Cosmeticaproducten uit de eerlijke, duurzame handel
-1-
Inhoud
Inleiding
4
Cosmeticaproducten
5
Wat is een cosmeticaproduct?
5
De samenstelling van cosmeticaproducten
5
De etikettering van cosmeticaproducten
6
De markt en haar spelers
6
De markt van de biologische en natuurlijke cosmeticaproducten
6
Eerlijk, biologisch, duurzaam
7
Labels en certificeringen
7
Fair trade en cosmeticaproducten
8
Cosmeticaproducten en fair trade
8
Wat is fair trade?
8
Fair trade, biologisch, duurzaam
9
De gelabelde keten en de ge誰ntegreerde keten
10
De belangrijkste fairtradelabels
11
De grote organisaties, internationale koepels van de eerlijke handel
13
-2-
Enkele opmerkelijke initiatieven
15
Natyr, solidair welzijn
15
Alter Eco, volkomen eerlijke handel
19
The Body Shop: pionier van de fairtradecosmetica
23
Commercequitable.com: Forest People en Cœur de Forêt
27
Fairtrade en bio: Themis, een merk van het bedrijf Ethis
31
So’Bio Etic: de biolijn van de groep Léa Nature
33
Natura Brasil: ‘Bem estar bem’
34
Beauté du Monde, bij Nature & Découvertes
35
En de anderen
36
De bio-cosmeticalabels
37
2009 – 2012: Inwerkingtreding van het Europese lastenboek COSMOS
45
Wat staat er in de Europese COSMOS-norm?
45
2009-2012: invoering van de COSMOS-norm
47
Cosmos en NaTrue
47
De rol van de consument
48
Conclusie
49
-3-
INLEIDING
Sinds de jaren 70 en 80 heeft de mondialisering de
Eerlijke handel ontstond in de sector van het artisanaat,
afstanden verkleind en geleid tot het ontstaan van
vond daarna ingang in de levensmiddelensector en
het 'werelddorp' (global village) door een collectieve
breidt zijn principes en werkingsregels nu uit naar
bewustmaking te ontwikkelen die niet alleen de
andere domeinen, vooral wanneer ze gebruik maken
internationale relaties maar ook het individuele
van grondstoffen die uit de armste landen worden
gedrag diepgaand verandert.
geïmporteerd.
Milieu,
de
Ook de cosmeticaproducten doen hun intrede in de
mondialisering van de risico’s en gevaren breidt het
klimaat,
economie,
…
samen
met
eerlijke handel. Ze worden steeds vaker gemaakt van
domein van onze persoonlijke verantwoordelijkheid zich
natuurlijke (en zelfs biologische) ingrediënten en
uit en omvat het vandaag heel de planeet.
producten uit het Zuiden (palmolie, aloë vera, groene thee, cacaoboter, enz.). De solidaire en eerlijke handel
Wat moeten we doen? Wat kan ik doen?
garandeert de producenten een rechtvaardiger inkomen
Er zijn tal van individuele antwoorden en als we ze bij
en stelt hen in staat zich te ontwikkelen met respect
elkaar voegen, worden ze trends en daarna collectieve
voor het leefmilieu.
bewegingen die de somberste aspecten van de mondialisering een andere wending geven en bijsturen.
Maar wat is een duurzaam, een fairtrade- een
Als burgers en consumenten van de ontwikkelde landen
biologisch cosmeticaproduct?
beschikken we samen over de middelen en de
Wie certificeert het?
mogelijkheden om bij te dragen aan de evoluties die we
Hoe en waarmee wordt het geproduceerd?
willen zien ontstaan, meer bepaald ten gunste van de
Waar vind ik het?
armste landen.
Welke voordelen levert het de producenten in het Zuiden op?
Omdat het een beroep doet op de individuele verantwoordelijkheidszin van de consument en zich in
een
bestaand
markteconomie)
systeem
integreert,
stelt
(de de
mondiale duurzame,
We trachten deze vragen te beantwoorden om u als consument met verantwoordelijkheidsbesef te helpen om met kennis van zaken te kiezen.
eerlijke en solidaire handel de verbruiker een concreet en efficiënt middel ter beschikking om de
Goed nieuws. Voortaan kunnen we ons ook op een
meest bedreigde wereldburgers en het milieu te
ethisch verantwoorde manier verzorgen en mooi
helpen.
maken. Dat is dus nog mooier.
-4-
Cosmeticaproducten Wat is een cosmeticaproduct? De Europese cosmeticarichtlijn van 27 juli 1976
Het
(76/768) definieert een cosmeticaproduct als “alle
schoonheidsproducten die gewoonlijk in vijf grote types
stoffen en preparaten die bestemd zijn om in aanraking
worden onderverdeeld:
te worden gebracht met de verschillende delen van het
menselijke lichaamsoppervlak (opperhuid, beharing, haar, nagels, lippen en uitwendige geslachtsorganen) of
gaat
dus
om
hygiënische,
verzorgings-
of
huidverzorging (gezichtsverzorging, bodylotions, enz.)
met de tanden en kiezen en de mondsl ijmvliezen, met
haarverzorging (shampoo, verzorging van de hoofdhuid, enz.)
het uitsluitende of hoofdzakel ijke oogmerk deze te
mondverzorging (tandpasta, enz.)
reinigen, te parfumeren, het uiterl ijk ervan te wijzigen
kleurcosmetica (mascara, lipstick, enz.)
en/of lichaamsgeuren te corrigeren en/of voornoemde
andere producten (deodorants, intieme hygiëne,
lichaamsdelen te beschermen of in goede staat te
enz.)
houden.”
De samenstelling van cosmeticaproducten Al deze cosmeticaproducten zijn samengesteld uit
De fabrikanten (inclusief de grote merken) houden
drie grote categorieën van ingrediënten, ongeacht
rekening met de eisen van de consument en verkopen
het doel waarvoor ze bestemd zijn:
en valoriseren al verschillende jaren producten op basis
De
werkzame
bestanddelen
die
een
therapeutisch, herstellend, verzachtend, … effect
van
natuurlijke
of
biologische
ingrediënten
en
bestanddelen afkomstig uit de eerlijke handel.
hebben (essentiële oliën, aloë vera, …).
De additieven die door de samenstellers worden
De trend wordt bevorderd door het feit dat andere
toegevoegd om het uitzicht van het product te
sectoren die al langer gevoelig zijn voor de trend van
veranderen of bepaalde ongewenste effecten van
verantwoord
de
voedingsindustrie,
bestanddelen
te
corrigeren
(parfum,
bewaarmiddel, kleurstof, antioxidant);
een
groot
met
name
de
van
deze
gedeelte
grondstoffen reeds gebruiken.
De vulstoffen, die het eindproduct de gewenste consistentie geven en de toepassing van het
De natuurlijke, biologische of fairtradeproductieketen
werkzame bestanddeel mogelijk maken (water,
heeft zich dus vrij vlot kunnen aanpassen aan de vraag
olie, alcohol, enz.).
van de cosmeticafabrikanten bestanddelen,
De fabrikant moet de consumenten dus gezonde producten
aanbieden
die
aan
de
hygiëne-
en
gezondheidsbehoeften voldoen. In de bijlagen (die regelmatig worden bijgewerkt) definieert de Europese richtlijn 76/768 de regels voor de samenstelling van deze cosmeticaproducten en geeft hij een
consumeren,
lijst
van
componenten
(bestanddelen
en
kleurstoffen) die verboden, tijdelijk of beperkt toegelaten zijn. Die laatste categorie is beperkt tot een of meer toepassingsgebieden en tot een maximaal toegelaten hoeveelheid. Vandaag de dag mogen meer dan 1 500 stoffen niet gebruikt
worden
in
de
productie
van
cosmeticaproducten. De belangrijkste trends in de wetgeving hebben betrekking op het verbod op dierenproeven dat de Europese Unie heeft ingevoerd. De Europese Unie verwacht overigens dat elke fabrikant informatie levert over het productieproces en de resultaten van de uitgevoerde toxicologische studies en controles, vooraleer hij het product op de markt brengt.
-5-
zonnebloemolie.
zoals
naar een hele reeks
avocado,
cacao,
olijf-
en
De etikettering van cosmeticaproducten De etiketten van cosmeticaproducten bevatten zowel
reclameteksten als de vermeldingen die worden opgelegd door de Europese normen. De volgende informatie moet verplicht op de verpakking
gebruik.
De naam en het adres van de fabrikant of van de persoon die verantwoordelijk is voor het in de handel brengen van het product (invoerder of distributeur).
Het nummer van het lot, of een referentie die het mogelijk maakt het product te identificeren.
van het product worden aangebracht:
De ijbzondere voorzorgen in verband met het
De hoeveelheid van het product in volume of in gewicht (behalve voor verpakkingen die minder dan
De functie van het product.
De lijst van de ingrediënten in volgorde van afnemend gewicht, vermeld volgens de INCInomenclatuur (International Nomenclature Cosmetic Ingredients). Deze nomenclatuur, een combinatie van erg technische termen in het Engels en het
5 gram of minder dan 5 milliliter bevatten).
Latijn, is niet altijd gemakkelijk te begrijpen voor de
De minimale houdbaarheidsdatum (vervaldatum).
consument, maar vereenvoudigt het werk van de
Als hij meer dan 30 maanden bedraagt, is deze
artsen en de allergologen.
vermelding niet verplicht.
De markt en haar spelers De
wereldmarkt
van
de
parfums
en
In het eerste halfjaar 2008 tekende de wereldmarkt van
cosmeticaproducten werd in 2008 op bijna 237
de cosmeticaproducten een groei op van 4 %, ondanks
miljard euro geraamd en blijft groeien
de plotse economische vertraging in West-Europa en de
(plus 1,8 %
tegenover 2007) dankzij de stijgende vraag in Azië (+
Verenigde Staten.
24,5 %), Zuid-Amerika (+ 11,6 %) en Rusland (+ 28,5 %). De stijging van de inkomsten en de toename van het
Ondank de crisis noteerden de grote multinationals in de
aantal vrouwen op de arbeidsmarkt in die regio’s jagen
sector, Unilever, Procter & Gamble, Estée Lauder en
het verbruik van parfum en cosmeticaproducten de
Colgate-Palmolive in het derde kwartaal 2008 een
hoogte in.
omzetgroei van 8 tot 13 %.
In tegenstelling tot Noord-Amerika en Japan ziet West-
Na vierentwintig jaar van tweecijferige groei, kondigde
Europa het verbruik eveneens aanhoudend stijgen (+ 5,3
L'Oréal, de wereldleider voor cosmeticaproducten, een
%) en bevestigt het zijn positie als belangrijkste markt ter
winstgroei aan van slechts 7 %, ten opzichte van 16 %
wereld, met een verkoop die voor 2008 op 63 miljard euro
het vorige jaar.
wordt geraamd.
De markt van de biologische en natuurlijke cosmetica Met een jaarlijkse omzet van meer dan een miljard euro in 2008 kent de wereldmarkt voor biologische en natuurlijke
cosmeticaproducten
een
gemiddelde
jaarlijkse groei van ongeveer 30%. Dat wekt uiteraard de belangstelling van de cosmeticareuzen, vooral ook omdat de sector nog een groot potentieel biedt (inclusief in
Noord-Amerika
en
Europa,
de
belangrijkste
de
verkoop
van
biologische
afzetgebieden). Het
aandeel
van
cosmeticaproducten ten opzichte van de verkoop van cosmeticaproducten in het algemeen groeide van 1 % in 2005 naar 4 % in 2008. De analisten verwachten dat de biologische en natuurlijke cosmeticaproducten tegen 2010-2012 10% van de markt zullen vertegenwoordigen -6-
Eerlijk, biologisch, duurzaam Sinds de Top van de Aarde in Rio in 1992 zijn de consumenten steeds gevoeliger geworden voor de milieuproblemen en de levensomstandigheden van de armste bevolkingsgroepen. Als antwoord op deze geleidelijke bewustwording neemt men alsmaar meer initiatieven om de consument van de 21e eeuw alternatieve oplossingen te bieden die minder schadelijk zijn voor het milieu en de kwetsbaarste mensen.
Duurzame handel Duurzame
handel,
waarvan
eerlijke
handel
een
onderdeel is, is een commerciĂŤle uitwisseling van goederen en diensten die sociale, economische en milieuvoordelen genereert, in overeenstemming met de fundamentele principes van duurzame ontwikkeling: -
creatie van economische waarde;
-
vermindering van armoede en ongelijkheid;
-
regeneratie van de natuurlijke hulpbronnen.
Labels en certificeringen Hoewel niet alle producten die de distributeurs van eerlijke handel aanbieden een label of certificering dragen (vooral in de textiel- of decoratiesector is dat zelden het geval), doet men belangrijke inspanningen om de producten uit deze ketens onder de aandacht te brengen en de keuze van de consument te vergemakkelijken. Omdat er geen dwingende normen bestaan (behalve voor bioproducten), moeten we echter een onderscheid maken tussen de labels en certificeringen die door onafhankelijke organismen worden toegekend (Max Havelaar, Rainforest Alliance‌) en de initiatieven van de distributeurs zelf. De eerste garanderen immers dat het product in alle fasen van zijn ontwikkeling door een onafhankelijk certificeringsorganisme werd gecontroleerd, op basis van bestekken die aan de essentiÍle voorwaarden van eerlijke handel of duurzame handel voldoen. De tweede bieden niet altijd hetzelfde garantieniveau. Het grote aantal en de diversiteit van de labels en herkomstbenamingen (waarvan sommige zuiver commercieel zijn) maken het ons als consument niet gemakkelijk om een keuze te maken. Een pedagogische actie kan dus nuttig zijn.
-7-
Eerlijke handel en cosmeticaproducten simpele
Hoewel de commerciële ongelijkheden al sinds de 19e
vaststelling: de kloof tussen de bevolking van de
eeuw worden aangeklaagd (meer bepaald met de
rijkste landen en de armste landen wordt steeds
publicatie in 1860 van de roman van de Nederlandse
dieper,
auteur Eduard Douwes Dekker waarin Max Havelaar de
Eerlijke
handel
is
ondanks
ontstaan
de
uit
een
bedragen
die
in
ontwikkelingssamenwerking worden geïnvesteerd.
hoofdrol speelt), ontstonden de eerste projecten voor
In minder dan een eeuw is de inkomstenverhouding
eerlijke handel pas in de naoorlogse periode, op initiatief
tussen de 20 % rijkste landen en de 20% armste landen
van Amerikaanse en Engelse organisaties (Thousands
van 11 tegenover 1 in 1913 gestegen tot 75 tegen 1
Villages in de Verenigde Staten en de ngo Oxfam in het
vandaag.
Verenigd Koninkrijk). infrastructuur,
In 1964, op de Conferentie van de Verenigde Naties voor
verschillende
Handel en Ontwikkeling, werd het begrip eerlijke handel
oorzaken, maar structurele economische problemen
voor het eerst gedefinieerd, met als basisprincipe ‘Trade,
spelen er ongetwijfeld in mee.
not Aid’.
Oorlogen, corruptie,
De
natuurrampen, …
het
gebrekkige
onevenwicht
grondstoffenspeculatie,
de
heeft
spiraal
van
de
Op het einde van de jaren 60 openden in Europa de
schuldenlast, de gesubsidieerde concurrentie van de
eerste
fairtradewinkels
hun
deuren,
terwijl
in
producenten uit het Noorden, al deze mechanismen
ontwikkelingslanden
zetten een rem op de groei van de armste landen die hun
producentenverenigingen ontstonden die van deze meer
ontwikkeling niet zelf in de hand hebben.
rechtvaardige uitwisselingen zouden profiteren, in het
coöperaties
de en
begin vooral in de sector van het artisanaat en de landbouw.
De
ingrediënten
van
cosmeticaproducten,
zowel
hygiënische als verzorgings- en schoonheidsproducten, kunnen
van
dierlijke,
plantaardige,
minerale
of
synthetische oorsprong zijn. Een belangrijk deel van de grondstoffen van hun formules wordt echter uit ontwikkelingslanden geïmporteerd. Dat verklaart het belang van de eerlijke handel voor deze sector en het feit dat bepaalde pioniers er al sinds de jaren 1970 belangstelling voor tonen. Sindsdien werden er steeds meer organisaties, labels en certificeringen in het leven geroepen om de export van de ontwikkelingslanden te steunen en de consumenten producten
aan
te
bieden
die
aan
hun
nieuwe
verwachtingen voldoen.
Wat is eerlijke handel? In
internationale
Eerlijke handel draagt bij tot duurzame ontwikkeling door
fairtradeorganisaties (de World Fair Trade Organisation,
1999
zijn
betere handelsvoorwaarden te bieden en door de rechten
de Fair Trade Labelling Organizations en het Network of
van de gemarginaliseerde producenten en werknemers te
European World Shops) het eens geworden over een
waarborgen,
gemeenschappelijke definitie:
organisaties voor Eerlijke Handel (gesteund door de
“Eerlijke handel is een commercieel partnerschap dat
consumenten) verbinden er zich actief toe de opinie te
steunt op dialoog, transparantie en respect, met als
sensibiliseren
doelstelling
veranderingen in de regels en praktijken van de
te
de
komen
belangrijkste
tot
een
rechtvaardiger
wereldhandel.
vooral
en
in
het
zuidelijk
campagne
conventionele internationale handel.”
-8-
te
halfrond.
voeren
De
voor
Om de toepassing van dit economische systeem te
Concreet garandeert eerlijke handel de producenten
ondersteunen, formuleren de organisaties de 10 grote
in de armste landen betere aankoopprijzen dan de
principes die moeten worden gerespecteerd:
prijzen
op
de
wereldmarkt,
een
relatieve
prijsstabiliteit en gunstige betalingsvoorwaarden en –
Kansen creëren voor de producenten die zich
de boeren en ambachtslui hun producten niet aan
economisch in een benadeelde situatie bevinden.
termijnen (zelfs voorfinancieringsmogelijkheden), zodat dumpingprijzen moeten verkopen of woekerleningen
De
transparantie
en
de
geloofwaardigheid
moeten aangaan.
bevorderen.
De individuele competentie aanmoedigen.
De eerlijke prijs moet alle productiekosten, inclusief de
Eerlijke handel promoten.
milieukosten, van het product kunnen dekken en de
De betaling van een rechtvaardige prijs garanderen.
Waken over de gelijkheid tussen de sexen.
Aanvaardbare arbeidsomstandigheden garanderen.
Kinderarbeid vermijden.
Het milieu beschermen.
enz.)
Handelsrelaties
producentenorganisaties.
producenten
een
aanvaardbare
levensstandaard
garanderen. De kopers van fairtradeproducten zetten zich in het algemeen in voor sociale programma’s (alfabetisering,
aanmoedigen
toegang tot de onderwijs- en medische zorgsystemen,
gebaseerd
op
vertrouwen en wederzijds respect
-9-
en
steunen
de
investeringen
van
de
De gelabelde keten en de geïntegreerde keten Sinds 1988 en de oprichting van enerzijds de IFAT, de
De gelabelde keten steunt op de certificering van het
internationale federatie voor eerlijke handel (die in
gecommercialiseerde product.
2009 de WFTO werd, de wereldwijde organisatie voor eerlijke handel) en de lancering van het label Max
De
Havelaar anderzijds, stellen we vast dat er twee grote
verbinden zich ertoe een specifiek lastenboek te
ketens voor de regulering van de eerlijke handel zijn
respecteren en hun grondstoffen aan te kopen bij
ontstaan, die naast elkaar blijven bestaan: de
producentenorganisaties
geïntegreerde keten (de WFTO en de EFTA) en de
(vaak coöperaties) die door de labelingorganismen zijn
gelabelde keten (FLO Max Havelaar).
erkend.
De geïntegreerde keten, de historische organisatievorm
Deze gelabelde producten mogen vervolgens in om het
van de eerlijke handel, heeft als belangrijkste kenmerk
even welk verkooppunt worden verkocht, ook in de
dat alle actoren, betrokken bij de productie en de
klassieke grootdistributie.
commercialisering
Max
van
het
product
(producent,
verwerker, importeur en verkooppunten), deelnemen aan
bedrijven
die
Havelaar,
dat
deze
producten
in
het
bewerken,
ontwikkelingslanden
FLO-label
in
België
vertegenwoordigt, is het bekendste van deze labels.
de eerlijke handel en zich vrijwillig (en zelfs actief) aan de principes van eerlijke handel houden.
Het naast elkaar bestaan van deze twee ketens illustreert het bestaan van twee verschillende visies
Het zijn dus de actoren van de keten die voordeel halen
op eerlijke handel. Deze visies hebben hoofdzakelijk
uit de certificering. De certificering, die meestal gepaard
betrekking op het soort relaties dat met de economische
gaat met een logo, voldoet aan regels en criteria die
privéspelers
veelal samen worden gedefinieerd.
grootdistributie)
wordt
aangegaan
en op de
ontwikkelingsvisie
(en
een
(multinationals,
verschillen tussen een aanklacht
tegen
de
internationale handel) enerzijds, en een commercieel perspectief op basis van de controle anderzijds.
- 10 -
De belangrijkste fairtradelabels Fairtrade FLO Het
Max
Havelaar-keurmerk
prijkt
op
tal
van
producten (voedingsproducten, textiel, cosmetica, enz.) en garandeert dat het gecertificeerde merk zich ertoe verbonden heeft het lastenboek van de internationale Fairtrade Labelling Organization (FLO), die in België door Max Havelaar wordt vertegenwoordigd, te respecteren.
Het economische gedeelte omvat meer bepaald een gegarandeerde minimale aankoopprijs die stabiel blijft op
De merken die dit logo gebruiken, worden gecontroleerd
lange termijn.
door het onafhankelijke certificeringsorganisme FLO-Cert dat nagaat of hun praktijken beantwoorden aan de principes van de eerlijke handel.
Het sociale gedeelte omvat een ontwikkelingspremie die de koper aan de producentenorganisatie stort, en het
Het Max Havelaar fairtradekeurmerk wordt toegekend op basis van criteria die vastgelegd zijn in een
respecteren van de normen voor de arbeidsvoorwaarden van de International Arbeidsorganisatie (IAO).
lastenboek met een economisch, een sociaal en een ecologisch gedeelte.
Het ecologische gedeelte bepaalt dat er geen GGO’s mogen worden gebruikt, verbiedt het gebruik van meer dan 118 chemische bestrijdingsmiddelen en hecht
MEER INFORMATIE:
bijzonder
www.fairtrade.net
Fairtrade Trade Organisation (FTO) Het WFTO-logo wordt afgeleverd door de internationale fairtradeorganisatie
World
Fair
Trade
Organisation
(WFTO) aan structuren waarvan eerlijke handel de hoofdactiviteit is. Het WFTO-logo is het bewijs dat deze distributeurs en / of producenten de eisen van het FTOlastenboek hebben gerespecteerd, meer bepaald inzake evaluatie en controle. Dit lastenboek eist een billijke vergoeding voor de producenten in het raam van een overeenkomst die rekening houdt met de regels en normen van de IAO (gelijkheid M/V, gezonde werkomstandigheden, enz.). Er wordt ook rekening gehouden met ecologische criteria en er wordt bijzondere aandacht besteed aan het creëren van
kansen
veel
ecosystemen.
voor
economisch
achtergestelde
producenten en de sensibilisering van en informatie aan de consumenten.
MEER INFORMATIE: www.wfto.com
- 11 -
belang
aan
het
behoud
van
de
ESR (Equitables Solidaires Responsables) De
ESR-certificering
Responsables)
(Equitables
wordt
gebruikt
in
Solidaires
de
voedings-,
cosmetica- en textielsector en garandeert de naleving van de fairtradeprocedures in alle schakels van de productieketen (producenten, verwerkers, exporteurs en importeurs). Het
lastenboek
van
de
ESR-certificering
(gecontroleerd door Ecocert) beantwoordt aan de criteria die werden opgesteld door het FINE-netwerk, een netwerk van de grote fairtradeorganisaties (WFTO, FLO, EFTA en NEWS). Het lastenboek omvat het bepalen van een gegarandeerde minimale aankoopprijs die de productiekosten dekt en een marge genereert die de levensomstandigheden van de leveranciers verbetert.
Specifiek aan dit lastenboek is dat het bovendien een zeer sterke milieucomponent bevat die de aanvaarding van goede landbouwpraktijken, een beleid voor afval- en verpakkingsbeheer en de overstap naar biologische productie aanmoedigt. Die overstap wordt voor bepaalde producten geëist, zoals katoen, bloemen en bananen.
MEER INFORMATIE: www.ecocert.fr
Bio Equitable Het merk Bio Equitable (Organic Fair Trade) werd ontwikkeld in het raam van een globale logica en combineert de garanties van eerlijke handel met de garanties
van
de
biologische
landbouw
voor
voedings-, textiel- en cosmeticaproducten afkomstig uit de landbouwketens. Alle actoren in de keten (productie, verwerking en distributie) kunnen dit merk dragen. Het logo garandeert de
consument
internationaal landbouw. technische
dat
het
erkende
Het
product
regels
bepaalt
ook
ondersteuning
voldoet
van dat
en
de er
aan
de
biologische systematisch
opleidingen
voor
biologische landbouw (en het Bio Equitable-lastenboek) worden verstrekt aan de producenten, met respect voor de culturen en de lokale tradities.
De naleving van deze criteria wordt in de hele keten gecontroleerd door Ecocert, een Frans onafhankelijk organisme, geaccrediteerd door COFRAC. Naast een minimumprijs garandeert het lastenboek de eerbiediging van de fundamentele rechten van de mens, de weigering om de producenten uit te buiten en de naleving van de sociale arbeidrechten.
MEER INFORMATIE: www.bioequitable.com
Fairwild Dit label werd in 2008 gecreëerd met als doel “de wereldwijde invoering van gunstige omstandigheden voor de ontwikkeling van fairtrade- en ethische systemen en systemen
die
stichting
toegevoegde
Fairwild
heeft
waarde
creëren.”
een
De
eenvormige
cerificeringsnorm ontwikkeld die ecologische en sociale criteria omvat om de productiesystemen te evalueren.
Dit certificeringssysteem garandeert meer bepaald de traceerbaarheid van de producten, de transparantie van de financiële uitwisselingen en de duurzame aard van de
De invoering van dit totale kwaliteitsbeheerssysteem
gerealiseerde investeringen.
(Total Quality Management System) heeft tot doel de distributeurs te garanderen dat de producten die zij kopen
MEER INFORMATIE:
worden
www.fairwild.org
gecontroleerd
en
gefabriceerd
met
strikte
naleving van milieu- en sociale criteria. - 12 -
De grote organisaties, internationale koepels van de eerlijke handel WFTO - World Fair Trade Organisation (Internationale fairtradeorganisatie) De WFTO, de internationale fairtradeorganisatie, groepeert 350 organisaties (waarvan 65 % uit landen in het Zuiden) die alle schakels van de keten van de eerlijke
handel
bewerkers
en
vertegenwoordigen
distributeurs).
Ze
(producenten,
wordt
sinds
de
oprichting in 1989 als de belangrijkste coördinator van de organisaties in de sector beschouwd. Tot
voor
kort
droeg
de
WFTO
de
naam
IFAT
(International Fair Trade Association).
In de WFTO wisselen organisaties informatie en ervaringen uit. Honderden organisaties nemen deel aan
Als emblematische structuur van de geïntegreerde
de internationale conferenties die ze organiseert en die
keten
tot de belangrijkste evenementen van de fairtradeketen
labelt
de
WFTO
geen
producten,
maar
organisaties. Deze organisaties krijgen het FTO-label,
worden gerekend.
na een evaluatie op basis van strenge criteria en normen.
MEER INFORMATIE: www.wfto.com
FLO - Fairtrade Labelling Organization (Fairtrade-keurmerkorganisatie) De FLO (Fairtrade Labelling Organization) is zowel een federatie
van
labelingorganisaties
onafhankelijke
structuur
die
een
als
een
fairtradelabel
toekent. Ze stelt fairtradenormen op, controleert hun toepassing en certificeert de producten die aan deze normen voldoen. Om haar opdrachten optimaal te vervullen, is de FLO samengesteld
uit
twee
aparte
structuren:
FLO
International en FLO-Cert.
FLO-Cert
certificeert
producentenorganisaties
en
verleent officiële goedkeuring aan de economische De vereniging FLO International telt meer dan 20
actoren van de keten (importeurs, exporteurs, verwerkers
nationale certificeringsorganismen, waarvan 15 Europese
en merken) na regelmatige audits en controles.
(in België en in Frankrijk vertegenwoordigt Max Havelaar
Meer dan 500 organisaties (coöperaties en plantages)
het label). Ze stelt fairtradenormen op en ontwikkelt ze
in meer dan 50 landen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika
(specifiek voor elk type product), steunt nieuwe ketens en
werden al gecertificeerd.
versterkt de producentenorganisaties.
Een neutraal meerpartijen-certificeringscomité waarin
FLO-Cert,
een
aansprakelijkheid,
vennootschap is
ISO
accreditering garandeert certificeringsorganisme,
beperkte
65-geaccrediteerd.
haar de
met
Deze
onafhankelijkheid
onpartijdigheid
van
als
vertegenwoordigers van producenten, importeurs en nationale verenigingen zetelen, neemt de beslissing om een certificering toe te kennen of in te trekken .
de
controles en de transparantie van haar activiteit.
MEER INFORMATIE: www.fairtrade.net - 13 -
EFTA - European Fair Trade Association (Europese fairtradevereniging) De EFTA, een soort van historische club van organisaties die een toonaangevende rol spelen in hun land, groepeert de belangrijkste Europese fairtrade-importcentrales die zich bij ongeveer 400 producentengroepen in groeilanden bevoorraden. De EFTA werd in 1990 opgericht als platform voor het delen van informatie en goede praktijken en heeft tot doel de import van fairtradeproducten te ontwikkelen door de synergieĂŤn
te
versterken
en
de
uitwisseling
van
ervaringen tussen de leden te bevorderen. De EFTA is meer een werkinstrument dan een instrument voor politieke vertegenwoordiging. Ze ontwikkelt onder meer gedeelde databases en een monitoringsysteem dat
MEER INFORMATIE:
gezamenlijk wordt gebruikt.
www.european-fair-trade-association.org
FINE Deze laatste vier grote instellingen vormen FINE (acroniem van de initialen van de 4 organisaties) dat tot doel heeft hun acties te coĂśrdineren, eenzelfde betekenis te geven aan eerlijke handel en vooral het vertrouwen op te bouwen en in stand te houden dat nodig is voor een goede ontwikkeling van de eerlijke handel.
- 14 -
Enkele opmerkelijke initiatieven
Natyr, solidair welzijn HET PROJECT In 2004 creëerde het bedrijf Gala Cosmetici het gamma cosmeticaproducten
Natyr
voor
de
coöperatie
CTM
Altromercato, de Italiaanse leider voor eerlijke handel. Twee jaar later werd Oxfam partner van dit project en startte met
de
verkoop
van
de
Natyr-producten
in
zijn
gespecialiseerd distributienetwerk, de ‘Wereldwinkels’. Natyr maakt dus gebruik van de distributie- en verkoopnetwerken van Oxfam-Wereldwinkels en van CTM Altromercato. Het Italiaanse laboratorium Gala Cosmetici staat in voor de productie, ontwerpt, verpakt en controleert de cosmeticaproducten die gemaakt zijn op basis van grondstoffen die worden geleverd door producenten uit de registers van Oxfam-Wereldwinkels, OxfamFairtrade, FLO en/of WFTO. Omdat de middelen ontbreken om alle ingrediënten altijd te certificeren, dragen de Natyr-producten geen keurmerk maar wel de vermelding
‘Oxfam – Made in Dignity’. Deze vermelding
wordt toegekend aan een bepaald niveau van eerlijke handel waarbij gegarandeerd minstens 50 % van de ingrediënten en het productiewerk afkomstig zijn van gecertificeerde ketens. Het Natyr-gamma omvat 33 verschillende cosmeticaproducten op basis van plantaardige ingrediënten (reiniging, ontschminking, melk, peelings, deodorant, aftershave, oliebad, enz.). Het is verdeeld in vier grote families: Aloë Vera, Groene thee, Kruiden en Bloemen en zepen.
MEER INFORMATIE: www.omdm.be/natyr/index.html
- 15 -
DE PRODUCENTEN Net als de producten van het gamma Alter Eco worden de Natyr-producten gemaakt van grondstoffen uit geïntegreerde productieketens die door Oxfam werden ingesteld en opgevolgd. Ze kunnen ook ingrediënten bevatten van producentengemeenschappen met een label van de grote certificeringsorganismen, meer bepaald de FLO en de WFTO. De volgende organisaties maken deel uit van de producentennetwerken die grondstoffen leveren voor het gamma Natyr:
IN THAÏLAND DE COÖPERATIE GREEN NET Green Net ontstond in 1993 uit de samenwerking van een lokale ngo, Surin Farmers Support, met Claro en lokale producenten. Het is actief in de ontwikkeling van de biologische landbouw in het noordoosten van Thailand. Green Net heeft tot doel de traditionele rijstvariëteiten in stand te houden en de winsten van de rijstteelt beter te verdelen. Een gedeelte van de producenten in deze zeer arme regio had zich al sinds het begin van de jaren 80 met de steun van westerse ngo's in coöperaties georganiseerd. Ze maken gezamenlijk gebruik van hun middelen en creëren solidariteitsfondsen, rijstbanken en spaarkassen voor deposito’s in geld of in rijst. Green Net geeft haar ongeveer 1100 leden opleidingen in biologische landbouw en productietechnieken,
en
steunt
hen
tegenover
de
monopolistische
voedingsindustrie. Als militante organisatie heeft Green Net bijgedragen aan het opstellen van een nationale biologische certificering, in samenwerking met verenigingen in de steden. Samen organiseren ze acties om de boeren te sensibiliseren voor sociale rechten, de rolverdeling tussen man en vrouw en de voordelen van eerlijke handel ten opzichte van de traditionele handel. Green Net werd FLO-gecertificeerd in 2002 en is sinds 2004 lid van de WFTO. Dankzij de eerlijke handel ontvangen de producenten van rijst en aloë vera een hoger vast loon dan in het conventionele net en zorgen ze met biologische landbouw voor het behoud van hun natuurlijke omgeving. Dit project is een middel om de plattelandsvlucht te remmen via de ontwikkeling van een economische activiteit die helpt de vicieuze schuldencirkel te doorbreken door de oogsten voor te financieren, zodat de boeren geen beroep moeten doen op woekeraars.
MEER INFORMATIE: www.greennet.or.th
- 16 -
IN SRI LANKA S T AS S E N G R O U P
Het exportbedrijf Stassen Group werd opgericht in 1977 en is sinds 1988 de leider op de theemarkt in Sri Lanka, met 20.000 hectaren grond en talrijke nevenactiviteiten (bank, hotels, verzekeringen en logistiek).
Sinds 1987 is Stassen Group overgeschakeld naar biologische landbouw op talrijke plantages waar vooral
vrouwen
de
theebladeren
plukken
en
verwerken. Sinds zijn oprichting zet Stassen Group zich in om de levenskwaliteit van zijn 1500 werknemers en hun gezinnen te verbeteren door hen een aanzienlijk hoger loon te betalen dan het nationale minimum en door een groot aantal sociale projecten te begeleiden. Dankzij dit engagement, ontving het bedrijf Stassen Group in 2006 de FLO-certificering. Naast zijn ecologische acties heeft Stassen Group de ontwikkeling van infrastructuur voor de werknemers gesteund (er werden 150 huizen gebouwd en 470 toiletten ge誰nstalleerd voor de gemeenschap en 350 gezinnen ontvangen elektriciteit).
Vooral dankzij de ontwikkelingspremies van de eerlijke handel, hebben vandaag alle gezinnen toegang tot stromend water en toiletten in hun huizen. Er werden wegen aangelegd, twee medische centra opgericht, een verzorgingstehuis voor senioren, kinderopvang en kleuterscholen.
MEER INFORMATIE: www.stassengroup.com
- 17 -
IN CUBA LA COOPERATIVA DE PRODUCCION AGROPECUARIA (CPA) JOSE MARTI
De
coöperatie
dienstverlening
voor (CCS)
kredietverschaffing
José
Marti
werd
in
en 1971
opgericht door kleine onafhankelijke producenten in de regio Ciego de Avila, in het centrum van Cuba, die zich wilden verenigen in een organisatie die kredieten en professionele diensten zou verlenen aan haar leden. In 1979 richtten enkele leden van de CCS de Cooperatvia de producción agropecuaria (CPA) José Marti op om gezamenlijk gebruik te maken van hun bezittingen en productiemiddelen.
Op
die
manier
wilden
ze
hun
levensomstandigheden verbeteren en het productieniveau – en dus ook hun inkomsten – verhogen.
In tegenstelling tot de leden van de CCS zijn de 70 producenten van citrusvruchten (sinaasappelen, pompelmoezen, citroenen) van de CPA José Marti mede-eigenaar van de gronden. Ze organiseren hun werk collectief en hun producten worden voor een vaste prijs verkocht aan Citricos Caribe S.A, een staatsbedrijf dat een vast inkomen garandeert. De gecentraliseerde staatsmacht beheert de verkoop en de export naar Europa via haar logistiek platform in Rotterdam, waar conventionele handelaars en fairtradeorganisaties zoals Oxfam zich bevoorraden.
De coöperatie José Marti werd in 2000 door de FLO (Fairtrade Labelling Organisation) gecertificeerd. De CPA José Martìn garandeert haar werknemers (eigenaars en seizoenarbeiders) niet alleen gunstige arbeidsomstandigheden en een degelijk inkomen, maar vervult ook andere essentiële sociale functies. Ze deelt een gedeelte van de vruchten gratis uit in scholen, ziekenhuizen en rusthuizen, helpt haar leden en hun families met de bouw van huizen en organiseert regelmatig culturele en sportactiviteiten.
MEER INFORMATIE:
Foto’s
www.omdm.be/cuba/cpa-jose-marti.html
Oxfam-Magasins du Monde Solidar’Monde Stassen Group Bernard GAGNON – Licence GNU Asociacion Nacional de Agricultores Pequenos Intercarto – CPA - 18 -
Alter Eco, volkomen eerlijke handel HET PROJECT Het Franse bedrijf Alter Eco werd in 1998 opgericht als een vereniging voor de import en de distributie van voedings- en cosmeticaproducten afkomstig uit de eerlijke handel. Dankzij zijn sterke groei kon Alter Eco kantoren openen in Australië en de Verenigde Staten en bovendien zijn activiteiten optimaliseren: marktstudies, audit, opvolging en kwaliteitscontrole van de grondstoffen. Alter Eco bevoorraadt zich bij 51 producentenorganisaties in 28 landen aan wie vaak activiteiten met hoge toegevoegde waarde worden toevertrouwd: de verwerking van de grondstoffen of zelfs de verpakking van de 80 producten die Alter Eco in meer dan 3 000 grote en middelgrote supermarkten verkoopt.
MEER INFORMATIE:
Alter Eco verkoopt een volledig gamma cosmeticaproducten met 14
www.altereco.com
verzorgingsproducten (douchegel, bodylotion, vloeibare zeep, maskers, enz.) en producten op basis van fairtradekatoen (wattenschijfjes en wattenstaafjes). Voor de ingrediënten gelden twee criteria: 95% natuurlijke en 50% fairetradebestanddelen. Alle producten van Alter Eco dragen het Max Havelaar-keurmerk en de voedingsproducten dragen het label ‘Agriculture Biologique’. Alter Eco zette een eigen auditsysteem (FTA 200) op en gaat er prat op dat het zijn producenten een hogere aankoopprijs betaalt dan de prijzen die voor de Max Havelaar-certificering zijn vereist. Voor de grondstoffen werd in 2005
Foto’s
bijvoorbeeld gemiddeld 81 % meer betaald dan de marktprijs, terwijl dit voor
Alter Eco
Max Havelaar minimum 54 % moet bedragen.
The Heiveld Cooperative Ltd
- 19 -
Naast commerciële activiteiten organiseert Alter Eco sensibiliserings- en informatieacties, meer bepaald de publicatie van talrijke documenten en werken voor het grote publiek en de creatie, samen met de supermarktketen, E. Leclerc van het Laboratoire du Commerce Equitable, een platform voor informatie en de uitwisseling van goede praktijken om bij te dragen aan de ontwikkeling van de eerlijke handel.
MEER INFORMATIE: www.laboequitable.fr
DE PRODUCENTEN In zijn relaties met zijn leveranciers combineert Alter Eco de twee traditionele benaderingen van de eerlijke handel door de installatie en de ontwikkeling van geïntegreerde ketens van lokale producenten te garanderen en tegelijk een beroep te doen op productienetwerken, gelabeld door de fairtradecertificeringsorganismen. Alter Eco werkt voor de fabricage van 14 producten uit zijn cosmeticagamma onder meer samen met de volgende organisaties:
IN ZUID-AFRIKA DE COÖPERATIE HEIVELD / WUPPERTHAL De biologische Heiveld-coöperatie bevindt zich in de zanderige en rotsachtige streek van Bokkeveld in Zuid-Afrika, op 400 km ten noorden van Kaapstad en telt ongeveer zestig kleine producenten van wilde en gekweekte rode rooibosthee. De rode thee (in feite een kruidenthee met een roodgouden kleur) wordt gecombineerd met karitéboter uit Burkina-Faso voor de productie van voedende verzorgingsproducten. Sinds enkele jaren is hij erg in trek dankzij zijn antioxiderende eigenschappen en zijn hoge gehalte aan polyfenolen. Vandaag ontwikkelen de producenten hun productie met de hulp van wetenschappers, door zorg te dragen voor hun gronden. De wilde rode thee wordt geoogst op een manier die de specifieke en unieke lokale biodiversiteit beschermt. Deze coöperatie werd officieus opgericht op het einde van de periode van de Apartheid in 2000 door 12 stichtende leden (ze bestaat pas officieel sinds 2002). Ze verkreeg de fairtrade- en biologische certificeringen en kon zo de inkomsten van haar leden verhogen. Dankzij haar beperkte omvang (43 leden) kon ze deze extra inkomsten zeer goed beheren en investeren in veelbelovende en ambitieuze projecten. Zo nemen de vrouwen van de coöperatie deel aan het project en maken ze zelf de zakjes en doosjes waarin de thee wordt verkocht. Onlangs kwamen ze ook bijeen om een toeristisch project op poten te zetten en de reizigers te tonen hoe ze de grond bewerken en in harmonie met de natuur leven. De coöperatie beheert zelf de productie, de verwerking en de verpakking van haar producten en is een modelvoorbeeld voor het creëren van aanzienlijke toegevoegde waarde in fairtradecoöperaties.
MEER INFORMATIE: www.heiveld.co.za
- 20 -
IN PALESTINA THE OLIVE BRANCH FUND The Olive Branch Fund zet zich al jarenlang in voor de lokale economische ontwikkeling en de vrede. Deze Palestijnse organisatie bevindt zich in de gemeente Taybeh, op 30 kilometer ten noordoosten van Jeruzalem, in de bezette gebieden op de Westelijke Jordaanoever. The Olive Branch Foundation werd in 2001 opgericht door pater Ra'Ed, katholieke pastoor van de gemeente, om de productie en de verkoop van olijfolie (een familietraditie en een levensnoodzakelijke activiteit voor de arme families van Taybeh) nieuw leven in te blazen. De stichting helpt deze 300 families een zo goed mogelijk inkomen te verwerven. De
in
Taybeh
geproduceerde
olie
wordt
gebruikt
voor
bepaalde
verzorgingsproducten van het cosmeticagamma van Alter Eco. Voor deze keten bestaan er geen FLO-normen (Fairtrade Labelling Organisations) maar Alter Eco begeleidt de invoering van een geïntegreerde en erkende fairtradestructuur. Er werden verschillende audits uitgevoerd om een gewaarborgde minimumprijs vast te stellen en een ontwikkelingspremie die aan de coöperatie wordt gestort. Dankzij de eerlijke handel krijgen deze producenten een rechtvaardigere prijs voor hun olie (bijna 50 % meer dan op de lokale markten). Daardoor hebben ze voldoende marge en kunnen ze nieuwe projecten plannen. Dankzij de ontwikkelingspremie die Alter Eco aan The Olive Branch Fund betaalt, werd een jaar geleden met de hulp van Caritas en het bisdom Firenze een pers gekocht voor de stad Taybeh en werden er verwerkingsactiviteiten georganiseerd om de producten maximaal te valoriseren.
De solidariteitsprojecten die The Olive Branch Fund financiert met de ontwikkelingspremies, omvatten onder meer onderwijs voor arme kinderen, de oprichting van onthaalcentra voor toeristen en pelgrims, het toekennen van microkredieten aan gezinnen in moeilijkheden en de online verspreiding van een vreedzame nieuwsbrief
(www.go.to/non-violence.org) om de
interculturele dialoog en uitwisseling te bevorderen. Tot slot financieren de premies van Alter Eco ook de projecten van twee vrouwenverenigingen, die gratis vorming aanbieden om vrouwen over hun rechten te informeren en toegang te geven tot hoger onderwijs.
“Sinds 2003 koopt het Franse fairtrademerk Alter Eco een belangrijk deel van de olijfolieproductie van Taybeh voor een eerlijke prijs. In deze economisch en politiek moeilijke tijden in Palestina, is dit contract een belangrijk teken van hoop voor de dorpsbewoners. Ze hebben nu een afzetgebied gevonden voor hun productie die vroeger tot in de garages en de kelders werd opgestapeld.”
MEER INFORMATIE: www.taybeh.info/fr/olivebranch.php
- 21 -
I N N I C A R A G U A - D E C O Ö P É R AT I E C O S A T I N De honing die de producenten van de coöperatie Cosatin oogsten, is een volledig natuurlijk en biologisch product en een van de belangrijkste basisingrediënten van het gamma hydraterende verzorgingsproducten van Alter Eco. Deze coöperatie werd opgericht in 2007 en telt momenteel 340 kleine
producenten,
verspreid
over
25
verschillende
gemeenschappen van het departement Boaco van Nicaragua. Ze spitste zich lange tijd toe op de productie en de export van biologische arabicakoffie. Om minder afhankelijk te zijn van de sterk schommelende koffiemarkt, wilden sommige leden
hun
afzetmarkten diversifiëren en stapten ze over naar de biologische landbouw. De verkoop van honing aan fairtradeorganisaties zoals Alter Eco garandeert de honingproducenten van Cosatin een stabiele afzet en een stabiele prijs, die hun inkomsten veilig stelt en verhoogt. De fairtradepremie die Alter Eco doorstort, stelt de coöperatie niet alleen in staat om opleidingen in de biologische landbouw te organiseren voor de kleine producenten, maar draagt ook bij aan de realisatie van sociale projecten, zoals onderwijs voor de kinderen van de landbouwers.
MEER INFORMATIE: www.cosatin.org
IN SRI LANKA - DE COÖPERATIE SOFA De vereniging van kleine producenten van biologische thee in de regio Kandy in Sri Lanka werd in 1993 opgericht op initiatief van Sarath Ranaweera, een ingenieur gespecialiseerd in biologische theeteelt, die de boeren wilde helpen ontsnappen aan de druk van de tussenhandelaars. De Small Organic Farmer Association (SOFA) werd opgericht in 1997. Datzelfde jaar verkreeg een gedeelte van de producenten die nooit chemische producten op hun percelen hadden gebruikt, omdat de financiële middelen ontbraken, de biocertificering, zodat ze probleemloos konden overgaan op biologische landbouw. De 462 leden van SOFA nemen deel aan het bioprogramma en willen de traditionele teeltmethoden opnieuw invoeren om bepaalde soorten te redden en het milieu te beschermen. In 1994 richtte Sarath Biofoods op, een privébedrijf dat instaat voor de controle van de coöperatie en de export van haar producten. Het doel is deze afzetmarkten verder te ontwikkelen voor de verenigingen van kleine Sri-Lankese producenten die naar de biologische landbouw zijn overgestapt en zich organiseren volgens de fairtradeprincipes. Biofoods helpt deze kleine producenten om hun vereniging te organiseren en te beheren, leent hun lokalen en steunt de financiering van de organisatie zolang ze nog niet zelfvoorzienend is. De audit die het Laboratoire du Commerce Equitable in 2008 uitvoerde, bracht de voordelen van dit project aan het licht: “De SOFA-keten is een voorbeeld van een ontwikkelingsmodel dat de diversiteit toont van de actiemiddelen die typisch zijn voor de lokale fairtradeprojecten. Het project SOFA werd opgestart door lokale ondernemers en vervolgens gesteund door fairtrade-importeurs. Het geeft de landbouwactiviteiten van de kleine producenten een nieuwe dynamiek. (...) De gewaarborgde hogere aankoopprijs van het product financiert deze activiteiten. SOFA staat nu autonoom in voor het volledige productiesysteem, de kwaliteitscontrole en de opvolging van de landbouwers. Dat stelt de coöperatie in staat om de toegevoegde waarde met 45 % van de winkelprijs (Frankrijk) te optimaliseren, die terugkeert naar het land van oorsprong, vooral dankzij de inspanningen om een lokale verpakkingsoplossing te promoten.” Dhr. Wiesinghe, lid van SOFA, Alter Eco-theeproducent, getuigt: “De fairtradepremie werd gebruikt om de producenten technisch advies te geven, biologische meststoffen aan te kopen en het sociale systeem in het dorp te ontwikkelen. (…) We hopen ook dat er meer leden tot de coöperatie zullen toetreden als het systeem zijn stabiliteit en zijn rentabiliteit bewijst.”
MEER INFORMATIE: www.biofoodslk.com/ - 22 -
The Body Shop : Pionier van de fairtradecosmetica HET PROJECT Het bedrijf The Body Shop werd in 1976 opgericht en is een van de pioniers van fairtrade in de cosmeticawereld. In een periode waarin de hulp aan de producenten uit het Zuiden vooral het terrein was van derdewereld-, communautaire of religieuze organisaties, besloot een jonge Engelse van 23, Anita Roddick, om aan deze beweging deel te nemen door de The Body Shop op te richten, een
militant
bedrijf
dat
lichaamsverzorgingsproducten
verkocht,
geïnspireerd op traditionele Indische praktijken. Aan deze
eerlijke waarden koppelde Anita Roddick principes
gebaseerd op respect voor het milieu, dierenrechten en de strijd tegen geweld tegen vrouwen.
Van bij de oprichting legde The Body Shop de basis voor de ‘Community Trade’ (‘Trade - Not Aid’), met principes die zeer nauw aansluiten bij de principes van eerlijke handel en die steunen op de volgende criteria: Met lokale gemeenschappen samenwerken op lange termijn. De leveranciers en de werknemers een billijke vergoeding betalen. Hen regelmatig bezoeken. De initiatieven voor duurzame ontwikkeling steunen. Het bedrijf onderscheidde zich door zijn actieve steun aan talrijke internationale milieucampagnes (meer bepaald Greenpeace en Friends of the Earth) en groeide pijlsnel. Vandaag is The Body Shop (dat in 2006 door L’Oréal werd overgenomen) een franchisenetwerk van meer dan 2 200 winkels in 57 landen.
MEER INFORMATIE: www.thebodyshop.com
- 23 -
The Body Shop sponsort de WFTO, maar heeft geen behoefte aan externe labeling dankzij zijn enorme bekendheid en de erkenning van de steun die het verleent aan de gemeenschappen van leveranciers in het kader van zijn ‘Community Trade Programs’. De normen van The Body Shop worden immers vaak vergeleken met de normen van de Fairtrade Labelling Organisations (FLO). Sinds
de
eerste
uitwisselingen
met
de
Indiase
producentengemeenschappen, heeft The Body Shop zich op talloze manieren ingezet om de producentenketens van wie het grondstoffen koopt
te
steunen
en
te
begeleiden:
eerlijke
prijzen,
ontwikkelingspremies, maar ook strategisch advies, hulp bij de diversificatie,
opleiding
voor
de
boeren,
sensibilisering
voor
gezondheidspraktijken, enz.
Ondanks de polemiek die ontstond na de overname door de groep L’Oréal in 2006, blijft The Body Shop een erkende speler voor actuele milieukwesties, zoals Matthias Diemer, palmoliespecialist voor het WWF in Zwitserland, onderstreept: “The Body Shop heeft als eerste cosmeticabedrijf fairtradepalmolie in zijn producten geïntegreerd. Deze beslissing gaf het startsein voor de vraag naar duurzame olie in de sector en we hopen dat andere bedrijven dit voorbeeld zullen volgen. We willen The Body Shop ook feliciteren voor zijn stimulerende rol in de ontwikkeling van strenge richtlijnen voor de productie van duurzame olie.”
Na haar dood op 64-jarige leeftijd op 10 september 2007 werd Anita Roddick in de hele wereld geëerd. John Sauven, uitvoerend directeur van Greenpeace, die voor verschillende
acties
met
Anita
Roddick
heeft
samengewerkt,
verklaarde: “Ze was een ongelooflijke bron van inspiratie voor ons allemaal… Ze was haar tijd vooruit in het “anders” zakendoen. Ze was een echte pionier.”
Foto’s The Body Shop PR Shots Kuapa Kokoo Ltd Alter Eco - 24 -
DE PRODUCENTEN The Body Shop onderscheidt zich sinds zijn oprichting door zijn betrokkenheid bij het opzetten, ondersteunen en begeleiden van de geïntegreerde productieketens van de Community Trade. Vandaag genieten meer dan 25 000 producenten, verspreid over een dertigtal gemeenschappen in meer dan 20 landen van de Community Trade Programs van The Body Shop en dus van een beter inkomen, meer menswaardige arbeidsomstandigheden en middelen om ontwikkelingsprojecten te organiseren.
IN GHANA – KUAPA KOKOO LTD
Sinds 1996 koopt The Body Shop cacaobonen bij Kuapa Kokoo Ltd in Ghana, een coöperatie van meer dan 40 000 kleine boeren. De vereniging ‘goede cacaotelers’ Kuapa Kokoo werd in 1993 opgericht na de vrijmaking van de Ghanese cacaomarkt om de producenten een eigen structuur voor de cacaohandel te geven, die hen ook zou vertegenwoordigen. In een land waar meer dan 20 bedrijven zich aan de cacaohandel wijden, springt Kuapa Kokoo in het oog omdat het een coöperatie is, opgericht
door
en
voor
de
producenten.
Zij
hebben
de
beslissingsmacht in de organisatie en vertegenwoordiging op lokaal, regionaal en nationaal niveau.
Een van de secretarissen getuigt: “Met Kuapa Kokoo konden we ons voor de cacao organiseren. Maar we hebben ook begrepen dat we onze producties moesten diversifiëren om niet uitsluitend van de cacao afhankelijk te zijn. We kunnen palmen exploiteren, peper, maïs, olienoten verbouwen. In feite zouden we een collectieve boerderij willen oprichten.” De vereniging werd in 2006 FLO-gecertificeerd en heeft een Board of Trustees van producenten samengesteld, die de bestemming van de fairtradepremies bepaalt. De gewaarborgde minimumprijs die de fairtradepartners betalen, bedraagt 1.600 USD per ton. Daarbij komt een vaste premie van 120 USD per ton wanneer de wereldprijs hoger is dan de gewaarborgde minimumprijs. Deze bedragen stellen de coöperaties in staat om gemeenschapsprojecten te ontwikkelen, zoals scholen en waterputten, vooral dankzij de sociale premie die ze van The Body Shop ontvangen.
- 25 -
DIVINE CHOCOLATE In 1998 richtte de Ghanese coöperatie voor cacaoproductie Kuapa Kokoo met de hulp van The Body Shop in het Verenigd Koninkrijk het commerciële merk ‘Day Chocolate’ op en lanceerde ze haar eigen chocolademerk ‘Divine Chocolate’, dat direct op de Engelse markt werd gedistribueerd. De 250 000 pond die The Body Shop investeerde in de lancering van dit project, werd integraal aan de producenten doorgegeven in de vorm van aandelen van de vennootschap. Deze vennootschap beheert de volledige
MEER INFORMATIE:
waardeketen van het product en vormt een belangrijke vooruitgang en
www.kuapakokoogh.com
een enorme kans voor de kleine producenten van Kuapa Kokoo.
www.divinechocolate.com
IN NAMIBIË - DE VROUWENCOÖPERATIE VAN EUDAFANO
De
Vrouwencoöperatie
van
Eudafano
(Eudafano Women's Cooperative) werd in 1999 opgericht
door
vrouwengroepen
uit
het
noordwesten van Namibië met het doel “de economische en sociale belangen van haar leden te verdedigen.” De Eudafano Women's Cooperative bestaat uit 14 verenigingen van 4800 vrouwen die marulaolie produceren. Ze profiteerde al zeer snel van het fairtradeprogramma van haar belangrijkste klant, The Body Shop, die de olie gebruikt vanwege haar uitzonderlijke hydraterende eigenschappen.
Dankzij de aankoopprijs die The Body Shop betaalt (ongeveer 150 % van de conventionele prijs) ontvangen deze vrouwen een billijker loon voor hun werk, een synoniem voor financiële onafhankelijkheid en meer gelijkheid. Met de fairtradepremie die in het kader van het programma wordt betaald, werden opleidingsacties en investeringen gerealiseerd, maar werd ook aan vele kinderen onderwijs verstrekt. Volgens Selma Ekandjo, die aan het hoofd staat van een van de vereniging van de vrouwencoöperatie van Eudafano, heeft de handel in marulanoten het leven van de vrouwen van de gemeenschap veranderd: “Nu kunnen we onze gezinnen ondersteunen, onze kinderen helpen om naar school te gaan en medische verzorging betalen. We zijn in zeer korte tijd van niets naar een internationale activiteit overgegaan en daar zijn we erg trots op.”
- 26 -
Commercequitable.com Forest People en Cœur de Forêt HET PROJECT De Franse vereniging ‘commercequitable.com’ werd in december 2000 opgericht door Isabelle Trunkowski en Jérémie Deravin en heeft tot doel Noord-Zuidketens te ontwikkelen en zich in te zetten voor het behoud van de natuurlijke ecosystemen. Om dat te realiseren, lanceert de vereniging in 2001 tegelijk ‘Forest People’, het eerste fairtradeschoonheids-/wellnessgamma en ‘Cœur de Forêt’ dat zich concreet inzet voor het behoud van het regenwoud, door voor elk verkocht Forest People-product een boom te planten.
Plantaardige olie Essentiële oliën
Vereniging zonder winstoogmerk
Privébedrijf
1.
Bomen planten
1.
Aankoop van essentiële en plantaardige olie
2.
Opzetten van fairtradeketens
2.
Verwerking
3.
Verkoop
Giften van particulieren
Aankoop producten
Mecenaat door bedrijven
door de klanten Financiële en logistieke steun
De ambitie is een concreet alternatief te bieden voor de ontbossing door de bevolking van het Zuiden direct bij de projecten voor het behoud van het regenwoud te betrekken en de lokale economie nieuw leven in te blazen, met valorisatie van de traditionele kwaliteit en de kennis om de lokale activiteit te laten voortbestaan en een nieuwe impuls te geven.
- 27 -
Sinds acht jaar gaat Forest People eerlijke en duurzame partnerschappen aan met groeperingen van producenten en coöperaties voor de bevoorrading van grondstoffen die uitsluitend afkomstig zijn van
de
wildpluk (vruchten, bladeren en noten) of van de biologische landbouw. In het Braziliaanse, Guyaanse en Peruviaanse Amazonegebied voor de andiroba-, pequia- en capaïba-olie, in Madagascar voor de essentiële oliën, in Marokko voor de arganolie en in Burkina Faso voor karité (zie verder). Forest People is gecertificeerd voor Nature & Progrès Cosmétique BioEcologique. Het lastenboek van dit label is zeer veeleisend en garandeert “de natuurlijke oorsprong van de componenten en het behoud van de traditionele knowhow.” Forest
People
wordt
bovendien
elk
jaar
gecontroleerd
door
het
certificeringsorganisme Certipaq en is onderworpen aan de validering van een comité dat eveneens rekening houdt met de solidaire ecologische benadering.
DE PRODUCENTEN
I N H E T B R A Z I L I A A N S E AM A Z O N E G E B I E D D E G R O E P E R I N G E N V A N S A N T O- D O M I N G O S E N M A G U A R I Het dorp Santo-Domingos ligt verscholen in het Braziliaanse regenwoud en bevindt zich op verschillende uren varen met een kano van de dichtstbijzijnde stad. Momenteel stelt het project Andiroba de 22 vrouwen die in het project werken in staat om in alle behoeften van alle gezinnen in het dorp te voorzien. Deze gezinnen leven uitsluitend van de jacht, de visvangst of de maniok die wordt verzameld en hun basisvoeding vormt. Deze valorisatie van de producten van het woud stelt de jongeren in de gemeenschap in staat om hun traditionele levenswijze voort te zetten in plaats van in de grote steden te gaan werken. Het project heeft de plattelandsvlucht die de laatste jaren steeds toeneemt, daadwerkelijk afgeremd.
“In 2002, voor de installatie van de Groepering, hielden nog slechts 2 vrouwen het atelier voor de productie van olie uit het regenwoud draaiend. Tachtig procent van de dorpsbewoners waren naar de stad getrokken of werken in de houtkap bij een bosbouwbedrijf. Sinds onze samenwerking, werken alle vrouwen mee aan de oogst en de verwerking en dragen sommige mannen vrijwillig hun steentje bij. Zo is het levende (niet gekapte) woud opnieuw een rijkdom geworden die op zijn juiste waarde wordt geschat.” Eveneens in Brazilië werken dertien gezinnen van de Maguarigemeenschap mee aan het project ‘Latex Amazonia’. Dit project heeft een gelijkaardige impact op het leven van de dorpsbewoners. Foto’s Forest People Coeur de Forêt
- 28 -
IN MADAGASCAR DE COÖPERATIE EQUIMADA Als antwoord op de politiek van dumpingprijzen die bepaalde buitenlandse farmaceutische bedrijven hanteren, besloot dhr. Naïna in 1996 zijn productie van essentiële oliën naar de Europese fairtrademarkt te exporteren. Tegelijkertijd groepeerde hij lokale producenten om de teelt en de extractie van essentiële oliën intensiever aan te pakken. In september 2005 richtten dhr. Naïna en het team van Commercequitable.com Equimada op, de eerste biologische en fairtradecoöperatie van Madagascar. De coöperatie biedt Europese kopers die een milieuvriendelijk en sociaal verantwoord aankoopbeleid willen hanteren, een gamma ‘biologische en duurzame essentiële oliën’. Het project laat de kleine producenten in Madagascar toe om hun producten aan een voordeliger tarief dan het gangbare te verkopen.
IN MAROKKO L ’ U N I O N D E S C O O P É R A T I V E S D E F E M M E S D E L ' AR G A N E R A I E De UCFA werd opgericht in 2000 en groepeert momenteel dertien autonome coöperaties van kleine Marokkaanse producenten van arganolie. Van de aankoopprijs die aan de UCFA wordt betaald, gaat 42,5% direct naar de producenten,
7,5%
naar
de
coöperatie
en
50%
naar
de
UCFA
(bottelingskosten, analyses, Bio-certificering). Dankzij de Unie kunnen de kleine producentes die er deel van uitmaken de arganolie bij hen thuis op artisanale wijze blijven produceren. Zo kunnen ze hun dag zelfstandig organiseren en zich ook aan de andere huishoudelijke taken wijden. Commercequitable.com werkt sinds 2002 samen met de UCFA.
IN BURKINA FASO DE COÖPÉRATIEVE NAFA In het raam van het project NAFA in Burkina Faso werkt Commercequitable.com sinds 2002 samen met het Centre Ecologique Albert Schweitzer (CEAS), een Zwitserse ngo die vecht tegen de armoede in Afrika en de volgende doelstellingen
nastreeft:
“vernieuwende
technologieën
ontwikkelen
en
overdragen dankzij een breed netwerk van competenties, de uitwisselingen tussen Noord en Zuid bevorderen, producten op de markt brengen die de regels van de fairtrade respecteren en ecologische landbouwpraktijken bevorderen.”
- 29 -
CŒUR DE FORÊT Sinds 2001 zet Coeur de Forêt zich in voor het behoud van de biodiversiteit en de valorisatie van de traditionele knowhow van de woudbewoners. Om dit project op een coherente manier te koppelen aan de ontwikkeling van het gamma cosmeticaproducten 'Forest People’, startten de stichters van Commercequitable.com met de actie ‘Een Forest People-product kopen = een boom planten’.
Dat stelt Cœur de Forêt in staat om vier soorten interventies te ontwikkelen: o onderzoek naar alternatieven voor de ontbossing, o installatie van boomkwekerijen en het planten van nuttige bomen, o steun aan en/of oprichten van fairtradeketens, o sensibilisering van de publieke opinie. Cœur de Forêt is sinds 2001 actief in 8 landen: Brazilië, Guyana, Madagascar, Peru, Kameroen, Senegal, Rwanda, de Verenigde Staten (reservaten van de Navajo- & Hopi-indianen). Sinds de oprichting heeft de vereniging ongeveer 90 000 bomen geplant, 1 300 000 zaden achtergelaten aan de oevers van rivieren, 400 hectaren grond gekocht voor de woudgemeenschappen (Staat ParaBrésil), twee proefvelden van 114 hectaren aangelegd voor de productie van jonge planten (200 endemische soorten) en zes fairtradeketens opgericht.
MEER INFORMATIE: www.forest-people.com www.commercequitable.com www.coeurdeforet.com
- 30 -
Eerlijk en biologisch: Themis, een merk van het bedrijf Ethis HET PROJECT Het bedrijf Ethis werd in september 2004 in Parijs opgericht door Corinne Paulet en Henri Sauphar, met de steun van Crédit Coopératif, op basis van een eenvoudig idee: natuurlijke cosmetica combineren met eerlijke handel. Om het project te realiseren, ontwikkelden de stichters een lijn natuurlijke, biologische cosmeticaproducten met de naam Themis, op basis van ingrediënten afkomstig uit fairtradeketens. Themis was overigens het eerste gamma cosmeticaproducten dat het Max Havelaar-keurmerk ontving. Cacaoboter uit Peru, bloemenhoning uit Ulmo, rietsuiker uit Paraguay geparfumeerd met verbena… een grote meerderheid van de ingrediënten die voor de fabricage van deze producten worden gebruikt, zijn voedingsstoffen en zijn afkomstig van producenten uit het Zuiden die gewend zijn om met fairtradeketens en de organismen voor biologische certificering samen te werken. De producten van het gamma Themis zijn biogecertificeerd (label Cosmebio) en dragen het Max Havelaar-keurmerk. Ze zijn dus onderworpen aan de controles van FLO-International, het belangrijkste wereldwijde certificeringsorganisme voor eerlijke handel. De Themis-producten worden in Frankrijk en België verdeeld in de netwerken van biowinkels (zoals ‘Biocoop’ Foto’s CACVRA
en ‘Naturalia’), apotheken en fairtradewinkels (meer bepaald ‘Les Artisans du Monde’). Ze kennen een groeiend succes en worden binnenkort ook op de Noord-Amerikaanse markten geïntroduceerd.
Alter Eco
MEER INFORMATIE:
L’Occitane Max Havelaar
Laboratoire Equitable
www.themis.tm.fr
DE PRODUCENTEN Ethis
houdt
zich
momenteel
niet
bezig
met
de
installatie
en
ontwikkeling
van
nieuwe
productiegemeenschappen, maar verkiest gebruik te maken van de bestaande fairtradenetwerken. Ethis werkt samen met de volgende ketens:
IN THAILAND – ORGANIC JASMINE RICE PRODUCER GROUP De Organic Jasmine Rice Producer Group (OJRPG) werd in 1986
opgericht
als
coöperatie
met
het
doel
de
rijstproducenten uit de streek Ubon Ratchathani, in het noordoosten
van
Thailand
wisselvallige
klimaat
en
de
in
staat
te
stellen
schommelingen
op
het de
internationale markten beter het hoofd te bieden. De ontwikkelingsmodellen die de coöperatie aan de rijsttelers voorstelde, hebben de ontwikkeling van nieuwe methoden voor natuurlijke bemesting, zaaien en oogsten bevorderd en geleid tot een reorganisatie van de beheersprocessen voor de productie. De coöperatie werd in 2002 gecertificeerd door de FLOInternational en telt meer dan 600 leden in ongeveer 200 dorpen. Ze ligt aan de basis van projecten in verband met het gezamenlijk gebruik van middelen. Zo werden er microkredieten en opleidingen (rijstteelt, selectie van variëteiten, overschakeling naar bioteelt) aan de leden verstrekt, in het raam van het ‘Buffaloes Bank Project ‘ werden er gezamenlijk buffels aangekocht om de oogst te vergemakkelijken en er werden rubberbomen aangeplant om de ontbossing tegen te gaan.
MEER INFORMATIE: www.laboequitable.fr - 31 -
I N B U R K I N A- F A S O UNION DES GROUPEMENTS DES PRODUCTRICES DES PRODUITS DE KARITÉ De Union des Groupements des Productrices des Produits de Karité de la province de la Sissili-Ziro (UGPPK/SZ) werd opgericht in januari 2001 en groepeert 2300 vrouwen, georganiseerd in coöperatieve vorm in 38 dorpen in Burkina Faso, dicht bij de grens met Ghana. De Unie was de eerste organisatie van producenten van karitéboter die de certificering van de FLO-International ontving in 2006. Haar karitéboter ontving in 2008 ook het biolabel van Ecocert. Het grootste gedeelte van de karitéboter wordt verkocht aan de fairtradenetwerken en de exportvolumes (hoofdzakelijk naar Frankrijk en Canada) stegen van 5 ton in 2001 tot 95 ton in 2007. De belangrijkste klanten van de UGPPK/SZ zijn l’Occitane, Alter Eco, Thémis, Nature et Vie, Sophim en Ten Thousand Villages.
In Burkina Faso, een van de armste landen ter wereld, is de eerlijke handel een zeer belangrijke economische en ontwikkelingsfactor die een aanzienlijk deel van de plattelandsbevolking inkomsten verschaft. Deze financiële middelen die de Unie ontvangt dankzij de eerlijke prijzen die de fairtradenetwerken betalen, hebben haar in staat gesteld om talrijke ontwikkelingsprojecten te organiseren. Bijna 1 800 vrouwen kregen een opleiding in de traditionele technieken voor het verzamelen en karnen van de karité. Bovendien heeft de Unie sinds haar oprichting verschillende alfabetiseringscampagnes gelanceerd (meer dan 200 vrouwen hebben hieraan deelgenomen) en de strijd met hiv/aids aangebonden via sensibiliseringscampagnes voor de gezinnen en de verspreiding van schoolmateriaal voor kinderen die met het virus zijn besmet.
MEER INFORMATIE: www.afriquekarite.com
IN PERU COOPERATIVA AGRARIA CAFETALERA VELLE RIO APURIMAC De Cooperativa Agraria Cafetalera Velle Rio Apurimac (CACVRA) werd opgericht in 1969 en is een coöperatieve organisatie die wordt geleid en beheerd door de medewerkers van de keten. Meer dan 3700 boeren die cacao en koffie produceren in de regio Ayacucho in Peru, een vallei in de buurt van de Braziliaanse grens, zijn actief in de Cooperativa. Deze federatie, georganiseerd in de vorm van een coöperatie, bestaat uit kleine landbouwbedrijfjes die cacao en koffie produceren en die traditioneel zorgvuldig omgaan met het milieu. De economische crisissen die de regio teisteren sinds de jaren 80 en vervolgens de gevechten tussen het leger en de guerrillabeweging het Lichtend Pad hebben de boeren van de coöperatie hard getroffen. In 1995 kregen ze hulp van het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties en steun van internationale stichtingen, die hen in staat hebben gesteld om de productie te reorganiseren en uiteindelijk in 2004 de certificering van de FLO-International te verkrijgen. Dankzij de integratie van de CACVRA in de fairtradeketens profiteert de coöperatie vooral van een gewaarborgde verkoopprijs voor cacao en koffie die aanzienlijk hoger ligt dan de productiekosten, zodat ze sociale projecten kan organiseren, meer bepaald voor de alfabetisering en de opleiding van de vrouwen.
MEER INFORMATIE: www.cacvra.com - 32 -
So’Bio Etic de biolijn van de groep Léa Nature Het bedrijf Léa Institut Vital is een onafhankelijk familiebedrijf dat in 1993 werd opgericht door Charles Kloboukoff en dat producten op basis van planten en natuurlijke ingrediënten produceert voor de voedings-, gezondheids-, cosmetica- en huishoudsector. In 2007, bijna 11 jaar na de lancering van zijn eerste gamma natuurlijke cosmeticaproducten, lanceert het bedrijf, dat zeer sterk is gegroeid, zijn gamma biologische cosmeticaproducten So’Bio Etic. Een jaar eerder, in 2006, ontving Léa Institut Vital de award voor verantwoord ondernemen vanwege zijn engagement voor internationale solidariteit en duurzame ontwikkeling. In 2007 wordt het bekroond met de Mariannes d'Or voor zijn inzet voor het behoud van de bijen en zijn steun aan de vereniging Terre d'Abeille. So’Bio Etic is een gamma van 12 biologische producten (verzorgingsproducten, oliën, shampoos en zepen), gelabeld door Cosmébio en gecontroleerd door Ecocert. Sommige van deze producten dragen het Max Havelaar-keurmerk.
Mireille Lizot, verantwoordelijke van de dienst Communicatie van de groep Léa Nature, legt ons de visie van het bedrijf uit: “Voor SO’BiO Etic is het belangrijkste fairtradecriterium het feit dat het om een biologisch product gaat, zowel voor de kleine producent als voor de consument. (…) Voor het gamma Karité van SO’BiO Etic werken we bijvoorbeeld samen met de UGPPK in Léo in Burkina Faso, die de producenten van karitéboter in het zuiden van Burkina Faso verenigt. In 2007 hebben we deze coöperatie geholpen om de biocertificering te behalen. Ze beschikt sinds 2001 over een fairtradecertificering. Dankzij deze dubbele certificering kan ze de karitéboter voor een hogere prijs verkopen dan in het gewone circuit of alleen in de fairtradeketen.”
In zijn textielgamma Jardin Bio Equitable biedt Léa Nature producten aan (badlinnen, sokken, ondergoed en T-shirts) op basis van 100% biologisch en fairtradekatoen, gecertificeerd door Max Havelaar. De biomerken van de groep nemen deel aan het programma ‘1% For The Planet’ en storten 1% van hun omzet aan verenigingen die zich inzetten voor het behoud van het milieu.
MEER INFORMATIE:
Crédits photos
www.leanature.com
Léa Nature Alter Eco - 33 -
Natura Brasil: ‘Bem estar bem’ Het bekende Braziliaanse merk Natura Brasil, dat zich baseert op het concept ‘Therapeutische cosmetica’, werd in 1969 gecreëerd door Luiz Seabra, een jonge economist uit São Paulo. Hij breidde zijn activiteiten zeer snel uit door in 1974 over te gaan naar directe verkoop via consulentes. Op het einde van de jaren 80 is het bedrijf in heel Zuid-Amerika actief. Het geeft zijn sociale project concreet vorm en definieert zijn ‘Overtuigingen en bestaansreden’ met als slogan ‘Bem Estar Bem’, ‘well being/being well’. “Welzijn is de harmonieuze relatie die we onderhouden met onszelf en ons lichaam. Welzijn is de empathische, complete relatie die we aangaan met de anderen, met de natuur, met de wereld” zegt Natura Brasil. Bij de lancering van de lijn Ekos in de jaren 2000 start het merk Natura Brasil met een uitgebreid programma voor de valorisatie van de grondstoffen die het gebruikt. Deze ingrediënten zijn afkomstig uit de Braziliaanse biodiversiteit en worden door de lokale gemeenschappen geoogst op basis van duurzame procedés.
Natura Brasil is niet gecertificeerd door de grote fairtradeorganismen certificeringsprogramma
maar
heeft
zelf
een
ontwikkeld
voor
haar
werkzame bestanddelen. De certificering garandeert de consument dat de ingrediënten die afkomstig zijn uit de Braziliaanse flora op een milieuvriendelijke en sociaal rechtvaardige manier worden geoogst. Voor de werkzame bestanddelen die het resultaat zijn van extractieprocedés is de certificering gebaseerd op de principes en de criteria van de FSC (Forest Stewardship Council), een internationale ngo die alle wouden in de wereld certificeert.
De werkzame bestanddelen uit landbouwgebieden worden geteeld volgens de principes van het CAN (Conservation Agriculture Network). Natura Brasil steunt de lokale producentengemeenschappen in samenwerking met ngo's, wetenschappers, onderzoekers en de overheid. Ze zorgt ervoor dat de economische activiteit van de gemeenschappen behouden blijft, met of zonder de aanwezigheid het bedrijf en zonder van een enkel product afhankelijk te zijn, want even snel als deze producten in een gamma worden opgenomen, kunnen ze er weer uit verwijderd worden.
Daarom
moedigt
gemeenschappen
Natura ook
aan
Brasil om
de andere
inkomstenbronnen aan te boren, zoals artisanaat en ecotoerisme.
MEER INFORMATIE: www.naturabrasil.fr Foto’s Natura Brasil - 34 -
Beauté du Monde, bij Nature & Découvertes De collectie Beauté du Monde werd samengesteld door de vereniging Terre d’Oc en wordt verdeeld door het bekende netwerk Nature & Découvertes. Ze bestaat uit collecties voorwerpen, parfums en cosmetica die, vanuit de geuren en kleuren van de Provence, op ontdekkingstocht zijn gegaan naar andere tradities.
De collectie cosmeticaproducten Beauté du Monde is ontstaan uit de idee om de geheimen van de schoonheid, de culturen in de wereld en de rijkdommen van de natuur op het vlak van lichaams- en gezichtsverzorging opnieuw te laten ontdekken en baseert zich op zes natuurlijke bestanddelen: argan uit Marokko, granaatappel uit India, karité uit Burkina Faso, kokosnoot uit Bali, Braziliaanse noten en ‘fleurs de source’ uit Japan. Deze ingrediënten worden aangekocht met de steun van ngo's die de arme bevolkingsgroepen steunen, met respect voor de principes van solidaire en eerlijke handel.
Het gamma natuurlijke cosmeticaproducten Beauté du Monde werd ontwikkeld op basis van ingrediënten uit de biologische
landbouw:
al
deze
producten
zijn
gecertificeerd als biologische cosmetica en dragen het Cosmébio-label van Ecocert. Terre d’Oc houdt zich aan het fairtradecharter en valoriseert de partnerschappen die het heeft aangegaan met de producentengroeperingen in Marokko (coöperatie Ajddigue),
in
India
(de
Pan
Himalayan
Grassroot
Development), maar ook in Burkina Faso, op Bali en in Vietnam.
MEER INFORMATIE: www.terredoc.com www.natureetdecouvertes.com
Foto’s Terre d’Oc
- 35 -
En de anderen Als pioniers van de Maand van de Aarde sinds 1999 hebben Aveda en zijn partners de tien voorbije jaren meer
dan
11
miljoen
dollar
ingezameld
voor
milieuacties en erkende ngo’s (onder meer Earth Funds, Global Greengrants Fund en WaterCan). Overtuigd dat het moment was aangebroken om
In april 2009 ontving Aveda als eerste cosmeticabedrijf
kapsalons en hun klanten gezonde en natuurlijke
ter wereld en als tweede bedrijf in de Verenigde Staten
producten
Horst
het duurzame certificaat Cradle to Cradle (C2C), voor
Rechelbacher in 1978 in de Verenigde Staten het
zijn recente inspanningen om producten en processen
bedrijf Aveda op, dat cosmeticaproducten op basis
te ontwikkelen die aan de hoogste normen inzake
van planten ontwikkelt en verkoopt.
intelligent design, duurzaamheid en hergebruik van het
aan
te
bieden,
richtte
materiaal beantwoorden. Sindsdien
heeft
Aveda
schoonheidsinstituten
een
eigen
opgericht
keten
die
van
momenteel
Deze erkenning is de bekroning van 30 jaar duurzame
wereldwijd meer dan 2 500 medewerkers telt.
en verantwoorde praktijken ten gunste van het milieu.
Ook na de overname door de Amerikaanse groep
Aveda
Estée Lauder, ongeveer tien jaar geleden, blijft Aveda
cosmeticabedrijf dat zijn verpakkingen hergebruikt,
zich
inzetten
voor
de
productie
van
was
immers
het
eerste
Amerikaanse
duurzame
windenergie gebruikt voor de fabricage van zijn
cosmetica en meer algemeen voor de bescherming van
producten en de biologische landbouw ondersteunt in
het milieu.
het domein van de cosmeticaproducten.
M E E R I N F O R M A T I E : www.aveda.com
Deze activiteit komt vooral ten goede aan de AmerikaansIndiaanse Sateré Mawé, die Guayapi Tropical werd in 1990 in Parijs opgericht en
ontwikkelt
en
verkoopt
voedings-
en
cosmeticaproducten op basis van plantenrecepten die
worden
gebruikt
door
de
lokale
gemeenschappen in het Amazonegebied en in Sri Lanka.
momenteel
economisch onafhankelijk zijn en zelf hun lot bepalen dankzij de handel in Warana (guarana in de heilige taal van de Satéré Mawé)
Guayapi Tropical zet zich actief en militant in “voor de bescherming van het milieu en de biodiversiteit op
volledig
en
andere
geneeskrachtige
planten,
afkomstig
uit
hun
voorouderlijke gebieden.
basis van strenge sociale criteria“. Het is lid van het PFCE, het Plateforme du Commerce Equitable, en het
Met een totaal respect voor het ecosysteem en de
IAFN (International Analog Forestry Network) en
biodiversiteit oogsten, bewerken en verwerken ze de
partner van het Forest Garden Program (FGP).
plant op een manier die van generatie tot generatie werd
overgeleverd.
Deze
tegelijk
heilige
en
Guayapi Tropical werkt zeer nauw samen met de
commerciële activiteit steunt uitsluitend op de principes
Amazonegemeenschappen van de Satéré Mawé, die
van de eerlijke handel en beschermt het “Sateré Mawé
Warana (een lianensoort waarvan de zaden worden
éco ga'apypiat waranà mimotypoot sése” (het “culturele
gebruikt, die veel tanine en cafeïne bevatten) oogsten
en ecologische heiligdom van de Warana van de
en
Sateré Mawé ").
verwerken
en
heeft
een
gamma
natuurlijke
cosmeticaproducten ontwikkeld, Cosm’Ethic, dat werd gelabeld door Cosmebio. Foto’s
MEER INFORMATIE:
MPI.nl
www.guayapi.com - 36 -
De bio-cosmeticalabels Hoewel niet alle producten die vandaag door de
Fairtrade, natuurlijk, biologische, … er bestaan talrijke
cosmeticafabrikanten
labels naast elkaar. Dat kan verwarring zaaien bij de
worden
aangeboden
een
label of certificering dragen, doet men grote
consument,
inspanningen om producten uit de fairtrade- of
verschillende soorten informatie op de etiketten.
die
niet
altijd
wijs
geraakt
uit
de
biologische ketens onder de aandacht te brengen en
zo
de
keuze
van
de
consument
te
vergemakkelijken.
De onbegrijpelijke terminologie rond de ingrediënten en de verleidelijke (en soms bedrieglijke) reclameteksten op de verpakkingen maken het soms moeilijk om
Omdat er geen dwingende normen bestaan, moeten
cosmeticaproducten
we echter het onderscheid maken tussen de labels en
onderscheiden van biologische producten. Daarom
certificeringen die door onafhankelijke organismen
trachten steeds meer labels in te spelen op de
worden toegekend en de labels en certificeringen die
bezorgdheid van de consumenten, die een groeiend
door de distributeurs zelf worden aangebracht.
belang
hechten
van
oorsprong
te
aan
de
kwaliteit
van
de
en
de
herkomst
van
hun
cosmeticaproducten De onafhankelijke organismen garanderen namelijk dat
natuurlijke
ingrediënten.
het product en alle fasen van de ontwikkeling worden gecontroleerd door een onafhankelijke controleur, aan
De trend om producten van natuurlijke oorsprong te
de hand van lastenboeken die aan de essentiële
gebruiken
voorwaarden van de eerlijke handel of de biologische
cosmeticafabrikanten,
landbouw beantwoorden. De labels en certificeringen
biologische producten is recenter en komt tot uiting in
van de distributeurs bieden niet altijd hetzelfde
de creatie van specifieke labels.
is
al
goed
ingeburgerd
bij
de
maar
de
van
de
opkomst
garantieniveau.
BioGarantie en EcoGarantie Het BioGarantielabel, het Belgische equivalent van het Franse label AB, wordt toegekend door een groepering van sector
(producenten,
verwerkers,
spelers uit de biologische
distributeurs,
consumenten
en
technische organismen) die zich hebben verenigd in de organisatie BioForum. Het label certificeert de biologische aard van voedings- en textielproducten door de productie zonder chemische meststoffen of pesticiden te garanderen. In België worden de controles uitgevoerd door Certisys en Blik-Integra, die de gronden, de zaden en de eindproducten analyseren en het diervoeder, de fabricage- en opslagplaatsen, enz. inspecteren. Naast het BioGarantielabel, dat alleen geldt voor landbouwproducten, kan het label EcoGarantie op elk product worden aangebracht dat werd ontwikkeld op basis van biologische ingrediënten, maar waarvan de samenstelling op een vrij belangrijke minerale basis berust, zoals cosmetica- en schoonmaakproducten. Het lastenboek van EcoGarantie is gebaseerd op de naleving van een aantal criteria voor de samenstelling en de verwerkingsprocedés van cosmeticaproducten, zoals het gebruik van plantaardige en dierlijke producten afkomstig uit de biologische landbouw, de strenge selectie van de mineralen, de afwezigheid van ingrediënten van synthetische oorsprong en / of die afkomstig zijn uit de petrochemie. De producten moeten volledig bioafbreekbaar zijn, mogen zich niet ophopen in het menselijk lichaam of giftig zijn voor waterorganismen.
MEER INFORMATIE: www.bioforum.be et www.ecogarantie.be - 37 -
Cosmebio en Cosmeco Cosmébio ontstond in 2002 uit de samenwerking van
Dit bestek definieert de “Ecologische en biologische
een tiental Franse cosmeticalaboratoria die een
cosmetica”
lastenboek opstelden voor ethische cosmetica. De
ondubbelzinnige manier en wijst de consument de weg
vereniging Cosmébio telt momenteel meer dan 140
naar authentieke natuurlijke en biologische producten.
op
een
strikte,
transparante
en
leden die de volledige keten vertegenwoordigen (grondstoffen- en ingrediëntenleveranciers, fabrikanten,
Het
laboratoria
cosmeticaproducten en gaat veel verder dan het gebruik
en
distributeurs)
met
bijna
4
000
charter
werd
specifiek
opgesteld
voor
van producten uit de biologische landbouw.
gecertificeerde producten. Uit het Cosmébio-charter is een zeer veeleisend bestek ontstaan dat bij het Franse ministerie van Industrie werd
Cosmébio heeft twee labels neergelegd bij het INPI
ingediend en op 9 april 2003 in het Franse Staatsblad
(Frans nationaal instituut voor intellectuele eigendom) die
werd gepubliceerd.
beantwoorden aan de volgende samenstellingscriteria:
Voor het Bio-logo:
Minimum 95% natuurlijke ingrediënten (ingrediënten van plantaardige, dierlijke, minerale, mariene oorsprong, direct afkomstig van de niet-getransformeerde landbouwproductie of van een fysisch procedé) of van natuurlijke oorsprong (een natuurlijk ingrediënt getransormeerd met toegelaten chemische procedés) en minimum 10 % producten afkomstig van de biologische landbouw (waarvan 95 % certificeerbaar moet zijn, namelijk gecertificeerd volgens de regels van de biologische landbouwproductie, wetende dat cosmeticaproducten vandaag 50 tot 80% water bevatten dat niet certificeerbaar is).
Maximum 5% synthetische ingrediënten (afkomstig van chemische procedés die volgens het Cosmébio-lastenboek toegelaten zijn).
Voor het Eco-logo:
Minimum 95% natuurlijke ingrediënten of ingrediënten van natuurlijke oorsprong en minimum 5 % producten afkomstig van de biologische landbouw (waarvan 50 % certificeerbaar moet zijn).
Maximum 5% synthetische ingrediënten.
Om deze labels te verkrijgen, verbinden de fabrikanten zich ertoe alleen bioafbreekbare of recycleerbare verpakkingen en omverpakkingen te gebruiken en de consument volledig en transparant te informeren over de gebruikte ingrediënten en de
MEER INFORMATIE:
productiefasen.
www.cosmebio.org
Bio Cosmesi AIAB en ICEA Het label Bio Cosmesi AIAB werd gecreëerd door de Italiaanse Vereniging voor biologische landbouw (Associazione Italiana Agricoltura Biologica) en het Institut pour la Certification Ethique (ICEA) en garandeert de consument een cosmeticaproduct dat weinig schadelijk is voor het milieu, met grondstoffen van natuurlijke oorsprong. Om dit label te verkrijgen, moet een cosmeticaproduct beantwoorden aan het lastenboek, dat een hele reeks stoffen uitsluit en de natuurlijke oorsprong van de ingrediënten eist, evenals een hoge graad van dermocompatibiliteit en ecocompatitibiliteit (hoge bioafbreekbaarheid en lage watertoxiciteit). Zijn strikt verboden: sterilisatie door middel van radioactieve behandeling of bestraling van de natuurlijke ingrediënten van de afgewerkte cosmeticaproducten, ingrediënten van petrochemische en synthetische oorsprong (inclusief parfums en kleurstoffen),
producten
van
niet-biologische
dierlijke
oorsprong
en
bepaalde
weinig
milieuvriendelijke
fabricageprocessen. De controles onder toezicht van het Cosmetologisch centrum van de universiteit van Ferrara, inspecteren de productie-installaties in de volledige keten en de milieuconfiguratie van het bedrijf dat de gelabelde producten fabriceert.
MEER INFORMATIE: www.biocosmesi.com - 38 -
BDIH Natural Cosmetic Het BDIH (Bundesverband Deutscher Industrie und Handelsunternehmen) werd in 1951 opgericht en is de federale
vereniging
commerciële
van
bedrijven
geneesmiddelen,
Duitse
industriële
in
de
dieetproducten,
en
sectoren
cosmetica
en
lichaamsverzorging. Het BDIH is bevoegd voor alle juridische kwesties in verband met deze producten en verenigt meer dan 420 bedrijven.
cosmeticaproducten op basis van nauwkeurige criteria voor de exploitatie, de productie en de verwerking van de gebruikte grondstoffen.
In samenwerking met erkende fabrikanten heeft deze Duitse federale vereniging een norm ontwikkeld die het concept van natuurlijke cosmetica verduidelijkt en de legitieme verwachtingen van de consument betreffende veilige en ecologische producten erkent.
Deze richtlijn definieert de normen voor natuurlijke
De fabrikanten en hun leveranciers die deze criteria naleven,
ontvangen
het
label
“Certified
Natural
Cosmetics BDIH” dat meer bepaald de naleving van de volgende punten garandeert:
Bescherming van de natuur: bij de exploitatie van de grondstoffen moeten de producenten erover waken de natuur zo weinig mogelijk te verstoren, meer bepaald door rekening te houden met de bescherming van dieren en plantensoorten. Genetische manipulatie is streng verboden.
Zorgvuldige verwerkingsprocessen: de verwerking van de grondstoffen tot cosmeticabereidingen moet hoofdzakelijk met fysische en mechanische in plaats van chemische processen gebeuren. De verpakking moet zuinig en milieuvriendelijk zijn.
Compatibiliteit van de producten: de cosmetica mogen geen stoffen bevatten zoals petroleumderivaten, aromatische stoffen of kleurstoffen en synthetische bewaarmiddelen (die allergieën kunnen veroorzaken).
Sociale compatibiliteit: de gebruikte grondstoffen moeten zoveel mogelijk afkomstig zijn uit de eerlijke handel en ketens uit de ontwikkelingslanden.
De controles: de controles worden uitgevoerd door onafhankelijke instellingen. De naleving van de criteria wordt bewezen door de toekenning van het label dat het merk van de vereniging is.
Sinds de officiële invoering in de lente van 2001 werden er meer dan 2 000 producten gecontroleerd. Ze verkregen dit label, dat in heel Europa en in de Verenigde Staten wordt gebruikt.
MEER INFORMATIE: www.bdih.de
Soil Association Organic Standard Soil Association Organic Standard werd gecreëerd
Dit label omvat ook sociale criteria en meer bepaald de
door Soil Association Limited, een vereniging voor
naleving van de regels van de Verklaring van de rechten
de
van de Mens van de Verenigde Naties.
bevordering
van
duurzame
landbouw
en
biocertificering. Dit is het belangrijkste Britse label voor
biologische
voedings-
en
niet-
voedingsproducten. De certificeringsnormen die het hanteert, behoren tot de strengste ter wereld. Om
dit
label
te
verwerven,
moeten
de
cosmeticaproducten worden ontwikkeld op basis van ingrediënten
die
uitsluitend
afkomstig
zijn
uit
de
biologische landbouw en met processen die het milieu respecteren en geen gebruik maken van dierenproeven.
MEER INFORMATIE: www.soilassociation.com - 39 -
Nature et Progrès Cosmétique en Bio-écologique De vereniging Nature et Progrès werd opgericht in 1964
en
groepeert
landbouwproducenten,
cosmeticafabrikanten en consumenten die zich tot doel stellen producten te fabriceren die de wetten van de natuur respecteren en zo min mogelijk gebruik maken van synthetische elementen. In 1997 creëerde Nature et Progrès het charter "Cosmétique
Bio-écologique",
basisprincipe
dat
dat
alle
uitgaat
van
cosmetica-
het en
Het charter Nature & Progrès bevat een strenge en
verzorgingsproducten moeten worden ontwikkeld op
nauwkeurige
basis van grondstoffen die worden verkregen met
fabricageprocedés die toegelaten en verboden zijn. Het
eenvoudige fysische of chemische processen, zonder
verbiedt
synthetische moleculen en die aan strenge ecologische
uitzondering van melkproducten, afgeleide producten van
criteria beantwoorden.
eieren of bijenproducten.
Concreet betekent dit dat 100 % van de ingrediënten van
Minerale stoffen zijn slechts toegelaten als de ontginning
natuurlijke oorsprong moet zijn (met een voorkeur voor
ervan geen vervuiling veroorzaakt en het landschap niet
plantaardige grondstoffen met het label Nature et
aantast. De producten moeten maximaal bioafbreekbaar
Progrès, Demeter of AB, en die aan de fairtradecriteria
zijn en de verpakking moet recycleerbaar zijn.
voldoen)
en
0
%
synthetische
componenten
lijst
van
ingrediënten
van
de
grondstoffen
dierlijke
oorsprong,
en met
of
MEER INFORMATIE:
petrochemische derivaten.
www.natureetprogres.org
Europees Ecolabel Hygiëne en Cosmetica Het Europees ecolabel werd in 1992 gecreëerd en wordt erkend door alle landen van de Europese Unie, en ook door Noorwegen, Liechtenstein en IJsland. Het heeft tot doel de fabricage, de verkoop en het gebruik van meer milieuvriendelijke producten te harmoniseren, meer bepaald in de sector Hygiëne en Cosmetica. Om dit label te verkrijgen, moet een product aan een reeks
milieucriteria
voldoen
(vastgelegd
door
de
Europese Commissie) die meer bepaald betrekking hebben op de toxiciteit voor waterorganismen, de bioafbreekbaarheid en de aanwezigheid van stoffen die gevaarlijk zijn voor het milieu. Bepaalde ingrediënten zijn volledig verboden (toxische stoffen, biocides, kleurstoffen
In België maakt het Ecolabel-comité deel uit van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.
en bepaalde parfums) en per product wordt een maximale hoeveelheid verpakking vastgelegd.
Sinds de creatie van dit label is de lijst van ecogelabelde producten voortdurend aangegroeid: vandaag zijn er 23
De controle van dit label werd toevertrouwd aan onafhankelijke instanties die door de regeringen worden aangesteld.
verschillende productgroepen en er werden meer dan 300 certificaten toegekend.
MEER INFORMATIE: www.eco-label.com
- 40 -
Humane Cosmetics Standart – Leaping Bunny Het label Humane Cosmetics Standard wordt beheerd door de Coalitie voor de informatie aan consumenten over cosmetica (Coalition for Consumer Information on Cosmetics) en garandeert dat de ingrediënten die voor de fabricage van de gelabelde producten worden gebruikt, niet op dieren werden getest. De Coalition for Consumer Information on Cosmetics is een Amerikaanse organisatie die in 1996 werd opgericht door 8 dierenrechtenorganisaties. In Europa wordt het label gesteund door de
‘Europese Coalitie voor het
Om het label op hun producten te mogen aanbrengen,
Beëindigen van Dierproeven’ (ECEAE) die bestaat uit 18
moeten de fabrikanten het aanvragen en een volledig
organisaties uit 17 Europese landen, waaronder de
dossier voorleggen met attesten van het niet-testen van
vereniging GAIA, die België vertegenwoordigt.
al hun grondstoffenleveranciers.
De Coalitie ligt aan de basis van het label ‘Leaping
In Frankrijk wordt het label toegekend door de vereniging
Bunny’ dat wordt toegekend aan fabrikanten die geen
One Voice, de Franse vertegenwoordiger in de Coalition
enkele test op dieren hebben uitgevoerd, besteld of
for Consumer Information on Cosmetics, die de audit en
aanvaard tijdens het volledige fabricageproces van het
controle
product of de ingrediënten waaruit het bestaat.
certificeringsorganisme Ecocert.
heeft
toevertrouwd
aan
het
MEER INFORMATIE: www.leapingbunny.org
Naturland Cosmetics Bio Naturland-Verband werd in de streek van München
opgericht in 1982 en is een van de belangrijkste
Alle natuurlijke, plantaardige en dierlijke ingrediënten moeten afkomstig zijn uit de biologische landbouw.
biologische landbouworganisaties ter wereld.
De BDIH-certificering is verplicht voor alle natuurlijke ingrediënten.
Het product mag geen synthetische ingrediënten en geen
genetisch
gemodificeerde
organismen
bevatten.
De
verpakkingen
en
omverpakkingen
moeten
bioafbreekbaar of recycleerbaar zijn.
Het product en zijn componenten mogen niet op dieren zijn getest.
Voor de cosmetica biedt het lastenboek Naturland
MEER INFORMATIE:
Cosmetics Bio een uitgebreid geheel van waarborgen:
www.naturland.de
- 41 -
AB – Agriculture Biologique Het AB-label, dat in Frankrijk erg bekend is en veel wordt gebruikt, heeft tot doel de consument de weg te wijzen naar biologische producten via een snelle visuele herkenning. Volgens de barometer CSA/Agence Bio 2008 kent 85% van de Fransen het merk AB en gebruikt 84% van de consumenten het als indicator bij de aankoop van biologische producten. Het AB-label biedt duidelijke garanties: Het merk AB is exclusief eigendom van het Franse ministerie van Landbouw dat de gebruiksregels ervan
Een product dat voor minstens 95% bestaat uit
definieert en wordt sinds 1 januari 2008 beheerd door het
ingrediënten die afkomstig zijn van biologische
Agence Bio, dat officieel verantwoordelijk is voor de
productieprocedés die gebruik maken van landbouw-
toekenning van en de communicatie over dit label.
en veeteeltpraktijken die het natuurlijke evenwicht, het milieu en het dierenwelzijn respecteren. De naleving van de Franse wetgeving. Een certificering onder controle van een organisme dat is erkend door de Franse overheid en dat
MEER INFORMATIE:
beantwoordt aan de criteria van onafhankelijkheid,
www.agencebio.org
onpartijdigheid,
competentie
en
efficiëntie
zoals
gedefinieerd door de Europese normen.
Ecocert Ecocert werd in 1991 opgericht en is een Frans controle- en certificeringsorganisme waarvan de activiteit wordt omkaderd door de overheid en de wetgeving. Ecocert is erkend door het Institut National de l’Origine et de la Qualité en is geaccrediteerd door het Comité français d’Accréditation, volgens de ISO 65-norm (die onafhankelijkheid, competentie en onpartijdigheid eist) voor
de
certificering
van
landbouw-
en
voedingsproducten (Agriculture Biologique, IFS) en de certificering van industriële producten (Ecofert). Als certificeringsorganisme is de eerste taak van Ecocert de controle en de toekenning van waarborgen in verband met de strikte naleving van de lastenboeken die gelden voor producten, systemen of diensten. Ecocert stelt dus, in samenwerking met professionals uit de betrokken sectoren, lastenboeken op die gebaseerd moeten zijn op objectieve en kwantificeerbare criteria.
Ecocert staat in voor het opstellen van het controleplan voor
kwaliteits-,
oorsprong-
of
traceerbaarheidsdoelstellingen. In
het
domein
van
de
cosmetica
heeft
Ecocert
meegewerkt aan het definiëren van het lastenboek van het
Cosmébio-charter
professionals
met
(met
dezelfde
de naam)
vereniging dat
de
van reële
toepassing van respect voor het milieu in de hele productieketen garandeert en de valorisatie van de natuurlijke stoffen van superieure ecologische kwaliteit. Ecocert, referentie van de Bio-certificering, controleert meer dan 70% van de bedrijven in de ‘Biosector’ in Frankrijk (productie en verwerking) en bijna 30% wereldwijd.
MEER INFORMATIE: www.ecocert.fr
- 42 -
Nordic Swan Nordic Swan (Noorse zwaan) werd in 1989 gecreëerd door de Scandinavische raad van ministers die een collectief ecologisch bewustzijn wilden ontwikkelen door een gemeenschappelijk en officieel label in te voeren in de Scandinavische landen. Het label geldt voor een zestigtal productgroepen waarvoor een ecologische labeling noodzakelijk en nuttig is.
Om zijn producten te laten certificeren, moet een bedrijf een volledig dossier voorleggen. Het dossier moet meer bepaald
De Scandinavische raad voor ecolabeling (Nordiska Miljömärkningsnämnden - NMN) bepaalt unaniem welke producten voor labeling in aanmerking kunnen komen en aan welke criteria ze moeten voldoen, door zich te baseren op de aanbevelingen van groepen van experts en na consultatie van de vertegenwoordigers van de verschillende regeringen, milieubescherming-, handelsen industriële organismen.
de
resultaten
bevatten
van
evaluaties,
uitgevoerd door een onafhankelijk laboratorium op basis van de criteria die de Scandinavische Raad voor ecolabeling heeft opgesteld. De raad zal de certificaten dan
controleren
en
de
bedrijven
opvolgen
(controlebezoeken). Nordic Swan houdt rekening met de impact van het product
tijdens
zijn
volledige levensduur,
van de
noodzakelijke grondstoffen tot de recyclage van het
Vandaag dragen meer dan 800 uiteenlopende producten en diensten het label Nordic Swan.
product.
Omdat
de
evaluatiecriteria
voortdurend
evolueren, moeten de bedrijven de resultaten van alle testen die door de onafhankelijke laboratoria worden uitgevoerd, aan Nordic Swan meedelen, om te bewijzen dat de producten wel degelijk aan de vereiste criteria voldoen.
MEER INFORMATIE: www.svanen.nu
De andere labels Forest Garden Program Het label FGP ‘Forest Garden Program’ werd ongeveer twintig jaar gelden door doctor Ranil Senanayake gecreëerd.
Het
is
een
internationaal
certificeringssysteem dat garant staat voor het herstel van de ecosystemen met respect voor de
Het ‘Forest Garden Program’ stelt zich tot doel:
biodiversiteit en de lokale bevolking.
de vernieuwing van de vegetatie in ontboste of
Het
Forest
Garden
Program
is
lid
van
het
aangetaste gebieden te bevorderen
AFN (International Analog Forest Network) en is actief in
de lokale rijkdom en biodiversiteit te verhogen
verschillende landen: het Braziliaanse Amazonegebied,
het rendement van de grond te verhogen en de erosie
Colombia, Peru, Costa Rica, Canada, Sri Lanka, de
te verminderen de lokale levensomstandigheden te verbeteren
Filippijnen, Guatemala en Australië.
de ontbossingstrend te stabiliseren of om te keren de
intensieve
chemische
productie
van
de
landbouwexploitaties om te zetten in een natuurlijke en biologische productie de ‘Forest Garden’-producten te ontwikkelen de knowhow op het vlak van biodiversificatie door te geven met als doel de regenwouden te laten respecteren, rekening houdend met het evenwicht van de ecologische biodiversiteit en met respect voor de lokale bevolking.
MEER INFORMATIE: www.forestgardencertification.com - 43 -
Rainforest Alliance De Rainforest Alliance werd in 1987 in New York opgericht door Daniel Katz en is een Amerikaanse nietgouvernementele organisatie (ngo) met kantoren in alle staten van de Verenigde Staten en in heel de wereld. De Rainforest Alliance stelt zich tot doel de biodiversiteit en de duurzaamheid van de natuurlijke hulpbronnen te beschermen door de landbouw-, ondernemings- en
Voor een landbouw- of bosbouwexploitatie betekent
consumptiegewoonten te veranderen.
het verkrijgen van het label ‘Rainforest Alliance
Om dat te realiseren, werkt ze samen met bevolkingsgroepen
Certified’:
die voor hun bestaan afhankelijk zijn van de aarde en helpt ze
Minder watervervuiling dankzij de controle van alle
hen om hun teeltmethoden, de houtoogst en het onthaal van
contaminatiebronnen
reizigers te laten evolueren.
brandstoffen, enz.).
afvalwater,
Minder erosie door conserveringspraktijken voor de gronden.
De Rainforest Alliance betrekt bedrijven, van multinationals tot kmo’s en coöperaties, en consumenten uit heel de wereld
(pesticiden,
Vermindering van het risico voor het milieu en de
bij zijn inspanningen om de geproduceerde goederen en
gezondheid door het verbod op de gevaarlijkste
diensten op een verantwoorde manier naar de wereldwijde
pesticiden en de strikte reglementering voor alle
markt te brengen, waar de vraag naar duurzame producten
agrochemische producten.
blijft groeien.
Bescherming van de natuurlijke habitat van de
De landbouwexploitaties met het label ‘Rainforest Alliance
fauna en de flora door stopzetting van de
Certified’
ontbossing, bescherming van de rivieroevers en de
verkleinen
hun
ecologische
voetafdruk,
kwetsbare ecosystemen in de landbouwexploitaties.
onderhouden goede relaties met de lokale bevolking, beschermen de fauna en de flora en nemen vaak deel aan
Minder afval door de nevenproducten van de landbouwexploitatie
lokale conserveringsprojecten.
als
natuurlijke
meststof
te
gebruiken (compost). Het andere afval, zoals plastic, Talrijke
ingrediënten
van
cosmeticaproducten
glas en metaal, wordt gerecycleerd.
zijn
afkomstig van ‘Rainforest Alliance Certified’-bedrijven of
Minder
waterverbruik
door
irrigatie
en
conserveringsmaatregelen.
verenigingen. Zo koopt The Body Shop palmolie aan bij het bedrijf
Efficiënter
beheer
van
de
landbouwexploitatie
Daabon in Colombia, dat al 20 jaar een belangrijk deel
dankzij de steun van het certificeringsprogramma dat
van zijn middelen besteedt aan de certificering van zijn
de landbouwers helpt om zich te organiseren en
fairtrade- en Rainforest Alliance-gelabelde producten.
beste praktijken in te voeren.
Daabon is al jarenlang een pionier op het vlak van sociale en
Betere omstandigheden voor de landarbeiders
milieuverantwoordelijkheid en werkt nauw samen met lokale
die een billijk loon ontvangen en toegang krijgen tot
coöperaties, die ze opleidingen en afzetmarkten
een degelijke huisvesting, drinkbaar water, maar ook
ter
onderwijs en medische zorgen.
beschikking stelt.
Een betere rentabiliteit en concurrentiekracht
Onder de auspiciën van het Réseau d'Agriculture Durable
voor de landbouwexploitanten die hun productie
SAN,
van
hebben verhoogd, de kwaliteit verbeterd, de klachten
Rainforest
van hun arbeiders verminderd en hun efficiëntie
een
internationaal
natuurbeschermingsgroepen,
begeleidt
netwerk de
verhoogd.
Alliance de landbouwers bij het respecteren van de criteria van de SAN-norm voor de bescherming van de fauna en de
Meer samenwerking tussen de landbouwers en
flora, het beheer van braakgronden, werknemersrechten en
de milieubeschermers: de parken alleen zijn niet in
steun
De
staat om de biodiversiteit te beschermen, de wilde
landbouwexploitaties die deze normen naleven, worden
fauna en de flora moeten ook buiten de beschermde
beloond met het label ‘Rainforest Alliance Certified’.
zones een wijkplaats vinden.
aan
de
lokale
gemeenschappen.
Het
label
‘Rainforest
Alliance
Certified’
stelt
de
landbouwers in staat meer gewicht in de schaal te leggen bij commerciële onderhandelingen, hun producten te
MEER INFORMATIE: www.rainforest-alliance.org
differentiëren, een hogere prijs te verkrijgen en vlotter toegang te krijgen tot krediet. - 44 -
2009 – 2012: inwerkingtreding van het Europese bestek COSMOS In tegenstelling tot de voedingsproducten vallen de
Deze
zes
organismen,
natuurlijke en biologische cosmeticaproducten niet
cosmeticafabrikanten vertegenwoordigen die meer
onder de Europese reglementering voor de productie
dan 11 000 producten aanbieden in meer dan 40
en de etikettering van biologische producten. Ze zijn
landen, hebben zich tot doel gesteld hun normen te
dus aan geen enkele communautaire reglementering
harmoniseren in het raam van een uniek Europees
onderworpen.
lastenboek
met
de
die
naam
meer
dan
COSMOS
1000
(COSMetic
Organic Standard). Met de belangrijke ontwikkeling van deze markt en de stijgende vraag hebben privé-initiatieven (producenten,
Dit project, dat in 2002 van start ging, was een enorme
industriëlen, laboratoria en verenigingen) deze leemte
opdracht en hield belangrijke uitdagingen in. Sommige
gevuld door charters en normen op te stellen die wel een
leden van de multinationale groep waren namelijk
gemeenschappelijke
(natuurlijke
duidelijk voor biologische productie, terwijl andere zich
cosmeticaproducten die mens en milieu respecteren),
basis
hebben
tevreden stelden met natuurlijke ingrediënten. Sommige
maar nuances en specifieke elementen bevatten die de
deden
keuze van de consument en het werk van de importeurs
certificeringsorganismen,
en de distributeurs bemoeilijken.
controles intern. Sommige hanteerden een globale
een
beroep
op
andere
onafhankelijke
organiseerden
hun
definitie voor de toegelaten of verboden grondstoffen, Cosmebio, Cosmeco, Bio Cosmesi AIAB, BioGarantie, …
terwijl andere werkten met uitgebreide lijsten van
Al deze labels leggen, elk in hun land, normen vast voor
toegelaten of verboden ingrediënten.
producten die vaak in heel Europa worden verkocht. In elk geval kondigde de ‘European Cosmetics Standards Om te trachten een oplossing te bieden voor dit
Working Group’ in mei 2009, na zes jaar werk en een
probleem, hebben Cosmébio en de BDIH in 2001 een
internationale publieke bevraging van 3 maanden, de
eerste reeks contacten gelegd waaruit de Europese
publicatie van de COSMOS-norm aan, die een Europese
Werkgroep
harmonisering
voor
cosmeticanormen
(European
oplegt
Cosmetics Standards Working Group) is ontstaan. De
definiëren
Belgische
cosmeticaproducten.
organisatie
BioForum,
het
Franse
van
van
de
biologische
systemen en
voor
het
natuurlijke
certificeringsorganisme Ecocert, het Instituut voor ethische certificering in Italië
(ICEA) en de Soil
Association Limited in Groot-Brittannië zijn erbij aangesloten.
Wat staat er in de Europese COSMOS-norm? COSMOS harmoniseert de criteria voor het definiëren van
biologische
cosmetica,
zowel
voor
de
classificatie van de grondstoffen als voor het bepalen van nieuwe etiketteringsregels. Dit zijn de belangrijkste maatregelen en normen die in het raam van het COSMOS-lastenboek werden gedefinieerd: Voorzorgsbeginsel De COSMOS-norm hanteert het voorzorgsbeginsel als fundamentele
regel
voor
alle
niveaus
van
de
productieketen, van de grondstoffen tot de afgewerkte producten. Het eist een totale transparantie tegenover de consument.
- 45 -
De classificatie van de ingrediënten Het
bestek
definieert
vier
grote
Garanties en verbodsbepalingen categorieën
van
ingrediënten waarvoor strikte normen gelden:
Om in het raam van de COSMOS-norm te worden gecertificeerd, moet een cosmeticaproduct de volgende drempels respecteren:
Water en minerale ingrediënten: hoewel ze niet biocertificeerbaar
zijn,
moeten
ze
natuurlijk
zijn,
20 % van het
totaal
het
biogecertificeerd
voorkeur hernieuwbaar zijn.
behalve lotions (het minimum is dan 10%).
fysisch
verwerkte
landbouwingrediënten:
ze
mogen van plantaardige, dierlijke of microbiële oorsprong
(water
product
verkregen met procedés die het milieu respecteren, en bij
De
zijn
van
niet
moet
inbegrepen),
95% van de certificeerbare, mechanisch verwerkte ingrediënten moet biologisch zijn.
(verkregen door fermentatie) zijn, maar mogen niet genetisch gemodificeerd zijn. Ingrediënten van dierlijke oorsprong mogen niet bestaan uit extracten van levende
slechts
30%
van
deze
chemisch
verwerkte
natuurlijke ingrediënten moet biologisch zijn.
dieren of afkomstig zijn uit slachthuizen (bijenwas, honing, eieren, en melk zijn bijvoorbeeld wel toegelaten).
De synthetische producten zijn niet toegelaten volgens het Cosmos-lastenboek.
Ze moeten Bio-gecertificeerd zijn. De chemisch verwerkte landbouwingrediënten: die als
De verpakkingen en oververpakkingen moeten overigens
onmisbaar worden beschouwd opdat de biocosmetica
bioafbreekbaar of recycleerbaar zijn en de percentages
met
natuurlijke en bio-ingrediënten moeten duidelijk
de
conventionele
producten
zouden
kunnen
concurreren, moeten voldoen aan de 12 principes van de
worden
vermeld
op
alle
verpakkingen
van
de
Groene Chemie die tot doel hebben de procedés en
gecertificeerde producten, in percentage van het totale
stoffen die het gevaarlijkst zijn voor de mens of milieu te
gewicht en in percentage van het gewicht zonder water
verminderen of te elimineren.
(een belangrijk, maar niet-certificeerbaar ingrediënt).
Ook als ze chemisch of synthetisch is verwerkt, kan een stof als biologisch worden beschouwd, op voorwaarde dat het biologische gedeelte van het verkregen ingrediënt
De COSMOS-norm bevat bovendien een aantal
nauwkeurig
verbodsbepalingen:
wordt
beoordeeld
en
aangeduid
(een
ingrediënt dat voor 40 % uit een biologische grondstof bestaat en voor 60 % uit chemische componenten moet als ‘40 % Bio’ worden gekwalificeerd).
De cosmeticaproducten en hun ingrediënten mogen niet getest zijn op dieren.
De andere ingrediënten: deze categorie omvat alles wat
Parfums, synthetische kleurstoffen en synthetische
niet in de andere categorieën is opgenomen, meer
bewaarmiddelen zijn verboden, net als ingrediënten uit
bepaald de bewaarmiddelen, meestal van synthetische
de
oorsprong
bestanddelen die ioniserende behandelingen hebben
en
waarvoor
momenteel
natuurlijk alternatief bekend is.
geen
efficiënt
petrochemie
(paraffine,
siliconen,
enz.),
ondergaan en Genetisch Gemodificeerde Organismen (GGO’s).
- 46 -
Controles en certificeringen De toekenning van het label COSMOS-norm zal
Men voorziet twee types COSMOS-certificeringen met
onderworpen zijn aan jaarlijks herhaalde controles door
verschillende eisenniveaus.
onafhankelijke certificeringsorganismen zoals Ecocert. De conformiteitscertificaten worden per product en
Naast de certificering ‘COSMOS Organic’ komt er
niet per merk toegekend.
namelijk
ook
een
vermelding
‘COSMOS
Natural’
De COSMOS-norm gecertificeerde producten moeten
gecreëerd, die wordt toegekend op basis van een minder
in principe geen specifiek logo dragen
streng lastenboek, meer bepaald wat de ingrediënten van
voor deze
certificering. De certificering wordt gewoon vermeld naast
biologische oorsprong betreft.
de bestaande labels (bijvoorbeeld Cosmébio), die pas nu geleidelijk aan door de consumenten worden herkend.
MEER INFORMATIE: www.cosmos-standard.org en www.natrue.fr
2009-2012: invoering van de COSMOS-norm Het programma voor de invoering van de COSMOS-
Tijdens
deze
overgangsperiode
norm bepaalt dat de eerste certificeringen tegen het
toegestaan,
einde van het jaar 2009 worden toegekend.
gelegenheid te geven nieuwe leveranciers te vinden
Toch zal het COSMOS-lastenboek pas vanaf 2012 in
(vooral bij de bioketens)
zijn geheel worden toegepast.
termijn verboden zullen zijn.
meer
bepaald
om
zijn de
afwijkingen bedrijven
de
voor de ingrediënten die op
Het programma voorziet namelijk een overgangsperiode van drie jaar om de producenten en de fabrikanten de tijd te geven zich aan deze nieuwe criteria aan te passen.
Cosmos en NaTrue De acties die men sinds 2001 onderneemt om het COSMOS-lastenboek op te stellen, stoten sinds enkele jaren op verzet van vooral een groep van Duitse en Zwitserse merken (Logona, Weleda, Dr
behouden voor de normen die gelden voor natuurlijke en
Hauschka, enz.). Einde 2007 hebben deze merken (waarvan de meeste BDIH-gelabeld
Met het doel “het hoogst mogelijke eisenniveau te
zijn)
besloten
om
zich
van
het
COSMOS-project af te keren door een concurrerende organisatie en een concurrerend label te lanceren met de naam NaTrue. Ze zeggen dat hun beslissing rechtstreeks verband houdt met de “vele jaren van besprekingen rond het creëren van een geharmoniseerd label op Europees niveau, die nog steeds niet tot tastbare
biologische cosmetica en voor de ingrediënten waaruit ze bestaan,” heeft de internationale vereniging NaTrue al een label (en een logo) gelanceerd, aangepast aan het eisenniveau dat bij de ontwikkeling van de producten wordt bereikt: De natuurlijke cosmetica ‘NaTrue een ster’ voldoen slechts
aan
het
eisenniveau
voor
natuurlijke
ingrediënten en de toegelaten procedés voor de
resultaten hebben geleid.”
fabricage van deze ingrediënten. De vertegenwoordigers van NaTrue staan zeer kritisch tegenover
de
COSMOS-norm,
die
volgens
hen
“onnauwkeurigheden en contradicties bevat over de natuurlijkheid en het biologische karakter van de componenten”. Zij menen ook dat “het gebrek aan duidelijkheid van de meegedeelde informatie en de regels van deze norm niet van aard zijn om de onafhankelijkheid en de transparantie van het toekomstige label voor de consumenten te garanderen.” - 47 -
Voor de natuurlijke cosmetica ‘NaTrue twee sterren’ moet minstens 70 % van de natuurlijke ingrediënten afkomstig zijn van een gecontroleerde biologische productie en/of gecertificeerde wilde pluk. Voor de natuurlijke cosmetica ‘NaTrue drie sterren’, moet minstens 95 % van de natuurlijke ingrediënten afkomstig zijn van een gecontroleerde biologische productie en/of gecertificeerde wilde pluk.
De rol van de consument‌ Hoewel we de spelers die betrokken zijn bij de productie van natuurlijke en biologische cosmeticaproducten alleen maar kunnen feliciteren met hun inspanningen om de nationaal vastgelegde normen op Europees niveau te harmoniseren, moeten we vaststellen dat de begrijpelijkheid en de leesbaarheid voor de consument weinig zijn verbeterd. De verbruiker wordt immers geconfronteerd met etiketten en verpakkingen van cosmeticaproducten die naast de wettelijke vermeldingen ook een nationaal biolabel dragen (bijvoorbeeld CosmÊbio of BDIH), het logo van een certificeringsorganisme (bijvoorbeeld Ecocert), een fairtradelabel (bijvoorbeeld Max Havelaar) en tot slot een Europese certificering met (NaTrue) of zonder logo (COSMOS-norm). En dan hebben we het nog niet over de labels die de fabrikanten zelf voor hun merken in het leven hebben geroepen.
- 48 -
Conclusie Mooi en gezond zijn en blijven. Dat zijn de belangrijkste doelstellingen van de cosmeticaen
verzorgingsproducten
waaraan
de
Europeanen
gemiddeld 200 euro per jaar en per inwoner besteden. Maar naast deze doelstellingen hechten de consumenten steeds meer belang aan de fabricageprocedés en de samenstelling van de producten, hun impact op het milieu en de arbeidsomstandigheden van de mensen die ze helpen produceren. De fabrikanten zijn zich bewust van deze trend (en zijn economische gevolgen) en zijn gestart met de productie van natuurlijke, biologische of fairtradeproducten. Ze hebben de creatie van (min of meer) onafhankelijke labels
aangemoedigd
die
de
consument
moeten
geruststellen over de betrouwbaarheid van de ethische boodschappen die hun nieuwe producten uitdragen.
De ontwikkeling van een eerlijke en duurzame handel in cosmeticaproducten, ontstaan op initiatief van militante bedrijven of verenigingen, heeft verscheidene grote merken (L’Oréal, Estée Lauder, enz.) overtuigd van de dynamiek van de vraag. Deze merken hebben aanzienlijke bedragen geïnvesteerd in de ontwikkeling en commercialisering van dergelijke producten (zonder daarom hun gamma traditionele producten op te geven). Dankzij het succes van dit aanbod breiden de fabrikanten (geëngageerde bedrijven en grote ondernemingen) hun gamma uit met nieuwe productlijnen (babyverzorging, schoonheidsproducten voor mannen, zonneproducten, …) waarvoor ze op zoek gaan naar nieuwe, natuurlijke werkzame bestanddelen uit de biodiversiteit. Interesse van de consument, groeiende vraag, privé-investeringen, steun aan lokale producenten, sociale ontwikkeling en behoud van de ecosystemen, de positieve dynamiek is volop in beweging. Een beweging die langzaam maar zeker uitbreiding neemt, in het voordeel van de planeet en de levende wezens die haar bewonen. En dat is echt goed nieuws.
- 49 -
Tr a d e f o r D e ve l o p m e n t C e n t r e
EXPERTISECENTRUM
Redactie en lay-out: Piezo / Dan Azria - Marc Vanhellemont
Het expertisecentrum voor thema’s in verband met steun aan de handel, eerlijke handel en duurzame handel.
Coördinatie:
Verzamelt, analyseert en produceert informatie (opiniepeilingen bij de
Samuel Poos
consumenten, marktstudies, …)
Leidt een werkgroep binnen het platform voor steun aan de
Foto’s:
privésector ‘Ondernemen voor ontwikkeling’. Alter Eco
ONDERSTEUNING AAN DE PRODUCENTEN
Asociacion Nacional de Agricultores Pequenos GAGNON Bernard (Licence GNU)
Financiële ondersteuning
CACVRA
Het TfDC steunt gemarginaliseerde producenten, micro-ondernemingen en kleine ondernemingen en projecten uit de sociale economie die actief zijn in eerlijke of duurzame handel. Zij dienen gevestigd te zijn in één van de 18 partner landen van de Belgische Coöperatie. Wij financieren activiteiten die hun betere markttoegang verlenen of die
Forest People / Cœur de Forêt Intercarto – CPA Kuapa Kokoo Ltd
Laboratoire Equitable
hen helpen zich te professionaliseren: ontwikkeling van nieuwe producten,
Léa Nature
introductie van kwaliteitscontrole, vormingen (management, marketing,
L’Occitane
etc), deelname aan handelsbeurzen, voorbereiding op een Fair Trade of
Max Havelaar
andere duurzame certificering,…
MPI.nl Natura Brasil
Marketing ondersteuning
Oxfam-Wereldwinkels
Het TfDC profileert zich als een expertisecentrum in ‘marketing & sales’ en als een organisatie die concrete ondersteuning verleent aan BTCprojecten die rechtstreeks of onrechtstreeks te maken hebben met het Strategisch advies in business en marketing
•
Marktinformatie en marktanalyse
•
Coaching in marketing
Solidar’Monde Stassen Group
vermarkten van consumentenproducten of diensten: •
PR Shots
Terre d’Oc The Body Shop The Heiveld Cooperative Ltd
SENSIBILISERING Het centrum organiseert campagnes en mobiliseert middelen om de consumenten, de economische actoren en de Belgische overheid te sensbiliseren.
Week van de Fair Trade
Aanwezigheid op salons, beurzen
Website www.befair.be
Trade For Development Centre Belgische Technische Coöperatie (BTC) Hoogstraat 147 1000 Brussel 02 / 505 37 74
WWW.BEFAIR.BE - 50 -