ciepłowniczej może zostać poprawiona dzięki wykorzystaniu możliwości jakie daje ciepło odpadowe generowane w miastach. Obecnie Islington dysponuje małą elektrociepłownią otwartą w listopadzie 2012 roku, która wytwarza w kogeneracji prąd i ciepło na potrzeby dystryktu. Sieć ciepłownicza ma 2,25 km długości. Jest do niej podłączonych 700 budynków. Wykorzystanie ciepła z metra ma pozwolić na podłączenie do sieci kolejnych 500 budynków. Sieć ciepłownicza zapewnia infrastrukturę, którą można wykorzystać do zagospodarowania ciepła odpadowego, generowanego w miastach i może to odegrać niemałą rolę w zmniejszeniu cen ciepła, zredukowaniu emisji dwutlenku węgla i uczynieniu ze stolicy bardziej samowystarczalnego energetycznie miasta. Londyn tymczasem chce do 2025 roku pozyskiwać 25% potrzebnej mu energii ze źródeł lokalnych, znajdujących się na terenie miasta. Źródło: islington.gov.uk

02. FIBARO Wall Plug w finale konkursu Męska Rzecz 2013 FIBARO Wall Plug, czyli najmniejszy na świecie inteligentny włącznik sprzętów elektrycznych z funkcją pomiaru zużywanej energii, został nominowany do finału konkursu „Męska Rzecz 2013”.

Męska Rzecz to konkurs organizowany corocznie przez TVN Turbo. Wybierane są w nim najbardziej męskie produkty w czterech kategoriach: Samochód, Na co dzień, Hobby i sport oraz Gadżet i elektronika. Jury przetestowało szereg „męskich produktów” i wybrało nowości, które zawalczą ze sobą w finale. W tym roku w jego skład weszli: szef kanału TVN Turbo Paweł Jordan, tancerz i choreograf Agustin Egurrola, wokalista zespołu „Future Folk” Staszek Karpiel-Bułecka, kierowca rajdowy Tomasz Kuchar oraz prowadzący program „Nowy Gadżet” Jakub Klawiter. O tytuł „Męskiej Rzeczy 2013” w kategorii Gadżet i elektronika przejściówka FIBARO Wall Plug rywalizuje z tabletem ASUS Transformer Pad TF701T oraz głośnikiem Bose Soundlink Mini Bluetooth. Zwycięzcę wybierają widzowie, którzy za pośrednictwem SMS-ów oddają głosy na swoich faworytów. Przejściówka FIBARO Wall Plug jest bardzo prosta w obsłudze, nie wymaga montowania czegokolwiek w gniazdku czy ingerowania w obwody instalacji elektrycznej, aby z niej korzystać wystarczy włożyć ją do gniazdka i podłączyć dowolny sprzęt elektryczny. W ten prosty sposób zyskujemy możliwość mierzenia bieżącego poboru energii podłączonego do niej urządzenia. W zależności od aktualnego poziomu zużycia prądu wbudowany kryształowy pierścień LED-owy zmienia barwę. FIBARO Wall Plug współpracuje z bezprzewodowym systemem inteligencji budynkowej FIBARO, a także z innymi urzą-

Kalejdoskop

dzeniami pracującymi w standardzie Z-Wave. Dzięki temu, że nie wymaga skomplikowanej instalacji pozwala na samodzielne poszerzanie funkcjonalności inteligentnego domu bez konieczności przeprowadzania remontów czy wzywania fachowców. Wybranymi urządzeniami podłączonymi bezpośrednio do FIBARO Wall Plug możemy sterować bezprzewodowo za pośrednictwem komputera lub smartfona.

03. Dziesięć głównych trendów w energetyce i ICT Firma doradcza Frost & Sullivan zidentyfikowała 10 głównych trendów, które będą miały wpływ na przyszłą konwergencję sektorów energetycznego oraz telekomunikacji i informatyki (ang. Information & Communication Technologies, ICT). Skokowe przejście systemów energetycznych z technologii prawie XIX-wiecznych do świata rozwiązań inteligentnych sprawia, że otwiera się wiele możliwości rynkowych dla współpracy dwóch wymienionych sektorów.

Według Frost & Sullivan globalne inwestycje w urządzenia inteligentne wzrosną o niemal 400%, z 27 mld USD w roku 2011 do 125 mld USD w roku 2017. Prognoza dotyczy inwestycji obejmujących zaawansowane systemy pomiarowe i automatykę sieci, ale także kable wysokiego napięcia i systemy reagowania na popyt na energię. Niemniej jednak, nawet taki wzrost inwestycji nie będzie wystarczający, aby koncepcja inteligentnych sieci stała się rzeczywistością. Skala inwestycji jest tak wielka, że zakłady energetyczne będą zmuszone do oceny projektów pod względem ich znaczenia i priorytetów oraz skupienia się na tych, które muszą być zrealizowane najpilniej.

Zakłady energetyczne mają ograniczone pole działania, jeżeli chodzi o możliwość wykorzystania wszystkich pojawiających się potencjalnych innowacji. Czynniki takie, jak rozwój odnawialnych źródeł energii czy generacja rozproszona mają duży wpływ na sytuację na rynku energii. Zakłady energetyczne muszą sprostać temu wyzwaniu, inwestując zarazem w szereg projektów modernizacji sieci. Dla dostawców rozwiązań ICT kluczowe znaczenie będzie miało poznanie priorytetów inwestycyjnych i działań podejmowanych przez zakłady energetyczne. Dzięki temu łatwiej będzie przewidzieć jakie produkty i rozwiązania będą potrzebne. Bardzo często się zdarza, że firmy z sektora ICT są gotowe do wprowadzenia jakiejś technologii w przekonaniu, że jest na nią duże zapotrzebowanie. Po czym ich zdziwienie wywołuje zbyt powolna akceptacja tego rozwiązania przez branżę energetyczną. Zrozumienie priorytetów sektora energetyki w zakresie inteligentnych sieci niezwykle ułatwi rozpoznanie tych narzędzi ICT, które w danym momencie są najbardziej potrzebne. Firma Frost & Sullivan zorganizowała konferencję on-line (w języku angielskim) poświęconą najważniejszym 10 trendom w energetyce i ICT. Konferencja z pewnością zainteresuje dostawców usług telekomunikacyjnych, integratorów systemów, producentów oprogramowania i aplikacji, dostawców technologii M2M, firm telekomunikacyjnych i producentów urządzeń. Ze strony sektora energetycznego podane informacje mogą zainteresować zakłady energetyczne i producentów urządzeń Źródło: Frost & Sullivan

04. Brytyjski reaktor jądrowy najnowszej generacji Elektrownię wybuduje międzynarodowe konsorcjum.

NA DOBRY POCZĄTEK

Brytyjczycy są blisko celu, którego nie udało im się zrealizować w latach 80. ubiegłego stulecia. Za dziesięć lat chcą czerpać energię z nowej elektrowni jądrowej w Hinkley Point. Niedaleko działającego jeszcze reaktora zbudowane zostaną dwa nowe, o łącznej mocy 3,2 GW. Koszt inwestycji, użytkowania, a później wycofania z użytku, to łącznie 16 mld funtów, czyli blisko 80 mld złotych. Nowa elektrownia powstanie w Hinkley Point (Somerset). To pierwsza w Wielkiej Brytanii siłownia nuklearna nowej generacji i pierwsza tego rodzaju inwestycja od 1995 roku. Pieniądze nie będą pochodzić ani od brytyjskiego rządu, ani od tamtejszych inwestorów. Środki wyłoży konsorcjum, które wybrano do realizacji projektu. Tworzą je francuski potentat EDF (45-50% udziałów), Areva (10%), chińscy partnerzy China General Nuclear Corporation i China National Nuclear Corporation (łącznie 30-40%) oraz kolejne firmy, którzy obejmą łącznie do 15% udziałów. Przy budowie Hinkley Point C pracować będzie 20.00025.000 ludzi, a po ukończeniu elektrowni jej obsługą zajmie się 900 stałych pracowników. Jej budowa, zdaniem wielu, to znak, że Wielka Brytania jest gotowa do długoterminowego zaangażowania się w energetykę atomową. Dwa reaktory nuklearne elektrowni zaspokoją 7% brytyjskiego zapotrzebowania na energię, co jest równowartością jej zużywania przez 5 mln gospodarstw domowych. Wielka Brytania ma 16 reaktorów nuklearnych, zaspokajających około 19% krajowego zapotrzebowania na energię elektryczną. Wszystkie obecnie czynne reaktory z wyjątkiem jednego będą wygaszone do 2023 roku. Ich miejsce zajmą nowe, stopniowo wprowadzane od 2018 roku. Źródło: express.co.uk, EDF

05. Zapłacimy za wodę z rzek

Zdjęcie: ARC

Ministerstwo Środowiska pracuje nad nowymi przepisami Prawa Wodnego. Jednym z założeń nowych przepisów jest pobór opłat za korzystanie z wody z rzek.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Kalejdoskop

rzeka. To także budowa całego systemu finansowania, utrzymania całej infrastruktury przeciwpowodziowej oraz rozdzielnie władztwa wodnego, administracji od zarządzania majątkiem. Zgodnie z zaleceniami Ramowej Dyrektywy Wodnej, każdy użytkownik wody ma ponosić koszty jej wykorzystania. Ministerstwo Środowiska wskazuje, że podobne opłaty funkcjonują już w wielu krajach Unii Europejskiej, np.: we Francji, Rumunii czy we Włoszech. Przeciwnicy nowych przepisów wskazują z kolei, że w krajach, które stawiają na rozwój energetyki wodnej takich opłat nie ma. Za przykład podają oni Szwecję i Norwegię. Źródło: Ministerstwo Środowiska, newseria

06. Małe elektrownie wiatrowe AirGenerator D-series

Resort Środowiska zakończył prace nad założeniami dotyczącymi nowego prawa wodnego. Zmiany wynikają z konieczności wdrożenia unijnej Ramowej Dyrektywy Wodnej. W związku z tym zostaną wprowadzone opłaty za pobór wody z rzek. Dotknie to rolników, branżę energetyczną czy też hodowców ryb. Ministerstwo Środowiska uspokaja jednak, że nie zdecydowano jeszcze o wysokości opłat. Ministerstwo Środowiska chce wprowadzić niezbędne opłaty, w minimalnej wysokości. Nie wiadomo, czy będzie to ułamek grosza od metra sześciennego wody pobieranej na potrzeby turbin hydroenergetycznych, czy jeszcze mniejsza kwota pobierana na potrzeby chłodzenia reaktorów czy w elektrowniach konwencjonalnych. Energetyka dzisiaj wie, że nie ma innego wyboru. Ministerstwo Środowiska chce wprowadzić stawki opłat uzależnione od ilości pobranej wody, miejsca i celu poboru. Zmiany w prawie wodnym obejmą większość przepisów. Wprowadzona ma zostać również wyraźna odpowiedzialność za dany odcinek rzeki. To jednoznaczna odpowiedzialność za poszczególne rzeki, czyli jeden gospodarz i jedna

ElektroTrendy nr 6/2013

nie przemysłowych. Zaawansowane elektrownie wiatrowe montuje się zwykle na masztach wolnostojących. Jeżeli całkowita wysokość nie przekracza 31,5 m niewymagane jest badanie oddziaływania urządzeń na środowisko. Wystarczy zwykłe pozwolenie na budowę. Dane AirGenerator D-series: Korzyści: Niskie koszty eksploatacyjne pozyskiwania energii wiatru. Nie wymaga dużych powierzchni, elektrownie wiatrowe na lądzie mogą współistnieć z rolniczym wykorzystaniem gruntu, zajmując jedynie niewielką powierzchnię pod fundamenty urządzeń i drogi serwisowe.

07. Meduzy wyłączyły reaktor o mocy 1,4 tys. MW, a następnie całą elektrownię jądrową w Szwecji

Małe przydomowe zaawansowane urządzenia, które wykorzystywane są do zasilania zarówno gospodarstw domowych, jak i dużych przedsiębiorstw. Przydomowe elektrownie wiatrowe AirGenerator o mocach od 1kW do 10kW są najczęściej wykorzystywane do zasilania odbiorników w gospodarstwie domowym lub do grzania wody. Mogą współpracować z fotoogniwami. Elektrownie AirGenerator, ze względu na stosowane rozwiązania konstrukcyjne, należą do najbardziej niezawodnych i bezpiecznych urządzeń na rynku. Zaawansowane elektrownie wiatrowe (D-series) składają się z generatora i turbiny zamocowanych na profesjonalnej platformie obrotowej z napędem hydraulicznym. Moc urządzeń mieści się w zakresie od 10kW do 30KW. Takie profesjonalne urządzenia są wykorzystywane do zasilania odbiorników w gospodarstwach rolnych oraz produkcji energii elektrycznej w celach komercyjnych,

Meduzy spowodowały zamknięcie elektrowni jądrowej OKG w szwedzkiej miejscowości Oskarshamn. Jednostka znajduje się na południowo-wschodnim wybrzeżu Szwecji. Dopiero po kilku dniach, kiedy wreszcie udało się pozbyć niechcianych gości elektrownia została ponownie uruchomiona. Tysiące meduz wpłynęły do rur, w których przepływa woda chłodząca reaktor nr 3. To ujście z reguły prowadzi aż do turbin. Sytuacja tak zaskoczyła operatorów elektrowni jądrowej, że dopiero po 3 dniach zdecydowali się na wyłączenie reaktora, a w konsekwencji wstrzymaniem pracy całej elektrowni. Po kolejnych dwóch dniach rury zostały ostatecznie oczyszczone z parzydełkowców, a inżynierowie ponownie uruchomili podgrzewający wodę reaktor o mocy 1,4 tys. MW

Kalejdoskop

Dla pracy elektrowni jądrowych niezbędny jest stały przepływ wody, który chłodzi reaktory. Dlatego też, wiele jednostek jądrowych znajduje się nad akwenami. Są to często miejsca, gdzie występują meduzy. Ponadto niektóre ich gatunki, np. chełbie modre (to one wpłynęły do rur w elektrowni jądrowej Oskarshamn), są wyjątkowo odporne na trudne warunki panujące dookoła nich. To jeden z tych gatunków, które mogą rozmnażać się nawet w ekstremalnych warunkach. Mogą występować w wodach, które są przepełnione rybami, a także w takich, w których dochodzi do zakwitów glonów, czy tam, gdzie koncentracja tlenu jest niska. Już wcześniej zdarzały się sytuacje, kiedy to parzydełkowce powodowały zamknięcie jednostki jądrowej. W 2012 roku ich inwazja wymusiła wyłączenie Diablo Canyon w Kalifornii. W samym Oskarshamn też się to wcześniej zdarzało (ostatnio w 2005 roku). Źródło: swedeneconnews

08. Brytyjska Spółka REDS testuje nową baterię Ogniwa wanadowe do przechowywania energii Nowatorski projekt spółki Renewable Energy Dynamics Technology Ltd. (REDT) został już nawet dofinansowany przez brytyjski rząd. Firma zamierza wykorzystać ogniwa wanadowe do przechowywania energii wytworzonej przez turbiny wiatrowe na szkockiej wyspie Gigha.

75.000 litrów kwasu siarkowego. Wanad będzie pełnił w nich funkcję utleniacza. Miałyby one posłużyć do przechowywania energii wygenerowanej przez turbiny wiatrowe funkcjonujące na wyspie. Szkocka wyspa Gigha jest połączona ze stałym lądem kablem energetycznym, którego zdolność przesyłowa nie jest zadowalająca. Nie pozwala on na przesyłanie całości nadwyżki energii wytworzonej przez turbiny wiatrowe. W konsekwencji duża część energii marnuje się. Testowana technologia umożliwi magazynowanie nadwyżek energii (do 100 kW), tak aby można ją było potem wykorzystać. Ponadto bateria wanadowa może być wielokrotnie wykorzystana, co jest bez wątpienia jej ogromnym plusem. Akumulatory mogą być używane nawet przez 20 lat, a liczba możliwych ładowań i rozładowywań przekracza 10.000 razy. Kolejną zaletą jest zaskakująco wysoka efektywność, bo akumulatory pozwalają na odzyskanie nawet 80% zmagazynowanej pierwotnie energii. Według Departamentu ds. Energii i Zmian Klimatu – wdrażana przez REDT technologia pozwoli rozwiązać największy problem energetyki odnawialnej, jakim jest uzależnienie wytwarzania energii od warunków pogodowych. Mimo tego, iż pomysł używania tego typu ogniw liczy już sobie ponad 100 lat (początkowo stosowano w nich cynk i chlor), to w obecnej postaci baterie zostały opatentowane w Australii prawie 30 lat temu. Choć posiadają wiele zalet, potrzebują dużej powierzchni do zastosowania na skalę przemysłową. Źródło: redt.com

Koszt tej inwestycji opiewa na sumę 2,5 mln funtów i przewiduje budowę akumulatora o pojemności nawet

NA DOBRY POCZĄTEK

09. Grupa Renault europejskim liderem w zakresie emisji CO2 Grupa Renault została europejskim liderem w dziedzinie emisji CO2 dla samochodów osobowych, sprzedanych w pierwszym półroczu 2013 roku. Stało się to możliwe dzięki odnowieniu gamy oferowanych modeli, sukcesowi silników Energy oraz zwiększeniu sprzedaży samochodów elektrycznych. Grupa Renault obejmuje prowadzenie wśród firm europejskich w zakresie emisji CO2 dla wszystkich samochodów osobowych, sprzedanych w pierwszym półroczu 2013 roku - średnia wynosi 115,9 g CO2/km* w przeliczeniu na jeden samochód (dane pochodzą z AAA DATA**).

Grupa Renault zawdzięcza te wyniki niedawnemu odnowieniu gamy oferowanych samochodów, a szczególnie pięciu modelom, których emisja utrzymuje się na poziomie poniżej 100 g CO2/km: Twingo, Nowe Clio, Captur, Mégane i Dacia Sandero. W segmencie małych, 5-osobowych samochodów z silnikami wysokoprężnymi pierwsze miejsce na podium zajmuje Nowe Clio Energy dCi 90 eco2,dzięki emisjiwynoszącejzaledwie 83 g CO2/km. Cała gama Nowych Renault Clio może pochwalić się emisją niższą niż w przypadku poprzedniej gamy, tj. o 18,5 g CO2/km. Sprzedaż samochodów elektrycznych Renault – europejskiego lidera w zakresie mobilności elektrycznej – znacząco przyczyniła się do osiągnięcia tego znakomitego wyniku. Średni poziom emisji CO2 całej gamy Grupy Renault został zredukowany o niemal 10 g/km, pomiędzy

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

Kalejdoskop

rokiem 2012 i pierwszym półroczem 2013 roku, czyli zmniejszył się ze 125,5 g CO2/km do 115,9 g CO2/km. Uzyskana pozycja lidera jest dowodem na to, że nasza strategia w zakresie mechaniki, gama silników Energy oraz działania dotyczące samochodów elektrycznych przynoszą oczekiwane efekty. Dzięki tym innowacjom Grupa Renault osiąga widoczne rezultaty oraz kontynuuje trwałe i wyraźne zmniejszanie swojego śladu ekologicznego. Wszystko to jest korzystne zarówno dla planety, jak i dla naszych klientów, mówi Jean-Philippe HERMINE, dyrektor Grupy Renault ds. środowiska * Średnia emisji CO2 zarejestrowanych samochodów osobowych Grupy Renault w mieszanym homologowanym cyklu NEDC w pierwszym półroczu 2013 roku w 23 krajach UE (wszystkie kraje członkowskie oprócz Cypru, Malty, Rumunii i Bułgarii). ** D ane źródłowe pochodzą z AAA-DATA (Association Auxiliare de l’Automobile – Stowarzyszenia Wspierającego Rynek Motoryzacyjny), będącego filią CCFA (Comité des Constructeurs Français d’Automobiles – Komitetu Francuskich Producentów Samochodów). AAA-DATA jest stowarzyszeniem zarządzającym danymi z sektora motoryzacyjnego na rzecz władz publicznych.

Źródło: renaultpolska

10. Apple iPad Air iPad Air to bardzo ciekawe urządzenie pokazane w tym roku przez firmę Apple. Producentowi udało się ulepszyć dotychczasowy, bardzo udany model, broniąc przy okazji pozycji lidera w tym segmencie. iPad Air pod względem wyglądu nawiązuje do swo-

jego mniejszego brata, czyli iPada mini. Zwężeniu uległa ramka otaczająca ekran, a urządzenie zostało odchudzone oraz straciło na wadze. Aluminiowa obudowa ma wymiary 240 x 169,5 mm, grubość 7,5 mm, a całość waży zaledwie 469g. iPad Air to już trzeci model z technologią Retina, z ekranem 9,7” o rozdzielczości 2048 x 1536 px. Zastosowano energooszczędną matrycę IGZO LCD, która wraz z poprawionym digitizerem wpłynęła pozytywnie na czytelność obrazu w świetle dziennym i zmniejszenie urządzenia oraz na dłuższą pracę na baterii. Podobnie jak w przypadku notebooków i smartfonów, tablety Apple zawsze były w czołówce pod względem wydajności pracy na baterii o 8820mAh, pozwalającą na 18 godzin pracy i to przy włączonym Wi-Fi. Aby sprostać rosnącym wymaganiom aplikacji, Apple postawiło na własny, 64-bitowy układ zastosowany wcześniej w iPhone 5S – dwurdzeniowy procesor A7 o częstotliwości 1,4GHz. Źródło: apple.com

11. OZE na dachu kościoła od 2011 roku funkcjonuje instalacja fotowoltaiczna Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach zorganizował na dachu Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jaworznie konferencję prasową. W jej trakcie przedstawiono ekonomiczne i edukacyjne efekty zastosowania paneli fotowoltaicznych w obiektach użyteczności publicznej. Kościół w Jaworznie stanowi dobry przykład wykorzystania dachów budynków publicznych na potrzeby instalacji fotowoltaicznych. Na dachu kościoła zamontowano 312 modułów fotowoltaicznych o wysokiej sprawności (około 14,8%), które pozwala przekształcać promieniowanie słoneczne w energię elektryczną. W okresie letnim, kiedy produkcja energii jest wyższa od zapotrzebowania obiektu, nadmiar jest sprzedawany do sieci energetycznej. Produkcja energii z całej instalacji w słoneczny dzień wynosi 300-400 kWh. Rocznie daje to około 65.000 kWh. Umożliwia to nie tylko oświetlenie kościoła, a tak-

ElektroTrendy nr 6/2013

Zdjęcie: portalsamorzadowy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

że ogrzewaniu podłogowemu dzięki utrzymaniu stałej temperatury, tj. około 9°C w pomieszczeniach oraz ogrzanie wszystkich ławek w kościele. Zdaniem uczestników konferencji prasowej, instalacje OZE potrzebują wsparcia ze środków publicznych by były one rentowne. Nie ma bowiem dziś w kraju takiej możliwości aby duże instalacje odnawialnych źródeł energii były szybko rentowne bez wsparcia ze środków publicznych. To więc co wydarzyło się w Jaworznie jest dobrym przykładem dla innych i to zarówno właścicieli obiektów użyteczności publicznej jak i innych obiektów. Nic tak dobrze bowiem nie służy edukacji ekologicznej jak dobry przykład sąsiada, tym bardziej jak jest nim własny proboszcz. W ciągu ostatnich 3 lat katowicki Fundusz dofinansował 77 instalacji solarnych i fotowoltaicznych w obiektach użyteczności publicznej w województwie śląskim. Na ten cel ze środków Funduszu przeznaczono w postaci dotacji i preferencyjnych pożyczek ponad 33 mln złotych. Źródło: wfosigw.katowice.pl

12. Trzy elektrownie słoneczne na Warmii i Mazurach W województwie warmińsko-mazurskim powstaną trzy elektrownie fotowoltaiczne. Wszystkie obiekty powstaną dzięki dofinansowaniu z Unii Europejskiej.

Kalejdoskop

Na Warmii i Mazurach powstaną trzy nowe elektrownie słoneczne. Pojawią się nowe w Gryźlinach, Baniach Mazurskich, w Grodzisku oraz w Wolnicy. Przy pracach nad projektem elektrowni w Gryźlinach pomagała Politechnika Warszawska. Farma w Gryżlinach będzie dysponowała mocą 1 MWe. Rocznie elektrownia będzie produkowała około 900 MWh energii. Panele słoneczne zajmą zaś powierzchnię około 6.000 m². Budowa tego obiektu ma zamknąć się w kwocie 8 mln zł, z czego 3,3 mln zł będzie stanowiło dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej. Podobne elektrownie powstaną również w Grodzisku i Wolnicy (gmina Lubomino). W okolicy Grodziska elektrownia będzie miała moc 611 KW. Jej budowa ma kosztować około 6 mln zł (w tym 2 mln zł dofinansowania z Unii Europejskiej). Trzecia, największa instalacja, powstanie zaś w Wolnicy. Będzie ona dysponowała mocą 5 MW. Tą inwestycję ochrzczono mianem „Słonecznej polany”. Koszt tej inwestycji ma wynieść 3,2 mln zł (w tym 1,32 mln zł dofinansowania). Budowa wszystkich trzech obiektów ma się zaś zakończyć w przyszłym roku. Źródło: wfosigw.olsztyn.pl

13. Circuit Scribe narysuje… obwód elektryczny Do obejrzenia film na You Tube: http:// www.youtube.com/watch?v=wqvFT4qTNm 8&feature=player_embedded

Dzięki Circuit Scribe można stworzyć na papierze linie, które staną się obwodami elektrycznymi. Jest to idealne rozwiązanie dla majsterkowiczów i zawodowców. Długopisy wypełnione srebrnym atramentem przewodzącym prąd są od dawna obecne na rynku, jednak Circuit Sribe jednym z najlepszych rozwiązań tego typu. Inżynierowie z Electronincs Incorporated stworzyli długopis umożliwiający proste i łatwe tworzenie obwodów elektrycznych. Nie jest konieczne wstrząsanie, wyciskanie, czy też oczekiwania na wyschnięcie atramentu. Dzięki Circuit Scribe można stworzyć na papierze gładkie linie, które staną się natychmiast funkcjonalnymi obwodami elektrycznymi.

Jest to idealne rozwiązanie zarówno dla profesjonalnych elektroników jak i zwykłych majsterkowiczów. Urządzenie pozwala bowiem na szybkie naszkicowanie i jednoczesne sprawdzenie własnych schematów. Ponadto Circuit Scribe może być także przydatnym narzędziem edukacyjnym w szkołach (na Kickstarterze już cieszy się wielkim zainteresowaniem). Po apelu naukowców o współfinansowanie pracy, w ciągu zaledwie kilku dni, otrzymali oni od internautów 320.000$ z potrzebnych 85.000$. Circuit Scribe można nabyć już za 20$, w sprzedaży jest także dostępny zestaw z podstawowymi komponentami (oporniki, baterie, kondensatory) za cenę 30$. Inżynierowie gwarantują, iż tusz w długopisie powinien wystarczyć na narysowanie linii o długości 60-80 metrów. Po otwarciu długopis powinien być zdolny do użytku przez rok, natomiast narysowane nim obwody wytrzymają znacznie dłużej (min. 3 lata). Źródło: chip.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

teryzowane jako niedrogie (włókno szklane czy miedź). Wydajność tego wynalazku jest porównywalna z produkowanymi współcześnie panelami fotowoltaicznymi. Urządzenie konwertuję energię mikrofal w prąd stały, który pozwala na załadowanie małych urządzeń elektrycznych. Wynalazek działa podobnie jak panele słoneczne i osiąga także podobny poziom wydajności. Naukowcom udało się też zwiększyć jego sprawność z 6-10% do 37%. Badacze z Pratt School of Engineering wyjaśniają, że właściwości wynalazku można zmienić tak, aby źródłem energii było promieniowanie o różnych częstotliwościach, włączając w to wibracje i energię fal dźwiękowych. Mówimy także o różnych rodzajach promieniowania elektromagnetycznego, które można by było tu wykorzystać, tj. sygnał WiFi, sieci komórkowe czy nawet satelity. Być może w przyszłości, dzięki temu wynalazkowi nasze telefony komórkowe będą w stanie „same” doładowywać swój akumulator bezprzewodowo. W przypadku osób pozbawionych dostępu do tradycyjnego gniazdka będzie możliwe użycie energii powstałej przez fale emitowane przez maszty sieci komórkowej. Źródło: sciencedaily.com

14. Bezprzewodowa energia Naukowcy z Pratt School of Engineering na Duke University zaprojektowali urządzenie pozyskujące energię elektryczną z promieniowania mikrofalowego. Jak napisano w oświadczeniu, do skonstruowania wynalazku wykorzystano materiały, scharak-

15. Elektryczne autobusy przyszłością miejskiego transportu Elektryczne samochody jeszcze długo nie będą przyszłością motoryzacji, przynajmniej dopóki nie zostanie znacznie zwiększony ich zasięg i skrócony czas ładowania. Jednak ta technologia może całkiem nieźle przydać się do napędzania miejskich autobusów. W USA oraz Korei Południowej, niezależnie od siebie prowadzone są prace nad elektrycznymi autobusami. Każda grupa wykorzystuje w tym celu zupełnie inną technologię i tak koreańscy inżynierowie oparli swój projekt na

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Kalejdoskop

w trzech wymiarach (a nie jak ma to miejsce obecnie – na dwuwymiarowej powierzchni). Źródło: news.wsu.edu

17. Mission One EV, RS, R - elektryczne motocykle

Technologia ładowania WAVE technologii SMFIR (Shaped Magnetic Field in Resonance), natomiast amerykańscy postawili na WAVE (Wireless Advanced Vehicle Electrification). Powyższe nazwy brzmią może niezrozumiale, ale zasadniczo chodzi tu o bezprzewodowe ładowanie baterii. Autobus wyposażony jest w akumulatory, które są doładowywane za każdym razem, gdy pojazd przejedzie nad specjalną płytą indukcyjną, którą można np. zainstalować na każdym przystanku. Amerykańscy naukowcy postawili na pole magnetyczne o wysokiej częstotliwości, zdolne do przekazywania dużej ilości energii elektrycznej w krótkim czasie, co jest bardzo istotne, gdyż postoje na przystankach są z reguły bardzo krótkie. Dzięki takiej technologii miejskie autobusy mogłyby w zasadzie jeździć bez przerwy, ponieważ ich akumulatory byłyby nieustannie doładowywane. To jedna z zalet, drugą jest znacznie niższy (w tym przypadku około pięciokrotnie) koszt ich funkcjonowania. Przewiduje się, że do końca przyszłego roku, takie elektryczne autobusy, będą jeździły w 10 amerykańskich miastach, w tym w Nowym Jorku, Seattle oraz Monterey. Za: Wired.com

16. Światło zwiększa przewodnictwo...400-krotnie! Grupa badawczy z Uniwersytetu Stanowego Waszyngtonu zupełnie przypadkowo odkryła niezwykłą zależność światła i kryształu tytanianu strontu. Jeśli zostanie on poddany działaniu światła słonecznego, może on aż 400-krotnie zwiększyć swoje przewodnictwo elektryczne. Nowo odkryte zjawisko może przyczynić się do konstrukcji bardziej 20

ElektroTrendy nr 6/2013

Zdjęcie: Materiały prasowe wydajnych pamięci komputerowych. Marianne Tarun, doktorantka, wchodząca w skład zespołu zauważyła, iż pozostawiony przypadkiem w świetle kryształ tytanianu strontu (SrTiO3) zwiększa swoje właściwości przewodnika. W temperaturze pokojowej kryształ powinien się zachowywać jak izolator, a nie jako przewodnik. Przypuszczenia, że próbka została zanieczyszczona, zatrzymały dalsze doświadczenia. Powtórzone badania potwierdziły jednak, że kryształ nie tylko zwiększa swoje właściwości pod wpływem światła, ale także zachowuje je nawet przez kilka dni po ekspozycji. Badacze przypuszczają, iż taki efekt powoduje uwolnienie przez światło elektronów w materiale, dzięki czemu mogą one przenosić więcej prądu. Choć to zjawisko nie jest jeszcze nadprzewodnictwem (przypadek zerowej rezystancji), nowe odkrycie może mieć jednak duże znaczenie praktyczne. Nadprzewodnictwo można otrzymać w temperaturach zbliżonych do zera bezwzględnego, a zwiększenie przewodnictwa tytanianu strontu dostrzeżono w temperaturze pokojowej. Dzięki zjawisku fotoprzewodnictwa tytanianu strontu będzie możliwe skonstruowanie pamięci holograficznej, w której dane będą zapisywane

Firma Mission Motors projektuje i oferuje jednoślady napędzane prądem. Pierwszy motocykl nosił nazwę Mission One EV. Został skonstruowany przez najznakomitszych konstruktorów i inżynierów na świecie. Nie dziwi fakt, że przy projekcie brali też udział pracownicy Tesla Motors. Pierwsza prezentacja motocykla nastąpiła już w 2009 roku na targach TED (Technology, Entertainment, Design). Projekt cały czas jest rozwijany. Obecnie oferowany jest Mission R i Mission RS. Mission One EV – prędkość 240 km/h, tylko jeden bieg, zasięg motocykla – 240 km na jednym naładowaniu, jedno ładowanie, to co najmniej 2,5 godziny. Silnik to połączenie akumulatora litowo-jonowego z trójfazowym napędem indukcyjnym o mocy ponad 135 Nm momentu obrotowego przy prędkości 0-100 km/h oraz bardzo wydajne amortyzatory i hamulce. Mission One EV był dostępny w limitowanej edycji 50 sztuk w 2010 roku, jego cena wynosiła 70.000 dolarów. Oprócz wersji stricte dla kolekcjonerów na rynek trafił Mission One EV produkowany w standardzie. Mission One EV wziął udział w wyścigu motocykli elektrycznych TTX GP na Isle of Man.

Kalejdoskop

Modele obecnie oferowane: Mission RS i Mission R. Mission RS

NA DOBRY POCZĄTEK

Zawieszenie przód - Odwrócony widelec Ohlins FGRT, NIX30 wewnętrzne kasety, cynowa obróbka powierzchni, wałek aluminiowe mocowania zacisku promieniowego oraz w pełni regulowane naprężenie wstępne, tłumienie kompresji i odbicia. Zawieszenie tylne – Jednostronny wahacz z aluminium, anty wstrząsowy układ zawieszenia Ohlins TTX36 oraz regulacja napięcia wstępnego, na wysokości jazdy, kompresja wysokiej i niskiej prędkości i odbicia Koła – BST 7-ramienne koła z włókna węglowego, Przód: 17 “x 3.5” – Tył: 17 “x 6.5”

Silnik 163,2 KM (120kW), 3-fazowy indukcyjny AC chłodzony cieczą Moment obrotowy – Adrenalina 133.4 ft-lb (0 - 6400RPM)

nie przepustnicy, hamowanie regenerujące, zdalny system kontroli danych

Opony – Dunlop, tył: 190/60 ZR17, przód: 120/70 ZR17

Transmisja – jedna prędkość, skrzynia biegów redukcja pierwotnego biegu

Prędkość maksymalna - 150 + mph

Podwozie chromowane, ramowe z aluminium typu Quad zaprojektował James Parker chromowany silnik i pojemnik na akumulator.

Hamulec przedni – 2 T-Drive Brembo 320mm pełni pływające wirniki i 2 Brembo Brembo GP4-RX CNC radialna

Power Control – InfiniteDrive sterownik silnika™ 150 kW z wbudowanym komputerem Vehicle Management System Control: regulowane mapowa-

Hamulec tylny – Wirnik ze stali nierdzewnej 245 mm i CNC Brembo Kęsy SuperSport P2

Mission R

Silnik 163,2 KM (120 kW) 3-fazowy indukcyjny AC chłodzony cieczą Moment obrotowy – Adrenalina 133.4 ft-lb (0 - 6400RPM) Prędkość maksymalna 140 + mph Power Control – InfiniteDrive sterownik silnika™ 150 kW z wbudowanym komputerem Vehicle Management System Control: regulowane mapowanie przepustnicy, hamowanie regenerujące, zdalny system kontroli danych Transmisja – Jedna prędkość, skrzynia biegów redukcja pierwotnego biegu

Podwozie chromowane, ramowe z aluminium typu Quad zaprojektował James Parker chromowany silnik i pojemnik na akumulator. Zawieszenie przód – Odwrócony widelec Ohlins 43mm, NIX30 wewnętrzne kasety, cynowa obróbka powierzchni, wałek aluminiowe mocowania zacisku promieniowego oraz w pełni regulowane naprężenie wstępne, tłumienie kompresji i odbicia. Zawieszenie tylne – Jednostronny wahacz z aluminium, anty wstrząsowy układ zawieszenia Ohlins oraz regu-

lacja napięcia wstępnego, na wysokości jazdy, kompresja wysokiej i niskiej prędkości i odbicia Koła – Marchesini z kutego aluminium 10-ramienne, Przód: 17 „x 3.5” – Tył: 17” x 6.5” Opony – Dunlop, tył: 190/60 ZR17, przód: 120/70 ZR17 Hamulec przedni – 2 tarcze 320mm ze stali semi-floating i 2 Monoblock Brembo M430 zacisk promieniowy Hamulec tylny – Wirnik ze stali nierdzewnej 245 mm i Brembo 2 Tłok tylnego zacisku 34mm. nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

na dobry początek

Teleskop

CO W CHINACH „PISZCZY” Informacje dla tych co interesują się Chinami z różnych powodów albo najprawdopodobniej bardzo często kupują towar – nawet o tym nie wiedząc – wyprodukowany w Chinach

01. Export Chin zmalał niespodziewanie we wrześniu 2013 roku o 0,3%, natomiast Import wzrósł o 7,4%. Nadwyżka handlowa wyniosła 15,2 mld dolarów, choć analitycy liczyli na 27,7 mld dolarów. Spadek nastąpił „dzięki” aprecjacji juana. Spowolnianie gospodarcze Chin jest wynikiem kontrolowanych i dzięki temu łagodnie przebiegających, reform strukturalnych. Stan drugiej co do wielkości gospodarki świata wpływa znacząco na kraje regionu Azji oraz ma duży wpływ na gospodarkę globalną.

02. W 2013 roku, już co czwarty sprzedany samochód na świecie, będzie kupiony w Chinach. Z około 83 mln samochodów, które będą sprzedane na świecie, szacuje

Zdjęcie: archiwum własne

Zdjęcie: shanghaipress

się, że 21 mln będzie jeździło po chińskich drogach i autostradach. Daje to Chinom pierwsze miejsce i 25% udział w światowym rynku pojazdów samochodowych. Drugie miejsce z 22% udziałem, dzieży region Ameryki Północnej (USA i Kanada) ze sprzedażą 18 mln aut, a trzecie miejsce zajmuje Europa Zachodnia z 15% udziałem i 12,6 mln sprzedażą samochodów. Zdjęcie: archiwum własne

Zdjęcie: archiwum własne

ElektroTrendy nr 6/2013

03. S trefa wolnego handlu w Szanghaju W Szanghaju zainaugurowała nowa formuła strefy wolnego handlu. Obszar zajmuje 29 kilometrów kwadratowych w dzielnicy Pudong. Do nowej strefy dołączone zostały cztery dotychczas działające. W strefie wolnego handlu obowiązują bardziej liberalne zasady prowadzenia działalności gospodarczej, m.in. chodzi o regulacje w zakresie inwestowania oraz uwolnione notowania juana.

Zdjęcie: archiwum własne 04. C hińscy lekarze protestują przeciwko… swoim pacjentom Chińscy lekarze wyszli na ulice, aby zaprotestować przeciwko atakom ze strony niebezpiecznych pacjentów. Stan służby zdrowia w Chinach pozostawia wiele do życzenia, co jest powodem frustracji wielu chorych. Czasem swoją złość wyładowują bezpośrednio na lekarzach.

Teleskop

na dobry początek

Stowarzyszenie Szpitali obliczyło, że liczba napaści na lekarzy zwiększyła się z 20,6 ataków przypadających na jeden szpital w 2008 roku do 27,3 ataków na każdy szpital w roku 2012. Źródło: sxc.hu/public domain 05. Chiny chcą zlikwidować 2.000 małych kopalni węgla W celu poprawienia standardów bezpieczeństwa w przemyśle węglowym, który pociągnął za sobą tysiące ofiar śmiertelnych, władze Chin zobowiązały się do 2015 roku, z ogólnej

Zdjęcie: zhejiangqiushi.wordpress Kilkaset lekarzy i pielęgniarek wyszło na ulice kilku miast w prowincji Zhejiang (wschodnie Chiny, stolica Hangzhou), żądając od władz zapewnienia bezpieczeństwa podczas wykonywania pracy. Pod koniec października br. pacjent oddziału ratunkowego niezadowolony z pracy lekarzy, ranił nożem trzech medyków. Jeden z lekarzy zmarł. 33-letni mężczyzna rozczarowany efektami operacji jamy nosowej, rzucił się z nożem na lekarzy oddziału chorób ucha, nosa i gardła. Jeden z zaatakowanych zmarł na miejscu, drugi odniósł poważne obrażenia serca i walczy o życie. Trzeci, lekko ranny, jest pod obserwacją. Praca lekarza w Chinach jest jak chodzenie po linie albo stąpanie po cienkim lodzie

Tego typu ataki w chińskich szpitalach nie należą do rzadkości. Przyczyną tego i tysięcy innych ataków na pracowników służby zdrowia, do których dochodzi w Chinach każdego roku, było niezadowolenie pacjenta z powodu wysokich kosztów i nieskuteczności leczenia. Natomiast lekarze domagają się reformy skorumpowanego systemu opieki zdrowotnej w Chinach, a przede wszystkim wprowadzenia procedur, które zwiększyłyby bezpieczeństwo pracy, szczególnie na oddziałach ratunkowych. Do przepychanek i pobić dochodzi na tym tle regularnie. Według oficjalnych danych w 2012 roku w wyniku agresji pacjentów i ich krewnych zginęło siedmioro chińskich lekarzy, a 28 zostało rannych. Chińskie

Zhejiang Chinese Medical University

Zdjęcie: archiwum własne liczby 12.000 kopalń, zlikwidować 2.000 małych kopalni węgla. Do likwidacji pójdą kopalnie z roczną produkcją poniżej 90.000 ton węgla, którym nie udało się wdrożyć zasad bezpieczeństwa oraz te, które działają poniżej standardów, przez co są podatne na wypadki. Zgody na dalszą działalność nie dostaną też nowe kopalnie węglowe wydobywające poniżej 300.000 ton rocznie. Chińskie kopalnie należą do najbardziej niebezpiecznych na świecie, głównie z powodu nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa oraz korupcji. Tylko w roku 2002 w Chinach odnotowano prawie 7.000 zabitych w wypadkach górniczych, choć w ostatnich latach statystyki nieco poprawiły się w następstwie zamknięcia małych, nielegalnych kopalni i zwiększenia zasad bezpieczeństwa. Według chińskiego urzędu statystycznego w 2011 roku. w chińskich kopalniach zginęło około 2.000 osób, a w 2012 ponad 1.300 osób, przy czym w dwóch trzecich do wypadków dochodzi w małych kopal-

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

na dobry początek

Teleskop

niach. Rzeczywisty bilans jest prawdopodobnie wyższy, ponieważ właściciele kopalni często nie zgłaszają wypadków z obawy przed stratą zysków.

konautów (chiń. yuhangyuan – „kosmiczny nawigator, podróżnik”) odbyły się rakietami serii Shenzhou (czyt. „szen-czou”). Taikonauta Yang Liwei (15 października 2003 r.) w Shenzhou 5 okrąża Ziemię 14 razy, a Fei Junlong i Nie Haisheng (12 października 2005 r.) w Shenzhou 6 spędzają pięć dni w kosmosie. W dniu 25 września 2008 roku chińska rakieta Shenzhou 7 wyniosła na orbitę trzech taikonautów: Liu Bominga, Jing Haipenga i Zhai Zhiganga. Zhai Zhigang odbył 22-minutowy spacer w przestrzeni kosmicznej. W celu zbadania powierzchni Księżyca w dniu 24 października 2007 roku Chińczycy wystrzelili sondę Chang. Krążyła ona po orbicie Srebrnego Globu do 1 marca 2009 roku. Sonda Chang E-1 (CE-1) była pierwszym chińskim urządzeniem do badania Zdjęcie: CCTV

06. Prehistoryczna małpa z Azji W prowincji Junnan w Chinach, w miejscowości Shuitangba, naukowcy z Uniwersytetu Pensylwanii odkryli skamieniałą czaszkę wielkiej małpy z wymarłego gatunku Lufengpithecus lufengensis. Ten młody osobnik żył 6 mln lat temu. Serwis Science Daily podaje, że fragment czaszki prehistorycznej

07. Gwiezdne ambicje Chin Chiny i USA od kilku lat walczą o dominację w kosmosie. Marzą nawet, by przed Amerykanami wylądować na Marsie. Właśnie teraz w połowie grudnia, pierwszy raz od 37 lat w historii ziemskiej Astronautyki, bezzałogowa misja Chang’e 3 z łazikiem Yutu wylądowała na Księżycu (w latach siedemdziesiątych XX w. powierzchnię księżyca penetrowały 2 radzieckie Łunochody). Do lądowania Chang’e 3 doszło w rok i jeden dzień po przelocie chińskiej sondy Chang’e 2 obok planetoidy 4179 Toutatis. Również spacer w przestrzeni kosmicznej mają już za sobą. Pierwszego chińskiego satelitę o nazwie Dong Fang Hong I w dniu 24 kwietnia 1970 roku wyniosła na orbitę rakieta produkcji chińskiej. Pierwsze loty chińskich tai-

małpy odkryto w prowincji Yunnan w Chinach. Stan zachowania mózgoczaszki jest znakomity. Skamieniałość zidentyfikowano jako Lufengpithecus. Małpa w chwili śmierci nie osiągnęła jeszcze dorosłości. Jest to zaledwie drugi kompletny fragment mózgoczaszki z miocenu (23-5 mln lat temu), należący do małpy w młodym wieku. Wiek znaleziska określono na 6 mln lat, czyli końcówkę miocenu. Wraz z tą epoką małpy wyginęły w większej części Eurazji. Z tego samego stanowiska paleontologicznego, Shuitangba, pochodzi skamieniałość mesopithecusa - najstarsze świadectwo pojawienia się małp we wschodniej Azji. Opis znaleziska opublikowano na łamach Chinese Science Bulletin. Podkreślonio w artykule, że wcześniej znajdowane okazy fragmentów czaszek dorosłych małp były źle zachowane. Najnowsze znalezisko, mimo że reprezentuje młodego osobnika, daje zatem naukowcom lepszą możliwość zbadania anatomii Lufengpithecus lufengensis. Naukowcy z Penn State University (USA) określają znalezisko jako bardzo rzadkie.

ElektroTrendy nr 6/2013

Zdjęcie: Chinanews.com

Zdjęcie: nexusimage/iStockphoto

Teleskop

na dobry początek

Zdjęcie: Getty Images

obiektów poza Ziemią. Dzięki sondzie, która mierzyła, badała i obserwowała, Chiny uzyskały dokładną mapę Księżyca wraz z jej istotnymi elementami, tj. z rozmieszczeniem minerałów i pomiarami wiatru słonecznego. Dzięki danym zebranym przez sondę Chińczycy opracowali kompletną mapę Księżyca w zakresie promieniowania mikrofalowego. Instrument o nazwie mikrofalowy radiometr księżycowy (MRM – Lunar Microwave Radiometr) 8-krotnie powtarzał cykl pomiarowy, dzięki czemu uzyskał dane na temat temperatury jasnościowej całego Księżyca w dzień. Uzyskane informacje posłużyły zespołowi dr. Yong-Chun Zhenga z Narodowego Obserwatorium Astronomicznego Chińskiej Akademii Nauk w uaktualnieniu map Księżyca.

W dniu 1 października 2010 roku (1 października to święto narodowe związane z rocznicą wprowadzenia rządów komunistycznych w Chinach) z kosmodromu Xichang w południowo zachodnich Chinach (prowincja Sichuan) za pomocą trzystopniowej rakiety Long March 3C wystrzelono drugą sondę księżycową Chang’e-2 (CE-2) w ramach przygotowań do bezzałogowego lądowania na Księżycu do końca 2012 lub 2013 roku. Dla porównania, rozdzielczość zdjęć z kamer sondy Chang’e-2 jest 12 razy lepsza niż w przypadku fotografii wykonanych przez Chang’e-1. Start sondy transmitowała na żywo chińska państwowa telewizja CCTV.

Zdjęcie: Chinanews.com

Rysunek: Stacja kosmiczna serii Tiangong 1 Głównym ambicjonalnym składnikiem polityki chińskiej w tym zakresie są stałe stacje kosmiczne na orbicie okołoziemskiej, które mają służyć opanowaniu przestrzeni kosmicznej, ale ostateczny termin zakończenia prac nad budową stacji nie został jeszcze podany. Szacuje się, że opóźnienie w realizacji planów wynosi około 3-5 lat. W dniu 29 września 2011 roku Chińczycy umieścili na orbicie, w ramach programu Tiangong (chiń. tiangong – pałac niebiański) swoją pierwszą stację kosmiczną serii Tiangong 1 o masie 8,5 tony, składającej się z dwóch modułów: orbitalnego (załogowego) z węzłem cumowniczym oraz serwisowego, z silnikami i bateriami słonecznymi. Stacja orbitalna nie posiada kapsuły powrotnej załoga jest do niego dostarczana i zabierana

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

na dobry początek

Teleskop

Zdjęcie: Chinanews.com

statkiem typu „Shenzhou”. Agencja Sinhua, poinformowała, że Tiangong 1 został wyniesiony na orbitę za pomocą chińskiej rakiety nośnej CZ-2F/T (chiń. Długi Marsz) – modyfikacji rakiety CZ-2F, która wynosi na orbitę załogowe statki Shenzhou, o udźwigu zwiększonym do około 11,2 t na LEO. Przełomowy lot Shenzou-10 w czerwcu 2013 roku był piątą załogową chińską misją kosmiczną. 26 czerwca 2013 roku troje taikonautów po 15 dniach spędzonych na orbicie kosmicznej bezpiecznie wróciło na Ziemie, lądując w kapsule Shenzou -10 na stepie na północy Chin. Misja była całkowitym sukcesem, a stan zdrowia całej trójki jest doskonały. Pierwszy taikonauta poleciał w kosmos 10 lat temu. Chiny są jednym z trzech państw na świecie, obok Rosji i USA, któremu udało się samodzielnie przeprowadzić załogowy lot orbitalny. 14 grudnia 2013 roku Chińska misja bezzałogowa Chang’e 3 z łazikiem Yutu (Jaspisowy Królik) wylądowała na Księżycu! Nazwa pojazdu wywodzi się z mitologii chińskiej, według której „aspisowe króliki” żyją na powierzchni Srebrnego Globu i towarzyszą chińskiej bogini Księżyca Chang’e.

Szanghajski Instytut Inżynieryjnych Systemów Kosmicznych od ponad 5 lat opracowywał i przygotowywał do misji księżycowej bezzałogowy pojazd o napędzie atomowym. Pojazd ma 1,5 metra wysokości i waży 200 kilogramów, porusza się z prędkością 100 metrów na godzinę (według „Shanghai Daily”), jest zdolny do przeprowadzenia transmisji wideo na żywo, kopania i analizowania wydobytych próbek oraz tworzenia trójwymiarowego modelu powierzchni Księżyca. Łazik Yutu niebawem rozpocznie zaplanowane na 3 miesiące badania Srebrnego Globu. Misje załogowe przewidziane są na lata 2018-2022. O chętnych do podboju kosmosu rząd chiński nie ma się co martwić, ponieważ o jedno miejsce na Uniwersytecie Lotnictwa i Aeronautyki w Pekinie stara się ponad 100 kandydatów. Realizacja kosmicznych planów powoduje, że Chiny są w czołówce azjatyckiego wyścigu zbrojeń przed Indiami, Japonią i Koreą Południową. Co do wyścigu światowego, to Rosja i USA nie powiedziały jeszcze ostatniego słowa. Europa natomiast została daleko w tyle. Według Agencji Xinhua, Chiny zamierzają współpracować z Europejską Agencję Kosmiczną. Nie wykluczają także współpracy z agencjami Rosji i USA. Dyrektor chińskiego programu lotów załogowych Wang Zhaoyao poinformował, że Chiny będą szkoliły obok swoich tajkonautów, także astronautów i kosmonautów z innych państw na potrzeby budowanej chińskiej stacji orbitalnej. Szkolenia rozpoczną się najpóźniej w 2020 roku.

8. NDRC zatwierdza joint venture Dongfeng-Renault Projekt utworzenia przez Dongfeng Motor i Renault joint venture Dongfeng Renault Automotive Company (DRAC) został w dniu 5 grudnia 2013 roku zatwierdzony przez

National Development and Reform Commission (NDRC). Chińskie władze zatwierdziły projekt utworzenia joint venture zajmującej się produkcją przemysłową. Renault, które dzięki importowi jest już obecne w Chinach, łączy się z ważnym podmiotem chińskiego sektora samochodowego. Ten alians umożliwi Renault realizację ambitnej strategii na największym rynku samochodowym na świecie. Porozumienie daje Dongfeng Motor szansę na zwiększenie zasobów oraz szybszy rozwój w branży samochodowej. Renault wniesie do joint venture swoje doświadczenie w zakresie technologii oraz przemysłowy know-how, aby wzmocnić swoją obecność na rynku chińskim. Korzystając ze wsparcia Dongfeng Motor i Aliansu Renault-Nissan, strony porozumienia będą ściśle współpracować we wszystkich dziedzinach, w tym w zakresie badań i rozwoju, zakupów, produkcji i marketingu. Uroczyste podpisanie porozumienia odbyło się 16 grudnia 2013 roku. Informacje o Dongfeng Dongfeng Motor Corporation (DFM) to jedno z największych przedsiębiorstw państwowych, bezpośrednio nadzorowanych przez Komisję Rady Państwa ds. Administracji i Nadzoru Aktywów Państwowych. Jest jednym z trzech gigantów chińskiej branży samochodowej. Na koniec 2012 roku ogół aktywów DFM wynosił 228,4 mld juanów, a firma zatrudniała 160.000 osób. Dongfeng sprzedał w 2012 roku ponad 3 miliony pojazdów, a jego obroty z tego tytułu wyniosły 389,4 mld

Zdjęcie: Chiński łazik księżycowy Chang’e 3 26

ElektroTrendy nr 6/2013

Teleskop

juanów. Zajmuje 146. miejsce w rankingu Fortune Global 500, 18. wśród 500 największych chińskich firm i 4. w rankingu 500 największych chińskich przedsiębiorstw przemysłowych. Od początku roku Dongfeng sprzedał 2,8 mln pojazdów (dane na koniec października 2013 roku), co oznacza 11% wzrost i potwierdza jego drugą pozycję w Chinach. Dongfeng jest bardzo znaną firmą na chińskim rynku samochodowym. Grupa plasuje się na 10. miejscu wśród najsilniej rozwijających się marek w Chinach i jest jedną z 500 najsłynniejszych marek na świecie. W ramach 12. planu pięcioletniego Dongfeng będzie realizował swój strategiczny cel „Be strong, be best, become the strongest in the nation and a world-class car manufacturer” („Być silnym, być lepszym, stać się największym w kraju producentem samochodów światowej klasy”). „Być silnym, być lepszym” stanowi priorytet Dongfeng, a innowacyjność, własny rozwój, otwarcie i większa współpraca są dla Grupy kluczowymi wartościami. Plan przewiduje lepsze gospodarowanie zasobami w celu trwałego przyspieszenia rozwoju i poprawy jakości operacji Grupy, aby osiągnąć cel, jakim jest sprzedaż 5 mln pojazdów. Informacje o Renault Grupa Renault, produkująca samochody od 1898 roku, jest grupą międzynarodową, która w 2012 roku sprzedała ponad 2,5 mln pojazdów w 118 krajach. Zatrudnia obecnie 128.000 pracowników i posiada 38 zakładów przemysłowych. Aby odpowiedzieć na wielkie wyzwania technologiczne przyszłości i nadal realizować strategię rentownego wzrostu, rozwój Grupy w skali międzynarodowej opiera się na komplementarności trzech marek (Renault, Dacia i Renault Samsung Motors), a także na samochodach elektrycznych, Aliansie z Nissanem oraz partnerskiej współpracy z AVTOVAZ i Daimlerem. Mające na swoim koncie 12 tytułów Mistrza Świata Formuły 1, zdobytych w ciągu 36 lat, Renault uczyniło z tej najbardziej wymagającej sportowej dyscypliny na świecie narzędzie promocji innowacyjności, wizerunku i rozpoznawalności marki.

9. Chińskie banki nie będą wymieniać Bitcoinów Bitcoiny w ciągu ostatnich kilku tygodni znacznie zyskały na popularności, głównie ze względu na skokowy wzrost wartości ich kursu do ponad tysiąca dolarów za jedną wirtualną monetę. Wysoki kurs Bitoinów sprawił, że inwestorzy chińscy przejawiają coraz większe nimi zainteresowanie, licząc na niemałe zyski. Niedawno rząd chiński ogłosił, że Bitcoiny nie będą wymienialne w bankach, a więc jeśli któryś z mieszkańców Państwa Środka zechce zakupić monety, będzie musiał to zrobić poprzez liczne giełdy on-line. Chiński sektor bankowy również nie uzyska zgody od rządu chińskiego na wymienialność Bitcoinów z powodu potencjalnego ryzyka dla systemu finansowego. Dodatkowo istnieją obawy, że monety ze względu na anonimowość transakcji, mogłyby służyć do prania brudnych pieniędzy.Oświadczenie chińskiego rządu spowodowałob spadek kursu monet na azjatyckich rynkach. Na przykład FXBTC.com zanotował 20% korektę, natomiast BTC-e, 11%. Jednak eksperci finansowi prognozują, że w niedalekiej przyszłości, ich wartość może jeszcze bardziej spaść, co sprawia, że inwestowanie w tak niepewny produkt, jest bardzo ryzykowne. Zarządzający grupą inwestycyjną Lightspeet Venture Partners, która zainwestowała w Bitcoiny w BTC China 5 milionów dolarów, uważają, że Bitcoiny mogą stanieć jeszcze o połowę i podkreślają, że rynek wirtualnej waluty musi zostać uregulowany, by uniknąć w przyszłości tak dużych wahań kursu. Bitcoin, to kryptowaluta, zaprojektowana w 2008 roku przez osobę o pseudonimie Satoshi Nakamoto. Nazwa odnosi się także do używającego jej otwarto-źródłowego oprogra-

na dobry początek

mowania oraz sieci peer-to-peer, którą formuje. „Bitmonety” mogą zostać zapisane na komputerze osobistym w formie pliku portfela lub przetrzymywane w prowadzonym przez osoby trzecie zewnętrznym serwisie zajmującym się przechowywaniem takich portfeli. W każdym z tych przypadków bitcoiny mogą zostać przesłane do innej osoby przez Internet do dowolnego posiadacza adresu bitcoin. Każdy bitcoin dzieli się na 100.000.000 mniejszych jednostek, zwanych czasem satoshi. Odmiennie niż w przypadku większości walut, bitcoin nie opiera się na zaufaniu względem emitenta centralnego. Bitcoin używa zdecentralizowanej bazy danych, rozprowadzonej pomiędzy węzłami sieci peer-to-peer do przechowywania transakcji, oraz kryptografii w celu zapewnienia podstawowych funkcji bezpieczeństwa, takich jak upewnienie się, że bitcoiny mogą być wydane tylko raz przez osobę, która je posiada w danym momencie. Tak więc, droga do łatwiejszej wymienialności na realną walutę, jest jeszcze dość odległa, tym bardziej, że ograniczona została minimalna wartość transakcji przesyłanej w Bitcoin do 5430 satoshi, czyli 0.00005430 BTC (1 satoshi = 0.0000 0001 BTC) oraz fakt, że niektóre kraje nie dopuszczają do obrotu w tej walucie lub ją, tak jak Tajlandia, delegalizują.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Podsłuchane

e n a h c u dsł

01. W grudniu 2013 roku możliwa decyzja w sprawie budowy nowej fabryki samochodów w Polsce Wicepremier Janusz Piechociński zapowiedział, że w połowie grudnia 2013 roku jeden ze światowych koncernów motoryzacyjnych ma ogłosić zamiar budowy w Polsce nowej fabryki samochodów +zielonych pól+. Inwestycja greenfield, czyli od podstaw z dużą ilością nowo montowanych samochodów, miałaby ruszyć już w marcu 2014 roku.

Zdjęcie: mg.gov.pl 28

Źródło: Ministerstwo Gospodarki

02. W listopadzie zarejestrowano więcej aut Według Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego, w listopadzie 2013 roku zarejestrowano ponad 28.000 samochodów

osobowych i dostawczych do 3,5 tony, czyli o 4,3% więcej rok do roku i o 8,8% mniej niż w październiku. PZPM podał także, że od początku roku zarejestrowano ponad 301.000 samochodów, licząc razem osobowe i dostawcze, tj. o 13.732 samochodów (4,8%) więcej niż w analogicznym okresie 2012 roku.

03. KOPEX chce budować kopalnię w Przeciszowie za 1,5 mln złotych W 2015 roku grupa Kopex po blisko dwóch latach analiz, chce rozpocząć budowę kopalni węgla kamiennego w Przeciszowie, nieopodal Oświęcimia. Wartość inwestycji szacowana jest na ponad 1,5 mld złotych. Projekt zakłada stworzenie 1050 nowych miejsc pracy.

Zdjęcie: Shutterstock

Minister gospodarki nie zdradził lokalizacji fabryki, wskazując jedynie, że będzie to hit. Możliwa jest np. produkcja na Śląsku nowych silników samochodowych. Według niego, na

starcie nowej fabryki około 60% wykorzystywanych części i akcesoriów ma pochodzić z Polski, a blachy karoseryjne mają pochodzić z polskich hut. Byłoby to korzystne nie tylko dla polskich producentów stali, ale także koksu i węgla koksowego, czyli surowców wykorzystywanych przez hutnictwo. Najprawdopodobniej będą produkowane w Polsce samochody dostawcze średniej wielkości marki Volkswagen.

ElektroTrendy nr 6/2013

Podsłuchane

NA DOBRY POCZĄTEK

i Konsumentów wniosek o zamiarze koncentracji. SONEL chce utworzyć z partnerem chińskim, firmą Holley Metering Ltd z Hangzhou, wspólną Spółkę na prawie polskim z siedzibą w Polsce. SONEL liczy na większe zyski szczególnie na rynku rosyjskim i chińskim, na których sprzedaje wysoko zaawansowane urządzenia i sprzęt pomiarowy.

05. 800 milionów złotych na walkę ze smogiem Dzięki 800 milionom złotych z Narodowego i Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska zostanie zlikwidowanych blisko 15.000 węglowych pieców i kotłowni. Mieszkańcy 37 miast zostaną podłączeni do sieci ciepłowniczych, a w części budynków zostanie wykonane ocieplenie i wymieniona stolarka okienna. Dzięki nowym inwestycjom zmniejszy się ilość dwutlenku węgla i szkodliwych pyłów w powietrzu. W dniu 14 listopada 2013 roku w Krakowie prezesi NFOŚiGW i Wojewódzkich Funduszy

Spółka jeszcze analizuje ryzyka związane z tą inwestycją oraz przygotowuje raport środowiskowy. Z analiz wynika, że w rejonie przyszłej kopalni znajdują się zasoby węgla energetycznego o dobrych parametrach jakościowych. Rentowność przedsięwzięcia ma gwarantować zastosowanie nowoczesnych, wysokowydajnych technologii. Proces wydobywczy ma być w pełni zautomatyzowany. Kopalnia nie będzie miała szybów, a węgiel będzie transportowany pochyłymi chodnikami, drążonymi za pomocą specjalnej tarczy. Złoże węgla zaczyna się około 300 metrów pod ziemią. Docelowo kopalnia ma wydobywać co najmniej 3 mln ton węgla rocznie, czyli

około 10.000 ton na dobę. Wielkość zatrudnienia szacowano wstępnie na ponad tysiąc osób. Pierwszy węgiel z nowej kopalni powinien pojawić się w 2018 roku. W mniej optymistycznych prognozach – w 2020 roku. Projekt budowy kopalni analizowany był blisko dwa lata. W tym czasie, m.in. badano złoża i opracowywano wstępne studium wykonalności, a także założenia biznesplanu i ocenę ryzyka związanego z projektem. Kolejny etap to rozmowy z bankami o finansowaniu oraz z partnerami z branży energetycznej. Aby rozpocząć inwestycję, Kopex musi jeszcze wystąpić do resortu środowiska o koncesję na eksploatację węgla. Źródło: KOPEX

04. SONEL S.A. chce koncentracji Spółka SONEL S.A. ze Świdnicy złożyła w Urzędzie Ochrony Konkurencji

nr 5/2013 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Podsłuchane

z: Krakowa, Wrocławia, Torunia, Zielonej Góry, Opola, Rzeszowa, Gdańska, Katowic, Kielc, Poznania i Szczecina podpisali umowy w ramach programu „KAWKA”, które pozwolą beneficjentom skorzystać z oferowanych milionów. W Polsce pomimo wielu proekologicznych inwestycji nadal występują przekroczenia dopuszczalnych stężeń szkodliwych związków w powietrzu. Dużym problemem jest emisja pyłów i gazów z kotłowni węglowych i domowych pieców. Powoduje ona smog, który zwiększa ryzyko chorób układu krążenia i oddechowego. Sytuację ma poprawić nowy program „KAWKA” finansowany przez Fundusze. W wyniku realizacji programu zmniejszy się emisja dwutlenku węgla – gazu cieplarnianego o 68.000 ton w ciągu roku. Do powietrza, którym oddychają mieszkańcy miast trafi także mniej niebezpiecznych pyłów: PM10 o 442 ton i PM2,5 o 426 ton w ciągu roku. Pieniądze w ramach „KAWKI” zostaną przeznaczone także na wymianę kotłów węglowych na gazowe i montaż instalacji solarnych. Środki finansowe otrzymają samorządy biorące udział w programie „KAWKA”. Wysokość dofinansowania może wynieść do 90% kosztów kwalifikowanych. W tych kosztach do 45% to pieniądze w formie bezzwrotnej dotacji ze środków NFOŚiGW. Kolejne 45% wsparcia (dotacje i pożyczki) będzie pochodziło ze środków poszczególnych WFOŚiGW. Nowe inwestycje zostaną zrealizowane w latach 2014-2018. Źródło: NFOŚiGW i WFOŚiGW

06. Od 2020 roku w Polsce obowiązywać będzie zakaz palenia węglem Rewolucja zaczyna się od Krakowa. W ciągu najbliższych 5 lat (do 2018 roku) w Krakowie muszą zniknąć

on wymagał znacznych nakładów finansowych, umożliwi zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego.

piece na węgiel! W całej Polsce nowe rozporządzenie obowiązywać będzie po 2020 roku, kiedy to zgodnie z dyrektywą unijną Polska musi poprawić jakość powietrza. W Unii Europejskiej węgiel uznawany jest za paliwo najmniej ekologiczne. Piece węglowe powinny zostać zastąpione przez piece gazowe lub elektryczne. Oznacza to, że wszyscy, którzy jeszcze stosują ten najtańszy opał, będą zmuszeni wymienić instalację. Wprawdzie rząd dopłaci do wymiany starego pieca na instalację ekologiczną, ale za droższy opał zapłacimy już z sami! Zakaz palenia węglem może doprowadzić do zubożenia biedniejszej części społeczeństwa. Konieczność zmiany sposobu ogrzewania wymusi na ludziach podwojenie, a nawet potrojenie wydatków na ciepło w skali roku. Używanie energii ekologicznej może stać się tak drogie, że ogrzewanie mieszkań dla wielu Polaków może stać się luksusem. Węglem ogrzewa domy około 4 milionów Polaków. Wybierają go właśnie dlatego, że jest najtańszy. Tona węgla to 400-800 zł. A więc ogrzanie 100-metrowego domu kosztuje 1.600-3.000 złotych na sezon. Niestety ogrzewanie gazem ziemnym jest dwa razy droższe. Ponadto nie wszędzie gaz jest dostępny.

Realizacja tego niełatwego zadania nie będzie jednak możliwa bez woli politycznej oraz państwowych dotacji. Budynki, które można postawić w łatwy i dość ekonomiczny sposób, zużywają niewiele energii, a czasem nawet ją generują. Jednak największym problem jest modernizacja budynków już istniejących, dlatego ważna jest ich renowacja w taki sposób, aby było bardziej efektywne energetycznie. Można tego dokonać dzięki izolacjom, instalowaniu nowych kotłów grzewczych, i innym udoskonaleniom oraz całemu szeregowi różnych kwestii technicznych. Realizacja tego typu inwestycji wymaga programów wsparcia ze strony państwa, ze względu na wysokie koszty. Mimo tego, iż ten rynek ma ogromny potencjał wzrostu, zależy bardzo silnie od sytuacji politycznej. W Niemczech od kilku lat zauważalna jest pozytywna tendencja rozwoju tego sektora. Szacuje się, że w obszarze efektywności energetycznej (zarówno urządzeń domowych, jak i oszczędności w przemyśle) pracuje tam około 800.000 osób. Efektywność energetyczna może być czynnikiem zwiększającym PKB oraz zatrudnienie. Zgodnie z raportem DENEF (niemiecka sieć skupiająca przedsiębiorstwa zajmujące się efektywnością energetyczną), potencjalny rynek dla energooszczędnych produktów i usług tylko w sektorze budowlanym wzrośnie ponad dwukrotnie na całym świecie w ciągu najbliższych dekady (od 90 mld euro do 190 miliardów euro). Niejako przy okazji zostaną stworzone nowe miejsca pracy i z tego tytułu przychody z podatków. Dodatkowe, ekonomiczne korzyści, to uniezależnienie się od importu paliw, np. z Rosji czy Arabii Saudyjskiej.

Źródło: NFOŚiGW

07. Oszczędność energii w budownictwie efektywnym energetycznie Wspólnota Europejska zamierza poprawić poziom efektywności energetycznej o 20% do 2020 roku. Jest to niezwykle ambitny cel i choć będzie Zdjęcie: Lainer + Partner-Dimko 30

ElektroTrendy nr 6/2013

Podsłuchane

NA DOBRY POCZĄTEK

Jedną z najlepszych metod zmniejszenia konsumpcji energii jest inwestycja w budownictwo efektywne energetycznie. Polska wraz z pozostałymi krajami Unii Europejskiej uzgodniły, że w ramach dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej od stycznia 2014 roku będą remontować budynki administracji rządowej. Po odpowiedniej renowacji budynki będą spełniać wymogi odpowiadające minimalnym standardom wyznaczonym dla nowych budynków. Źródło: newseria

08. Ceny miedzi praktycznie stoją w miejscu… Ceny miedzi na londyńskiej giełdzie metali są niemal bez zmian. Maklerzy przewidują jednak spadki notowań z powodu niestabilnej, ostatnio, polityki monetarnej w Chinach. Miedź w dostawach trzymiesięcznych na LME kosztuje 7182 USD za tonę.

Zdjęcie: Pamiątkowe zdjęcie Grupy FEGIME Polska.

09. Jubileusz FEGIME Polska w Pałacu Poznańskiego W gościnnych wnętrzach Pałacu Poznańskiego w Łodzi, w dniu 4 października 2013 roku, Grupa FEGIME Polska świętowała swoje 10-lecie. Pani Marta Kulza, prezes zarządu FEGIME Polska wraz z 8 udziałowcami (Acel, Akkop, Ampli, Asaj, Eltech, Kopel, Libra, Nowa France), Davidem Garrattem, dyrektorem centrali FEGIME w Europie oraz Partnerami Grupy (łącznie ponad 100 osób), podsumowywało lata działalności oraz przedstawiało projekty, które będą realizowane w najbliższym czasie. FEGIME (Fédération Européenne des Grossistes Indépendants en Matériel Electrique) zrzesza w Europie 190 hurtowników w 17 organizacjach

krajowych, przychody ze sprzedaży grupy w 2012 roku to 4,1 mld euro. W Polsce FEGIME zrzesza 8 firm: Acel, Akkop, Ampli, Asaj, Eltech, Kopel, Libra, Nowa France. Obroty w Polsce za zeszły rok to 940 mln zł, co stanowi około 12% udziału w rynku hurtowym. Grupa FEGIME Polska posiada 107 oddziałów i zatrudnia 1081 osób.

10. ElektroUnion nominowane do nagrody WIKTORIA Znak Jakości Przedsiębiorców - edycja 2013, jako 1 z 400 przedsiębiorstw z całego kraju. Tegoroczna XVI edycja konkursu o WIKTORIĘ miała charakter ogólnopolski i była przeznaczona dla podmiotów gospodarczych mających siedzibę na terenie Rzeczypospolitej

Na nowojorskich giełdach wymiany towarowej NOMEX i COMEX funt miedzi stoi 3,2670 USD i nie przewiduje zmian w grudniowych dostawach. Podobna sytuacja dotyczy Giełdy Metali w Szanghaju, gdzie w prognozach styczniowych również nie przewiduje się zmian, czyli 8499 USD za tonę. Jedyną niewiadomą jest bank centralny Chin i jego polityka monetarna. Niepokój o możliwe zaostrzenie polityki pieniężnej w Chinach ze względu na potrzebne ożywienie gospodarcze, wywiera presję na ceny miedzi. Źródło: gpw

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Podsłuchane

Polskiej. Prawo do nominacji firm do konkursu posiada organizator konkursu, samorząd terytorialny, samorząd gospodarczy, a także Ambasadorzy Marki. WIKTORIA Znak Jakości Przedsiębiorców od szesnastu lat skutecznie promuje najlepsze firmy zajmujące się handlem, produkcją i usługami. Jest symbolem jakości, rzetelności, a także wiarygodności w prowadzeniu działalności gospodarczej. Jednocześnie, jako doskonałe narzędzie promocji oraz budowania reputacji, pomaga w rozwoju przedsiębiorczości i sprzyja wzrostowi konkurencyjności. WIKTORIA Znak Jakości Przedsiębiorców to 16 lat konkursu, w tym 3 plebiscyty ogólnopolskie: • 5.000 firm uczestniczących • 1.200 firm nominowanych • 200 laureatów w Warszawie • 150 laureatów na Mazowszu • 80 laureatów ogólnopolskich WIKTORIA Znak Jakości Przedsiębiorców jest niekomercyjnym konkursem dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w Polsce. Nominowane firmy przystępując do rywalizacji nie wnoszą żadnych opłat. Wielka Gala WIKTORII 2013 pod hasłem „Nie jakość kosztuje, ale jej brak” odbyła się w dniu 26 października 2013 w Hotelu Radisson Blue Sobieski w Warszawie. Konkursowi w 2013 roku patronowali: Ministerstwo Gospodarki, PARP, wojewodowie 7 województw, marszałkowie 10 województw, związek powiatów polskich oraz prezydent m.st. Warszawy. Galę prowadzili Maciej Orłoś i Agnieszka Cegielska. Konkurs o WIKTORIĘ jest kontynuatorem lokalnego plebiscytu „Warszawskiego Znaku Jakości”

ElektroTrendy nr 6/2013

i „Mazowieckiego Znaku Jakości”. Przez 13 lat nagradzano najlepsze firmy z Warszawy i Mazowsza – od małych pojedynczych sklepów, po duże koncerny. W 2011 roku konkurs stał się plebiscytem ogólnopolskim i przyjął nazwę WIKTORIA – Znak Jakości Przedsiębiorców.

swoją spółką zależną T-matic System, pionierzy w Polsce w zakresie dostaw inteligentnych liczników do zdalnego odczytu energii.

12. UE pomoże w inwestycji polsko-litewskiej

11. Smart Grid zdominował największe spotkanie branży energetycznej w sprawie systemów informatycznych. XII Konferencja pt. „Systemy Informatyczne w Energetyce – SiwE’13”, zorganizowana w dniach 26-29 listopada 2013 roku w Wiśle, upłynęła głównie pod znakiem Smart Grid i uwarunkowań formalno-prawnym wszystkich wdrożeń w tym zakresie. O największych i najważniejszych projektach informatycznych w energetyce, w tym o projektach z zakresu inteligentnego opomiarowania, dyskutowali przedstawiciele rządu, firm energetycznych oraz najlepsi specjaliści we wdrażaniu systemów IT w Polsce. Głównym partnerem konferencji była giełdowa Grupa Arcus wraz ze

Pod koniec sierpnia 2013 roku zawarto dwa kontrakty, które dotyczą finansowania przez UE połączenia elektroenergetycznego Polska-Litwa. Są to dwie ostatnie umowy dla tego przedsięwzięcia. Umowy obejmują montowanie linii elektroenergetycznej Ełk-Łomża wraz z budową stacji Łomża i stacji Ełk (etap I i II), a także realizacji linii elektroenergetycznej Ełk-Granica RP. Unijny zastrzyk finansowy z Programu Infrastruktura i Środowisko opiewa na kwotę 263,42 mln złotych.

Podsłuchane

Żródło: funduszeeuropejskie.gov.pl

13. Sanok zmodernizuje oświetlenie uliczne Miasto Sanok (podkarpackie) w przyszłym roku rozpocznie modernizację oświetlenia miejskiego. Modernizacja będzie częściowo sfinansowana, dzięki programowi „System zielonych inwestycji - część 6 Sowa - Energooszczędne oświetlenie uliczne” firmowanego przez Narodowy

Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w stosunku 45:55 (45% – NFOŚiGW i 55% – Miasto Sanok z uzyskanych dzięki modernizacji oszczędności). Wartość inwestycji 2,7 mln złotych. Dzięki programowi zostanie wymienionych prawie 1.200 starych opraw ulicznych na nowe energooszczędne.

14. Elektryczne autobusy we Wrocławiu Grupa Turon oraz miasto Wrocław rozpoczęły z końcem listopada 2013 roku współpracę, której celem ma być czystsze powietrze, nowoczesna technologia i niższe koszty

Zdjęcie: Fotolia eksploatacji. Główne założenie projektu e-BUS to zwiększenie efektywności energetycznej transportu publicznego i stabilizacja pracy sieci elektroenergetycznej.

TAURON Dystrybucja (spółka zależna TAURON Polska Energia) i Wrocław rozpoczęły współpracę, której celem będzie wdrożenie pilotażowego systemu transportu publicznego oraz systemu Smart Grid (inteligentne sieci) opartego o autobusy elektryczne oraz system ładowania i wymiany baterii. Projekt przewiduje zakup autobusów elektrycznych, które będą jeździć po ulicach Wrocławia, a także wdrożenie pilotażowego systemu magazynowania energii w stacjonarnej i mobilnej infrastrukturze elektroenergetycznej. Będzie to jeden z pierwszych tak zaawansowanych systemów transportu publicznego w Polsce. Według radnych miejskich miasta Wrocławia, ważnym elementem nowoczesnego miasta jest przyjazny transport publiczny. Dlatego zdecydowaliśmy się wziąć udział w projekcie e-BUS. Dla miasta i jego mieszkańców ważne jest przede wszystkim osiągnięcie takich celów jak sprawna i komfortowa komunikacja miejska, ale także czystsze powietrze, obniżenie poziomu hałasu czy zmniejszenie zużycia energii. Natomiast spółce TAURON umowa pozwoli zrealizować projekt zupełnie innowacyjny i to nie tylko w skali Polski. Najważniejsze cele to rozwój inteligentnych sieci energetycznych, tzw. Smart Grid, poprawa efektywności energetycznej oraz zdobycie doświadczeń w zakresie magazynowania energii. Są one istotne także z punktu widzenia spółki. Głównym celem projektu e-BUS będzie poprawa niezawodności i jakości energii elektrycznej w sieci dystrybucyjnej. Źródło: Tauron Polska Energia

Zdjęcie: wrocław.pl

Inwestycja zakłada budowę około 85 km linii elektroenergetycznej między Ełkiem a Łomżą o napięciu 400 kV, realizację stacji Łomża i stacji Ełk (etap I i II) a także budowę około 112 km linii elektroenergetycznej pomiędzy stacją Ełk a granicą RP. Te wszystkie prace będą realizowane na terenie województwa podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Inwestycje te są częścią projektu, pn. „Połączenie elektroenergetyczne Polska-Litwa” stanowiącego istotny element w tworzeniu wspólnego europejskiego rynku energii poprzez zamknięcie tzw. pierścienia bałtyckiego. W sumie w ramach połączenia elektroenergetycznego Polska-Litwa podpisano 6 umów o dofinansowanie z Programu Infrastruktura i Środowisko. Wsparcie unijne przeznaczone dla projektu wynosi około 725 mln złotych. Wartość całej inwestycji to blisko 2,2 mld złotych. Dzięki temu powstanie tzw. „most energetyczny” pomiędzy Polską i Litwą, ułatwiający wymianę transgraniczną energii elektrycznej. Co więcej, zwiększona będzie sieć przesyłowa w północno-wschodniej Polsce, co pozwoli na nowe możliwości rozwoju gospodarczego na tym terenie oraz poprawi jego atrakcyjność inwestycyjną. Inwestycja ta zwiększy bezpieczeństwo energetyczne Polski oraz całej UE.

NA DOBRY POCZĄTEK

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

na dobry początek

PIGE

Conformité Européenne

Zgodność Europejska

Jeden znak – wiele znaczeń i wymagań Swobodny przepływ towarów jest fundamentem jednolitego rynku i ważnym czynnikiem wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw Unii Europejskiej. Znoszenie barier technicznych w handlu ma znaczenie dla rozwoju globalnego. Powinien zostać zapewniony również wysoki poziom ochrony konsumentów i użytkowników, dzięki zasadzie, że jedynie bezpieczne wyroby mogą zostać wprowadzone do obrotu na terenie Unii Europejskiej.

Do 1 maja 2004 roku na produktach elektrotechnicznych w Polsce obowiązkowo musiał być umieszczony polski znak bezpieczeństwa B w trójkącie równoramiennym.

Rys.1 Znak obowiązkowy bezpieczeństwa produktowego Od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej rynek polski stał się jednolitym rynkiem europejskim. Jedną z konsekwencji tego stanu stało się zupełnie odmienne podejście do nadzoru nad bezpieczeństwem użytkowym szeregu grup towarowych. Już w roku 1985 w Unii Europejskiej powstało pojęcie harmonizacji technicznej i pojęcie Dyrektyw Nowego Podejścia. Treść tych dyrektyw zaczęto ograniczać do zasadniczych wymagań. Zasadnicze wymagania określają elementy bezpieczeństwa niezbęd-

ElektroTrendy nr 6/2013

ne dla ochrony interesu publicznego i dotyczą projektowania, wytwarzania, badań, znakowania, instrukcji, materiałów. Przykładowym sposobem spełnienia tych wymagań jest zastosowanie norm zharmonizowanych, które są szczególowymi specyfikacjami technicznymi poszczególnych produktów. Producent może wybrać rozwiązanie zaproponowane w normie zharmonizowanej lub inne, dowolne rozwiązanie techniczne. Stosowanie norm, w tym norm zharmonizowanych jest dobrowolne. Stosując normy zharmonizowane korzysta się z przywileju „domniemania zgodności” z zasadniczymi wymaganiami. Producent idący drogą

innych, własnych rozwiązań technicznych musi przejść drogę udowodnienia zgodności z wymaganiami zasadniczymi, z reguły poprzez badania w jednostkach notyfikowanych. Ta swoboda pozwala na utrzymanie poziomu technicznego, ale również nie wstrzymuje rozwoju nowych technologii. Został stworzony stopniowo system polityki UE w zakresie oceny zgodności zwany globalnym podejściem. Opiera się on na istnieniu tzw. 8 modułów, obejmujących fazy projektowania i wytwarzania. W zależnosci od stopnia skomplikowaności i wielkosci zagrożeń są dobrane odpowiednie procedury oceny zgodności.

PIGE

na dobry początek

Obecnie dla poszczególnych dużych grup towarów istnieje 25 dyrektyw nowego i globalnego podejścia prowadzących do znakowania CE: · Dyrektywa 89/686/EWG Wyposażenie ochrony osobistej (PPE) · Dyrektywa 90/384/EWG Nieautomatyczne urządzenia ważące · Dyrektywa 90/385/EWG Wyroby medyczne aktywnego osadzenia (AIMD) · Dyrektywa 93/15/EWG Wprowadzanie do obrotu i kontroli materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (EXPLOSIVES) · Dyrektywa 93/42/EWG Wyroby medyczne (MDD) · Dyrektywa 94/9/WE Urządzenia i systemy ochronne przeznaczone do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (ATEX) · Dyrektywa 94/25/WE Rekreacyjne jednostki pływające (RCD) · Dyrektywa 95/16/WE Dźwigi (LIFTS) · Dyrektywa 96/57/WE Efektywność energetyczna urządzeń chłodniczych · Dyrektywa 97/23/WE Urządzenia ciśnieniowe (PED) · Dyrektywa 98/79/WE Wyroby medyczne używane do diagnozy in vitro (IVDD) · Dyrektywa 99/5/WE Urządzenia radiowe i końcowe urządzenia telekomunikacyjne oraz wzajemne uznawanie ich zgodności (RTTE) · Dyrektywa 2000/9/WE Urządzenia kolei linowych przeznaczonych do przewozu osób (PCT) · Dyrektywa 2000/14/WE Emisja hałasu do środowiska przez urządzenia używane na zewnątrz pomieszczeń (NEE) · Dyrektywa 2000/55/WE Efektywność energetyczna stateczników do oświetlenia fluorescencyjnego (EEB) · Dyrektywa 2001/95/WE Ogólne bezpieczeństwo produktów (GPS) · Dyrektywa 2004/22/WE Przyrządy pomiarowe (MID) · Dyrektywa 2004/108/WE Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) · Dyrektywa 2005/32/WE Ekoprojekt dla projektów wykorzystujących energię · Dyrektywa 2006/42/WE Maszyny (MAD) · Dyrektywa 2006/95/WE Sprzęt elektryczny przewidziany do stosowania w niektórych granicach napięcia (LVD) · Dyrektywa 2009/48/WE Bezpieczeństwo zabawek (TOYS) · Dyrektywa 2009/105/WE Proste zbiorniki ciśnieniowe (SPV) · Dyrektywa 2009/142/WE Urządzenia spalające paliwa gazowe

Rys. 2 Przykładowa Deklaracja Zgodności WE

Dla produktów przemysłu elektrotechnicznego wiodąca jest Dyrektywa Niskonapięciowa (LVD -Low Voltage Directive). Wymagania te, dotyczą urządzeń elektrycznych w zakresie napięć przemiennych od 50-1000 V. Jakie towary podlegają Dyrektywie LVD? Należy to wnioskować z prześledzenia wykazu norm zharmonizowanych z dyrektywą. Z Dyrektywą LVD jest obecnie zharmonizowanych ponad 1000 norm produktowych. Wykazu tego należy szukać na stronie Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Przed wprowadzeniem wyrobu do obrotu producent musi poddać wyrób procedurze oceny zgodności określonej w odpowiednich dyrektywach, umożliwiającej naniesienie na wyrób oznakowania CE. Proces oceny może zostać zrobiony przez stronę pierwszą - producenta lub stronę trzecia - jednostkę notyfikowaną. Do poszczególnych dyrektyw jednostki badawcze/laboratoria/ są notyfikowane do UE, przez poszczególne kraje. Jeśli proces oceny zostaje zakończony wynikiem pozytywnym, producent sporządza dokument o nazwie Deklaracja zgodności WE (WE – skrót „Wspólnot Europejskich”, w języku angielskim – Declaration of conformity EC)‚

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

na dobry początek

PIGE

Za pomocą tego dokumentu pro-

2) p ostępowanie w sprawie wprowa-

ducent przyjmuje odpowiedzialność

dzonych do obrotu lub oddanych

za swój wyrób i to upoważnia go do

do użytku wyrobów niezgodnych

naniesienia znaku CE, który stano-

z zasadniczymi, szczegółowymi lub

wi deklarację producenta, że wyrób

innymi wymaganiami.

wprowadzany do obrotu spełnia zasadnicze wymagania.

W procesie

oceny

zgodności

Dyrektywy są transponowane na

uczestniczą producenci, ich upoważ-

grunt poszczególnych krajów poprzez

nieni przedstawiciele, importerzy, jed-

ustawy i rozporządzenia wykonawcze

nostki certyfikujące, jednostki kontro-

do ustaw.

lujące oraz laboratoria.

W Polsce podstawowymi aktami prawnymi są:

2. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 21 sierpnia 2007 r. w sprawie zasadniczych wy-

1. U STAWA z dnia 30 sierpnia 2002 r.

magań dla sprzętu elektrycznego

o systemie oceny zgodności. Rozporzadzenie określa: 1) zasadnicze wymagania dla sprzętu

Celem ustawy jest: 1) eliminowanie

zagrożeń

stwarza-

nych przez wyroby dla życia lub zdrowia użytkowników i konsumentów oraz mienia, a także zagrożeń dla środowiska; 2) znoszenie

barier

elektrycznego podlegajacego ocenie zgodności; 2) procedury oceny zgodności sprzętu elektrycznego; 3) sposób oznakowania sprzętu elek-

technicznych

w handlu i ułatwianie międzynaro-

trycznego; 4) wzór znaku CE. Rys. 3 Etykieta efektywności energetycznej dla pralki

dowego obrotu towarowego; 3) stworzenie warunków do rzetelnej

Nowe znaczenia znaku CE

oceny wyrobów i procesów ich wy-

W ostatnich latach zostaje wyraźnie

twarzania przez kompetentne i nie-

poszerzone znaczenie oznakowania

zależne podmioty.

CE na nowe obszary wykraczajace poza dyrektywy, skupione na zasadni-

System kontroli wyrobów obejmuje:

czych wymaganiach bezpieczeństwa

1) kontrolę spełniania przez wyroby

użytkowania.

zasadniczych, szczegółowych lub innych wymagań;

Znak CE jest również zapewnieniem, że produkt spełnia inne, coraz to nowe wymagania.

Wyroby

elektrotechniczne

równolegle

spełniać

muszą

wymagania

dotyczące: - Dyrektywy ECO-DESIGN- (Ekoprojektowanie) określajacej minimalne standardy efektywności energetycznej dla urządzeń zużywających energię. Związany jest z tym program etykietowania produktów zużywających energię elektryczną i docieranie do konsumentów z rzetelną informacją kierującą ku urządzeniom energooszczędnym. Aby urządzenie mogło być przyporządkowane do danej klasy, musi spełniać określone wymagania. Wymagania te są opisane dla każdego typu urządzeń i określone są w inny sposób. Podstawą do określenia klasy może być na przykład zużycie energii

Rys.4 Tabliczka znamionowa silnika z podaną klasą energooszczędności IE2 i oznakowana CE.

ElektroTrendy nr 6/2013

na dane zadanie (np. pranie jednego wsadu).

PIGE

na dobry początek

Rys. 5 Symbol spełnienia wymagań RoHS W zakresie

wielu

produktów

przemysłowych, takich jak: silniki, wentylatory, pralki, lodówki, telewizory, suszarki itp., wprowadzono ścisłe granice sprawności energetycznej i są one konsekwentnie

stopniowo pod-

wyższane. · Dyrektywy RoHS II w sprawie zasadniczych wymagań dotyczących ograniczenia stosowania niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Ograniczenia te obejmują stosowanie ołowiu, kadmu, sześciowartościowego chromu, polibromowanych bifenyli, polibromowanych eterów difenylowych. ROZPORZĄDZENIA CPR

(Con-

struction Products Regulation) ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych. • Rozporządzenie to stanowi, że obiekty budowlane muszą być zapro-

Rys. 6 Schemat rozpoznawania oznaczeń dla wyrobów budowlanych

jektowane i wykonane w taki sposób, aby podczas ich budowy, użytkowania i rozbiórki nie stanowiły zagrożenia dla higieny ani zdrowia mieszkańców i sąsiadów, nie wywierały w ciągu ich całego cyklu życia nadmiernego wpływu na jakość środowiska naturalnego ani na klimat. • Rozporządzenie określa zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku UE wyrobów budowlanych. Producent

wyrobu

budowlane-

go objętego normą zharmonizowaną lub wyrobu zgodnego z wydaną dla niego europejską oceną techniczną jest zobowiązany przed jego wprowadzeniem do obrotu do sporządzenia

deklaracji właściwości użytkowych

• W Polsce zadania organu nadzo-

oraz oznakowania wyrobu oznakowa-

ru rynku spełnia Prezes Urzędu

niem CE.

Ochrony Konkurencji i Konsu-

wyrobów

budowlanych

menta.

raz pierwszy zostały zaliczone kable

• W obszarze produktów elektro-

i przewody elektryczne trwale wbudo-

technicznych z ramienia samo-

wywane do obiektu.

rządu gospodarczego partnerem

• Organy nadzoru rynku w każdym

dla organów państwowych jest Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki.

kraju europejskim mają za zadanie egzekwowanie prawa europejskiego chroniącego interesy konsumentów i pracowników oraz

Mgr inż. Janusz Nowastowski Sekretarz Zarządu PIGE

zapobieganie nieuczciwej konkurencji.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

Wywiad z iskrą

Zbigniew Leszek, menadżer z pasji Zbigniew Leszek, właściciel firmy Lechpol, udzielił wywiadu dla Czytelników magazynu ElektroTrendy

1. ElektroTrendy Szanowny Panie, firma LECHPOL jest dystrybutorem na Europę produktów takich marek jak: Peiying, Cabletech, Sunker, Kemot, Vipow, UNI-T, M-LIFE, Dibeisi, Azusa, Quer, Kruger&Matz, Intex – co za nimi stoi? Zbigniew Leszek Na początku lat dziewięćdziesiątych poprzedniego stulecia prowadziliśmy dystrybucję układów scalonych i półprzewodników największych światowych producentów, jednak po załamaniu się produkcji i serwisu RTV w naszym kraju postanowiliśmy wprowadzać do oferty coraz więcej osprzętu RTV i gotowych wyrobów elektronicznych, co równolegle łączyło się to z wprowadzaniem i rejestrowaniem na rynku europejskim nowych marek produktów. W dniu dzisiejszym jesteśmy właścicielem 10 z kilkunastu marek produktów występujących w ofercie handlowej naszej firmy. 2. ElektroTrendy Czy planowane są kolejne i jakie produkty będą markować? Zbigniew Leszek W posiadanych przez nas markach mamy produkty z różnych działów

ElektroTrendy nr 6/2013

elektroniki i w każdej chwili możemy przyporządkować do nich kolejne. Na dzień dzisiejszy nie planujemy rozszerzać marek własnych, a raczej skupić się na ich promocji i ewentualnie dystrybucji produktów innych marek. 3. ElektroTrendy Proszę o przedstawienie historii firmy, jej struktury organizacyjnej oraz zakresu działania na polskim rynku, a może i europejskim? Zbigniew Leszek Firma powstała w 1990 roku i przez pierwsze lata swojej działalności zajmowała się głównie importem układów scalonych i półprzewodników. W wyniku dużego zapotrzebowania rynku na osprzęt i okablowanie do RTV postanowiliśmy stopniowo poszerzać ofertę firmy o urządzenia elek-

troniczne i w ten sposób przez 23. lata swojej działalności zbudowaliśmy szeroką ofertę handlową w wielu działach elektroniki i elektrotechniki, od okablowania począwszy aż do najnowszych urządzeń mobilnych typu tablety czy też bardzo wysoko oceniane smartfony naszej marki Kruger&Matz. 4. ElektroTrendy Dlaczego rynki europejskie? Zbigniew Leszek Ponieważ jest to naturalny rozwój. Z małej regionalnej firmy staliśmy się w ciągu kilku lat firmą ogólnopolską i małymi krokami poszukiwaliśmy dystrybucji naszych produktów w krajach sąsiednich. Dzisiaj Lechpol utrzymu-

Wywiad z iskrą

brunch z biznesem

Zbigniew Leszek Mam nadzieję, że tak jesteśmy postrzegani. Na bieżąco wprowadzamy produkty z najnowszymi rozwiązaniami technologicznymi jak również wprowadzamy wiele innowacyjnych rozwiązań w pracy poszczególnych działów naszej firmy. Wystarczy odwiedzić magazyn naszej firmy i popatrzeć na sposób składowania i pakowania produktów oraz całej logistyki magazynowej, a przekonamy się, że zastosowane rozwiązania posiadają tylko najbardziej innowacyjne firmy w kraju.

je kontakty handlowe z klientami ze wszystkich państw Europy Środkowej oraz kilku państw Europy Zachodniej. Posiadamy też własne oddziały firmy w Rumuni i Holandii, która jest dobrą bazą w ekspansji naszej firmy na rynek niemiecki. 5. ElektroTrendy Czy eksport na rynki zewnętrzne pomaga rynkowi polskiemu? Zbigniew Leszek Oczywiście. Zbieramy cenne doświadczenia i możemy pozwolić sobie na szerszą ofertę handlową, a co za tym idzie umacniać swoją pozycję zarówno u dostawców jak i klientów naszej firmy. Próba dotarcia do konsumentów z Europy wiąże się jednak z dużymi kosztami związanymi z przygotowaniem produktu i dostosowaniem go do norm i potrzeb wspomnianych klientów. Wydatki ponoszone na dedykowane rozwiązania systemowe, przygotowanie wielojęzycznych instrukcji czy kłopoty związane z organizacją serwisów zewnętrznych nie zniechęcają nas jednak do promowania naszych marek oraz wspierania wizerunku Polski w krajach Unii Europejskiej. Doświadczenia nabyte dzięki współpracy z klientami zagranicznymi staramy się również przenosić na poprawę funkcjonowania na lokalnym rynku. 6. ElektroTrendy Co jest nie tak na rynku polskim? Zbigniew Leszek Uważam, że mamy wolny rynek i każdy może się na nim świetnie re-

alizować. Jeżeli państwo i podległe mu urzędy będą stosowały te same praktyki i respektowały obowiązujące prawo w stosunku do wszystkich podmiotów, to rynek sam zweryfikuje, które firmy prowadzą rzetelną działalność opartą na odpowiedzialności za sprzedawane produkty i usługi. Niestety w życiu codziennym wygląda to bardzo różnie, ponieważ większość kontroli naszego rynku oparta jest o polskie podmioty z pominięciem większości największych firm o globalnym zasięgu działania i często słyszę, że trudniej jest nam prowadzić działalność we własnym kraju niż poza jego granicami. 7. ElektroTrendy Czym wyróżnia się Państwa oferta na tle innych firm o zbliżonym profilu asortymentowym? Zbigniew Leszek Przede wszystkim jakością oferowanych usług i produktów. Posiadając tak szeroką ofertę handlową wiele firm nie radzi sobie z profesjonalnym doradztwem w czasie sprzedaży oraz serwisem. Nasza wieloletnia współpraca z rynkiem tradycyjnym pozwala nam na bardzo indywidualne podejście do każdego klienta i zaoferowanie mu produktów dostosowanych do jego oczekiwań. Przez 23. lata swojej działalności nigdy też nie pozostawiliśmy naszego klienta z problemem serwisowym. 8. ElektroTrendy Czy LECHPOL jest firmą innowacyjną, jeżeli tak to jak to się przejawia?

9. ElektroTrendy Jakie czynniki decydują o pozycji Państwa firmy na rynku? Zbigniew Leszek Szeroka oferta handlowa, bardzo dobra współpraca z naszymi partnerami handlowymi oraz wspieranie ich w procesie sprzedaży i serwisu naszych produktów. Dążymy też do tego, by zadowolony był ostateczny konsument. Staramy się stale poszerzać ofertę handlową i wprowadzać produkty, których klienci szukają. Systematycznie też udoskonalamy obecne na rynku produkty. Coraz częściej wdrażamy do naszych produktów nowe rozwiązania, będące odpowiedzią na pojawiające się uwagi ich użytkowników. 10. ElektroTrendy Gdzie się Państwo widzą na rynku i dlaczego? Zbigniew Leszek Naszym celem jest utrzymanie pozycji dystrybutora szeroko pojętej elektroniki konsumenckiej jak i specjalistycznej, na którym można polegać i w którego ofercie nasz partner handlowy będzie w stanie znaleźć wszystko czego potrzebuje. Cenimy sobie fakt bardzo dobrych relacji z naszymi klientami i mamy nadzieję, że wciąż będzie nas stać na oferowanie im produktów w bardzo dobrej jakości i za rozsądne ceny. 11. ElektroTrendy Co się udało wykonać, a co nie? Zbigniew Leszek Moim zdaniem udało się zrobić dużo więcej niż kiedykolwiek oczekiwałem.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

Wywiad z iskrą

centów i Dostawców Unii Europejskiej. A jak to wygląda w LECHPOL?

Kiedy rozpoczynałem działalność nie przypuszczałem, że kiedyś przerodzi się to w prowadzenie dużego przedsiębiorstwa z prawie 150 pracownikami w kraju, kilkudziesięcioma za granicą i tysiącami klientów firmy. Przyszłość należy do moich synów i to oni dzisiaj wyznaczają kierunki dalszego rozwoju firmy. Mam nadzieję, że z moim doświadczeniem oraz ich wiedzą i ogromnym zaangażowaniem mamy duże szanse na dalszy rozwój firmy. 12. ElektroTrendy Jak wygląda Państwa wizja rozwoju firmy w ciągu najbliższych kilku lat? Zbigniew Leszek W przypadku dystrybutora rozwój firmy głównie wiąże się z rozwojem oferty handlowej. Chcielibyśmy rozwinąć ofertę naszych głównych marek o nowości. Dla marki Cabletech mamy już zakończone prace nad nowymi tunerami do telewizji naziemnej w systemie DVB-T2. System ten jeszcze dziś nie występuje w Polsce, ale Rumunia szybkimi krokami zbliża się do jego wprowadzenia. Pracujemy również nad wprowadzeniem do oferty w 2014 roku smartfonów Kruger&Matz z modemami LTE oraz zastanawiamy się nad rozpoczęciem swojej aktywności na rynku telewizorów. Chcielibyśmy również przygotować radia samochodowe, stacje multimedialne PEIYING oparte o system Android, ale w tym przypadku prace nie są tak zaawansowane. Nie zapominamy oczywiście o rozwoju sposobu zarządzania firmą oraz wsparcia systemów informatycznych, które wykorzystujemy codziennie chociażby w procesie logistyki magazynowej. 13. ElektroTrendy Nowoczesność, ochrona środowiska, niska energochłonność są głównymi standardami dla produ-

ElektroTrendy nr 6/2013

Zbigniew Leszek Zgodnie z ogólnie przyjętymi standardami nasza firma realizuje wszystkie obowiązki wynikające z ochrony środowiska i wprowadza na rynek tylko produkty o niskim zużyci energii oraz możliwości ich przetwarzania. Współpracujemy z Organizacją Odzysku i Recyklingu Sprzętu Elektronicznego i Elektrycznego. Zgodnie z tendencjami rynkowymi stale poszerzamy naszą ofertę produktów ECO chociażby o nowe bardzo energooszczędne oświetlenie LED. 14. ElektroTrendy Jak postrzega Pan sytuację na rynku szeroko pojętej elektrotechniki w bieżącym roku, zarówno patrząc przez pryzmat Dostawcy, jak i całej branży? Zbigniew Leszek Rok 2013 można chyba nazwać rokiem udanym dla rynku szeroko pojętej elektroniki. Zmiana systemu telewizyjnego i ostateczne wyłączenie systemu analogowego stworzyła ogromną szansę rozwoju dla wielu przedsiębiorstw. Cieszyć powinien fakt, że z tej szansy skorzystały głównie polskie firmy i to one przejęły rynek w/w urządzeń. 15. ElektroTrendy Z jakimi problemami obecnie borykają się producenci? Zbigniew Leszek Największym problemem producentów staje się czas realizacji produkcji. Nie jest to nowością, że większość sprzętu elektronicznego powstaje w krajach Azjatyckich. Produkują tam największe światowe czy europejskie firmy oraz większość producentów polskich, co wpływa na wzrost kosztów pracy i pojawiające się trudności z pozyskiwaniem wykwalifikowanych pracowników. To wszystko wpływa na czas realizacji produkcji, jak również na wzrost kosztów produkcji. Kraje Azjatyckie powoli stają się zbyt drogie co może rodzić konieczność przeniesienia i organizacji procesów produkcyjnych w Europie. Na takie rozwiązania musimy również być gotowi – przed nami więc spore wyzwania i duże szanse dla rozwoju całej gospodarki.

16. ElektroTrendy Jaką koniunkturę przewiduje Pan w branży na koniec bieżącego roku i w roku przyszłym? Jakie są szanse, a jakie zagrożenia dla tego rynku? Zbigniew Leszek Każdy rok przynosi kolejne szanse oraz zamyka niektóre rynki – trzeba tylko umiejętnie z danych nam szans korzystać. Ostatnie lata pokazały stały rozwój rynku urządzeń mobilnych w tym smartfonów. Będziemy starać się tę szansę wykorzystać przygotowując produkty, z których ostateczny konsument będzie zadowolony. Warto wspomnieć, że proces cyfryzacji sygnału telewizyjnego zakończył się i szeroka sprzedaż tunerów DVB-T w konkurujących z nami firmach spadła do minimum, ale nie w naszej firmie. Dzięki zagwarantowaniu przez nas profesjonalnej obsługi klienta i serwisu tych urządzeń sprzedaż w naszej firmie pozostaje wciąż na bardzo wysokim poziomie i zachodzi konieczność wspierania oraz rozwoju tych i kolejnych urządzeń, z których korzystają aktualnie konsumenci. 17.ElektroTrendy Jak może Pan ocenić obecną sytuację na rynku Dostawców elektrotechniki i elektroniki, jakie stoją przed tą branżą wyzwania. Co LECHPOL będzie robił, aby w jak najmniejszym stopniu odczuć skutki kryzysu z jakim mamy do czynienia w Polsce i na świecie? Zbigniew Leszek Miejmy nadzieje że kryzys gospodarka ma już za sobą, niemniej jednak nie nastawiamy się na poprawę koniunktury. Staramy się optymalizować wszystkie procesy od strony kosztowej, aby być jak najbardziej konkurencyjni, taki był plan od początku wejścia gospodarki światowej w kryzys w 2009 roku. Trzeba przyznać, że na razie skutkuje i oby jak najdłużej. 18. ElektroTrendy Jak ocenia Pan bieżącą sytuację w końcówce 2013 roku, w porównaniu do porównywalnego okresu 2012 roku? Zbigniew Leszek Wydaje się, że mamy do czynienia z podobnym rynkiem. Odniosę się

Wywiad z iskrą

do sprzedaży produktów, które są już w naszej ofercie od lat, czyli urządzeń pomiarowych UNI-T, gdzie sprzedaż jest na podobnym poziomie. Ciężko oceniać rynki wschodzące takie jak rynek produktów mobilnych, gdzie dopiero zaczynamy raczkować, jednocześnie starając się rywalizować z polskimi producentami i światowymi gigantami. 19. ElektroTrendy Jak będzie się zmieniać koniunktura na rynku w 2014 rok i jakie czynniki będą miały na to największy wpływ? Zbigniew Leszek Rok 2014 wciąż przed nami i trudno szeroko wypowiadać się o zmianach na rynku elektroniki dziś, ponieważ na tym rynku zmiany następują często co 2-3 miesiące i coś co dziś jest uznawane za standard jutro jest już stare. Niemniej jednak główne czynniki gospodarcze wpływające na rynek pozostają wciąż te same i wspomnę tu głównie o relacji PLN do USD. Na rynku nowych technologii ważna np. dla marki Kruger&Matz będzie współpraca ze światowymi gigantami, m.in. Qualcomm i odpowiedzi na pytania jak szybko te największe firmy pozwolą nam skorzystać ze swoich najnowszych rozwiązań np. procesora Snapdragon 800 oraz czy stać będzie polskie przedsiębiorstwo na zbliżenie się choćby o krok w rozwoju technologicznym do największych światowych producentów. 20. ElektroTrendy No i temat rzeka, co Pan może powiedzieć o dzisiejszych płatnościach za towar? Zbigniew Leszek Generalnie wszystkie firmy borykają się z tym problemem. Z jednej strony chcielibyśmy zapewnić klientowi ciągłość dostaw, a z drugiej często występują zatory w płatnościach. Od lat stosujemy bardzo dobrą praktykę wypracowywania przez klientów limitu kredytu kupieckiego i niezależnie od ubezpieczania transakcji, przyznany klientowi limit kredytu kupieckiego jest podstawą do sprzedaży z opóźnionym terminem płatności.

Zbigniew Leszek Dosyć ciekawie ponieważ rozpoczynałem pracę zawodową w roku 1981 jako nauczyciel, a później przez sześć lat prowadziłem przyszkolny ośrodek sportowy i zajmowałem się zarówno budowaniem pływalni jak i organizowaniem wielu imprez sportowych na szczeblu ogólnopolskim. Ze względu na charakter swojej pracy byłem też członkiem różnych federacji i związków sportowych oraz prowadziłem jeden z ministerialnych projektów Centralnych Internatów Sportowych dla młodzieży uprawiającej sport wyczynowy. W związku ze zmianami gospodarczymi zachodzącymi w tym czasie w naszym kraju postanowiłem jednak spróbować swoich sił w prowadzeniu działalności gospodarczej i zarejestrowałem firmę Lechpol, którą prowadzę od ponad 23 lat. 22. ElektroTrendy Jakie są Pana największe sukcesy? Zbigniew Leszek Moim największym sukcesem jest oczywiście rodzina i jej wsparcie przez lata prowadzonej działalności. Dzisiaj z dumą możemy z żoną podziwiać zaangażowanie naszych synów w pracę na rzecz firmy Lechpol. Bardzo często twórcy firm mają problemy z sukcesją i stają przed dylematem co dalej robić z kontynuowaniem działalności firmy. W naszym przypadku synowie sami postanowili po ukończeniu studiów wyjechać

brunch z biznesem

na dalsze kształcenie za granicę po to, żeby wrócić do firmy z dodatkowym bagażem wiedzy, którą można wykorzystać do dalszego rozwoju firmy. Drugim wyrazistym sukcesem jest stała załoga firmy Lechpol, która z ogromnym zaangażowaniem wspiera rozwój firmy oraz uczestniczy we wszystkich działaniach z tym związanych. Muszę przyznać, że praca w firmie, która stara się wprowadzać na rynek coraz nowsze technologie stawia przed załogą ogromne wymagania związane z ciągłym dokształcaniem i wprowadzaniem procesów organizacyjnych. Zdarza się, że wprowadzane zmiany są inicjatywą ludzi, którzy są w firmie od lat, znają ją i potrafią dostosować pracę do zmieniających się realiów. Takie zaangażowanie cenię szczególnie, bo przyczynia się do sukcesu całej firmy. 23. ElektroTrendy Jakie ma Pan zainteresowania również te pozazawodowe? Zbigniew Leszek Ponieważ w młodości chętnie uprawiałem sport oraz angażowałem się w działalność organizacji sportowych i harcerstwo więc do dnia dzisiejszego pozostało mi wiele zainteresowań z tego okresu. Regularnie gram w tenisa, jeżdżę na nartach, pływam, podróżuję i od czasu do czasu żegluję. Chętnie też uczestniczę w życiu społecznym i gospodarczym swojego regionu w którym przez osiem lat prowadziłem Komisję Edukacji i Radę Powiatu Garwolińskiego. ElektroTrendy Dziękujemy serdecznie za rozmowę! Zbigniew Leszek Również bardzo dziękuję

21. ElektroTrendy Jak przebiegała Pana droga zawodowa? nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

Raporty biznesowe

Raporty biznesowe Walka cenowa w dystrybucji art. elektroinstalacyjnych… przynosi korzyści ich producentom

Branża dystrybucji artykułów elektroinstalacyjnych od lat na dużą skalę korzysta z programu analiz należności Euler Hermes Collections – we wrześniu 2013 roku monitorowane były należności od blisko 34 tysięcy odbiorców, na łączna kwotę ponad 1,3 mld złotych. Tak duży zasięg – baza programu analiz należności hurtu elektroinstalacyjnego (a także innych przytaczanych branż jak chociażby hurtu materiałów ogól-

w poszczególnych regionach kraju (zarówno pod kątem opóźnień należności, jak i upadłości odbiorców). Bieżąca moralność płatnicza: już się nie pogarsza, a nawet jest wyższa niż rok temu (w przypadku klientów producentów – hurtowników). Sytuacja nie powróciła jednak jeszcze do poziomu sprzed trzech lat.

Hurtownicy są dobrymi klientami producentów i płacą im obecnie nawet lepiej niż rok temu, mimo iż ich odbiorcy wciąż mają niska moralność płatniczą

nobudowlanych, gdzie na koniec września monitorowane były należności na kwotę ponad 2,9 mld złotych), pozwala diagnozować aktualny stan rozliczeń w tej i innych branżach inwestycyjnych. Prowadzi to do ciekawych wniosków a mianowicie do diagnozy obecnej sytuacji a także prześledzenia ryzyka, jakie towarzyszy transakcjom

ElektroTrendy nr 6/2013

Hurtownie art. elektroinstalacyjnych nie tylko nie przenoszą na swoich dostawców – producentów opóźnień płatności, jakie sami napotykają ze strony firm elektroinstalacyjnych, ale płacą im lepiej niż rok temu. Świadczy o tym wskaźnik średniej moralności płatniczej, kumulujący w sobie informację o skali

opóźnień jak i innych zdarzeń prawnych wpływających na spływ należności od odbiorców (zdarzenia prawne takie jak np. upadłość czy egzekucja komornicza). Według niego obecnie hurtownicy są jeszcze bardziej zdyscyplinowanymi odbiorcami producentów art. elektrycznych niż rok temu: PMI (Payment Morality Index) jest na średnim poziomie 82 pkt. na 100 możliwych, o 4 punkty wyższym niż po III kwartale 2012 roku. Trzeba zaznaczyć, iż poprawa ta nie wynika z równie dużej poprawy moralności płatniczej odbiorców końcowych art. elektroinstalacyjnych, nie jest także obserwowana (lub w minimalnym stopniu) w branży artykułów ogólnobudowlanych. Generalnie różnica pomiędzy średnią moralnością płatniczą firm elektroinstalacyjnych a firm ogólnobudowlanych (klientami odpowiednio hurtowni elektroinstalacyjnych i hurtowni ogólnobudowlanych) jest obecnie żadna, podczas gdy przed kryzysem (w latach 2006-2007) była ona wyższa na korzyść hurtowni elektroinstalacyjnych. Także jeszcze trzy lata temu ich klienci płacili średnio trochę lepiej niż odbiorcy art. ogólnobudowlanych. Okres obiegu należności – producenci art. elektrycznych otrzymują je średnio nie tylko szybciej niż rok temu, ale także szybciej w porównaniu do sytuacji sprzed trzech lat.

Raporty biznesowe

brunch z biznesem

Producenci artykułów elektrycz-

dystrybutorów. Należności hurtow-

Tradycyjnie jako przyczynę szyb-

nych otrzymują obecnie swoje na-

ni elektrycznych spływają obecnie

szego obiegu należności wskazać

leżności średnio szybciej o 8 dni

średnio po ponad 3 miesiącach –

można świadomą politykę dostaw-

w stosunku do sytuacji sprzed roku,

93 dniach. Termin ten nie zmienił

cy skrócenie oferowanego odbior-

i jest to nawet krótszy okres niż trzy

się w porównaniu do roku ubie-

com – kredytu kupieckiego. Służyć

lata temu! Skrócenie obiegu na-

głego i jest jednocześnie dłuższy

to ma szybszej rotacji należności,

leżności producentów nie wynika

o 9 dni w porównaniu do września

czyli zwiększeniu sprzedaży oraz/

z poprawy spływu należności ich

2010 roku.

lub zmniejszeniu własnych kosztów finansowych (gdy dostawca musi

Jaka jest przyczyna skrócenia obiegu należności producentów artykułów elektroinstalacyjnych?

posiłkować się finansowaniem zewnętrznym z powodu zbyt długiego okresu obiegu środków własnych). Ale bliższe prawdy wydaje się inne wytłumaczenie obecnej sytuacji… Widać, co prawda, że średnio o tydzień skrócił się okres kredytu kupieckiego oferowanego przez producentów art. elektrycznych odbiorcom, ale... nie wydłużyła się długość średniego okresu opóźnienia należności, a taką korelacje zwykle można zaobserwować. Sama chęć szybszego otrzymywania swoich należności – skrócenie w tym celu de-

Producenci artykułów elektrycznych szybciej otrzymują należności… na życzenie swoich odbiorców!

klarowanego odbiorcom kredytu kupieckiego nie wystarcza. Muszą oni chcieć tego samego, a raczej być na to gotowi – mieć możliwość szybszego regulowania swoich zobowiązań. Trudniejsza sytuacja na rynku, czyli wciąż mniejsza niż rok temu wartość zleceń w budownictwie sprawia, iż zaostrza się walka o rynek. Jej głównym elementem jest cena – aby była ona atrakcyjna dla odbiorcy końcowego, musi być też na odpowiednio niskim poziomie od producenta. Aby otrzymywać niższe ceny od dostawców, hurtownicy proponują (lub godzą się) na krótsze terminy płatności, bez wydłużania opóźnień w ich regulowaniu. To więc chęć uzyskania wyższych bonusów

i dyskonta

cenowego

jest przyczyną skrócenia terminów obiegu należności u producentów art. elektrycznych, którzy mogą uzyskane w ten sposób oszczędności zaoferować swoim dystrybutorom. Ich zgoda, a nawet inicjatywa w tym zakresie wynika ze wspomnianej wojny cenowej na rynku, który jak na razie nie rośnie. nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

Raporty biznesowe

Koncentracja problemów dystrybutorów przy jednoczesnej poprawie wyników producentów na przykładzie województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego Branie na siebie przez hurtownie elektroinstalacyjne ciężaru opóźnionych prze odbiorców końcowych płatności widać szczególnie gdy przyjrzymy się rynkowi w skali województw. W ciągu ostatniego roku średnie opóźnienie w spływie Duży ciężar finansowy ponoszony przez dystrybutorów Dystrybutorzy art. elektrycznych nie przenoszą na swoich dostawców nie tylko opóźnień płatności, ale także sami ponoszą koszty związane z tzw. trudnymi długami. Są to należności nieuregulowane w przedziale od 120 do 365 dni po terminie płatności, czyli bardzo długo pochodzące zapewne w części od firm, które upadły, zniknęły z rynku. Gotowość do samodzielnego ponoszenia takiego ryzyka, bycia swoistą „poduszka bezpieczeństwa” producentów wymaga dobrego zaplecza finansowego oraz stosunkowo dużej rentowności. To właśnie hurtownicy wyspecjalizowani w zaopatrywaniu mniejszych, z reguły wolniej i gorzej płacących podmiotów uzyskają w zamian za to średnio wyższą marżę za zwiększone ryzyko. Warto zaznaczyć, iż w ciągu roku znacznie wzrosła w dystrybucji elektroinstalacyjnej wartość należności – już nawet nie trudnych, ale niemożliwych do odzyskania, bo przeterminowanych ponad rok po wymagalnym terminie płatności. Łączna wartość tak skrajnie przeterminowanych należności u firm biorących udział w naszym programie wyniosła 100 mln złotych – o 40 mln złotych więcej niż rok temu, co odpowiada obrotowi średniej wielkości hurtowni, która mogłaby w ten sposób zniknąć z rynku. Czy są powody do takich obaw – jak rozkłada się ryzyko związane z opóźnianiem płatności ze strony klientów końcowych?

ElektroTrendy nr 6/2013

Raporty biznesowe

należności producentów omawianej branży skróciło się w sposób najbardziej widoczny w woj. pomorskim i podkarpackim, wydłużyło się najbardziej w woj. warmińsko-mazurskim. Rekordowo krótkie opóźnienie producenci napotykają w kujawsko-pomorskim tylko cztery dni… Podczas gdy jednocześnie w tym samym województwie hurtownie elektroinstalacyjne otrzymują swoje należności ze średnio miesięcznym opóźnieniem… We wspomnianym województwie pomorskim hurtownicy godzić się musieli ze średnio prawie dwumiesięcznym opóźnieniem spłaty swoich należności (gdy jak pamiętamy sami skrócili przeterminowanie swoich płatności względem producentów do średnio 11 dni…). Największy wzrost opóźnienia w spływie należności wspomniani dystrybutorzy zanotowali w woj. małopolskim – do średnio 43 dni po terminie płatności (+13 dni w skali roku).

którzy są wyspecjalizowani w zaopatrywaniu mniejszych i średnich przedsiębiorstw maja często do czynienia z sytuacją, gdy trudne długi są dwukrotnie wyższe niż średnia branżowa, przekraczając 20% wartości ogółu należności. Nie jest więc zaskoczeniem wykres obrazujący podział ich klientów ze względu na ocenę ich kondycji finansowej: łącznie ponad 13% nabywców mieści się w kategoriach „ryzykowni” i „niewypłacalni”. Dziwić jednocześnie może sytuacja, gdy podobnie wysoki odsetek

brunch z biznesem

klientów grożących brakiem zapłaty ma miejsce w odniesieniu do branży producentów art. elektrycznych, po wspomnianej wcześniej wysokiej moralności płatniczej hurtowni elektroinstalacyjnych, czemu towarzyszy nawet skrócenie średniego okresu obiegu należności. Wynika to z połączenia przez część producentów działalności wytwórczej oraz dystrybucyjnej sprzedawania swoich wyrobów bezpośrednio firmom elektroinstalacyjnym, zwłaszcza na większych inwestycjach. Podwójna marża – produkcyjna i hurtowa wiąże się więc z wyższym ryzykiem. Świadczy o nim wciąż wysoka liczba upadłości firm budowlanych – blisko 200 w omawianym okresie III kwartałów 2013 roku, czyli bez zmian w stosunku do roku ubiegłego, a w omawianej kwestii ratingu odbiorców – aż 14% z nich mających płynność finansową grożącą brakiem zapłaty. Źródło: Wszystkie przytoczone w artykule dane pochodzą z Programu Analiz Należności prowadzonego przez Euler Hermes Collections z Grupy Allianz i są jej własnością.

Wspólne dla producentów jak i dystrybutorów – co siódmy ich klient znajduje się w grupie wysokiego ryzyka niewypłacalności Dystrybutorzy godzą się aby brać na siebie większe ryzyko związane z dłuższym okresem rozliczania i gorszą sytuacja finansową swoich odbiorców. Zwłaszcza, Ci

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

Raporty biznesowe

e z c r a d o sp

o g y t r o p a R

03. Pracowniku odbierz dwa dni wolne w 2014 roku

Jak podał 19 listopada 2013 roku Główny Urząd Statystyczny, przeciętne wynagrodzenie brutto w październiku wyniosło 3.834,17 zł, co oznacza, że rdr wzrosło o 3,1%, a mdm wzrosło o 1,7%, co w ujęciu miesięcznym daje wzrost o 1,5%. GUS podaje, że w przedsiębiorstwach w październiku było zatrudnionych 5.500,1 tysiąca osób, czyli rdr zatrudnienie spadło o 0,2%, a w ujęciu miesięcznym wzrosło o 0,1%. Źródło: GUS

W 2014 roku pracownicy otrzymają dwa dodatkowe dni wolne od pracy. W przyszłym roku dwa święta wypadają bowiem w sobotę, co oznacza, że pracodawca powinien wyznaczyć pracownikom dodatkowe dni wolne z tego tytułu.

02. N iskie stawki za godzinę pracy przejdą do lamusa Ministerstwo Pracy rozważa możliwość wprowadzenia minimalnej stawki za godzinę pracy na umowę-zlecenie. Według ministra Władysława Kosiniaka Kamysza mogłoby to być około 10 złotych za godzinę. Według OPZZ, pomoże to setkom tysięcy ludzi, którzy pracują za kwoty uwłaczające ich godności. Obecnie pracodawcy płacą 3 złote, a czasami nawet mniej za godzinę. Osoby z podpisaną umową o pracę mają zagwarantowaną płacę minimalną wynoszącą obecnie 1600 złotych brutto. Stawka godzinowa powinna więc być zbliżona do minimalnego wynagrodzenia. Dzieląc 1600 złotych brutto na godziny, wychodzi około 10 złotych za godzinę. OPZZ uważa jednak, że powinno to być 11 złotych, ale ostateczna stawka jest do uzgodnienia. Jeśli nawet byłoby to 10 złotych, byłby to krok w bardzo dobrym kierunku. W Polsce na tzw. tzw. „godzinówkach” pracuje około 900.000 osób. Źródło: Ministerstwo Pracy 46

ElektroTrendy nr 6/2013

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego Zgodnie z art. 130 §2 Kodeksu pracy każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Ten korzystny dla pracowników przepis został wprowadzony do Kodeksu pracy w konsekwencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 października 2012 r. (K 27/11). Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 130 §2 Kodeksu pracy jest sprzeczny z Konstytucją, a dokładniej narusza konstytucyjną zasadę równości, bezpodstawnie różnicując liczbę dni wolnych od pracy przysługujących pracownikom. Zgodnie z omawianą regulacją za święto przypadające w dniu wolnym od pracy pracodawca nie miał obowiązku oddawać pracownikom dodatkowego dnia wolnego. Obowiązek oddawania dnia wolnego w opisanej

sytuacji funkcjonował już wcześniej, lecz uchylono go w 2011 roku Wprowadzono natomiast dodatkowy dzień wolny od pracy jakim jest Święto Trzech Króli wypadające 6 stycznia każdego roku. Oddanie dnia wolnego za święto przypadające w dzień wolny od pracy Po opublikowaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw pracodawcy ponownie zostali zobowiązani do zwracania pracownikom dni wolnych w przypadku, gdy święto przypadnie w dzień będący dla danego pracownika dniem wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy. Zwykle mówi się o sobocie, gdyż dla większości pracowników to sobota jest dniem wolnym od pracy. W świetle obowiązującego stanu prawnego za dzień świąteczny, który wypada w sobotę, pracodawca obniża pracownikowi wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym, co oznacza, że pracownik jeszcze w tym samym okresie rozliczeniowym otrzymuje inny dzień wolny od pracy. Gdy pracodawca nie dopełni swoich obowiązków, pracownicy mają prawo dochodzić wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych.

Zdjęcie. Shutterstock

01. G US podał dane o zatrudnieniu i płacach

Raporty biznesowe

Dni wolne od pracy Dni ustawowo wolne od pracy wymienia ustawa o dniach wolnych od pracy. Zgodnie z wykazem dniami ustawowo wolnymi od pracy są niedziele oraz: • 1 stycznia – Nowy Rok • 6 stycznia – Święto Trzech Króli (wprowadzone do wykazu 6 stycznia 2011) • pierwszy dzień Wielkiej Nocy (31 marca 2013, 20 kwietnia 2014) • drugi dzień Wielkiej Nocy (1 kwietnia 2013, 21 kwietnia 2014) • 1 maja – Święto Państwowe • 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja • pierwszy dzień Zielonych Świątek (19 maja 2013, 6 czerwca 2014) • dzień Bożego Ciała (30 maja 2013, 19 czerwca 2014) • 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny • 1 listopada – Wszystkich Świętych • 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości

• 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia • 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia Dwa dodatkowe dni wolne od pracy w 2014 roku Do tej pory wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie miał zastosowania. W 2013 roku pracodawcy nie musieli oddawać zatrudnionym dni wolnych z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy, gdyż żadne święto ustawowo wolne od pracy nie przypadało w tym roku w sobotę. Natomiast w 2014 roku się to zmieni. W sobotę będzie obchodzone Święto Konstytucji 3 maja oraz Wszystkich Świętych (1 listopada). W związku

z tym przy stosowaniu miesięcznych okresów rozliczeniowych pracodawca będzie miał obowiązek oddać pracownikom po jednym dniu wolnym od pracy w maju i listopadzie 2014 roku. Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 czerwca 1976 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1974 r. Nr 24, poz. 141 z późn. zm.) • Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. z 1951r. Nr 4, poz.28 z późn. zm.) Źródło: Infor.pl

04. Małe firmy działające na rynku technologii nie mogą się rozwijać, ponieważ specjalistów IT przejmują koncerny Dzisiaj IT jest jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się branż. Szybki rozwój nowych technologii znacząco zwiększył zapotrzebowanie na informatyków, którzy już od dawna na brak ofert pracy nie narzekają. Jedną z przyczyn jest stabilna, nie wykazująca wzrostów liczba studentów na kierunkach informatycznych. Specjalistów IT jest za mało i nie wystarcza dla wszystkich zainteresowanych firm. Szczególnie nie wystarcza ich dla mniejszych, często bardzo młodych podmiotów. Większość informatyków woli korporacje. Praca w korporacji często oznacza prestiż, możliwość rozwoju, pracę z najnowszymi technologiami i uczestniczenie w projektach na większą skalę, wyprzedzających polski rynek. Jednak są i tacy (i liczba ich rośnie (!)), którzy nie chcą pracować anonimowo i wolą rodzinną atmosferę, w której widać ich wysiłek i są indywidualnie doceniani.

05. Przedsiębiorco, nie zmawiaj się! Jaka jest różnica między ustalaniem cen, a ich naśladowaniem? Czy porozumienia ograniczające konkurencję są zawsze zakazane? Przedsiębiorcy nie mogą zawierać porozumień, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku. Zakaz ten dotyczy działań podejmowanych przez co najmniej dwa niezależ-

brunch z biznesem

ne podmioty gospodarcze, związki przedsiębiorców lub przedsiębiorców i ich związki. W szczególności zabronione jest uzgadnianie cen, warunków składanych ofert w przetargach publicznych, ograniczanie albo kontrolowanie produkcji lub zbytu, a także postępu technicznego i inwestycji oraz podział rynków. Tego rodzaju praktyki należą do tzw. hardcore restrictions, które są najbardziej szkodliwe dla gospodarki. Z niedozwolonym porozumieniem nie należy natomiast mylić tzw. naśladownictwa, które stanowi element polityki handlowej przedsiębiorstwa i polega na dostosowywaniu podejmowanych działań – w tym poziomu cen – do zachowań konkurentów. Nie będzie zatem podlegało pod zakaz określony w prawie antymonopolowym obserwowanie przez firmę cen konkurentów i dostosowywanie do nich własnej oferty sprzedażowej. Źródło: UOKiK

06. Za granicą może pracować aż 14% Polaków Co czwarty dorosły Polak deklaruje gotowość podjęcia pracy poza granicami kraju, a od wejścia Polski do Unii Europejskiej do pracy wyjeżdżał co siódmy – wynika z sondażu CBOS. Od czasu przystąpienia Polski do UE do pracy za granicą wyjechało lub nadal tam pracuje około 14% dorosłych Polaków. Według CBOS, do pracy za granicą wyjeżdża 32% bezrobotnych. Z analizy wynika, że z jednej strony są to osoby najchętniej podejmujące prace sezonowe, natomiast z drugiej, prawdopodobnie, okres bezrobocia w Polsce traktują jako odpoczynek przed kolejnym wyjazdem do pracy za granicę. Stosunek do pracy za granicą zależy przede wszystkim od wieku badanych. Wśród osób powyżej 64. roku życia niemal wszyscy (98%) nie są zainteresowani wyjazdem do pracy. Pracę za granicą najczęściej podejmują osoby młode w wieku 25-34 lata, czyli 26%, z czego 18% to mężczyźni i 10% to kobiety. CBOS ocenia, że stosunek młodych Polaków do emigracji może rodzić niepokój co do skali tego zjawiska w przyszłości.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

Raporty biznesowe

W 2013 roku mniej więcej co ósmy badany przez CBOS (13%) przyznał, że ktoś z jego otoczenia pracuje za granicą. To więcej niż przed rokiem. Zdaniem CBOS jest to kolejny sygnał, że liczba migracji mogła w ostatnim czasie wzrosnąć. Okazuje się też, że blisko trzy czwarte dorosłych Polaków (72%) ma bliskich za granicą. Niemal co trzeci (30%) twierdzi, że jest to od 1-3 osób. Podobny odsetek (33%) przyznaje, że za granicą mieszka od 4-9 członków jego rodziny lub przyjaciół. Prawie co trzeci (32%) zna przynajmniej 10 takich osób. Według CBOS, więzi z migrantami stanowią kapitał, który może być wykorzystany w razie potrzeby. Sieci kontaktów sprzyjają migracji i redukują koszty i ryzyko z nią związane. Do pracy za granicą najczęściej migrują mieszkańcy wschodniego (najbiedniejszego) obszaru kraju woj. lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie i podlaskie). Niemal co czwarty mieszkaniec (24%) z tego regionu pracował za granicą po wejściu Polski do Unii Europejskiej lub nadal tam pracuje. W regionie centralnym (łódzkie i mazowieckie) do pracy za granicę wyjeżdżało czterokrotnie mniej osób (6%). Statystycznie rzecz ujmując, kraje które Polacy wybierają najczęściej, to: Niemcy (36%), Wielka Brytania (21%), Belgia (9%), Holandia (9%), Włochy (6%), Francja (6%), USA (5%), Austria (4%), Norwegia (3%), Hiszpania (3%), Irlandia (2%), Dania (2%), Szwajcaria (1%) i Grecja (1%). Niemal połowa rodaków wyjeżdżała do pracy na krótko – 47% na trzy miesiące, 27% na kilka miesięcy i 26% na dłużej niż rok.

ElektroTrendy nr 6/2013

Badanie zostało przeprowadzone przez CBOS, metodą bezpośrednich wywiadów w dniach 7-14 listopada 2013 roku na liczącej 990 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski. Źródło: CBOS

07. Samochody będą droższe przez szalony pomysł urzędników z Brukseli. Unia Europejska chce wprowadzić w autach obowiązkowe urządzenia do blokowania prędkości, co spowoduje skok cen aut. Urzędnicy unijni pracują nad przepisami wprowadzającymi obowiązkowe stosowanie w samochodach urządzeń do ograniczania maksymalnej prędkości, jaką może rozwinąć auto. Ten pomysł spowoduje, że auta będą jeszcze droższe. Wszystkie samochody wyposażone byłyby w urządzenia elektroniczne uniemożliwiające autom rozwijanie prędkości ponad 120 km/godz. Istnieją dwie opcje takich urządzeń. Pierwsza to aparatura wykorzystująca GPS i łącząca się z satelitami. Z satelity do auta napływać będą informacje o zbliżających się znakach ograniczenia prędkości, a elektronika w wozie sama go wyhamuje. Druga opcja to kamery odczytujące znaki na drodze. Sygnał przekazany byłby do samochodowego komputera i znów wóz by automatycznie zwolnił. Departament Komunikacji i Transportu Komisji Europejskiej, który przygotował te zalecenia, twierdzi, że nowe zalecenia pozwolą zmniejszyć liczbę śmiertelnych wypadków na drogach. W tego rodzaju wypadkach w ciągu roku w UE ginie około 30.000 osób, w tym łącznie w Polsce, Niemczech i Francji to około 10.500 osób. Na wyspach brytyjskich ze względu na i tak już obostrzone przepisy jest mniej, bo 1.700 ofiar. Brytyjczycy są przeciwni wprowadzaniu tych urządzeń, uważając że jest to zamach na wolność kierowców i pomysł wzięty z „Matrixa”. Przeciwnicy zwracają uwagę, że przez nowe urządzenia wzrosną ceny nowych aut, a kierowcy z przyczyn oczywistych nie mający takich urządzeń w swoich dotychczas używanych samochodach, będą musieli instalować je na własny koszt.

Źródło: DKiTKE

08. W październiku w Polsce upadło 85 przedsiębiorstw zatrudniających około 3.800 osób Euler Hermes Collections na podstawie oficjalnych danych z Monitora Sądowego i Gospodarczego, zbadała sytuację polskich firm w październiku w kontekście bankructw. Sądy poinformowały o upadłości 85 firm (wobec 93 w październiku 2012 roku). Łącznie liczony ostatni znany obrót tych firm wyniósł około 1,9 mld zl, a łączne zatrudnienie około 3.800 osób. W tej liczbie nie ujęto zmiany 8 wcześniejszych postępowań układowych na likwidacyjne. Od początku roku opublikowano informację o upadłości 798 przedsiębiorstw wobec 773 w ciągu dziesięciu miesięcy 2012 roku (wzrost o 3%). • Duży spadek liczby postępowań układowych - jest ich o połowę mniej niż w ubiegłych miesiącach (mimo iż upadłości było więcej niż we wrześniu), układowe stanowiły już tylko 14% ogółu opublikowanych orzeczeń. Jednocześnie osiem wcześniejszych postępowań układowych zakończyło się niepowodzeniem i zostały zmienione w postępowanie likwidacyjne. • Schyłek sezonu w budownictwie z drugą w tym roku kulminacją liczby upadłości. Ich liczba (25) była niższa niż w październiku ub. roku, ale poza lipcem – najwyższa w tym roku. Ponad połowa to firmy zajmujące się wszelkiego rodzaju pracami wyspecjalizowanymi.

Raporty biznesowe

• Produkcja: problemy firm produkujących na rynek wewnętrzny, rzadsze już upadłości eksporterów z branży produkcji maszynowej i artykułów metalowych. Upadłości w październiku dotyczyły producentów artykułów spożywczych, odzieżowo-obuwniczych, firm poligraficznych, producentów na potrzeby budownictwa. • Hurt i dystrybucja – zmagają się z konsolidacją rynku, który jednocześnie trwał w stagnacji. Tracą na tym m.in. dystrybutorzy odzieży i obuwia. • Październik – najwięcej upadłości w województwach: dolnośląskim i mazowieckim (po 15) oraz małopolskim (13). Uwagę zwracają ponadto województwa: świętokrzyskie, kujawsko-pomorskie i lubelskie, w których liczba ogłoszeń o bankructwach jest wyższa niż w ostatnich miesiącach.

09. Recykling telefonów!? Metoda przekazywania telefonów do firm zajmujących się recyklingiem w Polsce dopiero raczkuje. Polski konsument nie zdaje sobie jeszcze sprawy z korzyści dla niego, dla świata oraz dla innych mieszkańców planety. Miejmy nadzieję, że w niedługim czasie sytuacja ulegnie poprawie, bo na chwilę obecną, ledwie 2% użytkowników telefonów w naszym kraju, przekazuje te nieużywane do odpowiednich miejsc! Fakty ze świata recyklingu – czy wiesz, że? W roku 2005 w USA ponad 100 mln telefonów komórkowych (ponad 50.000 ton) zostało wyrzuconych do śmieci, a był to wciąż użyteczny sprzęt. Globalne badania konsumenckie wydane przez firmę Nokia wykazały, że tylko 3% wszystkich użytkowników telefonów komórkowych, przekazuje je do recyklingu (przepytano 6.500 osób w 13 krajach. Średnio na jednego użytkownika przypadało 5 telefonów). Nokia przeprowadziła również badania, które ujawniły potencjał jaki daje recykling. Między 65-80% telefonów, które są wyrzucane rok rocznie na śmietnik, mogłyby zostać zamienione na energię, mogącą zasilić 18.500 domów mieszkalnych.

Ponad 3 mld ludzi na całym świecie posiada własne telefony komórkowe. Jeśli każdy z nich przekazałby jeden telefon do recyklingu, ochroniłoby to ponad 240.000 ton surowców. Emisje dwutlenku węgla byłyby ograniczone i równoważne z usunięciem 4 mld samochodów z dróg. Ponad 90% materiałów zawartych w telefonach komórkowych można odzyskać, w tym nikiel, kadm, kobalt, złoto, srebro, miedź, tworzywa sztuczne oraz wiele innych. Źródło badań: www.thesecretlifeofthings.com/#!phone-facts/c611

Jak działają potentaci? Świetnym przykładem na sukces w branży recyklingu jest program „Sprint” (działający na terytorium USA), który dzięki edukacji rynku oraz użytkowników, osiągnął poziom 90% recyklingu przekazanych urządzeń, z dwóch i pół tysiąca miejsc. Jak obliczyło eRecyclingCorps (eRecyclingCorps.com) ponad 70% użytkowników telefonów komórkowych przekazuje stare urządzenia odpowiednim firmom, które zajmują się ponownym wykorzytaniem ich lub przekazaniem go do recyklingu. Na szczęście wszystko wskazuje na to, że liczba ta będzie dalej rosła. Model polskich przedsiębiorstw działających w tej branży jest bardzo podobny do tego opracowanego na zachodzie Europy czy w Stanach Zjednoczonych. Za granicą skupem telefonów zajmują się dedykowane ku temu firmy. Część z nich jest połączona z operatorami, a część działa samodzielnie.

brunch z biznesem

Dlaczego warto przekazać telefon do recyklingu? Powodów jest wiele, natomiast najważniejsze z nich są takie: – ratowanie planety przed tonami elektrośmieci, – większość urządzeń trafi do ludzi z krajów rozwijających się, którzy nie mają środków, aby kupić nowy, – przekazując urządzenia, z których nie będziemy korzystać, zarabiamy pieniądze. W Polsce istnieje już wiele punktów, które skupują telefony komórkowe z przeznaczeniem do ich ponownego wykorzystania. W akcję zaangażowani są również operatorzy tj. Play, Plus, Orange czy firmy, które nie zajmują się tego typu działalnością, np. Allegro. Z operatorów komórkowych działających na polskim rynku, model najbliższy zachodniemu, wykorzystują Play i Plus. W obydwu sieciach można sprzedawać telefony w odpowiednich punktach (salonach). Różnica między sieciami jest taka, że wycena przeprowadzona w salonach Play jest wiążąca i dokładnie taką kwotę otrzymuje użytkownik, który zdecyduje się sprzedać telefon, natomiast w salonach sieci Plus klient pozna tylko szacunkowa kwotę. Telefon ostatecznie musi odwiedzić serwis, a po wizycie podawana jest wiążąca wycena. Miejmy nadzieję, że dzięki takim działaniom operatorów, wiedza na temat recyklingu będzie co raz większa, a liczba telefonów przekazywanych z myślą ponownego wykorzystania wzrośnie, przyczyniając się do ochrony środowiska i ratowania naszej planety. Źródło: PR

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

Paprykarz gospodarczy

„Paprykarz”gospodarczy Toksyczne

substancje w żywności Istnieje szereg substancji dodawanych do żywności. Wśród nich są między innymi konserwanty czy barwniki, które mogą kumulować się w organizmie i tym samym mieć negatywny wpływ na zdrowie człowieka.

ubstancja dodatkowa to zgodnie z polskim ustawodawstwem „każda substancja zazwyczaj sama nie spożywana jako żywność i nie używana jako typowy jej składnik. Jej celowe użycie w procesie produkcji, przetwarzaniu, przygotowaniu (…) powoduje zamierzone lub spodziewane rezultaty w środku spożywczym lub jego składnikach”. Do substancji dodatkowych należą: konserwanty, barwniki syntetyczne, preparaty zagęszczające, żelujące i zastępujące cukier. Dzięki ich zastosowaniu uzyskujemy żywność o bardziej atrakcyjnych cechach. Możliwe jest przedłużenie trwałości, poprawa wyglądu, smaku czy też zapachu danego produktu spożywczego. Dodatki do żywności muszą zostać uznane przez wyspecjalizowane instytucje Unii Europejskiej za bezpieczne. Jednak niemożliwe jest określenie negatywnego wpływu tych substancji na organizm z perspektywy czasu. U niektórych osób substancje dodatkowe wywołują uczulenia pokarmowe. Organizm traktuje te związki jako ciała obce i broni się przed nimi, wytwarzając przeciwciała. W ten sposób powstają reakcje alergiczne.Rodzaj reakcji zależy zarówno od rodzaju samego alergenu, jak również od osobniczej reakcji danego organizmu. W związku z rosnącą liczbą alergenów, problem ten dotyczy coraz większej liczby osób. Najczęściej stosowanymi dodatkami do żywności są barwniki syn-

ElektroTrendy nr 6/2013

tetyczne. Mają one zastosowanie na przykład przy produkcji marmolad, żeli czy gum do żucia. Barwniki mogą wywoływać reakcje alergiczne, takie jak pokrzywka czy duszność. Drugą grupę stanowią konserwanty, które podrażniają jelita i powodują wysypki. Dodawane są one między innymi do galaretek, napoi bezalkoholowych, soków, sosów i margaryny. Konserwant – azotyn sodu lub potasu stosowany jest powszechnie do peklowania mięsa. Należy do grupy czynników wywołujących zmiany rakotwórcze w organizmie. Natomiast inny konserwant – siarczan sodu występujący w konserwach, sokach, winie powoduje bóle głowy i nudności, szczególnie u osób wrażliwych. Preparaty zastępujące cukier na przykład w wyrobach cukierniczych nie są polecane osobom z wrażliwym przewodem pokarmowym. Inna kwestia dotyczy substancji, które znalazły się w żywności, a nie zostały do niej wprowadzone celowo.

Dotyczy to pestycydów, toksyn produkowanych przez bakterie, pleśni czy grzybów. Mogą się one znaleźć w żywności w wyniku niedostosowania odpowiednich wymagań odnośnie jakości surowców do produkcji, czy też przechowywania żywności. Przykładem jest patulina. Toksyna ta uszkadza płód oraz wykazuje właściwości mutagenne i rakotwórcze. Występuje głównie na owocach dotkniętych brązową zgnilizną, na przykład jabłkach, bananach czy winogronach. Badania soku jabłkowego wyprodukowanego z nadpsutych jabłek potwierdziły obecność patuliny, nawet po usunięciu części nadpsutych. Dokonując wyboru produktu spożywczego, przede wszystkim należy zwrócić uwagę na jego skład i źródło pochodzenia (kraj, adres producenta). Świadomy i racjonalny wybór pozwoli zapobiec późniejszym chorobom. Tekst: inż. Kinga Czajkowska

Paprykarz gospodarczy

brunch z biznesem

Zapora w Czorsztynie-Niedzicy

im. Gabriela Narutowicza, Prezydenta Polski

JEDNAK NA SPRZEDAŻ!!!

Podział i częściowa prywatyzacja ZEW Niedzica, na domiar złego sytuacja Spółki jest skomplikowana z powodu nieuregulowanego stanu prawnego. Od Redakcji: ElektroTrendy sygnalizowały ten temat już w numerze ET 05/2013 (6) na str. 10-13.

Zespół Elektrowni Wodnych w Niedzicy zostanie jednak sprzedany. Resort Skarbu Państwa po raz kolejny snuje plany prywatyzacji tej energetycznej Spółki. Proces ten będzie jednak poprzedzony podziałem Spółki na trzy mniejsze podmioty. Tylko jeden z nich zachowa publiczny charakter i będzie własnością państwa. Według Wiceministra Skarbu Państwa, Zdzisława Gawlika, sytuacja Spółki jest skomplikowana z powodu nieuregulowanego stanu prawnego, resort ma jednak nadzieję, że do końca tego roku zapadną uzgodnienia co do tego, jak doprowadzić firmę do stanu, który umożliwi normalne gospodarowanie jej majątkiem. Chodzi o zdarzenie, które przerwało pod koniec 2012 roku, mocno już zaawansowany proces prywatyzacji elektrowni. Okazało się wtedy, że wiele działek zarówno na dnie Jeziora Czorsztyńskiego, jak i na terenie samej zapory, nieprawidłowo wywłaszczono w latach 70. i 80. ubiegłego wieku. W konsekwencji prawo własności do części terenów mają prywatne osoby. Dodatkowo, nawet tam, gdzie formalnie działki należą do państwa, prawo umożliwia wywłaszczonym góralom odbiór swoich dawnych dóbr, w przypadku gdy nie będą one już państwowe. Prywatyzacja zaś może być potraktowana jako taka właśnie okoliczność. Dlatego Ministerstwo Skarbu zdecydowało o podziale Spółki. Z majątku ZEW Niedzica chce wydzielić spółkę wodną, energetyczną i turystyczną. Spółka wodna byłaby jednoosobowym podmiotem Skarbu

Państwa, a los spółki energetycznej i turystycznej nie jest przesądzony. Mogłyby być sprywatyzowane. Do spółki turystycznej należałyby hotele, pensjonaty, kawiarnie i ośrodek narciarski ZEW-u. Natomiast w spółce energetycznej byłyby nieruchomości związane z produkcją, przesyłem i sprzedażą energii w Czorsztynie, Niedzicy i Sromowcach Wyżnych, oraz w Łączanach i Smolicach pod Krakowem (elektrownie na górnej Wiśle też należą do ZEW). Własnością państwa pozostałaby natomiast zapora główna. W ostatniej spółce „wodnej” byłyby nieruchomości niezbędne do zarządzania infrastrukturą hydrotechniczną. Chodzi głównie o te, które mają nieuregulowaną sytuację własnościową. Dzięki temu manewrowi, podzieloną elektrownię będzie można sprzedać bez obawy przed procesami o zwrot majątku. Podhalańscy samorządowcy, którzy rok temu nie zgadzali się na sprzedaż ZEW jako całości, nie wnoszą wielu zastrzeżeń do najnowszej propozycji. Wały przeciwpowodziowe, tama czy inne umocnienia zostaną w rękach państwa, dzięki temu okoliczni mieszkańcy będą mieli pewność, że będą utrzymywane w dobrym stanie i nie dojdzie do jakiejś powodzi czy innej katastrofy, a ludzie mieszkający wokół i poniżej jeziora będą bezpieczni. W takiej formie na prywatyzację zgadzają się też flisacy pracujący na Dunajcu, którzy obawiali się, że po sprzedaży zapory nikt nie będzie dbał o utrzymywanie stałego poziomu wody w rzece. Taki scenariusz jest możliwy pod względem biznesowym. Podobne podziały spółek już się zdarzały. Jeśli do tego dojdzie, to nowy właściciel turbin

będzie musiał płacić spółce wodnej za wynajem jej budynków. Może jest to i jakieś rozwiązanie. Wydaje się jednak, że elektrownia w Czorsztynie ze względów geopolitycznych powinna bezwzględnie pozostać w rękach państwa polskiego. Znaczenie ma zapora i zbiornik w Czorsztynie. Budowano je przez kilkanaście lat, przy ogromnych nakładach finansowych i spektakularnych protestach ekologów, aż do szczęśliwego finału w 1997 roku. Tama na Dunajcu w Pieninach ma znaczenie, bez megalomani i nie bojąc się użyć tego słowa, strategiczne dla południowych terenów Polski, a dla Sądeczan to wręcz sprawa życia lub śmierci, co pokazują zdjęcia z wielkiej powodzi w 1934 roku. Źródło: Ministerstwo Skarbu, Ministerstwo Gospodarki

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

lumina 2

Nowocześnie prosta,

tradycyjnie niezawodna Nowoczesne projekty budynków wielomieszkaniowych, powierzchni biurowych segmentu budżetowego wymagają stosowania wysoce korzystnych dla inwestora rozwiązań ekonomicznych. Jednocześnie zastosowane mechanizmy gniazd i łączników muszą spełniać wymogi techniczne oraz jakościowe zapewniając tym samym odpowiedni standard estetyczny.

owa seria osprzętu elektroinstalacyjnego LUMINA 2 stanowi odpowiedź firmy Hager na potrzeby współ-

czesnego rynku wymagającego optymalnych rozwiązań ekonomicznych, gdzie atrakcyjność cenowa staje się najistotniejszym czynnikiem decydującym o zakupie. Seria LUMINA 2 jest podtynkową, montowaną w standardowych puszkach Ø 60 mm serią osprzętu, która doskonale sprawdza się wszędzie tam gdzie oprócz korzystnej relacji jakości

ElektroTrendy nr 6/2013

do ceny, standard wykończenia ma istotne znaczenie. Serię LUMINA 2 montować można w ramkach modułowych w kombinacji od 1 -, do 4- krotnych, dedykowanych do montażu pionowego lub poziomego w dwóch standardowych kolorach: białym lub kremowym. Nowoczesny, uniwersalny, prosty design Części zewnętrzne serii LUMINA 2, jak klawisze i ramki wykonane są z dobrej jakości tworzywa ABS i charakteryzują się wysokim stopniem połysku oraz łatwością utrzymania w czystości. Obłe, nowoczesne krawędzie ramek są synonimem obecnego trendu stosowanego m.in. w urządzeniach powszechnego użytku. Gniazda z uchylną pokrywą mają możliwość podwyższenia stopnia bryzgoszczelności do IP44 poprzez zastosowanie kołnierza uszczelniającego, co pozwala stosować je w środowiskach o podwyższonej wilgotności (np. łazienki, kuchnie). Tradycja zobowiązuje - jakość wykonania i niezawodność na długie lata

Tak jak to miało miejsce 20 lat temu – w pierwszej serii modułowej Lumina firmy Polo, tak teraz podobnie – Lumina 2 oferuje nową jakość i tradycyjną niezawodność działania. Podstawowe mechanizmy zostały wyposażone w rozwiązanie utrzymywania neutralnej pozycji łapek rozporowych bez stosowania kłopotliwych gumek ściągających. Ich konstrukcja zapewnia skuteczne zamocowanie osprzętu przy dokręceniu śrub montażowych, natomiast odkręcenie tych śrub powoduje samoczynne chowanie się łapek w obrys cokołu. Łatwy i trwały montaż wyrobów gwarantują przede wszystkim solidne stalowe ramki szkieletowe, które oprócz montażu konwencjonalnego mają możliwość mocowania od frontu mechanizmu za pomocą wkrętów do różnorodnych puszek montażowych. Gniazda zasilające 230V AC o obciążalności do 16A dostępne są w wersji z zaciskami śrubowymi również w wykonaniu z przesłonami styków, gwarantujące bezpieczeństwo użytkowania chroniąc przed włożeniem jakichkolwiek przedmiotów do otworów stykowych (ochrona dzieci przed porażeniem). W serii dostępne jest również gniazdo 2-krotne do ra-

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

mek wielokrotnych, to bardzo korzystne ekonomicznie rozwiązanie dedykowane jest głównie dla budownictwa deweloperskiego oraz budynków mieszkalnych. Mechanizm łącznika serii lumina 2 zapewnia możliwości łączeniowe prądu do wartości 10AX (obciążenie lampami fluorescencyjnymi i żarowymi); łączniki standardowo wyposażone są w zaciski bezśrubowe gwarantujące przyśpieszenie procesu montażu i łatwość podłączenia przewodów. Seria zapewnia możliwość stosowania klawiszy z różnymi symbolami oraz łączników w wersji z podświetleniem zapewniając wszechstronne zastosowanie. Każdy z elementów serii LUMINA 2 pakowany jest w indywidualny worek, dzięki temu produkty zabezpieczone są w czasie transportu oraz podczas składowania na budowie. Komfort sterowania i funkcjonalność Seria lumina 2 zapewnia pełną funkcjonalność oferując mechanizmy do kontroli systemów elektrycznych budynku takich jak: oświetlenie, żaluzje, markizy. System osprzętu LUMINA 2 obok podstawowych łączników instalacyjnych i gniazd zasilających, oferuje również: ściemniacze obrotowe, gniazda antenowe, teleinformatyczne (RJ45 5E, UTP) oraz łączniki z podświetleniem. Gniazda antenowe RTV są dostępne w wersji nieprzelotowej oraz przelotowej. Gniazda nieprzelotowe służą do zakańczania instalacji antenowych indywidualnych lub instalacji o strukturze gwiaździstej (równoległej). Konstrukcja gniazda nieprzelotowego

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

staci uchylnej, sprężynującej klapki. Szybkość przygotowania skrętki, ułożenia i wprowadzenia przewodów jest bezkonkurencyjna, a pewność montażu oraz połączeń jest potwierdzona ponad 5-letnią historią użytkowania na szeregu inwestycjach.

umożliwia zasilanie wzmacniacza antenowego poprzez kabel antenowy. Gniazda przelotowe przeznaczone są do stosowania w instalacjach przelotowych, przy których należy pamiętać o zastosowaniu na końcu gniazd zakończeniowych (z rezystorem). Gniazda teleinformatyczne bazują na sprawdzonych, beznarzędziowych modułach RJ45 doskonale znanych elektroinstalatorom z serii Polo oraz Systo. Moduł charakteryzuje się nowoczesną konstrukcją montażową z zatrzaskowymi klapkami, które pełnią jednocześnie funkcję klucza montażowego – w momencie zamykania automatycznie nacinają izolację przewodów. Gniazda RJ45 posiadają zabezpieczenie przed kurzem w po-

ElektroTrendy nr 6/2013

Więcej korzyści w Nowoczesny, estetyczny design. Ponadczasowe uniwersalne wzornictwo serii z myślą o szerokim spektrum odbiorców. w Wysokiej jakości mechanizmy łączników z samozaciskami. Mechanizm łącznika serii LUMINA 2 zapewnia możliwości łączeniowe prądu do wartości 10AX. Łączniki standardowo wyposażone są w zaciski bezśrubowe, zapewniając szybkość i łatwość montażu. Seria posiada certyfikat jakości wydane przez BBJ-SEP. w Trwała i solidna ramka montażowa. Ramka montażowa wykonana z blachy stalowej gwarantuje pewność montażu i nie ulega uszkodzeniom na nierównych powierzchniach. w Pewnie i szybko: Modułowa budowa serii lumina 2 w systemie ramek wielokrotnych zapewnia szybki i łatwy montaż osprzętu – profesjonalne rozwiązanie dla elektroinstalatorów. w Dodatkowe zabezpieczenie. Każdy z elementów serii LUMINA 2 pakowany jest w indywidualny worek, dzięki czemu produkty zabezpieczone są w czasie transportu oraz podczas składowania na budowie.

Dane techniczne: w N apięcie znamionowe: 250V~, 50/60Hz w Prąd znamionowy: 10AX* (obciążenie lampami fluorescencyjnymi i lampami żarowymi) w Przekroje zacisków: Samozaciski łączników – dla drutu min. 2x1 mm²; max. 2x2,5 mm² w Zaciski śrubowe gniazd – dla drutu max. 2x2,5 mm² w Gniazda zasilające zgodność z normą PN-IEC 60884-1:2006 Więcej na: www.hager.pl

lumina 2

Gniazda i łączniki serii lumina 2 wyróżnia nowoczesne, uniwersalne wzornictwo oraz wysoka jakość wykonania. Mechanizmy łączników serii gwarantują łączenie prądu do 10AX, a standardowe zaciski bezśrubowe i stalowe ramki nośne zapewniają trwałość użytkowania oraz szybki i pewny montaż. To więcej niż standard!

www.hager.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Nowoczesne puszki podtynkowe SMARTBOX Firma SB-Electric jest nowym na rynku polskim producentem puszek elektroinstalacyjnych podtynkowych marki SMARTBOX (stąd skrót nazwy firmy: Smart Box Electric). W programie produkcji znajduje się szeroka gama różnego typu puszek wykonywanych według nowoczesnych technologii z wysokiej jakości tworzyw sztucznych. SB-Electric jest też dystrybutorem w Polsce osprzętu elektroinstalacyjnego podtynkowego (wyłączników, przycisków, gniazdek) firm: SIEMENS (wyłącznym) i TEM (Słowenia).

uszki elektroinstalacyjne podtynkowe pojedyncze i do montażu szeregowego są powszechnie stosowanym rozwiązaniem w praktycznie każdej instalacji elektrycznej: w mieszkaniach, domach, biurach i przemyśle. Stosowane są w celu zamontowania osprzętu elektroinstalacyjnego. Produkt wydaje się prosty i nieskomplikowany. Może się wydawać, że trudno wymyśleć coś nowego oraz innowacyjnego. Po zastosowaniu puszek SMARTBOX należy jednak zmienić zdanie. Mają one kilka unikalnych szczegółów konstrukcyjnych, które ułatwiają prace elektryczne i budowlane oraz powodują, że wprowadzanie kabli oraz montaż osprzętu jest szybszy i łatwiejszy. Każda puszka elektroinstalacyjna okrągła spełnia dwie podstawowe

ElektroTrendy nr 6/2013

funkcje w instalacji elektrycznej: jest niezbędna do zamocowania osprzętu (wyłączników i gniazdek) oraz do łączenia przewodów w ścianach. Aby powyższe funkcjonalności użytkowe zostały poprawnie spełnione potrzebne jest połączenie dwóch głównych parametrów ważnych dla każdej pojedynczej puszki: wysokiej jakości materiał i nowatorska, przemyślana konstrukcja. Materiał Puszki produkowane są przez firmę SB-Electric z następujących materiałów: • polipropylenu PP 650 • poliamidu PA 960 Puszki SMARTBOX produkowane z żaroodpornego polipropylenu PP 650 (rys. 1) bez halogenów i kad-

mu są odporne na działanie temperatury do 6500 C. Polipropylen PP otrzymuje się w wyniku niskociśnieniowej polimeryzacji propenu – zwanego popularnie propylenem, który jest otrzymywany z ropy naftowej. Surowiec ten nie podtrzymuje palenia. Polipropylen obok polietylenu jest jednym z najczęściej stosowanych tworzyw sztucznych w elektrotechnice. Produkcja gotowych wyrobów z granulatu odbywa się w procesie wtryskiwania. Tą metodą mogą być wytwarzane elementy cienkościenne, o skomplikowanych kształtach i dużych powierzchniach. Elementy wtryskiwane charakteryzują się dużą sztywnością i dobrym połyskiem. Polipropylen wykazuje dużą odporność chemiczną, zwłaszcza w temperaturze pokojowej, w której jest prawie całkowicie odporny na działanie kwasów, zasad i soli oraz rozpuszczalników organicznych (alkohole, tłuszcze, oleje, estry, ketony). Polipropylen jest węglowodorowym polimerem termoplastycznym, tzn. daje się wprowadzić w stan ciekły pod wpływem zwiększenia temperatury oraz z powrotem zestalić po jej obniżeniu, bez zmian własności chemicznych. Temperatura robocza puszek wykonanych z polipropylenu wynosi od –40 do +550 C. Drugi surowcem, z którego produkowane są puszki SMARTBOX to twardy, samogasnący poliamid PA6 960 (rys. 2) bez halogenów (kadmu, chloru, fluoru, bromu) odporny na udar cieplny do 9600 C. Poliamid jest przeznaczone do instalacji elektrycznych w miejscach o podwyższonej ochro-

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

pod wpływem promieniowania UV, X, gamma. Dodatkowo jest odporny chemicznie na oleje, tłuszcze i benzynę. Zalecany do instalacji przemysłowych i w obiektach użyteczności publicznej narażonych na wysokie temperatury. Temperatura robocza puszek wykonanych w poliamidu wynosi od –25 do +850 C.

Rys. 1. Puszki z w kolorze pomarańczowym z polipropylenu

nie przeciwpożarowej i zaostrzonych wymogach dotyczących toksycznych związków chemicznych wydzielanych podczas spalania. Charakteryzuje się małą gęstością dymu i małą toksycznością podczas spalania. Największą zaletą puszek wykonanych z tego materiału jest samogaśnięcie, gdyż po ustaniu działania ognia puszka samoczynnie zgaśnie. Dodatkowo puszki te nie przenoszą i nie rozprzestrzeniają płomieni. Jak wiemy podczas pożaru wiele tworzyw sztucznych wydziela szkodliwe gazy, które są wynikiem procesu spalania w powietrzu. Szczególnie niebezpieczny jest tworzący się z nich chlorowodór, który w połączeniu w wodą tworzy silnie żrący kwas solny, niebezpieczny do zdrowia i życia ludzi oraz samego budynku. Puszki z poliamidu nie mają tych wad. Materiału może być stosowany w pomieszczeniach o podwyższonych wymaganiach dotyczących przepisów przeciwpożarowych. W przypadku pożaru dochodzi do obniżonego wydzielania dymu i całkowitego braku ulatniania się substancji szkodliwych dla człowieka. Zgodnie z klasyfikacją niepalności UL 94 puszki z poliamidu PA6 są odporne na pożar w klasie UL 94 V-0, co ozna-

Puszki pojedyncze i do montażu szeregowego Puszki podtynkowe SMARTBOX wytwarzane są w naszym zakładzie

Rys. 2. Puszki z w kolorze niebieskim z poliamidu

cza, że element badany gaśnie po 5 sekundach i żadna część nie pali się dłużej niż 10 sekund, natomiast stopiony materiał nie kapie i nie tworzy płonących kropli. Poliamid PA 960 to polimer termoplastyczny o budowie łańcuchowej zawierający różnego rodzaju dodatki uszlachetniające. Dzięki tym dodatkom poliamid posiada wiele zalet: dużą sztywność, twardość i wytrzymałość mechaniczną, odporność na ścieranie, wysoką stabilność wymiarów i kształtów, bardzo dużą odporność na uderzenia oraz brak efektów starzenia materiału (zmiany kolorów, właściwości izolacyjnych)

produkcyjnym z – jak wspomniano wcześniej – odpornego na wysoką temperaturę i działanie kwasów polipropylenu PP 6500C oraz samogasnącego poliamidu PA6 9600C bez halogenów w kolorach pomarańczowym i niebieskim. Dzięki stałemu udoskonalaniu nowoczesnego parku maszynowego, wdrażaniu nowych technologii i perfekcyjnej organizacji produkcji nasze wyroby gwarantują najwyższe bezpieczeństwo oraz niezawodność użytkowania. Puszki wytwarzane są w dwóch grupach asortymentowych: do ścian pełnych betonowych i ceglanych (rys. 3) oraz

Rys. 3. Puszki do ścian pełnych

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Rys. 4. Puszki do ścian pustych

ścian pustych (rys. 4). Pełny asortyment obejmuje szeroką gamę puszek o różnych średnicach (Ø60, Ø70, Ø80 mm), głębokościach (40, 60 mm) i możliwościach montażowych (do betonu, cegły, płyt gipsowo-kartonowych, płytkie, głębokie, pojedyncze, wielokrotne, do łączenia w zestawy szeregowe), który zadowoli każdego profesjonalnego elektryka i zwykłego majsterkowicza. Puszki są przeznaczone dla przewodów o napięciu do 400V i natężeniu prądu do 16 A. Do mocowania osprzętu elektroinstalacyjnego (np. firm SIEMENS i TEM) służą puszki o średnicy wewnętrznej 60 mm i różnych głębokościach. Puszki do łączenia przewodów są o większej średnicy np. 80 mm, w celu umożliwienia łatwego łączenia przewodów zaciskami samozaciskowymi lub kostkami elektrycznymi. Montaż osprzętu elektroinstalacyjnego odbywa się za pomocą dołączonych niklowanych i nierdzewiących wkrętów lub pazurków. Otwory w przedniej części puszki umożliwiają mocowanie wyrobów za pomocą śrub zarówno pionowo, jak i poziomo. Pazurki pewnie zaczepiają się w puszce dzięki twardym, nieścierającym się rowkom wytłoczonym na wewnętrznej powierzchni. Każda puszka posiada cztery gniazda na wkręty, które pozwalają na pewny i stabilny montaż osprzętu elektroinstalacyjnego. W puszce można zamontować szeroką gamy osprzętu wraz z ramkami i klawiszami.

ElektroTrendy nr 6/2013

Puszki do pustych ścian mają specjalny sposób mocowania do materiału ścianki (płyty gipsowej, boazerii, laminatu, płytek, itp.). Są to wkręty z wystającymi, ząbkowanymi zaczepami po obu stronach puszki. Wkręcanie wkrętu powoduje ruch zaczepu wzdłuż ścianki puszki do momentu oparcia o wewnętrzną część ścianki. Nowością w puszkach SMARTBOX jest śruba z tzw. potrójnym gwintem, która dokręca się trzykrotnie szybciej od tradycyjnej. Poza tym końcowa łapka zaczepowa wykonana jest w hartowanego metalu co sprawia, że nie pęka i nie wygina się podczas końcowego mocnego dokręcenia (rys. 5). W celu wprowadzenia przewodów w bocznych ścianach puszek wykonane są specjalne osłabienia do rurek instalacyjnych lub peszli o średnicy 20 mm w różnej ilości. Wstępnie osłabione wejścia na przewody sprawiają, że wprowadzanie kabli do puszki jest łatwe i nie wymaga wysiłku. Mocowanie peszli lub rurek instalacyjnych z przewodami elektrycznymi w puszce także nie nastręcza żadnych trudności. Zaślepki są przy tym łatwe do usunięcia bez użycia śrubokręta lub młotka. Można je wypchnąć ręką przy uzyciu niewielkiej siły. Dodatkową zaletą związaną z zastosowaniem wytrzymałego i twardego polipropylenu lub poliamidu jest fakt niewypadania peszla z otworu dzięki dużej dokładności wykonania. Najważniejszą zaletą w przypadku puszek do ścian pełnych z cegły i betonu są trzy dodatkowe kołnierze na całym obwodzie, które zapewniają pewny i solidny montaż (rys.6). Powiększony pierwszy pierścień frontowy powoduje, że puszka większą powierzchnią opiera się o krawędź ściany w przypadku wykonania większego otworu dużym wiertłem koronowym. Kolejne pierścienie sprawiają, że nakładany gips lub tynk podczas osadzania puszki nie rozpływa się cienką

Rys. 5. Śruba z potrójnym gwintem i hartowany zaczep w puszce do ścian pustych

Rys. 6. Powiększone kołnierze ułatwiające osadzenie puszki w ścianie

warstwą po całej powierzchi puszki nie dotykając ściany, tylko zatrzymuje się na tym pierścieniu i szczelnie wypełnia przestrzeń pomiędzy ścianą a puszką. Dzięki temu po stwardnieniu gipsu lub tynku i ich lekkim skurczeniu puszka nie rusza się i nie obraca. Jest mocno zamocowana i nie ma koniecznosci kolejnego tynkowania i korygowania ustawienia. Ostatni pierścień na spodzie puszki na identyczne zadanie - zatrzymuje gips, aby ściśle przylegał z jednej strony do ściany z drugiej do korpusu puszki. Komfort zamocowania i montażu jest poprawiony dzięki specjalnym otworom na dnie puszki, które wskazują miejsca wiercenia w przypadku instalacji kilku puszek w jednym rzędzie. Istnieje możliwość łączenia wielu puszek w jeden szereg. Każda puszka jest kompatybilna z pokrywami osłaniającymi mocowanymi na śrubki i zaczepy sprężyste. Do wszystkich puszek można dopasować niezbędne akcesoria pozwalające na dostosowanie ich do indywidualnych potrzeb elektroinstalatora: pokrywy uniwersalne służące do zamykania puszek rozgałęźnych, pierścienie dystansowe o wysokości 12 i 24 mm zwiększające głębokość puszki, łączniki dystansowe umożliwiające łączenie puszek ze sobą w szeregu, czy zaślepki ochronne do prac tynkarskich lub malarskich. Wszystkie produkty posiadają dopuszczenia i atesty polskie oraz zagraniczne. Pakowane są w wygodne pudełka o różnych wielkościach i ilościach danego asortymentu. Puszki SMARTBOX to błyskotliwy pomysł a także optymalny i trafny wybór.

SB-Electric Sp. z o.o. SPADKOBIERCA 15-LETNIEJ TRADYCJI W kwietniu 2013 roku, po zmianach właścicielskich została zarejestrowana w Krakowie Spółka SB-Electric. Wcześniejsza firma, która istniała od 1998 roku zajmowała się wyłącznie importem z Polski i innych krajów Unii Europejskiej urządzeń i aparatów elektrycznych do krajów Europy Wschodniej (Litwa, Łotwa, Estonia, Rosja i Ukraina). Dostawcami były rodzime firmy produkujące sprzęt elektryczny oraz zagraniczni kontrahenci. Z dużym powodzeniem firma przez 15 lat budowała swoją pozycję rynkową. Zdobywała systematycznie nowych klientów oraz zacieśniała współpracę z dotychczasowymi partnerami. Rynek wschodni jest trudny i specyficzny. Konkurencja w produktami azjatyckimi sprawia, że ceny są tu niskie a marże kilkuprocentowe. Mimo posiadania centrum logistycznego w Krakowie firma nie była obecna w Polsce. Wraz ze wzrostem obrotów, uruchomieniem produkcji puszek elektroinstalacyjnych i decyzją o wejściu na rynek polski postanowiono utworzyć firmę SB-Electric, która przejęła zobowiązania swojej poprzedniczki wraz z jej klientami i zapleczem techniczno-biurowym. Aktualnie firma SB-Electric Sp. z o.o. jest producentem puszek elektroinstalacyjnych marki SMARTBOX oraz dystrybutorem w Polsce osprzętu elektroinstalacyjnego podtynkowego (wyłączników, przycisków, gniazdek) firm: SIEMENS (wyłącznym) i TEM (Słowenia). Oferuje atrakcyjne warunki współpracy handlowej dla dystrybutorów i hurtowni elektrycznych. „Nasza decyzja o rozbudowie centrum logistycznego w Krakowie i otwarciu biura handlowego w Warszawie ma bezpośredni związek ze wzrostem sprzedaży na rynkach wschodnich oraz pozyskaniu nowych i solidnych dostawców nieobecnych jeszcze w Polsce. Widzimy szanse na rozwój mimo spowolnienia gospodarczego, które w Polsce nie jest tak głębokie jak w strefie EURO i na świecie. Rynek osprzętu elektroinstalacyjnego jest na tyle duży, że jest miejsce dla nowych producentów szczególnie tych ze znaną marką oferujących wyjątkowe, designerskie produkty. Nasza szeroka oferta zadowoli każdego odbiorcę. SIEMENS to przede wszystkim solidność w każdym detalu. Osprzęt TEM jest całkowicie nowatorski szczególnie w sterowaniu oświetleniem, gdzie pozwala kreować nastrój w pomieszczeniu załączając do siedmiu odbiorów w jednej, modułowej ramce. Obecnie klienci poszukują już nie najtańszych wyrobów, a osprzętu klasy ekonomicznej lub premium. A nasze serie są idealnie wpasowane w te segmenty rynku” - mówi Jerzy Dulanowski, dyrektor handlowy SB-Electric. Głównym kanałem dystrybucyjnym dla sprzedawanych produktów będą supermarkety budowlane, duże sieci hurtowni elektrycznych oraz grupy zakupowe. Firma nie planuje sprzedaży detalicznej i internetowej. Warszawskie biuro ma za zadanie wspierać bieżącą sprzedaż, obsługę klientów i doradztwo dla projektantów systemów KNX. Będzie także koordynować działalność reklamowo-marketingową oraz organizować szkolenia techniczne dla partnerów handlowych. Centrum logistyczne w Krakowie zajmuje się szybką i profesjonalną kompletacją zamówień oraz sprawną wysyłką do magazynów kontrahentów. Czas realizacji zamówień ma zostać skrócony do jednego dnia. Trwają intensywne prace nad nową stroną internetową, na której będą umieszczone wszystkie informacje i katalogi. We wrześniu firma wystawiła się na targach ENERGETAB 2013, gdzie w sposób kompleksowy przedstawiła swoją ofertę. Z kolei w dniach 26-28 lutego 2014 w Warszawie zaprezentuje swój osprzęt na targach ELEKTROTECHNIKA 2014 i ŚWIATŁO 2014. „Strategią na najbliższe z trzy lata jest z jednej strony systematyczny wzrost importu na rynki wschodnie z drugiej szerokie dotarcie do polskiego klienta. Prowadzimy obecnie zaawansowane negocjacje z sieciami supermarketów, hurtowni oraz grup zakupowych. Będą to nasi najważniejsi klienci. Ten model biznesowy sprawdził się w innych krajach, gdzie posiadamy znaczne udziały w rynku dostaw do pośredników” - podsumował Jerzy Dulanowski, dyrektor handlowy SB-Electric.

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Elektryczne systemy antyoblodzeniowe MATEC Systemy antyoblodzeniowe MATEC to instalacje grzewcze stanowiące ochronę przed zamarzaniem rur wodociągowych oraz oblodzeniem rynien, ramp, podjazdów, schodów i innych ciągów komunikacyjnych narażonych na działania zimowych warunków atmosferycznych. Każdy z tych elementów wymaga indywidualnego podejścia i zastosowania najbardziej wydajnych i efektywnych dla danej grupy systemów ochrony przed zamarzaniem.

Ochrona podjazdów i ciągów komunikacyjnych (nieasfaltowych) przed oblodzeniem Podjazdy, wyjazdy najogólniej rzecz ujmując wszystkie odcinki drogi lub chodnika charakteryzujące się nachyleniem terenu powinny być zabezpieczone przed oblodzeniem. Biorąc pod uwagę strefę klimatyczną oraz materiał, z którego może być wykonana nawierzchnia, moc niezbędna do utrzymania stanu bezoblodzeniowego, waha się w granicach 250÷320W/ m². Optymalna dla utrzymania stanu bezoblodzeniowego moc proponowana przez MATEC to 300W/m², która niweluje problem doboru mocy maty. Aby zapewnić równomierny rozkład ciepła na ogrzewanej powierzchni niezwykle ważne jest prawidłowe ułożenie przewodów grzejnych pod powierzchnią. Aby zapobiec problemom w tym zakresie MATEC oferuje matę grzejną, czyli spięty ze sobą przewód grzejny z zachowaniem odpowiednich odległości między przebiegami. Taka konstrukcja elementu grzejnego gwarantuje sprawny montaż bez ryzyka błędnego rozłożenia przewodu grzejnego pod względem zachowania odpowiednich odległości między przebiegami. Konstrukcja spinająca przewód w matę grzejną zapewnia

ElektroTrendy nr 6/2013

równomierne rozłożenie temperatury na powierzchni. Podjazdy i chodniki charakteryzują się zazwyczaj konstrukcją warstwową tj. najpierw występuje warstwa nośna, czyli utwardzony podkład, następnie warstwa piasku lub suchego betonu, ostatnia wierzchnia warstwa to beton lub kostka brukowa. W przypadku takiej struktury ciągu komunikacyjnego przewody grzejne (matę grzejną) ułożyć należy w górnej części warstwy środkowej, czyli na piasku bądź suchym betonie. Dodatkowo, aby zminimalizować ryzyko strat cieplnych pomiędzy warstwą nośną, a piaskiem warto zastosować izolację termiczną. Może to być styrodur charakteryzujący się odpowiednią wytrzymałością mechaniczną, niską nasiąkliwością wody i co najważniejsze bardzo małym współczynnikiem przewodzenia ciepła. W ostatniej wierzchniej warstwie zamontować należy czujnik temperatury lub lodu i śniegu, który będzie informował urządzenie sterujące o stanie na powierzchni trotuaru. Maty grzejne można montować również w betonie, wówczas przewody grzejne należy ułożyć bezpośrednio na utwardzonym podkładzie i następnie zalać warstwą betonu. Czujnik temperatury umieszcza się na stałe

w wydrążonej na powierzchni betonu bruździe. Przewody zasilające z przewodem czujnika temperatury (sondy) należy poprowadzić w peszlach bezpośrednio do punktu zasilającego z regulatorem temperatury. W miejscach o dużej ilości zakrętów lub przeszkód zamiast mat grzejnych można zastosować schodowe przewody grzejne MATEC. Ochrona schodów i ramp przed oblodzeniem MATEC oferuje przewody grzejne jednostronnie zasilane o mocy 20W/mb, które doskonale sprawdzają się w ochronie schodów i ramp. Podobnie jak maty pod podjazdy – przewody grzejne instalowane pod powierzchnią stopni schodów powinny stanowić źródło ciepła o powierzchniowej mocy cieplnej zbliżonej do 300W/m². Aby uzyskać pożądaną moc cieplną należy dokładnie wyliczyć odległości między układanymi przewodami. Wartość odległości można obliczyć stosując następujący wzór: Aodl =

20W/mb x 100cm/mb 300W/m²

Gdzie: Aodl – odległość między układanymi przewodami

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

konana jest z płyty żelbetowej. Na płytę położona jest warstwa betonu, wówczas przewód grzejny układany jest bezpośrednio na płycie i następnie zalewany jest warstwą betonu. Ważne, aby przewody grzejne układać między dylatacjami, czyli przerwami między płytami nośnymi, żelbetowymi – jeden moduł przewodu układa się na jednej płycie rampy. W ostatniej fazie montażu przewodu grzejnego należy połączyć równolegle w jednym miejscu (poza płytami) przewody zasilające ze wszystkich ułożonych modułów.

Przewody grzejne stałooporowe do rynien Odległość między układanymi przewodami dla powyższego przypadku wynosi w przybliżeniu 6,6 cm. W przypadku schodów każdy stopień to ograniczona, ściśle określona powierzchnia, dla której należy wyliczyć odpowiednią długość przewodu grzejnego, np. dla stopnia o wymiarach 0,28 x 1,0 m długość przewodu Sind obliczyć należy mnożąc stosunek powierzchniowej mocy cieplnej i mocy przypadającej na 1 mb przewodu przez pole powierzchni jednego stopnia. 300W/m² x 0,28 x 1,0 20W/mb W ten sposób uzyskuje się wartość Sind = 4,2 mb przewodu na jednym stopniu. W celu określenia całkowitej długości przewodu do ułożenia na wszystkich stopniach Sck długość tą należy pomnożyć przez ilość stopni, np. 3 dodając jednocześnie wysokość każdego stopnia powiększoną o odległość ułożonych przewodów od krawędzi stopni np. 0,14 m + 0,085 m = 0,225 m. W przybliżeniu można przyjąć, że odległość ułożenia przewodów od krawędzi jest różnicą pomiędzy sumą odległości między przewodami ułożonymi na stopniu (3 x 6,6 cm = 19,8 cm), a całkowitą głębokością stopnia (28 cm), co daje wynik 8,2 cm. Wynik ten to również suma dwóch odległości przewodów ułożonych na stopniu od jego dwóch krawędzi, przedniej i tylSind =

nej (4,1+4,1 cm). W praktyce zaleca się jednak, aby odległość przewodu od zewnętrznej krawędzi stopnia była mniejsza niż odległość od jego wewnętrznej krawędzi. Takie rozwiązanie zapewnia lepsze zabezpieczenie bardziej narażonej na oblodzenie krawędzi stopnia. Sck = 3 x 0,225 + 3 x 4,2 wynosi 13,275 m b. Jeśli schody posiadają spocznik (podest) o przykładowych wymiarach 1,0 x 0,85 to długość przewodu niezbędna do jego ogrzania wynosi: Pck =

300W/m² x 20W/m b. 0,85x1,0

Pck = 12,75 m b Dysponując wartościami Sck i Pck można określić całkowitą długość przewodu DPsum potrzebnego do ogrzania pełnego elementu schodowego w ciągu komunikacyjnym. DPsum = Sck + Pck = 25,95 m b. Konkretnie w tym przypadku można zastosować przewód grzejny MATEC GPSY-26/20 W analogiczny sposób obliczyć można rozkład przewodu grzejnego pod powierzchnią rampy. W przypadku ramp różnicę może jedynie stanowić konstrukcja nawierzchni. Warstwa nośna ramp najczęściej wy-

Przewody grzejne chroniące rynny przed oblodzeniem ze względu na miejsce pracy muszą być wyposażone w izolację zewnętrzną odporną na promieniowanie UV. Odporność ta zapobiega wykruszaniu i przyklejaniu się izolacji do ogrzewanej powierzchni. Przewody z uwagi na montaż na powierzchni elementów chronionych nie muszą posiadać bardzo wysokiej mocy grzejnej, moc minimalna nie powinna być jednak mniejsza niż 15W/m b. W procesie planowania ułożenia przewodów grzejnych do rynien stosuje się podobny system jak w przypadku przewodów podpowierzchniowych. Przewody grzejne do rynien typu GPRN współpracują z czujnikami temperatury lub czujnikiem lodu i śniegu. Układa się je w rynnach podwójnie lub pojedynczo w zależności od średnicy rynny. W przypadku gdy średnica rynny nie przekracza 12 cm można zastosować pojedynczy układ rozłożenia przewodu, natomiast dla średnic większych zaleca się podwójne ułożenie. Przewody grzejne wpinane są do klipsa zamontowanego wewnątrz rynny. Klipsy zapewniają równoległe i niezmienne względem siebie ułożenie dwóch pracujących przewodów. W rurach spustowych przewody mocuje się specjalnym zawiesiem i łańcuchem specjalnie do tego przystosowanym. Prawidłowy układ przewodów w rynnie spustowej przedstawiony jest na powyższym rysunku.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Przewody grzejne z termostatem do systemów przeciwzamarzaniowych na rury Systemy przeciwzamarzaniowe rur to idealny pomysł na zabezpieczenie przed zamarzaniem instalacji wodociągowych, rur kanalizacyjnych i innych elementów transportujących wodę w miejscach narażonych na działanie niskich temperatur. Prze-

ElektroTrendy nr 6/2013

wody grzejne prowadzone mogą być po zewnętrznej stronie rury w sposób równoległy lub owijane w stosunku do jej osi. W obu przypadkach przewód mocowany jest paskami plastikowymi lub najlepiej taśmą klejącą, będącą również w ofercie MATEC. Ze względu na lepsze rozprowadzanie ciepła na chronionym termicznie elemencie sugeruje się owijanie rury przewodami

grzejnymi. Prawidłowy montaż przewodu na rurach, złączach i zaworach pokazują poniższe rysunki. Przewody grzejne nie mogą się ze sobą krzyżować i stykać powierzchniowo. Przewody grzejne przeznaczone do ochrony rur przed zamarzaniem płynącej w nich wody standardowo wyposażone są w termostat, który w sposób samoczynny steruje elementem grzewczym. Termostat zamontowany jest pomiędzy przewodem grzejnym a zasilającym. Tak skonstruowane urządzenie nie wymaga stosowania dodatkowych regulatorów temperatury. Termostat zależnie od utrzymującej się wokół niego temperatury załącza i wyłącza ogrzewanie. Przy temperaturze +3°C przewód grzejny zostaje uruchomiony, natomiast przy temperaturze +11°C przewód jest automatycznie wyłączany. Całe urządzenie, czyli przewód z termostatem podłączyć należy do sieci 230V wtyczką zainstalowaną na końcu przewodu zasilającego. W celu zapewnienia poprawności reagowania urządzenia bardzo ważne jest, aby płaska powierzchnia termostatu dokładnie przylegała do chronionej powierzchni rury.

entra

entra www.zamelcet.com NO W

OŚ

Ć!

funkcja foto - sprawdź kto Cię odwiedzał ZESTAW WIDEODOMOFONOWY

VP-707P

• kolorowy 7” wyświetlacz LCD • dotykowa klawiatura wideomonitora • wbudowany kalendarz • dziewięć polifonicznych melodii • funkcja ramki elektronicznej • czytnik kart SDHC • wysoka rozdzielczość obrazu ZAMEL Sp. z o.o. ul. Zielona 27, 43-200 Pszczyna tel. +48 (32) 210 46 65, www.zamelcet.com

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Technologia io-homecontrol Dom „inteligentny” ma oznaczać „bezpieczny” Na rynku pojawia się coraz więcej rozwiązań oferujących spełnienie marzeń o inteligentnym domu. W obliczu takich możliwości warto pamiętać, że w inteligentnym domu chodzi nie tylko o wygodę i komfort, ale przede wszystkim o bezpieczeństwo, zarówno pod względem technologicznym, jak i użytkowym. To zapewnia technologia io-homecontrol stosowana w inteligentnych systemach firmy Somfy. Jest to, jak dotąd, jedyny z najczęściej stosowanych protokół radiowy, który gwarantuje zarówno wielozakresową transmisję poleceń, bezpieczny klucz szyfrujący i odpowiedni zasięg, jak również komunikację dwukierunkową, w czasie rzeczywistym.

nteligentne systemy mogą spełniać życzenia domowników. Potrafią one samodzielnie ożywiać i uruchamiać elementy domu, zarówno w jego otoczeniu, jak i wewnątrz. Najlepszym rozwiązaniem, do zastosowań mieszkalnych, są systemy radiowe. W przeciwieństwie do rozległych systemów kablowych,

ElektroTrendy nr 6/2013

stosowanych w budynkach komercyjnych, bezprzewodowe systemy gwarantują uniwersalność i intuicyjną obsługę, a sama instalacja nie ingeruje w infrastrukturę domu. Decydując się na dom inteligentny warto zainwestować w precyzyjną automatyzację, przede wszystkim, urządzeń dostępowych, takich jak drzwi,

osłony zewnętrze i rolety antywłamaniowe. Pełnią one bowiem fundamentalną rolę w kontrolowaniu dostępu do wnętrza domu, jak i pozwalają na inteligentne korzystanie z warunków zewnętrznych. To powinno stać się podstawą do późniejszej rozbudowy systemu o dodatkowe elementy i inteligentne urządzenia.

Artykuły techniczne

To jak sprawnie urządzenia te będą się komunikować między sobą i w efekcie wpływać na ochronę naszego domu, zależy już od konkretnego rodzaju zastosowanych systemów, które odpowiadają za bezpieczeństwo technologiczne i użytkowe. Bezpieczeństwo technologiczne Technologią, która gwarantuje obecnie przestrzeganie wszelkich kryteriów niezawodności i bezpieczeństwa, jest io-homecontrol. Dzięki 128 bitowemu kluczowi szyfrującemu, wymiana informacji jest zabezpieczona w 100%, co powoduje, że wszelkie próby nieuprawnionego dostępu zostają udaremnione. Otwarcie protokołu również jest kontrolowane, co oznacza, że transmisje wymagają konieczności autoryzowania. Każda instalacja io-homecontrol posiada swój własny klucz dotyczący wszystkich urządzeń io-homecontrol w domu, zapewniając tym samym bezpieczeństwo równoważne z bezpieczeństwem transakcji bankowych. Klucz jest automatycznie aktywowany przy pierwszym użyciu, a nadajnik np. pilot przekazuje swój klucz kodujący do odbiornika tylko raz. Protokół radiowy do sterowania w budynkach mieszkalnych posiada także zabezpieczenia przed piractwem, z podobnych względów, jak zabezpieczenia domu przed włamaniem. Najczęściej stosowaną w systemach domowych jest transmisja radiowa z jedną częstotliwością, mianowicie pasmem 868 MHz. Umożliwia ona dobrą transmisję na terenie budynku, zapewniając zasięg co najmniej 20 m wewnątrz konstrukcji betonowej. Z kolei w otwartej przestrzeni wynosi on co najmniej 200-300 m. Gdy zaistnieje potrzeba w łatwy sposób można zwiększyć zasięg dodając wzmacniacz sygnału. Częstotliwość ta jest dopasowana do budynków mieszkalnych i wymaga większej mocy emisji, stąd mniejsze zużycie energii samodzielnie działających urządzeń, takich jak czujniki czy piloty. Dla przykładu częstotliwość 2,4 GHz wykorzystywana np. zarówno przez niektóre technologie, jak i przez Wi-Fi czy bluetooth zapewnia gorszą propagację fal, ponieważ zasięg przy stałej mocy jest mniejszy. Częstotliwość 868 MHz, której stosowanie określa europejska norma

EN 300 220, ma jednak pewne ograniczenia. Norma europejska narzuca zawężenie czasu komunikacji oraz emisji do 25 mW lub stałą kontrolę dostępności używanej częstotliwości. Co za tym idzie, jest ona znacznie mniej skuteczna, bardziej wrażliwa na zakłócenia radiowe, spowodowane coraz bardziej popularnymi sieciami wifi. Technologia io-homecontrol poszła o krok dalej, rozszerzając ciągłą kontrolę na trzy pasma w zakresie od 868 do 870 MHz. Przed wysłaniem polecenia, nadajnik sprawdza każdą z nich i wybiera tę która jest wolna. Jeśli nie ma natychmiastowej reakcji urządzenia, polecenie zostaje ponownie przesłane na innej częstotliwości. Proces ten trwa zaledwie kilka milisekund, co oznacza, że taka prędkość komunikacji wpływa pozytywnie na nienaruszalność systemu. Uzyskana w ten sposób dostępność zapewnia możliwie najlepszą jakość transmisji, bez żadnych zakłóceń oraz zwiększa niezawodność przekazywanych poleceń. Warto dodać, że istnienie większej ilości podpasm jest, owszem, gwarancją niezawodności transmisji informacji drogą radiową, jednak pod warunkiem, że pasmo nie podlega zbyt dużym zakłóceniom, co w przypadku technologii io-homecontrol jest spełnione. Bezpieczeństwo użytkowe Inteligencja sterowania polega na tym, że to urządzenia dbają o to, żeby zamknąć to co trzeba i kiedy trzeba. Dzięki temu dom jest płynnie sterowa-

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

ny, nawet gdy nie ma w nim użytkownika. Przewagą io-homecontrol w tym zakresie jest funkcja precyzyjnych komunikatów zwrotnych, podawanych w czasie rzeczywistym. Biorąc pod uwagę zewnętrzną fasadę domu, a więc np. sterowanie roletami zewnętrznymi, czy drzwiami garażowymi, tym bardziej istotne stają się takie komunikaty zwrotne, które nie tylko potwierdzą wysłanie lub odebranie rozkazu radiowego, ale faktycznie na bieżąco poinformują nas o realizacji polecenia lub też o przeszkodach, które utrudniły jego wykonanie. Precyzyjna, dwukierunkowa komunikacja gwarantuje użytkownikowi pełną kontrolę nad wszystkimi urządzeniami w domu. System informuje nas za każdym razem o wykonaniu

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

polecenia, a dodatkowo w każdej chwili możemy poznać aktualny stan urządzenia, gdyż informacja taka jest wyświetlana np. na ekranie pilota. Urządzenia domowe można też kontrolować zdalnie, na ekranie telefonu 3G, tabletu czy komputera. W io-homecontrol nie ma komunikacji zwrotnej w oparciu o routing/ MESH, ponieważ funkcja routing/ MESH nie jest dostosowana do urządzeń dostępowych, takich jak drzwi garażowe, brama oraz do urządzeń, które nie mogą działać z opóźnieniem. Technologia io-homecontrol stosowana jest najczęściej przy produktach, które inteligentną elektronikę mają już w środku. Takie urządzenia nie wymagają wówczas żadnych dodatkowych modułów sterujących, aby włączyć je w inteligentny system zarządzania budynkiem. Ponieważ więc informacja zwrotna podawana jest bezpośrednio z silników urządzeń, jest ona niezwykle precyzyjna, a samo położenie napędu jest dokładnie określone. Jest to odróżnienie od technologii np. Z-wave z wykorzystaniem routing/MESH, gdzie koncepcja oparta jest na miniaturowych modułach w puszce podtynkowej. Przez to też, że informacja o położeniu pochodzi z zewnętrznego modułu sterującego, a nie bezpośrednio z urządzenia wykonawczego, informacja zwrotna nie jest aż tak dokładna. Nie podaje ona rzeczywistego stanu, tylko teoretyczny według przyjętych założeń, co w przypadku zamknięć (drzwi, zamki, okna, rolety, bramy) ma kardynalne znaczenie dla bezpieczeństwa. Korzystanie z pro-

ElektroTrendy nr 6/2013

tokołu radiowego io-homecontrol jest więc gwarancją niezawodnej transmisji radiowej. Io-homecontrol rozróżnia szereg informacji i komunikatów zwrotnych, które podawane są w czasie rzeczywistym, np. na pilocie. Ponadto, w technologii tej przesyłanie informacji jest ośmiokrotne. Jeżeli polecenie zostanie wysłane pierwszy, czy drugi raz, ale bez potwierdzenia wykonania, to system powtórzy je do ośmiu razy ze zmienną częstotliwością i wybierze to pasmo, które nie będzie zakłócone. Oznacza to, że użytkownik wychodząc z domu do pracy i uruchamiając na przykład na smartfonie scenariusz „wychodzę”, gdzie wywołane jest zamknięcie rolet i bramy, nie musi czekać na ich faktyczne zamknięcie, ponieważ dostaje taką precyzyjną informację o wykonaniu polecenia na swój smartfon. Istotne jest to tym bardziej, kiedy sterujemy domem na odległość z drugiego końca świata, chcąc na przykład symulować obecność mieszkańców. Podsumowanie Kierowanie się w pierwszej kolejności profesjonalizmem, zamiast oszczędnością przy instalowaniu inteligentnych systemów pozwala uniknąć wielu problemów, jak i wykorzystać w pełni potencjał prawdziwie inteligentnego domu. Co więcej, urządzenia „io” gwarantują łatwy dostęp do inteligentnej automatyki, dzięki niskim kosztom instalacyjnym, choć wydawać by się mogło, że tak precyzyjna technologia jest wręcz finanso-

wo nieosiągalna. Io-homecontrol zapewnia komunikację i współdziałanie instalacji zarówno pomiędzy sobą, jak i z innymi urządzeniami znanych producentów sprzętu domowego. Na przykład pilot „io” firmy Somfy steruje wszystkimi domowymi produktami io-homecontrol, niezależnie od marki. Dzięki temu użytkownik zyskuje rozbudowane możliwości zaspokojenia swoich potrzeb w zakresie wyposażenia domu. Technologia ta pozwala ponadto adaptować elementy domowe we własnym indywidualnym tempie właściciela. Inwestując na początek tylko w jeden wybrany system (np. automatyczne rolety), użytkownik ma możliwość sukcesywnie uzupełniać wyposażenie o inne elementy zgodne z tym standardem, dzieląc tym samym inwestycję na etapy. Autorem artykułu są eksperci Somfy

TECHNIKA

Artykuły techniczne NA CO DZIEŃ Porównanie wybranych dwukierunkowych protokołów radiowych stosowanych w budownictwie

Porównanie wybranych dwukierunkowych protokołów radiowych stosowanych w budownictwie Zigbee Kompatybilność protokołu (1) Kompatybilność aplikacji (2) Kompatybilność protokołu (1) Kompatybilność Pasma aplikacji (2) częstotliwości (mają wpływ na charakterystykę zasięgu)

Otwarcie Pasma Protokołu częstotliwości

(mają wpływ na charakterystykę zasięgu)

Źródła zakłóceń Otwarcie radiowych Protokołu Protokół Źródła zakłóceń dwukierunkowy radiowych Routing Protokół dwukierunkowy Podpasma Routing Przepustowość

(szybkość transmisji informacji)* Podpasma

Zasięg na otwartej przestrzeni Przepustowość / wewnątrz

(szybkość transmisji informacji)*

Szyfrowanie (bezpieczeństwo) Zasięg

na otwartej przestrzeni / wewnątrz

Szyfrowanie Oferta (bezpieczeństwo)

Ograniczona, w zależności od wersji (np.: ZigBee 2006 i ZigBee Pro: niezgodne)

Zigbee Ograniczona

(niektóre profile nie są zgodne.Ograniczona, Kompatybilne są w tylko produkty od tegowersji zależności samego profilu) (np.: ZigBee 2006 i ZigBee

Zwave Kompatybilność zapewniona

Zwave Kompatybilność zapewniona Kompatybilność zapewniona

KNX

ProLine 2

Kompatybilność zapewniona

(niektóre profile nie są zgodne. Kompatybilne są tylko produkty tego samego profilu)

(do potwierdzenia)

KNX

Kompatybilność zapewniona (doKompatybilność potwierdzenia) zapewniona

Ograniczona

ProLine 2

Kompatybilność Ograniczona zapewniona

X2D

io-homecontrol®

Kompatybilność zapewniona

(do potwierdzenia)

X2D

Kompatybilność zapewniona (doKompatybilność potwierdzenia) zapewniona

io-homecontrol® Kompatybilność zapewniona Kompatybilność zapewniona

(niektóre profile nie są (do potwierdzenia) zgodne. Kompatybilne są tylko produkty tego (do potwierdzenia) (do potwierdzenia) Pro: niezgodne) samego profilu) Aby produkty były kompatybilne, potrzebna jest zgodność zarówno na poziomie protokołu, jak i na poziomie profili („Kompatybilność aplikacji”).

Ograniczona

(niektóre profile nie są zgodne. Kompatybilne 2.4 GHz są tylko produkty tego (uniwersalne) samego profilu)

Kompatybilność US: 908.4 MHz zapewniona EU: 868.42 MHz

Kompatybilność zapewniona Tylko(doEU: 863.3MHz potwierdzenia)

Kompatybilność zapewniona 868.3 (doEUpotwierdzenia)

Kompatybilność EUzapewniona 868.3 MHz (do potwierdzenia) + 434.15 MHz

Kompatybilność zapewniona EU 868Mhz

Aby produkty były kompatybilne, potrzebna jest zgodność zarówno na poziomie protokołu, jak i na poziomie profili („Kompatybilność aplikacji”).

Tak

Nie

Kontrolowane*

* Kontrola otwarcia protokołu dla potencjalnego kompatybilności 2.4 GHz US: 908.4członka MHz jest absolutnie konieczna dla zagwarantowania rzeczywistej i całkowitej EU 868.3 MHz wszystkich aplikacji.

Tylko EU: 863.3MHz EU 868.3 EU 868Mhz (uniwersalne) EU: 868.42 MHz + 434.15 MHz Wifi Wimax Kuchenki mikrofalowe Zakłócenia ograniczone, częstotliwość zarezerwowana dla pilotów, czas Tak Tak Tak Nie Niezajęcia częstotliwości Kontrolowane* Bluetooth jest ograniczony. Telefony bezprzewo* Kontrola otwarcia protokołu dla potencjalnego członka jest absolutnie konieczna dla zagwarantowania rzeczywistej i całkowitej kompatybilności wszystkich aplikacji. dowe Wifi Tak + Wimax Tak Tak Tak + Bus, CPL i IP Tak Tak (Rzeczywista informacja Kuchenki mikrofalowe Zakłócenia ograniczone, częstotliwość zarezerwowana dla pilotów, czas zajęcia częstotliwości zwrotna) Bluetooth jest ograniczony. Telefony bezprzewoMESH* MESH Przekaźniki sygnału MESH Przekaźniki sygnału Przekaźniki sygnału dowe

* MESH: funkcja, dzięki której silniki służą jako przekaźniki sygnału (routingu), kiedy używany protokół radiowy nie zapewnia wystarczającego zasięgu. Biorąc pod uwagę Tak + wchodzące w Tak grę zastosowania (np. protokoły MESHCPL stanowi czas odpowiedzi Takna częstotliwości 2,4 GHz), Tak + Bus, i IP jedynie rozwiązanie Tak problemu zasięgu. Rozwiązanie Tak to jednak wydłuża (Rzeczywista informacja i nie jest dostosowane do urządzeń dostępowych takich jak drzwi garażowe lub brama, ani do urządzeń, wymagających działania bez opóźnienia, jak np. ustawianie lameli żaluzji.

zwrotna)

16 podpasm MESH* dzielonych*

1MESH

w toku sygnału Przekaźniki

3* MESH

1 (+Przekaźniki 1 tylko alarmowe) sygnału

3 podpasma* Przekaźniki sygnału

* MESH:większej funkcja,ilości dzięki której silniki służą jako przekaźniki sygnału (routingu), kiedydrogą używany protokół radiowy nie zapewnia wystarczającego zasięgu. Biorąc pod uwagę * Istnienie podpasm jest gwarancją niezawodności transmisji informacji radiową, pod warunkiem, że pasmo nie podlega zbyt dużym zakłóceniom, wchodzące w gręwzastosowania (np. protokoły na częstotliwości 2,4 GHz), MESH stanowi jedynie rozwiązanie problemu zasięgu. Rozwiązanie to jednak wydłuża czas odpowiedzi co nie jest spełnione przypadku ZigBee (patrz „Źródła zakłóceń radiowych”). i nie jest dostosowane do urządzeń dostępowych takich jak drzwi garażowe lub brama, ani do urządzeń, wymagających działania bez opóźnienia, jak np. ustawianie lameli żaluzji.

250 Kbps 16 podpasm dzielonych*

9,6 Kbps 1

50m/-250 Kbps

100m/30m 9,6 Kbps

38,4 Kbps w toku

1 Kbps 3*

1 Kbps 1 (+ 1 tylko alarmowe)

38,4 Kbps 3 podpasma*

* Przepustowość zależy od szybkości, ale przede wszystkim od ilości informacji, które mają być przekazywane. * Istnienie większej ilości podpasm jest gwarancją niezawodności transmisji informacji drogą radiową, pod warunkiem, że pasmo nie podlega zbyt dużym zakłóceniom, co nie jest spełnione w przypadku ZigBee (patrz „Źródła zakłóceń radiowych”).

100m/-38,4 Kbps

150 m / 20 m 1 Kbps

200-300 m / - 1 Kbps

200-300m / 38,4 Kbps 20-30 m

jak RTS

AES 128 bit

* Przepustowość zależy od szybkości, ale przede wszystkim od ilości informacji, które mają być przekazywane.

AES 128 bit 50m/--

Głównie w USA. Nieznany żaden AES 128system bit automatyki domowej. Produkty niezależne.

3 DES 100m/30m Głównie w USA. Stosunkowo nowa oferta dla 3 DES klientów indywidualnych w Europie.

AES 128 bit 100m/--

UE 7000 certyfikowanych produktów (transmisja AES 128 bit radiowa + okablowanie). Oferta radiowa pod UE marką Hager. 7000 certyfikowanych

bez szyfrowania 150 m / 20 m

200-300m / 20-30 m

200-300 m / - -

Pilot i zewnętrzne odbiorniki: od niedawna Francja bez szyfrowania jak RTS dostępność na rynku. Oferta automatyki domowej

UE AES 128 bit Oferta automatyki domowej

Głównie w USA. Stosunkowo nowa Pilot i zewnętrzne Głównie w USA. oferta dla produktów (transmisja odbiorniki: od niedawna Francja UE Nieznany żaden system (1) klientówprzez indywiradiowaze+starszej okablona-> rynku. automatykiwsteczna).Oferta automatyki Oferta Zdolność do uruchamiania urządzeń korzystających z nowej wersji protokołu urządzenia korzystające wersji. (Np.dostępność Windows Vista Windows 7Oferta = kompatybilność automatyki domowej. (2) wanie). domowej domowej Zdolność do współpracy aplikacji pomiędzy sobą: pojęcie „Profilu”. dualnych w Europie. Produkty niezależne. Oferta radiowa pod marką Hager. nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl 67 (1)

Zdolność do uruchamiania urządzeń korzystających z nowej wersji protokołu przez urządzenia korzystające ze starszej wersji. (Np. Windows Vista -> Windows 7 = kompatybilność wsteczna).

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Kolekcja Karo, czyli as z rękawa firmy Ospel

Jesień jest chyba ulubionym czasem poszukiwaczy nowych pomysłów na ciekawą aranżację wnętrza. To czas, kiedy często po powrocie z wakacji, zabieramy się za remont lub modernizację domu czy mieszkania. Również liczne w tym okresie targi branżowe stanowią doskonałą okazję do zaprezentowania nowości w ofertach producentów. Tej jesieni marka Ospel wprowadza na rynek najnowszą linię osprzętu elektrycznego - kolekcję Karo, która łączy w sobie funkcjonalność z oryginalnym designem. To doskonała propozycja dla osób ceniących nietuzinkowe wzornictwo i wysoką jakość. Niewielki element - wielki efekt Sięganie po nowości pozwala uzyskać nowoczesny efekt, stanowiący nawiązanie do obowiązujących trendów. Pokazuje, że projektant lub wykonawca jest na bieżąco z branżowymi

ElektroTrendy nr 6/2013

nowinkami, śledzi aktualne kierunki wnętrzarskiej kreacji, idzie z duchem czasu. Daje też większą szansę na to, że szybko nie spotkamy się z podobną stylizacją, będziemy wręcz trendsetterami.

Kolekcja Karo marki Ospel, nawiązuje swoim wzornictwem do najnowszych trendów, stanowiąc kwintensencję nowoczesności i klasyki w jednym. Elementy wchodzące w skład najnowszej kolekcji Karo marki Ospel, dzięki

Artykuły techniczne

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

swojej eleganckiej, a przy tym dość oryginalnej linii, pełnić będą wyjątkowy akcent dekoracyjny. Forma osprzętu to połączenie prostych, geometrycznych kształtów ramek z lekko wypukłym wnętrzem o zaokrąglonych rogach. Daje to ciekawy efekt wizualny i wpisuje się w kanony wielu stylów aranżacyjnych. Dodatkowym atutem kolekcji jest szeroka gama kolorystyczna, osprzęt dostępny jest bowiem w czterech najmodniejszych w tym sezonie kolorach: białym, ecru perłowym, srebrnym perłowym oraz czekoladowym metalik. Bogactwo barw, które

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

dostarcza seria Karo, umożliwia więc również pod tym względem dopasowanie do różnych stylów - od minimalistycznej konwencji, przez tradycyjny wystrój, po bogato zdobione wnętrza. Najbardziej popularne białe elementy sprawdzą się przede wszystkim w minimalistycznych wnętrzach. W zależności od palety barw wykorzystanej przy wykończeniu pomieszczenia łączniki mogą stać się subtelnym uzupełnieniem lub wręcz przeciwnie - kontrastować ze ścianą lub meblami. Mieszkania, w których prym wiedzie ciepła kolorystyka to idealne miejsce dla osprzętu elektrycznego w kolorze perłowego ecru lub metalicznej czekolady. Perłowa lub metaliczna poświata wydobywa niezwykłą głębię pigmentu, dodatkowo go podkreślając. Srebrna propozycja muśnięta perłowym blaskiem dobrze zaprezentuje się natomiast w chłodniejszych stylizacjach. Szczególnie polecana jest osobom, które chcą uzyskać nowoczesny czy wręcz futu-

ElektroTrendy nr 6/2013

rystyczny charakter kompozycji, kładąc największy nacisk na zwracające uwagę detale. Dodatkowo, wymienna ramka daje również możliwość stworzenia dowolnego zestawienia kolorystycznego. Kompozycyjny sukces W skład kolekcji Karo wchodzi szeroka gama produktów o zróżnicowanym przeznaczeniu, dzięki czemu możliwe jest wyposażenie całego mieszkania w elementy zaprojektowane w jednej linii, które idealnie współgrają ze sobą tworząc spójną i harmonijną całość. Firma Ospel proponuje m.in.: łączniki pojedyncze, podwójne (z subtelnym podświetleniem lub bez), łączniki o specjalnym oznaczeniu (schodowe, krzyżowe, światło, dzwonek), łączniki żaluzjowe, dwubiegunowe, kontrolne, hotelowe, ściemniacze (również sterowane pilotem lub dotykiem), gniazda elektryczne (z uziemieniem – także schuko - i bez, pojedyncze, podwójne oraz potrójne EURO), gniazda RTV-

-SAT, antenowe, głośnikowe, komputerowe i telefoniczne (pojedyncze i podwójne), czujnik ruchu, regulatory temperatury. Ponadto znajdziemy tu szereg dodatkowych akcesoriów, jak wymienny moduł podświetlenia, ramki (od pojedynczych do pięciokrotnych), zaślepkę, a także zestaw uszczelniający. Kolekcja Karo, dzięki swojej modułowej konstrukcji i uniwersalnym ramkom daje szereg możliwości kompozycyjnych, stanowiąc doskonałą odpowiedź na zróżnicowane potrzeby domowników i miejsc, w których zostanie wykorzystana. Osprzęt elektryczny można dowolnie montować w ramkach wielokrotnych w zależności od indywidualnych potrzeb, w pionie lub poziomie. Wysoka jakość zastosowanych do produkcji materiałów gwarantuje niezwykłą trwałość i wytrzymałość wszystkich produktów marki Ospel.

Budzi emocje Dostępna kolorystyka k l k Seria Karo to produkty, gdzie wyraziste kształty mechanizmów kontrastują z subtelnymi liniami ramek. To wyważona propozycja dla osób, które chcą by osprzęt w ich domu stanowił dyskretną ozdobę ściany. Wysoka jakość wykonania i bogactwo asortymentu, stanowią idealne dopełnienie oferty.

Z.S.E. OSPEL S.A., ul. Główna 128, Wierbka 42-436 Pilica tel./fax: 32 67 37 106 do 110, fax: 32 75 08 499, e-mail: oﬃce@ospel.com.pl

czekoladowy metalik

ecru perłowy

www.ospel.com.pl

srebrny perłowy

www.facebook.com/OspelIdealnePolaczenie

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Praski i zestawy zaciskające z szybko-wymiennymi matrycami

ychodząc naprzeciw oczekiwaniom rynku firma Ergom wprowadziła do swojej oferty nową generację prasek z szybko - wymiennymi matrycami serii N… oraz zestawów zaciskających z szybko - wymiennymi matrycami serii WZ-TINK... i WZ-LAN. Narzędzia z szybko - wymiennymi matrycami przeznaczone są do ręcznego zaciskania: końcówek tulejkowych H i izolowanych HI, końcówek izolowanych ze

nych NCIT, końcówek nieizolowanych ze szwem: oczkowych KO, igiełkowych KI, widełkowych KW, igiełkowych KI, oraz łączników nieizolowanych rurowych KL, nasuwek i wsuwek nieizolowanych N, NZ, NZJ, NW, W i WZJ, końcówek oczkowych konektorowych nieizolowanych MO, złączy telekomunikacyjnych i teleinformatycznych RJ-11, RJ-22, RJ-45, oraz wtyków i gniazd złącz fotowoltaicznych systemu MC4

szwem: oczkowych KOI, igiełkowych KII, widełkowych KWI, łączników rurowych izolowanych KLI, nasuwek i wsuwek izolowanych NI, NWI i WI, nasuwek i wsuwek całkowicie izolowanych NCI, NWCI i WCI, wtyków i gniazd izolowanych WI i GI, wtyków i gniazd całkowicie izolowanych WCI i GCI, końcówek w izolacji termokurczliwej: oczkowych KOIT, widełkowych KWIT, łączników rurowych izolowanych KLIT, nasuwek i wsuwek izolowanych NIT, WIT, nasuwek całkowicie izolowa-

Praski uniwersalne z szybko-wymiennymi matrycami Napęd praski z błyskawicznym mocowaniem matryc na tzw. „zatrzask”. Zdjęcie

Praski posiadają specjalnie dwukomponentowe rękojeści z warstwą antypoślizgową, o ergonomicznym ukształtowaniu zabezpieczającym przed urazami w trakcje pracy narzędziem, zapewnia ono również wygodny i pewny, jednoręczny uchwyt narzędzia, przy jego rozwartych rękojeściach. Ułatwia to jednoręczne włożenie przewodu z zaciskaną końcówką w gniazdo matrycy, podczas

ElektroTrendy nr 6/2013

Nazwa

Typ

Materiał

Długość [mm]

Waga [kg]

Art. nr

Napęd

N-FE

stal

220

0,45

E06PZ-03130520001

Napęd

N-FE-L

stal

260

0,65

E06PZ-0313052021

gdy narzędzie trzymane jest za pomocą drugiej reki. Praski posiadają mechanizm zapadkowy zapewniający powtarzalność zaciskania końcówek na przewodzie jak również to, że proces zaprasowania nie zostanie przerwany przed jego zakończeniem. Jednocześnie mechanizm ten zabezpiecza przed przeciążeniem,

nie pozwalając na zbyt silne napięcie mięśni dłoni i przedramienia, a więc tych części ciała, które są najbardziej narażone na kontuzje i urazy podczas długotrwałej pracy. W przypadku nieprawidłowego włożenia końcówki z przewodem w gniazdo praski i zaciśnięcia szczęk, istnieje możliwość ich odblokowania.

Artykuły techniczne

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Matryce z błyskawicznym mocowaniem na tzw. „zatrzask”.

Zdjęcie

Typ

Przekrój [mm²]

Liczba gniazd zaciskających / przekrój końcówki 1

Rodzaj Długość Waga Kształt zaciskanych [mm] [kg] zaciśnięcia końcówek

Art. nr

M-A-I 0,5-6

0,5÷6

0,5÷1

1,5÷2,5

4÷6

–

0,05

E06PZ-03130520201

M-B-N 1,5-10

1,5÷10

1,5

2,5

–

0,05

E06PZ-03130520301

M-C-K 0,5-6

0,5÷6

0,5÷1

1,5÷2,5

4÷6

–

0,06

M-D-T 0,5-4

0,5÷4

0,5

0,75

1,5

2,5

0,065

E06PZ-03130520501

M-F-T 6-16

6÷16

–

0,065

E06PZ-03130520601

Typ

E06PZ-03130520401 Szerokość 4,8 i 6,3 mm

Przekrój [mm²]

Liczba gniazd zaciskających / przekrój końcówki 1

Rodzaj Długość Waga Kształt zaciskanych [mm] [kg] zaciśnięcia końcówek

Art. nr

M-G1-RJ4

RJ 22 4P

–

0,07

E06PZ-03130520701

M-G2-RJ6

RJ 11 6P

–

0,07

E06PZ-03130520801

M-G3-RJ8

RJ 45 8P

–

0,07

E06PZ-03130520901

M-I1MC4-P 2,5-6

2,5÷6

2,5

–

0,05

E06PZ-03130521001

M-I2MC4-K 2,5-6

2,5÷6

2,5

–

0,06

E06PZ-03130521101

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Cechy produktu: – łatwo wymienne matryce, z błyskawicznym mocowaniem na tzw. „zatrzask”; –p osiadają mechanizm zapadkowy umożliwiający otwarcie rękojeści napędu w przypadku błędnego zaciśnięcia; –w yposażone w mechanizm zapewniający powtarzalność zaciskania końcówek na przewodzie oraz kompensujący ewentualne zużycie narzędzia; –z apewniają wysoką powtarzalność oraz precyzje wykonywanego zaprasowania; – posiadają dwukomponentowe rękojeści z warstwą antypoślizgową; –w ytypowane rodzaje matryc zaciskających najczęściej wykorzystywane przy pracach monterskich i instalatorskich;

–w ybór matryc i napędu według indywidualnych potrzeb klienta. Mocowanie matrycy na tzw. „zatrzask” nie wymaga stosowania żadnych narzędzi do wymiany i zamocowania matrycy (utrzymywana jest ona w gnieździe mocującym napędu za pomocą sprężyście osadzonej kulki) co skutkuje podniesieniem efektywności pracy. Zastosowanie dwukomponentowych rękojeści zapewnia wygodną, pewną, oraz bezpieczną pracę dzięki antypoślizgowemu chwytowi narzędzia. Dzięki możliwości dowolnego wyboru matryc zaciskających, możliwe jest dostosowanie narzędzia do indywidualnych potrzeb.

Mocowanie matrycy

Zatrzask mocujący napędu

Zaczep mocujący matrycy

Praska uniwersalna z szybko-wymienną dwustronną matrycą WZ-D-IN Praska z błyskawicznym mocowaniem dwustronnej matrycy na tzw. „zatrzask”. Art. nr: E06PZ-03130500001.

Zdjęcie

Przekrój [mm²]

0,5÷6

1,5÷10

ElektroTrendy nr 6/2013

Liczba gniazd zaciskających / przekrój końcówki 1

0,5÷1

1,5 ÷ 2,5

4÷6

1÷1,5

2,5

Rodzaj Kształt zaciskanych zaciśnięcia końcówek

Długość [mm]

Waga [kg]

225 praska

0,65 praska

35 matryca

0,1 matryca

Artykuły techniczne

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Cechy produktu: – ł atwo wymienna dwustronna matryca, z błyskawicznym mocowaniem na tzw. „zatrzask”;

– z apewnia wysoką powtarzalność oraz precyzje wykonywanego zaprasowania;

–d wustronna matryca do zaciskania końcówek ze szwem izolowanych i nieizolowanych o zakresach najczęściej stosowanych przy pracach monterskich i instalatorskich;

– posiada dwukomponentowe rękojeści z warstwą antypoślizgową. Mocowanie matrycy na tzw. „zatrzask” nie wymaga stosowania żadnych narzędzi do wymiany i zamocowania matrycy (utrzymywana jest ona w gnieździe mocującym napędu za pomocą sprężyście osadzonej kulki) co skutkuje podniesieniem efektywności pracy. Zastosowanie dwukomponentowych rękojeści zapewnia wygodną, pewną, oraz bezpieczną pracę dzięki antypoślizgowemu chwytowi narzędzia. Dwustronna matryca zapewnia szybką zmianę typu zaciskanej końcówki.

–p osiada mechanizm zapadkowy umożliwiający otwarcie rękojeści napędu w przypadku błędnego zaciśnięcia; – w yposażona w mechanizm zapewniający powtarzalność zaciskania końcówek na przewodzie oraz kompensujący ewentualne zużycie narzędzia

Mocowanie matrycy

Zatrzask mocujący napędu

Zaczep mocujący matrycy

Zestawy zaciskające z szybko-wymiennymi matrycami w walizce Zestawy z błyskawicznym mocowaniem matryc na tzw. „zatrzask”.

WZ-TINK-BNC Przeznaczony do zaciskania końcówek na elektrycznych przewodach instalacyjnych. Wymiary: 280x200x50 mm. Waga: 1,2 kg. Art. nr: E06PZ-03130500001. Skład zestawu

Zdjęcie

Typ

Przekrój [mm²]

Liczba gniazd zaciskających / przekrój końcówki 1

Długość [mm]

Waga [kg]

M-A-I 0,5-6

0,5÷6

0,5÷1

1,5÷2,5

4÷6

–

0,05

M-B-N 1,5-10

1,5÷10

1,5

2,5

–

0,05

M-C-K 0,5-6

0,5÷6

0,5÷1

1,5÷2,5

4÷6

–

0,06

M-D-T 0,5-4

0,5÷4

0,5

0,75

1,5

2,5

0,065

Rodzaj zaciskanych końcówek

Kształt zaciśnięcia

Szerokość 4,8 i 6,3 mm

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Skład zestawu

Zdjęcie

Typ

Przekrój [mm²]

Liczba gniazd zaciskających / przekrój końcówki 1

Długość [mm]

Waga [kg]

M-F-T 6-16

6÷16

–

0,065

M-EBNC

Typ: RG58, RG59, RG62, RG6

RG59

RG58

RG6

RG62

–

0,073

Napęd stalowy

Rodzaj zaciskanych końcówek

Kształt zaciśnięcia

Plastikowa walizka

Napęd N-FE

WZ-TINK - S Przeznaczony do zaciskania końcówek na elektrycznych przewodach instalacyjnych. Wyposażony w stripper do zdejmowania izolacji. Wymiary: 280x200x50 mm. Waga: 1,5 kg. Art. nr: E06PZ-03130500101.

Skład zestawu

Zdjęcie

Typ

Przekrój [mm²]

Liczba gniazd zaciskających / przekrój końcówki 1

Długość [mm]

Waga [kg]

M-A-I 0,5-6

0,5÷6

0,5÷1

1,5÷2,5

4÷6

–

0,05

M-B-N 1,5-10

1,5÷10

1,5

2,5

–

0,05

M-C-K 0,5-6

0,5÷6

0,5÷1

1,5÷2,5

4÷6

–

0,06

M-D-T 0,5-4

0,5÷4

0,5

0,75

1,5

2,5

0,065

M-F-T 6-16

6÷16

–

0,065

ElektroTrendy nr 6/2013

Rodzaj zaciskanych końcówek

Szerokość 4,8 i 6,3 mm

Kształt zaciśnięcia

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Skład zestawu

Zdjęcie

Liczba gniazd zaciskających / przekrój końcówki

Przekrój [mm²]

Typ

Długość [mm]

Waga [kg]

Napęd stalowy

Rodzaj zaciskanych końcówek

Kształt zaciśnięcia

Plastikowa walizka

Napęd N-FE

0,5

1,5

2,5

–

180

0,36

Stripper RSI 4 0,5-4

Stripper do elektrycznych przewodów instalacyjnych

WZ-LAN Przeznaczony do zaciskania złączy na przewodach telekomunikacyjnych, teleinformatycznych. Wyposażony w stripper do zdejmowania izolacji. Wymiary: 280x200x50 mm. Waga: 1,15 kg. Art. nr: E06PZ-03130500201.

Skład zestawu

Zdjęcie

Typ

Przekrój [mm²]

Liczba gniazd zaciskających / przekrój końcówki 1

Długość [mm]

Waga [kg]

M-G1RJ4

RJ 22 4P

–

0,07

M-G2RJ6

RJ 11 6P

–

0,07

M-G3RJ8

RJ 45 8P

–

0,07

Rodzaj zaciskanych końcówek

Kształt zaciśnięcia

Plastikowa walizka

Napęd stalowy Napęd N-FE

0,05 Multi Stripper LAN 0,05-0,5

0,08

0,15

0,2

0,35

0,5

120

0,095

Stripper do przewodów telekomunikacyjnych, teleinformatycznych

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

narzędzia

Wielofunkcyjne testery instalacji elektrycznych Amprobe – szybkie i dokładne sprawdzanie bezpieczeństwa instalacji

mprobe prezentuje wielofunkcyjne testery instalacji elektrycznych TelarisProInstall-100-EUR i ProInstall-200-EUR. Te lekkie i wytrzymałe narzędzia, umożliwiają sprawdzenie działania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych oraz w obiektach komercyjnych i przemysłowych. Wielofunkcyjne testery instalacji elektrycznych pozwalają potwierdzić zgodność instalacji z normami DIN VDE 0100, ÖVE E 8001, NIV/NIN 2010, BS 7671 i IEC 60364.

L-N w przypadku niewłaściwego połączenia w gniazdku, jak i funkcję zapisu danych pomiarowych z możliwością łatwego pobrania na dysk komputera. Tester ProInstall-200- EUR umożliwia dodatkowo pomiar rezystancji uziemienia (z elektrodami pomocniczymi) i pomiary parametrów wyłączników różnicowoprądowych typu B (reagujących na stały prąd upływu). Posiada także funkcję wykonującą

automatyczną serię pomiarów wyłącznika różnicowoprądowego, do szybkiej oceny poprawności działania tych wyłączników. ProInstall-200- EUR to kompletny tester dla zaawansowanych użytkowników.

Urządzenia zostały zaprojektowane tak, by maksymalnie uprościć i przyspieszyć pracę użytkowników. Łatwość obsługi zapewnia interfejs i pokrętło wyraźnie wskazujące wybraną funkcję pomiarową. Dzięki dużemu, podświetlanemu ekranowi LCD dane można odczytać pod różnym kątem. Obydwa testery są zgodne z kategoriami bezpieczeństwa CAT III 500 V, CAT IV 300 V. Telaris Proinstal umożliwiają pomiary rezystancji izolacji przy napięciu pomiarowym do 1000 V, pomiary ciągłości przewodów i małych rezystancji prądem stałym 200 mA, pomiary impedancji pętli zwarcia oraz pomiary parametrów wyłączników różnicowoprądowych typu A i AC oraz sprawdzenie kolejności faz. Mają także funkcję sprawdzania biegunowości, automatyczną zamianę Marka Amprobe to synonim wytrzymałych narzędzi i doskonałej ceny. Od sześćdziesięciu lat inżynierowie firmy ciężko pracują, by każdy produkt idealnie trafiał w potrzeby Klientów. Każdy przyrząd jest projektowany tak, by gwarantował najwyższą wytrzymałość, ergonomię i efektywność w miejscu pracy. Żadne inne narzędzia nie zapewniają elektrykom i specjalistom HVAC większej jakości w rozsądnej cenie niż produkty Amprobe. Więcej informacji na www.amprobe.eu.

ElektroTrendy nr 6/2013

narzędzia

Natychmiastowe wyniki w każdych warunkach – nowa rodzina testerów napięcia i ciągłości obwodu od Fluke Fluke Corporation przedstawia dwubiegunowe testery napięcia i ciągłości obwodu: Fluke® T90, T110, T130 oraz T150. Testery z tej rodziny błyskawicznie pokazują wyniki w każdych warunkach, dzięki wykorzystaniu połączonej sygnalizacji świetlnej, dźwiękowej i wibracyjnej oraz czytelnej prezentacji wartości napięcia na wyświetlaczu.

estery dwubiegunowe firmy Fluke wyróżnia wysokiej jakości konstrukcja: wytrzymała, ergonomiczna obudowa, grubszy kabel ze wskaźnikiem zużycia (funkcja WearGuard), solidny schowek na akumulatory oraz trwała nakładka ochronna sondy. Przyrządy są całkowicie zgodne z najnowszymi wymaganiami dotyczącymi bezpieczeństwa, wyszczególnionymi w normie RN 61243-3:2010 i w klasach bezpieczeństwa Cat IV 600 V, Cat III 690 V (modele T110, T130 i T150) lub Cat III 600 V, Cat II 690 V (model T90). Testery dwubiegunowe informują o napięciu prądu stałego i zmiennego na cztery sposoby. Przejrzysta, łatwa do zauważenia iluminacja LED, wyraźnie widoczna wartość napięcia na wyświetlaczu, dźwiękowy test ciągłości obwodu i wibracje mają na celu zwrócenie uwagi elektryka na istniejące napięcie. Funkcja wibracji jest szcze-

gólnie przydatna w sytuacji dużego natężenia hałasu lub konieczności wzrokowego śledzenia sondy. Zwiększona ergonomia urządzeń umożliwia wygodne używanie oraz łatwą obsługę (nawet w rękawicach). Jasny, podświetlany wyświetlacz zapewnia dobrą widoczność przycisków i wskaźników w każdych warunkach, a opcja włączenia/wyłączenia dźwięku pozwala na dyskretne przeprowadzanie testów w miejscach, gdzie obowiązuje cisza. Dwubiegunowe testery napięcia i ciągłości obwodu firmy Fluke zawierają funkcje dostosowane do potrzeb i preferencji elektryków oraz oferują doskonały stosunek ceny do wydajności.

Więcej informacji na stronie internetowej Fluke: www.fluke.pl oraz na blogu: www.czwartafaza.blogspot.com Fluke Corporation, firma założona w 1948 roku, jest światowym liderem w dziedzinie kompaktowych elektronicznych narzędzi diagnostycznych do profesjonalnych zastosowań. Narzędzia firmy Fluke służą do diagnostyki i rozwiązywania problemów o zasadniczym znaczeniu dla płynnego funkcjonowania w branży. Klientami firmy Fluke są technicy, inżynierowie, elektrycy, metrolodzy i specjaliści zajmujący się: diagnostyką budowlaną, instalatorstwem, usuwaniem awarii i zarządzaniem przemysłowymi urządzeniami elektrycznymi i elektronicznymi oraz procesami kalibracji, związanymi z kontrolą jakości, a także rekonstrukcją i renowacją. W ciągu ostatnich pięciu lat narzędzia marki Fluke zdobyły ponad 50 nagród, w tym nagrody Test and Measurement World Best in Test, Control Engineering Engineer’s Choice oraz Plant Engineering Product of the Year.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

narzędzia

Kolejne narzędzia z gamy XR Li-ION w ofercie DeWALT DeWALT – jeden z czołowych producentów elektronarzędzi – wprowadził na rynek dwa zaawansowane urządzenia z gamy produktów XR Li-ION – pilarkę szablową oraz kamerę termowizyjną.

szystkie produkty z gamy XR Li-ION marki DeWALT cechują się wysoką wydajnością i bardzo dobrymi parametrami technicznymi. Producent poszerzył dotychczasową ofertę o dwa urządzenia w klasie napięciowej 10,8V – pilarkę szablową DCS310S2 i kamerę termowizyjną DCT416S1. Pilarka szablowa XR Li-ION 10,8V Pilarka szablowa DeWALT XR Li-ION 10,8V stanowi idealną propozycję dla wielu specjalistów, m.in. cieśli, stolarzy, parkieciarzy, budowniczych, hydraulików. Kompaktowa konstrukcja o masie zaledwie 1,4 kg zapewnia wysoki komfort pracy i łatwe manewrowanie narzędziem w trudnodostępnych miejscach. Każdy użytkownik bez problemu dostosuje do własnych preferencji pozycję uchwytu i brzeszczotu. Uchwyt pilarki może zostać ustawiony w trzech pozycjach (maksymalnie pod kątem 90°), natomiast krawędź tnącą brzeszczotu

może być wykorzystywana do szybPilarka szablowa firmy DeWALT brzeszczotu pilarki. uchwytu oraz beznarzędziowy zacisk ergonomiczna, gumowana konstrukcja i do góry. Komfort pracy podnosi także można skierować zarówno w dół, jak

ElektroTrendy nr 6/2013

kiego i dokładnego cięcia poprzecznego oraz wzdłużnego – zarówno w drewnie, listwach forniru, panelach podłogowych, jak i MDF-ie.

narzędzia

Kamera termowizyjna XR Li-ION 10,8 V Nowa kamera termowizyjna XR Li-ION 10,8V to nowoczesne urządzenie diagnostyczne, które sprawdzi się w każdej sytuacji wymagającej kontroli rozkładu temperatur. Ułatwi wykrywanie i lokalizowanie różnego rodzaju błędów konstrukcyjnych, skutkujących nieszczelnością, przegrzaniem czy zawilgoceniem pomieszczeń. Jest to doskonałe narzędzie do inspekcji stanu sieci ciepłowniczych, izolacji cieplnych, instalacji gazowych, rurociągów, złączy elektrycznych, a także niektórych urządzeń mechanicznych. Zastosowana, w najnowszej kamerze termowizyjnej Informacje o firmie Stanley Black & Decker Firma Stanley Black & Decker powstała w 2010 roku w wyniku połączenia dwóch wiodących firm z branży narzędziowej i elektronarzędziowej – Stanley Works i Black & Decker. Stanley (The Stanley Works, Inc.) to światowy lider technologiczny w dziedzinie produkcji narzędzi ręcznych. Firma powstała ponad 160 lat temu (1843 r.) w Stanach Zjednoczonych. Od około 1920 roku marka STANLEY jest znana na wszystkich kontynentach i należy dziś do najbardziej popularnych znaków firmowych świata. Od ponad 36 lat The Stanley Works jest notowany na giełdzie w Nowym Jorku. W wyniku ciągłego rozszerzania i różnicowania asortymentu, The Stanley Works posiada w swojej ofercie już kilkadziesiąt

firmy DeWALT, innowacyjna technologia pozwala użytkownikowi połączyć obraz tradycyjny z termicznym na 56-milimetrowym ekranie oraz umożliwia pomiar temperatury w zakresie od -10 do +250°C. Powyższe zalety w połączeniu z 1,5 Ah akumulatorem, czynią z kamery idealne narzędzie do kontroli rozkładu temperatur, pozwalające na skuteczne wykrywanie i lokalizowanie błędów. Wszystkie produkty firmy DeWALT dostępne są w renomowanych sklepach narzędziowych i marketach budowlanych na terenie całego kraju. tysięcy produktów. W 2006 r. pozycja rynkowa Stanley’a na świecie została dodatkowo wzmocniona przez przejęcie firmy Facom – dostawcę wysokiej jakości narzędzi dla przemysłu. Black & Decker jest największym na świecie producentem elektronarzędzi i akcesoriów. Firma powstała w 1910 roku w Baltimore w Stanach Zjednoczonych. Zarówno w U.S.A. jak i na całym świecie zajmuje czołowe miejsce w sprzedaży produktów tego rodzaju przeznaczonych do użytku domowego, do pracy w rzemiośle oraz w przemyśle. W niemal połowie ze 100 krajów, w których rozprowadzane są produkty Black & Decker mają one czołowy udział w swojej kategorii na rynku. Produkty firmy Black & Decker oferowane są pod markami: Black & Decker, DeWalt,

Porter-Cable, Emhart Teknologies, Kwikset, Baldwin i Price Pfister. DeWALT - amerykański producent elektronarzędzi dla profesjonalistów. Firma została założona w 1924 roku przez Raymonda De Walta. DeWALT jest wyspecjalizowanym producentem maszyn do obróbki drewna i metalu. W swej ofercie posiada również szeroki asortyment elektronarzędzi przenośnych jak wiertarki, młoty, szlifierki kątowe. Oferuje także akcesoria do swoich produktów. DeWALT jest wiodącą na rynku amerykańskim, a w ostatnich latach najbardziej dynamicznie rozwijającą się marką elektronarzędzi na świecie. Żółto-czarna kolorystyka jest charakterystycznym znakiem towarowym profesjonalnych elektronarzędzi i akcesoriów DeWALT.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

BHP

Profesjonalne drabiny Monto i Stabilo firmy KRAUSE – niezawodne narzędzia pracy każdego fachowca Profesjonalna drabina jest niezbędnym narzędziem podczas budowy domu, remontu mieszkania oraz wszelkich prac naprawczych, instalacyjnych czy konserwacyjnych. Powinna ona być wytrzymała i gwarantować wygodny dostęp do wyżej położonych miejsc, a jej konstrukcja musi zapewniać bezpieczeństwo pracy. Warto zatem zaufać sprawdzonym rozwiązaniom i wybrać drabinę z oferty firmy KRAUSE, firmy która od ponad 100 lat specjalizuje się w projektowaniu i produkcji wyposażenia ułatwiającego pracę na wysokościach. Bogaty wachlarz produktów umożliwia dobór właściwej drabiny – np. jedno- lub dwustronnej, przystawnej, rozsuwanej lub wielofunkcyjnej czy też składanej - przegubowej.

rabina jest narzędziem, którego nie może zabraknąć na wyposażeniu profesjonalnej ekipy instalacyjnej czy remontowo-budowlanej. Wszelkie prace budowlane i naprawcze wymagające dojścia do wyżej położnych miejsc bez problemu można wykonać przy pomocy profesjonalnych drabin firmy KRAUSE. Do dyspozycji ekip budowlanych czy też serwisantów jest szeroka gama modeli linii Monto oraz Stabilo.

Drabiny przegubowe dla profesjonalistów Jeden z popularnych modeli Monto to drabina przegubowa serii MultiMatic. Aluminiowa drabina może być używana jako drabina wolnostojąca lub przystawna. Z dostępną opcjonalnie płytą możemy używać jej również jako pomost roboczy. Udogodnienie to pozwala na swobodne poruszanie po platformie, znajdującej się na wysokości nie większej niż 1 m. Produkt ten wyróżnia opatentowany system przegubów z lekko pracującym systemem ryglowania SpeedMatic, który zapewnia szybką i komfortową obsługę. Drabina osadzona jest na szerokim stabilizatorze z antypoślizgowymi stopkami SafetyCap, zapewniającymi stabilność całej konstrukcji. Warto podkreślić, że

ElektroTrendy nr 6/2013

szczeble z podłużnicami połączone są za pomocą trwałych, wpustowych łączników. Ważną zaletą tych modeli jest niewielki rozmiar drabiny po złożeniu, który ułatwia jej przechowywanie oraz transport. Z myślą o profesjonalistach została stworzona również linia Stabilo. Pierwszy model z tej serii to dwustronna drabina przegubowa. Wyznacznikami tej aluminiowej konstrukcji są lekkość i stabilność. Może ona być używana jako drabina wolnostojąca lub przystawna. Większy model drabiny Stabilo pozwala także na użytkowanie tej konstrukcji w charakterze po-

mostu roboczego. Produkty te zostały wyposażone w opatentowany system przegubów z lekko pracującym systemem ryglowania SpeedMatic, który jest odpowiedzialny za sprawną obsługę drabiny. Zabezpieczeniem antypoślizgowym są szerokie stabilizatory ze specjalnymi stopkami SafetyCap. Dodatkowo drabina posiada antypoślizgowe, profilowane ze wszystkich stron, masywne szczeble o szerokości 30 mm. Warto zaznaczyć, że podłużnice wykonane są z tłoczonego aluminium ze wzmocnieniem krawędzi, które decydują o podwyższonej trwałości całej drabiny. Cała konstrukcja

BHP

jest niezwykle lekka, a dodatkowo, po złożeniu ma niewielkie wymiary. Jest to szczególnie istotne w przypadku remontów i napraw wykonywanych w różnych miejscach. Kompaktowa budowa drabiny firmy KRAUSE pozwala na jej transport nawet w bagażniku samochodu osobowego. Drabiny z regulowanĄ długością podłużnic W ofercie firmy KRAUSE dostępne są także drabiny z regulacją długości podłużnic. Wszystkie modele wykonane są z lekkiego aluminium i przeznaczone są do profesjonalnych zastosowań. Przegubowa drabina Monto TeleMatic firmy KRAUSE może być stosowana jako konstrukcja przystawna, dwustronna lub pomost roboczy. Produkt ten posiada opatentowany system przegubów z lekko pracującym systemem ryglowania SpeedMatic. Warto zaznaczyć, że model ten daje możliwość użytkowania poszczególnych elementów drabiny jako dwóch osobnych drabin wolnostojących. Co ciekawe, drabinę Monto TeleMatic można ustawiać także na schodach. Umożliwia to przegubowa budowa konstrukcji. Stopy, na których ustawiona jest drabina, wyposażone są w zabezpieczenie antypoślizgowe SaftyCap. Bardziej rozbudowywanym modelem jest drabina teleskopowa z 4 regulowanymi nogami Monto TeleVario firmy KRAUSE. Ta trzyelementowa konstrukcja aluminiowa z regulowaną wysokością podłużnic pozwala na ustawienie drabiny na różnych poziomach, np. schodach. Drabina Monto TeleVario posiada opatentowany system ClicMatic, który pozwala sprawnie zmieniać wysokość drabiny. Co więcej, 4 regulowane nogi wyposażone zostały w system IntegratedTele-System, który umożliwia precyzyjne ustawienie drabiny i jej odpowiednią stabilizację na nierównym podłożu. Linia teleskopowych drabin Satabilo firmy KRAUSE to konstrukcje ułatwiające wszelkiego rodzaju prace montażowe, instalatorskie, naprawcze czy też budowlane. Do dyspozycji wykonawców firma KRAUSE oddaje przegubową drabinę, która może być

używana jako konstrukcja przystawna, dwustronna oraz pomost roboczy. Podobnie jak inne modele z serii Stabilo firmy KRAUSE, tak i ten wyposażony jest w system przegubów z lekko pracującym systemem ryglowania SpeedMatic, który umożliwia sprawną obsługę. Drabina została wyposażona we wsporniki zwiększające stabilność oraz antypoślizgowe stopki SafetyCap. Drabiną stworzoną z myślą o pracach na klatkach schodowych jest przegubowa drabina teleskopowa z 4 regulowanymi nogami. Możliwość precyzyjnego ustawienia drabiny pozwala na jej bezpieczną eksploatację na schodach, jak również innych nierównych powierzchniach. Dodatkowo, drabina ta wyposażona jest we wsporniki zwiększające stabilność i antypoślizgowe stopki SafetyCap. Ta trzyelementowa, aluminiowa konstrukcja może być używana jako drabina przystawna, dwustronna i pomost roboczy.

Multifunkcjonalna drabina przegubowa Combi Profesjonalne ekipy instalacyjne i wykonawcze, czy też pracownicy serwisów maszyn i urządzeń potrzebują drabin niezwykle wszechstronnych. Takim modelem jest profesjonalna drabina aluminiowa Combi firmy KRAUSE. Może ona być użytkowana jako drabina przystawna, dwustronna,

wielofunkcyjna lub jako dwie osobne drabiny z pomostem roboczym Teleboard. Drabina Combi firmy KRAUSE wyposażona jest w opatentowany system przegubów z lekko pracującym systemem ryglowania SpeedMatic, który zapewnia szybką i komfortową obsługę. O bezpieczeństwo pracy dbają 2 szerokie stabilizatory z antypoślizgowymi stopkami SafetyCap. Dodatkową ochronę stanowią antypoślizgowe, profilowane ze wszystkich stron, szczeble o głębokości 30 mm. Podłużnice wykonane są z tłoczonego aluminium z dodatkowym wzmocnieniem krawędzi. Co ważne drabina posiada samozabezpieczające się zaczepy AutoSnap. Dodatkową zaletą tego rozwiązania jest kompaktowa konstrukcja, oznacza to, że drabina po złożeniu ma niewielkie wymiary, co znacznie ułatwia transport i przechowywanie drabiny Combi. Prace budowlane i remontowe, konserwacyjne, instalacyjne, jak również naprawcze to działania, podczas których przydatna jest drabina. Możliwość stabilnego ustawienia stanowiska pracy oraz swobodny dostęp do wyżej położonych miejsc to najważniejsze zalety rozwiązań firmy KRAUSE. Profesjonalne drabiny przegubowe bądź teleskopowe z oferty KRAUSE ułatwią wykonywanie różnorodnych czynności oraz zagwarantują bezpieczeństwo pracy.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

BHP

Kobyłki warsztatowe TOPEX 79R187 Marka TOPEX to nie tylko solidne narzędzia w przystępnej cenie, ale również szeroki wachlarz produktów, które znacznie ułatwią wykonanie wielu prac remontowobudowlanych, instalatorskich czy monterskich. Przykładem takich rozwiązań mogą być nowe kobyłki warsztatowe TOPEX.

owe

kobyłki

TOPEX

79R187 to idealne rozwiązanie kowiczów

dla

majster-

szukających

praktycznych i przystępnych rozwiązań. Kobyłki skutecznie zastąpią wielokrotnie droższy stół warsztatowy i umożliwią precyzyjne docinanie płyt kartonowo-gipsowych czy desek. Co istotne, nowość wykonana została z wyjątkowo wytrzymałych materiałów i wzmocniona w miejscach najbardziej narażonych na uszkodzenia. Dzięki temu kobyłki udźwigną ciężar niemal 230 kilogramów. Produkt docenią też Ci, którzy stawiają na funkcjonalność. Kobyłki można bowiem złożyć, co zdecydowanie ułatwia ich transport i przechowywanie, nawet w niewielkich pomieszczeniach.

Kobyłki sprzedawane są w zestawach po 2 sztuki. Więcej o nowych kobyłkach oraz pozostałych akcesoriach i narzędziach TOPEX na topex.pl.

ElektroTrendy nr 6/2013

BHP

Kamizelka robocza NEO 81-260 Marka NEO postawiła na mocny rozwój oferty z serii NEO BHP. Na sklepowych półkach znaleźć można wiele ciekawych propozycji, w tym kamizelkę roboczą NEO 81-260. Dzięki zastosowanym materiałom oraz rozwiązaniom jest ona idealną propozycją dla osób szukających trwałych i funkcjonalnych produktów.

Wszystkie elementy nowej serii NEO BHP wykonane zostały z wysokiej jakości materiałów zapewniających trwałość i bezpieczeństwo użytkowania. W przypadku nowej kamizelki zastosowano odporny na przetarcia i inne uszkodzenia mechaniczne materiału o gramaturze 267g/m2. Jego struktura (35% bawełna, 65% poliester) zapewnia dużą wytrzymałość oraz wygodę. Co istotne, miejsca w największym stopniu narażone na uszkodzenia zostały dodatkowo wzmocnione. Przykładowo, barki kamizelki obszyte zostały odporną na przetarcia i wodę oraz łatwą w czyszczeniu tkaniną nylonową Oxford.

W trosce o bezpieczeństwo użytkowników nowa kamizelka NEO została wyposażona w specjalne elementy odblaskowe. Docenią je zwłaszcza fachowcy pracujący przy budowie dróg. Dodatkowo nowość od NEO posiada system wielofunkcyjnych kieszeni umożliwiających wygodne przenoszenie niezbędnych narzędzi i akcesoriów. Wszystko to sprawia, że nowa kamizelka robocza NEO jest idealnym rozwiązaniem dla fachowców poszukujących wyjątkowo trwałych, funkcjonalnych i przystępnych rozwiązań. Więcej o kamizelce roboczej NEO oraz pozostałym asortymencie z linii BHP na neo-tools.com.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

Vademecum elektryka Jakakolwiek ingerencja w instalację elektryczną wymaga przynajmniej podstawowej wiedzy...

Napięcie – różnica potencjałów pomiędzy przewodem lub punktem w instalacji elektrycznej a innym przewodem lub punktem albo ziemią. Potencjał ziemi przyjmuje się równy zeru. W instalacji napięcie między przewodem każdej z faz a ziemią wynosi 230 V (Voltów), a między przewodami różnych faz 400 V (Voltów). Przewód fazowy, zwany też roboczym – przewód w normalnych warunkach znajdujący się pod napięciem i przewodzący prąd roboczy – oznaczany dużą literą L i cyframi od 1 do 3: L1, L2, L3. Przewód neutralny - (dawna nazwa „zerowy”) przewód w normalnych warunkach mogący znaleźć się pod napięciem; przewodzący prąd roboczy w obwodach jednofazowych; oznacza się dużą literą N. Przewód ochronny – przewód w normalnych warunkach nie będący pod napięciem i nie przewodzący prądu – oznacza się dużymi literami PE. Przewód ochronno-neutralny - przewód spełniający jednocześnie funkcję przewodu neutralnego i ochronnego; oznacza się dużymi literami PEN. Prąd zwarcia – prąd płynący w instalacji, gdy uszkodzona jest izolacja przewodów, osprzęt lub urządzenie elektryczne. Styk ochronny – element gniazdka wtyczkowego lub innego urządzenia elektrycznego, służący do przyłączenia przewodu ochronnego lub ochronno-neutralnego. Połączenie wyrównawcze – zespół przewodów i zacisków służący do wzajemnego połączenia ze sobą i z uziemieniem oraz z punktem zerowym tablicy rozdzielczej wszystkich metalowych przedmiotów. Zasilanie jednofazowe – linia zasilająca przy napięciu 230 V 50 Hz wykonana jako 3-przewodowa - L, N, PE. Zasilanie trójfazowe – linia zasilająca przy napięciu 230/400 V 50 Hz wykonana jako 5-przewodowa - L1, L2, L3, N, PE.

ElektroTrendy nr 6/2013

Przyłącze – odcinek lub element sieci służący do połączenia urządzeń odbiorcy z siecią przedsiębiorstwa świadczącego usługi przesyłowe. Zgodnie z nowym Prawem energetycznym nie musi on być dostawcą energii. Złącze – punkt połączenia przyłącza z siecią lub instalacją, zawierający zabezpieczenia główne oraz często także licznik. Moc przyłączeniowa – moc czynna, którą zamierza pobierać odbiorca, jest to moc mniejsza od sumy mocy posiadanych odbiorników. Odbiorca określa ją we wniosku o przyłączenie. Bezpiecznik topikowy – (popularny „korek” – wyrażenie niepoprawne, naganne) zabezpieczenie chroniące stare instalacje przed skutkami zwarć oraz przeciążeniami – ponowne użycie wymaga wymiany wkładki topikowej na nową o takim samym prądzie znamionowym właściwym dla wkładki danej wielkości, np. 10, 16 A itd. Przepalenie się bezpiecznika jest sygnalizowanie odpadnięciem kolorowego oczka widocznego przez szybkę w główce. Wkładka topikowa - rodzaj bezpiecznika elektrycznego, w którym przez stopienie się jednego z jego elementów następuje przerwanie ciągłości obwodu elektrycznego. Im wyższa wartość prądu, tym szybciej dochodzi do nagrzania i stopienia topika. Bezpiecznik automatyczny wkręcany – zabezpieczenie spełniające te same funkcje co bezpiecznik topikowy; włącza się ponownie przez wciśnięcie przycisku. Jest on wkręcany w takie samo gniazdo jak główka bezpiecznika topikowego. Wyposażony jest w dwa przyciski. Centralny, większy, po wciśnięciu do oporu załącza obwód, zaś umieszczony obok (mały) po naciśnięciu powoduje wyłączenie obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „wyskoczeniem” przycisku centralnego. W przypadku zwarcia lub przeciążenia występującego w chronionym obwodzie, przycisk centralny „wyskakuje” samoczynnie. Stara konstrukcja charakterystyki prądowej L oraz rzadko występująca K.

Wyłącznik nadprądowy – (popularna „eska”– wyrażenie niepoprawne, naganne) aparat chroniący instalację przed skutkami zwarć; ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, stara konstrukcja charakterystyk prądowych L, U, K dopuszczająca przeciążenia do 20-25% w stosunku do wyskalowania. Obecnie niezalecany. Zadziałanie wyłącznika nadprądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy - z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry. Wyłącznik nadmiarowo-prądowy – (popularna „eska”- wyrażenie niepoprawne, naganne) aparat chroniący instalację przed przeciążeniem i skutkami zwarć; występują w wersjach jedno-, dwu-, trzy- i czterobiegunowe ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, nowa konstrukcja charakterystyk prądowych B, C, D nie dopuszczająca przeciążeń w stosunku do wyskalowania. Obecnie stosowany. Zadziałanie wyłącznika nadmiarowo-prądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy - z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry. Wyłącznik różnicowoprądowy – aparat chroniący przed porażeniem elektrycznym; ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, najpopularniejsze typy: AC, A i ostatnio B. Zadziałanie wyłącznika różnicowoprądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy - z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry.

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

Vademecum oświetleniowca LUMEN – najbardziej obiektywna jednostka miary ilości emitowanego światła. W związku z pojawieniem się na rynku różnych typów ledówek, w celu ujednolicenia łatwych do porównania parametrów ilości emitowanego światła (jasności), zaczęto określać w lumenach [lm]. Lumen to jednostka określająca ilość emitowanego światła przez dane źródło światła (niezależnie od jego mocy). Co to oznacza w praktyce? Każda lampa LED emituje określoną ilość światła – za przykład może posłużyć ledówka 900 lm. Przy tej wartości emitowanego światła tradycyjna żarówka pobiera 75W energii, natomiast ledówka jedynie 10W. Obie emitują zbliżoną ilość światła, różnica pojawia się przy zużyciu energii – lampa LED pobiera około 7,5 razy mniej energii. Lampa LED ma wydajność na poziomie 90 lm z 1 W, natomiast tradycyjna jedynie około 12 lm z 1W. Kolejnym problemem przy ocenie żywotności lampy LED i ilości emitowanego światła jest klasa zastosowanych diod LED. Wielu producentów w celu osiągnięcia większej ilości światła z jak najtańszych diod, zasila je prądem wyższym od znamionowego, co skutkuje skróceniem ich żywotności i szybką zmianą temperatury światła na zimniejszą w wyniku degradacji luminoforu pod wpływem temperatury. Jeszcze częstszym przekłamaniem jest podawanie czasu życia ledówki w ilości 50.000 godzin, co jest czasem życia dla diody LED w optymalnych warunkach laboratoryjnych, a nie w warunkach pracy w gotowym urządzeniu. Realny czas życia diody LED w warunkach „domowych” wynosi do 35.000 godzin. Temperatura barwy światła i CRI Technologia LED w przeciwieństwie do tradycyjnych żarówek pozwala na dobór koloru emitowanego światła. Temperaturę barwy światła określa się w stopniach Kelvina. Przedział od 2500°K do 3000°K należy interpretować jako światło „ciepłe”, przedział od 3000°K do 3500°K należy interpretować jako światło „neutralne” lub światło dzienne, światło powyżej 5000°K uznaje się już za światło „zimne”. Niemniej jednak postrzeganie temperatury barwy światła jest po części kwestią indywidualną.

Współczynnik oddawania barw (CRI) dla źródeł światła wykonanych w technologii LED waha się w skali od 60-90 CRI (RA), im wyższy jest współczynnik oddawania barw, tym bardziej światło odpowiada naturalnemu (słonecznemu).

Najpopularniejsze trzonki:

Kąt rozsyłu światła Najprościej rzecz biorąc, kąt rozsyłu światła to nic innego jak szerokość rozchodzenia się światła na boki względem źródła światła. Obrazuje to poniższy rysunek:

Stopień ochrony IP Kod IP (stopień ochrony), to międzynarodowy system oznaczeń informujący użytkownika o ochronie zapewnionej przez obudowę przed wnikaniem do urządzenia części niebezpiecznych i ciał obcych w postaci stałej i cieczy. Kod IP składa się z dwóch liter „IP” i dwóch cyfr. Pierwsza cyfra oznacza zabezpieczenie przed ciałami obcymi stałymi:

Przykładowo kod IP63 oznacza, że urządzenie jest całkowicie zabezpieczone przed wnikaniem pyłu do jego wnętrza (informuje nas o tym pierwsza cyfra kodu – 6) oraz jest odporne przed drobnymi kroplami wody padającymi na jego obudowę pod kątem 60° od pionu (woda rozpylana) – (informuje nas o tym druga cyfra kodu – 3).

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

KANLUX – nowe sufitowe oprawy ozdobne MORTA CT Nadszedł sezon grzewczy, a wraz z nim sprawdzian efektywności instalacji solarnych. Efektywne i zarazem eleganckie kolektory Schüco pozwalają na maksymalne wykorzystanie dostępnej energii słonecznej, nie tylko do podgrzania wody, lecz również ogrzewania pomieszczeń. Pasują przy tym na każdy dach, stanowiąc jego niezwykle praktyczną ozdobę.

anlux S.A. rozszerzył rodzinę opraw MORTA CT. W połowie listopada 2013 roku wprowadził do sprzedaży pięć nowych modeli niezwykle efektownych opraw z rodziny MORTA. Trzy okrągłe oprawy na pojedyncze źródło światła: MORTA CT-DSO50-B w kolorze czarnym, MORTA CT-DSO50-BL w kolorze niebieskim oraz MORTA CT-DSO50-SR w kolorze srebrnym; a także dwa modele w wersji kwadratowej na podwójne źródło światła: który-

mi są MORTA CT-DSL250-BL w kolorze niebieskim i MORTA CT-DSL250-SR w kolorze srebrnym. Nowe produkty charakteryzują się eleganckim wyglądem, a ich szklana obudowa stanowi ciekawy element wyposażenia nowoczesnych wnętrz. Oprawy serii MORTA CT spełnią oczekiwania wszystkich klientów, którzy cenią sobie wysokiej jakości oprawy, będące jednocześnie atrakcyjnym i oryginalnym elementem dekoracyjnym.

Cechy produktów: • zasilanie: 12 V • moc odpowiednio:  2 x max 50W dla MORTA CT-DSL250-BL, MORTA CT-DSL250-SR  1 x max 50 W dla MORTA CT-DSO50-B, MORTA CT-DSO50-BL, MORTA CT-DSO50-SR • trzonek: Gx5,3 • obudowa: szkło; pierścień: stop metali nieżelaznych

KANLUX - Nowe modele sufitowych opraw punktowych serii SEIDY CT Cechy produktów: • zasilanie: 12 V • moc odpowiednio: 2 x max 50 W dla SEIDY CT-DTO250-AL, SEIDY CT-DTO250-B oraz 3 max 50 W dla SEIDY CT-DTO350-AL, SEIDY CT-DTO350-B • trzonek: Gx5,3 • obudowa: szczotkowane aluminium • regulacja wertykalna 30°

anlux rozszerzył rodzinę opraw SEIDY CT. W połowie listopada 2013 roku wprowadził cztery nowe modele: SEIDY CT-DTO250-AL i SEIDY CT-DTO250-B na dwa źródła światła oraz SEIDY CT-DTO350-AL i SEIDY CT-DTO350-B na trzy źródła. Sufitowe oprawy punktowe z tej rodziny charakteryzują się niezwykłą trwałością i jakością wykonania, a tak-

ElektroTrendy nr 6/2013

• trzecia klasa ochronności przed porażeniem elektrycznym • deklaracja CE

że ciekawym designem i oryginalną fakturą. SEIDY CT-DTO dostępne są w kolorze aluminium oraz czarnym, co sprawia, że doskonale będą się prezentować w każdym nowoczesnym wnętrzu. Nowe oprawy świetnie sprawdzą się jako oświetlenie pomocnicze

zarówno w domach, jak i restauracjach czy hotelach, a także wszędzie tam gdzie chcemy zaakcentować ciekawą aranżację pomieszczenia oraz nadać mu wyjątkowy i niepowtarzalny wygląd.

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

Naświetlacze LED w ofercie EcoEnergy

EcoEnergy, stawiając na oszczędność i ekologię, wciąż poszerza swój katalog produktów. Aktualnie firma oferuje doskonałą alternatywę lamp LED dla tradycyjnych halogenowych naświetlaczy.

zięki wyjątkowo wydajnym diodom w systemie COB (Chip on Board), charakteryzują się one bardzo dobrą wydajnością przy niewielkim zużyciu energii elektrycznej. Lampy EcoEnergy mają moc od 10-50W i stanowią odpowiedniki tradycyjnych naświetlaczy o mocy 75-240W. Do wyboru jest również kąt padania światła – od 90 do 120°. Naświetlacze dostępne są w dwóch wersjach kolorystycznych (obudowa szara i czarna) oraz w dwóch temperaturach barwy światła (biały ciepły i biały zimny). Z powodzeniem można je zastosować np. do oświetlenia garażu, warsztatu pracy lub budynku. W ofercie EcoEnergy znajdują się również naświetlacze z czujnikami ruchu (wygodne do oświetlenia np. wejścia do domu) i z uchwytami umożliwiającymi wygodne przenoszenie (idealne dla majsterkowiczów). Uchwyty są także dostępne jako osobna opcja, podobnie jak statyw teleskopowy. Dzięki temu można stworzyć indywidualny zestaw w zależności od potrzebnych zastosowań.

Charakterystyka: Naświetlacz LED 10W • Moc: 10W • Odpowiednik tradycyjnej żarówki: 75W • Barwa: biała zimna (WW) 6000 K • Strumień świetlny: 800 lm • Napięcie zasilania: 230V • Kąt rozsyłu światła: 120° • Rodzaj diod: COB (Chip on Board)

Naświetlacz LED 50W • Moc: 50W • Odpowiednik tradycyjnej żarówki: 50/240W • Barwa: biała zimna (WW) 6000 K • Strumień świetlny: 3410 lm • Napięcie zasilania: 230V • Kąt rozsyłu światła: 90° • Rodzaj diod: COB (Chip on Board)

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

XNOTE Hyperbook

a targach PGA 2013 (Poznań Game Arena) w dniach 18-20.X.2013 roku, firma Blue Technology Sp. z o.o. (producent notebooków XNOTE w filozofii Build to Order na bazie podzespołów uznanych firm na rynku (Clevo, MSI, Intel, NVIDIA, AMD, Kingston, WD, Seagate, Crucial) i innowacyjnych rozwiązań technologicznych) pokazał nowy model Xnote Hyperbook z matowym ekranem Full HD IPS o rozdzielczości 1920 × 1080, z IPS-em zapewniającym szerokie kąty widzenia, ciepłe kolory, głęboką czerń oraz dobry kontrast. Natomiast Klienci sklepu www.xnote.pl za pomocą konfiguratora mogą indywidualnie wybrać swoją indywidualną wersję laptopa (procesor, pamięć RAM, dysk twardy, karta graficzna). XNOTE umożliwia swoim klientom także rozbudowę notebooka w przyszłości. Jednocześnie XNOTE przygotowało na swoim stoisku również kilka prototypów nowych modeli, które lada chwila pojawią się w sprzedaży, w tym jedyne na rynku tablety konwertowalne z możliwością dowolnej konfiguracji. Fani mocnych wrażeń mogli przetestować na maszynach świat wirtualnej rzeczywistości dzięki okularom VR Oculus Rift, a także zagrać na notebooku XNOTE P370SM3 3D w technologii nVidia 3D Vision2. POZNAŃ GAME ARENA 2013 w liczbach • 41 200 osób odwiedziło PGA 2013 • 400 akredytacji przyznanych zostało dziennikarzom, blogerom i youtuberom • 380 stanowisk do gry oddano do dyspozycji zwiedzających • 59 wystawców zatroszczyło się o niezliczone atrakcje na stoiskach • 5 pawilonów potrzebnych było Targom PGA 2013 (5a, 7, 7a, 8 i 14) • 3 dni – tyle trwały Targi PGA

ElektroTrendy nr 6/2013

• 2 sceny, na których prowadzone były debaty, konkursy Xnote Hyperbook to pierwszy na świecie i do tego z Polski, 14” zgrabny notebook o wadze 1,87 kg w magnezowej obudowie, który w najgrubszym miejscu mierzy 22 mm, z wyświetlaczem obrazu w rozdzielczości 1366 × 768 lub 1920 × 1080, mogący mieć do wyboru dwa nośniki danych, jeden w formacie 2,5 cala, drugi w formacie mSATA. Do dyspozycji: 8 GB ramu, 240-gigabajtowy nośnik SSD i dysk twardy o pojemności 1 TB oraz 4-rdzeniowy, 8-wątkowy procesor Intel Core i7-4750HQ z wbudowanym najmocniejszym układem graficznym Intel Iris Pro Graphips 5200, wyposażonym w 40 jednostek wykonawczych oraz 128 MB pamięci eDRAM. Jest to w dodatku jeden z pierwszych laptopów z najmocniejszą „integrą” Intela, o ile nie pierwszy. Posiada bardzo mocne czterordzeniowe, ośmiowątkowe CPU oraz zaskakująco wydajne GPU - duet, który pozwala komfortowo pracować nawet w wyjątkowo wymagających programach oraz grać w najnowsze gry. Cena wyjściowa Hyperbooka to około 4.000 zł, czyli niewiele jak na mały i bardzo wydajny laptop z magnezową obudową.

W Xnote Hyperbook zastosowano chłodzenie hiperbaryczne, co powoduje, że mimo dość niskiej obudowy i użycia mocnych podzespołów - Xnote Hyperbook przy małym obciążeniu działa niemal bezgłośnie, a po uruchomieniu wymagającego narzędzia czy współczesnej gry jest naprawdę cichy. Tutaj słuchawki służą jedynie dla polepszenia jakości dźwięku. Maksymalna temperatura pracy, to 36°C-40°C. Biorąc pod uwagę wydajność Core i7-4750HQ oraz Irisa Pro 5200 „kultura” działania Xnote Hyperbook jest bardzo wysoka. Obraz z kamerki 720p nie jest idealnie ostry, ale wystarczający. Jedynie w słabym oświetleniu problemem staje się jego rwanie. Mikrofon jest bardzo dobry, ładnie wyłapuje głos i go nie przesterowuje. Natomiast słabo radzi sobie z wytłumianiem szumów otoczenia. Głośniki o czystym brzmieniu i z ładnym efektem stereo, ale z przeciętnymi basami. Czas działania, niestety, przeciętny – oszczędny tryb pracy, to zaledwie 215 minut, a przy minimalnym obciążeniu, tylko 275 minut. Dla porównania, czas pracy laptopa z ekranem 15” i procesorem Core i7-4700MQ o TDP 47W to ponad 360 minut. Najprawdopodobniej ten problem zostanie rozwiązany dzięki zastosowaniu nowszego oprogramowania systemowego.

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

na którym spokojnie pograsz w najnowsze gry! • XNOTE P570WM – mobilny serwer, jedyny w kraju notebook z procesorem desktopowym i macierzami 4-dyskowymi • XNOTE P370SM3 – jedyny na świecie notebook z matrycą 3D i technologią nVIDIA 3D Vision2 • XNOTE 230ST – najmocniejszy 13 calowy notebook na rynku; matryca IPS, podświetlana klawiatura, dedykowana karta nVIDIA 765M, modem LTE, Raid SSD • XNOTE W110ER – jedyny na rynku 11 calowy notebook z procesorem i7 i dedykowaną grafiką Zalety • Iris Pro 5200 na pokładzie • solidna magnezowa obudowa • cichy system chłodzenia • smukłość obudowy • waga poniżej 2 kg • możliwość wybrania dobrej jakości matrycy • matowy ekran w standardzie Wady • trudna w obyciu klawiatura • głośny przycisk płytki dotykowej • wszystkie porty USB obok siebie • krótki czas działania Na stoisku XNOTE znaleźć można było w pełni konfigurowalne komputery przenośne, będące liderami testów wydajnościowych w czołowych

magazynach i portalach branżowych, takich jak Chip, Komputer Świat, PC Lab, Benchmark.pl. Notebooki były wyposażone w najszybsze procesory Intel Haswell 4 generacji. Na żywo można było przetestować następujące maszyny: • XNOTE P375SM – najmocniejszy w klasie laptopów gamingowych, 2 najwydajniejsze na świecie mobilne karty nVIDIA 780M 4.0 GB w jednym notebooku • XNOTE Hyperbook 14 – pierwszy i jedyny w kraju ultrabook z grafiką Intel Iris Pro 5200, czyli najszybszy zintegrowany układ graficzny firmy Intel

Polska marka XNOTE zadebiutowała na Targach Gier, Rozrywki i Multimediów POZNAŃ GAME ARENA w 2012 roku.

Matryca LCD (dane testowe) Rozmiar i typ matrycy

14”/matowa

Kąty widzenia pionowo (przód/tył)

40/41°

Kąty widzenia w poziomie

40°

Maksymalna jasność

340 cd/m2

Czerń przy 200 cd/m2

0,21 cd/m2

Kontrast statyczny

1020 : 1

Odwzorowanie kolorów

97/92/90 nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

Nowe oblicza drewnianych słuchawek Kruger&Matz Kruger&Matz poszerzył serię drewnianych słuchawek o trzy nowe modele. Design obudowy wykonanej z drewna hebanowego, znany m.in. z modeli wprowadzonych w 2012 roku, czyni każdą parę słuchawek niepowtarzalną. Dzięki nowym kształtom i wielkościom produktów oraz urozmaiconej specyfikacji oferta słuchawek marki Kruger&Matz jest odpowiedzią na zróżnicowane potrzeby klientów, którzy oczekują wyjątkowości i doskonałej jakości w przystępnej cenie.

KM0621EB to słuchawki, które dzięki swojemu optymalnemu rozmiarowi, mogą towarzyszyć użytkownikowi przez cały dzień, dostarczając naturalny i zrównoważony dźwięk słuchanej muzyki. Niewielkie i lekkie z wygodnymi nausznikami wykonanymi z miękkiej eko skóry oraz regulowanym cienkim pałąkiem zapewniają doskonały komfort użytkowania nawet przez wiele godzin. Produkt wyposażono w membrany o średnicy 40 mm oraz neodymowe magnesy, które zamknięto w wykonanej z drewna hebanowego obudowie.

ElektroTrendy nr 6/2013

Słuchawki KM0660EB zachwycają nie tylko doskonałym basowym brzmieniem, ale też oryginalnym designem. Z tego powodu produkt ten znajdzie uznanie niejednego melomana. Duża, trójkątna obudowa wykonana z drewna hebanowego zawieszona na metalowej konstrukcji, nadaje tym słuchawkom wyrazistości. Równie wyraziste, a zarazem oszałamiające jest basowe brzmienie, które wydobywają 40 mm dynamiczne głośniki. W izolacji od zewnętrznego hałasu pomagają grube nauszniki wykonane z eko skóry. Słuchawki KM0660EB pracują w częstotliwości 18Hz-22kHz z maksymalną mocą wejściową 30mW. Niezachwianą jakość dźwięku zapewnia także kabel wykonany z miedzi beztlenowej OFC z powłoką TPE, a także pozłacane wtyki (3,5 mm). KM0830EB to uniwersalne, średniej wielkości słuchawki, które doskonale sprawdzą się zarówno podczas oglądania filmów, jak też grania w gry. Miękkie nauszniki zamontowane na szerokim, regulowanym uchwycie zapewniają wygodę oraz komfort użytkowania. Najwyższej jakości magnesy

neodymowe, cewki CCAW oraz ultracienkie 40 mm membrany, gwarantują odpowiednio wysoką wydajność potrzebną dla osiągnięcia właściwej siły dźwięku. Rewelacyjne brzmienie słuchawek zapewnia hebanowa obudowa. Nowe modele drewnianych słuchawek Kruger&Matz są kompatybilne z większością urządzeń, takich jak iPhony, iPody, komputery i odtwarzacze MP3 i CD. *** Krüger&Matz to marka specjalizująca się w produkcji urządzeń zapewniających doskonałą rozrywkę zarówno w domu, jak i w samochodzie. Oferowane produkty odpowiadają na zróżnicowane potrzeby klientów stawiających na wysoką jakość i nowoczesny design w optymalnej cenie. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom w portfolio produktów Kruger&Matz znaleźć można m.in. designerskie i zapewniające doskonałą jakość dźwięku słuchawki oraz sprzęt audio, a także nowoczesne rozwiązania mobilne jak tablety. Więcej informacji na stronie www.krugermatz.com/pl

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

Akcesoria samochodowe Peiying idealne na świąteczny prezent Przed nami czas przedświątecznych zakupów. Znalezienie odpowiedniego prezentu to wbrew pozorom nie taka prosta sprawa. Spośród ogromu możliwości warto wybrać praktyczny prezent, który będzie rozwiązaniem przydatnym każdego dnia. Idealnym rozwiązaniem będą nowości marki Peiying, która oferuje sprawdzone rozwiązania car audio oraz akcesoria samochodowe. Wideo rejestrator z funkcją GPS, podwieszany monitor samochodowy, a także szeroki wybór nawigacji to produkty, które nie tylko doskonale będą prezentowały się pod choinką, ale też ich użytkownie zwiększy komfort podróży każdego kierowcy.

egoroczne propozycje na świąteczne prezenty od Peiyinga stanowią doskonałe uzupełnienie wyposażenia każdego samochodu. Dla osoby, która dużo podróżuje, warto pomyśleć o urządzeniu, które zarejestruje każdą trasę lub też, dzięki funkcji czarnej skrzynki, udokumentuje ewentualną awaryjną sytuację na drodze. Model PY0011 jest to niewielki i lekki wideorejestrator z opcją regulacji zarówno uchwytu, jak też ekranu LCD o przekątnej 2.7” i rozdzielczości 960x240. Urządzenie to umożliwia nagrywanie przebiegu trasy, na dołączonej do zestawu karcie microSD 4 GB, w maksymalnej rozdzielczości FullHD 1920x1080 pikseli oraz odtwarzanie zapisanego materiału na urządzeniu lub dzięki wyjściu HDMI w telewizorze. Dodatkowo PY0011 wyposażony został w wbudowany mikrofon i głośnik, dzięki czemu w zależności od preferencji kierowcy, umożliwia uruchomienie funkcji rejestracji dźwięku. Funkcjonalność urządzenia zdecydowanie podnosi moduł GPS. Nagrane podczas jazdy filmy można odtworzyć na komputerze w formacie AVI, a dodatkowo podczas

oglądania materiału dokładnie śledzić na mapie przebytą trasę. Podczas wybierania prezentu, warto wziąć pod uwagę coś, co może przydać się także całej rodzinie. Peiying proponuje w tym przypadku sprzęt do samochodu, który sprawi, że nawet długa jazda upłynie w miłej atmosferze. Idealnym prezentem będzie monitor samochodowy Peiying – model PY-TR1072, dzięki któremu każda podróż, zwłaszcza dla pasażerów, będzie przyjemnością. Na ekranie monitora o przekątnej 10.1 cala będą mogli oni obejrzeć ulubione filmy zapisane na płycie DVD, karcie SD lub też pendrive. Szeroki kąt widzenia oraz dodatkowe podświetlenie ekranu sprawia, że wyświetlany obraz z każdego miejsca jest bardzo dobrze widoczny. Dodatkowo funkcja transmitera FM umożliwia bezprzewodowe odtwarzanie dźwięku w głośnikach pojazdu poprzez radio samochodowe. Obudowa monitora została wykonana z solidnego tworzywa, co gwarantuje trwałość i niezawodność, a jednocześnie doskonale wkomponuje się w wystrój każdego auta. Jako świąteczny prezent doskonale sprawdzają się również nawigacje. W ofercie marki Peiying znaleźć można szeroki wybór urządzeń, których zadaniem jest nie tylko precyzyjne i szybkie wskazanie tras, ale też zapewnienie doskonałej rozrywki. Jednym z nich jest Peiying PY-GPS7005 z dużym, 7 calowym, dotykowym ekranem o rozdzielczości 800x480. Urządzenie umożliwia

odtwarzanie plików muzycznych, filmów, zdjęć a także plików tekstowych. Posiada system głośnomówiący Bluetooth, który łączy telefon komórkowy z urządzeniem, dzięki czemu można komfortowo obsługiwać telefon za pomocą dużego wyświetlacza. Produkt posiada wejście AV, które zmienia nawigację w monitor. Stanowi to uzupełnienie systemu car audio przy radiach, które odtwarzają pliki multimedialne lub przy DVD. Nawigacja PY-GPS7005 dostępna jest w wersji z AutoMapą Polski lub Europy oraz w wersji bez mapy. W grudniowej ofercie marki znajdą się także 5 i 7 calowe nawigacje z systemem Android.

Więcej informacji na: www.peiying.pl www.facebook.com/PeiyingCarAudio

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

Dom w budowie

Zrównoważone budownictwo w ambitnej formie architektonicznej Systemy fotowoltaiczne Schüco BIPV umożliwiają projektowanie i realizację ciekawej architektonicznie powłoki budynku, która jednocześnie pełni funkcję generatora odnawialnej energii elektrycznej. Elastyczne w zastosowaniu moduły produkowane są w różnych wymiarach, dlatego można je w atrakcyjny wizualnie sposób zintegrować z przystosowanymi do tego celu systemami okien i fasad Schüco.

owoczesne rozwiązania fotowoltaiki stają się coraz bardziej efektywne i w coraz pełniejszy sposób odpowiadają na potrzeby współczesnej architektury. Przez długi czas technologia fotowoltaiczna kojarzyła się z panelami polikrystalicznymi z widocznym zarysem komórek, które można było zamontować na dachu lub ścianie budynku. Nowoczesne moduły fotowoltaiczne firmy Schüco oferują cały wachlarz możliwości łączenia instalacji solarnej z powłoką budynku. Rozwiązania są każdorazowo przystosowywane „na miarę” indywidualnych potrzeb, a ponadto cechuje je jednolita, bardzo nowoczesna estetyka, bez widocznych komórek krystalicznych. Kompleksowy system może ponadto pełnić inne funkcje w konstrukcji budynku, takie jak izolacja termiczna czy akustyczna. Rewia barw i kształtów Wysoka funkcjonalność modułów fotowoltaicznych firmy Schüco wynika przede wszystkim z bogatych możliwości dopasowania do konkretnego zamysłu. W zależności od projektu i zapotrzebowania na odnawialną energię elektryczną, można wybrać ogniwa polikrystaliczne lub monokrystaliczne. Następnie są one nanoszone na moduły o indywidualnie dobranych wymiarach i kształtach. W ten sposób powstają aktywne elementy elewacji, które można wmontować w przystosowane do tego celu konstrukcje świetlików dachowych, fasad

ElektroTrendy nr 6/2012

wentylowanych i niewentylowanych, daszków osłonowych czy okien i drzwi w systemach Schüco. W zależności od zastosowania, moduły mogą być dopasowywane pod względem stopnia przezierności, koloru czy struktury. Dla przykładu moduły półprzezierne wstawiane w okna, fasady czy świetliki mogą przepuszczać światło dzienne, a jednocześnie zapewniać wymagane zacienienie. Natomiast elementy nieprzezierne, montowane w konstrukcji fasad czy daszków – zapewniają oczekiwaną estetykę i pełną ochronę przeciwsłoneczną. Dzięki zastosowaniu specjalnych powłok antyrefleksyjnych moduły uzyskują estetyczny, homogeniczny wygląd. Złożone z nich pola elewacji tworzą jednolitą kompozycję, a granice pomiędzy poszczególnymi komórkami są niewidoczne dla oka. Kompletny i wszechstronny system Duża dowolność projektowa, jaką dają systemy fotowoltaiki zintegrowa-

nej z budynkiem marki Schüco, sprawia, że są one idealnym rozwiązaniem nie tylko dla budynków nowych, lecz także mogą przyczynić się do poprawy bilansu energetycznego obiektów istniejących. W połączeniu ze sprawdzonymi systemami okiennymi i fasadowymi marki Schüco można stworzyć kompletną kreację zrównoważonej powłoki budynku, która aktywnie pozyskuje energię z promieni słonecznych. W zależności od budowy, moduły mogą pełnić całą gamę funkcji, takich jak ochrona przeciwsłoneczna, termoizolacja wybranych stref powłoki budynku, ochrona przed warunkami pogodowymi czy izolacja akustyczna. W skład rozwiązania wchodzą również efektywne falowniki, które pozwalają na maksymalne uzyski energii solarnej. Wszystkie moduły Schüco posiadają certyfikat IEC, potwierdzający ich wysoką jakość i bezpieczeństwo stosowania.

Dom w budowie

PORADY EKSPERTA

Nowy wymiar łazienkowej aranżacji Coraz częściej miejsce tradycyjnych brodzików lub wanien zastępują systemy odwodnień liniowych lub punktowych. Współczesne projekty łazienek na pierwszym miejscu stawiają bowiem funkcjonalność, która – dzięki dostępnym na rynku innowacyjnym rozwiązaniom instalacyjnym – idzie w parze z wysoką estetyką wykonania. Poniżej więcej o tym, dlaczego nowoczesne systemy odprowadzania wody w przestrzeni łazienkowej zrewolucjonizowały architekturę domowych salonów kąpielowych.

ostępne na rynku modułowe systemy odwodnień pozwalają na stworzenie instalacji dostosowanej do indywidualnych potrzeb. Idealnie zlicowane z powierzchnią podłogi odwodnienia liniowe i punktowe umożliwiają zaaranżowanie salonu kąpielowego pozbawionego niebezpiecznych progów i nierówności podłoża. Warto o tym pamiętać zwłaszcza, jeśli wśród domowników są małe dzieci, osoby ograniczone ruchowo lub w podeszłym wieku. Odwodnienia liniowe i punktowe znoszą nie tylko takie ograniczenia. W zapomnienie odchodzi bowiem standardowy podział na tzw. „strefę mokrą” i „strefę suchą”. Dzięki dużej przepustowości i odpowiednim spadkom odwodnienia

liniowe i punktowe na bieżąco odprowadzają wodę. Warto również podkreślić, że niekwestionowaną zaletą modułowych systemów odwodnień jest możliwość wymiany i osobnego zakupu ich poszczególnych części. Dzięki temu dobierzemy indywidualny typ instalacji odwadniającej, która sprawi, że łazienka będzie prezentować się efektownie, a zamontowany w niej system działać będzie bez zarzutu. Szeroki wachlarz możliwości zestawiania ze sobą wzajemnie dopełniających się elementów instalacji oraz przemyślane rozwiązania konstrukcyjne to jednak nie jedyne zalety nowoczesnych odwodnień oferowanych przez firmę TECE, która jako jeden z bardziej znanych na rynku producentów odwodnień i wpustów podłogowych, równie dużą wagę, co do użyteczności produktów, przywiązuje do estetyki. Całość instalacji umieszczona jest pod posadzką, jedynym widocznym elementem systemu są więc ruszty ozdobne wykonane z najwyższej jakości stali szlachetnej lub szkła.

Odwodnienie przestaje zatem pełnić rolę funkcjonalnego rozwiązania instalacyjnego, ale staje się też istotnym elementem dekoracji. W zależności od projektu i dominującego we wnętrzu materiału, dekor może być wykonany ze szkła, stali lub kamienia. Różnorodność dostępnych wzorów sprawia, że zastosowany w przestrzeni prysznicowej dekor prezentować się będzie elegancko i stylowo. Taki zabieg aranżacyjny z pewnością zaakcentuje przestrzenność pomieszczenia. Warto o tym pamiętać zwłaszcza przy projektowaniu niewielkich pod względem metrażu łazienek i salonów kąpielowych. Innowacyjne rozwiązania ułatwiają zarówno efektywne odprowadzanie wody, gwarantują szczelność instalacji, jak i staną się istotnym elementem dekoracji przestrzeni prysznicowej.

nr 6/2012 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

NKG2 – Wyłącznik zegarowy

Funkcje i działanie 1. Funkcja i zakres Wyłącznik zegarowy NKG2 (dalej nazywany „wyłącznikiem zegarowym”) jest stosowany do regularnego sterowania włączaniem i wyłączaniem oświetlenia ulicznego, kasetonów reklamowych i innych urządzeń w obwodzie sterowania automatycznego prądu przemiennego (AC) o częstotliwości 50 HZ (lub 60 Hz) , znamionowym maks. napięciu sterującym 220 V i maks. prądzie roboczym 0,75 A. Produkt ten spełnia wymagania określone w normie IEC 60947-5-1.

2. Objaśnienie oznaczenia modelu

Znamionowe napięcie sterujące Numer wersji Włącznik zegarowy Kod firmowy

Urządzenie spełnia wymagania normy IEC 60947-5-1

ElektroTrendy nr 6/2013

3. Normalne warunki robocze i warunki instalacji 3.1 Temperatura powietrza: -25 °C do +40 °C, a średnia temperatura w okresie 24 h nie może przekroczyć +35°C. 3.2 Wysokość: nie więcej niż 2 000 m. 3.3 Wilgotność: wilgotność względna miejsca instalacji nie może przekroczyć 50%, kiedy maksymalna temperatura wynosi +40 °C, podczas gdy może być wyższa przy niższej temperaturze. Należy zastosować specjalne środki w przypadku okresowo występującej kondensacji spowodowanej zmianami temperatury. 3.4 Poziom zanieczyszczenia: 3. 3.5 Instalacja w środowisku bez zagrożenia wybuchem i pozbawionym gazu powodującego korozję metalu lub uszkodzenie izolacji, a miejsce instalacji musi być wolne od pyłu przewodzącego prąd elektryczny. 3.6 Instalacja w miejscu wystarczająco chronionym przez śniegiem

i deszczem oraz strumieniem przepływającej wody. 3.7 Instalacja w miejscu bez znaczących wstrząsów i drgań. 3.8 Klasa instalacji: II. 3.9 Warunki transportu i magazynowania: od -25°C do +55°C. 3.10 Zakres zmienności napięcia zasilającego: 85% ‑ 110% napięcia znamionowego. 3.11 Stopień ochrony: IP20. 4 Najważniejsze parametry techniczne 4.1 Znamionowe napięcie sterujące / zasilające (50 Hz / 60 Hz): 220 V AC. 4.2 Napięcie znamionowe izolacji: 380 V AC. 4.3 Konwencjonalny prąd cieplny: 5 A. 4.4 Kategoria obwodu pomocniczego: AC-15. 4.5 Znamionowy prąd roboczy (Ie): AC-15 220 V / 0,75 A 380 V / 0,47 A. 4.6 Błąd synchronizacji czasowej: ≤ 2 s/d.

Porady Praktyczne

4.7 Zakres sterowania zegarowego: 1 s ~ 168 h. 4.8 Trwałość mechaniczna: ≥ 30 000 przełączeń. 4.9 Trwałość elektryczna: ≥ 10 000 przełączeń. 4.10 Sposób instalacji: Urządzenie instalowane na szynie. 4.11 Odporność na zakłócenia patrz: tabela 1.

5. Gabaryty, wymiary instalacyjne i sposób podłączenia 5.1 Gabaryty i wymiary instalacyjne, patrz: rysunek 1. 5.2 Sposób podłączenia 5.2.1 Sterowanie bezpośrednie Zasilanie sterowanego urządzenia jest doprowadzane jako jednofazowe, gdzie prąd roboczy nie może przekroczyć wartości znamionowej tego wyłącznika. Może być zastosowane sterowanie bezpośrednie, informacje na temat sposobu podłączenia znajduje się na rysunku 2: w przypadku niewielkich obciążeń o dużych prądach uruchomieniowych, należy zastosować sterowanie ze stycznikiem AC. 5.2.2 Praca w obwodzie jednofazowym Sterowane urządzenie elektryczne jest zasilane jednofazowo, gdzie prąd roboczy jest większy od wartości znamionowej wyłącznika. Należy zastosować sterowanie ze stycznikiem AC, patrz: rysunek 3. 5.2.3 Praca w obwodzie trójfazowym Sterowane urządzenie elektryczne jest zasilane trójfazowo, dlatego należy zastosować sterowanie ze stycznikiem AC. a) Jeżeli napięcie sterujące stycznika to 220 V AC / 50 Hz, sposób podłączenia pokazano na rysunku 4. b) Jeżeli napięcie sterujące stycznika to 380 V AC / 50 Hz, sposób podłączenia pokazano na rysunku 5.

6 Konfiguracja i wykorzystanie Niniejszy produkt jest konfigurowany przy pomocy pięciu przycisków: „MD” (tryb), „R” (przywołaj), „v” (w lewo), „w” (w prawo), „s” (-) oraz „r” (+), dzięki czemu można odpowiednio ustawić godzinę (h), minuty (min) i dzień tygodnia; wyłącznik zegarowy

PORADY EKSPERTA

Pozycja

Stopień rygoru

Odporność na wyładowanie elektrostatyczne

±8 kV (wyładowanie w powietrzu) ±10%

Odporność na wypromieniowywane pole elektromagnetyczne

Pilotowe natężenie pola elektrycznego 10 v/m ±10%

Odporność na szybki przebieg nieustalony

2 kV dla przewodu zasilającego, 1 kV dla sygnału I/O i linii sterujących. Czas trwania 1 min.

Odporność na udar

Napięcie probiercze w otwartym obwodzie 2.0 kV ±10% Tabela 1: Odporność na zakłócenia

Rysunek 1: Wymiary zewnętrzne i wymiary instalacyjne NKG2 a) Wymiary zewnętrzne NKG2, b) Wymiary instalacyjne NKG2

Rysunek 2: Schemat bezpośredniego sterowania w obwodzie jednofazowym.

Rysunek 4: Schemat sterowania ze stycznikiem w obwodzie trójfazowym (napięcie sterujące stycznika 220 V).

Rysunek 3: Schemat sterowania ze stycznikiem AC w obwodzie jednofazowym

Rysunek 5: Schemat sterowania ze stycznikiem w obwodzie trójfazowym (napięcie sterujące stycznika 380 V).

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

może pracować w trybie automatycznym lub sterowania ręcznego. 6.1 Proces ustawiania parametrów wyłącznika zegarowego (patrz: rysunek 6). 6.2 Proces ustawiania jest następujący: 6.2.1 Nacisnąć przycisk „MD” i przytrzymać go przez 5 s, by wyłączyć blokadę przycisków, co spowoduje zgaszenie symbolu „LOCK” (BLOKADA). Bieżący dzień tygodnia zacznie migać, umożliwiając ustawienie, patrz: rysunek 7.

Rysunek 7 6.2.2 Ustawianie bieżącego dnia tygodnia i czasu 6.2.2.1. Nacisnąć odpowiednio przyciski „r” i „s” w celu ustawienia dnia tygodnia, na przykład jeżeli jest wtorek, należy wybrać „Tu” (Wto). 6.2.2.2. Nacisnąć przycisk „MD” w celu ustawienia bieżącego czasu. Nacisnąć „v”, by wybrać ustawianą pozycję oraz „r” i „s”, by zwiększyć lub zmniejszyć wartość. Ustawianie bieżącego czasu pokazano na rysunku 8.

Rysunek 8 6.2.3 Konfiguracja ustawień włączania / wyłączania 6.2.3.1 Po zakończeniu operacji 6.2.2 należy nacisnąć przycisk „MD” w celu ustawienia parametrów włączania / wyłączania, patrz: rysunek 9.

Rysunek 6: Proces konfiguracji ustawień wyłącznika zegarowego Legenda Operation

Praca

Press “MD” for 5 s

Nacisnąć „MD” i przytrzymać przez 5 s

Press “MD” and “r” to select manual/ automatic setting

Nacisnąć „MD” i „r”, by wybrać tryb ręczny / automatyczny

Adjust current date

Ustawić bieżący dzień tygodnia

Press “r” and “s” to

Nacisnąć „r” lub „s”, by …

Adjust current time

Ustawić bieżący czas

Press “v” to select

Nacisnąć „v”, by wybrać

6.2.3.2 Ustawianie czasu i dnia tygodnia 1ON (pierwsze włączenie): naciskając odpowiednio przyciski „v” i „r”, ustawić czas i dzień tygodnia 1ON. Po ustawieniu nacisnąć „MD” w celu wprowadzenia czasu i dnia tygodnia 1OFF (pierwsze wyłączenie), patrz rysunek 10.

Rysunek 10

Rysunek 9

ElektroTrendy nr 6/2013

6.2.3.3 Ustawianie czasu i dnia tygodnia 1OFF (pierwsze wyłą-

czenie): czas i dzień tygodnia 1OFF należy ustawić, postępując według kroków opisanych w 6.2.3.2. 6.2.3.4 Kolejne naciśnięcia przycisku „MD” spowodują wyświetlanie z lewej strony ekranu „2ON”, „2OFF”, … „16ON”, 16OFF”, umożliwiając ustawienie czasu i dnia tygodnia pozostałych grup włączenia / wyłączenia. W przypadku nadmiarowych okresów należy nacisnąć przycisk „R” w celu usunięcia czasu innych grup tak, by na wyświetlaczu LCD wyświetlone zostało „‑ ‑ : ‑ ‑ _ _” (patrz: rysunek 11), a następnie nacisnąć „R”.

Porady Praktyczne

Lp.

Tryb dni tygodnia

PORADY EKSPERTA

Osiągnięte wyniki

Mo Tu We Th Fr Sa Su

Czas pracy jest taki sam każdego dnia

Mo Tu We Th Fr Sa

Czas pracy jest taki sam od poniedziałku (Mo) do soboty (Sa)

Mo Tu We Th Fr

Czas pracy jest taki sam od poniedziałku (Mo) do piątku (Fr)

Sa Su

Czas pracy jest taki sam w sobotę (Sa) i niedzielę (Su)

Mo Tu We

Czas pracy jest taki sam od poniedziałku (Mo) do środy (We)

Th Fr Sa

Czas pracy jest taki sam od czwartku (Th) do soboty (Sa)

Mo We Fr

Czas pracy jest taki sam w poniedziałek (Mo), środę (We) i piątek (Fr)

Tu Th Sa

Czas pracy jest taki sam we wtorek (Tu), czwartek (Th) i sobotę (Sa)

Mo/Tu/We/Th/Fr/Sa/Su

Czas pracy jest różny każdego dnia tygodnia

Uwaga 1: Różne tryby dni tygodnia wymagają ustawienia tylko raz i mogą być wykorzystane zgodnie z ustawionym programem. Uwaga 2: Symbole dnia tygodnia w języku angielskim: Mo Tu We Th Fr Sa Su Tabela 2: Ustawienia trybu dni tygodnia

Rysunek 11 6.2.4 Po ustawieniu czasu każdej z grup należy nacisnąć przycisk „v”, by ustawić dzień tygodnia. Wtedy na ekranie wyświetlone zostaną migające dni tygodnia od poniedziałku do niedzieli. Będzie to oznaczało wybranie dni od poniedziałku do niedzieli. W celu ustawienia trybu dni tygodnia według wymagań użytkownika należy użyć przycisków „r” i „s”, patrz: tabela 2. 6.2.5 Po ustawieniu należy nacisnąć przycisk „MD” i przytrzymać go przez 5 s, co spowoduje przejście do trybu roboczego. Przyciski wyłącznika zegarowego zostaną automatycznie zablokowane, na wyświetlaczu wyświetlony zostanie symbol „LOCK”, patrz: rysunek 12.

Rysunek 12 6.3 Po zablokowaniu przycisków wyłącznika należy równocześnie nacisnąć przycisk „MD” i „r”,

by przełączyć wyłącznik w tryby pracy automatycznej / ręcznej. Ciągłe naciskanie tych przycisków spowoduje wyświetlenie na ekranie kolejno: „AUTO OFF” (AUTO WYŁ.), „ON” (WŁ.), „ON AUTO” (AUTO WŁ.), i „OFF” (WYŁ.), patrz: rysunek 13. Kiedy urządzenie sterowane ma być tymczasowo włączone lub wyłączone w trakcie pracy, kombinacja tych przycisków umożliwia WŁĄCZENIE (ON) i WYŁĄCZENIE (OFF) wyłącznika. Jeżeli wyłącznik zegarowy ma pracować w trybie automatycznym zgodnie z ustawionym czasem, należy przy pomocy tej kombinacji przycisków ustawić wyłącznik w tryb „ON AUTO” ‑ wtedy wyłącznik zegarowy będzie pracować zgodnie z wprowadzonymi ustawieniami, zapewniając automatyczne sterowanie.

w celu wyzerowania urządzenia. Wyłącznik zegarowy będzie wymagał ponownej konfiguracji. 7.4 Po upłynięciu okresu trwałości eksploatacyjnej produkt i jego części zapasowe należy poddać recyklingowi. W przypadku materiałów, których nie można poddać recyklingowi, należy je poddać utylizacji zgodnie z wymaganiami obowiązujących przepisów w celu ochrony środowiska.

Rysunek 13

7 Uwagi 7.1 Styki zasilania wyłącznika zegarowego mogą być podłączone wyłącznie do napięcia 220V AC; nie można podłączać żadnego innego źródła zasilania. 7.2 W produkcie mogą być wykorzystane akumulatory. Przed użyciem produkt należy podłączyć w celu naładowania akumulatorów ‑ równocześnie można ustawić bieżący czas i dzień tygodnia. 7.3 W przypadku napotkania problemów należy zewrzeć zaciski 3 i 4

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

Huragan Ksawery odciął 400.000 gospodarstw w Polsce od prądu Bardzo silny wiatr, zamiecie śnieżne, ale także wyładowania atmosferyczne, co do tej pory było rzadko spotykane, przyniósł do Polski huragan Ksawery. Odciętych od prądu było około 400.000 gospodarstw. Skutki silnych podmuchów i burz mogą być zgubne dla naszych urządzeń elektronicznych. Jak ochronić sprzęt przed zniszczeniem? Wbrew pozorom nie jest to trudne.

ażdego roku gwałtowne porywy silnego wiatru, mrozów, śnieżyce i burze powodują duże spustoszenia i liczne szkody materialne. Uszkodzeniom ulegają, m.in. stacje transformatorowe, rurociągi oraz kable łączności. Podczas wyładowania atmosferycznego emitowane jest promieniowanie elektromagnetyczne o dużym natężeniu i szerokim widmie częstotliwości. Jeżeli wyładowanie nastąpi w pewnej niedużej odległości od urządzenia elektronicznego to może nastąpić uszkodzenie tego sprzętu mimo braku jakiegokolwiek połączenia z zasilaniem. Awarie zasilania mają różne przyczyny, m.in. mogą być spowodowane wciąż rosnącym obciążeniem sieci zasilających. W Polsce mają również związek z przestarzałą infrastrukturą energetyczną. Bardzo częstą przyczyną awarii są trudne warunki pogodowe, w tym wiatr, mrozy i intensywne opady śniegu, z którymi będziemy musieli mierzyć się coraz częściej. Powodują one nie tylko przerwy w dostawie prądu, ale także zakłócenia zasilania z sieci elektroenergetycznej, które są bardzo niebezpieczne dla urządzeń elektronicznych. Często ich efektem są uszkodzone, a nawet doszczętnie zniszczone takie sprzęty, jak: telewizory, wieże, komputery i inny sprzęt RTV/AGD. Teraz, kiedy ze względu na coraz trudniejsze warunki atmosferyczne, jesteśmy narażeni na coraz częstsze

100

ElektroTrendy nr 6/2013

awarie należy zastanowić się nad ochroną urządzeń elektronicznych w domach i biurach. Na rynku dostępny jest szereg przyrządów, które mogą nam pomóc ochronić nasz sprzęt. Inwestycja w listwę przeciwprzepięciową czy UPS zwróci nam się szybciej niż możemy przypuszczać. Do ochrony np. komputera czy sprzętu RTV idealnie sprawdzi się listwa. Jeżeli chcemy dodatkowo przestrzec się przed utratą danych kupujemy UPS, który

podtrzyma działanie urządzenia do czasu, gdy bezpiecznie je wyłączymy. Zabezpieczenia wymaga także oświetlenie (np. ewakuacyjne), automatyka (np. sterująca klimatyzacją, bramy wjazdowe), instalacje alarmowe i przeciwpożarowe, urządzenia telekomunikacyjne, czy systemy monitoringu. Odłączenie od prądu któregokolwiek z tych urządzeń może nie tylko utrudnić codzienne życie, ale także stanowi realne niebezpieczeństwo.

APC by Schneider Electric to światowy lider w zakresie zasilania awaryjnego oraz chłodzenia precyzyjnego. Dostarcza innowacyjne urządzenia, oprogramowanie i systemy dla użytkowników domowych, biur, centrów danych oraz fabryk. Dzięki ciągłemu dążeniu do innowacji APC oferuje najnowocześniejsze i energooszczędne rozwiązania dla technologii i aplikacji przemysłowych o znaczeniu krytycznym, doskonale zaprojektowane, bezbłędnie zainstalowane i utrzymane w dobrym stanie przez cały okres ich użytkowania. Rozwiązania APC obejmują systemy zasilania bezprzerwowego (UPS), urządzenia klimatyzacji precyzyjnej, szafy, systemy ochrony fizycznej oraz oprogramowanie do projektowania i zarządzania zasilaniem, w tym architekturę InfraStruxure®, najbardziej wszechstronne na rynku rozwiązanie integrujące zasilanie, chłodzenie oraz zarządzanie.

Porady Praktyczne

PORADY EKSPERTA

Urzeczywistnić magię świąt w domu W trakcie gorączki przedświątecznych przygotowań, każdy z nas marzy by choć na chwilę zwolnić, zrelaksować się we własnym domu i poczuć magiczny czas świąt. Najczęściej jednak nie ma na to czasu, tym bardziej, że za oknem coraz wcześniej robi się ciemno, a pogoda nie pomaga nam w tym by szybko zregenerować siły. Wyobraź sobie, że zasiadasz na chwilę w fotelu z kubkiem gorącej czekolady, a twój dom sam już zadba o to by w mieszkaniu pojawił się odpowiedni klimat, sprzyjający wyciszeniu lub też dodaniu ci energii do dalszych działań. A może postanawiasz wyjechać na święta i zależy ci na symulowaniu obecności domowników? Magia? Nie, to dom sterowany inteligentnie.

otrzebujesz odpocząć i poczuć klimat świąt? Żaden problem. Usiądź wygodnie, a twoja ulubiona nastrojowa muzyka świąteczna załączy się automatycznie, oświetlenie domowe zostanie przyciemnione, światełka na choince zapalą się w twoim ulubionym kolorze płynnie naśladując rytm muzyki, rolety uniosą się byś mógł podziwiać w ogrodzie iluminację świetlną, a temperatura powietrza zostanie tak wyregulowana, by zapewnić ci maksymalny komfort wypoczynku. To tylko jeden z wielu przykładów jak możemy wykorzystać inteligentny system. Zupełnie inny scenariusz możemy ustawić przyjmując gości w domu na świąteczną kolację.

Zorganizowanie działania domu w taki sposób, by był odpowiedzią na nasze aktualne potrzeby, jest prostsze niż mogłoby się wydawać. Inteligentny budynek to obiekt, w którym działanie wszystkich urządzeń jest ze sobą zsynchronizowane. Dzięki temu elementy domu współpracują ze sobą i realizują swoje zadania zgodnie z zaplanowanym scenariuszem. Dzięki programatorom czasowym, czy też czujnikom ruchu możemy zaprogramować automatyczną aktywację pożądanego scenariusza w zależności od pory dnia, obecności w danym pomieszczeniu, czy też sami możemy go wywołać jednym przyciskiem na naszym smartfonie. Nic oczywiście nie stoi na przeszkodzie by sterować

np. tylko światełkami na choince, czy iluminacją świetlną przed domem. To co istotne, to że technologia ta porządkuje i zarządza istniejącymi instalacjami automatyki domowej, wpływając na oszczędność czasu, energii oraz zwiększając komfort użytkowników. Na przykład tam gdzie akurat nie przebywamy, temperatura zostaje zmniejszona, a światło zgaszone bez naszej ingerencji. System wpływa także w znacznym stopniu na bezpieczeństwo. Dzięki kamerom, czujnikom ruchu, dymu oraz stykowym (kontrola wejść i okien), dyskretnie i skutecznie chroni nasz dom przed nieuwagą samych mieszkańców, czy też nierzadko zdarzeniami losowymi i intruzami. Jeśli na przykład wyjeżdżamy na święta, nie rezygnując jednak przy tym z przystrojenia domu od zewnątrz iluminacją świetlną, to bezproblemowo możemy zarządzać nią zdalnie w bezpieczny sposób. Dołączając do tego inne urządzenia, jak sterowanie oświetleniem domowym czy roletami zyskujemy możliwość symulowania obecności w domu na święta, odstraszając tym samym złodziei, w znacznie bardziej zaawansowany sposób niż ma to miejsce w scenariusz filmu „Kevin sam w domu”. Podczas naszej nieobecności dom często powiadamia nas o tym co się zadziało wewnątrz, jak i na zewnątrz. Dzięki funkcji komunikatów zwrotnych przesyłanych na nasz smartfon wraz ze zdjęciami, zarejestrowanymi przez kamery w domu, uzyskujemy szczegółową informację w czasie rzeczywistym. Sama rejestracja obrazu następuje w odpowiedzi na komendę użytkownika, według zaprogramowanej w scenariuszu reakcji na sygnał alarmowy lub konkretną godzinę, czy też porę dnia.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

101

PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

INNOWACYJNE NAŚWIETLACZE LED Czołowi importerzy branży oświetleniowej wprowadzają coraz nowsze i bardziej zaawansowane technicznie produkty. Najnowszą propozycją jest seria naświetlaczy opartych na technologii SMD. Dzięki zastąpieniu pojedynczej diody COB zestawem SMD uzyskano znacznie wyższy strumień świetlny oraz szerszy kąt rozsyłu światła. Jakub Śniegowski

astosowanie najnowszych rozwiązań pozwoliło również znacząco zmniejszyć gabaryty produktu. Naświetlacz o mocy 20W zamknięto w obudowie naświetlacza 10W. Importer z Bielsko-Białej w listopadzie bieżącego roku jako pierwszy wprowadził całą serię do swojej oferty. Obecnie firma proponuje cztery moce do wyboru 20W, 40W, 60W i 100W. Dużym plusem produktu jest niezależny sposób zasilania kości LED, których w przypadku mocy 40W jest aż 84 sztuk. Niby nic szczególnego, jednak niezależne podłączenie każdej kości pozwoliło na wyeliminowanie podstawowej

102

ElektroTrendy nr 6/2013

Porady Praktyczne

PORADY EKSPERTA

wady naświetlaczy. W przypadku jakiejkolwiek usterki naświetlacze SMD w przeciwieństwie do produktów wyposażonych w jedną zespoloną kość nie gasną całkowicie. Znacząco też poszerzono kąt rozsyłu światła który w naświetlaczach SMD wynosi aż 143°. Kolejnym asem w rękawie naświetlacza SMD jest jego strumień świetlny. Porównując nowy produkt do znanego już dobrze odpowiednika rzuca się w oczy powalająco wyższa sprawność świetlna. Znane nam produkty w technologii COB osiągają strumień świetlny na poziomie około 70lm z 1W mocy, w przypadku technologii SMD z 1W mocy uzyskujemy 85lm. Łatwo policzyć, że 40W naświetlacz dysponuję niemal identycznym strumieniem świetlnym jak obecny długo na rynku naświetlacz COB 50W. Instalując kilka sztuk, oświetlając plac czy budynek każdy łatwo wyliczy oszczędność energii elektrycznej. Dzięki osiąganemu strumieniowi świetlnemu i kątowi rozsyłu są idealnym rozwiązaniem do oświetlania dużych powierzchni. Już cztery sztuki 100W naświetlacza SMD są w stanie zapewnić ten sam efekt co dziesięć naświetlaczy COB 50W. Całą serię wyposażono w filtry antyzakłóceniowe, co w przypadku instalacji w sąsiedztwie innych urządzeń elektrycznych, szczególnie sterowanych drogą radiową, nie pozostaje bez znaczenia. Niestety importer proponuje serię jedynie w barwie zimnej o temperaturze barwy 6300K, co może stanowić pewną niedogodność.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

103

PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

ROZDZIELNICE PAWBOL

owa

rozdzielnica

R-BOX która

SLIM-6S, niedługo

tra-

fi do oferty Pawbol

Sp. z o.o. stanowi cenne uzupełnienie dotychczasowego asortymentu oferowanego w tej grupie produktów. Jest to pierwszy produkt serii SLIM, a kolejne modele trafią do sprzedaży w przyszłym roku. Projektowaniu tej rozdzielnicy przyświecał cel stworzenia produktu funkcjonalnego, a jednocześnie odpornego i estetycznego. Od strony funkcjonalnej rozdzielnia posiada miejsce na 6 zabezpieczeń typu modułowego, osłoniętych przeźroczystą szybką oraz dużą powierzchnię przeznaczoną na montaż gniazd i osprzętu. Ilość miejsca przeznaczonego na mon-

Pierwszy Produkt w nowej serii „SLIM” > ROZDZIELNICA R-BOX SLIM-6S <

taż osprzętu został optymalnie dobrany pod kątem maksymali-

która osłania zamontowane zabez-

racji, dopasowanej do konkret-

zacji ilości możliwych konfiguracji

pieczenia, liczniki, itp. Ponadto ca-

nych potrzeb klienta, wykonane

rozdzielnicy, przy jednoczesnym

łość obudowy posiada szczelność

są

ograniczeniu szerokości, co po-

na poziomie IP54/44, a w przyszło-

wnątrz rozdzielni. Możliwe jest

zwala na wygodną zabudowę roz-

ści planowane jest wprowadzenie

też zamówienie rozdzielni z fa-

dzielni z innymi urządzeniami.

wersji o jeszcze wyższej szczel-

brycznie zamontowanymi zabez-

ności, co pozwoli zastosować ją

pieczeniami, w tej wersji trze-

w bardzo trudnych warunkach.

ba jedynie podłączyć zasilanie

Sama rozdzielnica wykonana jest z materiałów wysokiej jakości, odpornych na uszkodzenia, szczególnie wzmocniona została szybka, 104

ElektroTrendy nr 6/2013

Rozdzielnica

wykonywana

jest w każdej możliwej konfigu-

wszystkie

połączenia

we-

i można rozpocząć użytkowanie rozdzielnicy.

reportaże

Dolina przedsiębiorczości

FLARIS LAR 1 Mały polski odrzutowiec z ogromnym potencjałem

Czy zastąpi samochód? Może kiedyś…

FLARIS LAR 1, to jednosilnikowy samolot odrzutowy o bardzo lekkiej, kompozytowej konstrukcji, który tworzy nową kategorię małych, lekkich odrzutowców dyspozycyjnych, idealnych do szybkiego przemieszczania się w dowolnym celu.

FLARIS LAR 1, który ma być produkowany w Polsce i ma szansę stać się polskim eksportowym hitem, wypowiada powietrzną wojnę długim i męczącym podróżom. Stanowi odpowiedź na komunikacyjne wyzwania naszych czasów. Jest alternatywą dla zatłoczonych autostrad i lotów liniami rejsowymi. Maksymalna wydajność i ekonomia samolotu jest wypadkową jego indywidualnych cech, czyli wybitnie niskiej masy startowej, nowoczesnego napędu i wyjątkowej aerodynamiki. Cechy te pozwalają ograniczyć emisję spalin i gwarantują niskie zużycie paliwa. Producentem samolotu FLARIS LAR 1 jest firma Metal-Master mieszcząca się w Podgórzynie pod

106

ElektroTrendy nr 6/2013

Jelenią Górą (woj. dolnośląskie), założona w 2000 roku przez Sylwię i Rafała Ładzińskich. W 2014 roku samolot FLARIS LAR 1 będzie certyfikowany w Polskim Urzędzie Lotnictwa Cywilnego w kategorii S-1 (samoloty eksperymentalne). Również w 2014 roku producent planuje wyprodukować około 20 samolotów w ramach tej kategorii, jednocześnie kontynuując prace nad pełnym europejskim certyfikatem CS-23, który chce otrzymać do końca 2015 roku. W 2014 roku zostaną uruchomione zapisy na samolot FLARIS LAR 1. Firma realizuje między innymi innowacyjne linie montażowe, na których wykonywane są podzespo-

ły elektryczne samochodów osobowych. Ponadto jest certyfikowanym integratorem systemowym firmy KUKA ROBOTER GmbH oraz wyłącznym przedstawicielem na Polskę firmy MiniTec Maschinenbau GmbH. Firma posiada certyfikat spawalniczy według DIN 18800-7:2008-11 Klasa E oraz DIN 15018 nadany przez Instytut Spawalniczy w Hannowerze (SLV Schweisstechnische Lehr- und Versuchsanstalt). Pracuje według norm DIN EN 3834-3 oraz ISO 9001:2008. Obok produkcji maszyn i obróbki metali, może aspirować do miana lotniczego odkrycia Europy. 95% produktów trafia na eksport, głównie do Europy, Ameryki Środkowej i Afryki.

Dolina przedsiębiorczości

reportaże

w zapotrzebowanie na małe i lekkie samoloty tego typu, przeznaczonego jednocześnie dla maksymalnie 5 osób ceniących czas i wygodę przemieszczania się z punktu A do punktu B, do tego z każdego rodzaju lotniska, w tym z krótkich lotnisk trawiastych, tanią eksploatację oraz łatwy pilotaż. Konstruktorzy projektując samolot czerpali „pełnymi garściami” z rozwiązań branży motoryzacyjnej. Bardzo przestronna kabina samolotu z zewnątrz przypomina W tym roku, firma Metal-Master została wyróżniona statuetką w prestiżowym Konkursie „Lider Przedsiębiorczości Roku 2013”. Tytuł „Lider Przedsiębiorczości Roku” nadawany jest szczególnie aktywnym, innowacyjnym, konkurencyjnym i dynamicznym firmom oraz osobom i instytucjom wspierającym przedsiębiorczość. Wyróżnienie otrzymują wyłącznie najlepsi z najlepszych – corocznie Liderami Przedsiębiorczości zostaje jedynie kilkanaście firm. Tegoroczna edycja konkursu jest dodatkowo o tyle znacząca, że honorowy patronat nad Konkursem objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Bronisław Komorowski. Konkurs organizowany jest przez Fundację Małych i Średnich Przedsiębiorstw oraz Mazowiecką Izbę Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Warszawie od 1994 roku. Wręczanie statuetek oraz Dyplomów „Lider Przedsiębiorczości Roku 2013” odbyło się na konferencji organizowanej w partnerstwie z Warszawską Giełdą Papierów Wartościowych,

6 grudnia 2013 roku w siedzibie Giełdy w Warszawie przy ul. Książęcej 4. Pod koniec 2009 roku zrodził się pomysł zbudowania małego i szybkiego samolotu dyspozycyjnego, który idealnie wpasowywałby się

nieco linię samochodu typu Coupe, a preimpreganty węglowe wykorzystywane do budowy super samochodów, tutaj wykorzystane zostały do budowy samolotu (podobnie jak w Dreamlinerze - Boeing 787). Pod względem aerodynamicznym Flaris Lar 1, oceniony został na „18”, co oznacza, że z jednego kilometra wysokości jest w stanie przelecieć, aż 18 km odległości bez silnika. Osiągnięcie tak dobrych parametrów modelu aerodynamicznego samolotu, pochłonął znaczą część pieniędzy i czasu projektowego. Samolot, według konstruktorów, potrzebuje do rozbiegu zaledwie 250 m pasa startowego. Teoretycznie oznacza to, że Flaris Lar 1 może operować z niemal każdego lotniska, wlicza-

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

107

reportaże

Dolina przedsiębiorczości

jąc w to małe lotniska trawiaste. Jest niezwykle szybkim, a przy tym tanim w eksploatacji samolotem. W samolocie zamontowano silnik Pratt & Whitney Canada PW615F-A (montowany, m.in. w Eclipse 550). Generuje on nieco ponad 6,4 kN ciągu i pozwala na osiągnięcie pułapu 14.000 m oraz prędkość maksymalną rzędu 700 km/h. Oznacza to, przykładowo, że drogę z Warszawy do Londynu w linii prostej można będzie pokonać w czasie 2 godzin i 10 minut. Dla pełnego załadunku, masa startowa samolotu to zaledwie 1.500 kg (z pasażerami i paliwem), co czyni go prawie o połowę lżejszym od najbardziej zbliżonych konkurencyjnych konstrukcji, przy zasięgu 2.200 km. Przy minimalnym, tj. jednym pasażerze dystans wzrasta do 3.200 km. Podczas jubileuszowych 50. International Paris Air Show Le Bourget, odbyła się światowa premiera polskiego samolotu odrzutowego FLARIS LAR 1 i szybko stała się hitem. Firmowe stoisko odwiedziła ogromna liczba gości zainteresowanych zakupem, zarówno osób prywatnych jak i instytucji. Oczekiwania z każdym miesiącem rosną, bo z każdym miesiącem o polskim małym odrzutowcu robi się coraz głośniej.

108

ElektroTrendy nr 6/2013

Samolot przeszedł pomyślnie już próby naziemne i powietrzne. Produkcja ma ruszyć w przyszłym roku. Na początek to 10 sztuk rocznie. Potem, wedlug zapewnień producenta, będzie to kilkadziesiąt egzemplarzy.

W przyszłym roku planowane jest certyfikowanie pierwszych dwóch samolotów w kategorii S1 a za 3 lata certyfikacja wg EASA i FAA. Sprzedaż samolotu ma zostać uruchomiona w przyszłym roku, w kategorii S1.

Dolina przedsiębiorczości

reportaże

FLARIS LAR 1 jest pierwszym na świecie biznesowo-rodzinnym odrzutowcem, który został wykonany w najnowszych technologiach preimpregnatów węglowych. Dzięki zastosowanym innowacjom powstała wybitnie lekka, a jednocześnie wytrzymała konstrukcja. FLARIS LAR 1, to bezkonkurencyjny w skali globalnej ultralekki odrzutowiec, który już wkrót-

Zdjęcie: Skrzydła można złożyć dzięki czemu Flaris Lar 1 zajmuje mniej miejsca w hangarze ce ma szansę stać się nową wizytówką polskiej lotniczej myśli konstruktorskiej. Ten bezkompromisowy środek transportu i bezkonkurencyjny w globalnej skali produkt ma szansę stać się polskim hitem eksportowym. Przewagą polskiego projektu jest innowacyjność. FLARIS LAR 1, to konstrukcja nowatorska w skali światowej. Nie ma obecnie na rynku takiego samolotu. Skrzydła FLARIS LAR 1, które stanowią jeden z elementów wyróżniających samolot na rynku, przeszły pomyślnie badania wytrzymałościowe w Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Kompozytowa struktura skrzydła samolotu FLARIS LAR 1 poddana

została obciążeniom statycznym do 100%. Podczas statycznej próby wytrzymałościowej pomiary odkształceń i przemieszczeń w wybranych punktach potwierdziły założenia konstruktorów odrzutowca. Pomyślny wynik testów jest tym ważniejszy, że skrzydła Flarisa Lar 1, stanowią jeden z elementów wyróżniających samolot na rynku. Konstruktorzy projektując niezwykle lekką strukturę skrzydeł zachowali wszystkie normy bezpieczeństwa. Skrzydła odrzutowca nie tylko zapewniają dobre osiągi samolotu, ale są demontowalne. Umożliwi to łatwe transportowanie i hangarowanie Flarisa Lar 1. Konstrukcja całego samolotu została wykonana

w całości w najnowszych technologiach z certyfikowanych preimpregnatów węglowych. Dzięki zastosowanym innowacjom, Flarisa Lar 1 jest wybitnie lekki, ale jednocześnie bezpieczny i wytrzymały. Zdjęcia: Flaris.pl, PARP Źródło: metal-master.pl, PARP

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

109

reportaże

Z pogranicza branży

WIELKA GALA „POLSKA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ 2013” W dniu 23 listopada 2013 roku w hotelu GROMADA w Warszawie, odbyła się WIELKA GALA „POLSKA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ 2013”, podczas której przedstawiono Laureatów VII edycji konkursu „Orły Polskiego Budownictwa”, VIII edycji konkursu „Samorząd Przyjazny Przedsiębiorczości”, XI Jubileuszowej edycji konkursu „Mazowiecka Firma Roku” oraz VII edycji konkursu „Perły Medycyny”.

Wielka Gala POLSKA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ to wydarzenie, które rokrocznie gromadzi przedstawicieli zwycięskich podmiotów oraz przedstawicieli instytucji branżowych, świata polityki i biznesu. Tegoroczna uroczystość zgromadziła ponad 600 osób. Uroczystość w znakomity sposób poprowadzili: Anna Karna oraz Krzysztof Ibisz, a goście po zakończeniu części oficjalnej bawili się przy muzyce Michała Wiśniewskiego, Pauli oraz zespołu cygańskiego ROMA. Nagrody w projektach to prestiżowe tytuły. Są one uhonorowaniem ciężkiej pracy Laureatów, a także docenieniem ich produktów, usług, technologii, procesów oraz metod organizacji i zarządzania.

110

ElektroTrendy nr 6/2013

Z pogranicza branży

reportaże

Konkursy mają charakter cykliczny i jak co roku adresowane są do wszystkich firm i przedsiębiorców z sektora budownictwa, do samorządów, zakładów opieki medycznej i firm działających na rynku medycznym oraz innych firm i przedsiębiorstw, niezależnie od charakteru własności zakładu pracy, jego wielkości czy liczby zatrudnionych pracowników. Połączenie tych przedsięwzięć jest szczególne – wskazuje bowiem na szereg cech wspólnych, łączących Laureatów, reprezentujących jednakże różne branże. Laureaci to podmioty, które bez wątpienia, nadają ton rozwoju nie tylko polskiej przedsiębiorczości, ale również polskiej gospodarce. Nagrody w konkursach, to prestiżowe tytuły. Doceniane przez Kapitułę produkty, usługi, technologie, procesy oraz metody organizacji i zarządzania, przodują w dziedzinie biznesu.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

111

reportaże

Z pogranicza branży

ElektroUnion – 5 firm na 5 urodziny

godnie z jubileuszową obietnicą „5 firm na 5 urodziny”, podjętą z okazji 5. urodzin ElektroUnion, www.elektrounion.pl właśnie przyjęto w swoje szeregi kolejne dwie firmy hurtu elektrotechnicznego. Po firmach: ELKOR z Radzymina, PIANKA ELECTRONICS z Marek, ELMAR z Przeźmierowa i Tarnowa Podgórnego do Grupy ElektroUnion przystąpiły firmy: BEKAZET ze Szczecina i VOLTA z Krobi i Gostynia. Po ostatniej dużej reorganizacji Grupa ElektroUnion obecnie liczy 17 firm hurtu elektrycznego i dysponuje, wg deklaracji – 24 punktami sprzedaży. BEKAZET jest firmą o profilu handlowym produkcyjnym i usługowym. Obejmuje swoim zasięgiem działania przede wszystkim miasta regionu zachodnio-pomorskiego, północno-zachodniej Polski. Jest producentem

rozdzielnic elektrycznych oraz prowadzi działalność handlową w branżach: elektrotechnika, automatyka, miernictwo oraz profesjonalne narzędzia i elektronarzędzia. Ważnym przedmiotem działalności handlowej są wszelkiego rodzaju maszyny i urządzenia oraz kompletacja dostaw. Bekazet prowadzi również serwis elektronarzędzi. VOLTA Stanisław Fórmanowski (& Synowie) istnieje od 8 stycznia 1993 roku. Jest firmą o profilu handlowo-usługowym. Obejmuje swoim zasięgiem działania przede wszystkim okoliczne wielkopolskie miejscowości w promieniu do 60, max. 100 km. Oferuje kable i przewody, osprzęt elektroinstalacyjny, aparaturę modułową i artykuły oświetleniowe. W firmie pracują młodzi i prężni ludzie korzystający z rad doświadczonego właściciela firmy.

Zdjęcie: BEKAZET nr 1, Szczecin, ul. Maciejowicka 36 BCE ElektroUnion Sp. z o.o. mimo silnych „turbulencji” kończy 2013 rok kolejnymi wyróżnieniami, które są jednocześnie potwierdzeniem słusznego kierunku rozwoju, jej doskonałej kondycji oraz dynamicznego rozwoju.

Zdjęcie: BEKAZET nr 2, Szczecin, ul. Bytomska 3-6

112

ElektroTrendy nr 6/2013

• Złoty Certyfikat Wiarygodności Biznesowej nadawany za najwyższą ocenę stabilności firmy na podstawie danych finansowych z roku 2012 (od D&B z Grupy Bisnode Polska) • Nominację do nagrody WIKTORIA Znak Jakości Przedsiębiorców –

Z pogranicza branży

edycja 2013, jako 1. z 400. przedsiębiorstw z całego kraju • Wyróżnienie w konkursie „Menadżer Roku Branży Elektrotechnicznej 2012” przyznane przez kapitułę PUBLIKATECH w kategorii USŁUGI „Za niestandardowe działania w zakresie tworzenia grupy zakupowej”. • Tytuł Geparda Biznesu 2013 w konkursie, w którym na 2331 wytypowanych firm, ElektroUnion znalazła się na 67 pozycji ze wskaźnikiem dynamiki rynkowej 580. • 3 miejsce na: w 1. turze 200, a w 2. turze na 100 wyselekcjonowa-

reportaże

nych podmiotów w Rankingu ELEKTRORAMA 2013 pod względem najbardziej rentownych spółek w branży elektrycznej i elektrotechnicznej z wynikiem 20,4%. W ubiegłym, 2012 roku, ElektroUnion Sp. z o.o. przyznany został Certyfikat Dynamiczna Firma (od HBI Polska i D&B Poland) za osiągniętą dynamikę wzrostu w latach 2009-2011, uwzględniającą obrót i zysk firmy oraz Złoty Orzeł Polskiego Budownictwa w kategorii: „Elektrotechnika i Elektroinstalatorstwo” od kapituły Polska Przedsiębiorczość i Europa 2000. www.elektrounion.pl

Zdjęcie: VOLTA nr 1, Krobia, Rynek 1

Zdjęcie: : VOLTA nr 2, Gostyń, ul. Poznańska 200 nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

113

Z ARCHIWUM ET

Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

Mieczysław Pożaryski (1875-1945) inżynier, technolog, elektryk, współzałożyciel i pierwszy prezes SEP

Zdjęcie: audio vis.nac.gov.pl

Urodził się 1 października 1875 roku w Warszawie. Pochodził z rodziny ziemiańskiej, zamieszkującej na granicy dzisiejszej Litwy i Łotwy. Jego ojciec Władysław, były student Uniwersytetu Petersburskiego, prewencyjnie został zesłany w 1864 roku do Tomska na Syberii, a po zwolnieniu z nadzoru policyjnego wyjechał do Kostromy. Gdy w roku 1872 pozwolono mu na wyjazd do zachodnich guberni, przyjechał do Warszawy. W 1874 roku ożenił się z Leokadią Smolak i z tego związku urodził się Mieczysław. Gdy ojciec przyszłego profesora pracował w jednym z warszawskich banku, on razem z matką w tym samym czasie, mieszkali na Litwie.

ieczysław Pożaryski początkowo pobierał nauki w domu rodzinnym uczony przez prywatnych nauczycieli, później w szkole początkowej w Paneweżu na Litwie. Następnie od 1887 roku w gimnazjum w Warszawie. Dalszą naukę kontynuował w Instytucie Technologicznym w Petersburgu, gdzie w 1897 roku mając 22 lata uzyskał tytuł inżyniera technologa. Kolejne dwa lata studiował na Wydziale Elektrycznym Wyższej Szkoły Technicznej w Darmstadt (Hesja, ówczesne Cesarstwo Niemieckie), uzyskując w 1899 roku tytuł inżyniera elektryka.

114

ElektroTrendy nr 6/2013

Po ukończeniu studiów powrócił do Warszawy, gdzie w Średniej Szkole Mechaniczno-Techniczna M. Mittego, później przemianowanej na Szkołę Mechaniczno-Techniczną Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda prowadził wykłady z elektrotechniki, początkowo, do 1906 roku w języku rosyjskim, później w języku polskim (wtedy Warszawa znajdowała się w zaborze rosyjskim). W szkole wykładał przez kolejne 25 lat. Był wybitnym dydaktykiem, znanym ze znakomitych wykładów podstaw fizycznych elektrotechniki. W 1899 roku wstąpił do Związku

Techników w Warszawie, był również organizatorem elektrotechnicznej delegatury przy warszawskim oddziale rozwoju rosyjskiego przemysłu i handlu. Inicjatywą Ogólnorosyjskiego Towarzystwa Popierania Przemysłu i Handlu, pod przewodnictwem inżyniera Kazimierza Obrębowicza, zostały wybudowane w latach 1899-1901 pierwsze gmachy dzisiejszej Politechniki Warszawskiej, w których funkcjonował Warszawski Instytut Politechniczny, z wykładowym językiem rosyjskim. Przedmioty elektrotechniczne były wykładane początkowo na wydziale mechanicznym w ramach

Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

Z ARCHIWUM ET

Gmach Szkoły Mechaniczno-Technicznej H. Wawelberga i S. Rotwanda w 1897 roku w Warszawie, przy ul. Mokotowska 4/6

kursu fizyki. Była również katedra elektrotechniki, prowadzona przez Grzegorza Wulfa, jego asystentem od 1902 roku był Mieczysław Pożaryski. W 1901 roku ożenił się z Wandą Grzegorzewską, z którą miał czworo dzieci: Jadwigę, Jana, Marię i Włady-

sława. Był jednym z inicjatorów i płomiennych propagatorów stworzenia towarzystwa polskich inżynierów elektryków. Był uczestnikiem piątego (Lwów, 1910) i szóstego (Kraków, 1912) zjazdu polskich techników, podczas których namawiał do utwo-

rzenia polskiego towarzystwa elektryków. W 1913 roku, w Gandawie, wraz z inżynierem Ksawerym Gnoińskim, reprezentował polskie organizacje na kongresie założycielskim Fédération Internationale Des Ingénieurs-Conseils.

Zdjęcie: Profesorowie Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej (1927 - 1928), od lewej: Mieczysław Pożaryski, Roman Trechciński, Stanisław Odrowąż-Wysocki, Leon Staniewicz, Kazimierz Drewnowski, Roman Podoski, Mieczysław Wolfke, Antoni Rogiński, Konstanty Żórawski

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

115

Z ARCHIWUM ET

Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

W okresie pierwszej wojny światowej rodzina Pożaryskich na skutek ewakuacji znalazła się w Rosji, gdzie profesor wykładał w polskim gimnazjum i uczestniczył w pracach Polskiej Szkoły Naukowej, a także pracował w fabryce „Dynamo” w Moskwie. W 1918 roku powrócił do Warszawy i rozpoczął wykłady na Politechnice Warszawskiej. W 1919 roku został profesorem zwyczajnym, a w 1920 roku – nadzwyczajnym profesorem Politechniki Warszawskiej. Był pierwszym dziekanem

Wydziału

Elektrotech-

nicznego Politechniki Warszawskiej, po jego usamodzielnieniu się w roku 1921 przemianowanego w roku 1924 na

Wydział

Elektryczny.

Funkcję

dziekana pełnił wielokrotnie w latach 1921–1925, 1934–1935 i 1937–1945. Na zjeździe elektryków w dniach 7-9 czerwca 1919 roku w Warszawie zapadła uchwała o utworzeniu Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich przekształconego w 10 lat później w Stowarzyszenie Elektryków Polskich. Pierwszym Prezesem został wybrany profesor Mieczysław Pożaryski. W skład pierwszego Zarządu weszli także: Kazimierz Drewnowski, Ksawery Gnoiński, Roman Podoski, Kazimierz Szpotański, Józef Tomicki, Gabriel Sokolnicki i Stanisław Bieliński. Mieczysłąw Pożaryski pełnił funkcję Prezesa SEP-u przez wiele lat. W okresie wojny polsko-sowieckiej w 1920 roku poszedł jako ochotnik do armii polskiej. Po demobilizacji wrócił na Politechnikę, a jednocześnie wykładał w Szkole Budowy Maszyn Elektrotechniki im. Wawelberga i Rotwanda, w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i na wielu kursach. W 1919 roku został pierwszym wybranym prezesem Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich, które po 10 latach zostało przekształcone w Stowarzyszenie Elektryków Polskich (SEP). Funkcję prezesa pełnił przez wiele lat. W 1925 roku został wybrany jego honorowym członkiem. W 1933 roku został członkiem honorowym Towarzystwa Elektryków Czechosłowackich (ESC). W czasie okupacji niemieckiej najpierw zamknięto wszystkie szkoły po-

116

ElektroTrendy nr 6/2013

wyżej klasy ósmej. Nauczanie zeszło do podziemia, gdzie na tzw. tajnych kompletach, w prywatnych domach liczni pedagodzy prowadzili lekcje z młodzieżą. Profesor Mieczysław Pożaryski na kompletach nauczał fizyki w liceum w Grodzisku Mazowieckim, gdzie mieszkał i miał swój dom. Jednak, z powodu przedłużenia się wojny, Generalna Gubernia odczuła potrzebę wykształcenia techników dla pracy w przemyśle niemieckim. W 1942 roku niemieccy okupanci pozwolili na otwarcie w Warszawie Państwowej Wyższej Szkoły Technicznej utworzonej na bazie Politechniki Warszawskiej (1941-1944). Rektorem uczelni został niemiecki profesor Gütinger, natomiast kierownikiem Wydziału Elektrycznego został profesor Mieczysław Pożaryski. Wykładowcami byli m.in. profesorowie: Witold Pogorzelski, Mieczysław Wolfke, Roman Podoski, Jarosław Iwaszkiewicz, Bohdan Stefanowski. Pod płaszczykiem szkoły dla techników prowadzono tajnie pełne wykłady politechniczne. Po wkroczeniu do Warszawy wojsk sowieckich pierwszy na gruzach Wydziału zjawił się profesor Mieczysław Pożaryski i od razu w dniu 12 kwietnia 1945 roku zwołał Radę Wydziału, w posiedzeniu której wzięli udział poza nim samym: prodziekan profesor Janusz Groszkowski i docent Janusz Lech Jakubowski. Następne posiedzenie miało odbyć się 10 dni później. Niestety, 22 kwietnia 1945 roku zmarł. Tak więc profesor Mieczysław Pożaryski aż do końca swoich dni pełnił funkcję dziekana WE PW. Jego organizm wyczerpany pracą w okresie okupacji nie wytrzymał ciężkich warunków w zburzonej Warszawie. Zmarł w swoim domu w Grodzisku Mazowieckim. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 142-V-28). Profesor Mieczysław Pożaryski był wybitnym dydaktykiem znanym ze znakomitych wykładów podstaw fizycznych elektrotechniki. Był uwielbiany przez młodzież. Rozumiał młodych, często im pomagał, także w trudnych sytuacjach osobistych. Był autorem wielu artykułów i referatów, podręcz-

Pismo prof. Mieczysława Pożaryskiego, Dziekana Wydziału Elektrycznego do prof. Janusza Lecha Jakubowskiego datowane 2 marca 1945 roku. ników i książek na poziomie średnim, w tym: • „Krótkie wskazówki z elektrotechniki dla techników” (1903) • „Zastosowanie rurki Brauna do badania magnetycznych własności żelaza i przebiegu prądów zmiennych” (1904) • „Magnetyzm i elektryczność” (1909) • „Podstawy naukowe elektrotechniki łącznie z zasadami pomiarów” (1915) • „Przystępna elektrotechnika prądów silnych” współautor Gustaw Hensel (1921) • „Naukowe podstawy elektrotechniki” (1927) • „Maszyny elektryczne i prostowniki : zarys budowy i działania” (1927) • „Teorja prądów szybkozmiennych” (1931) • „Rzut oka na rozwój elektrotechniki w ubiegłym 60-leciu” (1935) • „Monter elektryk” (1940) Książki te cenione były również przez studentów politechniki, właśnie ze względu na wyjaśnienia fizyczne uzupełniające „suche” metody matematyczne. Inicjował opracowanie „Podręcznika inżyniera elektryka”. Był także wieloletnim redaktorem naczelnym „Przeglądu Elektrotechnicznego”

Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

Z ARCHIWUM ET

i „Wiadomości Elektrotechnicznych”. Miał wielki mir wśród profesorów, czego dowodem było wielokrotne powierzanie mu funkcji dziekana. Mieczysław Pożarski był odznaczony wieloma polskimi i zagranicznymi nagrodami, był kawalerem Krzyża Komandorskiego Orderu Polonia Restituta. Tablice pamiątkowe poświęcone profesorowi są umieszczone w Gmachu Elektrotechniki PW i w Instytucie Elektrotechniki w Międzylesiu. SEP honoruje swoich zasłużonych członków medalem imienia Mieczysława Pożaryskiego. Mieczysław Pożaryski jest patronem: • Szkół w Żychlinie: Zespół Szkół w Żychlinie, Technikum Elektrotechniczne, Szkoła Podstawowa Nr. 3; • Konkursu Publicystycznego na najlepsze artykuły opublikowane w czasopismach SEP; • Ulicy w Warszawie, w Międzylesiu. W Warszawie, przy ul. Pożaryskiego 28 mają swoje siedziby: Instytut Elektrotechniki oraz BBJ SEP – Biuro Badania Jakości Stowarzyszenia Elektryków Polskich; • Ulica Kazimierza Pożaryskiego w Warszawie sąsiaduje z terenami należącymi w okresie międzywojennym (1938) do fabryki Kazimierza Szpotańskiego, po znacjonalizowaniu pod koniec 1944 roku do PFAE, późniejszego ZWAR-u, a po sprywatyzowaniu w 1997 roku do ABB; Zdjęcie: Medal SEP im. Mieczysława Pożaryskiego.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

117

CZAS RELAKSU

Ekologia

Solarline w Nordenham W połowie maja 2013 roku, w mieście Nordenham, spadkobiercy osady wikingów znajdującej się tutaj przed ponad 1000 lat temu (dzisiejsza dzielnica Blexen), położonym nad rzeką Wezerą, vis a vis Bremerhaven w północnych Niemczech, na zachód od Oldenburger Straße, partnerskie miasto Świnoujścia – firma SUN GARANT z Ismaning rozpoczęła budowę farmy fotowoltaicznej. Deweloperem odpowiedzialnym za dokończenie i oddanie projektu do eksploatacji była firma Mayer & Sellin z Oetisheim. Odbiór farmy fotowoltaicznej przeprowadzono w dniach 20–22 czerwca 2013 roku, uruchomienie na początku lipca 2013 roku. Informacje o skali inwestycji

Całkowita powierzchnia farmy fotowoltaicznej (PV) wybudowanej w Nordenham wynosi 13 ha. Elektrownia słoneczna o mocy około 6 MWp będzie wytwarzała blisko 5,8 mln kWh energii słonecznej w ciągu roku. Wyprodukowana energia pozwoli na zasilenie w elektryczność ponad 1,5 tys. gospodarstw domowych oraz zmniejszenie emisji CO2 o prawie 3,5 tys. ton rocznie w porównaniu do konwencjonalnego źródła wytwarzania energii elektrycznej. Finansowanie

Łączny koszt budowy farmy fotowoltaicznej to około 7 mln euro. Finansowanie oparto na trzech filarach: środki własne dewelopera, preferencyjne warunki bankowe oraz spółdzielnia energetyczna. Przygotowany biznesplan zakładał możliwość utworzenia spółdzielni, która miała na celu zaanga-

118

ElektroTrendy nr 6/2013

żowanie społeczeństwa w inwestycję. Obywatel zainteresowany inwestycją w wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych, po wpłacie wkładu własnego, stawałby się współwłaścicielem / spółdzielcą elektrowni fotowoltaicznej i czerpałby zyski z tytułu odsprzedaży wyprodukowanego prądu. Taka forma współpracy, niestety, nie znalazła oczekiwanego zainteresowania i w związku z tym nie zdecydowano się na utworzenie spółdzielni energetycznej. Oczekiwany zwrot z zainwestowanego kapitału wynosi 8 proc. Gwarantem bezpieczeństwa całej inwestycji jest Rada Miasta Nordenham. Wykorzystana technologia

W ramach zadania inwestycyjnego zmontowano w rzędach około 500 tabel modułowych (stołów) o wysokości 2,5 m, szerokości 3,75 m i długości

19,88 m, na których zainstalowano 23 550 sztuk paneli fotowoltaicznych chińskiej firmy Trina Solar. Odległość między stołami wynosi 5,9 m. Projekt zoptymalizowano pod względem relacji sprawności układu do ceny. Gwarantuje on zakładany zwrot z inwestycji i niezawodne działanie w wybranej lokalizacji. Panele fotowoltaiczne w terenie całej elektrowni słonecznej podłączono do około 320 inwerterów o mocy 15 kW każdy, wyprodukowanych przez Danfoss. Falowniki dostarczyła firma IBC Solar AG. Zastosowano technologię rozproszonej lokalizacji inwerterów, wyposażając każdy stół w niezbędny zespół urządzeń. Takie rozwiązanie podniosło odporność instalacji na przypadkową awarię pojedynczych modułów PV. Inwestycje tej skali tradycyjnie wyposażane są w 3–4 trafostacje.

Ekologia

Konstrukcja do montażu paneli PV

System konstrukcji do montażu paneli fotowoltaicznych musiał spełniać szereg kryteriów – być certyfikowany, sprawdzony, prosty w budowie i tani w montażu. Olbrzymią zaletą przyjętych rozwiązań jest to, że wszystkie prace, od projektu do realizacji, można było przekazać jednemu wykonawcy. W oparciu o powyższe kryteria wybrano ofertę znanej firmy z Berlina – PUK-Werke KG. Przedsiębiorstwo reprezentowała wyspecjalizowana spółka będącą częścią grupy PUK – firma PUK-KG Solar. Solarline

Tabele modułowe wykonano z elementów wchodzących w skład rodziny wyrobów nazwanej PUK – Solarline (Linia Słoneczna). Oryginalnym pomysłem jest szerokie wykorzystanie wsporników pionowych tabel modułowych zalewanych betonem bezpośrednio na placu budowy, niezwiązanych na stałe z gruntem. Rozwiązanie takie jest ekonomiczne i praktyczne w użyciu. Sprawna realizacja zadania była możliwa dzięki doświadczeniu

dostawcy i posiadaniu przez niego odpowiedniej technologii. System Solarline składa się z niezależnych modułów, dobranych w zależności od założonych czynników oraz przy uwzględnieniu wytrzymałości statycznej. Linię Solarline stanowią wybrane z produkcji standardowej elementy, których właściwości potwierdzono odpowiednimi badaniami. Wykorzystano profile stalowe zabezpieczone powłoką cynkową metodą ogniową – zanurzeniową. Dystrybucją i montażem Solarline na terenie Polski i krajów ościennych zajmuje się spółka będąca częścią grupy PUK – firma EL-PUK Sp. z o.o. z siedzibą w Konstantynowie Łódzkim. Na chwilę obecną przedsiębiorstwo oferuje w wykonaniu „pod klucz” systemy tzw. wolnostojące i dachowe. Kompleksowa usługa, obejmująca projektowanie, dostawę oraz instala-

CZAS RELAKSU

cję, jest zawsze dostosowana do indywidualnych potrzeb klienta. W każdym przypadku wymóg optymalizacji i ścisłego dopasowania propozycji do projektu elektrycznego determinuje konkretne rozwiązanie. Systemy są zaprojektowane z uwzględnieniem wszystkich norm dotyczących np. statyki, agresywności środowiska, norm lokalnych itp. mgr inż. Izabela Żylińska Materiał pierwotnie publikowany w kwartalniku Smart Grids Polska 3/2013

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

119

CZAS RELAKSU

Ekologia

ELEKTRYCZNE BLIŹNIAKI samochody Ampera i Volt nagradzane raz za razem

ojazdy Ampera i Volt, modele koncernu General Motors zdobyły już wiele międzynarodowych nagród, co jest potwierdzeniem długoterminowego zaangażowania koncernu General Motors w rozwój innowacyjnych technologii, m.in.: • Wysoko oceniono poziom bezpieczeństwa pojazdów, przyznając w testach Euro NCAP maksymalną liczbę 5 gwiazdek. • Redakcja czasopisma motoryzacyjnego Ward’s zaliczyła system napędu modelu Volt do dziesiątki najlepszych silników w Ameryce Północnej. • „World Green Car of the Year 2011” - „Najbardziej Ekologiczny Samochód Roku 2011” • „North American Car of the Year 2011” - „Północnoamerykański Samochód Roku 2011”; • „Car of the Year 2012” - „Samochód Roku 2012”; Kryteria wyboru stosowane przez jurorów zostały ustalone w oparciu o takie atrybuty, jak stylistyka, komfort, osiągi, innowacyjne technologie oraz wydajność – we wszystkich tych kategoriach wyróżniały się modele Ampera i Volt. • „Międzynarodowy Silnik Roku”

120

ElektroTrendy nr 6/2013

Ekologia

CZAS RELAKSU

Za ekologiczne silniki od „International Engine Award” które po raz pierwszy w historii przyznało nagrodę za ekologiczny zespół napędowy, w przypadku Ampera i Volt dodatkowo za znacząco zwiększony zasięg. Silnik elektryczny modeli Ampera i Volt o mocy 150 KM/111 kW zasilany jest z akumulatora litowo-jonowego o pojemności 16 kWh. W zależności od stylu jazdy i warunków na drodze taki zapas energii umożliwia pokonanie od 40 do 80 kilometrów wyłącz-

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

121

CZAS RELAKSU

Ekologia

nie za sprawą napędu elektrycznego, bez emisji spalin. Samochód zawsze napędzany jest przez jednostkę elektryczną. W trybie zwiększonego zasięgu, który uruchamia się z chwilą rozładowania akumulatora, energię do silnika elektrycznego zaczyna dostarczać generator, napędzany silnikiem benzynowym o pojemności 1,4 l i mocy 86 KM/63 kW. Łączny zasięg pojazdu po jednorazowym tankowaniu wynosi 500 kilometrów. Rüsselsheim/Stuttgart. Renomowane międzynarodowe media motoryzacyjne po raz kolejny wyróżniły rewolucyjne samochody elektryczne Am-

122

ElektroTrendy nr 6/2013

pera i Volt. Tytuł „Międzynarodowego Silnika Roku” w kategorii silników ekologicznych to nagroda za pokonanie 45 „zielonych” jednostek napędowych w zaciętej rywalizacji. Ampera i Volt to pierwsze elektryczne samochody na rynku, którymi w każdej chwili wyruszyć można w dowolnie daleką trasę. Po raz pierwszy w 14-letniej historii plebiscytu zwycięzcą został zespół napędowy o zwiększonym zasięgu. Ceremonia wręczenia nagród odbyła się w Stuttgarcie w Niemczech. Najnowsza nagroda za modele Ampera i Volt przyznana została

Ekologia

w okresie wzrostu cen paliw, kiedy to małe, ekologiczne i elektryczne zespoły napędowe zyskują w międzynarodowej branży motoryzacyjnej coraz silniejszą pozycję. Uwe Winter, Vehicle Line Director and Chief Engineer, odbierający trofeum od brytyjskiego organizatora - czasopisma Engine Technology International powiedział: Przed pojawieniem się Volta i Ampery, niewielki zasięg samochodów elektrycznych sprawiał, że były one mało praktyczne w codziennym użytkowaniu. Zmienia to nasz rewolucyjny system napędu, łączący przyjazną dla środowiska specyfikę silnika elektrycznego z dużym zasięgiem gwarantowanym przez jednostkę spalinową. Nagroda za najlepszy silnik ekologiczny to najwyższa forma uznania dla tego, co udało nam się osiągnąć. Jury złożone z 76 dziennikarzy motoryzacyjnych z 35 krajów z całego świata przyznawało nagrody za najlepsze konstrukcje zespołów napędowych w 12 kategoriach. Oceniający zgodnie stwierdzili, że wybór zwycięzcy spośród 39 zupełnie nowych silników, które zgłoszono do tegorocznego konkursu, należał do szczególnie trudnych.

Jeden z członków jury, Bill McKinnon, wyjaśnia dlaczego modele Ampera i Volt o zwiększonym zasięgu cieszyły się tak dużym poparciem – „Połączenie efektywności napędu elektrycznego z funkcjonalnością i wygodą silnika benzynowego sprawiło, że rozwiązanie to stało się faworytem”.

CZAS RELAKSU

Inny juror, Massimo Nascimbene, zauważył – „Koncepcja zwiększania zasięgu to najskuteczniejsza obecnie metoda popularyzacji napędu elektrycznego przy jednoczesnym ograniczeniu zależności od silników spalinowych. GM należą się gratulację za pionierskie działania w tej dziedzinie”.

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

123

CZAS RELAKSU

Innowacje

Podróż do świata najnowszych technologii Renault

Innowacyjność stanowi kluczowy element tożsamości marki Renault. Ostatnio zaprezentowane modele oraz te, które trafią na rynek w przyszłym roku, są doskonałym przykładem innowacyjnych tradycji marki – oferują nowości techniczne wychodzące naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom klientów. Innowacje te przyczyniają się do rozwoju gamy przystępnych cenowo, ekologicznych środków transportu, którą Renault nieustannie rozbudowuje dla swoich klientów. Renault prowadzi świadomą i zdecydowaną politykę w zakresie innowacji technicznych, stanowiącą jeden z kluczowych elementów strategii „Renault 2016 - Drive the Change”.

KOMFORT PODRÓŻOWANIA Innowacje służące zapewnianiu bezstresowej jazdy i przyjemności prowadzenia. Ideą od zawsze przyświecającą innowacyjności Renault jest ułatwianie i uprzyjemnianie jazdy samochodem. Podróż ma być chwilą przyjemności i komfortu psychicznego dla kierowcy i pasażerów. W tym celu Renault stawia na pierwszym miejscu użytkownika, aby określić czynniki najlepiej służące poprawie warunków jazdy (przestronność, komfort, dobre samopoczucie), właściwości jezdne samochodu (trzymanie się drogi, komfort jazdy) i bezpieczeństwo. Największe wyzwanie polegało na opracowaniu wysokiej klasy, prostych w obsłudze rozwiązań, po przystępnej dla klienta cenie w celu udostępnienia innowacyjnych systemów szerokim rzeszom użytkowników. Aby spro-

124

ElektroTrendy nr 6/2013

stać temu wyzwaniu, Renault prowadzi intensywne badania, mające na celu zwiększanie komfortu jazdy oraz przyjemności prowadzenia i dotyczące: możliwości zmiany aranżacji wnętrza, multimediów, systemów wspomagania prowadzenia, przestronności wnętrza, komfortu akustycznego, ergonomii, zdrowia, dobrego samopoczucia. Intensywnie rozwijający się świat urządzeń cyfrowych stwarza wiele możliwości ich zastosowania w motoryzacji i rozszerzenia tym sposobem gamy usług oferowanych klientom. Renault dokłada wszelkich starań, aby wprowadzanie innowacji technologicznych odbywało się wyłącznie z korzyścią dla pasażerów, ułatwiając codzienne użytkowanie auta, zapewniając łączność ze światem bez pogarszania poziomu bez-

pieczeństwa. Właściwa równowaga między nowymi usługami, komfortem jazdy i bezpieczeństwem zależy w dużej mierze od wyposażenia auta w starannie przemyślane interfejsy człowiek-maszyna. 1. TECHNOLOGIE PRZEKAZU INFORMACJI W KABINIE Nie odwracać uwagi kierowcy od sytuacji na drodze na dłużej niż 1,5 do 2 sekund: to jedna ze złotych reguł specjalistów Renault od interfejsów człowiek-maszyna i jedna z głównych zasad obowiązujących w tym zakresie. Temu wymogowi podporządkowane jest rozmieszczenie wszystkich wyświetlaczy i elementów sterowania w kabinie, a zastosowane technologie muszą zapewniać maksymalną intuicyjność i łatwość obsługi. Poprzez odpowiednią ergonomię interfejsów

Innowacje

CZAS RELAKSU

człowiek-maszyna, Renault dąży do znaczącego zmniejszenia obciążenia zmysłów kierowcy danymi docierającymi do niego z poszczególnych pokładowych źródeł informacji (usługi live, ADAS*, komunikacja, Infotainment, itp.). Dzięki rozwojowi nowych technologii możliwa stała się jakościowa zmiana stref wyświetlania, zarówno pod względem jakości wyświetlanych informacji, jak i ergonomii oraz zintegrowania z pojazdem. Zgodnie z tym podejściem firma Renault opracowała dwie nowe technologie: · kolorowy, przezierny system wyświetlania o dużej rozdzielczości · duży, centralny ekran dotykowy wykonany w technologii pojemnościowej. * Advanced Driver Assistance Systems: zaawansowane systemy wspomagania prowadzenia

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

125

CZAS RELAKSU

Innowacje

JAK TO DZIAŁA? Wyświetlacz przezierny umożliwia wyświetlanie informacji dotyczących pojazdu w polu widzenia na przedniej szybie, aby uniknąć zbytniego odwracania uwagi kierowcy od sytuacji na drodze. Służy do tego mały kolorowy ekran o dużej rozdzielczości (298 pikseli na cal). Prędkość i informacje z systemu GPS są wyświetlane i powiększane przez odbicie na przezroczystej, asferycznej płytce umieszczonej nad zespołem zegarów i wskaźników. Centralny ekran jest dotykowym, pojemnościowym ekranem o przekątnej 8,7 cala – takim, jak w tabletach, ale przystosowanym do użytkowania w samochodach. Jest intuicyjny w obsłudze, a więc dobrze dostosowany do użytkowania w samochodach, a technologia pojemnościowa pozwala na poprawę ergonomii ekranów i zmniejszenie stopnia obciążenia zmysłów informacjami: kierowca zyskuje w ten sposób wbudowane urządzenie, oferujące tę samą jakość obsługi dotykowej i funkcje, co w jego telefonie komórkowym czy tablecie. Technologia pojemnościowa została dostosowana do wymogów technicznych obowiązujących w motoryzacji, tak pod względem ergonomii, jak i wytrzymałości. Ekran może pracować w temperaturach od -35 do +85°C (od -40 do +95°C na postoju) i zapewnia optymalną czytelność niezależnie od

126

ElektroTrendy nr 6/2013

warunków jazdy (jasność i kontrast). Jego znaczne rozmiary pozwoliły na włączenie szeregu funkcji i elementów sterowania zazwyczaj obsługiwanych za pomocą dźwigni lub przełączników.

3. ZAAWANSOWANE SYSTEMY WSPOMAGANIA PROWADZENIA (ADAS): Zbieranie informacji o otoczeniu pojazdu wspomagające kierowcę w prowadzeniu auta.

2. INTELIGENTNY UKŁAD JEZDNY Zaawansowane technologie zwiększające przyjemność prowadzenia.

JAK TO DZIAŁA? Systemy ADAS (Advanced Driver Assistance Systems) wspomagają kierowcę poprzez dostarczanie mu w czasie rzeczywistym informacji o otoczeniu jego pojazdu. Pod względem technicznym system składa się z 2 kamer, 12 czujników ultradźwiękowych i 1 radaru. Elementy te służą zbieraniu informacji, które są następnie kojarzone ze sobą i przetwarzane w czasie rzeczywistym przez moduły elektroniczne. Po przetworzeniu, informacje są przesyłane do siłowników, takich jak elektryczne wspomaganie kierownicy, do modułu silnika czy tez do układu ESC (Electronic Stability Control). Kierowca zyskuje dzięki temu wspomaganie podczas wykonywania manewrów lub prowadzenia pojazdu: Easy Park Assist (automatyczne parkowanie), ACC (automatyczna regulacja prędkości), distance warning (ostrzeganie o przekroczeniu bezpiecznej odległości między pojazdami), over speed prevention with trafic sign recongnition (ostrzeganie o nadmiernej prędkości z rozpoznawaniem znaków drogowych). Wszystkie wyżej wymienione nowości technologiczne znajdą zastosowanie w 2015 roku w kolejnym wcieleniu modelu Espace.

JAK TO DZIAŁA? System ten składa się z 2 części: · Zmiennego, sterowanego układu amortyzacji, filtrującego nierówności nawierzchni dla zapewnienia optymalnego komfortu jazdy i działającego w dwóch trybach: komfort lub sport. Dzięki temu system może przede wszystkim kompensowanie nierówności drogi dla maksymalnego komfortu pasażerów, bądź też stabilność nadwozia przy sportowym stylu jazdy. · Układu jezdnego 4Control nowej generacji: układ 4Control koordynuje kąty skrętu przednich i tylnych kół i nadaje zawieszeniu wyjątkową zwrotność, znacznie przekraczającą zwrotność małych aut miejskich. Dzięki tym dwóm układom kierowca może dostosować parametry wpływające na prowadzenie zmieniając niektóre z nich, takie jak charakterystyka pracy pedału gazu czy stopień wspomagania kierownicy. Zwiększa to doznania z jazdy bez szkody dla bezpieczeństwa i zachowania pojazdu na drodze.

GRUPA HURTOWNI ELEKTRYCZNYCH

A&K 33-103 TARNÓW ul. Żurawia 6 tel. (14) 627 59 93 a_k@elektrounion.pl www.ak-elektro.pl

BEKAZET 70-786 SZCZECIN ul. Maciejowicka 36 B tel. (91) 462 62 65 w. 14 bekazet@elektrounion.pl www.bekazet.pl

ELDOR 18-400 ŁOMŻA, ul. Poznańska 125 tel. (86) 473 01 08 eldor@elektrounion.pl www.eldor.net.pl

GRAMEL 62-600 KOŁO ul. Dojazdowa 7 tel. (63) 262 82 10 gramel@elektrounion.pl www.gramel.com.pl

VOLTA 63-840 KROBIA ul. Rynek 11A tel. (65) 57 11 004 volta@elektrounion.pl www.voltahurt.pl

AMPER 20-863 LUBLIN ul. Górska 3 tel. (81) 741 31 77 amper@elektrounion.pl www.amper.net.pl

DUET 28-200 STASZÓW ul. Towarowa 26 tel. (15) 864 14 79 duet@elektrounion.pl www.duetstaszow.pl

ELMAR 62-081 PRZEŹMIEROWO ul. Rynkowa 30 tel. (61) 814 25 53 elmar@elektrounion.pl www.elmar.pl

KABLEX 42-200 CZĘSTOCHOWA ul. Warszawska 178/180 tel. (34) 368 28 42 kablex@elektrounion.pl www.kablex.pl

ELEKTROUNION Biuro Handlowe 01-258 WARSZAWA ul. Wolska 189 tel. (22) 849 34 18 biuro@elektrounion.pl

AMPEREK 20-863 ŻYWIEC ul. Kraszewskiego 12 tel. (33) 861 54 80 amperek@elektrounion.pl www.amperek.com.pl

ELBEX 64-920 PIŁA ul. Warsztatowa 17 tel./fax.: (67) 212 31 96 elbex@elektrounion.pl www.elbex.pila.pl

ELEKTRO-MAD 42-400 ZAWIERCIE Z ul. Żabia 19 E tel. (32) 670 90 38 elektromad@elektrounion.pl www.elektromad.pl

PIANKA ELECTRONICS 05-270 Marki ul. Kościuszki 36 A tel.: 22 771 42 98 pianka@elektrounion.pl www.piankaelectro.pl

APIN 07-202 WYSZKÓW ul. Moniuszki 8 tel. (29) 742-50-66 apin@elektrounion.pl www.apin.waw.pl

EL-BUD 38-500 SANOK ul. Gen. Bema 1 A tel. (13) 464 00 76 elbud@elektrounion.pl www.elbud.sanok.pl

ELKOR 05-250 RADZYMIN ul. Batorego 4 tel.: (22) 786 54 35 elkor@elektrouni

TOP ELEKTRO 62-800 KALISZ ul. 3 Maja 8 tel. (62) 767 32 30 topelektro@elektrounion.pl www.topelektro.com.pl

elektrounion.pl

Krzyżówka

CZAS RELAKSU

Sponsorem nagród do naszej krzyżówki jest firma SKAN, która przeznaczyła wyjątkowe nagrody dla pierwszych 5 osób, które nadeślą nam prawidłowe rozwiązanie. Adres redakcji: ElektroTrendy, ul. Sieradzka 3, 01-263 Warszawa, z dopiskiem: krzyżówka. Wysłanie rozwiązania krzyżówki traktowane jest jako jednoczesne wyrażenie zgody na przetwarzanie danych osobowych, zgodnie z ustawą. Srebrna Zawiado Kape Polska moneta lusz z mienie szerokim madame w sa z poczty rondem kiewce

Układa drogę z kamieni Specjał

Określo ny stan rzeczy

Dolegli wość artre tyczna

Deszcz lub śnieg

Znie waga Śnieżny wzgórek Zwiewna tkanina

Drobno kruszone ziarnka zboża

Ból nerwu kulszo wego

Mleczny lub szybkiej obsługi Powyżej kolana

Zakrzy wiony pręt

7 Falujący pas zboża

Obramo wanie czapki

9 Ciężka, Splot mozolna traw praca z ziemią

Stopień naukowy

Dawna miara gruntu Pierożki w barszczu

21 Dawne słowo honoru

Duży, niefo remny pakunek

Zna się na roślinach

Porządek na statku Niski Cztery głos kwartały kobiecy

Podziem ny korytarz

Płyn w aku mula torze

Stado Ogarnia koni ziemię Krótko nocą falowiec

Odmiana jabłoni

Formuła przysięgi

Paryskie Klatka muzeum filmowa

Wśród warzyw Archaik Raczkuje w zawodzie

Płynny miód pszczeli

Pląs

Ćwicze nia ruchowe Łotr

Strawa, poży wienie

Banda, zgraja

Widz, obser wator

Praco wał przy szafocie

Szereg dźwięków Kitel, fartuch

Chłopiec ze świty królowej

Rodzaj łyżew

Przełożo ny klasztoru

Balowa w zamku Dodatek do potraw 2,54 cm

Model Opla

Zielona na łączce Wiosną na rzece Miasto Las woje pełen wódzkie żołędzi

Kosmate nakrycie łóżka

Zdrapa nie, ściąg nięcie

Stan Zasiadał Zielona gotowoś w ci do waluta ratuszu akcji

Ziemia uprawna Wąskoto rowa

Ikar dla Dedala

Parów

Sztuka układa nia kwiatów

Między piwnicą a piętrem

Część przyrzą du opty cznego Litera grecka Nie mowlę

Iwan Groźny

60 sztuk Sąsiad iksa

Imperty nent, arogant

Kawon Bok serski zwód

Szkolne lokum Przypię ta do spodni

Muza Chopina Gabin, aktor

Chroni skórę plażo wicza Solistka zespołu bale towego

Brzeg, krawędź Głos złego psa Straż

Imię Żółty Kurosa na wy, kanapce reżysera

Rzym ska bogini księżyca

1 Prawy dopływ Warty

23 Płynie przez Bonn

Statek Noego

Pustyn na roślina

Wypływa z jeziora Bajkał

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 23 utworzą rozwiązanie  przysłowie polskie. 1

Nazwiska zwycięzców krzyżówki nr 1 - EcoEnergy z ET nr 05/2013, hasło: ZŁA POTRAWA BEZ SOLI ZŁA I PRZESOLONA

128

ElektroTrendy nr 6/2013

1. Adam Dudek, Katowice, 2. Andrzej Mrowiec, Poznań, 3. Julia Majczyna, Gdynia, 4. Piotr Zawadka, Warszawa, 5. Tamara Popowicz, Wrocław,

Pod prądem Nikola Krzyżówka

CZAS RELAKSU

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

129

CZAS RELAKSU

130

ElektroTrendy nr 6/2013

Pod prądem N i k o l a

Pod prÄ&#x2026;dem N i k o l a

CZAS RELAKSU

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

131

CZAS RELAKSU

132

ElektroTrendy nr 6/2013

Pod prądem N i k o l a

Pod prÄ&#x2026;dem N i k o l a

CZAS RELAKSU

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

133

CZAS RELAKSU

134

ElektroTrendy nr 6/2013

Pod prądem N i k o l a

Pod prÄ&#x2026;dem N i k o l a

CZAS RELAKSU

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

135

CZAS RELAKSU

136

ElektroTrendy nr 6/2013

Pod prądem N i k o l a Krzyżówka

Super nagrody!

Krzyżówka

CZAS RELAKSU

Sponsorem nagród do naszej krzyżówki jest firma ELPAR, która przeznaczyła wyjątkowe nagrody dla pierwszych 5 osób, które nadeślą nam prawidłowe rozwiązanie. Adres redakcji: ElektroTrendy, ul. Sieradzka 3, 01-263 Warszawa, z dopiskiem: krzyżówka. Wysłanie rozwiązania krzyżówki traktowane jest jako jednoczesne wyrażenie zgody na przetwarzanie danych osobowych, zgodnie z ustawą. Cukrowy Zawiera Szybka, na przy cięta lub zakupie odpo ćwikłowy auta wiedź

Ubija śnieg na stoku

Austra lijski miś

Taniec towa rzyski

Dzieło Wergi liusza

Narząd powo nienia

Imię Laskowi ka, satyryka

Produ centka jaj

Dzienni Samica karski świni ptak

Ratunek

Uznanie publicz ne, aplauz

Zmyśla kłamliwe historie Służył do młócenia zboża Chwast Warzy wo, symbol zdrowia

Oblężni cza pod zamkiem Kogut

Pieśń dzięk czynna

3 7

Afry kański kuzyn wilka

Strzęp waty

Przodek bydła domo wego

Chrząst ka w kolanie

Karciana wróżba

Broń ręczna Danie w wazie Czart

Włócz nia, dzida

Bogini świtu

Żołnierz wojsk inżynieryjnych

Nie mieckie imię męskie

Po średniowieczu

6 Jedynka z 18 zerami

Litera grecka Mocna nić szewska

Klub sportowy Okres z dziejowy Madrytu

Biały kruk

Zabita czyta niem książki

Dosko nały półprze wodnik

Jedno stka indukcyj ności Było trawą Portret nagusa Powtó rzenie Dwie wargi

Trunek z ryżu

On i ona Roślina na wianek

Rani strzałami miłości

Składnik kwasów

Odcień czer wieni

Kłujący Rzym w dla ogrodzie Włocha

Cenny kamień

1 Piosen ka kaba retowa

Pracuje w po wietrzu

Figura akrobacji lotniczej

Wczes na pora dnia Przyjęcie bez tańców

Wąż dusiciel

Delikat Poziomy drążek ny gimnas materiał tyczny

Rzymski batalion Pod po ciągiem

Przy smak, sma kołyk

Mocne piwo angiel skie

Znak zodiaku

Opada na dno naczynia

Japoń ska kasta

Dodany fragment

Waluta Peru Odzna czenie

Tkanina na ręczniki Kucharz okrętowy

Zupa na zakwa sie z chleba

Drobny deszcz

Hazar dowa gra w karty

Cyrk lodow cowy

Imię Sadata Zdobywa Rysy

Piersio wa z płucami

Zgrubie nie tkanki łącznej

16 Typ małego konia

Logika wypo wiedzi

Uświęca środki Monte Christo

Chronio na bogatka

Kokoso wa masa Zwiewna tkanina

Zabawa przebie rańców

Lisia jama

Niedo krwi stość Wysiłek, znój

Umiar w postę powaniu

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 21 utworzą rozwiązanie  przysłowie polskie. 1

Nazwiska zwycięzców krzyżówki nr 2 - ZeXt- z ET nr 05/2013, hasło: KTO POLUJE NA ORŁA TEN NIE PATRZY NA WRÓBLA 1. Anna Iskierka, Jaworzno, 2. Bożena Kaczor, Rzeszów, 3. Łukasz Smarnawy, Białystok, 4. Mariusz Kawalec, Bielsko-Biała, 5. Zbigniew Smutowski, Szczecin,

nr 6/2013 www.elektrotrendy.pl

137

STREFA ElektroTrendy WYSTAWA W 2014 roku swoje ekspozycje zapowiedzieli:

targi ELEKTROTECHNIKA i targi ŚWIATŁO 26-28 luty 2014 Szanowni Czytelnicy! Szanowni Elektrycy! Serdecznie Zapraszamy do osobistego udziału w niekonwencjonalnej inicjatywie: Agencji SOMA – organizatora targów

ELEKTROTECHNIKA Redakcji Magazynu ElektroTrendy oraz Przyjaciół i Sympatyków, czyli w kolejnej III edycji

ElektroTechnoIQ Show 2014

ElektroTechnoIQ Show

Jest aktywną częścią Warszawskich Targów

ELEKTROTECHNIKA i ŚWIATŁO. Tegoroczna impreza targowa odbędzie się w dniach 26-28 lutego 2014 roku, tradycyjnie już od lat, w Warszawie, tuż obok i vis-à-vis dworca kolejowego i autobusowego Warszawa Zachodnia, na terenie Warszawskiego Centrum Wystawienniczego EXPO XXI, przy ul. Prądzyńskiego 12/14 (Warszawa-Wola). W ramach XII edycji targów ELEKTROTECHNIKA 2014, w hali nr 4, została specjalnie wyodrębniona „STREFA ElektroTrendy”.

STREFA ElektroTrendy

Jest to specjalnie wydzielona z większej całości przestrzeń, na której goszczeni są producenci, szeroko pojętej elektrotechniki i oświetlenia, prezentujący swoje innowacje i osiągnięcia oraz bieżącą ofertę handlową. W obrębie Strefy ElektroTrendy, znajduje się również Scena ElektroTrendy, gdzie przeprowadzane są pokazy montażu oraz quizy wybranych producentów i dostawców branży elektrotechnicznej i oświetleniowej. Stąd też nazwa imprezy ElektroTechnoIQ Show.

w dniach 26-28 lutego 2014 roku w Warszawie, które odbędzie się podczas XII targów

ELEKTROTECHNIKA 2014 w hali nr 4, gdzie zostanie specjalnie zbudowana STREFA ElektroTrendy

EDYCJA 2014

STREFA ElektroTrendy w edycji 2014 została podzielona na dwie główne równocześnie funkcjonujące części: 1. WYSTAWA – ekspozycje zaproszonych firm-gości. 2. Scena ElektroTrendy, tu odbywać będzie się ElektroTechnoIQ Show – czyli pokazy i konkursy.

W tym roku z jednej strony Strefę ElektroTrendy zamykać będzie stoisko/reprezentacja firm zrzeszonych w PIGE – Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki, a z drugiej strony – AKADEMIA CHINT. Ci którzy przyjdą na targi ELEKTROTECHNIKA i ŚWIATŁO i zajrzą do „Strefy ElektroTrendy” na pewno nie wyjdą zawiedzeni

Najlepsze Życzenia na Nowy Rok 2014 dla Wszystkich Uczestników życia gospodarczego składa