σοδειά τχ.12 by ΣΟΔΕΙΑ

ΙουνΙος - Αυγουςτος 2012 Τευχοσ 12 - Ετος 3 ISSN: 2241-2212

τρΙμηνη ΠΕρΙοΔΙκη ςυγκομΙΔη γρΑμμΑτων κΑΙ τΕχνων

Ηλίας Λάγιος

Εισαγωγή στη Φοινικιά του Κωστή Παλαμά σελ. 16

04 Αρθρο 06 ΕΙκΑςτΙκΑ 09 ΖΙΖΑνΙο 10 κΙνημΑτογρΑφος 14 ΔΙηγημΑ 15 μονοςτυλο 16 ΕΙςΑγωγη ςτη φοΙνΙκΙΑ 24 ΠοΙηςη 30 μΕτΑφρΑςη 31 νΕΕς ΕκΔοςΕΙς 32 ΕκθΕςη βΙβλΙου

ISSN 2241-2212 οΜΑΔΑ εΚΔοσΗσ Δημήτρης Δικαίος μαρία ροδοπούλου μπατίστας μαλαματένιος ματθαίος ματθαιάδης υπεύθυνη ύλης μαρία ροδοπούλου σύνταξη - σελιδοποίηση Δημήτρης Δικαίος Γραφιστική επιμέλεια Άννα ςτράνη εξώφυλλο τεύχους κωστής Παλαμάς Γλωσσική επιμέλεια - Διόρθωση μπατίστας μαλαματένιος Φωτογραφία μ. λεσσές - Δ. μακαρώνας Comix και σκίτσο Efkarpos - γ. Ασημακόπουλος ιστοσελίδα περιοδικού sodeia.net ηλεκτρονικό ταχυδρομείο sodeia@ymail.com τηλέφωνο επικοινωνίας 694 717 600 5 Κατηγορία εντύπου συγκομιδή και προώθηση λογοτεχνικών κειμένων Έδρα παραγωγής ςπέτσες Ταχυδρομική διεύθυνση περιοδικό σοδειά Έλλη τζιάμου ςπέτσες τ.κ.180 50 επιμέλεια προεκτύπωσης ματθαίος ματθαιάδης εκτύπωση - Βιβλιοδεσία γραφικές τέχνες ASO Ι. & Ε. ςαββογλίδου ο.Ε. χίου 49, Αθήνα. τ.κ.104 39

τη ω γή σ Εισαγ ου Παλαμά τ ιά ρμά Φοινικ με θε ο ιστού ίκ ρ Ευχα κδοτικό ο τον ε γραμμα” “Ιδεό κ.Δάρρα η ν και το αραχώρησ π ς ν ο η τ τ μα για ικαιώ του δ μοσίευσης η δ της

τεύχος 12 συγγραφική ομάδα

κατά σειρά θεμάτων

Μπατίστας Μαλαματένιος, Μαγδαληνή Καφετζοπούλου, Ζιzάνιο, Γιώργος Ρούσσος baphomet, Νικόλαος Σμυρνάκης, Efkarpos, Νίκη Ηλιοπούλου, Κατερίνα Γεωργαρά, Ασημίνα Ξηρογιάννη, Αθανάσιος Πάσχος, Γιώργος Τζαβλάκης, Νίκος Σφαμένος, Μαρία Ροδοπούλου, Άγγελος Θεοχάρης, Χρήσ τος Αρμάντο Γκέζος, Μίνα Παπανικολάου, Δημήτρης Δικαίος, Babak Sadegh Khanjani

Επιτρέπεται η αναπαραγωγή ολόκληρου ή μέρος κειμένου, μόνο όταν αναφέρεται η πηγή του. τα ενυπόγραφα κείμενα εκφράζουν την άποψη των αρθρογράφων τους και όχι, του περιοδικού στο σύνολό του. καλή ανάγνωση το επόμενο τεύχος από τις 15/9 στα βιβλιοπωλεία

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

περιεχόμενα

04 άρθρο το παραβάν της δημοκρατίας 09 zιzάνιο το λουκέτο του μυαλού 14 διήγημα ο Αναρχικός δάσκαλος 15 μονόστυλο οι κυβερνήσεις πέφτουνε..

Rene Magritte εικαστικά

24 ποιητικός Λόγος συγκομιδή δέκα ποιημάτων 31 βιβλίο νέες εκδοτικές απόπειρες 32 τελευταία σελίδα έκθεση βιβλίου στις ςπέτσες

Fuad Rifka μετάφραση

Casablanca - M.Curtiz (1942) κινηματογράφος

Εισαγωγή στη “Φοινικιά” ποίηση

“Το επικαλούμενο σύστημα συντηρεί με πρωτοφανή δεξιοτεχνία το «θεσμό της στέρησης της δημοκρατίας». Πότε με γκλοπ και χημικά, πότε με ανεργία και «κούρεμα» των πόθων μας, πότε με το ίδιο το εκπαιδευτικό του σύστημα και πότε με γενικευμένες ενέσεις απαξίωσης των δυνατοτήτων μας”

Το παραβάν της δημοκρατίας

σκ ίτσ ο E fk ar po s

άρθρο του Μπατίστα Μαλαματένιου

άρθρο εικαστικά

σημαίες, συνθήματα, κάμερες στημένες σε κατάλληλες γωνίες, λεωφορεία με οπαδούς, «σταυρωμένα» ψηφοδέλτια για να ξορκίσουν τους αντίπαλους δαίμονες διακινούνται από χέρι σε χέρι. η πλατεία έχει φωταγωγηθεί, το πάλκο έχει στηθεί, ο «αρχηγός» αποκαλύπτει τη ρητορική του δεινότητα. χειροκρότημα!

κτα εδώ και πολλά χρόνια. Έλλειψη φαντασίας και έμπνευσης, για τις οποίες δεν ευθύνεται μόνο η ανικανότητα των επικοινωνιακών επιτελείων των κομμάτων, αλλά κυρίως ένα πέπλο οκνηρίας που μας καταποντίζει σταδιακά στη μονοτονία, στη συνήθεια και εντέλει στην ομοιομορφία. Ένα σεβαστό μέρος της ελληνικής κοινωνίας μοιάζει συμβιβασμένο –αν όχι εκπαιδευμένο από το κατεστημένο- με την τυποποίηση και την επανάληψη. μοιάζει να έχει κυριευθεί από την αίσθηση ότι «τα πράγματα

η διαδικασία των προεκλογικών συγκεντρώσεων μοιάζει με ευλαβικά επαναλαμβανόμενα βήματα, τα οποία φαίνεται πως ακολουθούν κάποιο λατρευτικό τυπικό. Απαράλλα4

sodeia.net

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

άρθρο

δεν μπορούν να αλλάξουν» και ότι κάθε προσπάθεια είναι μάταιη και ανώφελη. Ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας επιβιώνει, αλλά δυσκολεύεται να αναπτυχθεί, διότι πορεύεται με τη ψευδαίσθηση ότι οι θεσμοί, που η ίδια δημιούργησε, δεν μπορούν να εξελιχθούν, να μεταβληθούν και να προσαρμοστούν στο δικό της σήμερα. Είναι εκείνο που ο κορνήλιος καστοριάδης χαρακτηρίζει ως καθεστώς της ετερονομίας. η πλατεία έχει φωταγωγηθεί, το πάλκο έχει στηθεί, ο «αρχηγός» αποκαλύπτει τη ρητορική του δεινότητα. μιλάει για δημοκρατία, για το ένδοξο δημοκρατικό παρελθόν της χώρας, «εδώ γεννήθηκε η δημοκρατία» υπογραμμίζει επιτηδευμένα. μας φέρνει στον πέμπτο αιώνα προ χριστού, υπολογίζοντας ξιπασμένα ότι εμείς αγνοούμε το ουσιώδες περιεχόμενο της δημοκρατίας. Ποντάροντας επιπλέον στην ιστορική πορεία του ελληνικού λαού, ο οποίος έχει στερηθεί βίαια εκείνο που ο «αρχηγός» εγκωμιάζει και διαφημίζει σαν ντόπιο προϊόν προστατευμένης ονομασίας προέλευσης. η αλήθεια είναι ότι ως λαός έχουμε στερηθεί τη δημοκρατία για μεγάλα χρονικά διαστήματα, με αποτέλεσμα αυτή η μακροχρόνια και ομοιόμορφη επανάληψη στέρησης τείνει να λάβει μια τυπική μορφή. Εν ολίγοις να γίνει θεσμός, ο οποίος δεν αγγίζεται και δε θίγεται από κανένα.

τια μας. μπορεί να μας τη διηγηθεί ο παππούς μας, ο πατέρας μας, οι σχολικές φωτογραφίες των γονιών μας και τα μαθητικά τους τετράδια. τη στέρηση της δημοκρατίας μπορούμε να τη ψηλαφίσουμε πάνω τους. ςτα σημάδια από τις σφαίρες του εμφυλίου, στους εφιάλτες που τους δημιούργησε η εξορία, στις ουλές που φύτεψε στο σώμα τους η παρανιά των βασανιστών. τη στέρηση της δημοκρατίας μπορούμε να τη ψηλαφίσουμε πάνω μας. ςτα δικά μας σώματα, της λεγόμενης νέας γενιάς. το επικαλούμενο σύστημα συντηρεί με πρωτοφανή δεξιοτεχνία το «θεσμό της στέρησης της δημοκρατίας». Πότε με γκλοπ και χημικά, πότε με ανεργία και «κούρεμα» των πόθων μας, πότε με το ίδιο το εκπαιδευτικό του σύστημα και πότε με γενικευμένες ενέσεις απαξίωσης των δυνατοτήτων μας. με συνοπτικές διαδικασίες μας μεταβάλλει σε ανθρώπους πολιτικά απαθείς που ζούμε με τη ψευδαίσθηση ότι τα πράγματα δε μπορούν να αλλάξουν και κρυβόμαστε μέσα σε παραβάν για να ψηφίσουμε εκείνο που το σύστημα ξεδιάντροπα μας επιβάλλει φανερά να επιλέξουμε. Πιθανώς, η πραγματική δημοκρατία θα είναι εκείνη που δε θα έχει ανάγκη για να αντέξει από παραβάν και φακέλους, οι οποίοι κρύβουν τις επιλογές μας και διαιωνίζουν την έλλειψη σεβασμού στη διαφορετικότητα. Ζούμε σε μια υβριδική δημοκρατία, που έχει καταφέρει να καταχωνιάσει μέσα σε ένα μπλε παραβάν την παρρησία, την ισότητα, τη δυνατότητα αλλαγής, την ουσιαστική έννοια του πολίτη.

η ανίχνευση της στέρησης της δημοκρατίας σε αυτό εδώ τον τόπο, δεν προϋποθέτει ιστορική έρευνα στο μακρινό παρελθόν, είναι μέσα στα σπί5

Rene Magritte

κείμενο Μάγδα Καφετζοπούλου

εικαστικά

ο Ρενέ Μαγκρίτ (1898-1967) γεννήθηκε στο Βέλγιο, στην πόλη Λεσσίν. σπούδασε στην Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών στις Βρυξέλλες για δυο χρόνια (1916-1918) όπου η διδασκαλία του φαινόταν στείρα. Από το 1918 έως το 1924 ζωγράφιζε κυρίως γυναικεία γυμνά με επιρροές από τον Φουτουρισμό και τον Κυβισμό. Το 1922 παντρεύτηκε την Ζωρζέτ Μπερζέ και μέχρι το 1926 δούλεψε ως σχεδιαστής σε εργοστάσιο ταπετσαρίας, ως σχεδιαστής αφίσας και διαφημιστής. Το 1926 συνδέθηκε με άλλους Βέλγους μουσικούς, συγγραφείς και καλλιτέχνες σχηματίζοντας μια άτυπη ομάδα ανάλογη των σουρεαλιστών του Παρισιού. Την ίδια χρονιά ζωγράφισε το πρώτο του σουρεαλιστικό έργο με το οποίο συμμετείχε στην πρώτη του έκθεση στις Βρυξέλλες. οι κριτικοί κατέκριναν την έκθεση και ο Μαγκρίτ αποθαρρυμένος μετακόμισε στο Παρίσι, όπου γνώρισε και ανέπτυξε φιλία με τον Αντρέ Μπρετόν και πήρε μέρος σε όλες τις εκδηλώσεις των σουρεαλιστών. Το 1930, τρομαγμένος από την πολεμική ατμόσφαιρα του Παρισιού, επέστρεψε στις Βρυξέλλες όπου έζησε ως το τέλος της ζωής του. 6

ο Ρενέ Μαγκρίτ δεν είναι το πρώτο όνομα που έρχεται στο μυαλό με το άκουσμα της λέξης ςουρεαλισμός, ίσως επειδή έφυγε το 1930 από το Παρίσι, που αποτελούσε το κέντρο της δράσης των ςουρεαλιστών και δεν γνώρισε την αναγνώριση που θα του άξιζε. Ίσως πάλι επειδή το έργο του έχει κάτι το ξεχωριστό. ο ςουρεαλισμός στην ζωγραφική χωρίστηκε σε δυο κατευθύνσεις. Πρώτη κατεύθυνση ήταν αυτή του οργανικού ή απόλυτου σουρεαλισμού, με εκπροσώπους τους Miro, Masson και Matta και κυρίαρχο στοιχείο αυτό του «αυτοματισμού» χωρίς τον έλεγχο της λογικής σκέψης. Αντίθετα, η δεύτερη κατεύθυνση αφορούσε στην ρεαλιστική απεικόνιση σκηνών και αντικειμένων, που αφαιρεμένα από το φυσικό τους περιβάλλον, παραμορφώνονται και συνδυάζονται με απίθανους τρόπου όπως στα όνειρα. ο Magritte ανήκει μαζί με τους Roy, Dali, Tanguy και Delvaux σ’ αυτήν την δεύτερη κατεύθυνση. Όμως τα έργα του Magritte πέρα από τα τυπικά στοιχεία αυτής της κατεύθυνσης του ςουρεαλισμού, διακρίνονται κι από άλλες αρετές. Είναι έργα που συνομιλούν άμεσα με την φαντασία και το φανταστικό. ςτους πίνακες του όλα είναι πιθανά. μια πόλη να βρίσκεται σε ιπτάμενο βράχο πάνω από την θάλασσα, άνθρωποι αόρατοι με μόνο σημάδι πίσω τους το σχήμα τους, οάσεις να ξεπηδάνε από τραπέζια και πολλές άλλες απρόσμενες εικόνες. Όλα αυτά δοσμένα με έναν απίστευτα λεπτομερειακό ρεαλισμό που αγγίζει τα όρια της οφθαλμικής απάτης.

sodeia.net

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

ο Magritte με το ιδιαίτερο ύφος του και τις φανταστικές συνθέσεις καθημερινών αντικειμένων, δημιουργεί ένα παρακλάδι του σουρεαλισμού, τον μαγικό ρεαλισμό. το κίνημα ανθεί το 1930-40 στην Ευρώπη και στην Αμερική με κύριο χαρακτηριστικό την ακριβή και λεπτομερειακή παρουσίαση μιας συνηθισμένης σκηνής, χωρίς παραμορφώσεις. το μαγικό προκύπτει από την συνένωση αντικειμένων ή γεγονότων που είναι παράδοξο να συνυπάρχουν. Πολλοί σουρεαλιστές χρησιμοποιούν την τεχνική του μαγικού ρεαλισμού, όμως ο Magritte, μαζί με τον Pierre Roy ήταν οι κύριοι εμπνευστές αυτής της προσέγγισης. Πράγματι, τα έργα του Magritte είναι μαγικά, κυρίως γιατί κατασκευάζει απρόσμενες εικόνες με μεγάλη μαεστρία αλλά και γιατί εκφράζει με εύγλωττο τρόπο σχόλια. ςχολιάζει άλλοτε τον τρόπο που βλέπουμε την πραγματικότητα, άλλοτε την ίδια την ζωγραφική τέχνη, ως στοιχείο αυτοαναφορικότητας και κάποιες φορές και για τα δύο. Έργα όπως το Golconde όπου οι σταγόνες της βροχής αντικαθιστώνται από μια «βροχή» ανθρώπων της χαρακτηριστικής του φιγούρας,

αλλά και το Empire of Light που το τοπίο παιχνιδίζει ανάμεσα στο φως της νύχτας και της μέρας, σχολιάζουν το ορατό. Ακροβατούν ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό και μας προσφέρουν έναν κόσμο ανασκευασμένο μέσα από την ματιά της φαντασίας.

εικαστικά

το The Human Condition (πίνακας επόμενης σελίδας) είναι ένα από τα πολλά έργα που αναφέρονται στην τέχνη της ζωγραφικής. ςχολιάζεται ο τρόπος που η ζωγραφική «μιμείται» την πραγματικότητα και το πραγματικό εισχωρεί στην τέχνη.

Rene Magritte

το σχόλιο στην δεδομένη περίπτωση είναι διττό, καθώς αφορά και την μοίρα της κυρίας ρεκαμιέ αλλά και την ζωγραφική του David. το υπέροχο στα έργα του Magritte είναι ότι ο ζωγράφος παίζει με το μυαλό του θεατή, μέσα από τους συνειρμούς που προκαλεί. τα έργα τέχνης του διακρίνονται από ένα ανεκτίμητο στοιχείο, το χιούμορ. Είναι το σημείο που σπάει ο ορίζοντας προσδοκιών του θεατή και στο μυαλό του ανατρέπονται τα πάντα. Ένα τέτοιο έργο του Magritte, που προσωπικά μου προκαλεί το ενδιαφέρον κάθε φορά, είναι το Ή απάτη (ή δολιότητα) των εικόνων (εικόνα)..

ςτοιχεία αυτοαναφορικότητας αλλά και διαλόγου με την δημιουργία άλλου ζωγράφου, παρουσιάζει το έργο τέχνης με τίτλο Προοπτική: η Μαντάμ Ρεκαμιέ του David.

Ζωγραφίζει μια ξύλινη πίπα με άψογη λεπτομέρεια και από κάτω της επιγράφει με γραμματοσειρά που θυμίζει διαφήμιση την φράση Αυτή δεν είναι μια πίπα, προβληματίζοντας τον θεατή αν η φράση αναφέρεται στο αντικείμενο ή στην εικόνα. ο μοναδικός τρόπος εικονοπλασίας του Magritte σε μεταφέρει σε μια άλλη διάσταση, όπου η φαντασία δεν έχει όρια, διαχέεται σαρωτικά μέσα στο πραγματικό και το ανασκευάζει. το όνειρο είναι κοντά και όλα είναι πιθανά ως δια μαγείας. Αξίζει πραγματικά να δείτε τα έργα του και να γνωρίσετε αυτό τον μάγο της εικόνας. τον René Magritte.

εικαστικά

ο τίτλος αποτελεί την κατευθυντήρια γραμμή για ερμηνεία, αν και η αναφορά στο έργο του David, Portrait of Madame Récamier (παρακάτω εικόνα), είναι εμφανής.

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

Όταν ήμουν παιδί, αισθανόμουν ότι όλη η ελευθερία του κόσμου βρίσκεται στην παιδική χαρά της γειτονιάς μου. Μετά έβαλαν κάγκελα, αλυσίδες, λουκέτα και ωράριο λειτουργίας. Για να μην αντιδράσω, μου αγόρασαν το video game που είχα δει στη διαφήμιση. Η ελευθερία πλέον έγινε εικονική και περιορίζονταν στην έκταση μιας πολύχρωμης οθόνης. Όμως το video game το βαρέθηκα κάπως γρήγορα. Έκανα βόλτες μέσα στο σπίτι ψάχνοντας να βρω κάτι ενδιαφέρον. Μετά από τα πολλά, πήρα ένα σκαμπό, το έβαλα μπροστά στη βιβλιοθήκη, ανέβηκα επάνω και πήρα ένα βιβλίο μάλλον από περιέργεια. Αφού διάβασα λίγο, αισθάνθηκα και πάλι όλη την ελευθερία του κόσμου. Συναντήθηκα με τους φίλους μου και πήγαμε πάλι στην παιδική χαρά. «Μα πώς» αναρωτήθηκαν «έχει αλυσίδα στην πόρτα». «Αλυσίδα έχουμε εδώ» είπα και του έδειξα το κεφάλι μου. Δύο φίλοι μου κι εγώ σκαρφαλώσαμε από τα κάγκελα και πηδήξαμε μέσα στην παιδική χαρά. Οι υπόλοιποι το θεώρησαν επικίνδυνο κι έφυγαν. Μερικά χρόνια μετά, στο πανεπιστήμιο πια, έβαλα μια σκάλα μπροστά από τα ράφια μιας βιβλιοθήκης, όμως αυτή τη φορά, λουκέτα, κάγκελα, αλυσίδες και ωράριο λειτουργίας είχε η ίδια η βιβλιοθήκη. 9

zιzάνιο

το λουκέτο του μυαλού

sodeia.net

Casablanca

“Θα έχουμε πάντα το Παρίσι...”

Michael Curtiz (1942)

κείμενο: Γιώργος Ρούσσος

κινηματογράφος

baphomet

στη δίνη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η εξωτική Καζαμπλάνκα στο Μαρόκο, αποτελεί σταυροδρόμι των λαών που ψάχνουν μια διέξοδο από τα δεινά της ευρώπης κι ένα εισιτήριο, προς την ελεύθερη Αμερική. εδώ βρίσκουν καταφύγιο πολιτικοί πρόσφυγες, τυχοδιώκτες, απατεώνες, καταζητούμενοι, καιροσκόποι, αντιστασιακοί, ένα σωρό διαφορετικοί άνθρωποι, που όλοι τους αναζητούν μια ελπίδα για επιβίωση. εδώ βρίσκεται και ο Ρικ, ένας Αμερικανός ιδιοκτήτης νυχτερινού κλαμπ. ο Ρικ είναι κυνικός, απόμακρος και επιφανειακά σκληρός. Μια μέρα όμως, εμφανίζεται στο κλαμπ του, η πρώην αγαπημένη του, Ίλσα, με την οποία έζησε έναν μεγάλο έρωτα στο Παρίσι, λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος. Η Ίλσα τότε τον είχε εγκαταλείψει ανεξήγητα. Τώρα, η ξαφνική της επανεμφάνιση, τον αναστατώνει, καθώς ο έρωτας ανάμεσά τους ξαναφουντώνει. ο Ρικ σύντομα καταλαβαίνει ότι η Ίλσα τον άφησε τότε από υποχρέωση στο σύζυγό της, Βίκτωρ Λάζλο, έναν θρυλικό αντιστασιακό, που καταζητείται από τους ναζί. ο Ρικ θα αντιμετωπίσει έτσι ένα ηθικό δίλημμα, να διεκδικήσει ξανά τον μεγάλο του έρωτα ή να θυσιαστεί για χάρη ενός ανώτερου σκοπού, όπως είναι ο παγκόσμιος αγώνας ενάντια στον ναζισμό και να βοηθήσει τον Βίκτωρ και την Ίλσα να δραπετεύσουν στην Αμερική;

Αλήθεια, τι μπορεί να πει κανείς για αυτήν την ταινία; Ό,τι και να ειπωθεί, είναι ελάχιστο μπροστά σ΄αυτό το μνημειώδες φιλμ. μια ταινία που καταλαμβάνει, δικαίως, περίοπτη θέση στην ανθολογία του παγκόσμιου σινεμά, διδάσκεται σε κινηματογραφικές σχολές και επηρέασε όσο λίγες, εκατοντάδες δημιουργούς... μια ταινία σεναρίου, με απογειωτική αρχή που κορυφώνεται σ' ένα από τα καλύτερα, φινάλε στην ιστορία της 7ης τέχνης. υπέροχη μουσική (υποψήφια για το αντίστοιχο όσκαρ), μαγικά σκηνικά και κουστούμια, ενώ 10

sodeia.net

ονειρικό, κοσμοπολίτικο φόντο, στην εξωτική Αφρική, με διεθνείς ίντριγκες, αντιστασιακούς αλλά και αδίστακτους vαζί. μια περίπλοκη, συναρπαστική ιστορία με έντονο πολιτικό, αλλά και πατριωτικό παρασκήνιο, που περιγράφεται αριστοτεχνικά μέσα από τη λιτή αφήγηση του σκηνοθέτη μάικλ κερτίζ, κι ένα πρωταγωνιστικό δίδυμο φωτιά, αυτό των χάμφρει μπόγκαρτ και Ίνγκριντ μπέργκμαν. Ένα ζευγάρι, που η κινηματογραφική τους χημεία, ζωντάνεψε στην μεγάλη οθόνη, έναν έρωτα που ήταν γραφτό να μη σβήσει ποτέ... ο ικανότατος, μάικλ κερτίζ, συν ταίριαξε σε σωστές δόσεις, το δράμα, το μελόδραμα, την κωμωδία και την ίντριγκα, δημιουργώντας ένα σφιχτοδεμένο σύνολο. Όλα τα στοιχεία στην Casablanca, το σενάριο, η ηθοποιία, η φωτογραφία, η σκηνοθεσία, η μουσική, βρίσκονται μεταξύ τους σε υπέροχη αρμονία, χωρίς κανένα να επικρατεί και να υπερτερεί του άλλου, δίνοντας ένα εκπληκτικό σύνολο.

κινηματογράφος

η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υποψήφια επίσης για Όσκαρ), προκαλεί απλά δέος. με το μοντάζ (και αυτό υποψήφιο για Όσκαρ), να είναι θέμα σεμιναρίου, άφησα επίτηδες για το τέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες, του χάμφρει, της Ίνγκριντ αλλά και όλου του υπόλοιπου cast. Πιθανώς να πρόκειται και για το καλύτερο καστ που έγινε ποτέ στον κινηματογράφο. και κατά ειρωνικό τρόπο δεν κέρδισαν Όσκαρ (με τους μπόγκι και κλοντ ρέινς ωστόσο, να έχουν προταθεί). το Αμερικανικό ςυνδικάτο ςεναριογράφων, την έχει βραβεύσει ως το «καλύτερο σενάριο όλων των εποχών», ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτο κινηματογράφου την έχει αναδείξει ως την 3η καλύτερη αμερικανική ταινία όλων των εποχών, πίσω μόνο από το «Πολίτης κέιν» και το «ο νονός»! Casablanca, μια ταινία μύθος, μια μεγάλη ερωτική ιστορία, που συνεχίζει να συγκινεί γενιές και γενιές. ς' ένα

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

κινηματογράφος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό των μάρεϊ μπάρνετ-τζόαν Άλισον «Everybody comes to Rick's». Ξεκίνησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμ προπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μία από τις πιο ρομαντικές ταινίες όλων των εποχών. Παρά την αρχική φήμη ότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχε ο ρόναλντ ρίγκαν, ο παραγωγός της ταινίας, χαλ ουόλις, είχε τον μπόγκαρτ στο μυαλό του από την πρώτη στιγμή. Επίσης, οι παραγωγοί είχαν σκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα, τη γαλλίδα σταρ, μισέλ μοργκάν. Επέλεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέργκμαν και αυτή ήταν μια απόφαση που δεν θα τη μετάνιωναν ποτέ, όπως απέδειξε η ιστορία. Εκτός όμως από τις επιτυχημένες επιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκες του καστ, διαδραμάτισαν πολύ σημαντικό ρόλο στην επιτυχία της ταινίας. Πραγματικά, πολύ δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε κάποιον άλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τον κλοντ ρέινς. Όπως επίσης έξοχοι ήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊ γκρίνστριτ, που είχαν συνεργαστεί ξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκι της μάλτας. Όλοι οι χαρακτήρες ζωντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία. κι αυτό, γιατί το στούντιο της Warner Bros. Pictures, είχε διαθέσιμο έναν πλούτο καταξιωμένων ηθοποιών, ο οποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσότερο λόγω του πόλεμο, με πολλούς Ευρωπαίους “πρόσφυγες” ηθοποιούς. ηθοποιοί που ήταν αστέρια στην Ευρώπη, δέχθηκαν με χαρά μι12

sodeia.net

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

κινηματογράφος

μικρούς ρόλους εδώ, λόγω των συνθηκών, δίνοντας εξαιρετική υποκριτική ποιότητα στην ταινία. Έτσι λοιπόν, 34 περίπου εθνικότητες απαρτίζουν συνολικά το καστ της ταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγματικά ήταν η καζαμπλάνκα την εποχή του πολέμου. Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γεγονός, πως 6 ατάκες της ταινίας μας, βρίσκονται στη λίστα με τις κλασικότερες όλων των εποχών, στον πίνακα του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου. Ας τις θυμηθούμε παρέα: «Here's looking at you, kid» - Καλή σου τύχη, μικρή (5η θέση) «Louis, I think this is the beginning of a beautiful friendship» - Λούι, νομίζω ότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχης φιλίας (20η) «Play it, Sam. Play “As Time Goes By”» - Παίξ’ το Σαμ. Παίξε το τραγούδι “As Time Goes By” (28η) «Round up the usual suspects» Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους (32η) «We 'll always have Paris» - Θα έχουμε πάντα το Παρίσι (43η) «Of all the gin joints in all the towns in all the world, she walks into mine» - Απ’ όλα τα μπαρ, σε όλες τις πόλεις του κόσμου, αυτή μπαίνει στο δικό μου (67η) τη μουσική της ταινίας έγραψε ο βραβευμένος με Όσκαρ συνθέτης μαξ ςτάινερ, με κορυφαία στιγμή τη «μάχη των τραγουδιών», όπου ςύμμαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενται συμβολικά στο κλαμπ του ρικ, τραγουδώντας οι μεν τη «μασσαλιώ-

τιδα», οι δε, έναν ναζιστικό ύμνο. και φυσικά, μία από τις κορυφαίες στιγμές της ταινίας είναι και το τραγούδι «As Time Goes By» του χέρμαν χάπφελντ, πάνω στο οποίο ο ςτάινερ έχτισε όλο του το μουσικό θέμα, κάνοντάς το μία από τις πιο κλασικές μελωδίες στην ιστορία του σινεμά. το τραγούδι αυτό, όχι μόνο ήταν το ερωτικό θέμα του ζευγαριού, αλλά και το κύριο συνδετικό τέχνασμα του ςτάινερ για τους χαρακτήρες. ςυνδέει τον ρικ με την Ίλσα, το παρόν με το παρελθόν, το κοινό με τους χαρακτήρες... Είναι γνωστό, ότι το κείμενο διαμορφώθηκε με την συνδρομή πολλών σεναριογράφων, που έφτιαξαν αξεπέραστους διαλόγους κι ένα από τα επιτυχημένα σενάρια που έγιναν ποτέ, το οποίο τιμήθηκε με Όσκαρ. Είναι επίσης γνωστό, ότι το σενάριο δουλευόταν και κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, ώστε να προκύψει το πιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλεσμα, που να ταίριαζε ρεαλιστικά στα αδιέξοδα των ηρώων. η ταινία χαρακτηρίζεται από την αβεβαιότητα που αποπνέουν τα πλάνα της, και ακόμα περισσότερο, από την αγωνία και την ανασφάλεια στα μάτια της μπέργκμαν, η οποία μέχρι και την τελευταία στιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύο ήρωες θα ακολουθούσε τελικά η Ίλσα! Όμως, αυτή η αβεβαιότητα είναι που έδωσε τελικά τη συναρπαστική νουάρ ατμόσφαιρα που καθηλώνει τους θεατές.

Καλή σας, * προβολή. ph o

met

ο Αναρχικός δάσκαλος

διήγημα

του Νικόλα σμυρνάκη

Δεκάδες άνθρωποι συνωστίζονταν γύρω από το δάσκαλο. κατάπιε το σάλιο του, πήρε μια βαθιά ανάσα και μίλησε. να τι είπε: «οι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο για να ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρωτότυπες ιδέες. και μετά από καιρό να φτιάχνουν βωμούς και αγάλματα με τα αποκαΐδια τους. Αν η πλειοψηφία είναι στοιχείο δημοκρατίας, τότε η μειοψηφία ή ακόμα η μονάδα, είναι στοιχείο ανατροπής του σκοταδισμού που δημιουργούν χρόνιες πλειοψηφίες. ωραία η δημοκρατία, σοφή η δικαιοσύνη, αλλά πού είναι; Αν μου τις βρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτος. κανείς δεν μας απαγορεύει να διαβάσουμε την εφημερίδα της αρεσκείας μας, αλλά ρωτώ. οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέγουμε, μας λένε την αλήθεια; κανείς δεν μας διώχνει από το σπίτι μας με τη βία, αλλά δεν μας το παίρνουν κομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμμεσα μας αναγκάζουν να πάρουμε; κανείς δε μας συλλαμβάνει, δε μας δένει, δε μας ανακρίνει για τις απόψεις μας, αλλά δεν ξέρουν ανά πάσα στιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο, τι ψωνίζουμε, τις αξίες που ενστερνιζόμαστε; Πόσους ενόχους βλέπουμε, νιώθουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφορούν ελεύθεροι, είτε γιατί έχουν ψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τους, είτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερία τους;

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημοκρατία στην πρωτότυπη, στην πλατωνική μορφή τους. κάθε εποχή μεταφράζει τη δικαιοσύνη, μεταφράζει τη δημοκρατία, κατά πώς βολεύει αυτούς που ασκούν την εξουσία. τους άρχοντες, τους βασιλείς, τους πολιτικούς. η πλειοψηφία έχει λάθος, γιατί ακολουθεί τις αξίες, - μάλλον - την μετάφραση των αξιών, που εξυπηρετούν τους λίγους. Αυτοί οι ίδιοι είναι που επέβαλλαν την κρίση, για να πλουτίσουν σε βάρος των πολλών. ςε βάρος μας». Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρη άποψη ενάντια στη μορφή που έχει πάρει η σύγχρονη δημοκρατία, δεν έβρισκε τόση αποδοχή. Αξίες που χτίζονται χίλια χρόνια μπορεί να καταπέσουν σε μια μέρα, φτάνει αυτός που τις αμφισβητεί να απευθύνεται στο κατάλληλο κοινό. ςε ανθρώπους με ψαλιδισμένους μισθούς και κομματιασμένα όνειρα.

*Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκε κι αλλού ζει. Έχει τιμηθεί με τρία λογοτεχνικά βραβεία (ποίησης, μυθιστορήματος, διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβε δύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στις κατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δάσκαλος) και συγγραφικό έργο 2011 (Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book). Έργα του διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο (www.IslandofMan.me) ενώ σύντομα θα εκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα.

sodeia.net

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

Η πρώτη εκλογική αναμέτρηση άφησε πίσω της μουδιασμένο το νέο πολιτικό σκηνικό, που διαμορφώθηκε μετά την 6η μαΐου. ςτην Ελλάδα του 2012.(μελοδραματικά λες και «στην Ελλάδα του μνημονίου»). Δημοσκοπήσεις, πρόθεση ψήφου, παράσταση νίκης, μετακινήσεις ψηφοφόρων. Πάνε μερικές μέρες που ηρεμήσαμε από δαύτα. το σημαντικότερο κομμάτι ωστόσο, βρίσκεται στις μετακινήσεις ψηφοφόρων. Όχι όμως με τη μορφή που το παρουσιάζουν δημοσιογράφοι, δημοσκόποι και πολιτικοί αναλυτές. καθότι η «απρόσωπη» μέχρι χθες, μετακίνηση ψηφοφόρου, σήμερα παίρνει σάρκα και οστά και μετουσιώνεται σε αυτό που λέμε άνθρωπος. κοινώς, αλλαγή γνώμης του πολίτη - ανθρώπου. Που μέχρι χθες, δεν είχε κανένα ουσιαστικό ρόλο στην διαμόρφωση του αποτελέσματος. ςτην καθημερινότητα μας, πια, δε χρειάζονται πολιτικές αναλύσεις. φτάνει να ρωτήσεις τον διπλανό σου, τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφίσει αύριο. Αυτό από μόνο του είναι μια μικρή δημοσκόπηση. και πολύ πιο εύστοχη από αυτές που κυκλοφορούν στα μμΕ. Πόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν με ορθή πολιτική κρίση; Ένα μεγάλο ερώτημα που πρόσφατα κρίθηκε εκ του αποτελέσματος. μένει να μην επαναληφθεί.

Rotten Services by Efkarpos

τι μας φοβίζει; Η ισοπαλία του αγώνα μεταξύ Μεγ.Βρεττανίας - Αφγανιστάν

sodeia.net

Νίκη Ηλιοπούλου

αρχείο τευχών

στο μονόστυλο

Comix

οι κυβερνήσεις πέφτουνε, μα η Ελλάδα μένει..

στον Ίσκιο της Φοινικιάς

ΕΙςΑγωγη στην “φοινικιά” του Κ. Παλαμά

Κωστής Παλαμάς (1859 - 1943)

Στην μνήμη του Ηλία Λάγιου που την αγάπησε.

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσιν, οὒτ’ ἂνδρ’ οὔτε γυναῖκα• σέβας μ’ ἔχει εἰσορόωντα. Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷ φοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησα• ἦλθον γὰρ καί κεῖσε, πολύς δε μοι ἒσπετο λαός, τήν οδόν, ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδε’ ἒσεσθαι, ὦς δ’αὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷ δήν, ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης, ὡς σε, γύναι, ἂγαμαι τε τέθηπά τε, δείδια δ’ αἰνῶς γούνων ἂψασθαι• χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει. Ὀδύσσεια, Ζ, 160 – 169 Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ, ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ, αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο. Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε: Κύριέ μου, τὰ λόγια καὶ τῶν τριῶν ἦταν σοφά. Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ. Χάτζι ἀλ Δηούμ, «Παροιμίες" 16

sodeia.net

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

Α. Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

ΕΙςΑγωγη

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900, κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ. Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή, πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ (πλὴν βεβαίως, τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος). Τοποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904) δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας, ὁ καταλύτης της συνθέσεως. Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ . Θὰ δοῦμε ὅτι πράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης της παλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶματικὸ ἀπ’ ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε. Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀ του θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν . Τελείως σχηματικὰ θὰ ἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστημα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰ περιστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της. Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ σχῆμα στὰ ἄκρα του, θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς «καλόν» τὴν θέρμότητα τοῦ ἀπλανοῦς. Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τόσὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται. Καὶ, δυστυχῶς, σ’ αὐτὸ τὸ πλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του. Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του «συνθέσεων» ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ, Ὁ Δωδεκάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢ στὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος, Τὸ ἀεροπλάνο ), παρομοιάζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν.

Β. Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές. Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα. Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ . Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρασιτέχνης ) καὶ , πρωτίστως αὐτὴ , ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ , μας χᾶρισαν ἕναν μελωδικό, εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο , ὁ ὁποῖος διατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρισμὰ μία ἄνεση , μία εὐρυχωρία, θὰ ἔλεγα , τὴν ὁποία συναντοῦμε μόνὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο. Τέλος τὸ καθ’ ὁλοκληρίαν πεποιημένον τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλία τομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν ὡς τὸν κατ’ἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας. Ἔτσι μπορούμέ, λοιπόν, νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ, Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς ( γραμμένο, ἀσφαλῶς, σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθική, πράξη δικαιοσύνης. Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶς δυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες – πλὴν τέσσαρων ποιημάτων , τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα, Γυρισμὸς ). Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλλαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη).

ΕΙςΑγωγη

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή, τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσε καὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο, τὴν «ὀχτάβα». Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταληξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σ’ ἕνα μουσικὸ ἀφηγηματικὸ τέμπο, ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ ὁμοιοτέλευτο δίστιχο, Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πάλάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά. Ἔχουμε πιὰ τὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα ὑποστασιακό, νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρξιακοὺ μονολόγου, οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ ἀφηγηθῆ παρά, ἐρρύθμος, θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του. Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς.

sodeia.net

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

Γ1. Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς Ὅπως, ὀρθότατα, παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς, ἡ Φοινικιὰ πέραν τοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα – προσοχὴ – ποιήματά του «παραδοσιακοῦ» στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο. Ἔρχεται, περίπου, ἀπὸ τὸ πουθενά, ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ, ἂν θέλετε, τοῦ Γρυπάρη καὶ τοῦ Μαλακάση καί, ἀκόμη, αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα, σ’ ἕνα κλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί; Ἕνα ποίημα, τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα. Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματα, «καθαρό» μέχρι τὴν βιαιότητα, ἕνα ποίημα ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρηση. ‘Εδώ, μία παρέκβαση.

Δ1. Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

ΕΙςΑγωγη

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅ,τι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του: Μέσα σ’ ἕνα περιβόλι, γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς, κάποια γαλανὰ λουλουδάκια, ἐδῶ κατάβαθα, καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά, μιλοῦσανε. Πέρασ’ ἕνας ποιητής, (ποὺ πέθανε τώρα), καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι: Καὶ μετά; Τίποτε. Μία λυρικὴ κατάφαση, ἕνας τόνος ἀποδοχῆς. Τὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό, ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω, ἔστω, γιὰ νὰ ἐπιστρέψη. Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε, ἀπολύτως τίπότε, δὲν κινεῖται. Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς (;), ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴν ἀρχιτεκτονική.Μόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά.

Ε. Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς Κατ’ ἀρχὰς: Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ. 9) Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ. 17) Ὢ μοσκοβόλισμα, ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ. 82) Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ’ἐσᾶς φῶς εἶναι (στ. 84) Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ.97) Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρ’ τὰ καὶ πνιχ’ τὰ (στ.241) Ξημέρωσε. Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ.249) Ἀλλὰ καὶ: Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορία, τοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμ’ ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ.273) Καὶ ἡ «λύση»: Ὢ Φοινικιά, μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ.1) Καὶ μήτ’ ἐσύ, μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ.312)

ΕΙςΑγωγη

Δ2. Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς Ὕπαρχουν, ἀναμφίβολα ναί, κάποιοι τύποι ἀφήγησης. Ὅποιος ἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγησὴ τῆς Φοινικιᾶς. Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα. Τὴν, ἅπαξ, παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ. 20

sodeia.net

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

Γ2. Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ «πώς» τοῦ καιροῦ της. Ἢ Φοινικιὰ εἶναι τὸ ἔγκεντρον, ὁ Παλαμᾶς, ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικότῆς του. Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήν. Χρειάστηκε χειρωνακτική, ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν, πόση ἄραγε ἐσωτερικὴ ζωή; γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία, ἡ ἀκριβῆ στιγμή, ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός του. Φαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας. Ἐκεῖ μᾶλλον θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα, πίκρες καὶ χαρές, τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξε καὶ ποτὲ πλέον, μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί, πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε: Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες, ὢ κρίνε; Ἀπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα, ἀπὸ τ’ἀστέρι Τὸ πιὸ λευκὸν; Ὢ Φοινικιά, κ’ ἐμεῖς; Ποιὸς ξέρει!

Ηλίας Λάγιος

ΕΙςΑγωγη

Ἰούλιος 1997

συγκομιδή κειμένων επιμέλεια θέματος Ματθαίος Ματθαιάδης

Η “Φοινικιά” δημοσιεύτηκε στην Ασάλευτη Ζωή και έγινε αυτόνομο βιβλίο από τις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα και τον Χρήστο Αχιλλέως Δάρρα όπου και, τον ευχαριστούμε για την παραχώρηση του δικαιώματος της δημοσίευσης, στη 12η σοδειά. Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκδόσεις Ιδεόγραμμα έχει γράψει ακόμη, την Εισαγωγή στα έργα "΄Ο Τάφος", "Σατυρικά Γυμνάσματα" καθώς επίσης συνέταξε και το Γλωσσάριον, 60 σελίδων στην Ασάλευτη Ζωή, του Κωστή Παλαμά.

Kωστὴς Παλαμᾶς η Φοινικιά Στὸ Δροσίνη, ποὺ τὸ πρωτάκουσε. Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι, γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς, κάποια γαλανὰ λουλουδάκια, ἐδῶ κατάβαθα, καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά, μιλούσανε. Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής, (ποὺ πέθανε τώρα), καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι:

αποσπάσματα έργου

Ὦ Φοινικιά, μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι· τὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα; τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος; Ποιὸς ξέρει! Ἀπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρει; Τάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα; Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτου· ὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου;

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης· ―ὦ μοσκοβόλισμα, ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε! Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε, ρόδα τῆς Βεγγάλης, ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι. K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις, τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράλης, ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες, ὦ κρῖνε; Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα, ἀπὸ τ᾿ ἀστέρι τὸ πιὸ λευκόν; Ὦ Φοινικιά, κ᾿ ἐμεῖς; Ποιὸς ξέρει! 2

sodeia.net

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

Σύγνεφο γίνε, μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλι, κορυδαλλός, καὶ λάλησε, Πόθε μεγάλε, καὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλι. Ὅλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλε, καὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅλη, καὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά, καὶ πάλε θά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης· ὄχι ἐκείνη· ἐκείνη λάμπει, καίει, φωτίζει καὶ δὲ σβήνει!

αποσπάσματα έργου

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορία, τοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρι, κ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖα, τὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρη. Στ᾿ ἄφαντα, στὰ μικρά, στ᾿ ἀνήλιαγα, στὰ κρύα ζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροι, κ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρες κι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες.

Ὦ Φοινικιά, μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρι, καὶ θὰ ξαναπλωθῇ, καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃ, καὶ θὰ πεθάνουμε· τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρι καὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃ, καὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρι, κ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃ, καὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλι θ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλλη. Καὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆμα τοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃ· μονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμα μὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃ, καὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμα. Καὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίση σὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέρι. Καὶ μήτ᾿ ἐσύ, μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ. 23

Ποιητικός

Λ όγος

Η Μαγική Παραλία Σε μια παραλία μια ιστορία ζει, με τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγή. Άνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκεί. Η παραλία με γαλάζιο ουρανό, με συννεφάκια για στολίδια άσπρα, τα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοί. Τα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές. Κατερίνα Γεωργαρά, 9 ετών

Η Άρνησή σου Την άρνησή σου την έκανα καράβι που θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν. Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαι Φωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα. Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούς, την έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σένα, ελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα, Κι εγώ, ελεύθερη, θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μας, κι εσύ, για πρώτη φορά, θα την αποδέχεσαι. Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο «Πληγές» εκδ.Γαβριηλίδη, 2011 24

sodeia.net

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

ποίηση

Σώμα εξαπτέρυγο Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμος μια αστραπή αμείλικτη Στη χώρα της ανατέλλουσας σιωπής Νύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελεία Ενός σταματημένου ρολογιού Και εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέρα Μόνο το πέρασμα του ανέμου Από το κεφάλι βελόνας για Μικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουν Τις εποχές και ανοίγουν Τα κλειστά παράθυρα των σπιτιών Τοίχοι Για το κελάηδισμα του κοκκινολαίμη. Σώμα εξαπτέρυγο αργά τη νύχτα Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρών καθαρός ουρανός Των θερισμένων άστρων την αντανάκλαση και Έρωτα απροσμάχητου πολύχρωμα αστέρια Αθανάσιος Πάσχος τα παιδιά γυρίζουν στα σπίτια τους ενώ ονειρεύονται λιβάδια εκείνη τον περιμένει στη πόρτα με το Νωθρός Σεπτέμβρης νυχτικό της Άμμος ψιλή ανεβαίνει τις που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλού σκάλες Σε ένα κορμί της δίνει ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρό ένα φιλί και Το κύμα την αγκαλιάζει να βουίζει στους λαβυρίνθους σφιχτά του οστράκου καθώς ένας που κρέμασε στο αυτί σου. άνδρας Κι ένα ερώτημα γέρνει στους να κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου τοίχους Γιώργος Τζαβλάκης

Νίκος Σφαμένος 25

Αγαπημένε μου, Κάποτε θα σε αναζητήσω μακριά από τις απώλειες σαρκοφάγων ημερών θα σε διεκδικήσω πάλι, μακριά από τις σκευωρίες νεκρών αναμνήσεων Κάποτε θα ξεφύγω μακριά - Θεέ μου, πολύ μακριά από τις τυπικές διαδικασίες αναπαράστασης ζωής Κόρη

μακριά από τα υποταγμένα του χρόνου ανάκλιντρα

Κόρη, αρχαία κι ακίνητη σαν του τυφώνα τ’ αγέρια πλέουν γύρω σου.

Και εσύ; Εσύ κάποτε θα έρθεις να με βρεις Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα. Μαρία Ροδοπούλου «Το Βιβλίο των Νεκρών Ο όγδοος Ορίζοντας» εκδ.Συμπαντικές Διαδρομές 2008

Ψηλή στην άκρη σκιά στο τέλος αργά κρεμασμένη. Στις πλέξεις σου ομορφιά και μόνη του χρόνου σιγή. Στις κόρες σου χώμα και υγρή του πόνου μνήμη. Κόρη, ξόανο εσύ και εγώ πηγή στις σκέψεις σου χθόνια να τρέχω. Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30/12/2010

sodeia.net

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής Κάπου παράπεσε το χιούμορ μου Έφαγα τον κόσμο, μα δεν το βρήκα Στα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξα και κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεως, αλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψα όπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελα κι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

ποίηση

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιών που άφησα έξω από την πόρτα μου μέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε, επιτέλους, με τη σακαράκα του του το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπως μην πέσει κι ανοίξει και φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα Μα πριν κάνει να φύγει, στάθηκε και με κοίταξε καλά Ορίστε, μου είπε, αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σας Κι άφησε στο χαλάκι με το «καλωσήρθατε» κάποια τρίμματα από αστεία διάθεση Το μάζεψα, συνέχισε καθώς απομακρυνόταν, από την εξώπορτα της επίγνωσης Χρήστος Αρμάντο Γκέζος 27

Mοίρα Οι λέξεις, ξεχύθηκαν απ΄ τα συρτάρια της μνήμης, ξέπνοες. Καρτερούσαν ν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο. Τα μάτια τους, είχαν δει αιώνων άνθη να ανταμώνουν, τον ξαφνιασμένο από το θάρρος, ήλιο... το κουρασμένο, απ΄ το ξενύχτι, φεγγάρι. Η μοίρα της Άνοιξης, όμοια με τη μοίρα των ανθρώπων. Να ξεφεύγουν απ΄τα χέρια του χειμώνα, να ορθώνουν ανάστημα παιδιού, που μεγαλώνει ξαφνικά για να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα. Λέξη, Άνοιξη, Παράθυρο και Μοίρα, Όμοια αγέρωχα, απέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου.. Μίνα Παπανικολάου 28

sodeia.net

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

βότσαλα, Σπέτσες

ποίηση

Απόνερα Ένα ποτάμι καθαρής βροχής, στάλα τη στάλα, απέρριψε το νοικοκυρεμένο σώμα. Φιλοξενεί το στόμα, απόστημα ειρήνης.

Το αναντίρρητο, συλλάβισα, Εγώ -πιθαμή προς πιθαμήμη και, κάποιο μου τελώνιο υφέσιμο ή λόγιο, ρομαντικά με «σπάσει».

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όση, η ανέχεια συνηγορεί, στα όρια να τεντωθεί η δουλοπρέπειά της.

Το ανυπόδητο βρομόπαιδο περιχρίω, με σκελετώδη επιθυμία διαφυγής. Αυθορμησία, συλλογής κακών λυμάτων. Δημήτρης Δικαίος 29

Η γη στρώμα του ο καιρός κουβέρτα του και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του Γεννιέσαι το πρωί μεγαλώνεις το μεσημέρι γερνάς το βράδυ και σαν απαλυνθεί το φως ςτο έσχατο ύψος Πεθαίνεις φίλε μου ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό Δροσιά, μισοσκόταδο ελαφρό Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρα, και πάνω στο βουνό κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστή υφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα ς’ένα χειμερινό παλτό (από: Φουάντ Ρίφκα, Fuad Rifka)

απόδοση στα ελληνικά: Babak Sadegh Khanjani

μεταφράσεις

Fuad Rifka

sodeia.net

Νίκος Μπονιόπουλος Είναι ο Καπιταλισμός, ηλίθιε εκδόσεις Λιβάνη

ποιητική συλλογή

ποιητική συλλογή Μαρία Τσιράκου επιΣτροφή από την απόΣταση εκδόσεις Μανδραγόρας

ελληνική πεζογραφία

Δημοσθένης Μιχαλακόπουλος Ημερολόγιο Στρώμαtoς.κομ Αυτοέκδοση

Χρήστος Χωμενίδης Ο κόσμος στα μέτρα του εκδόσεις Πατάκης

ξένη λογοτεχνία

πολιτικές επιστήμες

Λένα Διβάνη Εγώ, ο Ζάχος Ζάχαρης εκδόσεις Καστανιώτη

Ελένη Νανοπούλου Η μνήμη των γυμνών λέξεων εκδόσεις Δρόμων

ποιητική συλλογή

μυθιστόρημα

Ασημίνα Ξηρογιάννη Η προφητεία του ανέμου εκδόσεις Δωδώνη

καλοκαίρι 2012

μυθιστόρημα

ποιητική συλλογή

Τζ. Ντ. Σάλιντζερ Ο φύλακας στη σίκαλη εκδόσεις Γράμματα

Jo Nesbo Ο λυτρωτής εκδόσεις Μεταίχμιο

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές, τα σοκάκια, τις πλατείες με τα φημισμένα βοτσαλωτά, τις γραφικές εκκλησίες, την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιόλογη καλλιτεχνική δραστηριότητα, διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου, που αποτελεί πλέον, θεσμό για την περιοχή. Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση.. και φέτος.

ηφωνήσου Αθήνα * θεσσαλονίκη * Πειραιάς * Άργος * βόλος * ηράκλειο κεφαλονιά * λαμία * λάρισα * λασίθι * μυτιλήνη * ναύπλιο Πάρος * Πάτρα * ρέθυμνο * ςέρρες * ςπέτσες * τρίκαλα * χανιά info: www.sodeia.net