จากปทุมธานี ถึงพรรคเพื่อไทย รศ.ดร.พิชิต ลิขิตกิจสมบูรณ์ 27 เมษายน 2555 การพ่ายแพ้ ของพรรคเพื่อไทยทังในการเลื ้ อกตังซ่ ้ อมสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (สส.) เขต 5 ปทุมธานี และการ เลือกตังนายกองค์ ้ การบริ หารส่วนจังหวัดปทุมธานี (อบจ.) ได้ ให้ บทเรี ยนที่สําคัญยิ่ง สาเหตุเฉพาะหน้ าของความพ่ายแพ้ ในครัง้ นี ้ก็คือ มวลชนคนเสี ้อแดงปทุมธานีจํานวนมาก “พร้ อมใจกัน” ไม่ไป ลงคะแนนเสียงให้ ผ้ สู มัครพรรคเพื่อไทยนัน่ เอง เป็ นผลให้ ผ้ สู มัครพรรคประชาธิปัตย์แม้ จะไม่ได้ คะแนนเสียงเพิ่ม แต่ก็ สามารถชนะการเลือกตั ้งในที่สดุ นัยหนึ่ง คนเสือ้ แดงปทุมธานีกาํ ลัง “สั่งสอนบทเรี ยนสําคัญ” ให้ กับพรรคเพื่อไทย สาเหตุสําคัญคือ ปั ญหาระบบของพรรคเพื่อไทยในการคัดสรรคนเพื่อลงสมัครเป็ น สส. ที่ยงั เต็มไปด้ วยระบบ อุปถัมป์และลัทธิพรรคพวก ในแต่ละเขต จะมี “เจ้ าของพื ้นที่” อยู่ไม่เพียงกี่คนที่งบุ งิบตัดสินใจกันเองว่า จะเอาญาติ พีน่ ้ อง ลูกเมียใครลงสมัครบ้ าง โดยไม่สนใจความคิดความรู้สกึ ของประชาชนในท้ องถิ่น ผลที่ได้ คือ ในหลายพื ้นที่ พรรคเพื่อไทยจะได้ แต่ประเภท “สส.หลังยาว” ที่เกาะกระแส พ.ต.ท.ทักษิณ หรือ นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร เข้ ามา โดยแทบไม่ได้ หาเสียงด้ วยตนเอง ไม่มีผลงานอันใด ไม่ใส่ใจประชาชนในพี ้นที่ ไม่เป็ นที่ พึง่ พาของประชาชนในยามเดือดร้ อน เอาแต่วิ่งเต้ นในพรรค คอยเดินตามรัฐมนตรี หรื อนายกรัฐมนตรี เพือ่ ตําแหน่งต่าง ๆ ให้ ตนเองหรื อพรรคพวกญาติพี่น้อง ในการเลือกตั ้งใหญ่ 3 กรกฎาคม 2554 ประชาชนจําต้ องกลํ ้ากลืนทั ้งนํ ้าตา ยอมลงคะแนนให้ “สส.หลังยาว” พวกนี ้เข้ าไปเพราะต้ องการเอาชนะพรรคประชาธิปัตย์ที่เป็ นตัวแทนเผด็จการจารีตนิยม ให้ พรรคเพื่อไทยที่เป็ นฝ่ าย ประชาธิปไตยชนะคะแนนเด็ดขาดแล้ วได้ จดั ตั ้งรัฐบาล แต่ในการเลือกตั ้งซ่อมและเลือกตั ้งองค์การปกครองส่วนท้ องถิ่นนั ้น เป็ นคนละปริ บท ประชาชนสามารถตัดสินใจ ได้ กว้ างขึ ้นโดยรู้ดีวา่ จะไม่กระทบภาพใหญ่ระดับประเทศ พวกเขาจึงเลือก สส.ตามลักษณะและคุณภาพอย่างแท้ จริง ใน กรณีเขต 5 ปทุมธานี สส.ที่ลาออกไปคือพวกหลังยาว ซึง่ ประชาชนเอือมระอาเต็มทน ส่วนผู้ที่มาลงแทน ก็ถกู คัดสรรมา จาก “เจ้ าของพื ้นที่” โดยไม่สนใจความคิดเห็นของประชาชน ดูถกู ประชาชนว่า นี่คือพื ้นที่สีแดง ต่อให้ พวกตนเอา “เสา ไฟฟ้า” มาลง คนเสื ้อแดงก็ต้องเลือกวันยังคํ่า เพราะถึงอย่างไร มวลชนก็จะไม่หนั ไปเลือกพรรคประชาธิปัตย์ แต่เขาหารู้ไม่ ว่า คนเสือ้ แดงเป็ นมวลชนที่ต่ นื ตัวทางประชาธิปไตยอย่ างสูง ฟั นฝ่ ากระสุน ระเบิด และกองเลือดเพื่อ ประชาธิปไตยมาแล้ ว มวลชนจึงคิดได้ ว่า พวกเขาไม่ ได้ ถกู กําหนดจากพรรคเพื่อไทย แต่ เป็ นพวกเขาต่ างหากที่ กําหนดชะตากรรมของพรรค บทเรี ยนสําคัญคือ พรรคเพื่อไทยจะต้ องปฏิรูปกระบวนการคัดสรรตัวบุคคลลงสมัครรับเลือกตั ้ง ลดเลิกระบบ อุปถัมป์และลัทธิพรรคพวก ให้ ประชาชนระดับฐานรากเข้ ามามีสว่ นโดยตรงในการเสนอชื่อและคัดสรรผู้สมัคร สร้ างให้ พรรคเพื่อไทยเป็ นพรรคมวลชนอย่างแท้ จริง ค่อย ๆ ลดความเป็ นพรรคเถ้ าแก่ใหญ่ แน่นอนว่า สิ่งนี ้จะต้ องเผชิญกับแรง
ต่อต้ านอย่างหนักจากกลุม่ ก๊ วนต่าง ๆ ในพรรค แต่นี่คือปั จจัยชี ้ขาดข้ อเดียวว่า พรรคเพื่อไทยจะเป็ นพรรคการเมืองเชิง สถาบันในระยะยาวต่อไปได้ หรือไม่เมื่อพ้ นยุค พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตรแล้ ว พรรคเพื่อไทยแม้ จะชนะเลือกตั ้งสภาผู้แทนราษฎรในระดับชาติ แต่กลับล้ มเหลวอย่างสิ ้นเชิงในระดับท้ องถิ่น คือ พ่ายแพ้ การเลือกตั ้งองค์การปกครองส่วนท้ องถิ่นในเกือบทุกท้ องที่ โดยมี อบจ. ปทุมธานี เป็ นกรณีลา่ สุด การเมือง ระดับชาติกับการเมืองระดับท้ องถิ่นนัน้ มีลักษณะเนือ้ หาที่แตกต่ างกันโดยพืน้ ฐาน จะเอาวิธีการของการ เลือกตัง้ ระดับชาติไปใช้ กับการเลือกตัง้ ท้ องถิ่นไม่ ได้ คือไม่ สามารถชูภาพ พ.ต.ท.ทักษิณ หรื อนางสาวยิ่งลักษณ์ แล้ วชนะเลือกตัง้ การเมืองท้ องถิ่นเป็ นเรื่ องผลประโยชน์โดยตรงของคนพื ้นที่และการพัฒนาท้ องถิ่น ประชาชนจึงต้ องการคนพื ้นที่ที่ ทํางานทุ่มเทให้ กบั การพัฒนาท้ องถิ่นอย่างแท้ จริง ไม่ได้ ต้องการคนที่เป็ น “เพื่อไทย” หรือ “เสื ้อแดง” การเมืองระดับชาติ แทบไม่มีผล ระบบการคัดสรรคนของพรรคเพื่อไทยจึงใช้ ไม่ได้ กบั การเมืองท้ องถิ่นอีกเช่นกัน เพราะไปตัดสินกันที่ ความสัมพันธ์ โยงใยกับ “เจ้ าของพื ้นที่” เป็ นหลัก โดยมีผลงานและความสัมพันธ์กบั ประชาชนในท้ องถิ่นเป็ นประเด็นรอง บทเรี ยนจากกรณี อบจ.ปทุมธานีจึงเป็ นเรื่องของความเข้ าใจต่อการเมืองท้ องถิ่น ซึง่ แบบวิธีคิด วิธีการทํางาน การหาเสียง การจัดตังเครื ้ อข่ายและสร้ างผลงานในท้ องถิ่น เป็ นสิ่งที่พรรคเพื่อไทยจะต้ องเรียนรู้ หัวใจสําคัญจึงยังคงอยู่ที่ ระบบการคัดสรรคนของพรรคเพื่อไทยอีกนัน่ เอง แต่ยงั มีเหตุผลสําคัญอีกข้ อหนึง่ ที่ทําให้ พรรคเพื่อไทยพ่ายแพ้ การเลือกตั ้งที่ปทุมธานี และเป็ นเหตุผลที่ทงแกนนํ ั้ า พรรคเพื่อไทยและแกนนํา นปช.ปฏิเสธเสียงแข็งและไม่ยอมพูดถึง นัน่ คือ นโยบายปรองดองของพรรคเพื่อไทยและ ท่ าทีของพ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร ซึง่ มุ่งประนีประนอมกับฝ่ ายเผด็จการจารี ตนิยมโดยไม่คํานึงถึงหลักการความยุติธรรม เป็ นการ “หย่าศึก” “ลืมอดีตทุกอย่าง” “ยกโทษให้ ทกุ ฝ่ ายทุกคน” บนกองเลือดและความเจ็บชํ ้าของมวลชนคนเสื ้อแดง คําพูดของพ.ต.ท.ทักษิณ ที่เสียมเรี ยบ ที่บอกให้ แม่น้องเกด (นางพะเยาว์ อัคฮาค มารดานางสาวกมนเกด อัค ฮาค พยาบาลอาสาที่ถกู ทหารพลแม่นปื นฆ่าอย่างโหดเหี ้ยมขณะปฏิบตั ิหน้ าที่ในวัดปทุมวนาราม) และญาติผ้ เู สียชีวิตควร “เสียสละ” “เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม” นัน้ เป็ นคําพูดที่ทําร้ ายจิตใจคนเสื ้อแดงอย่างสาหัส โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กับญาติพี่ น้ องของคนที่ตาย บาดเจ็บ พิการ และติดคุกถึงทุกวันนี ้ เป็ นนัยว่า เขาเหล่านี ้ไม่ร้ ูจกั “เสียสละ” ที่ไม่เห็นด้ วยกับ “การ ปรองดอง” ของพรรคเพื่อไทย พรรคเพื่อไทยอย่าได้ คิดว่า “ให้ เงินเยียวยาไปคนละหลายแสนหรื อหลายล้ าน แล้ วจบกัน” จะต้ องเข้ าใจว่า การที่ คนเหล่านี ้ก้ าวออกมาต่อสู้ ฝ่ ากระสุน ระเบิด และความตาย เสียชีวิตและอวัยวะ สูญทรัพย์สิน เงินทอง อาชีพการงาน ต่อเนื่องมาหลายปี นั ้น ไม่ใช่เพียงแค่ให้ พ.ต.ท.ทักษิณ กลับบ้ าน แต่จดุ หมายหลักคือ เพื่อให้ ได้ ประชาธิปไตยที่แท้ จริง ส่วน เรื่องอื่น ๆ เป็ นผลพลอยได้ เขาเหล่ านีแ้ หละที่ “เสียสละเพื่อส่ วนรวมอย่ างแท้ จริงมาตลอดหลายปี ” สิ่งที่พวกเขา เรี ยกร้ องในวันนีไ้ ม่ ใช่ การล้ างแค้ น พวกเขาต้ องการแค่ “ความยุตธิ รรม” เท่ านัน้ และก็ไม่ มใี ครหน้ าไหนมีสทิ ธิ์ มาบอกให้ พวกเขา “เสียสละ” เพิ่มขึน้ อีก ยิ่งไม่ มีสทิ ธิ์มาบอกพวกเขาว่ า “ให้ นึกถึงส่ วนรวม” การปฏิเสธความจริ งข้ อนี ้คือ “การทรยศ” ต่อการเสียสละอันใหญ่หลวงของพวกเขา ถึงวันนี ้ พรรคเพื่อไทยและ แกนนํายังไม่เข้ าใจอยู่อีกหรือ?
เรื่อง “การปรองดอง” ที่ไร้ หลักการและไม่ ยุตธิ รรมนีแ้ หละคือความคับแค้ นใจอย่ างแท้ จริงในหัวใจของ คนเสือ้ แดงทั่วประเทศ พวกเขารู้ สกึ ว่ า “ถูกหักหลัง” นี่จะเป็ นเครื่ องชีช้ ะตากรรมหนึ่งเดียวของพรรคเพื่อไทยกับ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตรว่ า จะยังคงได้ รับการอุ้มชูและคุ้มครองจากประชาชนผู้รักประชาธิปไตยต่ อไปหรื อไม่ หากปราศจากมวลชนคนเสื ้อแดงแล้ ว อย่าว่าแต่จะชนะเลือกตั ้งเลย แม้ แต่ตวั พรรคเพื่อไทยและพ.ต.ท.ทักษิ ณ เอง ก็ไม่อาจอยู่รอดได้ แม้ แต่วนั เดียวในกรงเล็บของเผด็จการจารี ตนิยม!