zerre bile kısmıyor ve tek tedbiri yalınız az nefsini her şeyden mahrum etmek ve bir nefer hayatı yaşamaktan ibaret kalıyor. Hele Zeki Bey, hele o korkunç istismar sülüğü!.. Đşi gücü, (Montekarlo) ayan bir kumarhanesi olan (San Remo) gazinosunda Vahidüddin'in keçesinden para saçmak... Onun bu hâllerine en çok öfkelenen Sertabip Reşat Paşaya da diş bilemekte ve Sultanın acı ihtarlarına boş vermekte... Bir gün Vahidüddin Villânın alt katında otururken ânî bir silâh sesi.., Korkunç bir çığlık ve dışarıda oda kapısının önüne yığılan bir vücudun gürültüsü... Vahidüddin hemen kapıyı açıp fırlıyor... Ne görse iyi!... Kesesinin muhafızı, yakın ve sadık adamı ve sertabibi Reşat Paşa, kanlar içinde yere uzanmış... Yerde açık duran sağ elinin biraz ilerisinde de bir tabanca... Reşat Paşa üzerine kapanan Vahidüddîn'e ancak «Efendimiz, ölüyorum!» diyebiliyor, başka bir tafsilât veremiyor ve kaldırıldığı hastahânede vefat ediyor. Đtalyan polisinin delil yetersizliği yüzünden herhangi bir suikasta atfedemediği ve intihar teşhisini koyduğu hâdise, birçoklarınca Kaymakam Zeki'nin eseridir. Vahidüddin, manolya deryası (Villa Manyoli)de, her gün derece derece sıfıra doğru inen bir termometre gibi tükenişini gördüğü kesesine bakarak, tam bir itikâf hayatına çekilmiş ve öyle bir iç hayata yönelmiş bulunuyor ki, dışına ait hiçbir şeyin farkında olmuyor, artık büsbütün Kaymakam Zeki'nin eline geçen kesesinin bile... Bir müddet sonra Fransa'da ölen eniştesi Damat; Ferit Paşa ve bir yil geçmeden onu takip eden kız kardeşi Mediha Sultan, Halifenin sırtını büsbütün çökerten sebeplerden...
VAHĐDÜDDĐN'ÎN SON GÜNLERĐ Malûm yüzellilikler ve Vahidüddin'ci geçinenlerden Türkiye'yi terketmiş ne kadar adam varsa, bir nevi Yıldız Sarayı farzettikleri (Villâ Manyoli)ye üşüşüyor ve oturdukları otellerde, Padişahın, artık ömrü gibi tükenmeye yüz tutan kesesine yük oluyorlar... Bunların arasında Padişahı siyasî tertiplerle dolandıranlar da var... Meselâ, Paris'te «Intak-ı Hak» adlı bir gazete çıkarmak vesilesiyle, başlarında Gümülcineli Đsmail'in bulunduğu bir hey'et, Vahidüddin'den oğlu Mehmed Turgut Efendiye ait paraya kıydırmak yoliyle 1000 Đngiliz lirası koparmış ve parayı aralarında paylaşıp savuşmuş, gitmişti. Padişahın son ihtiyat akçelerinden verdiği bu basit paraya karşılık en âdi şekilde dolandırılışı son derece gücüne gitmiş; ve dost, düşman, vicdan ve ahlâkını bu kadar lekelemiş bir âlem içinde, o, âdeta nefsine küser hâle gelmiş, kendisini herkesten gizler olmuştu. Artık kesenin de suyu çekilmiş bulunmakta ve dibi görülmektedir. Vahidüddin masraflarını kısmaya bakıyor, fakat elinden, nefsine ait gülünecek bir tedbir olarak, içtiği paketlerce sigarayı asker sigarasına çevirmekten başka bir şey gelmiyor. Evet; paketlerce sigara... Günde 4 - 5 paket... Ve sayısız kahve... Padişahın olanca istihlâki bunlar... Öyle bir istihlâk ki, âdeta ölümü iple çekercesine, yâni masrafı toptan kapatmak istercesine intihar yardımcısı... Mahut sabık kayınbirader Kaymakam Zeki, nihayet, Sertabip Reşat Paşadan sonra kafadarlığını yaptığı Padişah kesesini bir gecede (San Remo) kumarhanesinde saçıveriyor ve koca Halife bunca etrafı ve muazzam mânâsiyle bir kilo ekmeğe muhtaç hâle düşüyor. Korkunç skandal! Paranın kaybolması bir yana; hâdise duyulacak ve Padişah kesesinin kumar masasına saçılıp tüketildiği haber alınacak olursa, Türkiye ve Avrupa'daki tepkilerle beraber, (Villâ Manyoli)ye kredi açan (San Remo) esnafının ne yapacaklarını düşünün!.,, Vahidüddin, sapsarı parmaklarında bir asker sigarası, kahrından ölecek gibi oluyor, buna rağmen bu şirret adamı kovacak hamleyi gösteremiyor ve hemşiresi Mediha Sultanla buluşup vaziyete bir çare arıyor. Kahraman hemşire, hemen, babası Abdülmecid Hân'ın hediyesi zümrüt yüzüğü parmağından çıkarıp kardeşine veriyor, yüzüğe Đtalya'da kıymet biçilemiyor, nihayet Londra kuyumcularına intikal eden mücevher 8000 Đngiliz lirasına müşteri buluyor ve satılıyor. Eh, Vahidüddin'in bir kaç aylık —herhalde 1 senelik değil— masraf karşılığı sağlanabilmiştir; fakat bu para da bitince ne olacak?...