techcare 17 nl by techcare magazine

Afgiftekantoor Oostende X - P915317 - Driemaandelijks tijdschrift - V.U.: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

JAARGANG 5 - JAN-FEB-MAA 2017 - N17

techcare BOUW, INSTALLATIE & INRICHTING VOOR DE ZORGSECTOR

Aquamarijn

Een edelsteen in hartje Kasterlee

Foto: Van Den Rijse nv Â© Haisja

Gebruiksvriendelijke en flexibele facility management software

Met de Ultimo software stroomlijnt u facilitaire processen, beheerst u kosten en maakt u klanten blij! Meer dan 1.500 organisaties ervaren dagelijks deze voordelen. Profiteer ook van de mogelijkheid om andere bedrijfsdisciplines (IT, inkoop, vastgoedbeheer) met dezelfde applicatie te ondersteunen.

VEILIG WERKEN MET MEDISCHE APPARATEN Speciaal voor de zorg (biotechnische dienst) is Ultimo uitbreidbaar met de module Medische Technologie: dĂŠ tool voor juiste borging van periodieke (onderhouds)activiteiten en optimaal risicomanagement van uw medische apparaten en instrumenten. Tevens is de module een belangrijk hulpmiddel om te kunnen voldoen aan de accreditatie. www.ultimo.com

INHOUD

techcare

PROJECT

Periodiciteit: Driemaandelijks

Aquamarijn: Een edelsteen in hartje Kasterlee

Nieuwe vloerbekleding zorgt voor meer daglicht en ruimtebeleving

Douche-wc vast ingrediënt in ziekenhuisbadkamer van de toekomst

Zorggroep investeert in state-of-the-art technologie

Doordacht energiebeheer is vooral een leerproces

Gratis verspreid naar studiebureaus en diensthoofden technische diensten van woonzorgcentra, ziekenhuizen en OCMW’s. Hoofdredactie: Tilly Baekelandt, tilly.baekelandt@fcomedia.be - T + 32 (0)56 33 42 72

BCW Waarom moet er in een cleanroom gewerkt worden?

Redactie: Staf Bellens & Colette Demil, Philip Declercq, Koen Vandepopuliere

Reclame-advies: Filip Cossement,

INNOVATIE

T +32 (0)56 77 13 10, filip.cossement@fcomedia.be

CrossCare: innovatie als oplossing

Cera-Awards bekronen technologische innovatie in socialprofit

Smart Grid Brussels Health Campus inspireert rond energie en engineering

Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement, Boulevard des Canadiens 118, B-7711 Dottignies Vormgeving: marieke.veys@fcomedia.be Version française sur simple demande Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk.

REPORTAGE Raadgevingen voor sanitaire oplossingen in de zorgsector

Flexibele design klimaatunits voor cleanrooms

Brandveilig, gecertificeerd alternatief voor elektromagneet en spie

De uitgever erkent geen enkele verplichting tot opname van aangeboden advertenties.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

EVENT Succesvolle editie New Security 2017

NEWS

PROJECT

Aquamarijn Een edelsteen in hartje Kasterlee 01

techcare

et een oppervlakte van bijna 16.000 vierkante meter en een ruim aanbod aan bedden voor het woonzorgcentrum, kort- en herstelverblijf, assistentiewoningen en een dagverzorgingscentrum is de woonzorgsite Aquamarijn het grootste nieuwbouwproject van de groep Anima Care. Ondanks het imposante programma integreert de ontwikkeling zich naadloos in de dorpskern van Kasterlee. Ook opmerkelijk: het complex werd in minder dan 2,5 jaar gerealiseerd.

Rond Kerstmis 2012 klopte Anima Care aan bij het Architektenburo Jef Van Oevelen met de vraag om tegen Pasen 2013 een bouwaanvraagdossier klaar te stomen. Dat betekende het startschot voor een intensieve samenwerking die tegen de gestelde deadline het gevraagde resultaat opleverde. Architecte Veerle Delvaux (Architektenburo Jef Van Oevelen): “Een aantal krachtlijnen bepaalde het ontwerp. Doorslaggevend is de inplanting in de dorpskern. In plaats van één groot blok hebben we gekozen voor een gemoduleerd geheel, opgebouwd uit twee delen en doorspekt met vista’s en doorkijkjes. In de Hofstraat, waar de overzijde en de aanpalende percelen zijn ingenomen door eengezinswoningen, hebben we de schaal van het gebouw naar die maat gereduceerd. In het Binnenpad fungeert de meer massieve gevel als tegengewicht voor de Delhaize aan de overkant. De vierde zijde van het perceel kijkt uit op de tuinen van de naburige woningen. Daar hebben we meer afstand genomen dan de rooilijn voorschreef, waardoor ruimte vrij kwam voor een groene zone tussen het gebouw en de buren. Hierlangs loopt een nieu-

we wandelweg, afgeboord met bomen, die een extra afscheiding creëert, de verbinding legt tussen de verder gelegen woningen en het nieuwe cultuurcentrum met parking en de dorpskom, en die ook de bewoners van de assistentieflats als shortcut kunnen benutten. De afwerking met een keramische gevelsteen, verwerkt in een dunbedmortel, draagt bij tot een geslaagde integratie. Om tot een zekere gelaagdheid te komen, hebben we alle insprongen bekleed met plaatmateriaal.” “In samenspraak met de opdrachtgever hebben we gezocht naar het gepaste concept om zo efficiënt mogelijke loopafstanden te bekomen. Uitgangspunt was een studie van de KU Leuven waarin verschillende modellen op dat kenmerk werden geanalyseerd. Zo zijn we gekomen tot een patiomodel, omdat dit beperkte loopafstanden tussen de verschillende verpleegposten mogelijk maakt, wat een efficiënte inzet van de medewerkers verhoogt.” High level positionering Dat laatste is essentieel, beaamt technisch

directeur Luc Devolder van Anima Care. “Klantentevredenheid, onze belangrijkste bekommernis, is gestoeld op drie pijlers: een uitstekende zorg, een goede catering en een aangename woonomgeving. Voor al die aspecten positioneren we ons als een kwaliteitsspeler. Wij trachten een maximale hoeveelheid van de werktijd te reserveren voor zorg. Al onze centra beschikken over een eigen keuken met warme lijn. Architecturaal streven wij naar licht en lucht, de basisvoorwaarden voor een geslaagd welbevinden, niet alleen voor onze bewoners, maar ook voor onze medewerkers. Iedereen die hier in Kasterlee komt, voelt zich meteen aangesproken door de aangename sfeer en het ruimtelijk gevoel. Voor je HR-beleid betekent dat een serieus voordeel. Met het oog op het comfort zijn alle kamers standaard uitgerust met wifi en IP-tv.” “Conform de intentie van de opdrachtgever wilden we met het ontwerp inderdaad de grenzen van het klassieke rusthuis doorbreken”, vult Veerle Delvaux aan. “Vandaar de nadruk op licht en ruimte en de vele doorkijkjes van op de afdelingen naar de straten

en patio’s, die prikkelen tot interactie met de omgeving. Door de variatie aan wandelmogelijkheden in het gebouw zelf blijft het voor de bewoners spannend om hier rond te lopen. Verdwalen doen ze daarbij niet dankzij de verschillende herkenningspunten op de knooppunten: een verpleegpost, een liftkoker, een zithoek. Verder staan er op diverse plekken buitenruimtes ter beschikking. Ook wat de inrichting, de detaillering en het kleurenpalet betreft, was er ruimte voor maatwerk. Dat vertaalt zich onder andere in een gamma lichte en positieve tinten, een mooie collectie lichtarmaturen, een luxueuze en warme inrichting van de gemeenschappelijke sanitaire ruimtes en de individuele badkamers, het gebruik van natuursteen voor een wand in de wellnessruimte en van accentbehang in de kamers en de lounge bij

het onthaal, de speciale frontafwerking van de balie en de designmeubels in de gemeenschappelijke zithoeken.” Logische opbouw rond patio’s De functionele indeling volgt een strikte logica. Het eerste gebouw herbergt het eigenlijke woonzorgcentrum met inkom aan het Binnenpad. Op het gelijkvloers vinden we hier de ontvangstbalie, administratieve ruimtes, de cafetaria, een loungehoek, de afdeling voor mensen met dwaalgedrag en een gang naar het tweede gebouw waaraan diverse faciliteiten grenzen: kapsalon, manicure, pedicure, rokerslokaal, een vergaderruimte die ook externen kunnen huren, sanitair, een doorsteek naar het dagcentrum, de wellnessruimte. De eerste verdieping herbergt vooral bewoners van het woonzorgcentrum

met fysieke beperkingen, de tweede etage is gereserveerd voor het erkende herstelverblijf en het kortverblijf. In het andere gebouw zijn de assistentiewoningen gehuisvest, op het >>>

01 & 11. Zicht op de relatief massieve gevel langs het Binnenpad, met op de hoek de ingang van het WZC, beschut door een luifel. Vanaf deze ingang vertrekt het wandelpad dat de achterdeur van de assistentiewoningen passeert en doorloopt naar de achterliggende woningen. (Foto: Argent Alu, © Marc Sourbron) 02, 04, 05 & 15. De dubbelhoge cafetaria, ingericht in verschillende sferen en met een aparte ‘dansvloer’, staat visueel in verbinding met de kinesitherapieruimte en een gemeenschappelijke ruimte van een afdeling. Ook wie niet goed te been is kan zo mee genieten van de evenementen beneden. (Foto: Van Den Rijse nv, © Haisja) 03. Zicht op de patio voor de cafetaria, die het mogelijk maakte de aangrenzende dagverzorging een aparte ingang te geven. De tuinaanleg doorbreekt de rechtlijnigheid van de architectuur. (Foto: Van Den Rijse nv, © Haisja)

04 techcare

PROJECT

gelijkvloers bereikbaar via twee ingangen. Het patioconcept bood ontwerpmatig een scala aan mogelijkheden om het goed gestoffeerde programma op een rationele manier te ordenen en te scheiden. Een langs alle zijden begrensde binnenpatio aan de afdeling voor residenten met dwaalgedrag laat hen toe buiten rond te struinen zonder extra belasting voor het personeel. Ook het wandelparcours rond deze patio is voor hen voorbehouden. Bezoekers, residenten en

toevallige passanten komen niet in contact met deze afdeling, zonder dat er een gevoel van barrières wordt opgeroepen. Om weglopen te voorkomen, zijn bepaalde deuren uitgerust met codeklavieren. In de afdeling voor dementerende residenten werd ook de nodige aandacht besteed aan de sturing van het gedrag. Kamerdeuren zijn bijvoorbeeld in een andere accentkleur dan de wand, terwijl de deuren naar dienstruimtes of circulaties quasi opgaan in diezelfde wand en

techcare

dus geen aantrekkingskracht uitoefenen op de bewoners. Veerle Delvaux: “Dat vergemakkelijkt de taak van het personeel en sorteert een rustgevend effect.” Voor de rest beschikken de medewerkers over badges waarmee ze gecontroleerd toegang hebben tot de diverse ruimtes en diensten. Een open binnentuin tegen de dorpswegel scheidt de WZC-inkomzone van het dagverblijf, zodat twee aparte ingangen konden worden gemaakt. De tuin zelf is in de zomer

Flexibele structuur Tijdens de bouwfase ging de nodige aandacht naar de stakeholders. Zo werden geregeld rondleidingen georganiseerd voor de brandweer. Luc Devolder: “Voor de aannemers was dat meteen een incentive om zich strikt aan de normen en goede praktijken van uitvoering te houden. Ook met de gemeente en de omwonenden hebben we veel vergaderingen georganiseerd. Uiteindelijk heeft een project van deze omvang onvermijdelijk een impact op de omgeving, zodat mensen zich de nodige zorgen maakten. De inkijk in de buurtuinen riep bijvoorbeeld vragen op. Die hebben we afdoende kunnen pareren met behulp van grote schuttingen en de dorpswegel die voor beide partijen een extra visuele afscherming vormt. In onze projecten proberen we altijd goede relaties op te bouwen en te onderhouden.” Het gebouw is opgetrokken in een betonskeletstructuur, ingevuld met lichte wanden. Het bouwsysteem en de droge afwerking

maakten een snelle realisatie mogelijk. De gebouwen zijn in theorie flexibel aanpasbaar, hoewel dat begrip volgens Luc Devolder relatief blijft. “Flexibiliteit is belangrijk als je aanpassingen of wijzigingen aan een gebouw wil doorvoeren, maar elementen zoals de plaats van de ramen zijn natuurlijk sterk bepalend. De vraag is ook of we de komende twintig jaar grote wijzigingen mogen verwachten voor de infrastructuurnormen. Ook een omvorming tot andere functies, bijvoorbeeld kantoren, zie ik op deze locatie niet zomaar gebeuren.” Voor de materialen en technieken hanteert Anima Care een geijkte aanpak. Luc Devol- >>> 06. Naast de cafetaria staat een stemmige loungeruimte ter beschikking. Het accentbehang zorgt voor een aparte toets. Aan de andere zijde zit hier ook een ‘haard’, in feite een optische lens die een brandend haardvuur suggereert. (Foto: Architektenburo Vanoevelen) 07. Beeld van een rusthuiskamer. Vinylvloeren in houtlook, accentbehang en aangepaste lichtarmaturen creëren een warme woonsfeer. De donkere tegeltjes in de badkamer geven een gevoel van geborgenheid. Het opbouw schuifdeursysteem voor houten binnendeuren argenta slide linea (Argent Alu) maakt komaf met botsende binnenschuifdeuren. (Foto: Argent Alu, © Marc Sourbron) 08. Ook in de gang van het WZC werd een accentbehang aangebracht. De veiligheidsrail sluit daar mooi bij aan. (Foto: Argent Alu, © Marc Sourbron) 09. Het zichtbare geleidingsprofiel van het opbouw schuifdeursysteem argenta slide linea (Argent Alu) is beschikbaar in verschillende kleuren en kan mee overschilderd worden in de kleur van de wand of worden uitgevoerd in een contrasterende kleur. (Foto: Argent Alu, © Marc Sourbron) 10. Alle kamers zijn standaard uitgerust met IP-tv en wifi. (Foto: Van Den Rijse nv, © Haisja)

techcare

en de tussenseizoenen fel gesmaakt bij gebruikers van de aangrenzende cafetaria. Op de grens tussen beide gebouwen biedt een kleine, open patio de gebruikers van het wellnesscentrum de gelegenheid om rustig buiten te verpozen. Langs de Hofstraat creëren open patio’s ruimte voor de toegang tot de ondergrondse parkeergarage en voor een onzichtbaar geïntegreerde brandweerweg, en vormen zij een bron van licht en lucht voor de tuinen en terrassen van de assistentiewoningen.

PROJECT

der: “Wij hanteren een eigen lastenboek dat in grote mate gestandaardiseerd is. Als je in korte tijd meerdere projecten realiseert, vermijd je zo een veelheid aan aanspreekpartners en wisselstukken. Wij werken ook dikwijls samen met vaste partners. Zo kan je rekenen op een correcte service en een dito onderhoud.” Energiebesparing De compacte gebouwen voldoen probleemloos aan de toenmalige eis van K45. “Wij zetten in op een goed geïsoleerde schil, glas met een goede thermische prestatie en screens om het grote probleem van hedendaagse gebouwen, oververhitting, te voorkomen. De assistentiewoningen voldoen aan de norm die bij de bouwaanvraag E7O bedroeg. Om te beantwoorden aan de epb-eisen, hebben we naast een traditionele verwarming op aardgas ook een WKK-installatie geplaatst. Hernieuwbare energie was nog geen issue, maar zal dat wel worden voor toekomstige projecten. Waarschijnlijk zullen we dan in de eerste plaats naar zonnepanelen kijken. Bodemwarmte had in deze regio

techcare

een optie kunnen zijn, maar de vraag naar koeling is zo beperkt dat de kostprijs niet verantwoord is. Maar als zich een opportuniteit voordoet, grijpen we die met beide handen. Voor een nog te bouwen woonzorgcentrum gaan we bijvoorbeeld warmte recupereren van een aanpalend winkelcentrum.” De gebouwen zijn uitgerust met een ventilatiesysteem D. Met het oog op een laag energieverbruik werd onder andere gekozen voor energierecupererende liften, led-verlichting in de gangen, sturing van de lichtsterkte op basis van aanwezigheidsdetectie en tijdstip, en een performant gebouwbeheersysteem waarin zowat alle technieken zijn geïntegreerd: HVAC, screens, oproepsysteem, een deel van de elektrische installatie. Zo worden bijvoorbeeld radiatoren automatisch uitgeschakeld zodra er een raam open staat. Hoog op het prioriteitenlijstje stond ook regenwaterrecuperatie. Luc Devolder: “Het waterverbruik ligt, gezien het ruime programma, erg hoog. Alleen al de wc-spoeling vergt dagelijks gemakkelijk 8 tot 10 kubieke meter. Daarom hebben we de idee van groendaken al snel geschrapt en overal gekozen voor een

maximale regenwaterrecuperatie. De verschillende waterreservoirs zijn samen goed voor 100 kubieke meter. Misschien een spectaculair cijfer, maar amper voldoende om de behoefte van 10 dagen te dekken.” Daarmee is Aquamarijn een sieraad met vele, soms onverwachte facetten. Door Colette Demil en Staf Bellens

12. In de afdeling met herstelverblijf is de gemeenschappelijke ruimte opgevat als een restaurant, waar het eten als buffet wordt gepresenteerd. (Foto: Van Den Rijse nv, © Haisja) 13. Alle vestigingen van Anima Care hebben een eigen keuken met warme lijn. (Foto: Van Den Rijse nv, © Haisja) 14. Het plaatmateriaal geeft de balie de gewenste luxueuze hoteluitstraling. Met het oog op een optimale toegankelijkheid is een deel van de balie onderrijdbaar. (Foto: Van Den Rijse nv, © Haisja) 16. De badkamers zijn ingericht in hotelsfeer en compleet rolstoeltoegankelijk. (Foto: Architektenburo Jef Van Oevelen) 17. Ook het gemeenschappelijke sanitair is zorgvuldig ingevuld met opbouwwastafels, warme houttinten en keramische tegels en mooie lichtarmaturen. (Foto: Van Den Rijse nv, © Haisja)

Projectfiche • Bouwheer: Anima Care nv • Gebruiker: WZC Aquamarijn • Architectenbureau: Architektenburo Jef Van Oevelen bvba • Studiebureau stabiliteit: Yo Quisquater, Dendermonde • Studiebureau technieken: ESA bvba, Sint-Truiden • Veiligheidscoördinatie: M.B.C. bvba, Hoeselt • Ontwerp interieurinrichting: Architektenburo Jef Van Oevelen met extern advies van interieurarchitect Françoise Bougé (cuboarchitecture) • Ontwerp aanleg omgeving: Gert De Keyser, Landzicht Aannemers/uitvoering • Uitvoering ruwbouw: Van Laere nv, Zwijndrecht • Afwerking (lichte wanden, verlaagde plafonds, binnendeuren) : Van Den Rijse nv, Erpe-Mere • Vast meubilair: Planofurn nv, Waregem • Elektrische installaties: Fabricom, Aartselaar • Sanitaire installaties: Goessens nv, Hannut • Thermische installaties en ventilatie: Goessens nv, Hannut • Domotica en beveiliging: Fixsus bvba, Ertvelde • Aanleg omgeving : Gemoco nv, Bilzen Gebouw • Oppervlakte site: 10.006 m² • Oppervlakte gebouw: 15.887 m² • Bouwtermijn: 2 jaar en 6 maanden • Eisenprogramma: rust- en verzorgingstehuis en assistentiewoningen • Kostprijs: 21.650.000 (raming) excl. btw en erelonen • K-peil/E-peil: studie nog in afwerking • Indeling gebouw (functies): twee gebouwen verbonden door een gelijkvloerse en ondergrondse doorsteek. Het ene gebouw

herbergt de intramurale zorg, het andere de assistentiewoningen. De doorsteek wordt gezien als een zone voor ‘wellness’. • Aantal gebruikers: -- centrum voor herstelverblijf: variërend, opgenomen in totaal woonzorgcentrum -- centrum voor kortverblijf: variërend, opgenomen in totaal woonzorgcentrum -- dagcentrum: 20 -- woonzorgcentrum: 133 -- assistentiewoningen: 63 flats met 1 of 2 bewoners • Aantal assistentiewoningen: 63 • E-peil assistentiewoningen: E70 of lager Ruwbouw • Bouwsysteem: klassiek metselwerk • Fundering: betonkelder en strookfunderingen • Riolering: Ecobeton voor alle putten en waterbehandeling, Wavin voor waterafvoer • Buitenschrijnwerk: Cartoflex Windows • Beglazing: Saint Gobain Glass, Climaplus One • Buitenmuren of bekleding gevels: Lithium gevelsteen van Vandersanden, en Equitone (tectiva) van Eternit op een isofinish-systeem • Binnenmuren: lichte wanden met Siniat gipskartonplaten • Platte daken: éénlaags PVC dakafdichtingsysteem Trocal • Isolatie: -- buitenmuren: Recticel PUR, Eurowall -- keldermuren: Ursa XPS -- binnenmuren: minerale wol -- dak: Kingspan Insulation -- vloeren: gespoten PUR Afwerking • Wandafwerking: -- Vescom Sagara (gangen, rvt-kamers, flats) -- Vescom Bolter (accentmuur rvt-kamers) -- Vescom Albert (accentmuur flats)

-- Vescom Trinity (accentmuren leefruimtes rvt en dvc) -- Arte Monsoon Facet (accentmuren publiek deel gelijkvloers en +2) -- Arte NLXL Bibliotheca (zithoeken serviceflats) -- wandtegels Graphite grey 10x10 in sanitaire cellen -- wandtegels Keope Back Antraciet 30x60 in sanitair cafetaria • Plafonds: -- Kamers en leefruimtes: Siniat -- Gangen, badkamers, verpleegposten e.d.: uitneembare lamellen • Vloeren: -- kamers, gangen rvt, leefruimtes en flats: pvc-vloerbekleding Objectflor -- cafetaria, gangen publiek deel en assistentiewoningen: Keope Back Antraciet 60x60 • Binnenschrijnwerk: -- ramen: maatwerk Van Den Rijse -- (brandwerende) deuren en sluitsysteem: Eribel en Dorma -- trappen: beton prefab -- automatische (schuif )deuren inkom: Tormax -- opbouwschuifdeuren: opbouwrail, Argenta slide linea -- zitmeubelen: stoffering: Delius Malta in o.a. de cafetaria Technieken • HVAC -- Luchtbehandelingsunits: GEA CairPlus,Com4Plus en Com4Mini -- Verwarming: condenserende gasketels en WKK-installatie, Viessmann • Gebouwbeheersysteem: FixSus • Inrichting grootkeuken: Magec Kitchen Contractors • Verpleegoproepsysteem: Televic

techcare

Algemeen

BCW

Waarom moet er in een cleanroom gewerkt worden?

k ben dertig jaar werkzaam in de cleanroomwereld. Cleanrooms worden in verschillende sectoren ingezet. De farmaceutische productie, ziekenhuizen, biotechnologie, elektronica, ruimtevaart en de voedingsindustrie zijn de meest bekende industrieën die gebruikmaken van deze schone ruimtes. Hoewel het werken in cleanrooms meer en meer van toepassing is, merk ik dat de meeste elementaire basisprincipes nog steeds niet ingeburgerd zijn.

techcare

Het begint bij het ontwerp van de cleanroom. Het is essentieel dat de opdrachtgever een goed inzicht heeft in zijn productieproces, de logistieke flow van mensen en materialen, hoeveel mensen er werkzaam zijn in de cleanroom en zich tegelijkertijd omkleden in de personeelssluizen vooraleer de productie te betreden. Het voorkomt toekomstige oorzaken van contaminatie.

In industrieën die na jarenlange productie in ‘vuile’ omstandigheden overschakelen naar productie in een cleanroom, stellen de operatoren mij dikwijls de vraag waarom er nu in een cleanroom moet gewerkt worden, terwijl men het al jaren zonder doet. De waarde Farmaceutische bedrijven die steriele geneesmiddelen produceren zijn verplicht de Eu cGMP te volgen. Bedrijven die geen wettelijke regels moeten volgen zijn meer en meer genoodzaakt om onder ‘schone’ omstandigheden te produceren. Zij komen tegemoet aan de steeds striktere kwaliteitseisen van klanten. Het doel is om een product te vervaardigen in een omgeving die het risico op contaminatie kleiner maakt. Fabricagemethoden en processen zijn samen met de cleanrooms in de loop van de jaren geëvolueerd. Men kan zich terecht de vraag stellen hoe effectief cleanrooms zijn. Een case studie van de bouw van een cleanroom in een internationaal erkende IVF-faciliteit (2012) biedt een inzicht. Deze faciliteit werkte in een standaard laboratorium. De bevruchting werd uitgevoerd in een Biosafe-

Het is essentieel dat de opdrachtgever een goed inzicht heeft in zijn productieproces, de logistieke flow van mensen en materialen, hoeveel mensen er werkzaam zijn in de cleanroom en zich tegelijkertijd omkleden in de personeelssluizen vooraleer de productie te betreden. (Foto: Ziekenhuis Halle)

ty veiligheidskast of laminair flow kast en het embryo werd ontwikkeld in een temperatuur gecontroleerde incubator. De overdracht van het embryo gebeurde in een standaard kamer van de dagkliniek. Het menselijk embryo is heel kwetsbaar. Het heeft geen enkele bescherming tegen enige vorm van contaminatie. Een cleanroom is dus een geschikte omgeving om het risico op contaminatie te minimaliseren. De nieuwe faciliteit werd een ISO 7 cleanroom voor de bevruchting en groei van het embyro en een ISO 8 voor de innesteling van het embryo. En het effect? De reputatie van een fertiliteit faciliteit hangt af van de slagingspercentages van de zwangerschappen. Heeft de overgang naar het werken in een cleanroom de slagingspercentages onmiddellijk de hoogte ingejaagd? Natuurlijk niet. Er zijn ontzettend veel rede-

Conclusie case studie Het succes van de faciliteit geeft aan waarom het monitoren van de omgeving belangrijk is en we dikwijls geduldig moeten zijn vooraleer de resultaten zichtbaar worden. Dagelijkse praktijkervaring Ik voer veel interne klantenaudits uit en stel vast dat bedrijven die werken in ISO 7 en ISO 8 omgevingen niet altijd de nodige aandacht besteden aan het respecteren van de basisregels van goed cleanroombeheer en -gedrag. De kwaliteit van een product start reeds bij het betreden van het pand. Als ik op restaurant ga en de toiletten zijn niet proper stel ik mij vragen bij de hygiëne in de keuken. Zo gaat het ook met inspecties of klanten die langskomen in uw faciliteit. Als de eerste indruk niet goed is begint men zich vragen te stellen over de rest van de productie. Kwali-

teit moet gedragen worden door de directie en deze boodschap moet een rode draad zijn door alle diensten van het bedrijf. Kwaliteit is een houding die kan leiden tot een cultuur in een productieomgeving. Dat start bij de top en moet tot in de kleinste gelederen van de organisatie doordringen. Als alle neuzen in dezelfde richting staan en ieder personeelslid zich bewust is van het belang van de kwaliteit, kan deze nagestreefd worden. In deze cultuur van kwaliteitsbewustzijn hebben cleanrooms, trainingen en audits hun nut en zijn het waardevolle investeringen.

Kwaliteit moet gedragen worden door de directie en deze boodschap moet een rode draad zijn door alle diensten van het bedrijf. (Foto: ®Dominic Verhulst)

www.bmc-consulting.eu www.bcw.be

Linda Vereycken (BMC-Consulting bvba, Cleanroom training and advice)

techcare

nen waarom een embryo de inplanting overleeft of uiteindelijk resulteert in een geboorte van een kind of niet. Bovendien gebruiken koppels IVF omdat er een onderliggend probleem is om zwanger te geraken en dit probleem kan niet altijd opgelost worden d.m.v IVF. Aanvankelijk waren de succesresultaten gelijklopend als in de oude faciliteit. Maar naargelang de tijd vorderde zag men een lichte opwaartse trend. En nog belangrijker: men merkte dat de variabiliteit van de slagingspercentages van de zwangerschap verkleinde. Doorheen de tijd hadden de operatoren zich ook aangepast aan de nieuwe procedures en het werken in de cleanroom en de opwaartse trend zette zich voort. Hoewel aanzienlijk verminderd, was er nog een zekere mate van variabiliteit maar men ontdekte bepaalde trends en patronen in deze variabiliteit. Door de omgeving te controleren kon men kritische factoren beter in kaart brengen en kon er beter gemonitord en geëvalueerd worden: de netheid van de omgeving en apparatuur, de kwaliteit van de verbruiksgoederen, de operatortechnieken. Het geheel leidde tot het perfectioneren van de operatorhandelingen.

PROJECT

Nieuwe vloerbekleding zorgt voor meer daglicht en ruimtebeleving in WZC Compostela

techcare

n het centrum van Borsbeek wordt Woonzorgcentrum (WZC) Compostela gefaseerd gerenoveerd en verfraaid. Dankzij de nieuwe vloerbekleding van de gemeenschappelijke leefruimtes genieten de bewoners van meer daglicht en een aangenamere ruimtebeleving. Unipro en Geerts Interieur werkten samen een goed onderbouwde vloeroplossing op maat uit. Door de strakke planning, de goede coördinatie en de vakkundige uitvoering was er minimale hinder voor de bewoners.

WZC Compostela in Borsbeek maakt deel uit van de gelijknamige vzw die een zestal zorginstellingen in de Antwerpse regio groepeert. Het WZC in Borsbeek, opgericht in 1985, is de oudste instelling van de groep. Oorspronkelijk een rusthuis voor bejaarden, biedt de instelling nu alle zorgfaciliteiten voor senioren aan. Het WZC huisvest 98 senioren, en werd inmiddels uitgebreid met een dagverzorgingscentrum. Er zijn ook vier kamers voor kortverblijf, een dienstencentrum, en twee gebouwen met elk 15 assistentiewoningen. Het hoofdgebouw uit ’85 omvat vier bouwlagen. Op de benedenverdieping zijn -naast het onthaal- onder meer kantoren, kine-ruimtes en de grootkeuken onder-

gebracht. Op de verdiepingen zijn er telkens 32 bewonerskamers en 2 kamers voor kortverblijf. De tweede verdieping is een gesloten afdeling voor personen met dementie. In de voorbije decennia werden gefaseerd renovatie- en verfraaiingswerken (bewonerskamers, verpleegposten, verdeelkeukens…) uitgevoerd. Naast de preventieadviseur en de Antwerpse interieurarchitecte Linda Coart worden ook de medewerkers van het WZC -vanuit ergonomisch perspectief- nauw betrokken bij de herinrichtingsplannen. Meer daglicht en ruimtebeleving Uit tevredenheidsbevragingen bij residenten en medewerkers bleek dat de ruimtebeleving

op de verdiepingen voor verbetering vatbaar was, lees daglichtvriendelijker en huiselijker kon. De donkerrode vloertegels smoorden de inval van daglicht in de gemeenschappelijke ruimtes. De passage van dienstkarretjes en rolstoelen over de stenen vloeren zorgde voor geluidshinder, en losliggende tegels verhoogden het valrisico. “Er werd beslist in een eerste fase de bevloering, het meubilair en de gordijnbekleding van de gemeenschappelijke ruimtes (leefruimtes, facilitaire ruimtes…) aan te pakken. Om redenen van veiligheids- en uitvoeringstechnische aard werd er in functie van de brandcompartimentering -van branddeur tot branddeurgewerkt. Het uitvoeren van werken in een zorgomgeving vraagt een doorgedreven samenwerking tussen alle betrokken partijen. Om de hinder voor de bewoners zoveel mogelijk te beperken was een strakke planning cruciaal. Er werd per verdieping gewerkt, wat telkens ongeveer één week in beslag nam. ’s Morgens voor aanvang van de werkzaamheden werden de residenten -mede door de inzet van vrijwilligers- naar de benedenverdieping gebracht. Na het beëindigen van de

dagwerkzaamheden konden ze terug naar hun kamer worden gebracht”, aldus Annie Coninx (directiemedewerker van WZC Compostela). Korte droogtijd cruciaal De bevloeringswerken werden uitgevoerd door de firma Geerts Interieur uit Mol. Dit familiebedrijf is gespecialiseerd in alle soorten vloerbekleding, op stenen vloeren na. “De bestaande tegelvloeren werden aan een grondige inspectie onderworpen. In functie van de strakke uitvoeringstermijn en de budgettaire planning werd beslist de stenen tegelvloer niet te verwijderen, en de stenen plinten te behouden. Branddeuren en dorpels werden aangepast. Door de korte tijdspanne waarbinnen het project moest gerealiseerd worden, was de keuze van de materialen

-vooral naar beperkte droogtijd- zeer belangrijk”, aldus zaakvoerder Marc Jacobs. Er werd een oplossing uitgewerkt op basis van een technisch advies geformuleerd door Unipro. Len Janssen (sales manager Unipro België): “Op de eerste verdieping lag er een tegelvloer met brede voeg, stabiel maar zeer ongelijk. Met de voegvullende primer UZIN PE 630 konden de grootste oneffenheden in één enkele bewerking worden weggewerkt. Na droging werd er geëgaliseerd met UZIN NC150, wat een snelle beloopbaarheid en een perfect vlakke vloer opleverde. Op de tweede en de derde verdieping was de vloer op verschillende plaatsen onstabiel en waren er voegen losgekomen. Tegels die volledig los lagen, werden verwijderd. Er werd opgevuld met snelcement UZIN NC 182 en plaatselijk voorgestreken met UZIN PE 360.

Op de overige tegelvloeren zorgt de UZIN PE 280 primer voor een goede hechting. Daarbovenop werd een UZIN RR 201 glasvezel renovatievlies uitgerold, en vervolgens een UZIN NC 170 egalisatielaag aangebracht. De stabiliteit van de vloeren in de toekomst is gegarandeerd. Bij dit project zat de uitdaging vooral in het egaliseren van de tegelvloeren.” Onderhoudsvriendelijker Voor de nieuwe vloerbekleding ging de voorkeur uit naar Pearlazzo van Objectflor, een lichtgrijze, lichtgespikkelde, homogene pvc-vloer in banen die verlijmd werd met UZIN KE 2000 S. Bouwheer en binnenhuisarchitect opteerden voor lichte kleuren, zowel wat vloeren, gordijnen als meubilair betrof. De nieuwe vloerbekleding zorgt voor beduidend meer inval van daglicht in de gemeenschappelijke ruimtes. De pvc-vloeroplossing is ook onderhoudsvriendelijker dan de stenen tegelvloeren met voegen. “We beschikken over een zeer ervaren team van 7 plaatsers. Toch was ook dit project in zekere zin een leerschool, omdat het de eerste maal was dat we het UZIN RR 201 glasvezel renovatievlies toepasten. De strakke planning, de nauwgezette opvolging vanuit Unipro en de goede coördinatie vanuit het WZC hebben bijgedragen tot een kwalitatief en duurzaam eindresultaat”, aldus Jacobs. Geerts Interieur voorzag ook WZC Cleo in Berchem -eveneens deel uitmakend van vzw Compostelavan nieuwe vloerbekleding. Door Philip Declercq

www.unipro.be www.geertsinterieur.be 01. WZC Compostela in Borsbeek maakt deel uit van de gelijknamige vzw die een zestal zorginstellingen in de Antwerpse regio groepeert. 02. De nieuwe Pearlazzo vloerbekleding van Objectflor zorgt voor meer daglicht en beleving in de gemeenschappelijke leefruimtes.

04. De pvc-vloeroplossing is onderhoudsvriendelijker dan de stenen tegelvloeren met voegen.

techcare

03. Overgang tussen de lichtgrijze, lichtgespikkelde, homogene pvc-vloer, en de (nog te vervangen) stenen tegelvloeren in de gangen.

PROJECT

he Flexible Patient Room in the Future (PRoF 5.0) speelt optimaal in op de huidige tendens naar kortere ziekenhuisopnames. In dit geavanceerde zorgconcept – waar technologie en design hand in hand gaan – werden meerdere Geberit toestellen geïnstalleerd. De AquaClean douche-wc’s – Belgaqua gecertificeerd – zorgen voor een surplus aan hygiëne, comfort en autonomie voor de patiënt.

techcare

Uit een onderzoek in opdracht van Geberit blijkt dat het gebruik van douche-wc’s nog geen evidentie is. Aan dit onderzoek namen zowel ziekenhuizen, psychiatrische instellingen, rusthuizen en WZC deel, verspreid over het hele land. 64% van de respondenten heeft weet van het bestaan van de douche-wc. Een derde is bekend met de voordelen van een douche-wc. 14% van de ondervraagden geeft aan nagedacht te hebben over de plaatsing van een AquaClean. Significant meer ziekenhuizen dan rusthuizen overwegen douche-wc’s te plaatsen (23% tegenover 6%).

Proefopstelling “In rusthuizen en WZC merken we nog vaak een perceptieprobleem rond persoonlijke hygiëne. In Zwitserland en de zuiderse landen – waar het gebruik van de bidet ingeburgerd is – behoort zich reinigen met water tot de toiletcultuur. De douche-wc is een

Douche-wc vast ingrediënt in ziekenhuisbadkamer van de toekomst geavanceerde combinatie van een bidet en een toilet. Het concept biedt opmerkelijke voordelen zoals meer zelfrespect en autonomie voor de patiënt, en minder rugbelasting voor het verplegend personeel. Er is ook minder ‘verspilling’ aan papier en vochtige doekjes. Met minder verstoppingen van leidingsystemen tot gevolg”, aldus Melina Buys (Geberit projectadviseur voor de zorgsector). “Op vraag van bouwheren en architecten plaatsen we proefopstellingen in ziekenhuizen en rusthuizen.” Technologie én design Het concept van PRoF 5.0 gaat uit van 2 standaard eenpersoonskamers, waarvan één patiëntenkamer. De Guest Room kan, indien nodig, snel omgebouwd worden tot patiëntenkamer. Beide kamers zijn uitgerust met de nieuwste technologieën. In de badkamers werd onder meer geopteerd voor de hygiënische douche-wc’s Geberit AquaClean Mera en Geberit AquaClean Sela. Bij de Sela douche-wc – zonder automatische dekselopening – reinigt men zich met water en dept men zich droog met een minimum aan papier. De AquaClean Mera douche-wc – een meer geavanceerde uitvoering – is wel uitgerust met een automatische dekse-

lopening, en beschikt over een verwarmde zitting en oriëntatieverlichting. Extra functies zorgen voor een comfortabel wc-bezoek. De WhirlSpray douche technologie zorgt voor een nog betere reiniging. De TurboFlush spoeltechnologie met geoptimaliseerde hydraulische vormgeving van de wc-pot maakt dat het toestel grondig en stil kan worden gespoeld. In steeds meer (materniteiten van) ziekenhuizen kan de patiënt reeds gebruik maken van douche-wc’s. “De nieuwste Geberit AquaClean Tuma, die we voorstellen tijdens Batibouw, levert het bewijs dat functionaliteit en design ‘prijsvriendelijk ‘ kunnen gecombineerd worden”, zegt Melina Buys. “Ook voor rusthuizen en WZC is er nu een perfect haalbare oplossing.” Door Philip Declercq Foto’s: Geberit

www.geberit.be www.geberit-aquaclean.be www.prof-projects.com 01. “Op vraag van bouwheren en architecten plaatsen we AquaClean proefopstellingen in ziekenhuizen en rusthuizen”, aldus Melina Buys (Geberit projectadviseur voor de zorgsector). 02. Ook het kraanwerk in de PRoF 5.0 is van Geberit makelij.

AQUARAMA TRADE FAIR FOR WATER TECHNOLOGY

protection made easy

TNAV WORKSHOP 26 OKTOBER 2017 BRABANTHAL LEUVEN

Het enige netwerk-event rond watertechnologie in België!

“Hygi “Hygiëne Hygië bekent kleur met Saniguard” ..

Hygienisch

HACCP goedgekeurd

Bepaal zelf uw kleur

’Saniguard’ is een aankleurbaar gamma hygiëne verven dat beanwoordt aan de strengste voorschriften in de medische en voedingssector. Maar is

in samenwerking met:

ook dé keuze bij uitstek voor labo’s, crèches, scholen en openbare ruimtes.

w w w. l i b e r t p a i n t s . c o m

www.aquarama.be AQ2017_Aquarama.indd 1

Saniguard Techcare.indd 1 27/02/17 09:21

31/01/2017 10:36

Recycleer uw lampen en schrijf mee aan een mooi verhaal. Word ophaalpunt van led-, tl- en spaarlampen: alleen maar voordelen. Lampen recycleren biedt enkel voordelen: Recupel regelt de

de herbruikbare materialen een tweede leven als grondstof voor

registratie, ophaling, verwerking én recyclage. Zonder kosten

een nieuw product.

voor u, en mét de garantie dat alles efficiënt en ecologisch verantwoord verloopt. Recupel recycleert 90% van de materialen

Registreer u op www.recupel.be/aansluiten, ontvang uw

en verwijdert de gevaarlijke stoffen uit de lampen. Zo krijgen

inzamelbox en start meteen met inzamelen. Succes!

Nog vragen? Mail naar: logistics@recupel.be Of bel gratis naar 0800 403 88.

Zorggroep investeert in state-of-the-art technologie

In het statige Résidence Le Chenoy verblijven een 125-tal senioren. Het overgrote deel van de residenten is zwaar zorgbehoevend. Naast dit rusthuis baat de zorggroep in kwestie ook andere vormen van woonzorgcentra (rusthuizen, dagopvang…) en assistentiewoningen uit, verspreid over het ganse land. Wat het gebouw – dat 4 bovengrondse bouwlagen telt – betreft, werd het dak gerenoveerd en werden de gevels opnieuw geschilderd. Wat de technieken betrof, wou de bouwheer het gebouw volledig op punt stellen. “Dit hield in eerste instantie in dat het volledige gebouw moest voldoen aan de verplichtingen opgelegd door het betreffende decreet van het Waals Gewest. De technieken moesten bovendien aangepast worden aan de nieuwe technologische ontwikkelingen. In de verschillende zorginstellingen van de groep worden ze zoveel mogelijk geüniformeerd en op mekaar afgestemd. Dit om het onderhoud van de verschillende systemen in de toekomst zo vlot mogelijk te laten verlopen. Waardoor het ook eenvoudiger en efficiënter zal zijn om de opleidingen van de medewerkers van de diverse zorginstellin-

gen van de groep op mekaar af te stemmen”, aldus Manuel Morandi van het elektro-installatiebedrijf Morandi. Prioriteiten Morandi is afgestudeerd als elektrotechnicus maar ging eerst aan de slag in een bedrijf, actief in de chemische sector, zij het niet als elektricien. Later besloot hij om zijn opgedane ervaring te combineren met zijn basisopleiding elektrotechniek. “De passie voor het beroep, en het vermogen om snel een technisch probleem te analyseren deden de rest. Bij de opstart van mijn eigen zaak in 2008 voerde ik aanvankelijk vooral kleine elektrotechnische werkzaamheden uit. Niet enkel bij particulieren, maar bijvoorbeeld ook in rusthuizen waar het verpleegoproepsysteem defect was. Zo is de zaak geleidelijk gegroeid. Inmiddels vormen renovatieprojecten in de rusthuissector mijn core business. Projecten in de ouderenzorg vragen een speciale, aangepaste benadering, en vooral inlevingsvermogen.” Résidence Le Chenoy is een vaste klant van het Henegouwse bedrijf. “Het Waalse Gewest

Het statige Résidence Le Chenoy in Ottignies huisvest een 125-tal senioren.

legt een jaarlijkse controle van de elektrische installaties (laagspanning en hoogspanning) in rusthuizen op. Ingevolge deze controles door een erkende keuringsinstantie moeten er ook in dit rusthuis regelmatig aanpassingen aan elektrische installaties conform het AREI worden doorgevoerd. Een quasi permanente challenge voor de elektro-installateur”, aldus Morandi. “Daarnaast waren ook aanpassingen en modernisering van de technieken een prioriteit voor de directie van de zorggroep. De bestaande informatica- en telefonie-netwerken bleken onvoldoende performant en betrouwbaar. Er werd een globale informatica-structuur voor het volledige gebouw uitgewerkt. Het onderhoud hiervan wordt verzekerd door de firma Trustteam. Bij een eventueel probleem met het netwerk kunnen zij terugvallen op een gestructureerd informaticasysteem. 90% van de ‘pannes’ wordt vanop afstand verholpen, want ter plaatse worden er geen data gestockeerd.” Specifieke vereisten zorgomgeving Het bestaande telefoniesysteem in het Waals-Brabantse rusthuis was gebaseerd op tweedraadse, numerieke technologie. Voor de nieuwe Voip-telefonie kon een deel van de bestaande bekabeling worden hergebruikt. Door het installeren van een hybride >>>

techcare

ésidence Le Chenoy in Ottignies Louvain-la-Neuve heeft een lange traditie in de zorgverlening aan senioren. Sinds een tiental jaar maakt het rust- en verzorgingstehuis deel uit van een zorggroep die over het ganse land actief is. Recent rustte elektro-installatiebedrijf Morandi de zorginstelling langs de Avenue des Combattants uit met de modernste technieken.

PROJECT

Het verpleegoproepsysteem Axio-i-TEC van TELEVIC

Naast het informatica-netwerk werd ook het wifi-netwerk uitgebreid.

techcare

Het IP-gebaseerd videobewakingssysteem werkt op basis van Synology-technologie.

Elke koelapplicatie in het rusthuis wordt uitgerust met een PoE-sensor die autonoom functioneert.

Voip/analoge installatie kon de bestaande VVT-bekabeling worden hergebruikt. Er werden analoge toestellen met grote toetsen geïnstalleerd. In functie van de specifieke vereisten van een zorgomgeving dienden de aanpassingswerkzaamheden evenwel strak gepland te worden. Het telefoonverkeer mocht maximaal een tweetal uur onderbroken worden, zodat de rusthuismedewerkers permanent in de noodzakelijke dienstverlening aan de residenten konden blijven voorzien. Het vroegere draadloze numerieke communicatiesysteem werd vervangen door een performant en bedrijfszeker, LON Bus gebaseerd, verpleegoproepsysteem van TELEVIC. Net zoals bij een branddetectiesysteem, is dit gebaseerd op een opdeling van een gebouw in zones. Zo werd Résidence Le Chenoy in 11 zones opgesplitst. Het nieuwe systeem dat werd geïnstalleerd, is het Axio-iTEC bussysteem van TELEVIC. Alle kamers en ruimtes van het rusthuis werden – door middel van een lussysteem via een UTP-kabel en een voedingskabel – onderling verbonden. Ledverlichting De bestaande TL- en PL-verlichting in de gangen was niet energie-efficiënt, wel zeer duur in onderhoud. Het gebouw is 24 uur op 24 in gebruik, 365 dagen op 365. Daarom werd er geopteerd voor een energiezuinige ledverlichting, gekoppeld aan Luxomat PD4 bewegingsdetectoren, specifiek bedoeld voor gangen. De bestaande noodverlichting was ingewerkt in de gewone verlichtingsarmaturen. “Vanuit louter esthetisch oogpunt viel dit nog mee. Maar op termijn was het een vrij dure en weinig onderhoudsvriendelijke oplossing. Nu wordt er afzonderlijke lednoodverlichting van Legrand, los van de gewone ledverlichtingsarmaturen, geïnstalleerd. In totaal worden een 30-tal noodverlichtingstoestellen, verspreid over de gangen van de diverse verdiepingen van het rusthuis, voorzien”, aldus Morandi. Synology videobewaking Bij de modernisering van de technieken in het rusthuis was ook een performant videobewakingssysteem één van de prioriteiten

voor de zorggroep. Het bestaande data backup systeem wordt vervangen door een IP-gebaseerd informaticanetwerk. Het systeem is geconfigureerd volgens de geavanceerde Synology-videobewakingstechnologie. Het systeem is compatibel met een groot aantal IP-gebaseerde camera’s die momenteel op de markt zijn, en werkt via een gebruiksvriendelijke interface. Er werd geopteerd voor beveiligingscamera’s van 3 megapixel – met infraroodopname – van het merk Hikvision. De 14 toestellen worden gevoed door middel van één enkele UTP-kabel, gevoed door een PoE-switch. Beeldkwaliteit: beter dan HD De 14 camera’s zijn verspreid over het volledige gebouw. Naast de nooduitgangen wordt elke mogelijke toegang tot het gebouw 24 uur op 24 gefilmd. “De videobewaking kan door de betrokken verantwoordelijken vanop afstand – ook via smartphone of tablet – worden gevisualiseerd. Het opnamesysteem maakt beelden op basis van volledig parametreerbare bewegingsdetectie. De kwaliteit van de beeldopnames is beter dan HD. Details zijn goed zichtbaar, en het systeem op zich is bovendien gebruiksvriendelijk”, aldus Morandi. Opvolging verbruik De door de PoE-sensoren geregistreerde data zoals temperaturen (zie kaderstuk) worden naar de SAVERIS server en naar een computer in the cloud van het datacenter gestuurd. “Wij zorgen voor de inbedrijfstelling en de complete opvolging van deze installatie. Dit maakt het mogelijk om deze gegevens te interpreteren, in functie van een optimalisatie van het energieverbruik. De data worden geregistreerd en verzameld via TESTO SAVERIS. Deze Windows-gebaseerde oplossing zorgt er ook voor dat er overzichtsrapporten, PDF’s en dergelijke kunnen worden gegenereerd en wekelijks doorgemaild. Het controlesysteem zorgt ervoor dat de keukenverantwoordelijke van elk rusthuis een gedetailleerd overzicht kan bekomen van alle temperaturen die werden geregistreerd voor de verschillende koeltoepassingen in

het gebouw. En dat hij per sms verwittigd wordt van een eventueel probleem met een koeltoestel. Een relatief geringe investering in verhouding tot de geleverde meerwaarde

aan informatie, onder meer op het vlak van optimalisatie van energieverbruik”, alsnog Manuel Morandi. Door Philip Declercq

techcare

“Projecten in de ouderenzorg vragen van de elektro-installateur een aangepaste benadering, en vooral inlevingsvermogen”, aldus Manuel Morandi.

POE-SENSOR VOOR ELKE KOELAPPLICATIE Een bijzondere toepassing is de geautomatiseerde opname vanop afstand van de temperaturen van de koelapplicaties in het rusthuis. In 2017 wordt dit systeem, gebaseerd op PoE-sensoren, in alle residenties van de zorggroep geïnstalleerd. Door zijn structuur staat het informaticanetwerk – via de Explore-service van Proximus – rechtstreeks in verbinding met een datacenter. Dit vereenvoudigt de communicatie tussen de verschillende sites. Op deze manier wordt het opvolgen van de PoE-sensoren van de firma TESTO – gespecialiseerd in meet- en testapparatuur – vereenvoudigd. In Résidence Le Chenoy gaat het over één koelcel en drie grote diepvriestoestellen. Elke koelapplicatie wordt uitgerust met een PoE-sensor die autonoom functioneert.

INNOVATIE

CrossCare: innovatie als oplossing

nze maatschappij staat voor een tijdperk waar veel zorg nodig is. Innovatie kan oplossingen bieden. Project CrossCare vergroot de kans op slagen ervan. Ook woonzorgcentra, dienstencentra en ziekenhuizen hebben wat dat betreft een rol te spelen. Ze kunnen in samenwerking met een KMO zelf een project indienen. Ook kunnen ze deelnemen als testsetting. En natuurlijk kan het project leiden tot marktrijpe oplossingen die ze later in hun eigen organisatie kunnen gebruiken.

techcare

Op 1 april 2016 ging het project CrossCare van start. Het heeft enkele duidelijke doelen, legt projectleider Kelly Verheyen uit: “In 2030 zal bijna een kwart van de Europeanen ouder zijn dan 65. De uitdaging is dan ook om mensen via allerlei nieuwe manieren van zorg en nieuwe technologie of processen te ondersteunen om langer zelfstandig en gezond thuis te wonen. Daar kan innovatie bij helpen. CrossCare wil zo’n innovatie in de zorg stimuleren en versnellen. Maar er is meer. Als we de cijfers bekijken, zien we dat slechts 35% van de innovaties de markt haalt. Daarom wil CrossCare de drempel verlagen om zorginnovaties succesvol naar de markt te brengen. Een andere reden voor het opzetten van het project is de vaststelling dat Europa zeer veel KMO’s telt: 98% van alle bedrijven. Maar van alle Europese fondsen stroomt slechts 4,4% door naar KMO’s. Met CrossCare focussen we daarom in eerste instantie op het financieel steunen van KMO’s.”

KMO’s en zorgcentra KMO’s die deelnemen, hebben drie voordelen. Ten eerste: financiële steun. Ten twee-

de kunnen ze met CrossCare hun product of dienst afstemmen op de nood van de doelgroep. Elk project wordt namelijk ondersteund door minstens één Vlaamse en minstens één Nederlandse zorgproeftuin. Die hebben een ruim netwerk in de zorg en testpanels om een idee af te toetsen en bij te sturen. Dat kan in levensechte omstandigheden, dus bij mensen thuis, in een woonzorgcentrum of ziekenhuizen. Woonzorgcentra, dienstencentra en ziekenhuizen kunnen op twee manieren een rol spelen. Om te beginnen, kunnen ze in samenwerking met een KMO zelf een project indienen, als ze zelf ook de ontwikkelde oplossing mee vermarkten. Ten tweede kunnen ze deelnemen als testsetting. Waves Elk jaar zijn er twee waves (oproepen tot voorstellen). Op 15 juni 2016 was de deadline voor de eerste . Die leverde 68 aanmeldingen op van bedrijven en instellingen die interesse toonden door de korte beschrijving van hun zorginnovatie in te dienen. Acht projecten zijn geselecteerd. De tweede wave vond

De voorstellen kunnen heel divers zijn. Bijvoorbeeld een Pactief Beweeg Zorgstoel die synchroon en ritmisch beweegt bij beelden en geluid van verschillende activiteiten.

plaats op 26 oktober. De eerstvolgende wave is die van 31 mei 2017. De voorstellen kunnen heel divers zijn. Bijvoorbeeld een Pactief Beweeg Zorgstoel die synchroon en ritmisch beweegt bij beelden en geluid van verschillende activiteiten. Er bestond er al één, maar die was nog niet geschikt voor massaproductie. De stoel helpt dementiepatiënten om hun geheugen in conditie te houden. Het beteugelt ook onrust bij de patiënten. Die bewegen nu vaak onvoldoende, omdat ze een sedentair leven leiden. Een ander project gaat over een vervormbare schijf die mensen met tremor (Parkinsonpatiënten bijvoorbeeld) op een eenvoudige manier in glazen met verschillende diameters kunnen klemmen. Het laat het drankje rustig stromen bij het drinken. Snel opspattende druppels worden tegenhouden. Ook het bijvullen van de drank gebeurt vlot. Een ander voorbeeld is een bedrijf dat een technologie heeft ontwikkeld die veilig e-mailen, chatten en uitwisselen van bestanden mogelijk maakt tussen zorgverleners onderling, of tussen zorgverleners en patiënten. Ook is er een project waar, in ziekenhuizen, verzorgenden en verpleegkundigen een apparaat testen dat helpt om meer te bewegen en de juiste houding aan te nemen bij lage rugpijn. En er is nog veel meer op komst. Door Koen Vandepopuliere

www.crosscare.eu

Intelligent gecombineerd www.bosch-industrial.com

Drie goede redenen om voor Bosch te kiezen: ` Minder energiekosten voor een hogere output ` Kostenbesparende energieproductie en maximale warmteterugwinning ` Flexibel energiemanagement (EN 50001)

INNOVATIE

Cera-Awards bekronen technologische innovatie in socialprofit ‘Cera Award’ is een programma dat technologische innovatie in de socialprofit stimuleert. Een tiental projecten zijn zo ondersteund. Eén ervan werd uitgevoerd in het Genkse woonzorgcentrum Mandana, waar dementerende bejaarden verblijven. Daar is in 2016 een badkamer omgevormd tot een snoezelruimte met wellnesselementen. Er werd ook voor het eerst in een dergelijke context een domoticasysteem toegepast. Een ander voorbeeld van een Cera-Award project leverde een aangepast stopcontact en lichtschakelaar op. Nog een ander leidde tot een nieuwe combinatiedeurklink.

techcare

In oktober wonnen 26 studenten een CeraAward. Drie van hen ontvingen die voor hun project in woonzorgcentrum Mandana, een onderdeel van Zorgbedrijf Ouderenzorg Genk (ZOGGenk). Elk huisje heeft een gelijkvloers en een eerste verdiep, op beide wonen acht dementerende personen. Elk van hen heeft een eigen slaapkamer, doucheruimte, keuken, zitkamer of zithoek. Jos Aben, Algemeen Directeur Zorgbedrijf Ouderenzorg Genk: “We kiezen voor zorg op maat, maar dat doen velen. Wij doen echter ook persoonsgerichte zorg. Dat wil zeggen dat we de organisatie afstemmen op de bewoners, en niet de bewoners op de organisatie. Dus: bewoners die bij ons aankomen kunnen bijvoorbeeld hun eigen meubilair meebrengen, dat op hun kamer zetten, en in de living. Ze bepalen ook zelf hun dagritme. Als een bewoner een vroege vogel is die iedere dag om zes uur opstaat, dan kan hij om zes uur ontbijten.”

Wat voorafging De persoonsgerichte zorg uit zich mooi in de badruimte die in de huisjes is voorzien. In een aanvangsfase was die weinig meer dan een bad in een ruimte. Aben legt uit dat Sigrid Haenraets, de verantwoordelijke bewonerszorg, naar een meerwaarde zocht. Daarom nam ze contact op met Bart Jacobs, lector bij hogeschool UC Leuven-Limburg en onderzoeker bij het project Techniek in de Zorg. De vraag omtrent de badruimte paste goed in dat project én binnen het Cera-Award programma. (Zie ook kader 1.) In het eerste jaar (2015) hebben technische studenten en leerlingen, zorgstudenten en studenten handel en bedrijfskunde samen nagedacht over hoe de badkamer er moest uitzien. Daar is dan een 3D-concept van gemaakt. In deze conceptfase merkten enkele studenten op dat sensorische stimulatie belangrijk is voor personen met dementie. Dat kan door geluid, muziek, beelden en instelbare verlichting. Nog mooier wordt het als

beelden en muziek uit het verleden worden gekozen. Dat herkennen de bewoners vaak nog, en ze vertellen erover. Zo wordt meer interactie mogelijk tussen verpleegkundige en bewoner, of tussen familie en bewoner. Tenzij het gaat om mensen met zwaar verzonken dementie. Technische implementatie Het studententeam won een Cera-Award voor hun activiteiten, en dat zouden ook hun opvolgers doen: drie technische studenten. In 2016 hebben ze het concept verder uitgewerkt en geïmplementeerd. Ze integreerden het domoticasysteem en programmeerden de verschillende user interfaces (de bedieningspanelen van de domotica). Er werden ook leerlingen uit het secundair onderwijs betrokken inzake het schrijnwerk en de elektrische leidingen. Het ontwerp hiervan gebeurde door de architect (OSAR), de uitvoering door de leerlingen. Een andere projectpartner was Aannemer Vanhout uit Geel. Tenslotte sponsorden twee bedrijven, wat de betaalbaarheid van het project te goede kwam. Teletask leverde de volledige domoticahardware en Splashvision schonk een vochtbestendige tv. In de badruimte is het hoog-laag bad nog steeds aanwezig. Links daarvan bevindt zich in de muur een uitklapbaar bed waar de bewoner kan plaatsnemen voor een manicure, pedicure, massages en ergotherapie. Boven het bed, aan het plafond, hangt een stra-

lingspaneel: stralingswarmte is heel aangename warmte. Nog wat verder links bevindt zich het kapsalon. Die heeft slechts één spiegel: dementerende personen herkennen zichzelf vaak niet in de spiegel, waardoor ze dan een vreemde zien die hen schrik aanjaagt. Overigens is ook het nemen van een bad vaak angstaanjagend. De omvorming van de badruimte tot een snoezelruimte met wellnesselementen, blijkt intussen veel van die angst te hebben omgezet in zin om in bad te gaan.

01. Wim Van Laer aan de display naast het bad, waar persoonlijke voorkeuren van de bewoner kunnen worden ingesteld: muziek, beelden, film, kleurinstelling lampen... . 02. Met de domotica aan de deur kunnen zorgkundigen het licht aandoen, de verwarming aanzetten en dergelijke meer.

04. Combinatiedeurklink (Foto: Leen Vansteenkiste)

WOONZORGCENTRUM MANDANA: TECHNIEK IN DE ZORG VERSUS CERA-AWARDS Project ‘Techniek in de Zorg’ is een opleidings- en ontwikkelingstraject waarbij multidisciplinaire studententeams op vraag van een bedrijf of zorginstelling een innovatieve zorgtechnologische case uitwerken. De projectpartners zijn ook in 2017 op zoek naar bedrijven, zorginstellingen of andere organisaties met een idee dat vraagt naar uitwerking, en naar ondernemingen die mee willen werken aan de realisatie van producten waarbij technologische knowhow nodig is én die gelinkt is aan de zorgsector. Meer info viabart.jacobs@ucll.be of: http://www.techniek-in-de-zorg.be De Cera Award linkt socialprofitorganisaties aan studenten industrieel ingenieur, burgerlijk ingenieur en technische bachelors. Ze gaan in het kader van hun eindwerk, ontwerpopdracht of stage aan de slag in een socialprofitorganisatie. Ook in 2017 kunnen organisaties die een nood vaststellen bij een kwetsbare doelgroep, zich aanbieden om die beantwoord te zien. www.cera-award.be

STOPCONTACT EN LICHTSCHAKELAAR (UDWOONLABO) Twee groepen studenten van de Universiteit Hasselt, faculteit Architectuur en Kunst, ontwierpen een stopcontact en lichtschakelaar die door alle gebruikers (ook blinden en rolstoelgebruikers) eenvoudig te bedienen is. Beide groepen ontvingen, elk voor hun ontwerp, een Cera Award. Architecte en doctorandus Elke Ielegems startte het project op, en begeleidde het in het kader van haar doctoraatsonderzoek. De vraag naar zo’n oplossing kwam van het UDW (UDWoonlabo) te Hasselt. “UD staat voor ‘Universal Design’”, legt ze uit. “UD gaat niet over het ontwerpen voor een bepaalde doelgroep, maar over ontwerpen voor iedereen om zo op een positieve wijze tot elegante, niet-stigmatiserende ontwerpoplossingen te komen die bruikbaar en comfortabel zijn voor zoveel mogelijk mensen.” Twee groepen van 5 en 6 studenten van 2BA architectuur werkten aan een inclusiever ontwerp voor lichtschakelaar en stopcontact. Ielegems: “Het is moeilijk om de 4 ontwerpoplossingen volledig te beschrijven, maar zij hebben zich gefocust op diverse inclusieve aspecten. Het was vooral belangrijk om de bruikbaarheid van de ontwerpen te verhogen voor iedereen. Daarbij werd ook extra aandacht besteed aan andere zintuigen dan puur het visuele aspect. De tactiliteit was bijvoorbeeld zeer belangrijk. Er werd daarom veel aandacht besteed aan tactiele symbolen: je ziet niet alleen welke de aan/uit knop is, maar je voelt het ook. Zo wordt dit ook bruikbaarder en begrijpbaarder voor blinde of slechtziende personen. Er werd bijvoorbeeld ook nagedacht over het makkelijk terugvinden van één of meer lichtpunten. Zo is in één van de voorstellen een lichtstrook ingewerkt in zacht, warm licht tussen de verschillende schakelaars binnen 1 afdekplaatje. Hierdoor kan je snel de schakelaar lokaliseren, maar ook duidelijk zien (zelfs met verminderd zicht) hoeveel knoppen er zijn.” Op één van de twee ontwerpen van het stopcontact werd intussen reeds een patent genomen, zodat men verder kan bekijken hoe dit uitgewerkt kan worden. techcare

03. Vlnr: Jos Aben (Algemeen Directeur ZOGenk), Bart Jacobs (lector UCLL), Wim Van Laer (een van de studenten achter het Mandana-project)

INNOVATIE

Boven het bad (tegen de muur) hangt een tv, geschikt voor een vochtige ruimte. Terwijl de bewoners een bad nemen, zien ze daar beelden die hun familie voor hen heeft uitgekozen. Bijvoorbeeld een filmfragment van Laurel & Hardy. Of ze luisteren naar muziek van vroeger. Ook het licht is instelbaar: de bewoners kiezen zelf wat ze willen. Als de zorgkundigen binnenkomen, kunnen ze via de domotica aan de deur een aantal zaken instellen zoals het licht aandoen, de verwarming aanzetten en dergelijke meer. Dan is er nog een display naast het bad. Daar kan het personeel de persoonlijke voorkeuren van de bewoner instellen. ZOGGenk heeft de bedoeling om ook de volgende huisjes te voorzien van zo’n belevenisruimte. Nu kost de goedkoopste Teletaskmodule algauw 2.000 euro. Mandana had die kosten niet, omdat Teletask sponsorde. Volgens Aben zullen de volgende wel zo goed als de volledige prijs kosten. Hij vreest daar niet voor, omdat het dan geen proto-

techcare

type meer zal zijn, en technologische vooruitgang mogelijks sowieso tot lagere prijzen leidt. Bovendien zijn nog besparingen te realiseren bij toekomstige dergelijke badruimtes, bijvoorbeeld door een aantal zaken wat het systeem betreft, in te calculeren vóór de bouw van de badruimte. En natuurlijk past het concept perfect in wat ZOGGenk voor ogen heeft: persoonsgerichte zorg. Daar heeft het zorgbedrijf iets voor over. Door Koen Vandepopuliere

05. De ruimte met (van links naar rechts) kapsalon, uitklapbaar bed (met stralingspaneel erboven), hoog-laag bad (met aan de muur, erboven, het videoscherm). 06. Het uitklapbare bed, met erboven, aan het plafond een stralingsscherm. Het bed is er voor wie uit het bad komt, een massage wenst enz. 07. Negen van de tien studenten die hebben gewerkt aan de nieuwe lichtschakelaars en stopcontacten. Uiterst links: Elke Ielegems (projectverantwoordelijke), uiterst rechts Alida Van Wijck (coördinerend verantwoordelijke van het vak Humane Wetenschappen) en Jasmien Herssens (OP docent – onderzoeksgroep Designing for More).

COMBINATIEDEURKLINK (WOONZORGCENTRUM WINTERSHOVE) Leen Vansteenkiste (Bachelor Industrieel Productontwerpen, Howest) ontwierp voor woonzorgcentrum Wintershove uit Vlamertinge een mechanische deurklink voor een afdeling voor mensen met dementie. Ze kreeg er een CERA-award voor. Vansteenkiste: “De vraag was om een aangepaste mechanische deurklink te ontwerpen die makkelijk toegang geeft tot de kamers van de bewoners, maar tegelijk de bewoners met dementie belet om de kamers van medebewoners te betreden. De meerderheid van de bestaande systemen die de toegang verhinderen, zijn niet mechanisch, maar elektrisch of met batterijen aangestuurd. Bovendien zijn ze duur en kunnen voor problemen zorgen, zoals wanneer de elektronica niet meer werkt en de deur daardoor niet geopend kan worden. Daarnaast zijn er ook systemen waarbij externe hulpmiddelen nodig zijn om de deur te kunnen openen, zoals badges. Die systemen zijn eveneens duur en raken verloren.” De (toen nog) studente creëerde een deurklink die bediend wordt door een combinatiehandeling uit te voeren: “Onderzoek wees uit dat kleur op kleur herkennen voor een groot deel van de doelgroep moeilijk is. Daarom hebben de deurklink en de deur dezelfde kleur. Ook heeft de doelgroep het moeilijk twee handelingen tegelijk uit te voeren. Mijn ontwerp speelt daar op in. De deurklink kan je bedienen met één hand, en door tegelijkertijd de deurklink naar beneden te duwen en op de knop te drukken met de duim.” De deurklink gaf hoopgevende resultaten. Ontwerpbureau Pilipili zal er verder aan werken. Als alles goed verloopt, zal de deurklink verder getest worden in WZC Wintershove, waarna het mogelijks in andere woonzorgcentra’s gebruikt kan worden.

RIMFREE. VOOR DE ALLERHOOGSTE HYGIËNISCHE EISEN. Met de Rimfree wandclosets zonder spoelrand zet Keramag de nieuwe standaard op het gebied van hygiëne en onderhoudsgemak. Want de unieke spoeltechniek zorgt zelfs bij kleine hoeveelheden spoelwater voor een optimaal spoelgedrag en onberispelijke spoelresultaten. www.keramag.be

REPORTAGE

Raadgevingen voor sanitaire oplossingen in de zorgsector 01

an ziekenhuizen en zorginstellingen is bekend dat hygiëne een zeer hoge prioriteit heeft. Al het mogelijke moet worden gedaan om ziekteverwekkers geen kans te geven om anderen te besmetten. Dit geldt niet enkel voor de operatie- en patiëntenkamers, maar ook voor het sanitair. Om aan deze hoge hygiëne eisen te voldoen zijn door sanitairfabrikanten nieuwe producten en technologieën ontwikkeld die ziekenhuizen en zorgcentra kunnen helpen hun doelstellingen te behalen. We spraken hiervoor met Patrick Janssens (project adviseur bij Schell Belgium) die samen met verschillende studieburelen reeds diverse projecten mocht begeleiden.

techcare

Wat zijn volgens jou de grootste bronnen van ziekteverwekkers op het vlak van sanitair? Patrick Janssens: “Recente studies wijzen uit dat de grootste bronnen van bacteriën en ziektekiemen zich nog steeds op de kraan en in de leidingen bevinden. Zo adviseren we studieburelen die bezig zijn met projecten als zorginstellingen en openbare ruimtes steeds om in zo veel mogelijk ruimtes touch free kranen te installeren. Dit is zeker noodzakelijk in ruimtes waar dagelijks een groot aantal mensen komen, zoals toiletruimtes en ook kritieke ruimtes waar bijvoorbeeld de chirurgen zich klaarmaken voor een operatie. Op deze manier komen de handen ook na het wassen niet in contact met ziekteverwekkers.”

Niet alleen de armaturen zelf, maar ook alle leidingen spelen een grote rol in de overdracht van bacteriën? “Een van de grootste risico’s inzake sanitair is dat bacteriën zich ophopen in de leidingen.

Een van de meest risicovolle bacteriën in een zorgomgeving is natuurlijk de legionellabacterie. Deze bacterie kan overal opduiken. Dit heeft te maken met de mogelijks onvoldoende doorstroom van het water in de leidingen. Bij renovaties kan dit zelfs volledig weggevallen zijn (dode leidingen). De preventie van infecties begint bij het ontwerp van de leidingen door studieburelen en het gedwongen spoelen van de leidingen, door electrische gestuurde aftappunten. Deze kunnen dan zo ingesteld worden dat een dwangspoeling op geregelde tijdstippen uitgevoerd wordt.”

Patrick Janssens (project adviseur bij Schell Belgium): “Recente studies wijzen uit dat de grootste bronnen van bacteriën en ziektekiemen zich nog steeds op de kraan en in de leidingen bevinden.”

Hoe kan men hier als fabrikant toe bijdragen? “Dit begint met kleine ingrepen en tips. Zo raden we vaak aan om op alle belangrijke wasbekkens een hoekregelkraanthermostaat te plaatsen. Deze maakt het niet alleen mogelijk om de watertemperatuur bij de wastafel te regelen, maar maakt ook de thermische desinfectie van de warmwater-

installatie mogelijk. De leidingen moeten conform de DVGW-richtlijn minstens drie minuten lang met heet water gespoeld worden om volledig vrij van bacteriën te zijn. Omdat water met een temperatuur van 60°C brandwonden kan veroorzaken, moeten kranen in zorginstellingen volgens de wet een temperatuurbegrenzing van 45°C hebben. De temperatuur van de uitloop blijft dankzij de

“Drie aspecten zijn belangrijk voor de exploitatie en het efficiënt beheer van sanitaire ruimtes als onderdeel van het totale gebouwbeheer: de aansturing, de bewaking en de registratie van de belangrijkste functies zoals stagnatiespoelingen en thermische desinfectie.”

Op wat moet men in zorginstellingen zeker letten bij de keuze van armaturen en ander sanitair? “Een belangrijk aspect zijn de specifieke ISO-normen van de fabrikant en de certificaten van de producten. Zo heeft men in België het Belgaqua certificaat. Deze Belgische organisatie verricht technische keuringen van apparatuur aangesloten op het drinkwaternet en van materialen die in contact komen met het drinkwater. Studieburelen weten dus dat ze voor zorginstellingen met een gerust hart armaturen kunnen voorstellen die het Belgaqua certificaat hebben en waarvan fabrikanten voldoen aan de juiste ISO-normen.” Hoe kan men dit alles in het oog houden, zeker indien we spreken over een groot sanitair project? “Dit is ook de reden waarom veel fabrikanten steeds meer op monitoringsoftware beginnen te focussen. Zo hebben wij eSchell gelanceerd, een monitoringsoftware die alle aspecten van de sanitaire installatie in het oog houdt en indien nodig meldingen geeft. Drie aspecten zijn belangrijk voor de exploitatie en het efficiënt beheer van sanitaire ruimtes als onderdeel van het totale ge-

bouwbeheer: de aansturing, de bewaking en de registratie van de belangrijkste functies zoals stagnatiespoelingen en thermische desinfectie. Het systeem zorgt voor de online aansturing en bewaking van de wateraanvoer van maximaal 64 wastafels, douches, toiletten en urinoirs per server en kan eenvoudig met meerdere servers uitgebreid worden. Op deze manier worden alle systemen op een centrale locatie gemonitord en is een zorginstelling zeker dat alle parameters correct zijn en de thermische desinfecties op de juiste tijdstippen gebeurt.” Sanitair in zorginstellingen wordt dus een complex gegeven? “De complexiteit bij zorginstellingen is tweeledig. Zorginstellingen beginnen meer en meer in te zien dat het sanitair uiterst belangrijk is om de gezondheid van de patiënten te waarborgen. Daarnaast is er sprake van concentratie en worden zorginstellingen groter en dus complexer. Veel studieburelen zitten daarvoor nu al samen met de fabrikanten om de beste oplossingen aan te bieden en zorginstellingen de tools te geven om de volledige sanitaire installatie te monitoren en daarmee de zekerheid te krijgen dat alle parameters correct worden gevolgd.”

01. Een van de grootste risico’s inzake sanitair is dat bacteriën zich ophopen in de leidingen. 02. eSchell betreft een monitoringsoftware die alle aspecten van de sanitaire installatie in het oog houdt en indien nodig meldingen geeft. 03. Een hoekregelkraanthermostaat maakt het niet alleen mogelijk om de watertemperatuur bij de wastafel te regelen, maar maakt ook de thermische desinfectie van de warmwaterinstallatie mogelijk. 04. Installeer in zoveel mogelijk ruimtes touch free kranen.

www.schell.eu 04 techcare

hoekregelkraanthermostaat maximaal 39°C, ongeacht eventuele drukschommelingen.”

REPORTAGE

Flexibele design klimaatunits voor cleanrooms 01

oor ziekenhuizen, labo’s en medische toepassingen is luchtkwaliteit cruciaal. Met AVON biedt ABN Cleanroom Technology luchtzuivering met HEPA-lucht, koeling en verwarming in één toestel. Deze isolatie klimaatunit voor positieve of negatieve ruimtedruk laat toe ruimtes in ziekenhuizen snel en eenvoudig te upgraden tot de vereiste ISO reinheidsklasse. Zo kan de periode tot een geplande nieuwbouw of renovatie worden overbrugd.

techcare

ABN Cleanroom Technology is de business unit van ABN Air Management Group uit Bilzen die de activiteiten rond cleanrooms groepeert. “Door eigen innovatieve ontwikkelingen zijn we er in geslaagd cleanrooms betaalbaar te maken, zowel naar investeringen als naar gebruik. Snelheid inzake design, build, validate en service is hierbij onze benchmark”, aldus Rudi Boonen (sales engineer ABN Cleanroom Technology). “Onze activiteiten zijn tweeledig. Er zijn projecten op maat, waarbij we een cleanroom van A tot Z ontwerpen en bouwen, en sinds kort, indien de klant dit wenst, ook financieren.

Daarnaast bieden we ook standaard oplossingen voor cleanrooms aan, zoals de AVON luchtzuiveringsunit (zie verder). Op vraag van de klant staan we in voor de engineering en de installatie.“ Multifunctioneel toestel “In een ziekenhuisomgeving is er meestal een centraal klimatisatiesysteem geïnstalleerd, vertakt via een kanalennet met HEPA-filters, dat ruimtes van zuivere lucht en van koeling/verwarming voorziet. In bepaalde gevallen blijkt dit systeem op termijn niet overal afdoende. AVON biedt een oplossing

“In de meeste gevallen zorgen de AVON-units voor een optimalisatie van de luchtzuivering en de koeling”- Rudi Boonen, sales engineer ABN Cleanroom Technology

01. De compacte design AVON-unit wordt tegen één van de wanden van de ruimte geïnstalleerd. (Foto: ABN) 02. De voorfilter van de AVON werd door ABN Cleanroom Technology ontwikkeld in een geribbelde V-vorm teneinde zoveel mogelijk filteroppervlak te creëren.

door een ruimte op het vlak van temperatuur en luchtkwaliteit te upgraden, zonder aan het bestaande klimatisatiesysteem te raken. Niet enkel in de ziekenhuiswereld, ook in de micro-elektronica branche en de farmaceutische industrie zijn er toepassingen”, aldus Boonen. De AVON is een luchtzuiveringsunit met HEPA H14 filtratie gecombineerd met een koel- of verwarmingsfunctie. Optioneel is er de mogelijkheid om met een overdrukof onderdrukmodule een ruimte op positieve of negatieve druk te brengen ten opzichte van de omgeving. Ziekenhuistoepassingen In ziekenhuizen zijn er in grote lijnen drie mogelijke toepassingen: isolatiekamers, centrale apotheken en operatiezalen. “Soms worden enkele patiëntenkamers van een afdeling afgesplitst en opgewaardeerd tot isolatiekamers. Het installeren van een AVON-unit laat de ziekenhuisdirectie toe een totaalinvestering in nieuwe isolatiekamers ook op het geplande tijdstip te laten plaatsvinden. Ziekenhuisapotheken vormen een ander toepassingsgebied. Deze dienstverlening moet van uur tot uur gegarandeerd blijven, wat een nieuwbouw- of verbouwingspro-

VOORFILTER IN GERIBBELDE V-VORM De AVON is uitgerust met een voorfilter – klasse M5 volgens EN 779 – ter bescherming van de HEPA-H14 filters. De voorfilter werd door ABN Cleanroom Technology ontwikkeld in een geribbelde V-vorm teneinde zoveel mogelijk filteroppervlak te creëren. “Dit is één van de innovatieve elementen die bijdraagt tot het energiezuinige, geluidsarme en onderhoudsvriendelijke karakter, en de lange standtijd van de AVON-unit”, aldus Boonen.

Snel en eenvoudig te installeren Bij de ontwikkeling van de AVON was één van de uitgangspunten dat de montage/ installatie bij de klant eenvoudig en snel (in één dag) moest kunnen gebeuren. “Het betreft een compact en installatievriendelijk toestel. Een kant-en-klaar binnendeel en een dito buitendeel worden geïnstalleerd, en met elkaar geconnecteerd. Naargelang de context – nieuwbouw of renovatie – is de situatie verschillend. Bij de bouw van een nieuwe cleanroom wordt er gebruikgemaakt van sandwichpanelen, en kan – voor aanvang van de werken – de volledige luchtdichtheid en de gewenste overdruk worden verzekerd. Bij het upgraden van een bestaande ruimte is dit niet evident omdat de dichtheid van de ruimte niet gekend is”, aldus Boonen.

elk van deze lokalen een AVON-luchtzuiveringsunit – zonder optie ‘overdruk’ – tegen één van de wanden van de ruimtes geïnstalleerd. In een Algemeen Ziekenhuis in een middelgrote Vlaamse stad werden recent een aantal standaard patiëntenkamers omgebouwd tot isolatiekamers. Deze zijn voorzien van een inloopsas dat een buffer vormt tussen de isolatiekamer en de gang van de verdieping. Eerst werden de inloopsassen door ABN Cleanroom Technology op overdruk gebracht, vervolgens werden de isolatiekamers zelf met een AVON-unit uitgerust. “Bij isolatiekamers verzekert onze oplossing – naast het beoogde luchtdebiet en de juiste temperatuur – ook een lage geluidsdruk, voor het comfort van de patiënt in kwestie”, aldus Boonen. Door Philip Declercq

Praktijkcases In bepaalde ruimtes van de centrale apotheek van een universitair ziekenhuis in Vlaanderen was de luchtkwaliteit niet langer normconform, en kon er onvoldoende worden gekoeld. Het betrof een viertal ruimtes met oppervlaktes variërend tussen 12 en 40 m². In de verlaagde plafonds – waar de technieken zijn ondergebracht -, was er onvoldoende vrije ruimte om bijkomende luchtkanalen te voorzien. Vorig jaar werd in

www.abn-cleanroomtechnology.be

03. De AVON (links onderaan op de foto) is een luchtzuiveringsunit met HEPA (H14) filtratie, met een koel- of verwarmingsfunctie en optioneel een over/onderdrukmodule. (Foto: ABN) 04. In ziekenhuizen zijn er 3 mogelijke AVON-toepassingen: isolatiekamers, centrale apotheken en operatiezalen. (Foto: ABN)

04 techcare

ject niet faciliteert. Ook hier biedt AVON een oplossing voor elke ruimte waarin de opgelegde reinheidsklasse niet meer kan worden verzekerd. Bij onvoldoende koelvermogen in de zomermaanden wordt een stabiele temperatuur gegarandeerd. Ook in operatiezalen kan AVON – gedurende een bepaalde periode – een op termijn geplande volledige vernieuwing van het operatiekwartier overbruggen. En kan bv. de luchtkwaliteit in een operatiezaal voor kleine ingrepen worden geoptimaliseerd tot ISO 7 reinheidsklasse”, aldus Boonen.

INNOVATIE

Smart Grid Brussels Health Campus inspireert rond energie en engineering

techcare

et een gedurfd masterplan voor de periode 2012-2022 gaat het UZ Brussel de energetische uitdagingen van de toekomst te lijf. Vanuit een throw the box away-filosofie opteerde men voor een volledig nieuwe aanpak ‘from scratch’. Zo zal in 2022 niet meer energie worden aangekocht dan in 2012, hoewel het ziekenhuis in die tussenperiode met 40% zal groeien. In de vernieuwde stookplaats linkt een WKK de dubbele smart grid (elektriciteit en warmte). Op een studienamiddag van Smart Grid Flanders (SGF), COGEN Vlaanderen en UZ Brussel, werden alle facetten van de Smart Grid Brussels Health Campus doorgelicht.

“De Brussels Health Campus omvat naast het universitair ziekenhuis ook onder meer de VUB-faculteit geneeskunde, studentenvoorzieningen, de Erasmus Hogeschool etc. Diverse functies dus, elk met een eigen specifiek energieverbruik”, leidden Marc Noppen (CEO UZ Brussel), en Aldo Peeters (Sweco Belgium) het symposium in. Ingevolge het toenemende energieverbruik stelde UZ Brussel in 2013 een energiebeleidsplan – met drie doelstellingen – voor de periode 20122022 op: “Ten eerste mocht het verbruik of de aankoop van energie in 2022 de cijfers van 2012 niet overstijgen. Dit rekening houdend met de tegen 2022 geplande nieuwbouw, een uitbreiding met 37.000 m². In concreto betekende dit dat we ons verbruik met 40% moesten kunnen reduceren. Ook moest het nominaal elektriciteitsverbruik ter plaatse kunnen worden opgewekt, wat inmiddels reeds het geval is. Last but not least moest de campus blijven functioneren, zelfs bij onderbrekingen van elektriciteits- of gasvoorziening. Dit Masterplan gaat uit van de toekomstige ontwikkelingen binnen het

energielandschap. Er werd bewust niet out of the box gedacht. Het gangbare denken werd volledig opzij geschoven. Er werden nieuwe pijlers uitgezet. Elk energetisch project moet aan 5 criteria voldoen: duurzaam, energiebesparend, patiënt- en residentveilig, rekening houdend met TCO, en met performant technisch onderhoud”, aldus Jimmy Van Moer (manager engineering & energie UZ Brussel). 5 dagen volledig off grid functioneren De campus kan 5 dagen volledig off-grid blijven functioneren. In 2014 werd een nieuwe hoogspanningslus doorheen de campus aangelegd. Deze nieuwe lus is flexibel opgebouwd zodat in de toekomst ook nieuwe gebouwdelen hier kunnen op aansluiten. Bij de aanleg van de hoogspanningslus werden ook nieuwe glasvezels mee voorzien die onder meer de datacenters op de campus met elkaar verbinden. De Smart Grid Brussel Health Campus is niet beperkt tot elektriciteitsvoorziening. Er is onder meer

ook een warmtenet dat, vanuit de centrale stookplaats, de verschillende gebouwen op de campus van warmte voorziet. In de vernieuwde stookplaats staat een combinatie van HR-ketels, condenserende ketels, stoomketels en twee warmtekrachtkoppelingen (WKK). Deze twee WKK’s vormen de link tussen enerzijds de elektrische, en anderzijds de thermische smart grid. Alles wordt aangestuurd vanuit een (uitbreidbaar) GBS, dat geconnecteerd is met een 850-tal meetpunten binnen de campus. Momenteel loopt er een

“De Brussels Health Campus kan 5 dagen volledig off-grid blijven functioneren”, aldus Jimmy Van Moer van UZ Brussel.

studie rond het installeren van thermische buffers, teneinde het aantal draaiuren van de WKK’s uit te breiden. Er zijn ook studies lopende om ijsbuffers en een BEO-veld te bouwen voor de opslag van warmte en koeling. De gemeente Jette is eveneens vragende partij voor projectmatige samenwerking”, aldus Van Moer. Energy health check Ook Power Pulse, gevestigd in Mechelen, is betrokken bij het Brusselse smart grid project. Deze jonge KMO helpt bedrijven op een kostenefficiënte manier energie aan te kopen en adviseert hen inzake het efficiënt inzetten van WKK’s. Katrien Even van Power Pulse: “Aan de hand van een energy health check gaan we het technisch profiel van de klant na: het energieverbruik op jaarbasis, het omgaan met reactieve energie, het verbruik op maandbasis versus de aansluitcapaciteit, eventuele pieken in het verbruik… . Het UZ Brussel blijkt een vrij stabiel energieverbruik te hebben, er werden geen sterke pieken genoteerd. Het ziekenhuis heeft heel wat potentieel maar kan contractueel nog bijkomende stappen zetten. Ondanks het feit dat er eigen energieopwekking is, wordt er ook nog gas en elektriciteit aangekocht. Power Pulse heeft een eigen methodologie ontwikkeld om de klant in deze keuzes te assisteren. We gaan het specifieke profiel van de klant na om te zien hoe hij best energie aankoopt – spotmarkt versus forward prijzen. Wie lang op voorhand energie aankoopt, moet de juiste strategie hanteren. Uit onze analyse van het leveringsjaar 2015 bleek dat het UZ

01. In 2014 werd een nieuwe hoogspanningslus doorheen de campus aangelegd waarop in de toekomst ook nieuwe gebouwdelen kunnen aansluiten (Foto: UZ Brussel). 02. De Brussels Health Campus omvat naast het universitair ziekenhuis, diverse functies (studentenvoorzieningen, Erasmus Hogeschool…), elk met een specifiek energieverbruik (Foto: UZ Brussel). 03. Het nominaal elektriciteitsverbruik van het ziekenhuis wordt inmiddels ter plaatse opgewekt (Foto: UZ Brussel).

>>>

techcare

04. Er loopt een studie rond het installeren van thermische buffers, teneinde het aantal draaiuren van de WKK’s uit te breiden.

INNOVATIE

Brussel beter ‘presteerde’ dan de marktprijzen.”

Tim Bisson van ENERIA (Caterpillar) had het over het gebruiken van WKK’s als comfort noodstroom.

MEER EXPERTISE ROND WKK Er waren nog sprekers op deze druk bijgewoonde studiedag rond het optimaal inzetten van WKK’s. Zo had Cedric De Jonghe, Energy Expert bij Actility, het over de combinatie R3 met onbalans en R1 down in combinatie met WKK. Bavo Deman van SDM-Engineering legde uit hoe UZ Brussel er in slaagde om R3, R1 en WKK’s te integreren tot één powerplant met 5 dagen autonomie. Matthias Vanderoost van Procter & Gamble had het over innovatief energiebeleid.

05. Deze twee WKK’s in de vernieuwde stookplaats van UZ Brussel vormen de link tussen de elektrische smart grid en de thermische smart grid.

techcare

Denkoefening In winterperiodes is het doorgaans interessanter om energie te sourcen op de spotmarkt dan wel deze lang op voorhand aan te kopen. Het elektriciteitscontract bepaalt in welke mate men iets kan doen met de flexibele capaciteit. “Wie een WKK op continue basis wil valoriseren, werkt bij voorkeur op basis van de Belpex. Wie ook op onbalans wil reageren, sluit best een contract met 1 energieleverancier af, waarbij het risico volledig wordt genomen door de klant, niet door de energieleverancier. Hierdoor gaan de opbrengsten, gerealiseerd door te reageren op onbalans, integraal naar de klant. Bij zeer lage Belpex-prijzen, bv. in zomerperiodes, is het eerder aangewezen om stoom of warm water op te wekken (via boiler/verwarmingsketel) dan elektriciteit aan te kopen. Op bepaalde tijdstippen legt men de WKK beter stil. Deze denkoefening is belangrijk om uit te maken hoe men de WKK best ‘uitbaat’. Op basis van de data kan de klant zelf nagaan wat de status van de WKK is. De uitbating gebeurt nog te vaak manueel in plaats van geautomatiseerd. We denken samen met het UZ na rond het verder optimaliseren van de energieflexibiliteit, in het kader van de geplande investeringen in thermische buffers”, aldus nog Katrien Even.

WKK’s als comfort noodstroom Tim Bisson van ENERIA (Caterpillar) had het over het gebruiken van WKK’s als comfort noodstroom. Een tweetal jaar geleden haalde ENERIA de aanbesteding van het UZ Brussel voor een nieuwe WKK binnen. Deze WKK is opgebouwd uit 2 Caterpillar-motoren (170/12), opgesteld in een technische ruimte in de vernieuwde stookplaats. “Ze halen een elektrisch rendement van 42,7% en een thermisch rendement van 55,7% (zonder stralingswarmte). Hiermee wordt een totaal rendement van bijna 100% behaald. De relatieve CO2-besparing bedraagt 27%. Samen met het UZ werd beslist voor een ‘smart WKK’ – thermisch geoptimaliseerd én elektrisch flexibel – te gaan”, aldus Tim Bisson. Thermische optimalisatie Wat thermische optimalisatie betreft, wordt traditioneel uitgegaan van een klassieke WKK waarbij enkel het hoge temperaturennet wordt gebruikt. “Het UZ Brussel heeft ook geïnvesteerd in een lage temperaturennet (LT-net). Er is een rookgaskoeler en een rookgascondensor. De lage temperaturen op de motoren zelf kunnen op 2 manieren worden gerecupereerd. Enerzijds is er het LT-net dat de tweede trap van de aftercooler en de condensor ‘meeneemt’. Anderzijds is er een tweede circuit waarbij sanitair water wordt opgewarmd. Dit net biedt evenwel geen bedrijfszekerheid, dus moet er in noodkoeling

worden voorzien. Investeren in een LT-net duwt het rendement van de WKK omhoog. De TVT bedraagt minder dan 2 jaar. In een tweede stap zullen ook thermische buffers worden bijgeplaatst. Dit zal resulteren in meer draai-uren, zonder een verhoging van de kosten. In een derde stap kan ook de stralingswarmte van de motor en de generator – warmte die meestal wordt afgeblazen – ten dele worden benut. In winterperiodes kan de stookplaats hiermee worden verwarmd”, aldus Bisson. Smart WKK Een tweede pijler van de ‘smart WKK’ is elektrische flexibiliteit. De motoren kunnen moduleren tussen 60% en 100%. Indien de eerste 100% haalt, wordt ook de tweede

opgestart en zakken ze beiden tot 60%. “De voorkeur gaat uit naar dieselmotoren omdat deze in eilandbedrijf sneller reageren dan gasmotoren. In het UZ Brussel bestaat de comfort noodstroom oplossing uit 3 dieselmotoren. Bij netuitval vormen zij het nieuwe basisnet. In tweede instantie worden gasmotoren in parallel geschakeld. Stabiliteit en snelheid vormen altijd de basis van comfort noodstroom”, aldus Bisson. “Pluspunten van deze WKK zijn dat de volledige campus operationeel blijft, dat de investering (ten opzichte van extra dieselmotoren) beperkt blijft, en dat de beschikbare ruimte efficiënt benut wordt. Er zijn ook ‘aandachtspunten’: er moet in extra sturing en power management worden voorzien. Extra complexiteit mag evenmin ten koste gaan van het nood-

stroomnet. De thermische optimalisatie via het LT-net zorgt ervoor dat de rendabiliteit van de WKK-installatie stijgt. We kunnen hier dus zeker spreken van een smart WKK”, besluit Bisson. We geven nog mee dat één van de organisatoren van deze studienamiddag, Smart Grids Flanders, binnenkort opgaat in de Vlaamse Energiecluster. In deze energiecluster slaan bedrijven uit drie sectoren – energie, ICT en bouw – en kennisinstellingen EnergyVille (KULeuven, VITO, IMEC, UHasselt), UGent, iMinds (IMEC), Pixii en WTCB, de handen in elkaar. Er worden vijf focusdomeinen gedefinieerd: energiehavens, microgrids, multi-energiesystemen op wijkniveau, energy cloud toepassingen en intelligente renovatie. Door Philip Declercq

REPORTAGE

Brandveilig, gecertificeerd alternatief voor elektromagneet en spie 01

techcare

inder dan een jaar geleden richtte Frank Deblon Connect2Safety op. Dit bedrijf uit Wevelgem lanceert de marktconforme oplossingen van Fireco, de fabrikant uit Brighton (UK) gespecialiseerd in brandbeveiligingsoplossingen, in de Benelux en op de Franse markt. Op de vakbeurs New Security werd de Dorgard Pro deur openhouder – die groeipotentieel heeft in de zorgsector – voorgesteld op de stand van enkele erkende Fireco-distributeurs.

In het UK is – als het op brandveiligheid aan komt – de Dorgard deur openhouder inmiddels beter geïntroduceerd dan de elektromagneet, dit in tal van openbare gebouwen. Het systeem werd door Fireco uitvoerig getest, en alle benodigde certificaten (waaronder EN1155) werden behaald. Bij branddetectie op het Engelse vasteland treden in de meeste gebouwen de sirenes meteen in werking. “In zijn oorspronkelijke versie is het product – omwille van praktische redenen – minder geschikt voor onze markt”, aldus Deblon (general manager van Connect2Safety). “Op het continent wordt – zeker in zorginstellingen – geen gebruik gemaakt van vertraging op sirenes. Om paniekreacties te vermijden, te meer het soms ook vals alarm kan betreffen. Bij brand worden de evacuatieknoppen ingeduwd en worden personen op een begeleide manier geëvacueerd. Bij de eerste detectie echter, legt de brandweer meestal op om de branddeuren in het betreffende compartiment onmiddellijk te laten sluiten. In dat geval kan de klassieke

Dorgard zijn nut niet bewijzen. Met de Dorgard Pro werkten Fireco en Connect2Safety samen aan een nieuwe, geavanceerde oplossing voor de Europese markt. Een systeem dat, eenmaal gesynchroniseerd met een aan een brandcentrale gekoppelde radiozender, deurunits aanstuurt zonder dat er sirenes aan te pas komen.“ Weg met de spie… In de praktijk blijkt de spie onder de branddeur vaak een hinderpaal voor optimale brandveiligheid. “Dorgard Pro houdt branddeuren op een legale en veilige manier open. De units worden gemonteerd onderaan de deur en zijn middels een voetbeweging manipuleerbaar. Het systeem – compatibel met alle brandmeldsystemen – wordt radio aangestuurd door de Fireco Pro Transmitter (zender), maar kan (indien gewenst) ook akoestisch worden gebruikt. Het kan eenvoudig geïnstalleerd worden – er komt geen programmatie bij kijken – en eventueel ook deel uitmaken van een inbraak- of vergren-

01. De deur kan in elke stand worden vastgezet. 02. De Dorgard Pro is middels een voetbeweging manipuleerbaar. 03. Het systeem wordt radio aangestuurd door de Fireco Pro Transmitter (zender), maar kan ook akoestisch worden gebruikt.

delingssysteem”, aldus Deblon. “De zender verbindt alle eenheden draadloos, en controleert hun prestaties en de levensduur van de batterijen, die een levensduur van 5 jaar hebben. Door tussenin Fireco-repeaters te plaatsen wordt het bereik van de zender vergroot, zodat Dorgard Pro-units – tot 500 toestellen – over een grotere afstand kunnen worden verbonden. Bij brandalarm knippert de zender, gekoppeld aan het branddetectiesysteem, gedurende een aantal seconden, waarna de deur wordt losgelaten. Het loslaten van elke deur wordt voorafgegaan door een auditieve verwittiging.”

Flexibeler dan een elektromagneet In tegenstelling tot een klassieke elektromagneet – waarbij de deur ofwel volledig open, ofwel volledig dicht moet zijn –, kan de Dorgard Pro de deur in elke stand vastzetten. Dit combineert privacy met veiligheid. Frank Deblon: “Ook hier was het vertrekpunt brandveiligheid, gebaseerd op compartimentering. Bij een branddeur zorgt de deurpomp niet zelden voor praktisch ongemak. Meestal wordt er een elektromagneet, in combinatie met een ankerplaat, op de branddeur bevestigd. Door verkeerd gebruik of slecht functioneren is deze vaak snel defect. Zeker in een zorgomgeving voor senioren bestaat het risico dat – bij brandalarm – een deur dichtvalt, waardoor residenten ingevolge een ernstige val het leven laten.” Dorgard Pro biedt meerdere voordelen. “Het systeem is draadloos. De deur kan in elke positie vastgezet worden. Het systeem waarschuwt wanneer de branddeur zal losgelaten worden. Met een duwpompkracht van EN7 kan het systeem ook bij zwaardere deuren worden toegepast. Bij een elektromagneet bedraagt deze kracht slechts EN5”, aldus Deblon. “Later dit jaar komt in de Pro serie ook de Freedor Pro uit. Deze heeft het extra comfort van een vrijloopdranger maar dan draadloos. Het toestel zal kunnen gekoppeld worden aan dezelfde zender, en dus ook aanstuurbaar zijn door het bestaande brandalarm, zonder het geluid van de sirenes. Potentieel in zorgsector Het Dorgard Pro systeem wordt via erkende Fireco-resellers (distributeurs en erkende installateurs) van Connect2Safety verdeeld. “We organiseren opleidingen voor installateurs. Wie de opleiding met vrucht volgt, wordt aan de lijst met resellers op onze website toegevoegd, en ontvangt een gratis demo- en testkoffer om bij potentiële klanten zoals WZC langs te gaan”, besluit Deblon. Door Philip Declercq Foto’s: Fireco

www.connect2safety.be

2621EP SECURITHERM EP BIOSAFE DE EERSTE WASTAFELMENGKRAAN DIE AAN ALLE VEREISTEN IN DE ZORG VOLDOET

SECURITHERM, totale antiverbrandingsveiligheid: Binnenwerk met drukcompensatie Securitouch technologie (thermische isolatie) Veilige thermische spoelingen

BIOSAFE, beheren van de bacteriegroei: Beperkte hoeveelheid water in het lichaam Biosafe kraanuitgang geïntegreerd in het lichaam Geen contact tussen het water en chroom, nikkel en lood

03 Meer informatie op delabiebenelux.com

PROJECT

Doordacht energiebeheer is vooral een leerproces 01

it de samenwerking tussen het Algemeen Stedelijk Ziekenhuis (ASZ) en Siemens is door de jaren heen een hecht partnership gegroeid. Sinds meer dan 20 jaar maakt het Aalsterse ziekenhuis gebruik van systemen die dankzij hun modulaire opbouw makkelijk te integreren zijn met de bestaande infrastructuur. Op de drie campussen (Aalst, Geraardsbergen en Wetteren) zorgen het Siemens Desigo CC gebouwbeheersysteem en de Navigator software inmiddels voor een optimalisatie van het energiebeheer. Op de campus Aalst kon op die manier tot 30 procent energie worden bespaard.

Bij de oprichting van het ASZ in de jaren 80 was het ziekenhuis uitgerust met een eenvoudig gebouwbeheersysteem (GBS). Onder impuls van de informatisering en een verhoogde techniciteit van onder meer de koeling, namen ook de investeringen in bijkomende technische apparatuur toe.

techcare

01. De opvolging en bijsturing van het energieverbruik gebeurt vanuit het Intelligent Building Operations Center (IBOC) bij Siemens.

02. Via de interface met touchscreen bedient en controleert het medisch personeel onder meer de luchttoevoer en de status van de medische gassen.

Doorheen de jaren werden de meeste technische installaties uitgerust met regelingen en sturingen van Siemens. Toen later ook de ziekenhuizen van Wetteren en van Geraardsbergen binnen de ASZ-structuur werden geïntegreerd, werd het GBS stelselmatig verder uitgebouwd. Inmiddels werden ook op deze campussen moderniserings- en uitbreidingswerken uitgevoerd. Doorgedreven samenwerking “De samenwerking tussen ASZ en Siemens kreeg echt vaste vorm in 2012 toen het operatiekwartier van het ziekenhuis in Aalst volledig gerenoveerd werd (zie kaderstuk). Inmiddels worden alle gebouwen van de 3 campussen gemonitord op energieverbruik, en zijn alle regelingen en sturingen aangesloten op Siemens Desigo CC. Dit geldt niet enkel voor HVAC, maar bijvoorbeeld ook voor kritische alarmen, medische gassen, temperatuurbewaking, koeling, sturing van verlichting in gangen… . Siemens is ook de partner van het ASZ voor SiPass-toe-

gangscontrole en NiceVision-camerabewaking”, aldus Jan Fieremans (account manager Siemens Building Automation). Geïntegreerde oplossing Door de jaren werden er op alle technische installaties in het ASZ energiemeters geplaatst om de energiestromen duidelijk in kaart te brengen. Grote apparaten zoals ijswatermachines en noodgeneratoren werden voorzien van meetinstrumenten. Elke controller, klep of pomp van een installatie is inmiddels gekoppeld aan het GBS van het ziekenhuis, wat resulteert in duizenden meetpunten. De initiële platformen voor gebouwenbeheer waren Energy Monitoring Control (EMC), en later Siemens Visonic. Enkele jaren geleden werd overgestapt naar het geavanceerde Siemens Desigo GBS. Dit automatiseringssysteem stuurt als een geïntegreerde oplossing de meeste technieken (HVAC, verlichting, …) van het ziekenhuis aan, en is geconnecteerd met de Siemens Navigator software. Uit deze software worden energieverbruiksrapporten

IBOC linkt “Het Desigo automatiseringssysteem haalt niet enkel energiewaardes binnen. Ook data in verband met temperatuur, gasverbruik etc worden naar het Navigator-platform in de cloud gestuurd. De opvolging gebeurt vanuit het Intelligent Building Operations Center (IBOC) bij Siemens, waar de link tussen het energieverbruik en de setpunten wordt nagegaan”, aldus Ghislain Pierret, Energy Efficiency Analyst Siemens Building Technologies Division. “De analyse van data gegenereerd door energiemeters is niet evident. De HVAC-punten op het GBS, in combinatie met de metering, maken het mogelijk gedetailleerde analyses te genereren. Dit laat het ziekenhuis toe aan rapportering te doen, vergelijkingen over periodes te maken enzoverder. Zo gaf de Navigator software aan dat het gasverbruik op de campus Geraardsbergen fors was toegenomen. Via analyse in het IBOC kon de oorzaak worden achterhaald, en kon zelfs tot 20 procent op het gasverbruik worden bespaard. Energiebeheer is meer dan het wegwerken van klachten op de werkvloer. Vaak zorgt deze geavanceerde manier van energiebeheer voor proactieve energiebesparing, zonder dat er vooraf een technisch probleem gesignaleerd werd.”

Ontsporing snel traceren “Enerzijds is er de opvolging van de installaties, waarvoor onze techniekers ter plaatse komen en het systeem controleren in zijn relatie tot het GBS en de controllers. Dit in het kader van de Onsite Assistance dagen waarover het ziekenhuis beschikt”, aldus Walter Huewels (IBOC Lead ‘Building Performance Services’ Siemens). “Anderzijds is er de controle van het energieverbruik. Deze gebeurt steeds meer vanop afstand, via het IBOC. Via klassieke metingen worden ontsporingen van het energieverbruik meestal (veel) te laat getraceerd. Vaak zijn deze het gevolg van een eenmalige, door een ziekenhuismedewerker doorgevoerde, manuele wijziging van een bepaalde parameter van een installatie. Als tijdelijke oplossing bedoeld, maar nadien niet terug aangepast. In bepaalde gevallen kan dit in een aanzienlijk energieverlies over de jaren heen resulteren. Zeker voor operatiezalen is een maandelijkse rapportering van het energieverbruik aangewezen.” Vaak is het elektriciteitsverbruik in ziekenhuizen een pijnpunt: “Investeringen in bijkomende technische installaties kunnen het analyseren van het elektriciteitsverbruik in een ziekenhuis vrij complex maken. Een toegenomen verbruik is echter niet eenvoudig toe te wijzen. Het ASZ houdt op dienstniveau gedetailleerd het energieverbruik bij. De klassieke diensten met een vrij groot energieverbruik

zijn onder meer radiologie, labo’s, IT… . Precieze cijfers maken het ook eenvoudiger om de betrokken diensten en medewerkers te sensibiliseren op dat vlak”, aldus Pascal De Ras.

Rapport met concrete knelpunten Problemen gerelateerd aan energiebeheer staan altijd in verhouding tot het gedrag van de technische installatie doorheen de tijd. >>>

650 ZONNEPANELEN VOOR CAMPUS AALST Recent werden op het dak van het ziekenhuis in Aalst 650 zonnepanelen geïnstalleerd. Deze zijn aangesloten op omvormers waarvan de data worden gecapteerd in Siemens Navigator. Van daaruit kunnen energiestromen worden onderscheiden en eventuele problemen rond het functioneren of het rendement van individuele zonnepanelen nauwkeurig in kaart worden gebracht.

03. In het ASZ draagt de automatisering van de technische installaties bij tot een betere zorg voor de patiënt en een aangenamere werkomgeving voor de medewerkers. 04. Siemens is ook de energiepartner van het ASZ voor toegangscontrole (SiPass) en camerabewaking (NiceVision).

04 techcare

gegenereerd en worden voorstellen tot optimalisatie gedaan.

PROJECT

Dit ziekenhuisproject maakt een nieuw soort rapportage rond energieverbruik mogelijk dat concrete pijnpunten beknopt aangeeft: ’s nachts geen verlaging op kring x?, ijswater constant op dezelfde temperatuur?... Zo worden ook de hoofdpompen van de CV en van de ijswatermachines permanent gemonitord. “Het energieverbruik van pompen wordt vaak onderschat. Indien bij een intelligent gestuurde installatie, die uitgerust is met drie pompen, geen enkele pomp automatisch uitschakelt of in deellast gaat, moet dit probleem zo snel mogelijk geanalyseerd

en opgelost worden”, aldus Pascal De Ras. De meeste technische medewerkers van het ASZ hebben de opbouw en de fasering van het GBS meegemaakt, en opleidingen gevolgd om de finesses van de field-apparatuur van Siemens Building Technologies onder de knie te krijgen. Bij renovaties installeren zij de benodigde field-apparatuur. De implementatie gebeurt door Siemens-medewerkers. Door Philip Declercq Foto’s: Siemens

www.siemens.be

“Vaak zorgt deze geavanceerde manier van energiebeheer voor proactieve energiebesparing, dit wil zeggen zonder dat er vooraf een technisch probleem gesignaleerd werd” - Ghislain Pierret, Siemens 05. Elke operatiezaal werd uitgerust met een Desigo PX-controller en kan autonoom functioneren. 06. Vlnr Jan Fieremans (Siemens Building Automation), Pascal De Ras (Technische Dienst ASZ), Ghislain Pierret en Walter Huewels van Siemens Building Technologies. (Foto PDC)

techcare

TOTAALRENOVATIE OPERATIEKWARTIER In 2012 werd het operatiekwartier van het ASZ, campus Aalst, volledig vernieuwd conform de nieuwste normen en regels. Bij dit project kwamen heel wat disciplines samen: architectuur, verlichting, HVAC, energie, beveiliging en ICT-infrastructuur. Siemens tekende voor het hart van deze totaalrenovatie: het gebouwbeheersysteem. Het Siemens Desigo beheersysteem stuurt als een geïntegreerde oplossing meerdere technieken van het operatiekwartier aan. Elke operatiezaal werd uitgerust met een Desigo PX-controller en kan autonoom functioneren. In elke operatiezaal werd een operator interface met touchscreen voorzien. Via deze gebruiksvriendelijke interface bedient en controleert het medisch personeel de luchttoevoer, de status van de medische gassen, de zonnewering/verduistering, de verlichting, de drukhiërarchie en de deurbewegingen.

Voor info omtrent uw project: www.bozarc.be + Hedendaags design in aluminium + Constructie en plaatsing op maat + Dakbedekking in massief polycarbonaat + Voldoen aan EN 1090-3:2008, DoP & CE, EXC 1 of EXC 2

â&#x2013;ş

+ Regelbare hoogte dankzij gepatenteerd bolgewricht

Het gepatenteerde bolgewricht

EVENT

Succesvolle editie New Security 2017

p 15 en 16 februari ’17 ging in de Brabanthal (Leuven) de vakbeurs New Security door, het tweejaarlijkse trefpunt voor de securitysector in België. In 2015 maakte New Security dankzij de overname van de vakbeurs door FCO Media, uitgever van uw vakblad, een geslaagde doorstart. We blikken met organisator Filip Cossement terug op de editie 2017, die met 1.700 bezoekers opnieuw een succes was.

techcare

FCO Media organiseerde in 2015 voor de eerste keer New Security. De vakbeurs richt zich tot installateurs security en professionele klanten zoals facility managers, de directie van zorginstellingen, de overheid en dergelijke meer. Alle facetten van security zijn er vertegenwoordigd: inbraak, monitoring, brand, camerabeveiliging, zowel mechanische als elektronische beveiliging… . De editie 2015 vormde een stijlbreuk met het verleden. Zo werd er een tweedaagse in plaats van een driedaagse beursformule aangeboden, veranderden de locatie evenals de openingsuren en kwam er een nieuw beursplan. De organisator zorgde bovendien naar analogie met de andere beurzen die reeds jarenlang door FCO Media worden georganiseerd voor een sterk randprogramma in samenwerking met diverse vakfederaties. Het resultaat was een geslaagde beurs die door circa 1.500 bezoekers werd gesmaakt. Een succesvolle tweede editie volgde op 15 en 16 februari van dit jaar.

Beurzen zijn onderhevig aan internettijden. Hoe wordt hierop ingespeeld of hoe ziet een beurs anno 2017 er voor u uit? Waarin zit de meerwaarde voor exposant en bezoeker? Filip Cossement: “Het internet is uiteraard nuttig, maar het is nog steeds het samenspel

van ‘event, print, online’ die het doet. Het ene versterkt het andere en geen enkele schakel is uit te sluiten. Beurzen worden wel steeds meer netwerkevents. Wat B2B betreft zijn ze zeker geen verkoopplaatsen meer zoals ze dat vroeger waren. Het is een plaats van contact tussen potentiële klant en leverancier. Belangrijk is dat het event kort is en dat de standhouders relevant zijn.” Ook vakbladen zijn genoodzaakt zich aan te passen. Waarin uit zich dat binnen uw uitgeverij? Filip Cossement: “Wij moeten ons inderdaad aanpassen aan het steeds veranderend medialandschap. Binnenkort gaat onze gloednieuwe website online. Deze moet een nieuwssite zijn waar ons publiek naar uitkijkt. Ook hier moeten we bij de zaak blijven en enkel nieuws brengen met betrekking tot de sector.” Hoe blikt u terug op deze editie? Filip Cossement: “New Security is het bewijs dat werk en plezier wél samengaan. Professioneel als het moet, gezellig als het kan. Als beursorganisator is het soms wandelen op een slappe koord om het ideale evenwicht te vinden tussen de wensen van de exposanten en van de bezoekers. Ik zie het als mijn taak om de omgeving en het momentum te creëren om beide partijen samen te bren-

gen. De Brabanthal leent zich hier uitstekend voor, met voldoende parking en vlot bereikbaar vanuit België én Nederland. Maar zeker ook mijn welgemeende dank aan de vele exposanten die hard hebben meegewerkt om er een succesvolle beurs van te maken. Van zodra de bezoekers de hal binnenstappen, nemen zij over, en dat hebben ze met verve gedaan! Op de eerste beursdag met nocturne mochten we ruim duizend bezoekers verwelkomen, de tweede dag zette het succesverhaal zich verder. Ook het ondersteunend congresprogramma kende veel bijval en vormde ontegensprekelijk een meerwaarde voor alle deelnemers.” www.new-security.be

Meeting professionals, sharing experience.

COOL&COMFORT HAPPENING 2017 R E F R I G E R A T I O N I V E N T I L A T I O N I H E AT P U M P S

BRABANTHAL LEUVEN

18 -19.10.2 0 1 7

w w w. c o o l a n d c o m fo r t . b e

C&CHappening_2017_Engineeringnet_185x130.indd 1

18/01/17 10:42

Luchtzuivering met HEPA-lucht, koeling & verwarming in één toestel. Gebruikt in ziekenhuizen, labo's & medische toepassingen

Gemakkelijke installatie Plug&Play

Isolatie klimaatunit voor positieve of negatieve ruimtedruk De AVON is een luchtzuiveringsunit met HEPA (H14) filtratie gecombineerd met een koel- of verwarmingsfunctie. Tevens is het mogelijk om met een 'overdruk-' of met een 'onderdrukmodule' de ruimte op positieve of negatieve druk te brengen ten opzichte van de omgeving. De AVON kan toegepast worden tot een ISO 5 reinheidsklasse.

Lage geluidsdruk Compact design Automatische luchtstroom

ABN Cleanroom Technology Kieleberg 1 3740 Munsterbilzen - Belgium

Le tout-en-un: la purification de l'air avec HEPA, le refroidissement et le chauffage. Utilisée dans les hôpitaux, les laboratoires et pour les applications médicales

L’installation simple Plug&Play

lsolation du climatiseur pour les pressions ambiantes positives ou négatives L'AVON est une unité de purification d'air, avec une filtration HEPA (H14), combinée à une fonction de refroidissement ou de chauffage. En outre, il est possible de mettre une pièce à pression positive ou négative, par rapport à l'environnement, grâce à un module de 'surpression' ou de 'souspression'. L'AVON peut être appliquée jusqu'à une classe de pureté ISO 5.

Faible niveau sonore Conception compacte Flux d'air automatique

T +32 (0) 89 32 10 80 F +32 (0) 89 62 18 75 I www.abn-cleanroomtechnology.com

NEWS

Bifipro niet schadelijk voor galvanisch verzinkte leidingen

Floorcraft Design Service In een ziekenhuis of kantoorgebouw vervullen vloeren vaak een iconische functie: ze geven aan in welke afdeling je je bevindt, of welke delen van de ruimte voorbehouden zijn voor een bepaalde functie. De Floorcraft Design Service van Tarkett is een veelzijdige dienst voor ontwerpers, architecten, planners en bouwheren die een vrijwel onbeperkt scala aan designoplossingen biedt. De vloeronderdelen worden handmatig samengesteld tot panelen. Daarvoor wordt gebruikgemaakt van sonisch snijden. Het AZ Nikolaas maakte op haar campus Beveren gebruik van Floorcraft om noodpictogrammen aan te brengen in de ziekenhuisvloeren. Deze pictogrammen passen naadloos in de vloerbekleding. De oplossing is niet alleen perfect voor de brandveiligheid, maar dankzij de gesloten lasnaden ook zeer hygiënisch.

METALogic, een spin-off van het Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde van de Katholieke Universiteit Leuven, heeft in opdracht van Holland Water een uitgebreide studie uitgevoerd naar het effect van het toepassen van de Bifipro (koperen zilverionisatie) op corrosie van thermisch verzinkte leidingen. In een Vlaams ziekenhuis waar een Bifipro systeem is geïnstalleerd zijn corrosieracks met corrosiecoupons voor en na het systeem geïnstalleerd. De resultaten die tot op heden door METALogic zijn gerapporteerd zijn opmerkelijk. De uniforme corrosiesnelheden van de coupons voor en na de Bifipro installatie verschillen niet significant van elkaar na een blootstellingstijd van 2 maanden. Op de coupons voor het Bifipro systeem werd een plaatselijk verlies aan Zink waargenomen, wat resulteerde in duidelijkere roestvorming. Op de coupons na de installatie werd een meer uniforme corrosie van de zinklaag vastgesteld. Dit verschil is vermoedelijk te wijten aan de afzettingsreactie van zilver op het zinkoppervlak. Het plaatsen van de Bifipro lijkt op basis van deze eerste testen dus eerder positieve dan negatieve effecten te hebben op thermisch verzinkte leidingen. Langere duurtesten, die inmiddels zijn ingezet, zullen moeten uitwijzen of dit verschijnsel zich doorzet. Dat het toepassen van de Bifipro geen effect heeft op koperen en/of kunststof leidingen is evident maar ook de afgelopen 14 jaar onomstotelijk in de praktijk bewezen. (Foto: Het labo van Holland Water met testfaciliteiten.) www.hollandwater.com

Eneria stelt Continuous Power Module voor De Continuous Power Module is een autonoom geïntegreerd systeem dat de klant, afhankelijk van de configuratie, 250 tot 1000 kVA noodstroom en UPS-vermogen biedt. Het UPS-vermogen wordt geleverd door roterende Caterpillar vliegwielen. Het geheel wordt samengebouwd in een container en omvat de CAT noodgenerator, het CAT UPS-systeem met vliegwielen, ventilatie, akoestische demping, brandstofsysteem, omkeerschakelaar… . De container is een plug & play oplossing waar enkel de netaankomst en de kritische belasting dient op aangesloten te worden. Indien men voor een noodgenerator weinig of geen plaats binnen een gebouw heeft, geen tijd heeft om een nieuw gebouw te bouwen of de noodgenerator liefst op grotere afstand van de gebouwen heeft, kan dit op maat gebouwde systeem een oplossing bieden. De containers zijn zeer robuust en specifiek gebouwd voor buitenopstelling.

www.tarkett.be

techcare

www.eneria.be

NEWS

Nieuwe rubber vloerbekleding noraplan lona

HFDV-congres rond risicobeheersing Het HFDV-congres (Hoofden Facilitaire Dienst van Verzorgingsinstellingen), dat eind verleden jaar plaatsvond, focuste ditmaal op risicobeheersing voor facilitaire managers in de zorg. Na het welkomstwoord van HDFV-voorzitter Luc Vanhaverbeke ging Luc Knaepkens (operationeel directeur Jan Palfijn ZNA, Manager Housekeeping ZNA) dieper in op de facilitaire implicaties van de gestelde eisen door de ziekenhuishygiënist. Hij benadrukte onder meer dat facilitaire experts meer betrokken moeten worden bij het opstellen van richtlijnen en normen en dat infectierichtlijnen belangrijk zijn maar geen andere gevaren mogen genereren. Christophe Maes (senior adviseur NIAZ) had het over kwaliteit, accreditatie, KPI’s en PRI’s in functie van facilitaire procesoptimalisaties en wees erop dat FM alsmaar belangrijker wordt. Het risicodenken is volgens hem echter nog niet genoeg doorgedrongen in ziekenhuizen. Kernwoorden binnen dat kader zijn ontschotten, borgen, kennis van het proces, definiëren van KPI’s en spiegelen aan de norm. Dimitri De Fré (Rampencoördinatie UZ Leuven, foto) bracht vervolgens de facilitaire implicaties bij rampen in kaart aan de hand van de aanslagen van 22 maart. Hij beklemtoonde onder meer dat sociale media binnen noodplanning niet meer weg te denken is. Marieke Kessels (directeur business development Infoland) sloot af met een bijdrage rond integraal risicomanagement. Het identificeren van risico’s gebeurt volgens haar het best aan de hand van een georganiseerde brainstorm vertrekkende vanuit de organisatiedoelstellingen.

Met de rubber vloerbekleding noraplan lona, die zijn naam ontleed aan het Spaanse woord voor canvas, kunnen nu uiteenlopende grafische designs in de vloerbekleding worden geïntegreerd. De vloerbekleding in zijn basiskleur vormt de grondslag. Met de verschillende designkleuren kan de ontwerper zijn creatieve ideeën verwezenlijken. Afhankelijk van de kleurencombinatie en het gezichtspunt is de ruimtelijke werking steeds verschillend. Noraplan lona bestaat volledig uit rubber. Hierdoor overtuigt dit product ook door de bewezen producteigenschappen van rubber, zoals een goede ergonomie, uitstekende akoestiek en milieuvriendelijkheid. Net als alle nora vloerbekledingen is ook noraplan lona vrij van pvc en weekmakers (ftalaten), wat bijdraagt tot het creëren van een gezond binnenklimaat. www.nora.com

Rusthuis Les Tournesols kiest voor Fermacell

www.hfdv.be

techcare

Na het historische gebouw in 2014 is nu het rusthuis van het ziekenhuis Le Valdor in Luik aan de beurt om volledig te worden gerenoveerd. Op de werf werden 40.000 vierkante meter Fermacell-platen geplaatst. De keuze voor dit materiaal was evident, met name wegens de uitstekende brandwerendheid. “Door de kwaliteit en technische eigenschappen van de platen was er minder materiaal nodig. Om een gelijkwaardige brandwerendheid te behalen, zouden onze concurrenten immers een dubbel zo groot oppervlak moeten plaatsen. Onze wandplaten bieden dus een gemakkelijker oplossing en zorgen vooral voor een lichtere constructie”, verduidelijkt Michel Blondeau (rayon manager bij Fermacell). Gipsvezelplaten leveren ook betere akoestische prestaties en kunnen meubilair dragen zonder dat er bijkomende verstevigingen moeten worden voorzien.

www.fermacell.be

Slidefix: de eerste zijwaarts openschuivende doekzonwering ‘Invisible architecture’ is een nieuwe trend, die past binnen de drang naar minimalisme. De Slidefix speelt daar perfect op in met een kast die – net als de bovenste geleider – onzichtbaar in de spouwmuur geïntegreerd kan worden en de zijlat die in volledig geopende stand tot helemaal in de kast verdwijnt. Dankzij een (optioneel) inloopprofiel aan de andere kant is bij een enkele opstelling niet alleen de spouw makkelijk af te werken, maar is die zijlat ook daar aan het oog onttrokken met de screen helemaal dichtgeschoven. De onderste geleider kan op zijn beurt perfect in lijn met zowel de binnen-als buitenvloer ingewerkt worden. In functie van onderhoud is het handig meegenomen dat die voorzien is van een afwateringssysteem en makkelijk te openen is. www.renson.be

Goelst elektrische gordijnrail type 6201 Het nieuw elektrisch gordijnrailsysteem van Goelst, type 6201, kan weggewerkt worden in het plafond. Het vernieuwende hieraan is dat het profiel ook gebogen kan worden tot compacte bochten. Specifiek is die toepassing mogelijk voor systeem-, houten betonplafonds. De kenmerkende flenzen aan het aluminium profiel zorgen ervoor dat het (gebogen) afgewerkte product geen ingebouwd systeem toont. Dat systeem bestaat uit slechts één profiel, wat in materiaal en ook in gewicht aanzienlijk scheelt vergeleken met andere inbouwsystemen. Technische info: buigradius tot 30cm, geschikt voor alle Goelst motoren, ook geschikt voor motor-up, waarbij ook de motorunit in het plafond weggewerkt is.

PU kantlatten type ERIBEL, RF30 en RF60 Zichtbare kantlatten worden gebruikt om het laminaat en de zijkanten van het deurblad te beschermen. Op vraag van bouwheren en architecten ging ERIBEL op zoek naar een duurzamere en meer esthetische oplossing dan de klassieke houten kantlatten. Daarom biedt het bedrijf nu ook PU--kantlatten aan voor alle deuren tot een brandweerstand van 30 en 60 minuten. De voordelen: full colour (makkelijk te combineren met de kleur van het laminaat of een andere afwerking), PU flush glaslatten (perfecte afwerking), paumellen/ scharnieren ingegoten in de PU-kantlatten (duurzaam en esthetische geheel), ruim gamma (beschikbaar voor draai-, zwaai- en schuifdeuren, enkele en dubbele deuren, akoestische, veiligheids- en inbraakwerende deurgehelen), Benor/ATG-goedkeuring (RF30 en RF60). www.eribel.be

techcare

www.goelst.be

NEWS

Nieuwe site voor Libert Paints Nieuw ziekenhuis AZ Alma in Eeklo vertrouwt op GROHE In maart 2017 opent het nieuwe AZ Alma in Eeklo zijn deuren. Om het welzijn en sanitaire comfort van patiënten en medewerkers te garanderen, koos de opdrachtgever voor kranen en douches van GROHE. Het bedrijf leverde 467 op maat gemaakte ingebouwde eengreepswandmengkranen die uitgerust werden met laminaire straalbrekers. Verder leverde GROHE voor 407 kamers, voor kritische ruimtes met een hoger risico op besmetting, Eurosmart wastafelkranen met infraroodsturing. Voorts werden 83 keukenkranen geleverd, waaronder 36 Euroeco-kranen, gekoppeld aan een microthermostaat. Eenzelfde aandacht voor veiligheid zien we ook in de 336 doucheruimtes, waarvoor thermostatische veiligheidsmengkranen van het type Grohtherm 1000 werden aangeleverd. Alle kranen en douches werden uitgerust met EcoJoy-technologie.

Libert Paints (producent van kwaliteitsverven, gericht op de professionele sector) heeft in de Haven van Gent een volledig nieuwe site gebouwd. Het terrein bood de mogelijkheid om alles te herdenken in functie van de commerciële ligging waarbij ten eerste de uitstraling van het bedrijf heel belangrijk was, ten tweede de interne organisatie volledig kon worden herdacht en aldus de productflow kon geoptimaliseerd worden. Ten derde was ook het veiligheidsaspect een belangrijk issue, dat het ganse proces en de uitrusting van het project heeft bepaald. Als vierde pijler moest het gebouw volledig in de lijn liggen van de meest moderne ecologische en zuinigheidscriteria. www.libertpaints.com

www.grohe.be

Philips HealWell verlichtingssysteem

Drie innovatieve plafondoplossingen van Hunter Douglas

techcare

Hunter Douglas Belgium presenteert drie innovatieve plafondoplossingen. Zo is er HeartFelt®, een vilten plafondsysteem met unieke kwaliteiten op gebied van design en duurzaamheid, dat esthetiek en functionaliteit combineert en een warme en natuurlijke uitstraling verzekert. Daarnaast is er het brandstabiel massief houten plafondsysteem. Verder is er de Baffle Ceiling, type durlum POLYLAM®, die industriële uitstraling met grote ontwerpvrijheid en hoge prestaties op akoestisch gebied combineert.

www.hunterdouglas.be

Philips Lighting kondigde recent haar derde generatie Philips HealWell verlichtingssysteem aan, dat specifiek werd ontwikkeld voor het ondersteunen van de slaap en het verbeteren van de beleving, het comfort en de tevredenheid van zowel patiënten als medewerkers in instellingen voor de gezondheidszorg. Het systeem maakt gebruik van innovatieve dynamische verlichtingsrecepten die de bioritmen van patiënten gedurende de dag ondersteunen met een bewezen positief effect op slaapcycli en met een hogere mate van comfort en tevredenheid voor zowel patiënten als medewerkers. www.lighting.philips.be

Technische elementen naadloos geïntegreerd met TechZone Armstrong Ceiling Solutions lanceerde recent het Techzone plafondsysteem. Dit nieuwe concept biedt oplossingen waarmee technische elementen anders ingericht kunnen worden en nieuwe technologieën makkelijk te integreren zijn, zodat een strak plafond ontstaat, bijna monolithisch. Deze nieuwe oplossing past in architectonische trends, zonder standaard tegelafmetingen een goede integratie van de verschillende plafondonderdelen. TechZone is een product waarover al in de bestekfase nagedacht kan worden. Samen met de verschillende partners kan zo één esthetische oplossing geboden worden. www.armstrong-plafonds.be

Human Centric Lighting (HCL) veelbelovend voor Alzheimerpatiënten Dynamische, circadiaanse verlichting heeft een grote positieve uitwerking op het welbevinden van mensen met Alzheimer. Dat is het resultaat van een wetenschappelijk onderzoek van de ORPEA-groep in samenwerking met de universiteitskliniek Nice, het Centre d’Innovation et d’Usages en Santé (CIU-Santé) en verlichtingsexpert TRILUX. De bewoners slapen niet alleen langer en beter, maar vertonen ook aanzienlijk minder gedragsstoornissen en angstsymptomen. In een vervolgonderzoek wordt momenteel onderzocht of mogelijk minder kalmerende medicatie kan worden toegediend, hetgeen nog meer positieve effecten zou hebben op de geestelijke en lichamelijke gezondheid. Tevens is ORPEA van plan om deze dynamische verlichting ook in de overige zorgtehuizen in te zetten. www.trilux.com

Verborgen Vleugel in MasterLine 8 raamsysteem

ACS Filtertechniek B.V. wordt AFPRO Filtertechniek B.V.

MasterLine 8 legt de nadruk op architecturale vrijheid en beantwoordt tegelijk aan de strengste eisen op het vlak van thermische isolatie en luchten waterdichtheid. De 3 bestaande designvarianten uit het MasterLine 8 gamma worden aangevuld met het Verborgen Vleugel profiel. In deze uitvoering verdwijnt de opengaande vleugel volledig achter het kaderprofiel, waardoor draai- of draaikipramen hetzelfde uitzicht krijgen als vaste ramen en de gevel een zeer strakke en minimalistische uitstraling krijgt.

ACS Filtertechniek B.V. gaat sinds 1 januari 2017 verder onder de naam AFPRO Filtertechniek B.V. Deze naamswijziging onderstreept de groeiende positie van AFPRO Filters in de internationale filtratiemarkt. Het bedrijf richt zich op het verder ontwikkelen van energie-efficiënte luchtfilters die bescherming bieden tegen fijnstof en andere vormen van luchtvervuiling. Karel Bosschieter, voorheen CEO van ACS Filtertechniek B.V. en AFPRO Filters wereldwijd, is nu ook benoemd tot CEO van AFPRO Filtertechniek B.V. In deze positie blijft hij dus verantwoordelijk voor AFPRO Filters wereldwijd, en aan deze rol verandert niets.

techcare

www.afprofilters.com www.reynaers.com

NEWS

Uitstraling van textiel, functionaliteit van vinyl

Delabie-referenties beschikbaar in BIM-formaat Het BIM (Building Information Model) is een nieuwe werkmethode bij het ontwerp van een gebouw. Door overleg tussen de actoren bereikt men een kleiner foutrisico en lagere kosten. Op basis van een digitaal model maakt BIM het mogelijk een gebouw op te trekken en vervolgens de hele verdere levenscyclus lang te beheren. Om te beantwoorden aan de vereisten van de BIM-technologie, heeft Delabie een model opgesteld van een aantal essentiële referenties. Deze kunt u vrij downloaden in drie formaten (REVIT, IFC en ARCHICAD) op de website www.delabiebenelux.com/nl/onthaal/onze-diensten/bim-bestanden. Deze ‘intelligente’ objecten geven een grafische 3D-weergave en omvatten ook de voornaamste technische gegevens van het product. Het assortiment van Delabie bestaat uit vijf gamma’s waarmee het bedrijf de noden van al zijn klanten en voorschrijvers kan beantwoorden: kranen voor utiliteiten, kranen voor ziekenhuizen en zorginstellingen, toegankelijkheid en hygiëne-accessoires, sanitaire apparaten in RVS, specifieke kranen.

De zachte en aangename uitstraling van textiel, gecombineerd met de functionele eigenschappen van vinyl meubelbekleding. Dat bieden Jemo en Scott, twee nieuwe kwaliteiten in ruime en verrassende kleurenseries. Scott (18 kleuren) heeft een fijne weefstructuur en doet denken aan een linnenweefsel. Jemo (21 kleuren) is de bijpassende ton-sur-ton uni met een lichte glans. Bijzonder vriendelijk, gastvrij en uitnodigend, maar tegelijkertijd functioneel en hufterproof. De kleurmelanges zijn bijzonder en gedurfd. Soft en chique. Zacht roze, safraan, goud, jeans blauwen en diverse neutralen. Doordat de kleuren van Jemo en Scott met elkaar in harmonie zijn, kunnen de dessins perfect gecombineerd worden. Ideaal om verschillende zones te creëren in een interieur. www.vescom.com

www.delabie.be

Besam SW300ER van ASSA ABLOY Entrance Systems Besam is de voortrekker wanneer het gaat om automatische deuren op maat van de gezondheidszorg. Extra aandacht gaat naar de geruisloze draaideurautomaat Besam SW300ER. Een speciale arm maakt dat de deur in twee richtingen kan bewegen. Interessant op gebied van veiligheid – en dus ook bij toepassing in een zorginstelling – is de mogelijkheid om de automaat aan te sluiten op het brandalarm, waardoor de deur automatisch in paniekfunctie schakelt bij een brandmelding. In dat geval wordt de automatische werking meteen uitgeschakeld en sluiten de deuren zichzelf in functie van brandcompartimentering. De deuren zijn dan enkel nog manueel te bedienen.

techcare

www.assaabloyentrance.be

Compliance Made Easy

IKO totaaloplossing voor het platte dak IKO biedt een compleet gamma producten voor het platte dak aan. Omdat al deze producten (isolatie, dakrollen en vloeibare waterdichtingssystemen) elkaar aanvullen, vormen ze steeds één, doeltreffende totaaloplossing. Komt daarbij de verzekerde garantie en de uitgebreide support bij ontwerp en uitvoering. http://be.iko.com

ALHO 3D-BOUW — Wat zijn uw voordelen met ALHO 3D-bouw?

Ermittlung Bruttorauminhalte Rauminhalt nach Geschossen Geschoss

Wittenauer St raße

2.239,43 m3

0,00 m3

3.522,59 m3

1.099,09 m²

0,00 m3

1.099,09 m²

0,00 m3

555,96 m²

0,00 m3

555,96 m²

0,00 m3

277,98 m3

0,00 m³

14.867,03 m³

543,13 m²

0,00 m3

100.03 BGF 2.OG 100.04 BGF 3.OG 100.05 BGF DG

Bereich a insgesamt

15.410,16 m³

17,50

BRH 0,00

2.0 WF: 2,11 m2 3.0 WF: 2,11 m2

E A

Erforderliche Spielplatzfläche

GRUNDRISS EG (M 1 :2 0 0 )

14 6

885 2,13

BRH 0,00 BRH 1,00

885 2,13

Ga. 76 2,13

Ga.

885 2,13

BRH 0,00 BRH 1,00

885 2,13

Ga. 76 2,13

76 2,13 2.0 WF: 2,11 m2

Abst.

76 2,13

885 2,13

Ga.

BRH 1,00

Abst.

3.0 WF: 2,11 m2

76 2,13

BRH 0,00

885 2,13

1,14 2,375

885 2,13 2,13 BRH 0,00

76 2,13

BRH 1,00

BRH 0,00

875 1,125

BRH 0,00

BRH 1,00

1,25 2,375

76 2,13

3,50

BRH 895

885 2,13

BRH 1,00 10,53

Ga.

BRH 0,00

3,515

BRH 1,00

76 2,13

5.0 WF: 2,11 m2

885 2,13

76 2,13

885 2,13

Ga.

BRH 1,00

Abst.

885 2,13

Abst.

7.0 WF: 2,11 m2

76 2,13

Abst.

6.0 WF: 1,88 m2

76 2,13

Ga.

88 2,13

76 2,13

885 2,13

1,76 1,375

2,50 2,375

BRH 0,00

885 2,13

BRH 1,00 BRH 1,00

3,515

Ga. 76 2,13

BRH 1,00 BRH 0,00

1,50 2,70

BRH 0,00 BRH 1,00

Ga.

875 1,125

885 2,13

555,96 m2

21,075

8,015

GESOBAU AG Wilhelmsruher Damm 142 11 Einheiten

13439 Berlin

8 Einheiten

6 Einheiten

4 Einheiten

19 x 29 x 17

01.12.2014

Tel.: (02294) 696-0 Fax: (02294) 696-145

3,515

Entwurf

ALHO Systembau GmbH Postfach 1151 51589 Morsbach

BRH 0,00

BRH 1,00

BRH 0,00

BRH 1,00

BRH 0,00

Grundrisse, BRI, B G F

BRH 1,00

WF: 12,38 m

Schlafen 15.0 WF: 12,32 m2

Arbeit

Wohnen 14.0 WF: 31,87 m2

BRH 1,00

1,76 1,375

Wohnen 15.0 WF: 32,56 m2

Kochen Ga.

13.0 WF: 31,87 m2

88 88 ALLE PLÄNE, ZEICHNUNGEN, SKIZZEN, ENTWÜRFE SOWIE2,13 DETAILS SIND GEISTIGES 15.0EIGENTUM DES 2,13 Schlafen Schlafen Schlafen WF: 8,70 m2 ENTWURFSVERFASSERS. VERVIELFÄLTIGUNG, VERÖFFENTLICHUNG ODER VERÄNDERUNG SIND NUR 12.0 13.0 14.0 MIT AUSDRÜCKLICHER GENEHMIGUNG DES VERFASSERS GESTATTET. ALLE RECHTE VORBEHALTEN. 2 2 2

WF: 12,38 m

2,50 2,375

76 2,13

Essen

3,515

Bad 76 14.0 WF: 3,90 m2 2,13

15.0 WF: 3,78 m2

10,53

Bad 13.0 WF: 3,90 m2

1,76 1,375

3,50

1,25 2,375

76 2,13

Kind 15.0 WF: 11,96 m2 Ga.

Abst.

76 14.0 WF: 2,11 m2 2,13

Ga.

Wohnen

15.0 WF: 6,13 m2

885 2,13

BRH 0,00

12.0 WF: 3,90 m2

BRH 0,00

885 2,13

Abst.

885 2,13

Abst.

BRH 1,25

Bad

543,13 m²

5.106,17 m²

Abst.

76 13.0 2,13 WF: 2,11 m2

Bad 76 2,13

11.0

543,13 m2 WF: 12,38 m2

5.106,17 m²

885 2,13

4.563,04 m² Schlafen

11.0 WF: 3,90 m2

5.106,17 m²

Abst.

Ga.

885 2,13

BRH 895

11.0

Bad

5.106,17 m²

0,00 m²

Wohnen

1,76 1,375

Gecertifieerd EN1155 en goedgekeurd door de brandweer

G R U N D R I S S 1 .O G - 3 .O G (M 1 :2 0 0 )

2 WF: 31,87 mm2 1.099,09

885 2,13

m²

0,00 m2 0,00 m²

Abst.

Wohnen m2 1.099,09 885 2,13

0,00 m2

0,00 m²

Insgesamt

2,50 2,375

88 2,13

Ga.

9.0 WF: 12,38 m2

709,80 m2 1.099,09 m2

76 2,13

0,00 m2

1,14 2,375

1,76 1,375

0,00 m2

10.0 0,00 WF: 31,87 m2

Schlafen

BGF

Bad

9.0 WF: 3,90 m2

11.0 WF: 2,11 m2

2,50 2,375

76 2,13

76 9.0 WF: 2,11 m2 2,13

Ga.

Abst.

76 2,13

0,00 m2

Wohnen

885 2,13

KGF

www.alho.be

543,13 m²

0,00 m2

8.0 WF: 2,11 m2

0,00 m2

0,00 m2 0,00 m2

555,96 m²

10.0 WF: 3,90 m2

Levensduur batterijen : 5 jaar

19 x 29 x 17

1,50 2,70

885 2,13

BRH 1,00

885 2,13

1.099,09 m²

10.0 WF: 2,11 m2

0,00 Bad

WF: 12,37 m2

Abst.

8.0 WF: 3,90 m2

Schlafen

0,00 m2 10.0

1.099,09 m²

885 2,13

NGF Bad

WF: 12,38 m2

0,00 m2

1,76 1,375

2,50 2,375

9.0 WF: 31,87 m2

76 2,13

11 Einheiten 4 Einheiten

19 x 29 x 17

Wohnen

76 2,13

a a

6 Einheiten

01.12.2014

8.0 Abzug

709,80 m²

Ga.

100.03 BGF 2.OG

100.04 BGF 3.OG

100.05 BGF DG

1,76 1,375

19 x 29 x 17

8.0 WF: 31,87 m2

1.099,09 m²

2,25 1,375

Wohnen

Schlafen

Grundfläche

8 Einheiten

19 x 29 x 17

8,015

8.0

885 2,13

1,00 2,375

2,00 2,375

3,515

BRH 1,00

885 BRH 0,00

14 Einheiten

2,50 2,375

885 2,13

1,76 1,375

BRH 0,00

1,76 1,375

Ber.

100.02 BGF 1.OG

Kind

MWF: 10,97 m

BRH 0,00

BRH 1,00

885 2,13

Ga. 76 2,13

76 2,13

Abst.

11.0 WF: 2,11 m2

885 2,13

2,50 2,375

BRH 1,00

76 2,13

885 2,13

76 9.0 WF: 2,11 m2 2,13

Abst.

8.0 WF: 2,11 m2 10.0 WF: 2,11 m2

885 2,13

BRH 0,00

88 2,13

885 2,13

Ga.

Abst. Abst.

BRH 1,00

76 2,13

55,18

1,76 1,375

5,00

50,00 m2

4 Einheiten

BRH 0,00

11 Einheiten

2,50 2,375

885 2,13

BRH 1,00

76 2,13

76 2,13 1,50 2,70

885 2,13

BRH 0,00

76 2,13

21,075

1.615,37 m²

RE RKISCHES RTEL

7.0 WF: 31,87 m2

12.0 WF: 31,87 m2

1,76 1,375

BRH 1,00

1,76 1,375

BRH 0,00 2,50 2,375

BRH 1,00

1,76 1,375

Wohnen

6.0 BRH 0,00 WF: 31,72 m2

WF: 12,38 m

1,76 1,375

BRH 0,00

1,76 1,375

BRH 1,00

5.0 WF: 12,38 m2

12,38 m2

1,76 1,375

Schlafen

4.0 WF: 12,38 m2

7.0

3,515

1,76 1,375

12,38 m2

Schlafen

15.0 WF: 12,32 m2

885 2,13

2,50 2,375

BRH 1,00

1,00 2,375

6.0 WF: 12,32 m2

1,76 WF: 5 1,37

7.0 Schlafen WF: 3,90 m2

2 Einheiten

Schlafen

Wohnen

Schlafen

5.0 2,50 5 2,37 WF:

Bad

2,50 2,375

Schlafen

6.0 WF: 8,70 m2

WohnenBad 5.0 15.0 WF: 32,56 WF: m2 3,90 m2

885 2,13

BRH 1,00

1,50 2,70

BRH 1,00

Wohnen 6.0 WF: 32,56 m2

Arbeit

885 2,13

Essen

Wohnen

885 2,13

15.0 WF: 8,70 m2

76 12.0 2,13 WF: 2,11 m2

Kochen

Ga.

Essen

Kochen

Arbeit

1,76 1,375

Bad

76 5.0 WF: 3,90 m2 2,13

2,50 2,375

1,76 1,375

Schlafen 3.0 WF: 12,38 m2

Stille activering, geen sirenes nodig

2,50 2,375

Bad

4.0 WF: 3,90 m2

5.0 WF: 31,87 m2

885 2,13

1,76 1,375

WF: 31,87 m2

1,76 1,375

76 2,13

Ga.

Wohnen

4.0 WF: 31,87 m2

885 2,13

BRH 0,00

3.0 WF: 3,90 m2

3.0 WF: 31,87 m2

2,50 2,375

BAU

Bad

76 2,13

Ga.

Wohnen

15.0 WF: 3,78 m2

4.0 WF: 4,64 m2

6.0 14.0 2 3,90 m2 WF: WF: 31,87 m

Voor de professionele installateur

1,76 1,375

Bereich a insgesamt

Alle Geschosse

19 x 29 x 17

Bereich b insgesamt

5,00 18

76 2,13

6.0 WF: 3,78 m2

3.0 WF: 12,38 m2

Kind

885 2,13

Abst.

Wohnen Bad

BRH 1,00

100.01 BGF EG

Insgesamt

19 x 29 x 17

Schlafen

15.0 Wohnen 2 WF: 11,96 m 5.0 Ga.

Abst.

Ga.

6.0 885 WF: 12,752,13 m2

Schlafen

3-Zimmer Wohnung mit ~ 75,97 m² 3,5-Zimmer Wohnung mit ~ 75,45 m²

Bad

885 2,13

4.0 WF: 12,75 m2

Schlafen

2,50 2,375

1,76 1,375

2-Zimmer Wohnung mit ~ 50,25 m²

15.0 WF: 6,13 m2

Essen

Kochen

14.0 WF: 12,38 m2

100.05b BGF Dachterrasse

Berechn...

Bad

1,76 1,375

Schlafen 13.0 WF: 12,38 m2

2,50 2,375

BRH 1,25

1,76

4.0 WF: 39,56 m2

76 14.0 WF: 3,90 m2 2,13

Ga.

885 2,13

Berechnu...

1,76 1,375

Abst.

76 5.0 WF: 2,11 m2 2,13

u einer Wohnanlage mit 58 Wohneinheiten 1,00 2,375

1,76 1,375

13.0 WF: 3,90 m2

76 2,13

3.0 WF: 3,90 m2

3.0 WF: 31,87 m2

Wohnen 1,37

76 14.0 Schlafen WF: 2,11 m2 2,13

Bad

Wohnen

11 Einheiten 4 Einheiten

Wohnen

885 2,13

875 1,125

Abst.

76 4.0 2,13 WF: 2,11 m2

6.0 WF: 11,96 m2

76 2,13

1,25 2,375

Abst.

885 2,13

Abst.

76 3.0 2,13 WF: 2,11 m2

Kind

Ga.

Internet: www.alho.de Email: info@alho.de

14 Einheiten 2 Einheiten

ontwerp laten aansluiten bij het modulaire 3D-systeem van ALHO”, zegt het architectenbureau. “Het gebouw is uiteindelijk een gemeenschappelijk project geworden van de planningsdienst van ALHO en onszelf.”

Abst.

13.0 WF: 31,87 m2

BRH 1,00

6.0 WF: 6,13 m2

885 2,13

Abst.

76 13.0 2,13 WF: 2,11 m2

Ermittlung Bruttogrundflächen (BGF) Nettound Bruttogrundflächen nach Geschossen

BRH 1,25

1,50 2,70

885 2,13

BRH 0,00

Bad

BRH 0,00

10. NF: 28,45 m2

01.12.2014

Bad

885 2,13

Ga.

11.0 WF: 12,38 m2 2,50 2,375

2.0 WF: 12,38 m2

2.0 WF: 3,90 m2

4.0 WF: 6,13 m2

885 2,13

Schlafen

Bad

4.0 WF: 12,89 m2

BRH 1,00

Feuerwehr-Aufstellfläche

1,76 76

Flur

BRH 0,00

1,14 2,375

NIEUW ! Dorgard Pro

GESOBAU AG Wilhelmsruher Damm 142 13439 Berlin

G R U N D R I S S 1 .O G - 3 .O G (M 1 :2 0 0 )

885 2,13

Bad

1.0 WF: 6,13 m2

2,50 2,375

Kind

Bad 11.0 WF: 3,90 m2

1,76 1,375 Ga.

1.0 WF: 11,96 m2

BRH 0,00

12.0 WF: 3,90 m2

Raum

Abst.

Kind

BRH 0,00

79,51 m2

885 2,13

2.0 WF: 31,87 m2

BRH 1,00

Geschoss

885 2,13

Wohnen

2,50 76

Entwurf

2.0 WF: 31,87 m2

885 2,13

BRH 0,00

10. NF:

885 2,13

76 2,13

BRH 1,00 BRH 0,00

Fahhradkeller Kinderwagen

885 2,13

Ga.

2,50 2,375

1,26 2,605

76 2,13

2.0 WF: 3,90 m2

BRH 1,74

Bad

BRH 1,74

Abst.

1.0 WF: 2,11 m2

Abst.

2.0 WF: 2,11 m2

1.0 WF: 3,90 m2

2.0 WF: 12,37 m2

885 2,13

1,50 2,70

76 2,13

Bad

Schlafen

1,76 1,375

1,01 2,13

885 2,13

1.0 WF: 12,38 m2

BRH 1,00

885 2,13

Ga.

Schlafen

1,76 1,375

10. NF: 15,63 m2

5,00

G 11R U N D R I S S E G (M 1 :2 0 0 )

Schlafen

1,76 1,375

1,375

Schlafen

Perspektive Wittenauer Straße

19 x 29 x 17

Wohnen

Kochen

1.0 WF: 3,78 m2

9.0 WF: 12,38 m2

Bad 9.0 WF: 3,90 m2

BRH 0,00

2,26 2,70

495 2,50

15.410,16 m³

BRH 0,00

1.0 WF: 8,70 m2

Essen

11.0 WF:1,76 31,87 m2

12.0 WF: 12,38 m2

2,25 1,375

495 2,50

15.410,16 m³

0,00 m³

BRH 0,00

Arbeit

2,50

BRH 0,00

BRH 2,685

19 x 29 x 17

10. NF: 45,25 m2

543,13 m³

0,00 m³

8,00

2,375 1.0 WF: 32,56 m2

Wohnen

3,515

Eingang

1.0 WF: 31,87 m2

1,50

2,50 2,375

Wohnen

GRUNDRISSVARIANTEN (M 1 :5 0 0 )

543,13 m3

0,00 m³

17,50

1.0 WF: 12,32 m2

1,26 2,605

1,50 2,70

10. NF: 10,97 m2

885 2,13

13 1.615,37 m²

885 2,13

2,50 2,375

885 2,13

Bad

76 2,13

12.0 WF: 31,87 m2

2,50 76

885 2,13

2,50 2,375

46,48 m2

885 2,13

Abst.

Ga.

Wohnen

Tel.: (02294) 696-0 Fax: (02294) 696-145

Wohnen

2,375

76 12.0 2,13 WF: 2,11 m2

1,00 2,375

14.867,03 m³

0,00 m3

Schlafen

9.0 WF:2,50 31,87 m2

10.0 WF: 31,87 m2

1,14 2,375

0,00 m³ 543,13 m²

Bereich a insgesamt

Insgesamt

1,76 1,375

Wohnen

1,76 1,375

10. NF:

1,01 2,13

885 2,13

Technik

1,76 76

Trockenraum

BRH 0,00

2,50 2,375

1,01 2,13

2,50 2,375

277,98 m3

2,25 1,375

19 x 29 x 17

1,50 2,70

BRH 1,00 BRH 0,00 BRH 1,00

1,76 1,375

BRH 1,74

885 2,13

6.0 WF: 12,32 m2

BRH 1,00

1,76 1,375

10.0 WF: 3,90 m2

1.781,86 m3

0,00 m3

Wohnen

Schlafen

BRH 1,74

BRH 0,00

2,50 2,375

885 2,13

BRH 1,00

2,50 2,375

10. NF: 46,48 m2

BRH 1,00

(2.926,25 m²)

885 2,13

6.0 WF: 32,56 m2

BRH 1,00

BRH 0,00

Wohnen

6.0 WF: 8,70 m2

Technik

BRH 0,00

E A

50,00 m2

Essen

Arbeit

885 2,13

Erforderliche Spielplatzfläche

5,00 18

Kochen

Wohnen

5.0 WF: 31,87 m2

5.0 WF: 12,38 m2

1,76 1,375

2,50 2,375

BRH 1,00

76 2,13

6.0 WF: 3,78 m2

Ga.

Schlafen

1,76

Bad

76 5.0 WF: 3,90 m2 2,13

4.0 WF: 12,38 m2

10. NF: 9,43 m2

Bad

4.0 WF: 3,90 m2

Schlafen

76 2,13

Ga.

885 2,13

Wohnen

BRH 0,00

Bad

Optional Kellerräume

3.0 WF: 3,90 m2

Schlafen

3.0 WF: 12,38 m2

Flur

885 2,13

1,76 1,375

Abst.

76 5.0 WF: 2,11 m2 2,13

4.0 WF: 31,87 m2

3.0 WF: 31,87 m2

6.0 WF: 11,96 m2

76 2,13

Ga.

Wohnen

Abst.

Kind

Ga.

Flur 1,37

Abst.

Bad

BRH 0,00

1,00 2,375

Optional Kellerräume

10. NF: 28,45 m2

76 4.0 2,13 WF: 2,11 m2

8.0 WF: 3,90 m2

3.522,59 m3

0,00 m3

555,96 m²

BRH 0,00

BRH 1,25

Bad

885 2,13

Abst.

76 3.0 2,13 WF: 2,11 m2

6.0 WF: 6,13 m2

BRH 0,00

Flur

88 2,13

Bad

10.0 WF: 12,37 m2

3.522,59 m3

0,00 m3

555,96 m²

8,00

2,50 2,375

1,76 76

1,50 2,70

5,00

BRH 1,74

Zufahrt Toom-Markt

875 1,125

885 2,13

1,14 2,375

BRH 0,00

8.0 WF: 12,38 m2

Schlafen

1,76 1,375

0,00 m3

1.099,09 m²

100.06 BGF Dach

ALHO Systembau GmbH Postfach 1151 51589 Morsbach

7.0 WF: 31,87 m2

8.0 WF: 31,87 m2

1.099,09 m²

100.05 BGF DG

Wohnen

Schlafen

1,76 1,375

2,50 76

BRH 0,00

76 2,13

5.0 WF: 2,11 m2

Abst. Abst. 885 2,13

Kind

2,50 2,375

100.04 BGF 3.OG

Schlafen

JAHRE 7.0 WF: 12,38 m2 MÄRKISCHES VIERTEL

8.0 WF: 10,97 m2

Ga.

79,51 m2

1,25 2,375

2.0 WF: 31,87 m2

BRH 0,00

10. NF:

2,50 2,375

1,76 1,375

100.03 BGF 2.OG

ALLE PLÄNE, ZEICHNUNGEN, SKIZZEN, ENTWÜRFE SOWIE DETAILS SIND GEISTIGES EIGENTUM DES ENTWURFSVERFASSERS. VERVIELFÄLTIGUNG, VERÖFFENTLICHUNG ODER VERÄNDERUNG SIND NUR MIT AUSDRÜCKLICHER GENEHMIGUNG DES VERFASSERS GESTATTET. ALLE RECHTE VORBEHALTEN.

7.0 WF: 3,90 m2

55,18

5,00

Wohnen

2,50 2,375

1,26 2,605

Fahhradkeller Kinderwagen

885 2,13

Ga.

BRH 1,00

76 2,13

2.0 WF: 3,90 m2

885 2,13

76 2,13

Abst.

1.0 WF: 2,11 m2

Abst.

2.0 WF: 2,11 m2

Bad

10. NF: 15,63 m2

1.0 WF: 3,90 m2

2.0 WF: 12,37 m2

Flur

Bad

Schlafen 1,76 1,375

BRH 1,74

Ga.

1.0 WF: 12,38 m2

BRH 1,00

885 2,13

76 2,13

Schlafen 1,76 1,375

1,01 2,13

885 2,13

2,26 2,70

495 2,50

1,76 1,375

3.522,59 m3

Bereich b insgesamt

5.0

1,50 2,70

2,50

5,50

Feuerwehr-Aufstellfläche

10. NF: 45,25 m2

BRH 1,00

Eingang

1,50 2,70

1.0 WF: 31,87 m2

BRH 0,00

76 2,13

885 2,13

Abst.

6.0 WF: 1,88 m2

76 2,13

Ga.

885 2,13

BRH 0,00

Wohnen

2,50 2,375

2.239,43 m3

0,00 m3

100.05b BGF Dachterrasse

Schlafen Berechn... 2

6.0 WF: 31,72 m2

1,76 1,375

495 2,50

2,50 2,375

BRI

0,00 m3

1.099,09 m²

Bad

19 x 29 x 17

(2.926,25 m²)

NRI

709,80 m²

5.0 WF: 3,90 m2

Wohnen

2,50 2,375

5,00

5.0 WF: 31,87 m2

76 2,13

BRH 1,00

Grundfläche

100.02 BGF 1.OG

G ESOBAU

7.0 WF: 2,11 m2

BRH 0,00

6.0 WF: 3,90 m2

6.0 WF: 12,75 m2

Wij hebben een draadloze, legale oplossing

01.12.2014

Bereich

100.01 BGF EG

12,38 N eBadu b a u AlleWF: e Geschosse i nm e r W o h n Insgesamt anlage mit 58 Wohneinheiten

4.0 WF: 4,64 m2

2,25 1,375

Wohnen

885 2,13

Abst.

Schlafen

1,26 2,605

4.0 WF: 12,75 m2

Bad

1,76 1,375

10. NF: 10,97 m2

Essen

Kochen

Schlafen

1,76 1,375

885 2,13

2,50 2,375

BRH 1,00

885 2,13

4.0 WF: 39,56 m2

(BRI)

Raum

2,50 2,375

Wohnen

BRH 0,00

46,48 m2

3.0 WF: 31,87 m2

Ga.

BRH 1,00

10. NF:

885 2,13

BRH 2,685

885 2,13

2,50 76

1.310,88 m²

Trockenraum

1,01 2,13

1,50 2,70

1,01 2,13

Technik

Zufahrt Toom-Markt

10. NF: 46,48 m2

BRH 1,74

Technik

1,76 76

BRH 1,74

Optional Kellerräume

10. NF: 9,43 m2

Flur

Optional Kellerräume

1,76 1,375

Berechnungen ...

Wohnen

4.0 WF: 6,13 m2

4.0 WF: 12,89 m2

3.0 WF: 12,38 m2

Ga.

885 2,13

Bad

Kind

885 2,13

2.0 WF: 12,38 m2

Schlafen

Geschoss

76 2,13

1.0 WF: 6,13 m2

Ermittlung Bruttorauminhalte Rauminhalt nach Geschossen

Bad

76 2,13

BRH 1,00

Bad

1,76 1,375

885 2,13 76 2,13

76 2,13

Abst.

3.0 WF: 3,90 m2

76 2,13

885 2,13

1.0 WF: 11,96 m2

1,76 1,375

5,00

Schlafen

Bad 2.0 WF: 3,90 m2

Abst.

Ga.

Kind

BRH 1,00

Ga.

885 2,13

Abst.

BRH 0,00

Essen

1.0 WF: 3,78 m2

1,76 1,375

885 2,13

Kochen

1.0 WF: 32,56 m2

2,50 2,375

2.0 WF: 31,87 m2

885 2,13

Wohnen

BRH 0,00

BRH 1,00

Toen de neurologische revalidatieafdeling van dit gezondheidscentrum uitgebreid moest worWittenauer St raße den, dacht de bouwheer aanvankelijk aan tradi98 28 6 97 tioneel bouwen. Tijdens de planningsfase werd echter toch besloten een andere weg te kiezen: 3D-bouw van ALHO. “Voor4ons was het heel belangrijk dat de nieuwbouw tijdig en binnen het budget werd opgeleverd”, zegt de directeur. “We hadden het voorbije jaar zeer dringend bijko28 20 28 mende bedden en meer therapieruimte nodig. 0 97 De snelheid waarmee er gebouwd kan worden, de financiële zekerheid en de geringe hinder voor de patiënten gaven de doorslag bij de keuze voor modulebouw.” Tegelijk mocht het invesN teringsbudget niet overschreden worden. De architecten steunden de overgang van traditio28 20 nele bouw naar0 modulebouw. “We konden het

Wohnen

19 x 29 x 17

BRH 0,00

1.0 WF: 8,70 m2

BRH 1,00

Arbeit

1.0 WF: 12,32 m2

BRH 1,00

Schlafen 1,76 1,375

3-Zimmer Wohnung mit ~ 75,97 m² 3,5-Zimmer Wohnung mit ~ 75,45 m²

BRH 0,00

3,515

1,00 2,375

2-Zimmer Wohnung mit ~ 50,25 m²

8,00 16

1,50

2,00 2,375

5,00

543,13 m³ 15.410,16 m³

0,00 m³

GRUNDRISSVARIANTEN (M 1 :5 0 0 )

543,13 m3

0,00 m³

Insgesamt

1,14 2,375

5,50

1.781,86 m3

Insgesamt

Alle Geschosse

8,00

5,00

3.522,59 m3

Berechn...

3.522,59 m3

0,00 m³

b Bereich b insgesamt

2,50

BRI

0,00 m3

1.099,09 m²

ALHO 3D-modulebouw 4 houdt de kosten in toom

NRI

709,80 m²

100.06 BGF Dach

1.310,88 m²

Grundfläche

100.02 BGF 1.OG

100.05b BGF Dachterrasse

Geblokkeerde branddeuren, herkenbaar ?

01.12.2014

Bereich

100.01 BGF EG

98 6

(BRI)

Raum

Berechnungen ...

Internet: www.alho.de Email: N info@alho.de

VTDV-congres 2017 focust op overheidsfinanciering N

Ermittlung Bruttogrundflächen (BGF) Nettound Bruttogrundflächen nach Geschossen

Geschoss

Raum

01.12.2014

Ber.

Grundfläche

Abzug

NGF

KGF

BGF

Berechnu...

100.01 BGF EG

709,80 m²

0,00 m2

1.099,09 m²

0,00 m2

1.099,09 m2

1.099,09 m²

0,00 m2

1.099,09 m2

100.04 BGF 3.OG

1.099,09 m²

0,00 m2

100.05 BGF DG

555,96 m²

0,00 m2

543,13 m²

0,00 m2

Bereich a insgesamt b

JAHRE MÄRKISCHES VIERTEL

1.099,09 m2

555,96 m2

0,00 m²

4.563,04 m² 543,13 m2

Vorig jaar vond het VTDV-congres (Vereniging voor TechnischeG r u n d r i s s e , B R I , B G F Wohneinheiten Diensthoofden van Verzorgingsinstellingen) en de bijhorende beursE n t w u r f plaats in Flanders Expo Gent. De organisatie telde toen 910 bezoekers (exposanten, sponsors, architecten: 650/leden en genodigden: 260) en 179 standhouders. De 28ste editie is dit jaar gepland op 19 mei in de Limburghal (Genk) en dit onder de noemer ‘Overheidsfinanciering: bedreiging of opportuniteit?’ Meer info via: Bereich b insgesamt

G ESOBAU

709,80 m2

100.05b BGF Dachterrasse

Neubau einer Wohnanlage mit 58

0,00 m2

100.02 BGF 1.OG

100.03 BGF 2.OG

0,00 m²

543,13 m²

Berechn...

Insgesamt

0,00 m²

5.106,17 m²

Alle Geschosse

Insgesamt

0,00 m²

5.106,17 m²

GESOBAU AG Wilhelmsruher Damm 142

ALHO Systembau GmbH Postfach 1151 51589 Morsbach Tel.: (02294) 696-0 Fax: (02294) 696-145

13439 Berlin 01.12.2014

Internet: www.alho.de Email: info@alho.de

www.vtdv.be

+32 56 28 00 65 info@connect2safety.be www.connect2safety.be

NEWS

IVC Group lanceert eerste luxevinyl op rol: ‘Tempo’

Kinnarps wint design award

IVC Group brengt het beste van twee werelden samen: de nieuwe productcategorie ‘Tempo’ verenigt de look & feel van LVT (Luxury Vinyl Tiles) – normaal in planken of tegels – nu in de vorm van vinyl op rol voor de housing markt. Tempo werd voorgesteld op Domotex in januari 2017 en stond opvallend in de kijker, precies omdat het inspeelt op een specifieke marktvraag. De nieuwe V-groef embossingtechnologie laat toe de voegen tussen de planken te accentueren en de houtstructuur op iedere plank te variëren, voor een nog overtuigender en meer realistische look. Eenmaal geïnstalleerd leunt het resultaat zeer sterk aan bij een hoogwaardige LVT-vloer. Bovendien creëert de V-groef technologie niet alleen de look van een echte plankenvloer, maar blijft het vloeroppervlak naadloos en dus ook waterdicht: heel makkelijk in onderhoud. De gitzwarte, stevige rug van Tempo wordt afgewerkt met een fijne rugstructuur om de verlijming en hechting met de ondervloer te vergemakkelijken. Omdat de installatie tot wel 30% sneller gaat, is Tempo de ideale toepassing voor studentenhomes, assistentiewoningen en andere housing toepassingen.

Space en Fields, de nieuwste gamma’s uit het Kinnarps-assortiment, zijn de winnaars van de prestigieuze iF Product Design Award 2017. “We zijn blij en trots dat onze producten deze onderscheiding hebben gekregen”, aldus Elisabeth Slunge, Director Global Range & Communications bij Kinnarps. De iF Product Design Award is erg prestigieus en bewijst dat we meubilair van wereldklasse ontwerpen. Zowel Space als Fields zijn flexibele producten voor de moderne werkplek, die voldoen aan de individuele eisen en wensen van het huidige werkritme.

www.ivcgroup.com

www.kinnarps.com

Cornerstones doet beroep op Nextel

techcare

Cornerstones bedenkt slimme woon- en leefconcepten. De projectontwikkelaar uit Antwerpen is gespecialiseerd in assistentiewoningen en zet daarbij in op intelligent uitgeruste flats, met kwalitatieve en comfortabele diensten zorgverlening. Cornerstones ontwikkelde een vooruitziend woonconcept, waarbij een sleutelrol is weggelegd voor innovatieve technologie. Bij de realisatie van ‘Felix Brouwershof’ in Onze-Lieve-Vrouw-Waver – een project met 69 assistentieflats – trad Nextel op als uniek aanspreekpunt voor het technologische luik. Nextel leverde een complete oplossing die veiligheid en comfort garandeert, onder meer via de integratie van het technologische platform van IPBuilding. Die samenwerking krijgt nu een vervolg: Nextel treedt op als de exclusieve systeemintegrator van de oplossingen van IPBuilding voor assistentiewoningen in België.

www.nextel.be/nl/zorgsector

Maximale veiligheid en comfort in de operatiekamers De nieuwe generatie ARGUS rookmelders â&#x20AC;&#x153;Dankzij een betrouwbare elektrische voeding en een volledig geautomatiseerde oplossing voor de sturing en het gebruik van alle functionaliteiten van de kamer, kunnen we ons volledig concentreren op onze patiĂŤnten.â&#x20AC;?

schneider-electric.be Schneider Electric nv/sa - Klantendienst: +32 (0)2 37 37 502 customer-service.be@schneider-electric.com - www.schneider-electric.be

Building management starts with Desigo The building management system that is writing history. Challenges placed on buildings, such as scarcity of resources, rising operating costs and legislation are constantly growing. With Desigo™, Siemens offers answers to those challenges and sets new standards in building management in terms of performance, security and cost reduction. This is made possible by Desigo’s broad technology portfolio and innovative building management platform, Desigo CC™. Desigo CC allows you to control and optimize all the systems in the building flexibly adapting to your needs in a modular way – both now and in the future. www.siemens.com/desigo