Parallaks oktober 2011 by Miranda Schraa

Parallaks Jaargang 10, nummer 5, Oktober 2011

Aan het begin van...

â&#x20AC;&#x2DC;Vandaag begin ik opnieuwâ&#x20AC;&#x2122; Alles over geheugenverlies

Gefeut door een feut

... Een nieuw collegejaar! Periodiek van Studievereniging Paradoks voor de opleidingen Biomedische Technologie & Technische Geneeskunde UNIVERSITEIT TWENTE.

MEDTRONIC BAKKEN RESEARCH CENTER

UC200704322 EE

Medtronic is a world leader in medical technology, restoring people to full and productive lives using the most advanced medical device therapies. The company has over 36,000 employees worldwide, with headquarters in Minneapolis, USA. The Bakken Research Center in Maastricht contributes to Medtronicâ&#x20AC;&#x2122;s mission by conducting clinical and technical R&D programs in Europe, the Middle East and Africa, cooperating with medical specialists and scientists in hospitals and universities.

Excerpts from the Medtronic Mission: - To contribute to human welfare by application of biomedical engineering in the research, design, manufacture, and sale of instruments or appliances that alleviate pain, restore health and extend life. - To direct our growth in the areas of biomedical engineering where we display maximum strength and ability... - To strive without reserve for the greatest possible reliability and quality in our products...

Medtronic Bakken Research Center | Endepolsdomein 5, 6229 GW Maastricht | www.medtronic.nl

Inhoudsopgave 4

VOORZITTER EN REDACTIONEEL

KORT NIEUWS

PARADOKS INSIDE

GENEESKUNDE IN DE GESCHIEDENIS

ZIEKTE UITGELICHT | Infantilisme

Verloskunde

| Spina Forte stelt zich voor! 8, 9

NIEUW ONDERWIJS BMT

GEFEUT DOOR EEN FEUT

IN DEN BEGINNE... | De Oersoeptheorie

12, 13 DE MAAKBARE MENSCH 20-22 IETS OM TE ONTHOUDEN | Geheugenverlies

10 Gefeut door een feut |

EUTHANASIE

24, 25 ONDERWIJS: JE KUNT ER NIET LAAT GENOEG MEE BEGINNEN | Koen van Andel over Onderwijs 28, 29 DE PROSTAAT

Onderwijs Winnaar van de Centrale Onderwijsprijs 2011 Koen van Andel over van start gaan, nieuw onderwijs en een (nieuw) begin.

“

Stel je eens voor hoe heerlijk het moet zijn om ’s avonds college te geven.

Jaargang 10, oktober 2011

Parallaks

Van de Voorzitter Door: Kim van Noort

Beste Lezers, Op het moment van schrijven heb ik er net, samen met mijn medebestuurders, tien uur over gedaan om de Paradokskamer op te ruimen. Het oud-bestuur had er een zooitje van gemaakt. Bladeren van vorige herfst lagen verspreid over de vloer, en etensresten hingen dwars door de kamer. In de bestuurskamer kon alleen geslapen worden, terwijl alle banken uit de Paradokskamer verdwenen waren. Dit alles opruimen was niet een begin om je op te verheugen. Maar toch ben ik het oud-bestuur erg dankbaar voor deze metamorfose. Hierdoor gaven ze ons de kans om onze eigen draai te geven aan ons bestuursjaar. Te beginnen met de Paradokskamer. Zo beginnen wij het nieuwe bestuursjaar met een frisse start.

Daarnaast willen wij de vereniging een juiste beweging meegeven. Zodat ze zich kan ontwikkelen en verbeteren.

Op dit moment zijn we druk bezig met het opzetten van commissies om ook dit jaar weer veel acticiviteiten te organiseren zoals feesten, excursies, symposium etc. De commissiemarkt was een groot succes en de meesten commissies zitten bomvol. Er zijn ontzettend veel enthousiaste Voordat wij het bestuursjaar zijn eerste jaars bijgekomen. Er waren begonnen hebben we een heel traject zelfs 25 geinteresseerden voor doorlopen als KB. Het begon allemaal de feestcommissie, waardoor we met een etentje met alle geinteresseerde ook dit jaar weer kunnen rekenen bij de Spek, de avond van de Halv op grandioze feesten van onze ALV. Al snel werd er een KB gevormd. feestcommissie! Helaas was het met onze overvolle zomervakanties niet ideaal om te Bij het uitkomen van deze Parallaks brainstormen over beleidspunten zal de DIES al gevierd zijn, waar en een naam. Dit hebben we dan nu de voorbereidingen hard voor ook voornamelijk gedaan in de aan de gang zijn. Op dezelfde dag eerste collegeweken en tijdens het zal er ook gereld worden met de ME. beleidsweekend. En ‘s avonds zal er een super mooi feest plaatsvinden, waar we allemaal Uiteindelijk is onze naam helemaal als onze vader verkleed gaan en ik tot stand gekomen tijdens het hoogstwaarschijnlijk Paradoksgroen beleidsweekend. De naam betekend haar zal hebben. “Krachtige Ruggengraat, de juiste beweging”. Deze naam komt uit het Ik heb in ieder geval er veel zin in feit dat wij het 33e bestuur zijn, en een jaar bestuur van S.V. Paradoks. er bij toeval ook 33 wervels in onze wervelkolom zitten.

Parallaks

Jaargang 10, oktober 2011

Redactioneel COLOFON Redactie Miranda Schraa Dirk-Jan Cornelissen Jessica Schraa Bart Steensma Vincent Hommersen Jan Verhoeff Marjanne Luinstra Tim Boers Met dank aan Koen van Andel Kim van Noort Jan-Yme de Boer Richte Schuurmann PERS Adverteerders Rabobank Omslag Achterkant MIRA Achterkant Medtronic Omslag Voorkant Contactadres S.V. Paradoks Universiteit Twente Horst C004 Postbus 217 7500 AE Enschede o.v.v. Parallaks redactie10@paradoks.utwente.nl Drukkerij VDA Groep Hengelosestraat 547 7521 AG – Enschede Telefoon: 053-4333777 info.enschede@vda-groep.nl Design layout Dirk-Jan Cornelissen Jessica Schraa

Als een diesel Een goed begin is het halve werk. Heerlijk motto is dat altijd he. En het leek ook zo te gaan. BMT bestaat 10 jaar, tal van nieuwe enthousiaste redactieleden, genoeg om over te schrijven; een goed begin! De Jeugd van Tegenwoordig zingt in het nummer STERrenstof: “Een goed begin is het halve werk, maar een goed begin is maar de helft!” Bij het uitbrengen van deze eerste Parallaks van het nieuwe collegejaar was dit ook zeker zo! Sterker nog, deze Parallaks was eerder het dubbele dan het halve werk! Als een dieseltje begonnen we aan de nieuwe stukken. Al snel bleek namelijk dat iedereen nog een beetje last had van opstartproblemen, maar gelukkig werd dit met een kleine verschuiving van de deadlines opgelost. Niks aan het handje! Althans, zo leek het eventjes. Het werd al snel duidelijk dat het geluk nou niet bepaald aan onze zijde was. Onzekerheid bij de drukker, onzekerheid over de advertenties en heel veel uitstel. Tot overmaat van ramp was de mede-eindredacteur Dirk-Jan ook nog eens op studiereis, zodat de eind-redactie alleen door Jessica gedaan moest worden. De altijd zo zelfstandige redactie heeft het (nieuwe) bestuur (dat zich netjes voorstelt op bladzijde 14-17) nog nooit zo vaak lastig gevallen en DJ zal zich wel een ongeluk schrikken als hij terugkomt. Gelukkig is het buiten echt weer om blij van te worden (ahum), zitten wij hier met een lekker wentelteefje (is wel waar) en heb jij de Parallaks in je handen (ook waar)! Nu houden we op met klagen, immers alle begin is moeilijk! In deze Parallaks kun je lezen over het nieuwe onderwijssysteem van BMT, geheugen en geheugenverlies, prostaatkanker en euthanasie; een bomvolle Parallaks dus! Als redactie gaan wij op naar de volgende editie van de Parallaks en we wensen jou veel leesplezier! Groetjes, Miranda en Jessica (Hoofd- en Eindredacteur) P.S.: DJ het lijkt ons duidelijk dat jij nooit meer op studiereis gaat; dat is namelijk een goed begin met het voorkomen van een dergelijke volgende ramp.

Jaargang 10, oktober 2011

Parallaks

Kort Nieuws Operaties met fluorescerende tumoren Eierstokkanker is een ziekte die vaak lange tijd zonder klachten verloopt en daarom vaak laat wordt gediagnosticeerd. Bij de uiteindelijke behandeling wordt getracht tijdens een operatie zoveel mogelijk tumorweefsel te verwijderen. Bij een operatie komen vaak problemen kijken, het is moeilijk om te zien waar het tumorweefsel precies zit. Gooitzen van Dam van het UMc Groningen heeft een nieuwe techniek ontwikkeld waardoor de tumor fluorescerend gemaakt kan worden. Maligne tumoren in de eierstokken brengen folaat verhoogd tot expressie, gezonde cellen niet. Door dit folaat te labellen met een fluorescerende kleurstof kan de tumor een stuk zichtbaarder gemaakt worden. Het fluorescerende tumorweefsel is niet met het blote oog zichtbaar, er is een gevoelige camera nodig om het licht te detecteren. De fluorescentie blijft twee tot acht uur te detecteren; dit is lang genoeg om het tumorweefsel te kunnen verwijderen. Er zijn nog wel wat problemen met de techniek: omdat niet alle tumorcellen folaat verhoogd tot expressie brengen (het gaat om 95 % van de cellen) moet altijd gecheckt worden of het folaat in de tumor verhoogd tot expressie komt voordat de Bron: operatie gestart wordt. http://www.kennislink.nl/publicaties/opererenmet-lichtgevende-tumoren

Stamcellen vastgehouden in ongedifferentieerd stamcelstadium Onderzoekers van het Rotterdams Medisch Centrum zijn er in geslaagd stamcellen vast te houden in het ongedifferentieerde stamcelstadium. Stamcellen initiëren een cascade (‘de WNT signaling pathway’) waarbij verschillende eiwitten geproduceerd worden. Dit zorgt ervoor dat de stamcellen niet differentiëren, stamcellen die aan het differentiëren zijn maken geen WNT eiwitten aan. Door het eiwit Wnt3a toe te voegen aan een populatie stamcellen toe te voegen voorkwamen de wetenschappers dat de stamcellen begonnen te differentiëren. Dit is een belangrijke stap in het stamcel onderzoek. Uiteindelijk is het doel om vanuit lichaamseigen cellen stamcellen te kunnen maken, dit betekent dat er geen embryo’s gebruikt zouden hoeven worden voor stamcelproductie. Uiteraard zal het nog een tijd duren voordat dit gedaan kan worden, maar de identificatie van het grote belang van de Wnt eiwit cascade is een belangrijke stap in het stamcelonderzoek. Bronnen: http://www.kennislink.nl/publicaties/eiwit-voorkomt-specialisatie-van-stamcel, Derk ten Berge e.a. Embryonic stem cells require Wnt proteins to prevent differentiation to epiblast stem cells Nature Cell Biology, 14 augustus 2011 online

Parallaks

Jaargang 10, april 2011

Door: Bart Steensma

Wetenschappers remmen verouderingsproces stamcellen Hoe ouder een mens wordt, hoe minder goed zijn/haar in staat is om schade aan weefsel te herstellen. Tegenwoordig wordt gedacht dat het verouderingsproces van de mens zelf direct gelinkt is aan het verouderingsproces van stamcellen. Onderzoekers van de universiteit van Georgia zijn erin geslaagd het verouderingsproces in stamcellen om te keren. Door te kijken naar de activiteit van non-coderende RNAâ&#x20AC;&#x2122;s op het genoom zijn de wetenschappers er in eerste instantie in geslaagd te ontdekken hoe oude stamcellen verschillen van jonge stamcellen. Het verouderingsproces had vooral invloed op zogenaamde retrotransposonen, delen DNA waarvaan in eerste instantie gedacht werden dat ze nutteloos waren.

Retrotransposonen blijken een rol te spelen bij genregulatie, onder andere door het afscheiden an toxische deeltjes. Oude cellen blijken niet meer in staat de afscheiding van deze deeltjes te onderdrukken, waardoor de regeneratieve capaciteit van een stamcel afneemt. Door de ophoping van deze deeltjes in de cel tegen te gaan zijn de wetenschappers er uiteindelijk in geslaagd stamcellen te â&#x20AC;&#x2DC;verjongenâ&#x20AC;&#x2122;. De volgende stap van het onderzoek zal ingaan op eventuele klinische toepassingen van de herstelde stamcellen. Bron: http://www.gatech.edu/newsroom/release. html?nid=70083

Eiwitstructuur herleid met behulp van computergame De Amerikaanse wetenschapper David Baker van de Universiteit van Washington heeft een briljante methode bedacht om de driedimensionale structuur van eiwitten te kunnen bepalen. Normaliter doen supercomputers jaren over een dergelijke tijd, nu de hulp van gamers is ingeschakeld duurt het echter een stuk korter. Baker ontwikkelde het computerprogramma foldit waarin gamers spelsgewijs de structuur van het eiwit moeten zien te bepalen. Het doel van het spel is een eiwit op een zo effectief mogelijke manier in elkaar te vouwen. Hierbij moet rekening gehouden worden met verschillende chemische eigenschappen zoals hydrofobiciteit of lading van bepaalde subunits van het eiwit. De speler krijgt extra punten als het eiwit zo effectief mogelijk opgevouwen is, spelers kunnen elkaar scores zien. Baker heeft al eerder getracht een grote groep mensen te gebruiken om eiwitstructuren te bepalen, het programma rosetta@home maakte gebruik van de processorkracht van meer dan 200.000 verschillende computers om een eiwitstructuur te bepalen. Het probleem hierbij was dat computers niet beschikken over ruimtelijk inzicht rosetta@home kon hierdoor alleen gebruikt worden om structuren van kleine eiwitten te bepalen. Door gebruik te maken van de intuitie en de competitiedrang van de mens is Baker er uiteindelijk in geslaagd een belangrijk probleem in de wetenschap op te lossen: afgelopen maand is een groep gamers er met foldit in geslaagd de structuur te bepalen van een eiwit dat een grote rol speelt bij aidsbesmettingen.

De wetenschap heeft zich jarenlang over dit probleem gebogen terwijl een groep gamers het probleem in tien dagen heeft opgelost. De volgende stap van het foldit programma is dat gamers zelf eiwitten mogen bouwen, dit zou een grote rol kunnen spelen bij bijvoorbeeld ontwikkeling van medicijnen. Voordat deze stap genomen wordt zal Foldit nog verder ontwikkeld moeten worden, gamers hebben over het algemeen nog niet genoeg kennis om zelf een eiwit op te bouwen. Bron: Cooper et al., 2010. Predicting protein structures with a multiplayer online game, Nature 466: 756760.

Jaargang 10, april 2011

Parallaks

Nieuw Onderwijs BMT De naam RoUTe 14+ is intussen wel bekend. Wat die naam nou precies inhoudt is iets minder duidelijk. Aan alle kanten gaan er geruchten over brede bachelors, bezuinigingen, het opheffen of samenvoegen van studies en over vernieuwingen in het onderwijs. Voor veel studenten is dit iets voor de toekomst, iets voor morgen, iets waar zij niet meer mee te maken krijgen. Echter, eerstejaars studenten Biomedische Technologie zijn onderdeel van de nieuwe generatie. Ze hebben een volledig nieuw curriculum en zijn vanaf nu de pilot voor het Twents Onderwijsmodel. Het doel van het Twents Onderwijsmodel is om onbedoeld langstuderen lastiger te maken. Dit betekent dat als je de ambitie hebt om een of meerdere jaren extra in je studentenleven te investeren het door een intelligent gekozen curriculum en een slimme onderwijsvorm ineens erg lastig wordt. Omdat de universiteiten nu moeten opdraaien voor de langstudeerders die zij herbergen hebben de bedenkers natuurlijk een kostenbeperking in hun achterhoofd. Geld is echter niet de enige beweegreden om deze grootschalige veranderingen door te voeren. De andere beweegreden is voor de hand liggend. Inderdaad, verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. Voor de eerstejaars studenten BMT betekent het nieuwe curriculum vooral dat alles wat ze in een kwartiel doen met elkaar in verband staat in de vorm van een overkoepelend project. Het is dus de bedoeling dat ze de opgedane kennis van hun vakken kunnen toepassen op hun projectopdracht. Omdat van alle leden van een projectgroep wordt verwacht dat ze zich inzetten voor het project wordt ook van ze verwacht dat ze allemaal de projectvakken volgen zodat ze een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan het project. Het nieuwe curriculum zit dus vol projecten, en deze maken over het algemeen vakken interessanter en daarmee voor een bepaalde categorie studenten leuker. Bovendien betekent dit dat er wekelijks een voortgangsbespreking is met een tutor. Deze tutor, een docent of hoogleraar, bespreekt de ontwikkelingen met de studenten rondom het project en maakt communicatie tussen de studenten en docenten erg eenvoudig.

Parallaks

Echter een eigenschap aan vakken die tot op heden nog steeds wordt gewaardeerd en veelvuldig wordt gebruikt is dat ze herkansbaar zijn. Laat het nu net die eigenschap zijn die voor de eerstejaars BMT studenten is komen te vervallen. Voordat je hierover moord en brand gaat roepen, iets wat begrijpelijk is, is het een aanrader om bij de filosofie hierachter stil te staan. Het idee achter het projectonderwijs is verandering in de studiementaliteit van de student. De afgelopen generaties BMT bestond voor een deel uit studenten die hun vakken volgden en aan het einde van het kwartiel keken hoeveel punten ze gescoord hadden en daarmee hun diploma bij elkaar sprokkelden. Het idee met het nieuwe onderwijs is dat er met behulp van projecten, tutorgesprekken en een sterke samenhang van onderwerpen binnen een kwartiel de studenten de stof allemaal beheersen en dus allemaal hun kwartiel voldoende afsluiten. Op die manier heb je dus na 3 jaar gewoon je bachelor binnen en heb je dus nog een heel jaar om je volledig op een bestuur of commissiewerk te richten voordat je door Den Haag beboet wordt. Binnen deze filosofie moet de herkansbaarheid dus wel vervallen omdat studenten anders niet tot het systeem gedwongen worden.

Jaargang 10, oktober 2011

Door: Jan-Yme de Boer

Er wordt dus gestreefd naar een curriculum zonder herkansingen. Het is momenteel nog streven omdat bijvoorbeeld een wiskundedeel dit kwartiel niet goed in het project te implementeren was. Voor dit eerste kwartiel betekent het dat wiskunde toch één keer te herkansen valt. De rest van je vakken zijn dus zonder herkansing. Als je toch een vak niet hebt gehaald dat binnen het project niet compenseerbaar was dan zul je een onvoldoende op OSIRIS zien verschijnen. Als dat gebeurt dan weet je dat je het project komend jaar opnieuw moet doen met alle gevolgen van dien. Over de regels van het compenseren had ik graag meer duidelijkheid gegeven maar schijnbaar zijn die complex en verschillen ze per project, dus dat maakt een eenduidig antwoord lastig en daarmee blijft duidelijkheid van mijn kant achterwege. Als je, zeer begrijpelijk, toch behoefte hebt aan duidelijkheid dan zouden de antwoorden op al je vragen in de projecthandleiding en het OER (Overgang en Examen Regelement) moeten staan. Kom je er dan nóg niet uit of kom je tot de conclusie dat er iets niet klopt dan ben je natuurlijk altijd welkom in de ParadoksKamer om er samen over na te denken en tot een oplossing te komen.

Of de vernieuwingen in het onderwijs nou goed of slecht zijn is niet aan mij om te oordelen. Tegenstanders vermoeden dat dit ‘strikte’ onderwijs slecht zal zijn voor het activisme op de campus omdat studenten niet meer de mogelijkheid hebben om een vak te laten vallen zonder meteen een heel jaar achter te lopen. Voorstanders aan de andere kant zijn van mening dat het een positief effect zal hebben op de kwaliteit van het onderwijs en dat de studie-uitval hiermee teruggedrongen zal worden. En zo zijn er voor beide partijen nog veel meer argumenten te verzinnen. In welke mate de beide partijen gelijk of ongelijk hebben zal in de loop van de tijd blijken. Vooralsnog wordt er door de opleiding aan het curriculum geschaafd en aan de weg getimmerd. Het is hierbij aan Paradoks en haar leden om de opleiding te voorzien van opmerkingen, suggesties en eventuele kritiek om samen het onderwijs beter te maken. Tot in de Pardokskamer! Jan-Yme de Boer Commissaris Onderwijszaken BMT

Jaargang 10, oktober 2011

Parallaks

Gefeut door een feut Door: Jan Verhoeff Nieuw leven is een wonderlijk proces. Zoogdieren brengen hun nakomelingen ter wereld op een moment dat hun nakomelingen nog compleet afhankelijk zijn. Bij mensen is dit net zo, baby’s hebben je nodig. En om te zorgen dat de ouders (of, in mindere mate, iedereen die ook maar in de buurt komt) daadwerkelijk ook tijd en moeite in dat mormel steken, heeft evolutie enkele trucjes ontwikkeld. De ‘Aaawhhh’ factor bij baby’s bijvoorbeeld, de in verhouding grote ogen van een baby wekken onmiddelijke sympathie en zorgzame gevoelens op. Echter het probleem is dat baby’s ‘weten’ dat ze dit effect op ons, zelfstandige en volgroeide mensen, hebben. En ze buiten dit genadeloos uit. Ten eerste, ze liegen. En ja, dat doet iedereen. Een peuter met beide handen achter de rug die bij hoog en bij laag beweert niet een extra koekje heeft gepakt liegt ook. Alleen peuters zijn nogal doorzichtig en leren van hun fouten. Baby’s hebben niet zulke lastige dingen als ‘gewetens’ en ‘spijt’. Vanaf hun 6de maand op deze aardkloot zijn baby’s in staat om iedereen’s aandacht te krijgen door te huilen. Niet omdat ze honger hebben, of pijn hebben, nee omdat ze zich vervelen. Onderzoeken wijzen uit dat baby’s in staat zijn om te beginnen met huilen, om dan even te stoppen en te luisteren of er iemand aankomt om ze te troosten. Maar ze doen het niet alleen om aandacht te krijgen, ze doen het ook als afleiding. Als ze iets doen wat de ouders niet leuk vinden (iets omgooien, hun luier vullen of anderen pijn doen) zullen de kinderen huilen of lachen om de ouders af te leiden. Dus baby’s weten dat ze iets fout doen en dan proberen ze de ouders ook nog af te leiden.

Dit is niet het enige wat die kleine psychopaten doen, ook zullen ze om het minste of geringste een woede-aanval krijgen. Dit is weer iets wat ‘normaal’ is bij kleine kinderen, als ze iets niet krijgen of iets moeten doen wat ze niet willen. Maar baby’s hebben met hun honkbal-formaat hersenen die laatste denkstap nog niet gezet. Dus zullen ze hun ouders terroriseren met een woedeaanval ook al is er niets aan de hand.

^ ‘Ja, stop me alsjeblieft in bad. WHEEEEEEEEEE!’

^ ‘Ach smoel dicht, leugenaar!’

Parallaks

Nu voordat je de dichstbijzijnde baby zoekt en hem even flink de les leest, moeten we wel zeggen dat dit gedrag voor baby’s nodig en zeker belangrijk is. Ze gebruiken deze periode, wanneer ze nog maximaal schattig en aaibaar zijn om te leren wat wel en wat niet gewenst is bij communicatie. Al dit gedrag is ervoor om te zorgen dat wanneer ze grotendeels zelfstandig zijn, ze snappen wanneer je te veel liegt en wanneer het beter is om rustig te blijven in plaats compleet door het lint te gaan. Maar ik mag ze nog steeds niet.

Jaargang 10, oktober 2011

In den beginne... Door: Dirk-Jan Cornelissen In den beginne… … was er niets. Maar hoe is de wereld, vanuit dit niets, geworden tot wat het nu is? Eén theorie is de Oersoep theorie, gecombineerd met de evolutietheorie en het Survival of the Fittest principe. Deze theorie begint met een aarde waar alleen kleine moleculen aanwezig zijn, opgelost in water. Door de energie die geleverd wordt door de zon (UV straling) en bliksem inslagen vormen deze kleine moleculen grotere, organische moleculen. Deze organische moleculen zouden tot elkaar aangetrokken worden en vormen druppeltjes binnen de soep. Deze druppeltjes zouden de basis hebben gevormd voor de eerste organismen. Alexander Oparin heeft in een experiment anorganische ingrediënten bij elkaar gegooid, dit gedurende langere tijd blootgesteld aan elektrische ladingen en UV licht en kon na het experiment aantonen dat er organische moleculen aanwezig waren in het mengsel, wat geld als een bewijs voor deze theorie. Heden ten dage is deze theorie zo goed als verworpen. Het ontstaan van de organische moleculen is mogelijk, maar het “toevallig” ontstaan van de eerste cel is ondenkbaar, aangezien daar eiwitten voor nodig zouden zijn en eiwitten zo complex zijn, dat ze zonder de hulp van andere eiwitten nooit toevallig geproduceerd zouden worden. We gaan even verder vooruit in de tijd en de eerste eencelligen zijn aanwezig. Deze eencelligen hebben de mogelijkheid om hun DNA/RNA uit te wisselen en op die manier nieuwe organismen te creëren, die net wat anders zijn. Maar hoe heeft dit uiteindelijk kunnen leiden tot de complexiteit van de huidige organismen? Hier doet de evolutietheorie zijn intrede. De evolutietheorie van het survival of the fittest principe uit. Organismen die net iets extra’s hebben, hebben een grotere kans op overleving en dus een grotere kans om hun DNA uit te wisselen. Dit leid tot meer organismen met het DNA wat een grotere kans op overleving bied. Een goed voorbeeld komt van John Endler, een evolutiebioloog. Hij nam een stel guppies uit een rivier, waar de guppies veel last hadden van roofvissen. Om aan deze roofvissen te kunnen ontsnappen, hadden alle guppies een grijze kleur, die overeen kwam met de bodem kleur. Deze guppies plaatste hij in een andere rivier, waar geen roofvissen voorkwamen. Binnen slechts twee jaar waren er alleen nog maar felgekleurde guppies te vinden in de rivier.

De willekeurige DNA combinatie die voor felgekleurdheid zorgt, was niet handig in een rivier vol met roofvissen. De enige vissen die zich voort konden planten waren de gecamoufleerde guppies. Maar in een rivier zonder roofvissen waren het de guppies die het meest opvielen bij de dames die zich het meest voort plantten. Niet overtuigt dat alleen door selectie organismen zich zo hebben kunnen aanpassen dat uiteindelijk de mens is ontstaan? Als je bedenkt dat de mens 15.000 jaar geleden in China wolven als huisdier nam en die in 15.000 zo hebben weten door te fokken dat de huidige chihuahua eruit ontstaan is, dan is het ook goed in te denken dat in de loop van miljoenen jaren de mens is voortgekomen uit, bijvoorbeeld, een guppie.

Jaargang 10, oktober 2011

Parallaks

De maakbare mensch De mogelijkheden van gentherapie Ongeveer 4 % van de nieuwgeborenen komt ter wereld met een erfelijke aandoening. Hoewel deze aandoeningen soms goed te behandelen zijn met chirurgische ingrepen en medicijnen, is het maar op één manier mogelijk om deze patiënten te genezen: gentherapie. Ondanks dat het een van de meest veelbelovende technieken is, is er nog veel discussie over. Als het mogelijk is om erfelijke ziektes de wereld uit te helpen door de genen zelf uit te kiezen, waarom zouden we er dan niet voor zorgen dat ons nageslacht louter uit perfecte mensen bestaan? Tot hoever gaat de macht van gentherapie en genselectie? Bij erfelijke aandoeningen zit er een fout of defect in minimaal 1 van de genen. Het kan ook zijn dat een gen volledig afwezig is, waardoor er een aandoening ontstaat. Om in de toekomst te zorgen dat deze aandoeningen verleden tijd zijn kunnen we genen aan vullen of vervangen door ‘goede’ genen. Daarnaast kunnen de juiste genen van de ouders voor de bevruchting geselecteerd worden. Wikipedia definieert gentherapie als ‘het inbrengen van genetisch materiaal in (menselijke) cellen in het kader van een geneeskundige behandeling’. Het inbrengen van genetisch materiaal is natuurlijk geen gemakkelijk proces. De genen moeten ingebouwd worden in het DNA van alle targetcellen. Om de therapeutische genen op hun plek te krijgen wordt er vaak gebruik gemaakt van virussen. Dit omdat virussen van nature hun DNA in lichaamscellen inbouwen en virussen specifiek gericht zijn op bepaalde lichaamscellen. Het virus kan zo worden aangepast dat deze alleen werkt bij de targetcellen en valt zo te manipuleren dat deze praktisch voor elk weefsel toepasbaar is. Het DNA van het virus wordt beschadigd zodat deze geen schade meer kan veroorzaken. Zodra het virus met therapeutisch DNA bij de targetcellen aankomt vindt er genoverdracht plaats. Het therapeutische gen wordt geïnjecteerd in de lichaamscel en ingebouwd in het DNA. Maar virussen blijven van nature ziekteverwekkers en zijn daarom niet de ultieme oplossing. Dit is dan ook de reden waarom gentherapie nog steeds in de experimentele fase zit. Een andere mogelijkheid om erfelijke aandoeningen bij een kind te voorkomen is embryoselectie met behulp van PGD, pre implantatie genetische diagnostiek. Dit is een bijzondere vorm van IVF waarbij er meerdere eicellen bevrucht worden en vervolgens gekeken wordt naar de genen van de embryo’s. Alleen de embryo’s met de juiste kenmerken worden geselecteerd en ingebracht in de baarmoeder.

Parallaks

Zo is het onder andere mogelijk om een ‘donorkind’ ter wereld te brengen. Vooral bij kinderen met leukemie wordt er nagedacht om nog een kind te nemen zodat deze kan dienen als donor. Het is namelijk erg moeilijk om voor leukemie patiënten een goede match te vinden voor een beenmergtransplantatie, vanwege zogenoemde HLA-eiwitten. Dit zijn antigenen die aanwezig zijn bij de cellen van ons afweersysteem. In een normaal geval kunnen de HLA-antigenen binden aan de lichaamsvreemde stoffen en deze aan het immuunsysteem presenteren. Dat merkt vervolgens dat de HLA-antigenen er anders uitzien en vervolgens komt er een afweerreactie tot stand. Het is goed te beseffen dat dit erg belangrijk is bij een beenmergtransplantatie. Je wilt natuurlijk niet dat er Graft-vs.-Host ontstaat, dat de immuunsysteemcellen van de donor gezonde cellen van de ontvanger gaat aanvallen. Als je het HLA-systeem vergelijkt met het AB0bloedgroepensysteem, waarbij 4 uiteindelijke bloedgroepen zijn, zijn er bij het HLA-systeem meer dan 1 miljoen verschillende combinaties mogelijk. De kans dat een ‘wildvreemde’ donor een goede match is, is dus ontzettend klein. Bij het HLA-systeem is er sprake van codominantie; het kind heeft HLA-antigenen van de vader én de moeder op de lichaamscellen zitten. Embryoselectie kan in het geval van een kind met leukemie en geen HLA-identieke familieleden het medicijn zijn. Zorg er voor dat de jongst geborene de juiste HLA-antigenen heeft en laat deze ter wereld komen en opgroeien.

Jaargang 10, oktober 2011

Door: Marjanne Luinstra

Gentherapie is de toekomst voor erfelijke aandoeningen en kan ervoor zorgen dat er veel leed bespaard blijft. Daarnaast zie ik genselectie nog niet snel gebeuren in niet geneeskundige situaties en denk ik niet dat we à la The Sims onze eigen superieure baby’s samenstellen op korte termijn. Dat zou namelijk resulteren in een heel eenzijdige saaie wereld, zoals de perfecte wereld van de huidige Paradoksleden? Er is veel ethisch bezwaar op embryoselectie, vooral omdat de embryo’s met de niet gewenste genen worden vernietigd. Tegenstanders zeggen dat het teveel neigt naar eugenetica, het streven om met behulp van wetenschappelijke kennis de menselijke soort te verbeteren. Is het mogelijk om met behulp van genmodificatie en embryoselectie een perfecte mens te creëren? Als ziektes weg geselecteerd kunnen worden, kunnen we in principe alle willekeurige eigenschappen van onszelf en onze partner uitkiezen voor ons nageslacht. Ik vind het stiekem een heel intrigerend idee dat ik bewust vier roodharige, extreem intelligente maar toch sociaal vaardige, enthousiaste meisjes op de wereld zou kunnen zetten. Maar het idee dat mensen zelf hun kinderen kunnen ‘maken’ is motivatie voor veel mensen om embryoselectie en genmodificatie af te keuren. Ook het idee van een donorbroertje of –zusje vinden veel mensen een walgelijk idee. Vooral door een film als ‘My sisters keeper’ wordt je wel gedwongen om over zulke dingen na te denken.

Jaargang 10, oktober 2011

Parallaks

Een nieuw bestuur Een nieuw collegejaar en dus ook een nieuw jaar voor Paradoks. En hierbij hoort een nieuw bestuur! Het 33ste bestuur der S.V. Paradoks ‘Spina Forte’ stelt zich voor!

Kim van Noort - Voorzitter Dit jaar heb ik de eer om voorzitter te zijn van onze mooie studievereniging. Dat vraagt natuurlijk ook om een voorstel rondje van mijn bestuur. Laat ik beginnen met mezelf. Als semi-rasechte Brabander heb ik na 6 jaar middelbare school de stap gewaagd naar een onbekende wereld, de wereld boven de rivieren. Alhoewel ik absoluut niet wereld vreemd ben, vond ik het een redelijke uitdaging om dit Twents taaltje te kunnen verstaan. Maar misschien was dit ook wel wederzijds. Gelukkig komt menig TG-er van ver en was ik absoluut niet de enige die af en toe verbaasd opkeek. Na twee jaar Technische Geneeskunde beheers ik dit taaltje steeds beter. Ik ben twintig jaar geleden in een ziekenhuis te Eindhoven geboren, 20 minuten voordat mijn zusje ook ter wereld kwam. Dat maakt mij, voor de optellende lezer, inderdaad een tweeling. Ik kan met enige zekerheid zeggen dat je niet verwardt raakt als je ons beide tegenkomt. Blonde krullen heb ik niet. Genoeg over mijn herkomst. Vandaag de dag woon ik in Enschede. Aan een mooi park in een mooi huisje net boven de noordelijke singel. Hier woon ik met 4 huisgenoten, waar de meeste rondslingerende spullen van mij zijn. Inderdaad, mijn opruimskills kunnen ruimschoots verbeterd worden. Maar wat niet is kan nog altijd komen. Sinds ruim 1,5 jaar ben ik lid van een medisch dispuut Divide et Medica. Met hen nuttig ik talloze biertjes, en heb ik een obsessie voor The Pianoman. Ik moet en zal deze elke borrelavond horen, uiteraard het liefst in ’t Gat. Naast Paradoks en Divide et Medica heb ik nog een grote liefde. Ondertussen burger, maar dat mag de pret niet drukken. Met hem spendeer ik mijn vrije avonden. Daarnaast ben ik tijdens de voorlichtingsdagen te herkennen aan mijn groene polo, waar ik voorlichting geef over Technische Geneeskunde. In het voorlichtingsteam kan ik mijn enthousiasme over mijn studie kwijt aan een ieder die het graag wilt horen. Dat ik voor een jaar Paradoks bestuur heb gekozen is niet zomaar uit de lucht komen vallen. Hiervoor heb ik mij twee jaar ingezet voor de actiefste commissie van S.V. Paradoks; de Actie Commissie Ter Ieders Enthousiasme. Daarnaast heb ik vorig jaar hard gewerkt om een super symposium neer te zetten. Nadat we hierin, naar mijn mening, geslaagden wilde ik graag iets groters. Wat mij bracht op een jaartje bestuur bij de mooiste vereniging van de Universiteit Twente. Ik hoop dat ik een hele mooie tijd te gemoed ga. Maar daar twijfel ik eigenlijk niet over.

Parallaks

Jaargang 10, oktober 2011

Kilian Kappert - Secretaris & Commissaris Interne Betrekkingen Ergens in het verre ooosten, in een plaatste hier ver, heel ver, vandaan werd op 12 juli een rasechte tukker geboren. Zijn naam was Kilian Derk Rinse Kappert. De naam “tukker” stamt waarschijnlijk af van het Twentse woord voor broekzak “tuk”. Een tukker kan je dan ook meteen herkennen aan de plek van zijn handen tijdens het lopen. Wat vele “niet tukkers” niet zouden verwachten, is dat ik niet tussen de koeien en kippen ben opgegroeid, maar bij een normaal Hollands gezin in een moderne stad waar ze het woord “modern” helaas hebben gekoppeld aan het woord “beton”. Deze stad heet Hengelo. Als klein kind had ik al een voorliefde voor techniek. Ik was altijd bezig met dingen bedenken, bouwen en vervolgens slopen. Maar ook nu kan ik me dagen vermaken met het knutselen van units waar stroom doorheen loopt. Mede door mijn affectie voor de biologie leek technische geneeskunde de ideale studie voor mij. Na een jaar bij mijn ouders te hebben gewoond, ben ik vertrokken naar Enschede om op een kwartier fietsen van mijn ouders te gaan wonen. De eerste twee jaar bij Paradoks heb ik veel tijd in PERS commissie gestoken die toen nog bestond uit 4 leden. Na 6 jaar middelbare school en 2 jaar college volgen was ik het leren wel een beetje beu. Ik had de behoefte om totaal iets anders te doen. Na een geweldige zomervakantie met o.a. een bezoekje aan Ziget en Lowlands werd het tijd om verder te feesten tijdens de kick-in. Samen met wat vrienden heb ik dit jaar de vriendengroep en doegroep “MSCS” opgericht dat bestaat uit studenten psychologie, TG en BMT. Tevens hoop ik dit jaar na een break van 2 jaar mijn tenniscarrière voort te zetten bij TC Ludica. Dit jaar mag ik bij S.V. Paradoks de dubbele bestuursfunctie Secretaris en commissaris interne betrekkingen gaan vervullen. Ik hoop op een onmeunig moooi jaar met de geweldige mensen van S.V. Paradoks! Huib de Jong - Penningmeester Laat ik mij eens voorstellen. Ik ben Huib de Jong, ben 20 jaar en heb nu twee jaar TG gedaan. Ten tijde van schrijven hoop ik met goedkeuring van de ALV de nieuwe penningmeester der studievereniging Paradoks te worden. Deze twee jaar hebben vooral bestaan uit het mooie studentenleven dat deze academische stad kent. Ik verwacht eigenlijk dat ik niet hoef uit te leggen hoe dat eruit ziet, maar ik zal toch nog even zoiets als een omschrijving geven. Overdag ligt men tot net na het begin van het eerste college in bed, gaat vervolgens naar de UT. Let op bij de colleges, precies genoeg om iets van de omgeving mee te kunnen krijgen. Vervolgens ga je voor de zoveelste keer naar de Paradokskamer, waar je weer geniet van een bakje koffie en doet alsof je voor alle commissies die je doet erg belangrijk bent. Als dit hele spektakel voorbij is, is er waarschijnlijk weer een hele mooie borrel ergens waar ze mijn aanwezigheid op prijs stellen, dus deze mensen wil je niet teleurstellen. Als je dan vervolgens thuis aankomt ben je net niet helemaal nuchter meer, maar na een stevige maaltijd in huize NGTV (campus) voel je jezelf weer helemaal de man. Dan ga je nog even in de stad jouw aanwezigheid kenbaar maken door in een nader te bepalen kroeg je laatste pilsje van de dag te nuttigen. Dit laatste pilsje smaakt altijd het beste. Dit laatste pilsje, namelijk, merk je de volgende morgen als je net te laat wakker wordt toch nog heel even gedurende het welbekende fenomeen, de kater. Deze gaat over het algemeen pas over na een lange tijd klagen of na een alcoholische versnapering. Deze tijd is echter over. Deze tijd van gewoon het student zijn is waarschijnlijk voor een heel jaar voorbij. Deze routine wordt ruw onderbroken door een periode van borrels, zware kamerdiensten, financiële puzzels, en nog meer borrels. Buiten dit hele spektakel om zullen we proberen af en toe nog eens te sporten om de kilo’s ‘beneden peil’ te houden. Verder wordt ik passief bestuurder van de vriendengroep MSCS. Afsluitend wil ik jullie allemaal van harte welkom heten in de Paradokskamer om met Spina Forte een lekker bakje koffie te nuttigen.

Jaargang 10, oktober 2011

Parallaks

Annemijn Jonkman - Commissaris Interne Betrekkingen & Onderwijszaken TG Je hebt types die hun Technisch Geneeskundig-IQ op pijl houden en alle vakken in één keer halen, omdat er toch iets van kennis is blijven hangen tijdens de colleges, terwijl de aandacht eigenlijk meer gericht was op Facebook, Whatsapp-groepsgesprekken en sappige verhalen van de stapavond ervoor. Deze types hebben vaak zo veel aan hun hoofd, dat het aan algemene kennis vaak een beetje ontbreekt. Gekenmerkt door onbevangenheid, is zo’n type vaak weinig bewust van haar eigen handeling en het effect van haar mededelingen, die argeloos en daardoor gemakkelijk te verleiden is; ook wel naïviteit genoemd. Het is niet zo dat ik mijzelf nu met zo’n type wil associëren; dat hebben anderen allang voor mij gedaan. Vele quotes en mooie momenten later is het nu maar eens tijd voor een jaartje échte verantwoordelijkheid, iets waar ik erg veel zin in heb. Commissaris Interne Betrekkingen en Onderwijszaken TG zijn de functies waar ik mij mee bezighoud. Mijn naam is Annemijn Jonkman, adje-wijn voor intimi. Ik ben 20 jaar oud en geboren in het huis waar mijn ouders nog steeds wonen, namelijk in Raalte, gelegen in het (net) niet-Twentse deel van Overijssel. Het plaatselijke boeren-accent heb ik mijn hele leven geprobeerd te desavoueren, waardoor men gelukkig niet kan horen waar ik weg kom. Twee jaar geleden ben ik vertrokken naar Enschede om mijn voorliefde voor techniek en geneeskunde vorm te kunnen geven. Daarnaast houd ik van jurkjes en rokjes, mijn dispuut Divide et Medica, wijn, rosé en gezelligheid. Mijn hele leven ben ik actief geweest in de wereld van turnen en sportacrobatiek, maar sinds kort heb ik dit ingeruild voor een lidmaatschap cross-fit bij S.K.V. Hercules. Daarnaast heb ik een beetje rood haar, de titel Miss Paradoks op zak, ben ik werkzaam als student-assistent bij het ECTM en begeleid ik vakken. Wat S.V. Paradoks zo leuk maakt zijn de vele activiteiten en enthousiaste mensen. Als actief lid heb ik functies bezet in de feestcommissie, symposiumcommissie en Paradoks-introductiecommissie, een ervaring die ik niet had willen missen en iedereen kan aanbevelen. Hopend op een jaar met nog meer mooie momenten, waarin ik veel ga leren, lachen, genieten van mijn studententijd, mezelf blijf en de vereniging staande probeer te houden sluit ik mijn voorstelstukje af. Tot in de PK! Vincent Hommersen - Commissaris Externe Betrekkingen Welgeteld 21 jaar geleden werd ik in een, inmiddels gesloopt, Rooms-Katholiek Ziekenhuis in de stadskern van het dorp Hilversum gelegen in een van de rijkere regionen van Nederland, namelijk het Gooi, geboren. In het volksregister van dezelfde plaats werd ik geregistreerd als Vincent Ricardo Hommersen. Ondanks het beeld dat veel mensen hebben bij het Gooi, met dank aan series als ‘Gooise Vrouwen’ en ‘Echte Gooise Meisjes’, bestond mijn opvoeding niet alleen uit weelde. Als kleine ingenieur was ik altijd erg druk in de weer met dingen slopen en repareren om er vervolgens vaak mijn eigen bouwwerk van te maken. Iets dat ik vele jaren na dato nog steeds op etentjes met mijn medebestuurders moet aanhoren, dank u wel ouders. Tijdens mijn jongere jaren leerde ik mezelf doelen te stellen en hard voor deze doelen te werken. Het liefst met een uitmuntend resultaat. Daarnaast heb ik mij altijd zeer breed georiënteerd en veel belangstelling voor de medische wereld gehad. Tenslotte heb in deze periode van mijn leven geleerd zaken scherp te analyseren en te bekritiseren. Iets dat mij niet altijd in dank afgenomen werd en leidde tot menig verbale confrontatie. Met dit als basis en een papiertje waar Gymnasium Natuur en Techniek\Gezondheid op staat kwam ik terecht bij de prachtige studie Biomedische Technologie te Enschede. Als sjaars was ik aanwezig bij menig kroegavond van Audentis, iets dat niet altijd samen ging met een vroege projectvergadering van de studie op de woensdagmorgen. Later in dat zelfde jaar ben ik in mijn geboorteplaats Hilversum een bierkoerier begonnen, waar ik vanzelfsprekend veel van heb geleerd. In mijn tweede jaar van BMT heb ik de bierkoerier overgedragen aan familie en mij vol op de studie gericht. Tevens besloot ik toen de commissie van het blad dat je nu in handen hebt te gaan versterken en probeer dat dit jaar nog steeds voort te zetten als schrijver. Echter gaf mij dit geen voldoening en ben ik op zoek gegaan naar een nieuwe uitdaging. Deze vond ik in de prachtige functie Commissaris Extern Betrekkingen der S.V. Paradoks, waarin ik vooral veel nieuwe contacten voor de vereniging en haar leden wil gaan zoeken.

Parallaks

Jaargang 10, oktober 2011

Jan-Yme de Boer - Commissaris Onderwijs BMT Aangenaam. Mijn naam is Jan-Yme de Boer. Zoals de naam al suggereert kom ik inderdaad uit Friesland. Naast dat Fries zijn een synoniem is voor dyslexie, fierljeppen en skûtsjesilen, is het ook algemeen bekend dat je dan werktuigbouwkunde studeert. Hoewel ik slechts een beetje lysdexie heb, ik nog nooit heb gefierljept en ook nog nooit in een skûtsje heb gezeten, heb ik wel werktuigbouwkunde gestudeerd. Inmiddels is dat gelukkig alweer anderhalf jaar geleden en heb ik die duistere dagen achter mij gelaten. Als WB-er viel ik door de mand op het moment dat we tijdens de opleidingsintro de opdracht kregen met z’n allen en caravan te slopen door hem zijwaarts over het gras te rollen. Hoewel ik de opdracht wel begreep snapte ik niet het nut dat het diende en besloot ook er geen deel aan te nemen. Achteraf gezien was dat het moment geweest om over te stappen naar BMT. Ik wist echter niet dat er ook anders bestond en heb onder die aanname een half jaar lang met tegenzin van alles over draaien, frezen en boren geleerd. Toen ik mijn eerste college BMT volgde ging er een wereld voor mij open. De academische wereld was nooit zo rooskleurig gekleurd en nu anderhalf jaar later vind ik het nog steeds leuk. Dan is het nu tijd voor de specificaties: Ongeveer twintig jaar geleden kwam ik ter wereld, ik speel trompet en knotsbal. Ik houd van muziek en ik zing. Ik woon samen met 12 huisgenoten op de Witbreuksweg en dat maakt mij een campusrat. Ik heb het genoegen om als Commissaris Onderwijs BMT onderdeel te mogen zijn van het 33e bestuur der S.V. Paradoks.

Jan-Yme

Annemijn

Kilian

Kim

Huib

Jaargang 10, oktober 2011

Vincent

Parallaks

Paradoks Inside

Paradoksfeest: Heaven vs. Hell

Bij ons in de PK Het begin van een nieuwe rubriek

Commissiemarkt

Al een aantal jaren geeft Jort Kelder een kijkje in het leven van de elite in het programma ‘Bij ons in de PC’. Startend in de PC Hoofdstraat in Amsterdam volgt de presentator altijd een aantal zeer markante personages bij hun dagelijkse bezigheden, aankopen, feestjes, ondernemingen en natuurlijk hun uitspattingen. Dit geeft een onthullend inzicht in de bijzondere wereld van de elite. Onder het motto ‘Wat Jort Kelder kan, kunnen wij beter!’ presenteren wij vanaf deze Parallaks de nieuwe rubriek ‘Bij ons in de PK!’. De redactie gaat voor iedere editie op zoek naar de meest spraakmakende, bijzondere, opvallende, genante, representatieve en interessante verhalen in de PK (Paradoks Kamer). De PK is dagelijks het toneel van vele koffie drinkende Paradoksers. In die korte pauzes tussen de colleges door worden weekenden besproken, tentamens voorbereid, feestjes geëavuleerd, buiseness plannen bedacht, bestuurders geprezen/afgezeken en nieuwe activiteiten gepland. Met zo een divers aanbod van leden én bijbehorende verhalen, zal het niet moeilijk zijn om deze rubriek te gaan vullen. Wees dus gewaarschuwd... (Maar ook spraakmakend, bijzonder, opvallend, genant, representatief en interessant!)

Paintball

‘Vandaag begin ik opnieuw!’ Je kent het wel, zo’n gedachte waarbij je jezelf moed inspreekt om het helemaal anders aan te pakken. Of het nu gaat om je studietempo, je alcholinname, je studiekeuze of je dieet, iedereen wil wel eens helemaal opnieuw beginnen. Helaas werkt dat niet zo simpel, het verleden blijft je vaak nog achtervolgen. Wat als het verleden je niet achtervolgt en je ernstig geheugenverlies hebt?

Parallaks

Jaargang 10, oktober 2011

Iets om te onthouden Door: Miranda Schraa Voor amnesia, geheugenverlies, zijn vele verschillende oorzaken. Alcohol is een bekende veroorzaker van tijdelijk geheugenverlies; een zwaar hersentrauma zorgt vaak juist voor een groter gat in je geheugen, een langduriger geheugenverlies dus. Dementie is een vorm van geheugenverlies die langzaam op komt zetten en steeds verder uitbreid. Amnesia is grofweg op te delen in twee verschillende soorten. Retrograde amnesie betekent dat gebeurtenissen vóór het voorval niet meer herinnert kunnen worden en anterograde amnesie betekent dat er ná het voorval niet meer onthouden kan worden. Geheugenverlies wordt veroorzaakt door het niet goed functioneren van de hippocampus. Om amnesia goed te begrijpen, is het eerst handig om te weten hoe het geheugen precies werkt en daarom zijn hier de verschillende soorten geheugen en hun werking beschreven. Het geheugen Het episodisch geheugen betreft de reconstructie van gebeurtenissen, zowel de zintuigprikkels als de emoties; ze verlopen als een film en worden vanuit het eigen gezichtspunt ervaren. Welk deel van je hersenen hier bij betrokken is hangt af van de oorspronkelijke ervaring. Zeer visuele ervaringen zullen bijvoorbeeld de visuele gebieden activeren, terwijl de herinnering aan iemands stem de auditieve cortex activeert. Het semantisch geheugen bevat onpersoonlijke feitenkennis. In dit geheugen worden betekenissen, begrippen en feiten bewaard die ooit een persoonlijke context gehad kunnen hebben, maar nu alleen nog kennis zijn. De semantische herinneringen worden geactiveerd in de gebieden van de frontaalkwab die kennis gebruiken om handelingen te sturen. De temporaalkwabben leggen feitelijke informatie vast; activiteit hier is een teken van het ophalen van feiten. Het werkgeheugen is het vermogen om informatie vast te houden voor de tijd waarin je die nodig hebt. Het uitvoerend systeem houdt het actieplan vast terwijl herinneringen uit andere gebieden worden opgediept. De twee neurale lussen, voor visuele gegevens en voor taal, functioneren als kladblokken die data basthouden tot ze gewist worden door een nieuwe taak.

Procedureel of ‘lichaams-‘geheugen is het geheel van geleerde handelingen als lopen, zwemmen en fietsen. Dankzij dit geheugen kunnen we doodgewone motorische handelingen automatisch verrichten als we ze eenmaal hebben geleerd. Die vaardigheden worden onder de cortex opgeslagen. Ze kunnen opgehaald worden, maar gewoonlijk blijven ze onbewust. Het impliciete geheugen bestaat uit herinneringen waarvan we ons niet bewust zijn. Ze beïnvloeden ons handelen op subtiele wijze; zo mag je bijvoorbeeld iemand op het eerste gezicht niet, omdat die je doet denken aan een nare persoon. Herinneringen Met alleen maar het beschrijven van de soorten geheugen zijn we er nog niet. Want waar en hoe worden er herinneringen gevormd en, veel belangrijker, opgeslagen? Alle decleratiever herinneringen, dat zijn voorvallen en feiten die je bewust op kunt halen, worden neergelegd en opgehaald door de hippocampus, maar verspreid in de hersenen opgeslagen. Elk element van een herinnering (beeld, geluid, woord, emotie) wordt in dat deel van de hersenen opgeslagen waar het oorspronkelijk gecreëerd werd. Als je je een ervaring herinnert, reconstrueer je die door de neurale patronen te reactiveren, die zijn ontstaan tijdens de oorspronkelijke ervaring die als herinnering vastgelegd werd. De eerste perceptie van een ervaring wordt gegenereerd door een groepje neuronen die tegelijkertijd afgaan. Door nu synchroon af te gaan zijn de neuronen geneigd later ook samen af te gaan, iets wat potentiatie wordt genoemd, waardoor de oorspronkelijke ervaring gereconstrueerd wordt. Gebeurt dat vaak, dan worden ze permanent ontvankelijk voor elkaar zodat, als er één afgaat.

Jaargang 10, oktober 2011

Parallaks

Onze herinneringen leggen soms dingens als herinnering vast, die nooit zijn gebeurd. Dit komt meestal voor als een gebeurtenis verkeerd wordt uitgelegd. Als je bijvoorbeeld iets bekends verwacht te zien, kun je iets wat erop lijkt, er makkelijk voor aanzien. De herinnering zal dan zijn aan wat je verwachtte, niet aan de werkelijkheid. Valse herinneringen kunnen ook ontstaan als je probeert je iets te herinneren. Als je verteld wordt dat iets je is overkomen, kun je die gebeurtenis ‘in elkaar flansen’ van stukjes uit je geheugen en die ervaren als ‘echte’ herinnering.

Geen herinneringen meer opslaan In 1953 werd Henry Gustav Molaison (HM genoemd) geopereerd om de symptomen van zware epileptische aanvallen te verlichten. Hierbij werd een groot dele van de hippocampus verwijderd. De epilepsie was nu onder controle, maar HM kreeg ernstige geheugenstoornis, anterograde amnesie. Vanaf het moment dat hij uit zijn verdoving ontwaakte, kon hij geen herinneringen meer opslaan. Gebeurtenissen bleven hem nu nog slechts enkele seconden of minuten bij. Ontmoette hij iemand die hij jarenlang talloze keren per dag had gezien dan herkende hij hem of haar niet. HM dacht dat hij van jongeman direct in de tachtig geworden was: de jaren sinds de operatie hadden voor hem nooit bestaan. HM begon dus echt iedere dag weer opnieuw! Kunsthippocampus Neurologen van de universiteit van Southern California in Los Angelos hebben een kunstmatige hippocampus ontwikkeld, die ooit wellicht bij mensen met dementie het geheugenverlies kan remmen. Eerst maakten ze een model van hoe de hippocampus werkt door het patroon van input en output te observeren. Daarna bouwden ze het model in een chip, die speciaal was ontwikkeld om in de hersenen de plaats van beschadigd weefsel in te nemen. Aan een kant van de chip komt de elektrische activiteit van de hersenen binnen, aan de andere kant worden de juiste elektrische instructies verzonden. Een dergelijke chip werkt al in de hersenen van ratten, hierbij kan het geheugen dus aan of uit gezet worden. Bij mensen zijn nog geen tests gedaan, het is dus nog even wachten voordat wij ons geheugen aan of uit kunnen zetten!

Parallaks

Jaargang 10, oktober 2011

Euthanasie

Door: Tim Boers

Het laten sterven van iemand die ernstig ziek is, ondraaglijke pijn lijdt en niet meer beter kan worden. Daarbij wordt onderscheidt gemaakt tussen passief (niet meer verder behandelen) en actief (het geven van een dosis dodelijke middelen). Vandaag de dag is euthanasie nog steeds een van de controversiële onderwerpen in de samenleving. Hoewel de maatschappelijke opinie het al accepteert, sinds 1998 al 92%. Sinds 1 april 2002 is euthanasie niet meer strafbaar en zelfs wettelijk vastgelegd als legale handeling. Bij euthanasie heeft de arts de keuze dodelijke middelen toe te dienen aan de patiënt. Ik schrijf keuze, want de arst hoeft dit niet te doen als hij/ zij dat niet wil. De arts kan ook hulp bieden bij zelfdoding, in dit geval neemt de patiënt zelf de dodelijke middelen in, dit valt ook onder de wet euthanasie. Dit is alleen ‘legaal’ wanneer de arts de zorgvuldigheidseisen uit de euthanasiewet naleeft. Dit houdt in dat het verzoek vrijwillig en weloverwogen is, er duidelijk uitzichtloos en ondraagelijk lijden is, de arst de patiënt heeft voorgelicht over diens situatie en vooruitzichten, samen tot de conclusie zijn gekomen dat er geen betere oplossing is, er tenminste één andere onafhankelijke arts is geweest die zich over deze zaak heeft gebogen en dat de uiteindelijke medische handeling correct is uitgevoerd. In principe kan iedereen die de eigen belangen kan overdenken en helder beslissingen nemen, een arts vragen om euthanasie. Een arts kan pas op een euthanasieverzoek ingaan als hij vindt dat hij aan de Euthanasiewet en de zorgvuldigheidseisen kan voldoen. Kortom het toestemmen met een euthanasieverzoek is gebaseerd op de arts zijn mening en gevoel.Dan kun je jezelf afvragen, in hoeverre is dit nog op feiten gebaseerd? Spelen er bij die besluitname geen andere redenen mee voor de arts die eigenlijk niet relevant zijn? En wat als de arts een fout maakt en dit niet wordt opgemerkt door de onafhankelijke arts(en)? Deze vragen leiden tot grote voorzichtigheid bij artsen die zo’n verzoek krijgen en dus een langdurend proces voor de patiënt, wat voor diegene uiteraar d niet fijn is.

later ook zo dement worden ze liever euthanasie ondergaan dan door te leven. Als ze dan x jaar later zo dement zijn dat ze niets anders kunnen dan de hele dag op bed liggen, dan kan er besloten worden tot euthanasie over te gaan. Maar dan komt de wet om de hoek kijken en wordt de vraag gesteld wil de patiënt nog wel tot euthanasie overgaan, aangezien de verklaring al x jaar geleden is. De kans dat die mening nu anders is bestaat en die keus is toentertijd gemaakt met een bepaald gevoel dat nu weer veranderd kan zijn. Daarnaast is de wilsverklaring geen garantie dat die ook werkelijk wordt uitgevoerd, het is nog altijd aan de arts te beslissen of euthanasie mogelijk is met in achtneming van de euthanasiewet. Er zijn in veel zorgtehuizen nog van die patiënten die eigenlijk euthanasie zouden willen ondergaan omdat ze gewoon niets meer kunnen, maar omdat de familie of de arts geen actie willen ondernemen leven ze zo nog vele jaren verder. Uiteraard is dit niet het enige voorbeeld, ondragelijk lijden is multi-interpretatief en is een gevoel van de patiënt waar geen objectieve waarden voor de arts aan toegekend kunnen worden. Dat dit een gevoels kwestie is zal altijd zo blijven. De richtlijnen, want dat zijn het eigenlijk, worden dan ook strak gevolgd. Er word dan ook vaker nee gezegd dan ja, precies om die gevoels redenen. Een onderwerp van controverse zal het dan ook altijd blijven. Maar een ding is zeker euthanasie is legaal mogelijk en dat is al een hele vooruitgang sinds het begin van dit gevecht in 1973. De vraag die me nu nog rest te stellen is: Hoe kan dit makkelijker? Of beter Kan dit makkelijker?

Maar dit bovenstaande wordt pas langsgelopen als euthanasie de enige optie is. Neem patiënten die van hun ouders weten dat ze dement zijn geworden en dus de kans hebben dat voor hun het zelfde lot beschoren is. Op dat moment kunnen ze een wilsverklaring maken, die door gesproken wordt met de arts en familie, waarin staat dat als zij

Jaargang 10, oktober 2011

Parallaks

Onderwijs: Je kunt er niet laat genoeg mee beginnen Zoals de meesten van jullie wel weten werd Koen van Andel de winnaar van de Centrale Onderwijsprijs 2011. Met zijn eigen en nieuwe manier van lesgeven wist hij de prijs voor beste docent van het jaar van de Universiteit Twente in de wacht te slepen. Wie anders dan Koen van Andel kan dan beter een stuk schrijven voor deze Parallaks over van start gaan, nieuw onderwijs en een (nieuw) begin. ‘Om te beginnen: ik heb m’n uiterste best gedaan, maar het is jammerlijk mislukt. Het was de bedoeling, als knipoog naar het thema van dit nummer, een tekst zonder begin te schrijven. Na vele uren mijmeren, formuleren en weer schrappen, dringt langzaam het besef door dat ik geen held ben in teksten zonder begin. In tijden waarin zelfs wordt beweerd dat er deeltjes zijn die sneller gaan dan het licht, zul je mij niet horen verkondigen dat een tekst zonder begin fysisch onmogelijk is, maar als je het mij vraagt is er geen beginnen aan! Sowieso gaat beginnen bij mij altijd moeizaam. Als ik daarvan een paar voorbeelden geef, heb ik me meteen voorgesteld aan lezers die mij nog niet kennen. Ja, zijn jullie klaar om te beginnen? Mijn moeder was uitgerekend op 1 mei 1984 uitgerekend. Maar een stap naar de grote buitenwereld maak je niet zomaar. Zestien extra dagen druk van buitenaf had ik nodig om, met weemoedige gevoelens, de veilige, vertrouwde omgeving in te ruilen voor een nieuwe, onvoorspelbare. De bedachtzaamheid van mijn geboorte herhaalde zich in de stappen naar peuterspeelzaal, basisschool, middelbare school en de studie werktuigbouwkunde aan de UT. Nee, niet dat ik daar ook zestien dagen te laat kwam, integendeel: als een soort compensatie voor m’n geboorte sta ik overal vaak veel te vroeg klaar. Maar iets nieuws beginnen blijft altijd lastig. Zelfs in het klein: namen m’n ouders me mee naar een verjaardagsfeest van ‘grote mensen’, dan zat ik er eerst beduusd en bedeesd bij. Het was nieuw, dus eng! Maar tegen de tijd dat m’n ouders er weer vandoor wilden, was ik er uiteindelijk niet meer weg te slaan. Ook op alle scholen was ik tegen het einde net lekker bezig. Na mijn afstuderen aan de UT in 2008 vertikte ik het zelfs om weg te gaan. Collegezalen waren immers veel leuker dan kantoren!

Parallaks

Na wat onderhandelen bleek ik nog wel een staanplaats te kunnen krijgen, voorin de collegezaal, als docent. Eerst voor WB, even daarna ook voor IO en sinds afgelopen voorjaar ook voor BMT met een gedeelte van het vak Fysische Transportverschijnselen. Stuk voor stuk geweldig leuk publiek! Dat maakt onderwijs verzorgen een fantastische belevenis! Daar zou ik een hele Parallaks mee kunnen voljubelen, maar ook in het studielandschap waar je als (beginnend) docent doorheen reist, ligt aan het begin van menige weg een gemene drempel. Nee, laten we niet beginnen over de weg die Route 14+ heet, dat wegdek vertrouw ik niet helemaal. Maar neem bijvoorbeeld het starten van een nieuwe collegeserie. Welke mensen zou je voor je neus krijgen? Zouden zij van mij denken: “wat een vreemde levensvorm?” Of hoe groot zal bij de nieuwe groep de pijnlijke stilte zijn die valt na het lanceren van mijn eerste, voorgebakken flauwe grap? Ook al heb je daar weinig invloed op, meestal zijn zulke onzekerheden toch aanleiding om tot de avond voor het college koortsachtig alles voor te bereiden, of er op z’n minst in gedachten de hele tijd mee bezig te zijn. Vreemd genoeg ontbrak de avond voor mijn eerste college Fysische Transportverschijnselen deze verhoogde staat van paraatheid volslagen. Huh, moet ik morgen college geven? Het leek nauwelijks door te dringen. Ik vond mezelf zo verdacht relaxed, dat ik daar bijna van in de stress zou schieten…

Jaargang 10, oktober 2011

Door: Koen van Andel

Nu zou ik natuurlijk allerlei zoetsappige redeneringen kunnen ophangen, dat lesgeven aan Paradoksalen (noemen jullie jezelf zo?) dermate aangenaam en hartverwarmend is, dat je van tevoren al doordrongen raakt van een immens gevoel van rust en welbehagen en alle stress van je afglijdt als een onzorgvuldig opgerolde hap spaghetti van je vork. Hoewel ik achteraf durf te stellen dat deze verklaring minstens zo’n onomstotelijke waarheid is als de relativiteitstheorie, past het misschien te zoeken naar wetenschappelijker bewijsmateriaal. Wat maakte mijn colleges voor BMT zo anders dan al mijn voorgaande colleges? Ik kwam tot een inzicht dankzij een artikel in de krant over de B-Society (www.b-society.nl). Dat is een platform dat de samenleving beter wil inrichten op het dagritme van diverse mensen, in het bijzonder avondmensen (B-mensen).

Volgens de B-Society zijn er aanmerkelijk meer avond- dan ochtendmensen. Het zou vergeefse moeite zijn om een avondmens in het maatschappelijk gangbare keurslijf van kantooruren te dwingen; dat is ingericht op ochtendmensen en laten die nou net in de minderheid zijn. Bij velen komt later op de dag pas energie vrij en als ze net lekker op gang zijn, dient een nieuw etmaal zich alweer aan. De klok gaat net te snel rond, je hebt een dagelijkse jetlag. Voor ochtendmensen is dat omgekeerd: een etmaal is voor hen net wat lang om vol te houden. Voor mij was dit een eye-opener (een onmisbaar gereedschap voor avondmensen tijdens het opstaan, haha): ik herkende me volkomen in de typering van de B-mens. Een nieuwe dag is voor mij als de vroegere feestjes van ‘grote mensen’, of de overstap naar een nieuwe omgeving, alleen dan op een andere tijdsschaal: het begin gaat stroperig en als je uiteindelijk op gang bent, weet je van geen ophouden. Je raadt het al: ik wist niet beter of mijn colleges begonnen altijd noodgedwongen om kwart voor negen, totdat ik Fysische Transportverschijnselen mocht geven. Kwart voor elf, dat maakt al een verschil! Stel je eens voor hoe heerlijk het moet zijn om ’s avonds college te geven. In beginsel een mooie droom, maar in de praktijk is het vast… onbegonnen werk!’

^ College in de ochtend

> College in de namiddag

> College bij nacht

Jaargang 10, oktober 2011

Parallaks

Geneeskunde in de Geschiedenis Verloskunde Of je nu een keizers-, of een kutkindje bent, op een gegeven moment in je leven ben je uit je moeder gekomen of gehaald. Tegenwoordig zijn er allemaal hulpstukken en handelingen om de geboorte zo gemakkelijk mogelijk te maken. Denk hierbij aan de baarstoel, de ruggenprik, de vacuümpomp, het inknippen en natuurlijk de keizersnede. Maar ook ver voordat het kindje geboren wordt kunnen we in de huidige maatschappij al diagnosticeren of het kindje gezond en zonder problemen ter wereld zal komen. Het ter wereld brengen van nieuw leven is voor de moeder altijd spannend, maar gelukkig is er de verloskundige die volledig gespecialiseerd is in dit onderwerp en precies weet wat er moet gebeuren. Maar hoe ging dat vroeger? De vroegste geschreven werken met betrekking tot de gynaecologie dateren uit ongeveer 1800 v.c. In de Kahun Gynaecological Papyrus worden 34 klachten van zwangere vrouwen behandeld. De behandelingen zijn nooit van chirurgische aard en er worden enkel medicijnen gebruikt, die ofwel op de plaats van de klacht worden aangebracht of ingenomen moeten worden. Ook klachten waarvan nu gezegd wordt dat ze niks met zwangerschap te maken hebben, worden in deze tekst behandeld. De baarmoeder wordt gezien als de wortel van al het kwaad en de klachten in andere lichaamsdelen zijn uitgezaaid vanuit de baarmoeder. In de Corpus Hippocraticum (500 v.c.), een verzameling van medische werken uit die periode, zijn ook een aantal stukken met betrekking tot gynaecologie opgenomen. Het is echter pas jaren later, rond het beginnen van de jaartelling, dat Soranus van Ephesus komt met zijn inzichten in de gynaecologie, welke uiteindelijk nog jaren daarna gebruikt worden. Zo beschrijft Soranus een methode om het kind in de goede houding te duwen voor de geboorte. Daarnaast stelt hij voor de barende vrouw op schoot te nemen tijdens de bevalling, zodat ook de zwaartekracht zijn steentje kan bijdragen aan de bevalling. Dit principe komt ook weer terug in de huidige baarstoelen. 26

Parallaks

Bevallingen zijn gedurende de geschiedenis wel altijd een vrouwending geweest. Natuurlijk kan de man geen kinderen baren, maar sinds het einde van de klassieke periode tot aan de 18e eeuw was het in de meeste gevallen ook nog eens verboden voor de man (ook doktoren!) om ook maar aanwezig te zijn gedurende de bevalling. De bevalling werd volledig geregeld door vroedvrouwen of familie. Tijdens de middeleeuwen ligt de vooruitgang met betrekking tot de verloskunde volledig op zijn gat, net als de vooruitgang in de meeste andere geneeskundige takken. Sterker nog, in de middeleeuwen werden veel vroedvrouwen en vrouwelijke genezers aangezien voor heksen en verbrand. Pas in het begin van de 18e eeuw werd er weer een grote vooruitgang geboekt in het ter wereld brengen van kinderen. William Chaberlen kwam met het idee om een tang te gebruiken om de baby’s sneller te “verwijderen.” In diezelfde tijd werd het ook steeds normaler om een (mannelijke) dokter je kinderen te laten halen in plaats van de vroedvrouw. Dit was echter behoorlijk kostbaar en de meeste vrouwen hielden het bij de vertrouwde, ervaren vroedvrouwen. < Tot aan de 18de eeuw was het in de meeste gevallen verboden voor een man om aanwezig te zijn bij een bevalling.

Jaargang 10, oktober 2011

Door: Dirk-Jan Cornelissen

Omstreeks diezelfde tijd wordt ook anesthesie ingevoerd binnen de verloskunde, maar echt populair werd de anesthesie pas toen de Engelse koningin Victoria bij haar zevende kind verdoofd werd door middel van chloroform en verklaarde hoe fijn het was om kinderen te baren, zonder pijn! Baren zonder pijn is dus eigenlijk pas 150 jaar mogelijk, daarvoor werden kleine meisjes aangemoedigd om bij de bevalling van andere vrouwen te zijn, zodat ze zichzelf alvast mentaal konden voorbereiden.

De keizersnede heeft zijn hele eigen geschiedenis. Het vroegste schriftelijke bewijs dateert terug tot ongeveer 700 v.c. waar tevergeefs werd geëxperimenteerd met de keizersnede. Gedurende de geschiedenis zijn er meerdere pogingen gedaan tot het ter wereld brengen van de baby door middel van een operatie, maar door slechte hygiëne en weinig kennis leverde dit vaak weinig op. Pas rond 1500 wordt er bericht over een gelukte keizersnede, waar zowel de moeder als het kind de operatie overleefden. In de 17e en 18e eeuw zijn er vele overleveringen te vinden waarin de keizersnede wordt besproken. Er zijn beschrijvingen te vinden waarin wordt aangeraden de zwangere vrouw met 4 sterke personen vast te houden op het bed tijdens de operatie. Er was immers nog geen anesthesie. Duidelijk uit deze stukken is dat er vaak maar een 50% overlevingskans was voor zowel de moeder als het kind. Dit is ook niet zo verwonderlijk, aangezien pas in 1847 de Duitse arts Semmelweis een behoorlijk grote ontdekking doet: Toen hij zijn handen voor en na elke patiënt waste, ging de overlevingskans van zijn patiënten zo drastisch omhoog, dat hij het maar is blijven doen en zijn bevindingen met de rest van de medische sector deelde.

Ter illustratie: De pijn tijdens de bevalling is zo groot dat doktoren tijdens een wee een epiostomie (inknipping) kunnen uitvoeren, zonder dat de vrouw het merkt. Gelukkig leven we niet meer in de middeleeuwen en wordt anesthesie tijdens de bevalling steeds gewoner gevonden.

Jaargang 10, oktober 2011

Parallaks

De Prostaat De prostaat is een orgaan dat zich bevindt in de pelvis van ongeveer 50% van de wereldbevolking. Het orgaan begint vanaf de pubertijd te groeien totdat het ongeveer de grootte van een walnoot heeft. Hoe het lichaam weet hoe groot een walnoot ongeveer is, weet ik ook niet, maar zo zijn er wel meer dingen die ik niet weet. Wat ik hierboven meld is echter niet geheel waar. De overige 50% van de wereldbevolking heeft wel degelijk ook een prostaat! In 2002 hebben een hele hoop wijze mensen namelijk besloten dat de klieren van Skene, naast de benaming paraurethrale klieren, lesser vestibular glands en peri-urethrale klieren, nu ook vrouwelijke prostaat genoemd mogen worden. Hoewel deze klieren niet de grootte van een walnoot hebben, is er wel een overeenkomst met de mannelijke prostaat: In beide geslachten helpt/helpen de prostaat/ prostaten bij de voortplanting. Hoe dit precies in z’n werk gaat mogen jullie zelf uitzoeken, staat op Wikipedia. Nu ik het mooie bruggetje heb aangekaart met het thema, wil ik graag wat verder uitweiden over de mannelijke prostaat, vanaf nu simpelweg ‘prostaat’ genoemd. Dit orgaantje is verantwoordelijk voor het toevoegen van 20 tot 30 procent licht-basische, melkachtige vloeistof aan het ejaculaat. Veel mensen kennen hem echter niet alleen van deze functie, maar ook van zijn grote goedaardige broertje, de BPH of de kwaadaardige vorm, het prostaatcarcinoom. Van de mannen die de eerbiedwaardige leeftijd van 80 jaar bereikt hebben, bezit 40 tot 50 procent een BPH en ongeveer de helft draagt een carcinoom bij zich. BPH staat in dit geval voor Benigne Prostaat Hypertrofie, wat technisch gezien een Benigne Prostaat Hyperplasie is. Hypertrofie staat namelijk voor de toename van het volume van cellen in een orgaan, terwijl hyperplasie een vermeerdering van cellen betekent welk het geval is bij BPH. Nu lijken deze getallen schrikbarend hoog, maar in werkelijkheid krijgt slechts 30% van de mannen daadwerkelijk last van klachten. Dat is toch maar 1 op de 3 mannen.

Benigne Prostaat Hyperplasie Nadat BPH is vastgesteld kan overgegaan worden tot de behandeling. Dit kan middels medicatie of het daadwerkelijk verwijderen van delen van de prostaat. Dit laatste kan via een opening in de buikwand of via de plasbuis. Wanneer resectie van de prostaat plaatsvindt via de plasbuis, kan dit gebeuren met een elektrisch verwarmd draadje, waarmee de chirurg de prostaat uitholt door er delen vanaf te schrapen. Deze zogenaamde Trans Urethrale Resectie van de Prostaat (TURP) is te zien in figuur 1. Tegenwoordig gebeurt deze behandeling ook steeds vaker met behulp van lasertechnieken en de zogenaamde vaportrodemethode. Bij de vaportrodemethode wordt weefsel verdampt met behulp van een elektrische stroom. Wanneer de operatie succesvol is verlopen gaan de klachten meestal snel voorbij. Prostaat Carcinoom Dan zijn we nu aangekomen bij het prostaat carcinoom. Het blijft een raar idee dat meer dan de helft van de mannen het in zijn leven oploopt, maar dat lang niet iedereen hier klachten van krijgt.

< TURP behandeling. De chirurg brengt een elektrisch verwarmde draad aan (A&B) en trekt deze naar zich toe, waardoor resectie van een deel van de prostaat plaatsvindt (C&D).

Brachotherapie. > De radioactieve seeds worden in de prostaat aangebracht en bestralen locaal het weefsel.

Parallaks

Jaargang 10, oktober 2011

Door: Richte Schuurmann Wanneer er echter uitzaaiingen gevonden worden is de kans op genezing zeer klein. In dit geval zal de behandeling dan ook vooral gericht zijn op verlichting van de klachten, een palliatieve behandeling. Wanneer het carcinoom zich slechts alleen in de prostaat bevindt en er klachten zijn, kan de tumor verwijderd worden. Dit kan op verschillende manieren en hierbij wordt het voor onze studies écht interessant. Omdat de prostaat redelijk gemakkelijk te bereiken is en een compacte structuur heeft zijn er diverse therapeutische mogelijkheden, namelijk: Brachytherapie (inwendige bestraling), uitwendige bestraling, Radicale prostatectomie (gehele verwijdering prostaat), Laparoscopische radicale prostatectomie (eventueel m.b.v. da Vinci robot), High Intensity Focused Ultrasound (HIFU)en cryoablatie. Omdat ik ervan uitga dat uitwendige bestraling, (laparoscopische) radicale prostatectomie en de Da Vinci robot jullie bekend in de oren klinken, zal ik nu kort uitleggen wat Brachytherapie, cryoablatie en HIFU inhouden. Bij brachytherapie worden met behulp van een naald zogenaamde radioactieve seeds ingebracht in de prostaat, welke terplekke radioactieve straling afgeven. Hierdoor wordt het weefsel rondom de seeds bestraald, zonder dat het omliggende weefsel een hoge dosis straling ontvangt. Deze therapie vindt meestal plaats onder geleiding van ultrasound, maar sinds 1998 wordt dit ook gedaan terwijl de patiënt zich in een MRI bevindt. Deze MRI-geleide brachotherapie heeft als voordeel dat de plaatsing van de seeds real-time gevolgd kan worden, wat de precisie van de plaatsing ten goede komt.

Bij cryoablatie worden net als bij brachytherapie naalden ingebracht in de prostaat. Deze naalden worden aan het eind gekoeld tot -40°C, waardoor het weefsel rondom de tip bevriest en afsterft. Nieuwere technieken koelen zelfs tot -187°C waarna de tip weer wordt opgewarmd tot 67°C. Tot nu toe zijn op uitwendige bestraling na, alleen invasieve of minimaal invasieve technieken behandeld. Het is echter ook mogelijk om een non-invasieve techniek te gebruiken bij het bestrijden van een prostaat carcinoom. Dit gebeurt met behulp van ultrasound (US), namelijk met High Intensity Focused Ultrasound (HIFU), ook wel Focused Ultra Sound (FUS) genoemd. Hierbij wordt een geluidsgolf van 600 kHz tot 5 MHz via een probe gefocust op een klein volume van het carcinoom, waardoor dit volume sterk opwarmt en het weefsel terplekke sterft. Deze handeling wordt herhaald tot de gehele carcinoom verwijderd is. Ook cryoablatie en HIFU worden in de MRI toegepast, zodat met behulp van de MRI de temperatuur real-time in de gaten gehouden kan worden. Zo blijkt maar weer hoeveel mogelijkheden er nog zijn voor ons, BMT’ers en TG’ers, om de geneeskunde te blijven verbeteren. De moderne geneeskunde staat nog in de kinderschoenen!

^ HIFU. Met een probe wordt een bundel hoog intens geluid gefocust, waardoor het weefsel ter plekke opwarmt.

Jaargang 10, oktober 2011

Parallaks

Ziekte uitgelicht Infantilisme

Door: Jessica Schraa

Don’t be such a baby! Wie wil nou niet terug naar de onbezorgde tijd van baby zijn? Die lekkere geur van Zwitsal, gevoerd worden als je honger hebt, aandacht zodra je maar een kik geeft en iedereen die je lief en schattig vindt. Waarschijnlijk gedraagt iedereen zich nog wel eens als baby. Voor de grap of omdat je even aandacht wilt, maar daar houdt het wel mee op. Weinig van ons zullen nog rondlopen in een luier en babydoll, slapen in een ledikant en spelen in de box. Infantilisten hebben het verlangen om zich als baby te gedragen. Een luier dragen (en ja, ook gebruiken) is hierbij een van de gebruikelijkste dingen. Tussen de 70 en 90% van de infantilisten is van het mannelijke geslacht. Een infantilist heeft geen seksueel verlangen naar kinderen, alleen naar het kind zijn. Ook al heeft het wel raakvlakken, infantilisme is niet hetzelfde als regressie. Een infantilist geeft zelf toe aan deze drang. Regressie treedt vaak op als afweermechanisme bij het verwerken van emoties. Hierbij keert iemand (acuut) terug naar een eerdere levensfase. De meeste infantilisten hebben het verlangen om zich als baby te gedragen hun leven lang. Tussen het vijfde en achtste levensjaar wordt een infantilist zich bewust van dit verlangen doordat hij of zij bijvoorbeeld een klein kind in een luier ziet. Tijdens de puberteit beginnen de fantasieën over bijvoorbeeld luiers steeds duidelijker en vaker aanwezig te zijn. Een infantilist neemt zelf de keuze om hier aan toe te geven of niet.

Volwassen die graag een luier dragen worden Diaper Lovers genoemd. Zij voelen verder niet de behoefte om zich ook als kind te gedragen. Infantilisten worden vaak Adult baby’s genoemd. Zij dragen niet alleen luiers maar gedragen zich ook als kind. Vaak wordt dit rollenspel samen gespeeld met anderen. Sommige infantilisten hebben een ‘moeder’ gevonden die hen laat drinken uit een tuitbeker, hun luier verschoont en ze in bed stopt. Adult baby’s lopen rond in een babydoll, spelen met auto’s, worden gevoerd, vervoerd in een buggy en slapen in een ledikant. Er zijn infantilisten die dit verlangen alleen thuis tot uiting brengen. Overdag gaan ze ‘normaal’ naar hun werk, maar als ze thuis komen verkleden ze zich en gedragen zich als een baby. Veel werkgevers accepteren het ook niet dat een van hun werknemers als baby rondloopt. Echter, er zijn ook infantilisten die als baby over straat gaan. Ze krijgen een kick van alle aandacht, met name die van vrouwen. Het roept natuurlijk veel reacties op, zo’n outfit. Niet alle reacties zijn positief en een hoop infantilisten houden hun gevoelens lang verborgen. Toch zullen velen van hen op een gegeven moment ‘uit de kast komen’. Het is echt een soort onderdeel van hun persoonlijkheid en ze hebben het nodig om dingen te verwerken. Schattingen van het aantal infantilisten in Nederland liggen tussen de 400 en een paar duizend. Maar ja, wie weet hoe jij er bij loopt als je alleen thuis bent...

Parallaks

Jaargang 10, oktober 2011

Alles in de hand met je Rabo StudentenPakket. Als student wil je wel kunnen rondkomen. Daarom is het Rabo StudentenPakket gratis. Daarmee heb je overal en altijd inzicht en controle over je geldzaken. Ook heb je een voordeelprogramma met interessante kortingen. Zodat je het maximale uit je studentenleven kunt halen.

Open nu een Rabo StudentenPakket en ontvang korting op de Xtra-card! Rabobank. Een bank met ideeĂŤn.

rabobank.nl/enschede-haaksbergen

Jaargang 10, oktober 2011

Parallaks

TOP TECHNOLOGY FOR PATIENTS MIRA is het Instituut voor Biomedische Technologie en Technische Geneeskunde van de Universiteit Twente. Wij doen innovatief onderzoek op het gebied van Tissue Regeneration, Targeted Therapeutics, Imaging and Diagnostics en Neural and Motor Systems. MIRA is de enige wetenschappelijke instelling in Europa die fundamenteel, toegepast ĂŠn klinisch onderzoek combineert. Het is onze ambitie om ons excellente onderzoek en de technologie die we ontwikkelen om te zetten in producten voor de gezondheidszorg. Tevens stimuleren we onderzoekers om de ontwikkelde technologie onder licentie of via een eigen bedrijf op de markt te brengen. PotentiĂŤle werkgever De komende jaren groeien wij snel: van de huidige 250 naar 400 medewerkers in 2014. Heb jij het talent en de ambitie om bij MIRA te werken? Houd ons dan in de gaten! Kijk voor meer informatie over ons onderzoek alvast op www.utwente.nl/mira.