Reisbizz Magazine 3

NIEUW!

REISBIZZ MAGAZINE

HET VAKBLAD VOOR REISPROFESSIONALS!

Reisbizz Magazine is een activiteit binnen het cross-mediale Reisbizz-platform op alle werkniveaus van reisbedrijven in Nederland en België

• De belangrijkste ontwikkelingen uit de reisbranche op een rij.

• Reportages en diepte-interviews.

• Onderzoeken en analyses.

• Columns, opinies en achtergrondverhalen.

• Het laatste productnieuws.

• Praktische verkooptips.

• Inspirerende en informatieve specials over bestemmingen en reizen.

• Nieuwe initiatieven die in de reisbranche niet eerder gestalte kregen.

MISSTANDEN

Dat de Nederlandse Bank ons goud en geld in onbereikbare kluizen vergrendeld is een prima zaak, maar dat deze staatsbank ook alle deuren potdicht houdt als om informatie wordt gevraagd, is ronduit schandalig. De GGTO, het tweede garantiefonds in Nederland, is daar de dupe van. Het bestuur verkeerd in de onzekerheid of de leden wel rechtsgeldig geboekte reissommen verzekeren boven de 12.500 euro door polissen te stapelen. Daarvoor is een vrijstelling verplicht. Om die te verwerven heb je de staatsbank nodig, maar die verschanst zich in haar Amsterdamse Fort Knox aan het Sarphatieplein. Geen reactie geven is daar de standaard. Ook op vragen van ondergetekende wordt in het geheel niet gereageerd. Hopelijk weet het GGTO-bestuur toch snel de vrijstelling te bemachtigen. Zeker nu het garantiefonds erg populair lijkt te gaan worden onder incentivebureaus met hun hoge reissommen per dossier. We geven uitleg in dit nummer.

Het is eigenlijk van de gekke dat Europa tot op het bot verdeeld is als er reisadviezen aan de burgers moeten worden afgegeven. Elk land vaart zijn eigen koers, waardoor bij calamiteiten bizarre situaties ontstaan: de Nederlander wordt halsoverkop gedeporteerd, buren uit Duitsland blijven doodleuk op het

strand liggen. Geen zinnig mens kan dat uitleggen, maar kennelijk lopen die niet rond in Brussel. Waarom neemt Nederland niet het initiatief door een coalitie van noordelijke landen te smeden voor een gelijkluidend reisadvies? Ik denk aan het VK, België, Duitsland, Denemarken, Noorwegen, Zweden, Finland met Oostenrijk en Zwitserland erbij.

Het ANVR-bestuur heeft wijs een confrontatie met de serviceorganisaties van zelfstandige reisadviseurs voorkomen door de heffing van 100 euro per ZRA een half jaar uit te stellen en eerst het gesprek aan te gaan. Ik blijf het een gemis vinden dat geen enkele ZRA-koepel in het bestuur van de brancheorganisatie zitting heeft. Dat zou misschien wel hun status naar een hoger plan kunnen trekken en een einde maken aan wat voorzitter Frank Oostdam het Calimero-effect noemt. In dit nummer wordt voorspeld dat het aantal ZRA’s misschien wel verdubbelt in de komende jaren. Niet zo leuk voor de reisbureaus, wel goed voor de ANVR-kas…

Tot slot: veel dank voor de lovende kritieken op Reisbizz #1. Dit nummer is meer dan het evenbeeld daarvan!

Jan Lokhoff

INHOUD

INTERVIEW

12

Garantiefonds GGTO voor de kleine specialisten zit in onzekerheid, maar de Nederlandse Bank houdt alle kluizen dicht.

22

Peter de Ruiter van Oriental Travel werkt vanuit Thailand voor honderden reisbureaus en ZRA’s.

26

Digitale reisgids Zoey krijgt het druk in 2019: ANWB-touroperators koppelen haar aan klanten. ‘Papa’ Rajneesh is er blij mee.

30

Wat brengt 2019 ons aan nieuwe Travel Tech? Lobke Elbers van de Breda University weet daar alles van.

37

De kleine ANVR is groter gegroeid. Voorzitter Ton Brinkman van de ambiti euze VvKR noteert bijna zijn 400ste lid.

44

Hoe kijken zelfstandige reisadviseurs aan tegen 2019. We belden een aantal ZRA’s om daarnaar te vragen.

52

Affiliates halen een half miljard. Expert André Warringa van netwerk Daisycon wijst de weg naar haalbare meeromzet.

56

Trieste constatering: pr en marketingbureaus verdringen elkaar op de krapper wordende markt met slinkende budgetten.

62

Leading ladies Martine de Knoop en Jeannie Vincent van marktleider The Travel Club geven zich bloot over hun (groei)ambities.

68

Accountant Marcel Nijssen is de grootste in de reisbranche. Hij deelt zijn observaties en is daar heel kritisch bij.

BESTEMMING

14

Beirut. Transavia vliegt 2x per week naar deze prach tige stad. Reisbizz vloog mee en vroeg touroperators waarom er nog geen city trips worden aangeboden?

72

Waarom is Japan zo hip? Die vraag stellen wij aan drie touroperators die het uit eigen ervaring kunnen weten.

COLUMN 21

ANVR-adjunct Walter Schut reageert als Nederlander, econoom en reisman op het verbod op verrekening van creditcardkosten aan klanten.

34

Google kijkt terug op 2018 en deelt haar vision en trends voor 2019 aan de hand van ons zoekgedrag

78

Harri Theirlynck denkt bij vliegschaamte aan de hemel, maar vooral dan aan zijn doorverwijzing naar de hel.

Adreswijziging of opzegging: www.aboland.nl

ALGEMENE VOORWAARDEN: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijk toestemming van de uitgever. Reisbizz is niet aan sprakelijk voor eventuele onjuistheden in dit magazine.

© REISMEDIA BV 2019

CONGRES KIJKT BUITEN BANGALORE

Wie googelt naar het Indiase Bangalore, ziet dat deze con gresstad van de ANVR dit jaar in november een hele moderne metropool is. Reisbizz vroeg daarom voorzitter Frank Oostdam naar de reden van deze keuze. “De stad is inderdaad heel mo dern en daarom richten wij ons geheel op de geweldige omge ving, nog echt authentiek India. Die is echt prachtig en laat de deelnemers kennis maken met dit deel van het boeiende land.”

Miljoenenstad (8+) Bangalore is de hoofdstad van de deelstad Karnataka en bekend om zijn high-tech industrie (bijnaam: Silicon Valley van India). De stad wordt ook wel ‘Garden City’ genoemd.

Oostdam: “Het is voor velen een volstrekt onbekende bestem ming, maar echt een fascinerende plek. Sowieso een anders dan anders bestemming. India laat je niet onberoerd en grijpt je bij de strot als je er ook maar een voet op de grond hebt gezet.”

De prijs voor het congres van 21-26 november is nog niet be kend, wel het thema: ‘Een wereld te winnen’. Gevlogen wordt met KLM/Jet Airways.

KWAAD OVER PRETVLUCHTEN

Het leek niet gespeeld, die kwaadheid van ANVR-voorzitter Frank Oostdam toen hij op zijn Nieuwjaarsreceptie afgaf op het gebruik van het woord ‘pretvluchten’ door overheidsverte genwoordigers als zij vakantievluchten bedoelen. Die associëren Schiphol meteen met zakenreizigers, maar dat vormt slechts 30 procent van het vliegverkeer. Meer dan het dubbele daarvan gaat op familiebezoek of op vakantie. Dat kan misschien wel prettig zijn, maar het is in de ogen van Oostdam denigrerend dat luchtverkeer af te doen als ‘pretvluchten’. De brancheorganisatie laat daarom onderzoek doen naar het leisure verkeer en zijn betekenis voor de welvaart van Nederland. Hopelijk ver dwijnt daarmee het gebruik van het schimpwoord.

HOEVEEL INWONERS PER ZRA?

Interessant te zien hoe The Travel Club haar franchi senemers beschermt tegen te veel eigen concurrentie. Na het merk Travel Club verraste de serviceorga nisatie met de tweede titel Your Travel om naam concurrentie in het land te vermijden. Deze maand verscheen er een derde naam bij de grootste ZRA-or ganisatie van Nederland: TravelPlanner.

Je kunt je afvragen hoe groot het verzorgingsgebied van een zelfstandige reisadviseur moet zijn om een goede boterham te kunnen verdienen? Voor een ste

nen reisbureau is jarenlang minimaal 15.000 inwoners als economische leidraad gehanteerd. Dat gold dan voorafgaand aan de komst van internet, waarvoor natuurlijk geen enkele grens van toepassing is. Mag het online-vangnet grenzeloos zijn, voor winkelbe zoekers geldt dat niet. Hooguit vervult een reiswin kel een regiofunctie als de naam en faam daar qua marketing goed ‘gevestigd’ is. Bij de meeste winkels is het de buurt, wijk, of dorp die de klandizie aan de balie levert.

ZRA’s lijken zich niet te storen aan de grote van hun verzorgingsgebied. Hun netwerkactiviteiten en mond-tot-mond reclame zorgen voor de klanten groei. Feitelijk beconcurreren zij het reisbureau. Een anekdote uit vroeger tijden: in de opmars naar meer dan 200 D-reizen Vakantiewinkels, reisde directeur Will van den Hoogen destijds hoogstpersoonlijk door het land om de buurten van goed draaiende (zelfstandige) reisbureaus te bekijken om daar vlakbij – desnoods ernaast – een eigen winkel te beginnen. Hij gluurde zelfs door de etalages van de reisbureaus om het aantal balieplekken te tellen om zo de omzet in te schatten. In de praktijk veroorzaakte zijn laagste prijs-formule en losse ticketverkoop niet veel concur rentie, sterker nog, voor losse tickets en goedkope last-minutes werden bezoekers aan de balie vaak naar D-reizen verwezen…

KLEINERE BEURS 100.000+

Met enig ongeloof keek de Vakdagbezoeker naar de gesloten hallen van de Jaarbeurs, die in vroegere jaren de Vakantiebeurs met stands werden gevuld en nu leeg stonden. Grofweg stonden de stands nu op de helft van alle hallen, maar het waren er zelfs meer dan in 2018 al namen ze minder meters af. Gaandeweg hun bezoek vond de vakbezoeker het eigenlijk wel handig, die compactheid. Je liep makkelijker van exposant naar exposant en ook het hoppen van borrel naar borrel kostte maar weinig voetstappen. Volgens beursmanager Bart Meijer heeft de consument het ook zo ervaren en keerde die tevreden huiswaarts. De zaterdag was een topdag. Ze waren met velen, meer dan 103.000 en daarmee is de basis gelegd voor de jubileumeditie 2020 als dit grootste event in de reiswereld 50 jaar bestaat. TUI zal daarop met zijn enorme stand ook staan, want haar deelname was dit jaar een groot succes. Voor de agenda: Travel Congress 14 januari, Vakdag 15 januari, publieksbeurs 16-19 januari.

OENIG: GEEN EUROPEES REISADVIES

Het is geen Nexit waard, maar het blijft ontzettend oenig dat reisadviezen nog steeds per lid van de EU worden afgegeven. In de praktijk betekende dit al meermalen dat Nederlandse vakantiegangers halsoverkop hun hotelresort moesten verlaten, terwijl Duitse gasten weliswaar ongerust, maar lekker aan het zwembad mochten blijven liggen. Neem Tunesië, Nederland was in Europa het een na laatste land dat daarnaar de vakantiegrens weer opende. Groot-Brit tannië was de laatste met groen licht, maar dat land telde in juni 2015 op het strand van Sousse veruit de meeste dodelijke slachtoffers bij de terreuraanval. Het blijft sowieso behelpen met de reisadviezen, want ze zijn vaak onnavolg baar ingewikkeld en eigenlijk onduidelijk. Wat moet een vakantieganger met adviezen in de sfeer van ‘mijdt drukte’, ‘let vooral goed op’ en bij Tunesië ‘er is in heel Tunesië risico van terroristische aanslagen, ook op toeristen en in toeristische gebieden’. Moet je dan wel of niet een vakantie adviseren naar dit land, dat op de kaart van BUZA alleen maar afwijzend geel, bruin en rood kleurt?

Duitsland, België en Frankrijk kleuren helemaal groen bij het ministerie. Gebeuren daar dan geen terroristische aanslagen?

DEKKING GARANTIEFONDS

GGTO ONZEKER

Het bij kleinere reisondernemingen populaire Garantiefonds GGTO hangt ingrijpen van de Nederlandse Bank boven het hoofd omdat reissommen boven de 10.000 euro met extra polissen worden gedekt. Volgens de wet heb je voor dat stapelen expliciet een verleende vrijstelling nodig en die heeft de GGTO niet. Het bestuur is zich dat bewust en doet er alles aan om de zaak op orde te krijgen.

Zolang de reissom onder de 10.000 euro blijft is er geen probleem. Voor de meeste deelnemers aan het fonds –

het zijn er nu in totaal 290 – is de GGTO een uitstekende oplossing om aan de wettelijke eisen te voldoen omdat hun reissommen per party onder de tien mille blijven. Klanten betalen de premie van 15 euro en daarmee zijn ze volledig gedekt. Volgens insiders is dat niet het geval als er voor hogere reissommen een tweede, derde of vierde keer telkens een extra polis á 15 euro wordt toegevoegd.

Bestuurder Sander Lucassen van de GGTO laat ons desgevraagd weten zich bewust te zijn van dit probleem. Het

Tekst: Jan Lokhoff • Foto: Marleen Stoker

Voorzitter Ton Brinkman van de VvKR is niet op de hoogte gesteld van de onzekerheid.

probleem is echter dat gesprekpartner Nederlandse Bank een uiterst stugge organisatie is, die op vragen van Lucassen niet reageert. “Wij moeten zelf bedenken hoe wij de zaken kunnen regelen zodat we binnen hun regels blijven en dus in aanmerking komen voor de vrijstellingsregeling Wft. De bank geeft daar geen ‘pointers’ voor, noch stellen zij helder geformuleerde eisen. Duidelijk is wel dat schades boven de 12,500 euro de bottleneck is waar het om gaat”, aldus de fondsbestuurder. Duidelijk is dus wel dat wat de GGTO nu in de praktijk adviseert niet voldoet aan de wettelijke voorschriften.

Lucassen: “We willen de zaken rond de vrijstellingsregeling beter regelen, zodat we 100 procent zeker zijn dat we aan de regels voldoen en ons geen zorgen hoeven te maken over eventuele handhaving van de Nederlandse Bank. Daarom gaan we het organiseren zoals de SGR dat ook heeft gedaan, namelijk door het herverzekeren van de risico’s boven de 12.500 euro – de grens lag voorheen bij 10.000 euro. Daarover zijn we in gesprek met een herverzekeraar.”

Verder nog daarover: “In het begin van ons bestaan als GGTO, nog zonder deelnemers, hebben we ook al eens een rondje langs de verzekeraars gemaakt, toen nog zonder resultaat, omdat men niet inzag dat het om enig volume zou gaan. Inmiddels hebben we natuurlijk een positie op de

VOORZITTER VVKR: OP AGENDA

markt met onze 290 deelnemers en hopen alleen al daarom serieuzer te worden genomen.”

Over het eventuele ingrijpen: “We vrezen niet voor SGR, ANVR en de Autoriteit Consument & Markt. Zij zijn allemaal van het begin af aan op de hoogte geweest van hoe wij onze zaken geregeld hebben.”

INCENTIVES

De bal kwam aan het rollen toen de GGTO in beeld kwam bij incentivebureaus, die anders dan de meeste van de leden van de Vereniging van Kleinschalige Reisorganisaties in het merendeel van de gevallen werken met te verzekeren reissommen van boven de 12.500 euro. Toen dat probleem zich aandiende trokken SGR en ANVR aan de bel. De SGR weet als geen ander hoe lastig het is om je garantiestelling zo te regelen dat je binnen de vrijstellingsregeling valt. Lucassen: “Zolang de Nederlandse Bank niet overgaat tot het handhaven van de vrijstellingsregeling – en dat is bij ons tot nog toe niet gebeurd – mag je er van uit gaan dat het in orde is. Dat is de praktijk tot nu toe.”

SGR ONEENS

Met die zienswijze is de SGR het niet eens. Directeur Erik Jan Reuver: “Zo werkt het natuurlijk niet, je moet aan de vrijstellingseisen voldoen. Voldoe je daar niet aan dan ben je in overtreding. Dan maakt het niet uit of er door de Nederlandse Bank op dat moment niet gehandhaafd wordt. Ongetwijfeld zullen ze dat op een gegeven ogenblik wel doen. Dan kan het zomaar zijn dat de GGTO een bevel krijgt om met haar garantie activiteiten te stoppen. En dan zijn een heleboel deelnemers van de GGTO, maar ook consumenten, gedupeerd.”

Voorzitter Ton Brinkman van de Vereniging van Kleinschalige Reisorganisaties (VvKR) is door Reisbizz attent gemaakt op de problemen bij de GGTO. Als ‘hofle verancier’ van dit garantiefonds voor kleine specialisten is de VvKR er uiteraard nauw bij betrokken en wil hij natuurlijk geen problemen.

Brinkman: “Ik weet van de kwestie maar ik heb nog geen oplossing. We hebben goed contact met het GGTO want zo’n 125 leden van ons zijn lid bij hen. Ik moet mij ook nog wat beter inlezen in de kwestie. Volgens mij is er nog nooit een claim gedaan maar dat betekent niet dat dingen niet goed moeten gebeuren. Als iets niet goed gebeurt, moet het opgelost worden. Dus het staat zeker op de agenda om snel verdere aandacht aan te besteden.”

Inmiddels begint ook in de wereld van incentive-touroperators door te dringen dat de GGTO niet correct bezig is als hogere reissommen dan 12.500 euro worden verzekerd door meerdere verzekeringen af te sluiten. Ook in die kring hoopt men dat het GGTO-bestuur snel een vrijstelling voor die ‘stapeling’ verwerft.

BETOVERD DOOR BEIRUT

WIE WIL ER OP VAKANTIE NAAR BEIRUT?

Beirut: een stad van contrasten. Getekend door oorlogen heeft de stad zichzelf weer opnieuw uitgevonden. De mensen zijn er gastvrij en willen het er naar je zin maken. Het is een stad waarvan je niet snel zou bedenken die te bezichtigen. Maar een bezoek kan je behoorlijk verrassen. Journaliste Yvette Bax ging erheen en werd op slag verliefd.

“Goedemiddag? Ja hallo, ik wil graag mijn ticket omzetten - is het mogelijk om mijn vluchtdatum van Beirut terug naar Amsterdam te verzetten? Ik wil graag nog wat langer blijven!“ Een verzoek dat Transavia, die op 1 november jl haar eerste directe vlucht naar de Libanese hoofdstad lanceerde, ongetwijfeld nog vaak gaat krijgen. Want deze mysterieuze stad vol contrasten is zó ongrijpbaar en daardoor mateloos

Tekst: Yvette Bax • Foto’s: Claire Marshall, Yvette Bax & betreffende locaties

intrigerend, dat je bijna automatisch alleen al daardoor langer wil blijven. Al was het maar om te proberen een beter inzicht te krijgen van wat er nu precies allemaal gaande is op deze plek.

Maar zelfs na een verlengde reis, is Beirut nog steeds een even groot mysterie. Een van de meest lastig te omschrijven en definiëren steden waar we ooit geweest zijn. En dat is nu precies de kracht en mateloze aantrekkingskracht van Beirut.

VAN OORLOG NAAR JOIE DE VIVRE

Een land dat nog niet zo lang geleden verscheurd was door oorlog - eerst was daar de Libanese Burgeroorlog die maar liefst vijftien jaar duurde: van 1975 tot 1990, die resulteerde in de dood van ongeveer 250.000 mensen en het op de vlucht slaan van bijna één miljoen mensen. Daarna was er nog de Israëlisch-Libanese oorlog van juli 2006, die één maand duurde, waarbij Israël Libanon bombardeerde en er zo’n 1300 dodelijke slachtoffers vielen, wederom één miljoen mensen op de vlucht sloegen en een groot deel van de infrastructuur en vele huizen verwoest werden. Dit is tot op de dag van vandaag nog zichtbaar in Beirut: tussen de fancy restaurants, hippe boetiek-winkels en mooie statige Franse panden door zie je af en toe een verlaten gebouw met kogelgaten en weggeslagen muren.

Hoewel deze laatste oorlog inmiddels al ruim een decennium geleden is en het land nu in rustig vaarwater verkeert, heeft het niet alleen het gezicht van de stad maar ook de mentaliteit van de Libanezen mede gevormd tot wat deze nu is.

En dat is: leven met een intensiteit alsof het je laatste dag is en solidair zijn naar elkaar met een ongekende warmte en gastvrijheid.

ERHEEN

* Transavia vliegt twee keer per week rechtstreeks vanaf Amsterdam naar Beirut, in zo’n 4,5 uur. www.transavia.nl

* Vooraf een visum regelen is niet nodig, dat krijgt je klant gratis bij aankomst.

* Beste reistijd: in principe het hele jaar door. In de zomer kun je er naar het strand, en in de winter skiën: net waar je zin in hebt. Voor alleen Beirut als city trip zijn het voorjaar en het najaar de beste tijd, met meer gematigde temperaturen.

* Tijdverschil: 1 uur later

SLAPEN IN BEIRUT

Het meest iconische hotel van Beirut is het luxueuze Phoenicia hotel. Pal aan de haven gelegen, met een fantastisch uitzicht over de zee en de Corniche boulevard. Voor een meer intiemere setting kies je Phoenicia’s zusje: het ernaast gelegen Le Vendome. www.phoeniciabeirut.com www.levendomebeirut.com

’We are all in this together’, is wat zicht- en voelbaar is. En deze gemeenschappelijke joie de vivre, collectief eruit halen wat erin zit, is wat Beirut onderscheidt van alle andere wereldsteden waar we ooit geweest zijn.

Eten, drinken, kunst, creativiteit, muziek en dansen tot het ochtendgloren is wat de klok slaat. En zo kan het dus dat een stad in de meest conservatieve regio van de wereld, het Midden-Oosten, aan de top staat van steden met het beste, meest extravagante nachtleven wereldwijd.

HET NIEUWE BERLIJN

Werd Beirut eerst het Parijs van het Midden-Oosten genoemd - door het Franse mandaat dat er heerste van 1920 tot 1943 en de Franse invloeden die de stad nog steeds kenmerken (de meeste Libanezen spreken daardoor vloeiend Frans, naast Arabisch en Engels), nu wordt het steeds vaker aangeduid als het ‘nieuwe’ Berlijn. Door de clubscene, als wel de overeenkomst die de twee steden hebben van ooit in oorlogstijd van elkaar gescheiden te zijn geweest in Oost en West (Oost-Beirut was christelijk en West-Beirut islamitisch). Met een daaropvolgende bundeling van krachten om de stad en het land weder op te bouwen en eenheid te creëren door samen het leven te vieren.

Steeds meer Libanezen die uit zijn geweken naar het buitenland, met name de jongeren, keren nu stukje bij beetje terug. Zo ook de half Duitse half Libanese Max (33): geboren en getogen in Duitsland. Zijn puberteit bracht hij door in Beirut waarna hij achtereenvolgend de afgelopen tien jaar in Australië, Zwitserland en Saoudi-Arabië woonde. Maar hij is sinds kort weer terug in Beirut en niet van plan ooit nog weg te gaan. “Ondanks dat ik het grootste deel van mijn leven in het buitenland heb gewoond, is Libanon mijn thuis en dat zal het altijd zijn. Juist omdat ik zoveel vergelijkingsmateriaal heb, weet ik nu: er bestaat geen andere plek op de wereld waar mensen zo vriendelijk en behulpzaam zijn, en waar iedereen zo vol in het leven en in het nu staat.” Om te vervolgen: “En ja, het is een haat-liefdesverhouding, want het

is een chaos hier. Er is corruptie. Een instabiele politieke situatie. You never know what tomorrow brings. Maar de jongere generatie wil hier verandering in brengen, daar proberen we ons nu samen sterk voor te maken. Want Libanon heeft alles: een schitterende natuur, valleien, bergen, stranden, heerlijk eten. Dit land is simpelweg te mooi om naar de knoppen te laten gaan.”

Iets wat je ook allemaal ervaart wanneer je als toerist in Libanon komt. We gaan van het strand in het zuiden, naar het Cedar Forest Unesco Werelderfgoed natuurreservaat in het noorden, naar de Romeinse ruïnes van Baalbeck en de Bekaa wijnvallei in het oosten. En aangezien Libanon maar zo’n 10.000 vierkante kilometer beslaat (een kwart van Nederland), kun je alle uitjes gemakkelijk in een dag doen. Het maximale wat je vanuit Beirut rijdt naar een andere bestemming binnen het land is zo’n anderhalf uur, files niet meegerekend - tip: probeer de ochtendspits in Beirut te vermijden! Nog een tip, opgedaan uit eigen ervaring: plan je dagen niet te vol (of eigenlijk helemaal niet), maar laat ruimte over voor spontane plannen. Als je open staat voor leuke, interessante en onverwachte ontmoetingen en avonturen, that is. Want Libanezen blijken inderdaad enorm gastvrij en trots op hun land te zijn, en vinden het daarom heel leuk om buitenlanders hun ‘inside spots’ te laten zien.

BEYOND BEIRUT

Meer zien van het land dan alleen Beirut? Je kunt allerlei leuke dagtrips maken, zoals naar de Romeinse ruïnes in Baalbek, het oude vissers stadje Byblos, Libanon’s tweede stad Tripoli, of naar het bos met de befaamde cedar bomen die ook op Libanon’s vlag terug te vinden is. Nakhal Tours: www.nakhal.com/Lebanon/daily-tours

Zo worden we op dag één al uitgenodigd door wat locals om de volgende dag mee te gaan barbecuen in een buitenhuis in de bergen. Alwaar we nog meer leuke mensen ontmoeten, en waar er nog meer plannen gesmeed worden om ons rond te leiden. Waardoor we op dag vier ineens op een spontane mini-roadtrip richting het noorden gaan, naar de historische stad Tripoli en de daar in de buurt gelegen stranden en eilandjes. En zomaar ineens een nachtje in een heuse beachvilla verblijven, terwijl onze hosts maar één doel hebben: om het ons aan niets te laten ontbreken.

WIE WIL ER OP VAKANTIE NAAR BEIRUT?

De onrust in buurland Syrië heeft Transavia niet afgeschrikt om toch naar Libanon te vliegen. Sinds november 2018 vliegt de luchtvaartmaatschappij twee keer rechtstreeks vanaf Amsterdam naar hoofdstad Beirut. Toch is er geen touroperator die een stedentrip naar de hoofdstad aanbiedt. Waarom doen ze dat niet? En waarom vliegt Transavia dan op Beirut?

Het is goed vertoeven in Beirut. Dat laat redacteur Yvette Bax al zien en lezen in haar reisverhaal. De stad wordt het Berlijn van het noorden genoemd en heeft een mooie binnenstad, rijk aan cultuur en oude gebouwen. Bovendien kun je er lekker eten en goed uitgaan.

Haar reisverhaal laat de andere kant zien van wat er te lezen valt in het reisadvies van Beirut op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Libanon kleurt in zijn geheel geel, de Bekavallei oranje en de grensgebieden rood. Beirut zelf is aan de noordkant geel en aan de zuidkant rood, waar dan ook wordt afgeraden om te reizen. In het noorden gelden er veiligheidsrisico’s, maar wat dat inhoudt wordt op de site niet duidelijk vermeld.

Voor Transavia is dit reisadvies in elk geval geen reden om niet op Beirut te vliegen. Twee keer per week zitten de vluchten bomvol en dat verbaast de airline eigenlijk niet, laat een woordvoerder aan Reisbizz weten. “Beirut is een veilige en ontwikkelde stad en nu ook al enkele jaren politiek

stabiel. Vanaf Parijs wordt er al jarenlang gevlogen op Beirut en het is in Frankrijk dan ook al langere tijd een bekende en populaire toeristische bestemming. In Nederland is het nog wat minder bekend, maar we zien wel veel potentie om het verder te ontwikkelen.”

KWESTIE VAN TIJD

Transavia deed zelf onderzoek naar de bestemming en kwam erachter dat er al veel mensen waren die reisden tussen Nederland en Libanon via andere luchthavens. “Een directe verbinding was er nog niet, zodoende wisten wij dat er vraag naar was. We bedienen en verwachten verschillende doelgroepen. Zo komt er toerisme vanuit Nederland, toerisme vanaf Libanon naar Nederland, Libanezen die in het buitenland wonen en vrienden en familiebezoeken, passagiers op doorreis en een klein aandeel zakelijk verkeer.”

Toch is er geen enkele touroperator die het aanbiedt. Transavia zegt de hoofdstad wel te hebben aangeboden bij verschillende touroperators, maar laat weten dat zij “Beirut niet vooraf hebben ingekocht. Waarom ze dat niet hebben gedaan, is bij ons niet bekend.” Wat betreft de toekomst is de airline positief gesteld over Beirut als toeristische bestemming. “Ik denk dat de stad wat aanlooptijd nodig heeft om populair te worden bij het brede Nederlandse publiek”, vervolgt de woordvoerder. “Dat is een kwestie van tijd naar onze mening. Wij verwachten zeker dat de Beirut in 2019 in populariteit gaat stijgen.”

“De toenemende populariteit is slechts een kwestie van tijd”

Tekst: Hester Ramaker • Foto’s: Claire Marshall, Yvette Bax & betreffende locaties

TOUROPERATORS

Een belrondje langs verschillende touroperators wijst uit dat er nog niet veel interesse is om Beirut als citytrip aan te bieden. Niet omdat de stad niet de moeite waard zou zijn om te bezoeken, maar omdat er nu vanuit de markt nog weinig interesse is, denkt onder anderen ook Stephan Kroos van de Jong Intra Vakanties, dat volgens hem niet benaderd is door Transavia. “We bieden zo’n 45 steden aan, en daarvan zien we dat de 10 tot 12 topbestemmingen het meeste worden geboekt. Dat is zo’n 80 procent van onze omzet. We vermoeden dat er op Beirut maar heel weinig respons komt waardoor het dus veel inspanning vergt voor slechts enkele klanten. Dat is het niet waard.”

“Bovendien merken wij dat in die regio het moeilijk is om reizen te verkopen”, vervolgt Kroos. “De gewelddadige geschiedenis van Beirut kan daarbij meespelen. Kijk naar Sarajevo in Servië, een prachtige stad die genoeg te bieden heeft, maar het blijft lastig om te verkopen. Het moet voor ons wel rendabel zijn.”

De situatie zou anders zijn als er meer vluchtverbindingen naar Beirut zouden gaan. Kroos: “Als het ook aangeboden wordt in Duitsland en België en er vier tot vijf dagen in de week vluchten vertrekken, dan biedt de bestemming al meer mogelijkheden. We zouden het op dit moment dus niet zo snel doen. We focussen echt op topbestemmingen en daar kunnen wij beter al onze aandacht aan geven. Dat levert meer op dan het toevoegen van nieuwe bestemmingen.”

Ook Thomas Cook vliegt niet op Beirut. Managing Director Carola Hoekstra snapt overigens wel dat Transavia erop vliegt. “Voor een airline is er waarschijnlijk sneller een markt voor dan voor ons.” Ze zegt dan ook geen interesse te hebben om daar op korte termijn tijd en energie in te steken. “Maar een gespecialiseerde touroperator zou dat wel kunnen doen, dat zie ik wel voor mij.”

Voor Thomas Cook is de markt niet groot genoeg, zegt Hoekstra. “Bovendien heeft Beirut niet echt een rustig imago. Momenteel zie ik niet voldoende potentie om daar productie van te maken. We zouden dan eerder in andere bestemmingen investeren en het hele pakket aanbieden van vlucht tot hotel en uitstapjes. Dat staat beter in verhouding tot onze eigen strategie en je moet ook realistisch zijn.”

Ook TUI biedt geen reizen naar Beirut aan, maar de interesse voor de stad is wel gewekt laat de organisatie weten, mede door het reisverhaal van Bax. Er is geen specifieke reden te noemen waarom TUI het nu niet aanbiedt. De touroperator vindt dat als je uitbreidt, je dat niet moet doen om het uitbreiden maar omdat het iets toevoegt aan je aanbod. Jacques Crijnen, Manager Product Overland en City-Trips laat weten het een “heel interessante en opkomende” bestemming te vinden. “We vinden het zeker de moeite waard om de bestemming nader en heel serieus te bekijken.” Wanneer dat gebeurt, kan de touroperator nog niet concreet aangeven. In elk geval is de interesse voor deze bijzondere stad absoluut aangewakkerd.

NIET TEVREE OVER PSD2

Als Nederlander, econoom en werkzaam in de reisbranche begrijp ik als geen ander het belang van de EU. Van mij geen kwaad woord over het EU parlement of de Europese Commissie: daar (wij zitten als ANVR vaak genoeg in Brussel) wordt prima werk gedaan. Alhoewel…

Eind december 2018 zijn in Nederland (met een jaartje vertraging) de nieuwe EU PSD2-regels van kracht geworden, hoewel minister Blok dat heeft uitgesteld totdat een advies van de Raad van State is verwerkt. Naast de introductie van betaalinitiatiedienstverleners (lekker scrabble woord!) gaat de PSD2 over de kosten die retailers mogen rekenen aan klanten voor creditcardbetalingen. Volgens de PSD2 mag dat niet meer. Voor reisbedrijven niet zo handig want creditcards zijn door de garanties, uitgestelde betaling en storneringsmogelijkheden voor de klant, niet goedkoop. Als het voor de klant niks extra’s kost, kiest die natuurlijk voor betaling met creditcard. Keerzijde is dat de goedkope iDeal zo uit de markt wordt gedrukt en de betaalkosten per saldo toenemen. De iDealbetaler die onvoldoende inkomen heeft voor een creditcard, betaalt zo mee aan hogere betaalkosten. Arm subsidieert rijk: lekker geregeld!

Bij de aankoop van een boek van 2 tientjes, maken de betaalkosten niet veel uit, maar bij een duur ticket of pakketreis wel. Het gekke is dat het rekenen van creditcardkosten niet mag op Mastercard en Visa maar wel op Amex en b.v. Diners. Het mag ook op bedrijfskaarten van Mastercard of Visa, maar zie maar eens het verschil als reisretailer. Anders dan in Nederland zijn in Frankrijk en b.v. de UK betaalkosten op Amex/Dinerskaarten niet toegestaan. Leuk dus als je een website in diverse EU-landen hebt draaien!

OK, je mag dan geen toeslag rekenen, maar je mag wel een korting geven op een voordelige betaalmethode. Althans in Nederland; niet in b.v. de UK en geen idee hoe dat in andere landen is. Je begrijpt dat ik sinds de PSD2 wat minder enthousiast over de EU ben.

Walter Schut, adj.dir ANVR

REISRETAIL DROPT MAATWERK BIJ DMC

Dat de verkoop van maatwerk door zelfstandige reisadviseurs (ZRA’s) en reisbureaus populairder is dan ooit, merken DMC’s op bestemmingen als Indonesië, Zuid-Afrika en Thailand. Deze lokale agenten – vaak Nederlanders – spelen een grote rol in deze metamorfose van de vaderlandse reisretail. Onbedoeld beconcurreren ze de maatwerkafdelingen van touroperators hier, die hen overigens steeds minder werk opleveren. Peter de Ruiter

(63) van het Thaise Oriental Travel is blij met de nieuwe rol van zijn retailpartners.

Met touroperators alleen kan De Ruiter allang zijn brood niet meer verdienen. Hij werkt er nog maar voor twee: Stip en Oad, die samen vorig jaar maar zo’n 130 pax naar Thailand boekten, 10 procent van zijn omzet. Ooit – zijn DMC heette toen nog Special Journey – haalde de teller 39.000 pax met

Tekst: Jan Lokhoff • Foto’s: Peter de Ruiter

Kras en het Belgische Best Tours als zijn grootste klanten. Op het kantoor van zijn DMC werkten destijds zestig mensen. Afgelopen jaar tien, die voor 1.300 Nederlanders per boeking speciaal geconstrueerde combinaties van rondreizen en strandvakanties verzorgden. Spil in het web is René Punselie, al 18 jaar de rechterhand van De Ruiter.

SLAG VERLOREN

Feitelijk hebben de touroperators op Thailand de slag verloren. De Nederlander boekt nog maar weinig groepsreizen, reist graag privé met het eigen gezelschap en boekt zelf zijn vakantie op internet (vaak bij aanbieders in Thailand) of heeft daarvoor het reisbureau en de ZRA weten te vinden, die op hun beurt aan de wensen van de ‘nieuwe’ klant voldoen door toegesneden maatwerkvakanties te leveren, ingekocht bij DMC’s als Oriental Travel. Kras en FOX zijn volgens De Ruiter nog de grootste groep leveranciers, maar de glorie van weleer is ervan af. Ze draaien nog maar zo’n 30, 50 procent van wat ze 10, 15 jaar geleden op de teller hadden staan.

Oriental Travel werkt voor circa 600 ZRA’s van Travel Counsellors, Personal Touch Travel, The Travel Club en Face2Face Travel, die samen goed zijn voor 60 procent van zijn business. Daarnaast boeken een paar honderd reisbureaus bij Oriental die 30 procent van de omzet leveren, maar in 2018 een sterke stijging hebben vertoond.

BANG VOOR FAILLISSEMENT

Waarschijnlijk als gevolg van de nieuwe Wet op de Reisovereenkomst merkt De Ruiter dat de retailers zich bewuster zijn van de eigen risico’s als een leveranciers het loodje legt. ‘Maar wat als jij failliet gaat’, is inmiddels

SPECIALS OP EIGEN BOERDERIJ

In de nog ongerepte en weinig bezochte noor delijke provincie Loei heeft De Ruiter op de uitgestrekte boerderij van zijn vrouw Gae vier luxe safaritenten neergezet. In Afrika zou je ze ‘tented lodges’ noemen. Gasten van deze Si-Ri-La farm wordt voor 249 euro een 2-daags programma aangeboden, inclusief tours in de rustieke omgeving. Hij is van plan om dit goed lopende project uit te breiden met stenen bun galows (“de tenten vergen te veel onderhoud”). Ook zijn Nederlandse relaties hebben zijn boer derij weten te vinden en krijgen enthousiaste reacties daarover van hun klanten.

een vaak gestelde vraag. Reden voor De Ruiter om het lidmaatschap van de SGR na te streven. De eerste horde vormde een bankrekening in Nederland en dat was geen sinecure. Oriental is geen Nederlandse BV en dan zijn banken huiverig en zien je liever niet komen. Als het dan al lukt, dient zich het probleem aan dat Oriental geen adres heeft in Nederland. Toen er uiteindelijk een rekening was geopend met een adres van een kennis, wierp de SGR een onneembare blokkade op: de omzet moet in Nederland gefactureerd worden en hier moet belasting worden betaald. Maar Oriental is al belastingplichtig in Thailand, dus dat gaat niet.

CREDITCARD ALTERNATIEF

Als alternatief voor een SGR-dekking accepteert Oriental met ingang van 2019 betalingen met creditcards. O.a. de Travel Club wil dit graag om de risico’s van een

onverhoopt faillissement weg te nemen, omdat de creditcardmaatschappij daarvan de risico’s overneemt. De prijzen stijgen daardoor licht vanwege de provisie over de bedragen die voor de cc-betaling gerekend worden. Ook heeft menige DMC te maken met voorgelegde contracten die alle risico’s bij hen neerleggen als er iets met de gasten of de uitgevoerde reis gebeurt. Een verzekering daarvoor is in Thailand voor de meeste DMC’s onbetaalbaar.

SHOPPEN

De reissom voor Nederlanders zit tussen de 1.300 en 1.500 euro per persoon voor een 17-daagse rondreis op 4-sterren niveau, exclusief vluchten van AMS naar BKK. Van shoppen door de retail bij meerdere DMC’s heeft Oriental geen last. “Dat komt niet voor, mijn partners zijn wat dat betreft zeer trouw. Wel hebben zij er steeds vaker last van dat klanten lagere prijzen dan hun offerte op internet hebben gevonden. Dan wordt beweerd dat het om dezelfde reis gaat, maar als ik dat check blijkt aan kwaliteit van met name hotels te zijn ingeboet en worden appels met peren vergeleken. Dat is jammer en lastig, want extra werk aan beide kanten.”

MAILBOEKINGEN

Dat het hele boekingsverkeer met Oriental eenvoudigweg per mail verloopt en in het Nederlands is een sterke USP. “Ook even met elkaar bellen is gratis. Standaard reageren wij binnen 24 uur en zijn daarmee sneller dan de maatwerkafdelingen van touroperators, die – zo merk ik – worstelen met onvoldoende actuele lokale kennis en dat werkt vertragend. Wij krijgen ook vaak complimentjes over de uitgebreide content en foto’s als onderdeel van onze offerte.” In maart is De Ruiter weer even in Nederland voor presentaties bij The Travel Club.

ZOEY, DE DIGITALE REISLEIDER

Start-upper Rajneesh Badal is die status nu snel aan het ‘verliezen’ nu zijn ‘Travel with Zoey’ gebruikt wordt door grote ANWB-touroperators. Het was een lange aanloop om met zijn digitale reisgids deze eerste doorbraak te kunnen vieren. Reisbizz sprak met de geestelijke vader van de infodame.

Voor wie Travel with Zoey niet kent, leg even in het kort uit wie zij is?

’’Zoey is je virtuele reisassistent die je helpt met al je

reisvragen op de bestemming. Zeg maar, een reisleidster in een digitaal jasje. Op dit moment bieden we Zoey in white-label format aan reisagenten en touroperators. Ons doel is om van Zoey de go-to service voor reizigers te maken waarmee we ze een nog leukere reis bezorgen.’’

Hoeveel gebruikten vorig jaar haar service? “We hebben inmiddels meer dan 10.000 reizigers kunnen helpen.”

Tekst: Jan Lokhoff • Foto’s: Marleen Stoker

Rajneesh Badal

Wie gaan er in 2019 op vakantie met Zoey?

’’In 2019 gaan er bijna 50.000 reizigers met Zoey op reis. Dat zijn reizigers die bij een aantal aangesloten reisorganisaties een reis hebben geboekt waaraan onze service is gekoppeld.’’

Wat doet ze dan precies?

’’Zoey zoekt, op basis van je interesses voor deze reis, leuke tips voor je uit die zij op de juiste momenten naar je toestuurt via chat. Daarnaast helpt ze je met al je reisvragen. Of dat nou een leuke tip betreft of dat je hulp nodig hebt bij het vinden van een pinautomaat. Het uitgangspunt is dat jij als reiziger wordt ontzorgd.’’

Wie verzorgt al die antwoorden? AI/Robots? ’’Onze intern opgeleide Zoey’s verzorgen het contact met de reiziger en leveren de hyper-persoonlijke ervaring. Daarbij worden ze ondersteund door technologie om zo efficiënt mogelijk te kunnen werken. De antwoorden komen uit een database met kwalitatief hoogwaardige tips die we zelf hebben geschreven.’’

Wat wordt het meest gevraagd?

In Zoey’s top 3 staan: ’’Ken je een leuk restaurantje in de buurt?’, ‘Weet je een

leuke wandelroute?’ en ‘Is er onderweg nog een leuk plekje waar we kunnen stoppen?’’.

Welke partijen bieden haar aan? ’’We werken inmiddels voor een aantal reisorganisaties van de ANWB en dat zijn Pharos Reizen, ANWB Ledenreizen en ANWB Kamperen. Onze eerste klant is Zonvaart Reizen.’’

“In 2018 hebben we 10.000 reizigers kunnen helpen. Dit jaar gaan 50.000 mensen met Zoey op reis.”

Je noemt de ANWB. Voor de leden of de vakantieklanten?

’’Zoey is nu alleen beschikbaar via de reisorganisaties van de ANWB. Het zou natuurlijk mooi zijn als we Zoey in de nabije toekomst voor alle ANWB leden beschikbaar maken.’’

Welke partijen volgen nog meer? Gebruiken die dan dezelfde naam? ’’Wat we zien is dat onze klanten graag gebruik maken van een eigen naam, bijvoorbeeld Suus, Sophie of Roos. Vaak wordt hier een koppeling gemaakt naar de merkbeleving van de organisatie.’’

Is gebruikmaken van Zoey gratis voor de klant? ’’In ons white-label model ligt de keuze bij de reisorganisatie of Zoey gratis is of niet. De meeste bieden Zoey gratis aan, maar er zijn ook organisaties die kiezen voor het opnemen van Zoey in een servicepakket, dat separaat door de reiziger wordt afgenomen.’’

Wat zijn de kosten voor een touroperator? ’’We werken met een maandelijkse licentie model en een vergoeding per vertrek. De vergoeding is daarbij afhankelijk van de lengte van de reis. Voor ons Premium model, waarbij de reisorganisatie volledig wordt ontzorgd, vragen we een vergoeding per vertrek. Bij kortere reizen is die 5 euro, bij langere reizen is die 10 euro.’’

Ook geschikt om mee te werken voor een ZRA of reisagent? ’’Jazeker!’’

Kunnen particulieren Zoey’s service aanvragen? Bied je dat aan?

’’We zien om ons heen dat reizigers behoefte hebben aan een service als Zoey, daarom staat Zoey voor particulieren inderdaad ook op de roadmap voor het komende jaar.’’

Wat is je grootste concurrent (in Nederland en buitenland)?

’’Als je het hebt over alternatieven waar reizigers gebruik van maken tijdens de reis, dan kijken we naar gidsen zoals de Lonely Planet of Time to Momo. Op dit moment zijn deze niet zo hyper-gepersonaliseerd zoals wij dat zijn, maar ze hebben wel kwalitatief hoogwaardige content.’’

Gaat Zoey zelf ook naar het buitenland?

’’Voor nu zijn we actief op de Nederlandse reismarkt. De ambitie is wel om eind van het jaar de grens over te gaan.’’

Ook B-B inzetbaar door touroperators of verkeersbureaus?

’’We zien dat de relevantie voor de leisure-reiziger het hoogst is.’’

“Particulieren staan ook op de roadmap voor komend jaar.”

WAT DOET TRAVEL TECH IN 2019?

Iedere reisondernemer raakt er al gewend aan: Technologische innovatie is in opmars. Om uit te zoeken wat ons in 2019 te wachten staat op Travel Tech-gebied, reisde Reisbizz naar de Breda University om het antwoord op die vraag te horen van Lobke Elbers. Zij verkent hoe samenwerkingen tussen business, research en educatie in toerisme, hospitality & travel beter georganiseerd kunnen worden om een maximaal resultaat te behalen. Hierbij spelen marketing, technologie, impact en innovatie een belangrijke rol.

Wat verwacht je in 2019 aan nieuws op Travel Tech-gebied? ’’Iedereen weet van de dominantie van tech players, de grote merken Google, Facebook, Amazon, Apple, Alibaba, Baidu, Tencent en dat zij domineren wat er in tech gebeurt. Het is heel on-Nederlands en binnen travel ook nooit populair om te zeggen maar de toekomst van van travel & tech wordt door hen bepaald.

Travel & tech blijft soms heel abstract op termen hangen als blockchain en AI. Klinkt mooi en dat moeten we zeker ook

Tekst: Jan Lokhoff • Foto’s: Maria van der Heyden

Lobke Elbers

blijven volgen, maar het is niet voor iedere organisatie op dit moment al concreet te maken. Een ontwikkeling zoals een gigantische toename in voice search en de kansen die dat biedt voor voice commerce in travel is dat wel. Mensen raken er aan gewend om tegen devices te spreken om (zoek) opdrachten te geven.’’

Wat zullen de meest spectaculaire introducties zijn? ‘’De virtuele assistent zoals de Google Assistent is een belangrijk (reis)maatje aan het worden voor mensen. Met name Nederlandse airlines hebben hier al op ingespeeld. Het product management binnen Google Travel heeft begin 2019 ervoor gezorgd dat ook hotelkamers via Google Assistent te boeken zijn. Dit kan vooralsnog alleen in de US, maar reken erop dat dit ook in 2019 naar Europa overwaait. Net als het inchecken op de vlucht en het opvragen van de boardingpass via voice technologie. Waarschijnlijk heeft dat een jaar nodig om verder te ontwikkelen en in 2020 kunnen we niet meer terug.

Voice is heel tastbaar en heeft invloed op grote schaal in alle branches. Voor de consument lopen technologie, devices, en services steeds meer in elkaar over. Smartphones en devices als Amazon Echo en Apple Homepod beïnvloeden deze groei in voice commerce. Broekzak en huis-tuin-en keuken technologie is dus spectaculair aan het groeien, geen nieuwe introductie.’’

Hoe zie jij de toekomst van zelfstandige reisbureaus, ZRA’s en kleine touroperators?

‘’Ik kan daar kort en duidelijk over zijn. Positief. En dat komt doordat zij op nationaal, regionaal en zelfs lokaal level nog een grote waarde toevoegen, ook al globaliseert alles. Maar, niets kan groeien of hetzelfde blijven zonder focus.

ZRA’s zijn de nieuwe contentmakers en reis inspirators. Wat hen onderscheidend maakt is kennis van zowel bestemmingen als de reisindustrie. De rol van touroperators en reisaanbieders zie ik als belangrijke facilitators. Zij dienen de ZRA te voeden, te inspireren, te verrassen met nieuwe concepten. Het maakt de keten net iets anders, maar het persoonlijke wat ZRA’s kunnen toevoegen is goud waard. Zij kunnen de hoeveelheid tabs, stress en generalistische content verminderen, zij spelen een belangrijke rol bij het funnelen van de informatie naar de doelgroepen. Persoonlijk zou ik het tof vinden als elke doelgroep een ZRA kan benaderen. Mensen houden nu eenmaal van direct contact. Een merk heeft meerdere gezichten nodig, reismerken dus ook.

Wat kleine touroperators betreft: als je maar niche genoeg bent, kun je nog steeds een wereld winnen.

Ik denk dat zelfstandige reisbureaus snel hetzelfde doen als wat andere reisbureaus doen. Een reisbureau moet eigenlijk

gewoon een gezellig plekje worden waar je alles kunt vinden voor en over reizen. En dan vooral niet te samenhangend, maar wel samenbrengend. Diverse inspirationals met veel beeld en foto’s. Ik hoop dat er enige reiswinkels overblijven die denken in retail innovaties en concepten. Dat hoeven geen dure en ingewikkelde innovaties te zijn, maar reisretailers kunnen al innoveren met slimme en creatieve samenwerkingen op lokaal en regionaal niveau bijvoorbeeld. We komen uit een tijdperk van heel veel tekst, context, informatie en uitleg bij het boeken van reizen maar dat is allang niet meer nodig. Waarom niet weinig tekst en veel beeld en beleving gebruiken. Geen hoogstaande

LOBKE ELBERS

Lobke Elbers is auteur en co-writer van vele blogs en artikelen op het gebied travel trends, digitalisering en technologie en helpt zij organisaties en media vanuit een jarenlange ervaring als een vooruitziende, voormalig Editor in Chief binnen travel. Daarnaast is zij als teamlead betrokken bij de Next Tourism Generation Alliance, een Europees project op het gebied van skills van toerisme professionals, en verantwoordelijk voor het ontwikkelen van online skills hubs in Europa.

“Reisverkopers moeten de informatie naar klanten funnelen.”

& ingewikkelde adviezen op zakelijk papier en lange reisschema’s delen vanachter een onpersoonlijk en kil bureau. Gewoon to the point.’’

Zijn concerns als TUI en Thomas Cook, maar ook de andere grote touroperators wel ‘sexy’ genoeg om hoog gekwalificeerd personeel aan te trekken? ‘’Hoog gekwalificeerd personeel is opzoek naar organisaties met een visie, een beleid, en vooral een toegankelijk en open leiderschap, waar ze kunnen meedenken en werken aan het formuleren van de toekomst van de business en de strategie. Maar als je het hebt over hoog gekwalificeerd personeel, moeten we het ook hebben over de jonge generatie.

Een concept wat ik steeds vaker zie bij grote traditionele grote organisaties is een ‘’youth’’ community. Dat is een kleine community van jonge medewerkers die op basis van eigen behoeften en inzichten verbeterpunten agenderen en direct in contact staan met het bestuur en de directie om hier opvolging aan te geven.

Met name TUI heb ik de afgelopen jaren vanuit diverse trajecten gevolgd. TUI is als marktleider niet bescheiden om

de leiderschapsvisie volledig om te gooien. De innovatie afdeling die TUI nieuw heeft opgezet heeft de afgelopen jaren grote sprongen gemaakt. Wie intern geïnteresseerd is, is een geschikt persoon voor een innovatieproject. Thomas Cook wil zich expliciet inzetten voor meer vrouwelijk talent in het management en hoger. Ook slim, noodzakelijk tegelijk.

Een statement maken met een impactvolle ‘WHY’ is sexy. Vanuit innovatie op de inhoud word je als merk vanzelf aantrekkelijk, personeel verkoopt dat gevoel vanzelf naar buiten toe.’’

Wat vind je van de kwaliteit van recent begonnen startups?

‘’Innovatie in de reiswereld moet meer gestroomlijnd worden en nog belangrijker, het moet gecureerd worden. Vragen die binnen incubators vaak gesteld worden zijn gericht op het businessmodel, de marge en de revenue. Die vragen snap ik, maar startups die een innovatief idee hebben zijn niet altijd direct schaalbaar of meteen commercieel sexy te positioneren. Het is verleidelijk om alleen de mega commerciële ideeën van startups te belonen met een zak geld vanuit investeerders, maar ik ben supporter van de inhoud en

dat is wat travel nodig heeft. Een andere mindset. De definitie van een kwalitatieve travel startup is er nog niet.

Gelukkig zijn er ontwikkelingen op dit gebied. Travel Impact Lab (gestart door Riksja Travel) heeft een aantal reisorganisaties enthousiast gekregen om vanuit een gedeeld belang, impact en innovatie te stimuleren. ANVR support het initiatief vanuit Travel Tomorrow. Ook Emerce heeft een rol als media partner en zou wat mij betreft een nog grotere rol hierin kunnen spelen. In Breda komt er een eigen versie van dit lab. Dit concept betekent enerzijds dat travel moet weten waar zij zelf te kort schieten en moeten/willen innoveren. Anderzijds betekent dat dat reisorganisaties niet alleen blijven zeggen dat zij willen innoveren, maar het ook echt faciliteren.

Ik word betrokken bij het Travel Impact Lab. Van daaruit hoop ik een steentje bij te kunnen dragen aan kwaliteit van startups.’’

Welke startups hebben jouw aandacht?

‘’Ik heb veel startups mogen interviewen de afgelopen jaren, daardoor heb ik een sterke eigen visie kunnen ontwikkelen van wat belangrijk is en wat ik zie als kwaliteit. Impact en innovatie zijn twee noodzakelijke ingrediënten voor een startup, maar het blisspoint - de zogenaamde perfecte sweetsour verhouding, zit daar tussenin. Ik denk dat de nog niet veel voorkomende combinatie van technologische innovatie & sociale impact een mooi uitgangspunt is om innovaties en incubators in de toekomst meer te stroomlijnen.

De startups die per direct meer media aandacht moeten krijgen noem ik hier in willekeurige volgorde.

1. FlyGRN

Uit drie nominaties is FlyGRN uitgeroepen als winnaar beste reisidee 2019 (ANVR- Travel Tomorrow, Emerce, Travel Impact Lab). Jelle Bekirovic doet het allemaal in zijn eentje,

maar wil emissies in luchtvaart en travel reduceren met een zoekmachine voor vliegtickets. Ik kan FlyGRN dus alleen maar supporten, de website en met name het verhaal erachter moet naar het grote publiek.

2. Travis

Al sinds de oprichting ben ik fan van wat Travis doet. In het kort is Travis een pocket translator op basis van artificial intelligence die 100+ talen spreekt. De purpose van de startup is om connectiviteit tussen mensen op de hele wereld te faciliteren door elkaars taal te spreken en dat gaat goed.

3. ResiRest

Zij waren in 2018 winnaar van het beste reisidee. Inmiddels kunnen ze de hoeveelheid aanvragen bijna niet meer aan. Ze faciliteren een connectie tussen locals en toeristen, die bij locals thuis kunnen eten. De locals worden er economisch en sociaal gezien beter van.’’

Speelt het toeristisch onderwijs wel voldoende in op de technologische veranderingen nu en in de toekomst? ‘’Dat is mijn werk. Sinds begin 2018 werk ik op EUlevel aan een van de grootste toerisme projecten vanuit de Europese Commissie, de Next Tourism Generation (nexttoursimgeneration.eu). Er is een kleine 4 miljoen uitgetrokken om onderzoek te doen naar skills gaps op het gebied van green, social en digital skills. Het einddoel van het project is het ontwikkelen van skills hubs die educatie en de toerisme industrie op EU-level dichter bij elkaar brengen. Een mooi doel. Breda University of Applied Sciences is key partner. Samen met associate partners in Nederland, ga ik dit jaar van start met het uitrollen van het project in Nederland. Dit gebeurt ook in zeven andere EU landen. De Nederlandse reiswereld wordt een Europese reiswereld. Jonge professionals en werknemers, maar ook werkgevers en opleiders moeten klaar zijn voor toerisme in 2030 en dat begint vandaag.’’

“Wat kleine touroperators betreft: als je maar niche genoeg bent, kun je nog steeds een wereld winnen.”

WAT ZOEKEN NEDERLANDERS OP HET GEBIED VAN REIZEN EN VAKANTIES OP GOOGLE?

Terugkijkend op de afgelopen 12 maanden wordt duidelijk dat 2018 zeker een bewogen jaar was voor de reisindustrie. Voor het eerst sinds jaren zochten minder mensen in de zomer naar vakanties en reisorganisaties kregen het tijdens de hete zomer wel eens warm - niet noodzakelijkerwijs door de hoge temperaturen, maar door de uitdagende situatie met minder vraag naar reisaanbiedingen. Tegelijkertijd zien we ook nieuwe kansen in de markten. Aanbieders denken meer vanuit het klantperspectief en maken steeds slimmer

gebruik van bestaande gegevens en beschikbare data. Reisorganisaties die voorop lopen investeren tijd en resources om in te springen op het verschuivende consumentengedrag naar nieuwe apparaten, zoals smartphones, maar ook digitale assistent-opties van Google en Amazon. Ze ontwikkelen innovatieve toepassingen op mobiele websites, apps en brengen hun klantenservice naar het volgende niveau. Het zoekgedrag op Google in de reisbranche geeft inzicht in het consumentengedrag en laat een aantal opvallende travel

“Aanbieders denken steeds meer vanuit het klantperspectief en maken steeds slimmer gebruik van beschikbare data.”

trends zien, waarvan we verwachten dat een aantal verder zal doorzetten in 2019.

WARME ZOMER, MINDER ZOEKOPDRACHTEN NAAR

VAKANTIES

Opvallend was in 2018 het geringere aantal zoekopdrachten naar vakanties gedurende de zomer. Mogelijk dat het mooie weer in Nederland mensen heeft doen besluiten dit jaar in eigen land te genieten van de vakantie. Het aantal zoekopdrachten voor bestemmingen in eigen land nam immers toe. Wie wel naar last minute vakanties zocht, deed dit meer dan ooit via de mobiele telefoon; ruim de helft van de zoekopdrachten vond plaats via de mobiele telefoon, terwijl dit een jaar eerder nog zo’n 30% was.

De zomer zorgde naast warmterecords ook voor een online zoek record; nog nooit is er zoveel gezocht online op de trefwoorden ‘zee’ en ‘strand’. Doordat het mooie weer maar

“In het vroege boekingsseizoen zien we nieuwe bestemmingen meer grip krijgen. Zoals Jordanië (+32%) en Kenia (+31%) voor rondreizen en – meer individueel - safari’s.”

bleef aanhouden, zochten Nederlanders bovendien telkens opnieuw naar zonnebrand, wat blijkt uit de vele pieken in het zoekvolume voor deze zoekterm.

DE TREIN WINT TERREIN

In de afgelopen jaren zien we een toename van het aantal zoekopdrachten naar reizen met de trein. Populaire bestemmingen zijn in lijn met de veelgezochte stedentrips: Londen, Parijs, Berlijn. Uit dit online zoekgedrag wordt duidelijk dat reizen per trein een serieus alternatief is geworden voor vliegen of met de auto gaan.

Vooral in het geval van Londen is de trein een populairdere vraag geworden, omdat zoekopdrachten als ‘trein amsterdam londen’ hogere volumes laten zien in vergelijking met ‘vliegticket amsterdam londen’. Het nieuwe aanbod van Eurostar lijkt zeer gewaardeerd te worden door de Nederlanders.

PAKKETREIZEN: TURKIJE EN EGYPTE

IN DE LIFT

Voor pakketreizen bleek in 2018 Spanje nog steeds het populairst, al liet het zoekvolume wel een daling zien. Nederlanders zochten (in vergelijking met vorig jaar) vooral meer op vakanties in Turkije (+24%) en Egypte (+37%). Beide bestemmingen waren in de voorgaande jaren veel minder gezocht, maar nu is de interesse weer terug op ‘oude niveaus’. Voor 2019 verwachten we dat deze groei zal doorzetten. Het is nog steeds vroeg in het nieuwe jaar, maar vanaf de eerste zoekvolumes in het vroege boekingsseizoen zien we ook nieuwe bestemmingen meer grip krijgen, zoals Jordanië (+ 32%) en Kenia (+ 31%), waar mensen

geïnteresseerd zijn in ‘rondreizen’ of meer individuele ervaringen, bijvoorbeeld een safari.

ONLINE INCHECKEN VIA MOBIEL

Opvallend is ook de toename van het aantal zoekopdrachten naar online checkinopties. Algemene zoekopdrachten zoals ‘online inchecken’ of ‘online check in’ zijn een veel gevraagde service, maar ook specifieke reismerken verschijnen in de zoekopdrachten op Google. Bijvoorbeeld “klm checkin” is een zoekterm die het afgelopen jaar flink is gegroeid, vooral onderweg neemt het zoekvolume toe: rond 50% van deze zoekopdrachten komt van mobiele apparaten. Met de nieuwe ontwikkelingen van de Google Assistant spelen we in op deze trends, om gevraagde functies & services gemakkelijker toegankelijk te maken, ook in het Nederlands.

MEER INDIVIDUELE ERVARINGEN

Gezien deze ontwikkelingen duidelijk gebaseerd op wat groeit en trending is in de zoekopdrachten wordt het duidelijk dat reizen en vakanties voor de Nederlanders op de voorgrond staan. Hoewel er voor sommige bestemmingen misschien wat dalingen zijn, is er altijd wel iets nieuws te ontdekken een nieuwe trending bestemming, een servicevraag of misschien zelfs een interesse voor een nieuw type reis. Van deze inputs kunnen we zien dat er een trend is naar meer individuele aanbiedingen die tegemoetkomen aan meer en meer unieke ideeën en situaties. De Nederlandse reisorganisaties zijn zich goed bewust van deze consumententrends en werken aan nieuwe en flexibele aanbiedingen om hun publiek te blijven inspireren om de best passende vakantie voor hun behoeften te vinden.

VVKR IS

CALIMERO - STATUS KWIJT

Voor het geld doet hij het niet. Nee, voor Ton Brinkman is het voorzitterschap van de Vereniging van Kleinschalige Reisorganisaties (VvKR) meer een erebaan. Krap aan twee jaar zit hij daar nu goed op zijn plek. En hij heeft nog ambities te over.

Tekst: Hester Ramaker • Foto’s: Marleen Stoker

“Of ik mij serieus genomen voel? Moeilijke vraag”

Acht jaar geleden werd de VvKR opgericht. Het was een noodgreep van een groep van dertig kleine reisondernemingen die door de ANVR op de zogenaamde zwarte lijst werden geplaatst omdat zij niet beschikten over de vereiste wettelijke garantieregeling.

In de eerste maand van januari 2019 telde de VvKR iets meer dan 350 leden. “En ik zet er een fles champagne op dat we aan het einde van dit jaar over de vierhonderd leden zitten”, vertelt Brinkman. “Maar het gaat niet om kwantiteit. Wij zijn groot in kleinschaligheid, gespecialiseerd in authentieke reizen met respect voor de lokale cultuur, tradities en werkwijzen.”

We spreken Brinkman op de Vakdag, daags na het Travel Congress, waar de onderwerpen duurzaamheid en onze ecologische voetafdruk een grote rol innamen. “De discussie over CO2 vind ik grappig, want die zit al in het hart van onze leden. Wij doen niet aan massatoerisme. Geen vierhonderd mensen in een vliegtuig dat voor 50 euro naar een bestemming vliegt. Daar houden wij niet van. Maar het is goed dat de reisindustrie hiermee bezig is. Wij hebben ook een handboek ‘Duurzaamheid’ ontwikkeld voor onze leden. Het is nog verre van compleet, maar een eerste aanzet om ook onze leden te laten zien dat ze goed om moeten gaan met duurzaamheid.”

NIEUWE LEDEN

Brinkman is trots op de VvKR. Trots dat het binnen acht jaar is gegroeid tot het punt waarop het nu functioneert. “In het begin was men heel trots: 50 leden, 100 leden, 200 leden.” En het gaat nog verder groeien, daarvan is hij overtuigd. Een nieuwe groep staat op het punt zich bij zijn vereniging aan te sluiten. “Ik kan nog geen naam noemen, maar we zijn in gesprek met deze groep. Vorig jaar viel het ons op dat er een aantal fotografen zich bij ons aansloten. We dachten: wat moeten zij nu bij ons? Het bleek te gaan om natuurfotografen die in eerste instantie alleen lessen geven maar wat blijkt: heel veel van die fotografen organiseren reizen om bijvoorbeeld in Spanje een bepaalde vogelsoort te fotograferen. Ze boeken een ticket en een hotel en wat blijkt nou: ze zijn ineens reisorganisator geworden.”

“Dat komt door de wet op de pakketreis die is ingegaan op 1 juli vorig jaar. Volgens die Europese richtlijn zijn deze fotografen ineens reisorganisator geworden. Als jij twee zaken of meer boekt voor klanten, dus een reis en een transfer, ben je volgens de wet reisorganisator en dus aansprakelijk. Ze hadden zich niet gerealiseerd dat je dan een garantieregeling moet hebben. Die fotografen zitten samen in een clubje maar die komen nu allemaal naar ons. Ik ga de naam niet noemen van die mogelijke nieuwe groep want dan gaat mijn kop eraf, maar ze zitten in een groepje van

zo’n veertig ondernemers en die moeten zich feitelijk bij ons aansluiten.”

KUNNEN ZE DAN NIET NAAR DE ANVR?

Dat kan wel, zegt Brinkman, “maar dat zou een beetje dom zijn. De ANVR is te groot en je betaalt er beduidend meer contributie dan bij ons. Bij de VvKR betaal je 160 euro per jaar en daar kunnen wij heel veel voor doen. Niets ten nadele van de ANVR.”

De dynamiek tussen de VvKR en de ANVR is een bijzondere. De vereniging waar Brinkman voorzitter van mag zijn, is ontstaan nadat een groep van zo’n dertig kleine reisondernemingen zich destijds niet kon aansluiten bij het grote ANVR. “De ANVR heeft één fout gemaakt en dat is ook de reden waarom ik hier zit. Ik zag zoiets eerder gebeuren toen ik voorzitter was van kleine uitzendbureaus binnen de Algemene Bond Uitzendondernemingen (ABU). Op dat moment was een aantal kleine uitzendbureaus bezig om een eigen branchevereniging op te zetten, de Nederlandse bond

van Bemiddelings- en Uitzendondernemingen (NBBU). Ik zei nog tegen het bestuur binnen de ABU: let op, let op, daar gebeurt wat! Dat zijn nieuwe leden! Oké, het zijn kleintjes, maar die moet je toch ook koesteren? En what the hell, juist als je die kleine leden erbij hebt, krijg je A: een groter draagvlak en B: ze kunnen door hun lidmaatschap groter en

“Kleine leden zijn onze basis en dat wil ik ook koesteren.”

beter worden. Nu is de NBBU vijf keer groter dan de ABU. En dat gaat ook hier gebeuren.”

“Dat is waar de ANVR een kans heeft gemist”, concludeert Brinkman. “Acht jaar geleden hadden ze tegen die dertig leden moeten zeggen: kom maar bij ons. En dan misschien niet meteen als volledig lid maar geef ze een jaar de tijd als aspirant lid. De VvKR wordt nu veel groter. Qua leden dan, de omzet van al onze leden samen is misschien maar een procent van wat de ANVR doet. Wij zijn kleiner en de ANVR is groter. Wij hebben ook grotere ondernemers die eigenlijk beter bij de ANVR passen, maar sommigen willen helemaal niet weg bij ons.”

GESCHILLENCOMMISSIE

“De VvKR voldoet aan alle wettelijke regelingen maar onze leden zijn nog niet aangesloten bij een geschillencommissie. Dat is het enige verschil dat er nog bestaat met de ANVR. Het is vrij ingewikkeld in Nederland. De leden van de ANVR zijn lid van de Geschillencommissie en die bestaat al jaren in onze branche. Dus ik dacht, zonder enige kennis: nou, dan gaan wij daar ook naar toe. Maar dat blijkt toch wat lastiger. De Geschillencommissie heet ons pas welkom als de reisvoorwaarden die wij hanteren, tweezijdig zijn. Wij hebben zogenaamde eenzijdige reisvoorwaarden, de ANVR tweezijdig. Wij hebben de Europese richtlijnen vertaald naar het Nederlands recht maar bij de ANVR zijn die reisvoorwaarden ook bekrachtigd door de Consumentenbond. Die van ons zijn dat niet. Dus wij moeten ons bij de ANVR melden. Want als er al een Geschillencommissie bestaat in een sector, dan willen ze niet nog een tweede optuigen, want er is al één. En dat wij ons op dit punt willen voegen bij de ANVR, dat vinden zij niet zo leuk. Dat is namelijk het enige punt waarin zij nog daadwerkelijk anders zijn dan de VvKR.”

“Voor ons is het niet zo dringend om bij een Geschillencommissie aan te sluiten omdat wij heel weinig geschillen hebben. Die kans is bij de ANVR natuurlijk veel groter. We hebben wel een protocol opgesteld over hoe te handelen in het geval van een geschil. Dat is nog steeds een slager die zijn eigen vlees keurt, dat weten wij. Maar dat is de tussenstap die wij nu nemen, ook al is het op de langere termijn niet voldoende.”

“Maar we hebben zeker goed contact met de ANVR”, benadrukt Brinkman. “We kennen elkaar en vullen elkaar aan. Het eerste dat ik deed toen ik voorzitter werd, was contact zoeken met Frank Oostdam. Ik heb met hem bekeken wat we gezamenlijk kunnen doen. Daar is tot nu toe nog niet zo veel uitgekomen. Behalve dat wij misschien gezamenlijk op kunnen treden richting het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dan zijn wij ineens met meer dan zevenhonderd leden. Zo ‘misbruiken’ wij samen ons ledenaantal voor het goede doel.”

VOEL JE JE SERIEUS GENOMEN DOOR DE ANVR?

Op die vraag moet Brinkman even nadenken. “Dat vind ik een moeilijke vraag. Eigenlijk zijn we de ANVR heel dankbaar dat ze ooit dat vingertje hebben gewezen naar die dertig leden. Ik begrijp dat het voor de ANVR niet leuk is wat er is gebeurd. Ze moeten op hun eigen blaren zitten. Maar ze doen natuurlijk heel goede dingen en ze bestaan al meer dan vijftig jaar. Het is goed zoals het nu is. Laat ons nu maar vanuit onze eigen kracht werken. Wij zijn er nu en wij zijn niet meer weg te denken. Wij zijn klein en zij zijn groot maar verder is er geen verschil meer. Ik wil het ook niet altijd maar over de ANVR hebben. En nogmaals: we zijn on speaking terms en ik denk ook dat we er met die Geschillencommissie wel uit komen. Ik wil graag samen met de ANVR de hele branche vertegenwoordigen, in een open dialoog. Maar dat is toekomstmuziek.”

GGTO

Dan is er nog de kwestie met garantiefonds GGTO waar veel van de leden van VvKR zaken mee doen. Het fonds staat ter discussie. Verzekeren kan bij hen per boeking tot 12.500 euro. Als een reisbedrag hoger uitvalt, moet de GGTO-deelnemer een extra polis afsluiten om ervoor te zorgen dat het GGTO voor een hoger bedrag garant staat. Daarvoor is geen vrijstelling verleend door de Nederlandse Bank.

“Ik weet van de kwestie maar ik heb nog geen oplossing. We hebben goed contact met het GGTO want zo’n 125 leden van ons zijn lid bij hen. Ik moet mij ook nog wat beter inlezen in de kwestie. Volgens mij is er nog nooit

“De ANVR heeft één grote fout gemaakt”

een claim geweest maar dat betekent niet dat dingen niet goed moeten gebeuren. Als iets niet goed gebeurt, moet het opgelost worden. Dus het staat zeker op onze agenda.”

En verder kijkend naar de toekomst, weet Brinkman heel goed wat hij wil. Nog professioneler worden. “De afgelopen jaren hebben wij ons voornamelijk op het interne systeem gefocust. We hebben onze mensen handvaten aangereikt om zich beter te laten opleiden en ook de website is flink verbeterd. Dit jaar willen wij ook een starterskit ontwikkelen om de beginnende reisondernemer te helpen. Ook willen wij de consument laten weten: wij hebben het echt wel goed voor elkaar. Daar valt nog wel winst uit te halen. We streven

bovendien naar meer inkoopvoordelen voor onze leden en we willen duurzaamheid meer aandacht geven. Daar hebben wij absoluut nog een slag in te winnen. Grootser zijn in alles, binnen de beperkingen van de kleinschaligheid.”

Kleinschaligheid die wellicht dit jaar toch iets minder klein qua aantal wordt, met het zicht op de nieuwe leden in 2019. “Het is geen doelstelling om meer leden binnen te halen. We moeten er ook voor waken dat wij geen partij worden met een groot hoofdkantoor en medewerkers die slecht te bereiken zijn. Dat gaat echt nooit gebeuren. Kleine leden zijn onze basis en dat wil ik ook koesteren.”

WAAR IS DE ZRA MEE BEZIG?

Hester Ramaker • Foto’s: Eigen inzendingen

Wat hield de zelfstandig reisadviseur (ZRA) in 2018 bezig? Welke trends zijn er opgevallen, gingen de zaken goed of heeft de lange, warme zomer hen parten gespeeld? ReisBizz belde met verschillende ZRA’s en peilde de meningen.

Een opvallend feitje: alle reisverkopers hebben een boven verwachting goed jaar gedraaid. Velen spreken van een sterke groei en ondernemingen die echt flinke stappen hebben gemaakt. Er is veel mond-tot-mond reclame en

aanbevelingen van bekenden. Kortom: de reisadviseurs hebben niet stil gezeten dit jaar. “Ik merkte dat de markt aantrok”, vertelt reisverkoper Sabina van Cruchten –Huyskens. “Mensen hadden meer te besteden, durfden meer en hadden een niet afwachtende houding. Er werd echt weer in januari geboekt voor de zomervakantie.”

Ook reisadviseur Wilbert Huijskens is tevreden over 2018. Daarover zegt hij: “Ik heb veel aanbevelingen gehad van vaste klanten waardoor er nu mensen bij mij komen die eerst

Tekst:

INTERVIEW

Als je iets zou mogen kiezen om je werk makkelijker te maken, wat zou dat dan zijn?

Sabina van Cruchten – Huyskens (Travel Counsellors):

“Als elke airline hetzelfde tarief zou hanteren zou dat helemaal top zijn. Maar dat is een kans van één op een miljoen denk ik.”

alleen via internet of een reisbureau hun vakantie boekten. Ik heb het idee dat er meer en meer klanten naar de ZRA neigen, maar hoe dat kan, weet ik niet.” Dat klanten meer naar de zelfstandige reisadviseurs trekken, heeft ook Natalie van Polanen Petel – Ottens gemerkt: “Ze komen wat terug van het internet, dat niet zaligmakend is. Bovendien belt het internet niet als er iets fout gaat en dat doe ik wel.” Reisverkoper Jan Alofs is wel benieuwd naar de gevolgen van de Brexit: “Ik denk dat de Brexit een belangrijke rol gaat spelen. Opvallend is wel dat ik meer aanvragen heb voor Groot-Brittanie.”

MINDER LAST MINUTES

Het was een droge zomer. En een warme zomer. Dat heeft op alle reisverkopers hetzelfde effect gehad: er zijn minder last minutes geboekt. Vermoed wordt dat de reiziger zich niet genoodzaakt zag om het buitenland op te zoeken. Het was in Nederland immers ook goed weer, merkt Chantal Doldersum op. “Door het goede weer dachten veel mensen: waarom zou ik weg gaan? En vakanties dichterbij boeken mensen vaak zelf.” Reisadviseur Bianca Jongsma heeft overigens niet zo veel last gehad van de zomer. Bij haar liepen de boekingen lekker door. “Deze zomermaanden waren drukker dan voorgaande maanden. Er werden veel reizen geboekt naar Mauritius, Curaçao en Cuba. Echt de verre bestemmingen dus.”

De warme zomer zou er ook toe kunnen hebben geleid dat de ZRA’s nu allemaal erg druk zijn met het boeken van vakanties. Huijskens: “Ik heb het idee dat mensen het afgelopen jaar rustig aan hebben gedaan in verband met de goede zomer en nu denken: waar zullen we eens naartoe gaan?”. Alle reisadviseur zijn het jaar namelijk ontzettend goed begonnen. De ene boeking na de andere stroomt binnen en ze maken lange dagen. Zo ook Jacqueline Gruters: “Ik ben echt

Als je iets zou mogen kiezen om je werk makkelijker te maken, wat zou dat dan zijn?

Annie Lausberg-Pater (Face2Face Travel): “Ik wou dat er een reserveringsysteem was waar alle touroperators in zitten en dat je met één zoekscherm kan zoeken.”

als een malle begonnen. Ik heb hoge verwachtingen, al weet je natuurlijk nooit hoe het loopt. Maar nu gaat het goed en ik pak wat ik pakken kan. Dit moet mijn beste jaar ooit worden.”

VERRE REIZEN EN MAATWERK

Passend bij de trends merkten de reisverkopers ook dat ze steeds meer verre reizen boeken. De consument heeft volgens hen meer te besteden en willen ook meer besteden, zo lijkt het. Maatwerk en verre bestemmingen zijn aan de orde van de dag. Voor Amerika en Canada springen eruit. Maar er wordt ook naar Azië gevraagd en naar rondreizen binnen Europa. De reisagenten werken voor dit soort reizen

Als je iets zou mogen kiezen om je werk makkelijker te maken, wat zou dat dan zijn?

Natalie van Polanen Petel – Ottens (Travel Counsellors): “Als elke airline standaard bagage bij zijn tarieven doet. Nu is het bij de een wel en de ander niet inbegrepen. Ze zitten niet op één lijn en dat moet ik dan uitzoeken.”

Als je iets zou mogen kiezen om je werk makkelijker te maken, wat zou dat dan zijn?

Chantal Doldersum (Travel Counsellors): “Het zou fijn zijn als er echt één plek bestond waar je alle ver schillende reizen makkelijker kan vinden. Natuurlijk moet je het per klant dan nog vergelijken, maar nu moet je best wat verschillende systemen langs om tot een aanbod te komen.”

Ook Erik Sodekamp hoopt dit jaar nog meer met DMC’s samen te kunnen werken: “Dat vind ik uiteindelijk ook de leukste manier van werken. Ze zijn goed bereikbaar en snel met offertes. Klanten willen geen week wachten, dat zou ik ook niet willen. Het zijn echt korte lijnen en er is veel flexibiliteit.”

RISICO

graag samen met DMC’s. Van Polanen Petel – Ottens maakt er dankbaar gebruik van: “Via DMC’s kan ik mijn klanten wel alles aanbieden en als er een calamiteit is, kan ik daar meteen op inspelen. Een leuk voorbeeld is een DMC in India, die klanten een telefoon geeft zodat ze altijd iemand kunnen bereiken. Dat zijn dan mooie, persoonlijke dingen die je voor een klant kunt doen.”

De recente ontwikkelingen in de reisindustrie zorgen bij Annie Lausberg voor onrust. Vooral de Reisbureauregeling, welke per juli 2018 van kracht is. “Ik heb dit jaar al een paar keer stil moeten staan bij een boeking om ervoor te zorgen dat ik geen onnodige risico’s loop. Bij samengestelde reizen, welke ik voornamelijk boek, ben ik kritischer op mijn inkoop geworden. Veel selectiever omdat ik grotere financiële risico’s loop. Als mijn klanten persé

Als je iets zou mogen kiezen om je werk makkelijker te maken, wat zou dat dan zijn?

Diana ten Hoeve (The Travel Club): “Als touroperators hun tarieven nou zouden garanderen zou dat top zijn. Soms vraag je op vrijdag een offerte aan en dan is op maandag de prijs alweer anders.”

iets willen boeken, waar ik niet de kwaliteit en/of betrouwbaarheid van kan garanderen, kies ik ervoor om ze dat zelf te laten boeken.”

Ook Diana ten Hoeve is kritischer geworden. “Het afgelopen jaar was het met de vluchten van Ryanair bijvoorbeeld vaak een probleem. Dat betekent dat ik nu absoluut geen Ryanair meer boek want ik loop teveel risico. Ik ben zelf verantwoordelijk voor het alternatief. Het kost mij meer geld dan dat het oplevert op die manier.”

TOUROPERATORS

Flexibiliteit is waar de reisverkopers naar op zoek zijn. Op de vraag wat ze nog graag verbeterd zouden zien aan het contact met touroperators en leveranciers is dat een veel gehoord antwoord. Vooral grote touroperators bieden standaard pakketten aan waar maar moeilijk van kan worden afgeweken. Dat roept frustratie op als je de klant een goede maatwerkreis aan wilt bieden.

Als je iets zou mogen kiezen om je werk makkelijker te maken, wat zou dat dan zijn?

Erik Sodekamp (Travel Counsellors): “Als airlines niet constant wijzigingen aanbrengen in kosten en voorwaarden van stoelreserveringen en bagage. En ik ben voor een vorm van meer vakantiespreiding. De drukte qua boekingen wordt dan meer verdeeld over het hele jaar en de druk op bepaalde populaire bestemmingen neemt dan misschien iets af. Tot slot zou het mooi zijn als meer wintersport accommodaties open zouden staan voor korte verblijven.”

Als je iets zou mogen kiezen om je werk makkelijker te maken, wat zou dat dan zijn?

Jan Alofs (Personal Touch Travel): “Het is een utopie, maar een meer gelijke boekingsmodule bij alle organisaties.””

Maar ook verder contact kan volgens Van Cruchten –Huyskens wel wat soepeler: “Het is helemaal niet meer van deze tijd, waarbij zoveel via internet gaat, dat als je één letter in een naam moet veranderen, je zo veel moet betalen. Tegenwoordig heb je ontzettend soepele annuleringsmogelijkheden bij allerlei partijen maar een letter veranderen is een probleem? Ze

Als je iets zou mogen kiezen om je werk makkelijker te maken, wat zou dat dan zijn?

Bianca Jongsma (Mijn Reiskennis): “Personeel dat je niet hoeft in te werken maar die direct verstand van zaken hebben, zou top zijn!”

Als je iets zou mogen kiezen om je werk makkelijker te maken, wat zou dat dan zijn?

Wilbert Huijskens (Travel Counsellors): “In het kader van de ZRA bijdrage aan de ANVR zou ik willen dat je als zelfstandig reisagent ook het ANVR logo op je eigen website mag gebruiken. Als je een eigen website wilt buiten een Zelfstan dige Service Organisatie (ZSO) om, dan mag dat niet. Maar het straalt wel betrouwbaarheid uit en je betaalt dus dat zou moeten kunnen.”

Als je iets zou mogen kiezen om je werk makkelijker te maken, wat zou dat dan zijn?

Jacqueline Gruters (Travel Counsellors):

“Heel eerlijk: de administratie vind ik minder. Als ik dat nou toch niet hoefde te doen lijkt mij dat heerlijk. Het is niet realistisch maar die randzaken vind ik gewoon minder leuk.”

moeten meer meegaan met de flow van de markt. Want je kunt dat niet meer verkopen als reisadviseur.”

Als laatste zijn er wat klachten over de bereikbaarheid van de touroperators. Volgens de verkopers is de klantenservice vaak net zo slecht voor hen bereikbaar als voor consumenten. Daarvoor heeft Huijskens trouwens wel een oplossing: “Elke touroperator zou zijn eigen kanaal moeten hebben om met reisverkopers in gesprek te gaan.” Vaak zijn ze in de avonduren en weekenden al

helemaal niet te bereiken en dat is voor de zelfstandige reisagent best vervelend en ook onhandig. Een grotere en snellere bereikbaarheid is door alle ondervraagden gewenst.

“Maar mag ik eerst nog even een belangrijk pluspuntje inbrengen?”, vraagt Gruter. “De chatfunctie van Thomas Cook is ideaal. Ik hoop dat alle touroperators die kant op gaan.” Ook andere ZRA’s roemen de chatfunctie van Thomas Cook. En TUI kan op wat lof rekenen als het gaat om bereikbaarheid en ze zijn redelijk soepel.

Wat de reisadviseurs trouwens niet onder stoelen of banken steken is hoe blij ze zijn met hun werk. De een noemt het een energiebron en de ander kan er heel veel voldoening uit halen. Weer een ander wil nooit meer in een andere branche werken en wat ze allemaal gemeen hebben is dat ze het ontzettend fijn vinden om zoveel persoonlijk contact te hebben met hun klanten. En dat is een punt waar nooit iets aan verbeterd hoeft te worden.

KLM EN TRANSAVIA ANVR LID?

De wetgeving voor reisondernemingen is eigenlijk heel simpel: als je twee of meer reisdiensten verkoopt, ben je reisorganisa tor. En als je dat bent, dien je de vooruit ontvangen reisgelden te ‘zekeren’ met een garantiefonds, zoals de SGR dat is. Hoe zit dat dan met de KLM en dochter Transavia? Die bieden op hun site meer aan dan alleen een ticket. Niets mis mee, maar waarom dan geen garantiefondsdeelname? Je kunt je toch niet voorstel len dat de twee vliegmaatschappijen zich ‘verschuilen’ achter de status van publisher in discipline affiliate marketing?

En als je zo acteert als reisonderneming: waarom dan geen solidariteit met de gehele sector en lid worden van de ANVR? Die zou ze graag – en ook andere airlines met multi-sales – ver welkomen. Los van de wettelijke verplichtingen zijn hier ook wel sterke morele argumenten voor te bedenken. Dezelfde vraag kan de ANVR stellen aan OTA-gigant Booking.com. Expedia ging haar voor met een eigen garantieregeling.

WEER DUBBELE CIJFERS?

Je hoopt dat de geschiedenis zich herhaalt en de maand januari voor de komende zomer net als vorig jaar afsluit met dubbele boekingscijfers. Al levert een kleine rondgang in de sector niet dat mooie 2018-beeld op. En wat de geschiedenis betreft, mag de branche hopen hier niet weer zo’n Mediterrane zomer te beleven, die vorig jaar de riante groeicijfers deed versmelten tot een plus van een schamele 1,5 procent. Ook dubbele cijfers, maar met een storende komma ertussen. De branche meting van GfK is niet meer, dus de bedrijfscijfers ont breken. Wel gaat GfK voor de ANVR de consument be vragen. Ongetwijfeld geeft dat goede indicaties, maar voor de reisondernemingen minder hard. De ANVR durfde begin januari een groei voor 2019 te prognos ticeren van 1,5 tot 2 procent. Half januari ging het nog niet best, bleek uit onze rondgang. Vaak dubbele cijfers achterstand zelfs op januari 2018. Geschrokken reageert men nog niet, de schrik komt pas als er half februari nog steeds fors in de min wordt gedraaid.

Als een duveltje uit een doosje toverde het ANVR-bestuur op de agenda van de ledenvergadering op 3 januari een heffing van 100 euro per ZRA in de begroting. Dat leidde onmiddellijk tot felle protesten van de ZRA-serviceorganisaties, tot en met onverhulde dreigingen met opzegging van het lidmaatschap of veranderingen in de ZRA-status in de onderneming. De algemene ledenvergadering was nog nooit zo druk en fel. De ZSO’s hadden qua stemverhouding geen enkele kans. De ANVR haalde de kou uit de lucht, stelde de inning een half jaar uit en zegde toe in gesprek met de ZSO’s te zullen gaan, waarvan vertegenwoordigers zich in de vergadering niet correct bejegend voelden. Adjunct-directeur Water Schut gaat het gesprek aan, voorzitter Frank Oostdam schuift daarbij aan. Inmiddels heeft marktlei der The Travel Club haar ZRA’s laten weten dat zij de 100 euro voor haar rekening neemt en niet doorbelast.

REISLONEN 5 PROCENT OMHOOG?

De vakbonden en werkgevers – lees FNV, CNV, de Unie en ANVR - gaan werk maken van de nieuwe cao voor de reissec tor. Je kan niet zeggen dat er haast wordt gemaakt, want de oude cao is vorig jaar al geëindigd, maar loop nog door tot er een nieuwe is. Er staat een modernisering op het programma en medewerkers gaan dit voorjaar gehoord worden op een aantal bijeenkomsten. De grote vraag is natuurlijk wat de bonden gaan doen met de scherpe aankondiging na Prinsjesdag in september vorig jaar van FNV-voorzitter Han Busker om elk cao-overleg in 2019 te beginnen met een looneis van ten minste 5 procent. Volgen de Unie en het CNV, welke laatste nogal eens een afwijkende solokoers vaart, is de grote vraag?

Even voor de duidelijkheid. Een afgesproken loonsverbetering geldt voor alle loongroepen in de cao, van hoog tot laag. In de communicatie rondom de geplande besprekingen over een nieuwe cao, wordt niet ingegaan op een percentage. De vakbonden hullen zich daarover in stilzwijgen en reageren niet op vragen daarover. Het initiatief voor de hoogte van een looneis komt van hun.

GARANTIEFONDS VOOR AIRLINES

Er gaat de laatste tijd nogal eens een luchtvaartmaatschappij failliet. Dat laat meestal een spoor van ellende achter van duizenden gestrande reizigers die hun geld kwijt zijn. Er is geen instanties waar zij kunnen aankloppen om hun geld terug te vorderen. Dat is uitermate irritant.

Brancheorganisatie ANVR maakt zich daar erg boos over en pleit al jaren voor een garantieregeling voor airlines.

Die houden dat af. Je kunt je afvragen of er geen (Europese) wetgeving moet komen om zo’n waarborg voor passagiersgelden af te dwingen. Uiteindelijk doet de Nederlandse wetgever dit hier al voor touroperators. Eigenlijk meet Den Haag met twee maten en is er niet op te boksen tegen de sterke lobby van de luchtvaartmaatschappijen, in Den Haag en Brussel.

AFFILIATES HALEN

HALF MILJARD OMZET PER JAAR

In de reiswereld is het voor velen een onbekend fenomeen: affiliate marketing. Toch bereikte deze online verkoop variant in 2018 voor het eerst een omzet van 500 miljoen euro. Reisbizz dook in affiliateland en keek naar de mogelijkheden van deze ‘simpele’ verkoopmethode voor reisbureaus en ZRA’s in een interview met André Warringa, reisbaas bij marktleider Daisycon, netwerk-spil tussen affiliate reissites en touroperators

Hoewel je het technisch heel ingewikkeld kan maken is affiliate sales eigenlijk simpel. Je begint een website met daarop reisaanbiedingen van touroperators en zorgt voor veel bezoekers die je triggert om te clicken op zo’n aanbieding. Die bezoeker landt daardoor op de boekingspagina van een touroperator. Als op die site binnen 30 dagen wordt geboekt is het bingo, 3 tot 5 procent commissie voor de website eigenaar, ‘affilate’ of ‘publisher’ genoemd. In het jargon is

Tekst: Jan Lokhoff • Foto’s: Daisycon

ANDRÉ WARRINGA

Ervaring in de reiswereld deed André Warringa (43) in de negentiger jaren op bij Star Travel onder leiding van Cor Stevens en met Jeannie Vincent (The Travel Club) als collega. Later werkte hij bij Turkijespecialist GTI Travel. In 2010 zette hij Daisycon als vakantiespecialist op de kaart als commercieel directeur van haar speciale merk Paxz. Een naam die verdween na expansie richting Frankrijk, Duitsland en België. In de Paxz-tijd ging er in de affiliate sector 200 miljoen euro aan omzet om. In 2018 uitgegroeid naar 500 miljoen. Daisycom is marktleider in de reissector. Op het kantoor in Almere werken 100 medewerkers.

de touroperator ‘adverteerder’ en de partij die dit proces monitort en technisch mogelijk maakt heet ‘netwerk’.

Het is een onderdeel van de reisbranche, waaraan alle grote en de meeste kleine touroperators meedoen, waaraan Google een godsvermogen verdient en toch in ANVR-verband zelden of nooit ter sprake komt. Een grote onbekende dus, vooral ook omdat affiliates weliswaar de rol spelen van online travel agent (OTA), maar eigenlijk helemaal buiten de branche opereren. Het zijn vooral slimme internetmarketeers die gespecialiseerd zijn om mensen naar de websites van touroperators te sluizen.

André, hoeveel travel affiliates zijn er in Nederland? “Bijna 5.000, maar het is maar een klein aantal dat echt een grote omzet draait. Dat zijn er zo’n tweehonderd. Die zijn zeer professioneel bezig en besteden enorme bedragen aan Google, Facebook en Instagram. Ook investeren ze veel geld aan de kwaliteit van hun websites om organisch hoog te scoren in de Googleresultaten als de consument aan het zoeken is. Hoe hoger, hoe groter je kans om leads naar onze adverteerders te genereren.”

Noem er eens een paar?

“Ik noem je er een paar die erg groot zijn: holidayguru. nl, 27vakantiedagen, vakantiepiraten.nl, weflycheap.nl en ticketspy.nl. Kijk maar eens op hun site en je ziet hoe professioneel ze het reisaanbod presenteren.”

Wat verdient zo’n top-affiliate? “Ik mag dat soort cijfers niet prijsgeven, maar je moet denken aan tienduizenden euro’s per maand. Uiteraard meer in de top van de boekingsperioden dan in de stille seizoenen. Net als in de ‘reguliere’ verkoop met reisagenten werken ook bij ons touroperators met staffelmodellen. Hoe meer boekingen, hoe meer commissie. In de seizoenstart is de commissie ook vaak hoger.”

Dat is makkelijk verdient met een website… “Dat lijkt misschien wel zo, maar vergeet niet dat zij enorme bedragen besteden om bezoekers te krijgen, via bijvoorbeeld Google, Facebook of Instagram. Googel maar een met de gebruikelijke vakantie-zoekwoorden en je ziet mijn top hoog verschijnen, elke dag weer. Affiliates zijn geen lid van de ANVR of SGR. Dat hoeft niet in hun rol, want ze dragen alleen maar klanten aan.”

Gaat het om pakketreizen? “Nee hoor. Carrental, vliegtickets en losse hotelaanbieders lenen zich ook prima voor affiliate marketing. Er zijn ook specialisten met specifieke bestemmingen. Kijk maar eens op 27vakantiedagen.nl, die is heel goed op Azië, maar brengt ook andere continenten. Ook die zorgt ervoor overal bovenaan te staan. Sommige affiliates scoren organisch heel goed, anderen kopen bij Adwords in en betalen daarvoor per click. Dat kan aardig in de papieren lopen. Bekende trefwoorden zoals ‘Turkije’ of ‘Last minutes’ kosten in het hoogseizoen meerdere euro’s per click. Dat is een beetje te prijzig voor affiliates, maar touroperators schrikken daar niet van om bezoek naar hun eigen site te loodsen.”

“Er zijn bijna 5.000 affiliates in Nederland, maar het zijn er maar weinig die een echt grote omzet halen.”

Wat maakt een goede affiliate-site?

“Consumenten houden van vergelijkingssites. Die zien er neutraler uit dan de andere, maar mag ook weer niet te eenvoudig zijn opgezet. Een jaar of vijf geleden heeft Google haar regels aangepast waardoor affiliates moesten zorgen voor meer unieke content op hun site. In de begindagen scoorden affiliates soms met een simpel lijstje van 10 touroperators en verdienden daar veel geld mee, maar daar heeft Google een stokje voor gestoken. Affiliates zijn nu veel professioneler.”

Touroperators concurreren toch met affiliates?

“Dat klopt. Bij de meeste werken gespecialiseerde marketeers die weten om te gaan met SEO en Google-adwords. Behalve dat Google scherp de kwaliteit van de affiliate sites in de gaten houdt, doen de touroperators dat ook.”

Doen influencers, bloggers ook aan affiliate sales?

“Jazeker. Heel veel zelfs en vaak hebben die een enorm nieuwsbriefbestand opgebouwd dat wordt ingezet. Dan moet je niet schrikken van zomaar een miljoen oplage. Je zult begrijpen dat dat een geweldig instrument is om mensen naar de sites van adverteerders te sturen. Ook dat registreert Daisycon en volgt ons netwerk ze om de conversie te meten en de affiliates hun commissie te betalen. Behalve commissie gaat het trouwens soms ook om vaste bedragen per conversie, zoals bij vakantiehuisjes en verre reizen.”

Noem eens een bijzondere affiliate?

“Dan kom ik uit op grieksegids.nl. Een site met geweldige content over Griekenland en naast de bekende bestemmingen ook veel reisreportages naar kleine nog onontdekte eilanden. Een topsite, gerund door een Griek. Behalve dat je voor boekingen wordt doorgeleid naar de site van TUI, Neckermann, Ross Holidays, Sunweb en Elizawashere, is hij op de site ook zelf begonnen als touroperator, staat hij op de Vakantiebeurs en geeft een eigen magazine uit.”

Bij wie scoren affiliates het best?

“Vroeger waren dat TUI, Sunweb en Thomas Cook. Maar nu zijn veel kleinere touroperators interessanter voor affiliates. De websites zijn vaak beter, waardoor de conversie hoger is. Voorwaarde daarvoor is dat consumenten op de site niet verdwalen, maar snel kunnen boeken. Uitstekende voorbeelden van ‘snelle’ conversiesites zijn Prijsvrij, Suntip, VakantieDiscounter en Traveldeal. Die OTA’s hebben het technisch helemaal op orde. Sommige touroperators, zoals cruiseaanbieders, sturen op hun website erg aan op telefonische boekingen, of ze hebben zo’n moeilijke site dat de boekers naar de telefoon grijpen en dan haken affiliates af, want dan wordt er niet gemeten en dus geen commissie uitgekeerd.”

Hoeveel netwerken zijn er eigenlijk?

“Niet zoveel meer als vroeger. Laat ik de top 3 noemen:

Awin (het vroegere Zanox), TradeTracker en Daisycon. Ik schat dat wij met elkaar een 500 miljoen euro omzet in 2018 hebben gedaan, waarvan Daisycon een aanzienlijk deel heeft bijgedragen. Wij hebben exclusieve contracten met o.a. Corendon, Tix, Cheaptickets en VakantieDiscounter. Er zijn overigens veel adverteerders die hun campagnes inzetten bij meer dan een netwerk. In België zijn we ook actief. Daar is affiliatemarketing de laatste jaren flink gegroeid, maar de omzet komt voornamelijk van Nederlandse affiliates. In België zelf zitten relatief weinig goede affiliate sites.”

Wat doet een netwerk precies?

“Een netwerk controleert constant de de sites van de affiliates en wij registreren overal de conversie-resultaten, zodat we kunnen adviseren om de juiste posities te gebruiken op de sites. Ook registreren wij wanneer en er via een affiliate een boeking tot stand is gekomen. De touroperators keurt die boeking, daarna ontvang de affiliate zijn commissie. Soms zijn er meerder affiliates bij dezelfde boeking betrokken

en dan kan de adverteerder kiezen om de commissie over hen te verdelen. Dat heet conversie-attributie. Een andere mogelijkheid is dat de affiliate die als laatste de bezoeker heeft doorgestuurd wel de volle commissie krijgt en de anderen nog een kleine beloning. We noemen dat een ‘assist’ vergoeding.”

Doen er ook reisbureaus mee?

“Sommige reisagenten acteren ook als affiliate en gebruiken die ‘clickweg’ om hun klanten bij touroperators te laten boeken, waarbij ze zelf als agent niet mogen boeken. Dat zijn er bij Daisycon tientallen.”

En ZRA’s?

“Nee, die maken hier nog geen gebruik van, terwijl het voor hun wel heel interessant zou zijn. De websites van de ZSO’s lenen zich niet voor affiliate sales. Wel zouden ZRA’s en reisbureaus met een eigen website een rol op dit gebied kunnen spelen. Als ze met hun kennis van zaken

op een eigen site door middels van blogs, filmpjes en beschrijvingen van bestemmingen voor goede content zorgen, kunnen ze de wereld van affiliate sales betreden. Als ze op onze site kijken, vinden ze een soort minicursus voor deze tak van sport.”

Verwacht je nog grote veranderingen in affiliateland? “We zien wel continu een verschuiving in de topaffiliates. Er komen telkens nieuwe affiliates bij die snel ‘groot’ worden, het type affiliate dat goed scoort verandert ook enorm. Tien jaar geleden waren het met name de startpaginaklonen die goed scoorden omdat ze organisch in Google bovenaan stonden, tegenwoordig hebben de grotere affiliates zelf unieke content waarmee ze zich van de rest onderscheiden. Affiliates zoals 27vakantiedagen.nl en grieksegids.nl zijn hier mooie voorbeelden van. De groei in dergelijke content-sites neemt alleen maar toe, waardoor de meerwaarde voor de reisaanbieders alleen maar toeneemt.”

TEVEEL PR - BUREAUS PITCHEN PRIJZEN NAAR BENEDEN

De hoogtijdagen voor de pr- en marketingbureaus in de reisindustrie zijn niet meer. Het werkveld is veranderd door slinkende budgetten, een veelvoud aan concullega’s en andere partijen die ook aanspraak doen op hetzelfde budget. Hoe houden ze het hoofd boven water?

Zo’n tien tot vijftien jaar geleden gold het als een soort automatisme: als een bestemming wilde dat er meer reizigers uit een land op bezoek kwamen, dan zocht het contact met een pr- en marketingbureau uit de Nederlandse reisindustrie. Naamsbekendheid genereren was toen een doel. Maar ook

de vraag waarom iemand naar een land zou moeten gaan en voor wie is dat land eigenlijk geschikt is. De focus lag ook meer op de reisagent. Die moest de kennis over het land binnenhalen en vooral enthousiast worden gemaakt om de desbetreffende reis te verkopen. Campagnes werden lokaal ingestoken met Nederlandse content en een Nederlandse benadering. Én er was geld om dat te doen, meer dan er nu is.

Je hoofd boven water houden in deze tijd is een stuk uitdagender. Er zijn drie factoren die daar invloed op hebben. Ten eerste is het de hoeveelheid aan pr- en marketingbureaus.

Tekst: Hester Ramaker • Foto’s: Marleen Stoker, Marcel Baltus & Martijn Strijker

De huidige markt telt misschien wel twintig van die bureaus in de reisindustrie. Van grote bedrijven met aandeelhouders tot de eenpitter die thuis aan de keukentafel het werk verricht. Veel te veel als het aan Marcel Baltus van Baltus Communications ligt: “Nederland is een kleine markt met maar 17 miljoen inwoners en veel te veel pr-bureaus. Er is een over aanbod.” Alle bureaus vissen in dezelfde Nederlandse vijver om een opdrachtgever binnen te halen. Want iedereen wil een boterham verdienen en hun portfolio vullen. Het gevolg: prijsdumping en een markt die zichzelf kapot concurreert.

Dat is een slechte ontwikkeling, vinden naast Baltus ook Harry Betist van Travelproof en Martijn Strijker van AVIAREPS. Reisbizz besprak met de drie heren, die met heel veel plezier in het vak werken, de huidige situatie binnen het werkveld van pr- en marketingbureaus. Op het vlak van de veelvoud aan concullega’s zijn de drie bekende namen uit de sector het in elk geval met elkaar eens. Het zijn er teveel én die vragen steeds lagere prijzen. Zo laag dat soms bijna niet eens alle kosten te dekken zijn, laat staan dat er voldoende winst geboekt wordt.

Hoe die prijsdumping werkt, is simpel uit te leggen. Een bestemming wil graag de Nederlandse markt betreden. Er wordt een tender uitgestuurd, een soort pitch. Daarop kunnen

bureaus uit heel Nederland zich inschrijven. In sommige gevallen doen misschien wel tien bureaus dat. Alle hun plannen worden voorgelegd aan de bestemming en die kiest er uiteindelijk één met wie het in zee gaat. “En in negentig procent van de gevallen is dat altijd de goedkoopste”, vertelt Baltus. Waardoor je je als bureau genoodzaakt ziet om een lager tarief te rekenen om de klus binnen te slepen.

Het bedenken en uitschrijven van een plan voor zo’n tender kost een bureau dagen aan werk en uren aan mankracht. Logischerwijs wil een bureau daarom de klus binnenhalen en dus gaan ze mee met de prijsdumping en vragen een lager tarief. Het is niet dat bestaande partijen dat willen, maar ze zien zich in sommige gevallen genoodzaakt om dat te doen. “Als iedereen het prijsinstrument inzet, doen andere partijen dat ook”, zegt Betist. “Om een klant te behouden of te winnen moeten bureaus soms genoegen nemen met een honorering waarvan je je de vraag kunt stellen of je kwaliteit kunt leveren en of het je kosten dekt”. Baltus verbaast zich af en toe over de tarieven die hij tegenkomt. “Soms komen we er achter welke tarieven andere bureaus hebben gevraagd en dat is zo laag. Dat is schandalig, waarom zou je voor dat bedrag gaan werken?”.

Ook Strijker vindt de tarieven die gevraagd worden veel te laag. “Ik heb het afgelopen jaar ook een aantal keren ‘nee’

Marcel Baltus

gezegd tegen een mogelijke klant. Die nodigen ons uit voor een tender maar ik weet dan al dat er politieke spelletjes worden gespeeld. Ik zie de uitnodiging en herken die van de afgelopen jaren. Daar is geen eer aan te behalen want ik weet toch al wie ze aanstellen. Ik spendeer mijn tijd er dan ook niet aan. Ik volg onze eigen koers en daar wijk ik niet vanaf.”

De lage tarieven zorgen er soms voor dat de kwaliteit omlaag gaat, valt Betist op. “Niet dat het aan mij is om te benoemen wat kwaliteit is en wat niet, maar ik zie soms dingen voorbij komen waarvan ik denk: dat kan eigenlijk niet. Dan zak je door de ondergrens heen. Dat kan liggen aan de aandacht die eraan besteed wordt, de skills van de persoon in kwestie en de tijdsruimte die er beschikbaar voor is. Natuurlijk gaat ook niet altijd alles bij ons vlekkeloos, dat kan niet, maar het is voor mij duidelijk dat sommige dingen mis gaan door de druk die erop ligt. Er zijn collega’s die opdrachten aannemen voor 50 of 60 procent van wat het feitelijk zou moeten kosten”.

“Ik heb sowieso een hekel gekregen aan pitches”, zegt Baltus. “Soms doen wel vijf of tien partijen mee. Je bent er dagen mee bezig en dan krijg je uiteindelijk een stijlloos mailtje met het bericht dat je het niet bent geworden. En die bestemming gaat er dan met de info van alle partijen vandoor. Die lacht het laatst. Ik heb wel eens gezegd: we moeten een symbolisch bedrag van 200 of 300 euro vragen voor een pitch. Of samen bespreken wie er benaderd zijn, of je er aan mee doet en welk bedrag wij moeten gaan vragen. Maar het oogkleppenbeleid is aan de orde: het is ieder voor zich.”

Daar komt bovenop dat bestemmingen, om de tweede factor te benoemen, minder budget hebben. “Vanuit overheden wordt bepaald hoeveel geld er naar een land gaat”, legt Betist uit. “En Nederland is een relatief kleine markt. Het groeit wel maar wij kunnen nooit opboksen tegen grote economieën. Nederland staat minder hoog op het lijstje dan andere groei-economiën waar meer resultaat te halen valt. Denk aan Brazilië, Korea en Japan.” Minder budget dus voor de Nederlandse markt, onderschrijft ook Strijker: “Het zakje geld dat je aan het begin van de klus krijgt, is gewoon kleiner. Soms is er wel meer budget maar dan moet je het zakelijk slim spelen om dat nog los te kunnen peuteren.”

De derde en laatste horde die pr- en marketingbureaus dezer dagen moeten nemen is de concurrentie van andere markten. Touroperators, airlines en andere reisbedrijven hebben hun weg naar de verkeersbureaus ook gevonden. “Vanuit die kant zie je dat er veel meer samenwerkingen aan worden gegaan met bestemmingen”, constateert Betist. “Zij maken gebruik van hun eigen marketing kanalen en weten dat te pushen. Touroperators sluiten deals af en kunnen heel concreet zeggen: wij gaan daarop vliegen en zorgen voor toeristen, maar dan willen wij ook wat terug. En vliegtuigen vol toeristen zijn natuurlijk heel goed meetbaar.”

“Wat bestemmingen dan vaak niet doorhebben is dat ze ook vooral de online positie van de touroperator versterken”, vertelt Betist verder. “Er wordt heel erg naar de korte termijn gekeken terwijl de langere termijn juist zo belangrijk is. Als pr-bureau ben je daarmee bezig en probeer je een land als bestemming echt op de kaart te zetten. Bovendien zorgen bureaus er net zo goed voor dat een klant meteen een vlucht kan boeken naar de desbetreffende bestemming, precies wat een airline of touroperator ook doet.”

Enfin, een veranderd werkveld zorgt voor een andere kijk op de werkzaamheden van een pr- en marketingbureau. Er zijn andersoortige hordes te nemen maar het zorgt ook voor nieuwe creativiteit en innovatie en een nieuwe kijk op de werkzaamheden. Iets dat alle heren aanspreekt. Zo maken veel bureaus gebruik van influencers, bloggers en vloggers. Hoewel dat ook concurrenten zijn geworden, zegt Baltus: “Die mensen gaan rechtstreeks naar een verkeersbureau om hun diensten aan te bieden. Ze vragen daar ook geld voor. Maar het medialandschap verandert en print is niet

“Waarom zou je voor dat bedrag gaan werken?”

“Als iedereen het prijsinstrument inzet, doen andere partijen dat ook”

passé zoals veel mensen misschien denken. Het merendeel gaat voor online en dat moeten wij heropvoeden. Denk niet dat bloggers je omzet gaan verdubbelen. En alleen online berichten plaatsen is echt niet het gouden ei. Die verdwijnen gewoon in de massa.”

Ook Strijker werkt met bloggers maar ziet tegelijkertijd ook nog heil in de traditionele media of magazines. “Mensen willen toch goede informatie en mooie foto’s. De smaak van een bestemming proeven doormiddel van een verhaal. Bovendien moet de reisprofessional ook op de hoogte gebracht worden van een bestemming. Daar gebruik je de bladen dan voor.”

Voor sommige bureaus is de manier van werken zoals het nu gaat niet meer rendabel genoeg en zoeken andere manieren om eventuele gaten te dichten. Bijvoorbeeld klussen in

het buitenland maar ook op projectbasis, eventueel in een andere sector. Soms wordt er een samenwerkingsverband aangegaan: twee of meer bureaus organiseren samen een evenement en nodigen van allerlei partijen uit om daar weer nieuwe opdrachtgevers uit de genereren. Anders omgaan met het personeel is er ook een voorbeeld van. Ze werkt het bureau van Betist momenteel meer samen met freelancers.

“Het oogkleppenbeleid is aan de orde: het is ieder voor zich”

Martijn Strijker

Samenwerken gebeurt regelmatig maar is niet vanzelfsprekend. Betist merkt dat er veel wantrouwen is tussen bureaus. “Ik heb zelf altijd geprobeerd om te werken vanuit het principe dat het niet zo veel zin heeft om te gaan jagen op een opdrachtgever die al bij een collega aangesloten zit. Vroeg of laat krijg je de rekening terug. Jagen kun je alleen doen als een opdrachtgever aangeeft niet tevreden te zijn en misschien te willen wisselen van bureau. Dus alleen als er een serieuze intentie is. Als je dat als uitgangspunt kiest, dan is er denk ik voldoende aan klandizie om voor alle actieve partijen voldoende werk te hebben. Ik realiseer mij ook wel dat dit een ideaalplaatje is dat alleen in theorie werkt. Maar al zetten we voor de helft stappen in die richting, dan zou het voor alle partijen beter zijn.”

Een fusie behoort óók tot de mogelijkheden om het hoofd boven water te houden. Baltus is fan: “Wij kijken soms ook om ons heen of het zinvol is. Misschien kun je je koppelen aan een bedrijf met dezelfde kracht of juist een heel andere kracht. Voor ons is het eventueel een optie.” Alle drie de heren zien een fusie wel als een goede stap om de veelvoud aan pr- en marketingbureaus in Nederland in te dempen. Betist heeft die stap in 2016 al gemaakt. Toen is hij heel bewust de samenwerking aangegaan met zijn huidige zakenpartner Joke Maassen. Met tastbare resultaten voor opdrachtgevers en ondernemers. Een stap waar beide ondernemers erg tevreden mee zijn.

Ondanks de uitdagingen die sinds de laatste jaren bij het werk zijn gaan horen, wordt het ook heel uitdagend gevonden. Over de toekomst zijn alle heren dan ook positief. Pr- en marketingbureaus houden bestaansrecht, zegt Betist: “Ons soort bureaus biedt een toegevoegde waarde: we kennen de lokale markt, het lokale moraal, we hebben goede relaties met de media en dat krijg je als bestemming nooit voor elkaar.” Ook Strijker is positief over de toekomst maar hij ziet wel veranderingen in de toekomst. Strijker: “De huidige situatie daagt ons uit om innovatiever te worden. Misschien komen er meer klussen op ad-hoc basis. Wij bieden bijvoorbeeld een á la carte menu aan waarop services worden aangeboden. Maar wel tegen een eerlijke prijs. Dat kunnen anderen ook doen. Op die manier wordt de markt gezonder en kan iedereen geld verdienen.”

Ook Baltus vindt dat bureaus innovatiever moeten worden in de toekomst. “Het veranderende werkveld is een aanslag op je ondernemerschap maar dat vind ik ook wel leuk! Dat is dan weer de leuke kant van de veranderingen die gaande zijn en nog gaan komen. Vroeger was het werk meer een menselijke activiteit maar ik voorzie dat het over een aantal jaren een technisch vak gaat worden. Een vak waarbij iedereen alleen maar op de eerste regel in de zoekmachines terecht wil komen, een online SEO gevecht. Ik heb al een respectabele leeftijd maar of de jongere generatie dat leuk gaat vinden: ik weet het niet. Het menselijke aspect gaat het onderspit delven.”

“De huidige situatie daagt ons uit om innovatiever te worden”

Harry Betist

VACATURES

ERVAREN ALLROUND BUSINESS TRAVEL CONSULTANT (

32 40 UUR)

Holcar Travel is op zoek naar een ervaren all round business travel consultant (full time) die van A tot Z verantwoordelijk is voor de dagelijkse afwikkeling van zakelijke en leisure reizen van haar klanten.

Werken in een klein en gezellig team waarin je je voornamelijk bezig houdt met het telefonisch, schriftelijk (per e-mail) informeren en adviseren van de reiziger over bestemmingen, vliegtarieven, au tohuur, hotels, visa, private jets, etc. Je verzorgt de reserveringen voor onze klanten en bent verantwoordelijk voor het klaarmaken en verzenden van reisdocumenten. Ook de administratieve afwikkeling van de reserveringen behoort tot je takenpakket, zoals het verzorgen van de facturatie, het afwikkelen van restitutieaanvragen en het controleren van de boekingsadministratie.

Meer weten? Kijk op Reisjobs.nl

SALESMANAGER

Reismedia Group is per direct op zoek naar een jonge fulltime Salesmanager

Reismedia Group, bekend van de labels Luchtvaart nieuws, Zakenreisnieuws, Triptalk, Reisbizz, Aviabanen, Reisjobs, Beroepenmarkt en BTMclub, zoekt vanwege verdere groeiambities een energieke Sales- en Accountmanager met minimaal 2 en maximaal 5 jaar ervaring.

Kwaliteit, kennis, flexibiliteit en een gedreven (jong) team zijn de speerpunten van ons bedrijf.

Heb jij voldoende energie en ervaring om nieuwe en bestaande salesactiviteiten verder uit te breiden, kun je moeiteloos schakelen tussen online en offline, ben je zelfstandig, slagvaardig, betrokken en beschik je over een gezonde dosis humor? Dan ben jij wellicht onze nieuwe collega..

Meer weten? Kijk op Reisjobs.nl

COMMUNICATIE & MARKETING MEDEWERKER

UNIGLOBE Travel Holland op Schiphol zoekt een Communicatie & Marketing medewerker

Heb jij oog voor detail? Kan je goed schrijven, ben je creatief en kan je ook goed met systemen overweg? Werk je systematisch, kan je goed overzicht bewaren en ben je flexibel? Dan ben jij misschien de nieuwe collega die we zoeken!

Wij zijn UNIGLOBE Travel; een zakenreisorganisa tie met 18 kantoren in Nederland. Dit zijn straks je interne klanten. Onze hoofdtaken zijn het verzorgen van inkoop, technologie en marketing ten behoeve van de kantoren. Voor het hoofdkantoor op Schiphol Centrum zijn wij op zoek naar een Communicatie & Marketing medewerker.

Meer weten? Kijk op Reisjobs.nl

MARINE TRAVEL CONSULTANT(FULLTIME)

Schiphol Travel International is per direct op zoek naar Marine Travel Consultants (Fulltime) voor het kantoor in Rotterdam.

Schiphol Travel International is een internationale zakenreisorganisatie met diverse kantoren in Neder land en in het Verenigd Koninkrijk. Schiphol Travel is gespecialiseerd in exclusieve dienstverlening aan middelgrote en grote multinationals. Schiphol Travel is onderdeel van de Schiphol Travel Group of companies.

Schiphol Travel werkt conform een zelfstandig ontwikkeld concept waarbij het totale bedrijfsproces is ingericht naar de wens van de klant. De Account Manager is verantwoordelijk voor de totale bedrijfsafhandeling waaronder reserveringen, ticketing, reporting, contracting, evaluaties en analyse rapporten. De Marine Travel Consultant heeft een hoge mate van verantwoordelijkheidsgevoel, is servicegericht en heeft een eigen mandaat.

Meer weten? Kijk op Reisjobs.nl

Jeannie Vincent (links) en Martine de Knoop (rechts)

THE TRAVEL CLUB GROEIT MAAR DOOR

Tekst: Jan Lokhoff • Foto’s: Marleen Stoker

Reisbizz sprak Jeannie Vincent en Martine de Knoop, de leading ladies van The Travel Club. Tien jaar geleden gestart met nog geen negen miljoen omzet van 55 ZRA’s. Dat zijn er nu 342 en de grootste serviceorganisatie van Nederland groeit maar door. Het directie duo legt de lat nog steeds hoog en is een meester in het creëren van brands. We vroegen naar het ‘waarom’ van het succes.

Waarom is The Travel Club uitgegroeid tot de grootste ZRA-koepel?

Jeannie: ”Vanaf het begin hebben wij altijd het belang van de ZRO (TTC gebruikt de titel zelfstandige reisondernemer, JL) vooropgesteld. Als de ZRO niet succesvol kan ondernemen dan hebben wij geen bestaansrecht. Bij ons geldt een transparant verdienmodel waarbij de commissie 100 procent voor de ZRO is, alsook eventuele bonussen. Bij onze ZRP-formule geldt een verdeling van 65/35 en eventuele bonussen.

Wij werken geheel transparant en we verkopen geen NEE. Alles mag geboekt worden.

Onze grootte biedt ook de nodige voordelen. Uitstekende commissie- en bonusafspraken en een agentuurovereenkomst met zo goed als alle leveranciers maar ook exclusieve agentschappen. Voor de ondernemer dus keuze en een goed verdienmodel”.

Waar kwamen al die ZRA’s vandaan?

Jeannie: ”De groei is voornamelijk gekomen door reisbureaumedewerkers, touroperatormedewerkers, herintreders in de branche en ja ook een aantal overstappers. Maar ook zelfstandig reisbureau ondernemers die al jaren zelfstandig opereerden hebben zich bij ons aangesloten”.

Naar hoeveel ZRA’s streven jullie, uiteindelijk?

Martine: ”Het gaat vooral om kwaliteit en niet om kwantiteit.

En kwaliteit trekt kwaliteit aan. Zolang kwalitatief goede ondernemers zich bij ons aanmelden blijven wij doorgroeien. Wij verwachten dit jaar door te groeien tot 400 franchisenemers en een omzet van 135 miljoen.”

Hoe gaan jullie dat realiseren? Jeannie: ”Wij kijken goed waar de ondernemer behoefte aan heeft. Vandaar dat wij meerdere formules kennen. Wij gunnen iedere goede reisadviseur de mogelijkheid om dit fantastische vak op zijn of haar manier uit te voeren.”

Speculeren jullie op transfers van van de concurrenten naar jullie toe?

Jeannie: ”Nee, zeker niet. We doen niet aan acquisitie. De reisadviseur benadert ons.”

Mikken jullie op nieuwe intreders in de reisbranche of komen ze van bestaande reisbureaus?

Jeannie: Beiden.

Leiden jullie die nieuwelingen zelf op? Jeannie: ”Alle reisadviseurs krijgen een uitgebreide meerdaagse starterstraining. En dankzij onze twee accountmanagers worden zij daarna begeleid naar wens en behoefte.”

Hoe zien jullie trouwens de toekomst van zelfstandige reisbureaus?

Martine: ”Als zelfstandig reisbureau valt het niet mee. Er is zoveel regelgeving waar je aan moet voldoen. Neem afgelopen jaar met de introductie van de AVG en de wet op de pakketreizen. Ik zie echt dat kleine ondernemers dit nog niet op orde hebben. Hoe fijn is het dan dat je volledig gefaciliteerd wordt door een hoofdkantoor.”

“Er is nog voldoende ruimte voor groei. Er is misschien wel plaats voor een verdubbeling van het aantal ZRA’s”

VAN START TOT NU

“In 2009 zijn we gestart met The Travel Club met 55 ZRO’s en € 8,6 miljoen omzet (wat we nu alleen al in de eerste twee weken van januari draaien).

In 2015 is YourTravel erbij gekomen.”

“In 2017 werd United Travel gelanceerd; voor de ondernemer die graag handelt onder eigen naam, eigen website oftewel eigen identiteit.”

“In januari 2019 volgde de lancering van het nieuwe label HolidayPlanners. Voor reisadviseurs die de focus willen leggen op de verkoop en/of weinig affiniteit hebben met de reisbureau administratie. Daarnaast hebben wij ook nog het label ReisAmbassadeurs: voormalige reisbranche medewerkers die leads doorsturen naar een ZRO en daar een vergoeding voor krijgen (50/50 of 30/70). We verwachten dit jaar in totaal naar 400 franchisenemers te gaan.”

Voor hoeveel ZRA’s is er plaats in Nederland?

Martine: ”Nog genoeg ruimte voor groei. Wellicht zelfs nog wel een verdubbeling.”

Hoe onderscheidt het verdienmodel voor ZRA’s zich bij jullie t.o.v. de concurrentie?

Jeannie: ”Bij ons is dat een vaste lage afdracht per boeking (max 45,50 euro), wat het een zeer goed verdienmodel maakt. En los hiervan zijn de reisbureaukosten, de commissie/marge en eventuele bonus voor de ZRO.”

Is er een sturing qua product en leveranciers?

Martine: ”Wij werken met een zeer breed assortiment. Binnen dit aanbod werken wij met preferente leveranciers. Dit zijn leveranciers die SGRZ retail zijn, met wie wij een goede samenwerking hebben en een goed verdienmodel voor beide partijen.

Maar uiteindelijk bepaalt de ZRO het zelf.”

Wat verdient de gemiddelde ZRA bij jullie?

Jeannie: ”Dat is niet zo gemakkelijk te zeggen. Maar ik geef een voorbeeld: in augustus 2018 hebben wij € 55.000 uitbetaald aan één ZRO op basis van vertrokken omzet in juli 2018. Zij boekt meer dan 1 miljoen omzet per jaar en daarvan gaat ca. € 500.000 op reis in juli. En over deze omzet in de maand augustus ontving zij dus € 55.000 provisie.”

Hoe profiteren zij van bonussen bij behaalde targets?

Martine: ”Op ons intranet kan de ZRO zien waar er een bonus te halen valt en welke omzettarget hieraan vasthangt. Wij monitoren dit het gehele jaar. Deze bonus wordt deze 1 op 1 uitgekeerd.”

Daar jullie de grootste zijn en vast de hoogste commissie kunnen bedingen: merken de ZRA’s dat in hun portemonnee?

Jeannie:” Jazeker. Dat is ook de reden dat wij deze grootte die wij nu hebben wilden bereiken. Als je groot bent dan doe je mee. Alle commissie is voor de ZRO.”

Het zzp-bestaan is niet altijd even makkelijk; wat zijn de grootste problemen en hoe helpen jullie bij problemen.

Martine: ”Dat klopt. Factoren als timemanagement en een goede work life balance zijn van cruciaal belang. Wij hebben niet voor niets twee coaches/accountmanagers die onze ZRO’s bijstaan en begeleiden op dit soort momenten.”

Is er volgens jullie sprake van een wildgroei van serviceorganisaties?

Martine: ”Nee. Er is wel een duidelijke verdeling tussen de grotere spelers die 100 procent ZSO zijn en de kleinere reisbureauketens die het erbij doen.”

Verwachten jullie fusies, overnames?

Jeannie: ”Nee. Wij hanteren strenge selectiecriteria aan onze franchisenemers waaronder opleidingseisen en minimale

omzet. Als wij een andere serviceorganisatie zouden overnemen, dan is dit niet gewaarborgd.”

Zelf plannen op dit vlak? Jeannie: ”Nee, we hebben geen plannen.”

Is er voor The Travel Club koop-belangstelling in NL of vanuit het buitenland? Jeannie: ”Als je het niet erg vindt reageren we niet op deze vraag.”

En verdere ‘export’ van de The Travel Club naar het buitenland? Martine: ”Naast onze start in België is er in Nederland nog volop groei mogelijk. Liever hier iets heel erg goed doen dan versnippering.”

Hoe verloopt de samenwerking met de ANWB? Martine: ”Goed. De pilot loopt nog tot juni 2019 met inmiddels twee winkels (Alkmaar en Utrecht) waar ZRO’s van ons reizen verkopen. Iedere winkel heeft een opstartperiode nodig maar als het eenmaal loopt dan loopt het.”

Deze verder uitbreiden? Martine: ”Die kans is er zeker maar dat zullen we na de zomer beslissen.”

Andere, soortgelijke samenwerkingsverbanden op de korrel? Martine: ”Nee, maar zeg nooit nooit.”

TTC IN CIJFERS

Omzet boekjaar 2017/2018: 126 miljoen Formules en aantal aangesloten ZRO’s per einde boekjaar: 342 in totaal Een gemiddelde omzet per ZRO van 370K. Ondersteuning van het hoofdkantoor met 30 medewerkers.

Er zijn ZRO’s met een omzet van meer dan een miljoen en ZRO’s die dit werk parttime doen. Wel hanteren wij een ondergrens van 200K op jaarbasis. Verhouding pakket verkoop en eigen maatwerk. 60/40

Aantal duo’s: 4 en 1 trio Het merendeel werkt zelfstandig. Enkelen hebben hulp van partner of externe kracht.

OVER DE 100 EURO HEFFING

De ANVR heeft op 3 januari tijd gekocht om eruit te komen met de ZSO’s over de 100 euro-contributie per ZRA. Wat gaat jullie inbreng zijn?

“Om te beginnen is de beslissing genomen. Wij zullen zeker in samenwerking met de ANVR gaan kijken wat de ZRA hiervoor terugkrijgt en hoe wij gezamenlijk het ZRA-schap nog meer op de kaart kunnen zetten. Maar de kosten van deze verhoging nemen wij als hoofdkantoor voor onze rekening.“

Al gesproken met elkaar? “Nog niet. Binnenkort.“

Stemmen de ZSO’s onderling hun wensen af? “Ja hoor er is een goede verstandshouding onderling.“

Wat willen of eisen jullie minimaal? “Een goede dialoog om te beginnen. Logo gebruik en naamsvermelding op de site van de ANVR zou een mooi startpunt kunnen zijn.“ ”

Hoeveel ZRA’s hebben naast die van de Travel Club een eigen website?

Jeannie: ”Uitsluitend onze soft franchise ZRO’s.”

Wat vinden jullie van initiatieven als TRVL en Amondo?

Martine: ”TRVL is een leuk initiatief maar gaat het denk ik niet redden. Reizen verkopen is een vak apart en dat moet niet onderschat worden. We kunnen allemaal best een ticket en hotel boeken maar er komt veel meer bij kijken. Neem zaken als aansprakelijkheid, wet op de reisovereenkomst, verzekeringen, hulp en bijstand bij calamiteiten etc.

En het is niet alleen een kwestie van een reis boeken. Het gaat erom welke reis bij de klant past. Daar heb je kennis en ervaring voor nodig.”

Die begonnen in Nederland misschien te vroeg, maar is de formule ‘ieder zijn eigen reisagent’ niet iets voor de toekomst?

Martine: ”Jazeker maar dan wel een vakbekwame als het aan mij ligt.”

Iets voor The Travel Club om daarmee te beginnen?

Jeannie: ”Iemand met ervaring in de reisbranche en de

juiste persoonlijke eigenschappen (ondernemer, ambitieus, netwerker, etc.) kan zich bij ons aansluiten.”

Andere, nieuwe verkoopconcepten op het programma? Jeannie: ”Op dit moment niet maar als de markt daar om vraagt en het past binnen de kaders van ons bedrijf dan wellicht wel.”

Nieuwe merknamen?

Martine: ”Naast de formules werken wij met 4 merken zijnde: www.cruise-specialisten.nl, www.honeymoon-specialisten.nl, www.golf-specialisten.nl en www.luxurytravelconsultants.nl. Onze ZRO’s hebben de mogelijkheid om (mits voldoende kennis) zich hierbij aan te sluiten. Via deze kanalen bedienen wij een niche waarbij wij, zoals inmiddels is gebleken, een omzetgroei kunnen realiseren binnen dit merk. Het zorgt voor naamsbekendheid en biedt ons de mogelijkheid om bij bepaalde doelgroepen het fenomeen van een persoonlijk reisadviseur en vooral ook de voordelen daarvan te promoten.”

Wat zijn jullie strategische toekomstplannen? Martine: ”Natuurlijke groei op basis van kwaliteit en niet kwantiteit. Verder uitrol in Nederland en België.”

ANALYSE VAN DE GROOTSTE REISACCOUNTANT

Van praten met accountant Marcel Nijssen die in de boeken kijkt van 65 reisondernemingen krijgt een journalist rode oortjes. Als hij tenminste alles zou vertellen en dat doet de partner van CROP Registeraccountants – helaas voor mij –natuurlijk niet. Geanonimiseerd en in rode draden gegoten baren zijn analyses opzien. Een leerzaam interview.

Personeel vormt bij reisondernemingen de grootste kostenpost, meer dan wat er aan automatisering wordt

uitgegeven. De medewerkers zorgen voor de omzet en dan is het interessant welke bedragen daarbij horen.

Nijssen: “Het is lastig generiek aan te geven wat de gemiddelde omzet van een medewerker bij een touroperator of een retailer moet zijn, ook omdat dit afhankelijk is van de marge en de overhead maar grofweg moet deze wel boven de 500k liggen per fte.“

Tekst: Jan Lokhoff • Foto: CROP

En als je dat bedrag niet haalt? “Dan moet je een analyse maken van wat jouw mensen precies doen. Hopelijk kan je daar dan de conclusie uit trekken hoe de inzet daarvan verbeterd kan worden. Laat ik een voorbeeld geven. Neem de offertes, dat is zeker in deze periode weer big business en slokt zeeën van tijd op. Gemiddeld leidt slechts 35 procent van de offertes tot conversie. Dus heb je voor 65 procent voor niks zitten werken. Dat is bepaald inefficiënt. In de praktijk blijkt dat als je de reactietijd van doorgaans vier dagen terugbrengt naar 24 uur, de conversie met maar liefst 16 procent stijgt.”

Maar daarvoor heb je toch juist meer mensen nodig? “Nee, niet als je besluit offerte aanvragen goed te beoordelen en er op grond van een strenge selectie minder uit te brengen. Nog beter zou het zijn als je gebruik kan maken van wat ik maar even noem een ‘offertemachine’. Wie daarmee werkt is supersnel met het maken van gepersonaliseerde voorstellen en reduceert zijn kosten. Zo’n offertegenerator is met beperkte middelen te realiseren. Er zijn ook touroperators die hem ter beschikking stellen.”

Maar zo’n machine kost wel geld. “Wie daarin niet kan investeren heeft een lastige toekomst. Een groot aantal leden van de ANVR is relatief klein en dan moet je heel goed nadenken over je vooruitzichten. Veel van die reisondernemingen kunnen niet meekomen om te investeren in automatisering en de kosten voor productmanagement zijn vaak ook niet op te hoesten. Wat personeel betreft houdt men vaak de mensen lange tijd in dienst, op basis van emoties en resultaten in het verleden. Maar ze zijn duur. Zorg voor ‘stromend water’ door je onderneming; hiermee bedoel ik dat personeelsverloop kan betekenen dat je je personeelskosten in de grip houdt door weer jongere talentvolle medewerkers aan te nemen.“

Mensen zijn vaak ’s avonds met hun reis bezig. “Klopt, het boekingsgedrag is veranderd. Je moet ’s avonds en in het weekend beschikbaar zijn. Mensen zijn dan op internet aan de gang en als ze iets gevonden hebben willen ze meteen boeken. Dan blijkt – ook weer praktijk – dat een chatfunctie of telefonische bereikbaarheid tot een forse plus in de omzet zorgt.“

Zijn directsellers strategisch goed bezig? “Ik zie veel bedrijven met onduidelijke strategieën. Die zoeken de reisretail op of nemen er geen afscheid van, maar het ‘waarom’ is vaag. Ze vragen zich onvoldoende af of de retail hun product wel goed kan verkopen. Soms kan die dat niet en constateer ik dat de tijd die aan reisbureaus en ZRA’s wordt besteed onvoldoende rendeert. Maar ja, helaas, tiert het opportunisme in de branche welig.”

Zie jij veranderingen komen in de branche? “Ik zie nauwelijks margeverbeteringen, maar wel kostentoenames met – ik zei het al – inefficiënte inzet van personeel en onvoldoende investeringen in automatisering. Reisorganisaties hebben schaalvergroting nodig en voldoende volume om te kunnen blijven investeren. Ik geloof ook niet in de toekomst van enkele touroperators die nu bestaan. Het is nog teveel een liefhebberij soms. Dan constateer ik een betaalde hobby. Dat soort (kleine) reisorganisaties dragen niet bij aan de professionalisering van de sector. We hebben al een consolidatie van de campings en de huisaanbieders achter de rug en de volgende slag zal zich onder touroperators afspelen.”

Je bent wel hard in je oordeel… “Sorry, maar leuker kan ik het niet maken. Als algemeen advies aan de touroperators wil ik nog wel zeggen: stel je klant centraal in plaats van je product. Dan ben je – voor mij – aantoonbaar succesvoller. Productgericht zijn is echt oude economie. Dus niet van ‘dit is het, koop het maar’, nee, ‘wat wilt u en dan kijken of we dat kunnen verkopen’. Reisondernemingen moeten zich ook nog beter focussen.”

Zullen we positief eindigen? “Doe ik graag. De zelfstandige serviceorganisaties van ZRA’s presteren uitstekend, significant beter dan touroperators en reisbureaus. En ZRA ‘s brengen hun kwaliteiten op gebied van kennis en convenience veel beter over. En ik noem snel een uitzondering wat focussen betreft: Riksja Travel, dat is een schoolvoorbeeld van een succesvolle onderneming vanwege de focus en de herkenbaarheid daarvan in het opereren.”

Zag je het faillissement van TravelBird aankomen? “Nee, das veel te makkelijk. Ik had geen inzicht in cijfers en financiële positie. Bovendien, een adviseur kan nooit een faillissement voorkomen want die zit niet op de stoel van de directie…”

“Helaas tiert het opportunisme welig in de reisbranche.”

WAAR VOOR JE GELD: JAPAN

Er zijn millennials die met liefde een jaar lang sparen om naar dit land op vakantie te gaan. Want goedkoop is het niet, maar waar voor je geld krijg je zonder meer. De bevolking is er uitzonderlijk vriendelijk en soms vinden wij ze een beetje mal. Maar intrigerend zijn ze zeker, net als het land waarin ze wonen: Japan.

Steeds meer mensen weten Japan te vinden en de verwachting is dat in 2019 dat ook zo gaat zijn. Reizigers betalen een niet al te lage, maar ook niet te hoge, prijs voor een vakantie naar Japan. Backpackers die voor een schijntje naar het land willen, hoeven er niet op te rekenen dat het lukt. Maar: je krijgt echt ‘value for money’, zeggen verschillende

reisspecialisten. En ondanks dat prijskaartje trekt het toch steeds meer mensen aan. Hoe kan dat?

“Waar het denk ik mee te maken heeft is dat heel veel bestemmingen een beetje oud nieuws zijn geworden”, zegt Hans de Wilde van Tenzing Travel, die zelf vier keer naar Japan is geweest. “Als jij op een verjaardag zegt dat je naar Thailand gaat, kijkt niemand meer op of om. Maar zeg je dat je naar Japan gaat, dan wordt het ineens interessant.”

“In Nederland merk je ook dat de Japanse keuken steeds populairder wordt, en dan heb ik het niet alleen over sushi”, grapt De Wilde. “De hele culinaire hype van dit moment

Tekst: Hester Ramaker • Foto’s: Tenzing Travel, Travel Trend, JTB

speelt hier natuurlijk ook mee. Op andere fronten zie je Japan ook steeds meer. In de ene stad heb je een Japanse lichtshow en in de andere een Japanse tentoonstelling. Dat wekt de interesse van mensen die dan denken: daar wil ik ook naartoe.”

Ook Natasja Eshuis van Travel Trend heeft haar ideeën over de populariteit van Japan. “Het land geeft de reiziger een unieke combinatie van eeuwenoude tradities en een knettermoderne samenleving. Dat is een fascinerende mix. Aan de ene kant heb je de geisha’s in Kyoto en dien je de Japanse beleefdheidsvormen te respecteren. Aan de andere kant lopen er in Tokyo mensen in cosplay (deelnemers verkleden zich om een bepaald personage of idee uit te beelden, red.) en heeft het land een enorme hightechindustrie. Het is intrigerend dat die twee zo makkelijk naast elkaar kunnen bestaan.”

Japan is met geen ander land te vergelijken, volgens De Wilde. “Je kunt van Maleisië zeggen dat het misschien wat op Thailand lijkt bijvoorbeeld. Alle Aziatische landen lijken best een beetje op elkaar en zijn chaotisch en goedkoop. Maar Japan niet, dat is schoon en georganiseerd en ontzettend uniek. De consumenten willen dat tegenwoordig het liefste zelf ervaren.”

JAPANSE OVERHEID

Volgens Yoshiko Tokita van JTB heeft de opkomst in interesse voor Japan ook nog een andere reden. Tokita woont nu een aantal jaren in Amsterdam maar komt oorspronkelijk uit Chiba, een stad vlakbij Tokyo. Ze volgt het nieuws uit haar vaderland nog elke dag en weet te vertellen dat het ook een doel is van de Japanse overheid om meer Europese, en dus ook Nederlandse, toeristen naar Japan te halen.

“Als je zegt dat je naar Japan gaat, wordt het ineens interessant”

“Er zijn meer en meer bureaus die Japan vertegenwoordigen en promoten”, zegt Tokita. “Niet alleen in Nederland maar in heel Europa. De Japanse overheid heeft een groter bedrag beschikbaar gesteld om meer reizigers naar Japan te trekken. De overheid wil graag dat iedereen de cultuur van het land en het goede eten ervaart.”

Twee jaar geleden is de overheid begonnen met het actiever promoten van het land in Europa. Tot die tijd was 80 procent van de toeristen afkomstig uit een ander Aziatisch land en 20 procent uit andere landen wereldwijd. Die verhouding moet de komende jaren anders komen te liggen en dat schiet al behoorlijk op, zegt Tokita: “Aan het einde van 2018 hebben meer dan 30 miljoen toeristen het land bezocht. Voor 2019 hebben ze de doelstelling op 40 miljoen gezet. In Nederland is het aantal toeristen dat Japan bezoekt in het afgelopen jaar verdubbeld.”

REISTIJD

De beste tijd om te reizen naar Japan is in het voorjaar en het najaar. In het voorjaar kun je in de juiste weken de bloeiende kersenbloesem zien en dat trekt altijd veel toeristen. “Er zijn verschillende apps die je vertellen wanneer de grootste kans is dat de kersenbloesem in bloei staat”, zegt Eshuis. “Dat is handig want niet elke regio in Japan staat op dezelfde tijd in bloei. Logischerwijs is het in die periode dus wel drukker.” Ook heb je in die tijd te maken met de Golden Week: iedereen in Japan is dan een hele week vrij omdat er vier nationale feestdagen plaatsvinden in dezelfde week. Ook dan

“Eeuwenoude tradities en een knettermoderne samenleving: een fascinerende mix”

Natasja Eshuis

Hans de Wilde

is het behoorlijk druk. Het gaat om de eerste week van mei.

“En in het najaar, in de herfst, is het ook fantastisch”, weet De Wilde te vertellen. “Er is prachtige natuur, mooie kleuren en de prijzen zijn ook wat gunstiger. Uiteindelijk gaan veel mensen vanwege vakanties in de zomer. Dat kan ook prima maar houd er rekening mee dat het dan wel warm is. Net zoals bij ons in Nederland is het afgelopen zomer in Japan ook zes weken lang ontzettend warm geweest. Dat is niet ideaal als je dingen wilt doen en highlights wilt bekijken.”

Naast de zomerperiode is volgens Tokita ook de winterperiode steeds populairder. In Nagano, waar in 1998 de Olympische Winterspelen werden gehouden, is het goed vertoeven voor een wintersport, vertelt ze. “Je kunt daar perfect skiën in de winter. Nadat je de hele dag

WAAR MOET JE OP LETTEN ALS JE VOOR JE KLANT EEN REIS NAAR JAPAN BOEKT?

- De Japan Rail Pass, waarmee je onbeperkt kunt reizen voor 7/14/21 dagen, is niet in Japan te koop. Die moet in Neder land al bijgeboekt worden;

- De prijzen van hotels zijn enorm flexibel, vooral in grote steden. Je hebt dus tijd nodig om de prijs van een specifieke datum goed uit te zoeken want die gaan dagelijks op en neer. Wacht dus even met boeken voor een bepaalde datum tot je zeker weet wat de prijs is die betaald moet worden door je klant;

- Bepaalde activiteiten moeten in Nederland al vastgelegd worden om zeker te weten dat de klant die ervaring mee kan maken. Bijvoorbeeld een theeceremonie, een sumowedstrijd of een ontmoeting met een geisha;

- De IC kaart, een soort Nederlandse OV-chipkaart, kun je in Japan nog wel aanschaffen.

- Als je er als reisagent nog nooit bent geweest, schakel dan hulp in van een expert. Zo weet je zeker dat je geen belangrijke zaken mist.

ADVIEZEN AAN JE KLANTEN:

- In de taxi is het handig om een visitekaartje van het hotel en een plattegrondje mee te nemen zodat de taxichauffeur de weg kan vinden;

- Het is niet gebruikelijk om fooien te geven;

- Raad de klant aan om niet alleen in Japanse accommodaties of alleen in Europese accommodaties te slapen. Probeer een combinatie tussen die twee te adviseren om zowel de Japanse gebruiken mee te krijgen én goed te slapen (Japanners liggen op matjes);

- Op de bonnefooi reizen is niet aan te raden. Adviseer de klant dan ook om een route te bepalen zodat ze niets missen;

- Mocht je van je klant gehoord hebben dat hij/zij geïnteres seerd is om ooit een reis naar Japan te ondernemen, adviseer diegene dan ruim op tijd te boeken. Vooral tijdens het voorjaar als de kersenbloesem in bloei staat, zitten hotels al snel vol; - Probeer niet per se alle highlights te willen zien want dan is de klant alleen heen en weer aan het reizen. Er is nog zoveel meer te beleven dus adviseer om soms ook eens twee nachten op dezelfde plek te slapen;

- In Japan betaalt iedereen met cash, dus de klant moet vol doende meenemen;

- Hoewel het best prijzig is, raad je klant aan om tenminste een halve dag een Engelstalige gids in te huren. Tempels bekijken is natuurlijk al erg mooi maar met een gids komt de klant veel meer te weten over de omgeving waarin hij/zij zit.

“Alle Aziatische landen lijken op elkaar, maar Japan niet”

buiten in de kou ben geweest, is het ook heerlijk om een bad te nemen in de natuurlijke hotsprings die overal in de buurt te vinden zijn.”

Over badderen gesproken: in Japan heb je openbare badhuizen waar mannen en vrouwen gescheiden wassen. Tokita: “En zwemkleding is daarin niet toegestaan, iedereen is compleet naakt. Ook zijn tatoeages niet toegestaan, maar die kun je eventueel verbergen met een sticker of een pleister.”

DOELGROEP

De Wilde krijgt verschillende leeftijdsgroepen over de vloer die een vakantie naar Japan willen boeken. “Maar er zijn twee groepen oververtegenwoordigd: de 55-plusser en de millennial.” Die laatste groep wil graag willen sparen voor een reis naar Japan. De Wilde: “Want de millennial wil de eerste zijn. En over tien jaar is dat weer anders.”

“Maar Japan is ook erg leuk voor gezinnen met kinderen vanaf een jaar of acht/negen”, vervolgt hij. “Er zijn voor die leeftijdsgroep ontzettend leuke dingen te doen. De jeugdcultuur is uniek, denk aan de mangacultuur. Denk aan de manga-cultuur. Japan heeft ook heel hippe winkels en wijken.”

Alleen reizen kan overigens ook. Mocht je iets niet kunnen vinden of snappen, dan zijn alle Japanners bereid om te

helpen. “Het is honderd procent veilig in Japan”, meent De Wilde. “Sommige dingen zijn slecht aangegeven en niet alle Japanners spreken Engels, maar je bent echt altijd veilig. En om het gebrek aan Engels te compenseren, lopen ze soms gewoon hele stukken met je mee om iets aan te wijzen. Al is het een kilometer ver weg.”

Dat laatste beaamt Tokita. “Meer en meer Japanners doen hun best om Engels te spreken. In hotels en op het vliegveld kun je sowieso Engelssprekende Japanners vinden. Ook steeds meer foldertjes of bewegwijzering is in het Engels. Als iemand geen Engels kan, dan zoekt diegene net zo lang tot er iemand is gevonden die wel Engels spreekt. En met lichaamstaal kom je een heel eind.”

BELEEFD

Je dient je als toerist wel aan de juiste gedragsregels te houden. Eshuis: “De cultuur en maatschappij zijn erg gericht op beleefdheid. Er zijn protocollen voor sociale omgangsvormen. Als toerist moet je daar rekening mee houden. Drie keer kussen bij een ontmoeting is bijvoorbeeld uit den boze. Je moet mee gaan met de beleefdheden en je van tevoren goed inlezen over hoe Japanners met elkaar omgaan.”

Die beleefdheden zie je ook terug op de weg. Want in Japan kun je overigens ook heel makkelijk en goed een auto huren, zegt De Wilde. “Japanners rijden ontzettend rustig en netjes. Ze geven je voorrang, rijden in hun eigen baan en zijn erg gedisciplineerd. Je kunt een GPS meevragen om zo bij je bestemming te komen en dat werkt perfect. Oh, en vergeet niet dat Japanners links rijden.” Met de trein kun je overigens ook erg goed door Japan reizen. Met de Japan Rail Pass kun je voor een vast bedrag onbeperkt gebruik maken van alle lijnen van het ‘JR Group’ netwerk. Het openbaar vervoer is erg betrouwbaar in Japan: vertraging wordt gemeten per seconde.

Ga je niet veel treinreizen maken maar gebruik je wel het openbaar vervoer? Dan kun je ook een IC kaart aanvragen, legt Tokita uit. “Normaal betaal je met cash maar met de IC kaart kun je ook in verschillende winkels betalen. Bovendien kun je dan ook gebruik maken van de trein, metro en bus. Het werkt als een soort Nederlandse OV-chipkaart die je steeds oplaadt om mee te kunnen betalen. Deze kaart kun je ook gebruiken in andere winkels of in supermarkten die erbij aangesloten zijn. Zo zit je niet aan het einde van je reis met enorm veel kleingeld opgescheept.”

“Japan is echt hip en hot aan het worden”, besluit De Wilde zijn verhaal. Ondanks dat er een prijskaartje aan de reis zit, is er nog nooit iemand ontevreden bij hem langs gekomen na een verblijf in Japan. De Wilde: “Nee. Werkelijk, er is nog nooit iemand bij mij gekomen die heeft gezegd dat een reis naar Japan het geld of d tijd niet waard is. Sterker nog: iedereen die ik spreek wil altijd nog eens terug.”

Yoshiko Tokita

ANNET SCHUT GING MET HAAR VRIEND VOOR HET EERST NAAR JAPAN EN KEEK HAAR OGEN UIT.

“Mijn vriend en ik wilden heel graag een verre reis maken. We wisten nog niet precies waar dan naar toe, alleen dat we niet naar een derdewereldland wilden en dat het een heel andere cultuur moest zijn. Als kind heb ik altijd al een fascinatie gehad voor Japan en zodoende kwamen we daar uit. Ik heb altijd gezegd: jullie komen hier kijken, dan wil ik nu zien waar jullie wonen.”

“We hebben vrij impulsief een groepsreis geboekt via Djoser. We dachten dat het heel ingewikkeld zou worden in Japan in verband met de taal, maar achteraf hadden we het makkelijk zelf gekund. In Japan wil werkelijk iedereen je helpen. Spreken ze zelf geen Engels? Dan gaan ze voor je op zoek naar iemand die het wel spreekt. Straatborden hebben ze bijna niet en veel plattegronden werden ook in het Engels uitgegeven. We willen graag nog eens terug, maar dan willen we het zelf doen. Door een groepsreis heb je best een gehaast programma en we willen graag meer zien.”

“Het is een fascinerend land omdat Japan hetzelfde welvaartsniveau heeft als het onze maar toch is het compleet anders ingericht. De bouw is daar minder mooi dat ik mij had voorgesteld. Weinig echt oude gebouwen. De tempels zijn uiteraard prachtig maar de moderne steden zijn niet mooi. En echt overal komt licht en geluid uit in de grote steden. Het is Times Square maar dan met geluid: heel veel prikkels om te verwerken.”

“Ik wil dolgraag nog eens terug want ik wil nog zo veel zien. Ik ben dit keer drie weken geweest en ik heb veel highlights af kunnen strepen maar de volgen de keer wil ik meer rust. Nu denk ik: ik boek het wel allemaal zelf. Maar misschien zoek ik wel hulp hier in Nederland. Ter plekke heb je in elk geval geen reisbegeleider nodig.”

‘DIE ENE KEER BALI KAN ER WEL AF’

Bij het woord ‘vliegschaamte’ denk ik vooral aan de hemel. Dat je na een kinderarts aankomt bij Petrus en dan moet zeggen dat je reisjournalist was. Hello Hell!

Op de laatste Vakantiebeurs ging het NOS Journaal op zoek naar detouristen en vliegschaamluizen. Die bleken nog schaarser dan vegetarische slagers in West-Australië. Bovendien hadden die hypervrolijke Vakantiebeursgangers een keihard verweer: ‘Wij stappen regelmatig met de vouwfiets op de metro naar de Nieuwmarkt dan kan die ene keer Bali er ook wel af.’ Geen speld tussen te krijgen.

Ik voel me nu soms slechter dan Zwarte Piet die met Ryanair een dagje gaat shoppen in Barcelona met R. Kelly op de playlist. Ooit was ik groen. Ik kocht in 2004 een Toyota Prius en het kreng reed echt 1 op 18. Tot 2014 betaalde ik geen cent wegenbelasting. Het beviel me uitstekend, dat duurzaam leven. Na tien jaar met de snelheid van een lijkwagen door Europa te hebben getoerd, kreeg de wegenbelasting mijn Prius in het oog. Ik kocht weer een wagen met drie pedalen en gokte op de kelderende benzineprijs.

De moraal. Wantrouw elke 55-plusser die zich eerst bewusteloos heeft gevlogen en nu rondtrompettert dat de Veluwe per ebike mooier is dan Bali. De echte definitie van detourisme is: nooit meer naar Barcelona of Praag willen vliegen omdat je daar al vijf keer bent geweest.

Ik ben ook stapelgek op comfortabele hsl-treinen die me binnen zes uur naar alle randen van Europa brengen. Alleen: ze zijn er nog niet. En als ze mij morgen door een ondergrondse buis willen afschieten naar Málaga voor Transavia-tarief en een uur reistijd sta ik met mijn milieuhoofd vooraan.

Vliegschaamte moet je niet op het bordje van de zakenreiziger of toerist schuiven. Zet maar iets groens en iets snels voor, wij stappen wel in.