VERSLAGJAAR2021I
https://dezwijger.nl/over-ons/ambities
MISSIE & VISIE
>
>
Amsterdam is het centrum van de Nederlandse creatieve industrie. Pakhuis de Zwijger richt zich, samen met de twee dependances New Metropolis Nieuw-West en Zuidoost, met haar programma’s en andere activiteiten op de toekomst van steden, de metropoolregio, ons land n de wereld. Onze benadering van de grote en complexe vraagstukken en uitdagingen is waarden gedreven. Vanuit de bovenstaand beschreven zeven domeinen – sociaal, ruimte, duurzaamheid, technologie, economie, democratie en creatieve industrie – en twintig door ons geformuleerde ambities maken wij samen met onze partners programma’s en realiseren we projecten die bijdragen aan betere leefomgevingen van, voor en door iedereen.
TOEKOMSTGERICHT > STEDELIJK > VERBONDEN > HUMAAN > DUURZAAM GELIJKWAARDIG > ONTWERPEND > WAARDEGERICHT > TOEGANKELIJK > VERHALEND
NIEUW AMSTERDAM MANIFEST
NIEUW AMSTERDAM PRIJZEN Op 11 januari hebben wij geheel online het programmajaar geopend, met traditioneel de uitreiking van de Nieuw Amsterdam Prijzen aan: Abdelhamid Idrissi (Studiezalen), Maureen Hubbard & Leila Azzam (Stichting Carabic) en Sonja Hendriksma (Sonja Kookt), die zich allemaal tijdens de Corona-lockdowns hebben ingezet voor de kwetsbare mensen in hun buurten. uitgereikthttps://dezwijger.nl/update/nieuw-amsterdam-prijzen-20211
INLEIDING
ORGANISATIE
AMBITIES VOOR STAD EN LAND VAN MORGEN
Het jaar 2021 heeft het team van Pakhuis de Zwijger vanuit bovenstaand perspectief gebruikt om haar missie en visie met een kritische blik te beschouwen en bij te stellen. Dit traject is gecombineerd met de ontwikkeling van een nieuwe huisstijl. Bij de start van het programmajaar 2021 is de nieuwe vormgeving gepresenteerd, en is ook onze website opnieuw ingericht en Stichtinggelanceerd.Pakhuis de Zwijger heeft zich in dit bijzondere tijdsgewricht met haar programma’s en projecten specifiek vanuit het stedelijk perspectief op de toekomst van de regio, ons land en de wereld gericht. Onze benadering van de grote en complexe maatschappelijke vraagstukken en uitdagingen is gerelateerd aan de toenemende tweedeling in de samenleving nadrukkelijk waarden gedreven en de programma’s en projecten hebben als doel bij te dragen aan een beter stad c.q. betere steden en regio’s voor iedereen. De beginselen (zie Bijlage 1) die leidend en richtinggevend zijn bij het maken van programma’s zijn:
Vanaf het najaar 2021 hebben wij op weg naar de gemeenteraadsverkiezingen 2022 samen met tientallen partners gewerkt aan het Nieuw Amsterdam Manifest. Een inspiratie document voor de politiek en alle Amsterdammers die een bijdrage willen leveren aan een betere stad voor ons allemaal. Nieuw-Amsterdam-Manifest-1.pdfhttps://admin.dezwijger.nl/wp-content/uploads/2021/05/
Vanaf maart 2020 heeft Pakhuis de Zwijger, net als alle andere culturele instellingen, de gevolgen ervaren van de Corona-pandemie. Een heftige periode, met vooral veel tegenvallers maar ook enkele interessante nieuwe ervaringen. Het commerciële deel van de organisatie hebben we wat betreft menskracht danig moeten afslanken, tot en met ontslagen van medewerkers in het horecaonderdeel aan toe. Daarentegen hebben we onze publieke programmering grotendeels, weliswaar online, kunnen doorzetten en veel technologische innovaties kunnen doorvoeren. Met die ervaringen zijn we het tweede COVID 19-jaar ingegaan. Hoopvol, maar tegelijkertijd gewaarschuwd en met een realistische en ook wel sombere blik op de toekomst.
De twintig programmamakers en producenten van Pakhuis de Zwijger realiseren programma’s en projecten in zeven verschillende domeinen: Sociaal, Ruimte, Duurzaamheid, Technologie, Economie, Democratie en Creatieve Industrie. Wij richten ons daarbij op de praktijk en het verbeteren van het dagelijks leven in stad en regio in relatie tot het land, Europa en de wereld. Omgekeerd duiden wij hoe mondiale ontwikkelingen onze stedelijke regio en land beïnvloeden. Het is onze missie om op ieder domein ontwikkelingen bloot te leggen, heldere analyses te maken, reeds bestaande praktijken te duiden, alternatieven te bieden, innovaties te presenteren en dialoog te stimuleren.
onderwijs,
• Amsterdam van Morgen (10x)
• Amsterdammerschap
TECHNOLOGIE-ECONOMIE-DEMOCRATIE Technologie Overheid en bedrijfsleven maken gebruik van kunstmatige intelligentie, robots bevolken onze productielijnen, onze telefoons registreren elke stap die we zetten en sociale mediaplatformen maken het lastig feiten van fictie te onderscheiden. De snelle digitalisering van onze samenleving levert kansen, mogelijkheden en gemak op, maar brengt ook onvoorziene nieuwe obstakels, privacy problemen en ongewenste machtsverschuivingen met zich mee. Hoe bouwen we een digitale wereld die open en toegankelijk is voor iedereen en waarin onze privacy gewaarborgd is? Vanuit het domein Technologie maken we programma’s over nieuwe apps, AI, datagebruik door overheden en bedrijven, de werking van algoritmes, blockchain, e-economy en digitale (burger)rechten. Economie Decennia van economische groei als doelstelling hebben geleid tot een steeds grotere vermogensongelijkheid in onze samenleving. Wereldwijd zien we stevige ontwrichtingen door klimaatverandering, toenemende migratie, digitalisering en de huidige COVID-19-pandemie. Wat zijn de alternatieven, en hoe implementeren we die? Hoe zorgen we voor een weerbare economie die tot bloeiende gemeenschappen en steden leidt, en bijdraagt aan een leefbare wereld en gelijke kansen voor iedereen? Vanuit het domein Economie maken we programma’s over de welzijnseconomie, de inperking van grootkapitaal, het belastingsysteem, pensioenfondsen en mogelijkheden voor een circulaire economie. Hierbij kijken we hoe we nieuwe economische systemen op een positieve manier voor ons kunnen laten werken.
• The Voice of Urban Nature (4x)
• WeMakeTheCityGreen (5x)
•
• Duurzaam vergroenen (2x)
•
2
• Groene Transitie (16x)
• Gebiedsontwikkeling (6x)
PROGRAMMERING
levensverwachting,
Vanwege het online uitzenden hebben we twee jaar lang metintensieve programmareeksen gewerkt, waardoor de uitzendingen intensief zijn teruggekeken en een veel nationaler en internationaler publiek hebben bereikt. De reeksen zijn vanuit de verschillende domeinen ontwikkeld, waaronder: SOCIAAL Amsterdam (180 nationaliteiten, bijna 900.000 inwoners en jaarlijks miljoenen bezoekers) en andere grote Nederlandse steden veranderen door urbanisatie in rap tempo, waarmee ook de relatie met de regio en de rest van het land verandert. Mede vanwege doorzettende migratie en digitalisering manifesteert zich een toenemende superdiversiteit, maar ook ongelijkheid en tweedeling op het gebied van werk en onderwijs, gezondheid, inkomen en wonen. Hoe betrekken we iedereen bij het komen tot nieuwe manieren van samenleven. En hoe creëren we een stad die inclusief en rechtvaardig is en een thuis betekent voor al haar inwoners en bezoekers? Vanuit het domein Sociaal maken we programma’s rondom alle grote sociale thema’s zoals kansenongelijkheid in het de toekomst van werk, armoede en schulden, ongelijke mensenrechten, discriminatie en racisme. (10x) Samen tegen Racisme (5x) (6x) Amsterdam (4x) (5x) Wit aan Zet (1x) Black Wonen voor iedereen (3x) Dialoogsessies Slavernijverleden (3x) Nieuw Solidariteit (4x) Emancipating History (8x) Keti Koti-maand (4x) Masterplan Zuidoost (6x)
• Jong
• Nieuw-West groeit (10x)
• Trouw Duurzame 100 (5x)
RUIMTE Nederland
Als we goede voorouders zijn, laten we een leefbare en rechtvaardige wereld achter voor komende generaties. De huidige klimaat-, grondstoffen en biodiversiteitscrises laten zien dat we daar nog harder aan moeten werken. Waar kunnen we de maatschappelijke systemen verbeteren of veranderen? Hoe komen we tot een economie die een duurzame toekomst garandeert? En hoe geven we uitvoering aan onze duurzame ambities en nemen we hindernissen en blokkades weg? Vanuit het domein Duurzaamheid maken we programma’s over de circulaire economie, energietransitie, klimaatadaptatie, voedsel, biodiversiteit en duurzame mobiliteit. Daarbij leggen we de link tussen het dagelijks leven van bewoners van de stad en de uitdagingen op landelijk en mondiaal niveau.
• Amsterdamse werken (2x)
• Groen Verbonden (2x) • Reflow (7x) • The Voice of Urban Nature (3x)
• Huisvesting
•
•
•
•
• Zuidoost groeit (10x)
MonthAchievement(4x) •
• QueerCity (3x)
• Houtbouw (7x)
• Ruimte, Ruimte, Ruimte (19x)
In het tweede Corona-jaar 2021 heeft Pakhuis de Zwijger 692 programma’s gerealiseerd, die allemaal ge-livecast zijn.
• Nieuw-West Talk (9x)
• Maaltijd van Morgen (8x)
DUURZAAMHEID
• Zuidoost Talk (3x)
•
• Vrouwen van Zuidoost (4x) heeft een lange geschiedenis van ruimtelijke ordening en zorgvuldige planning van onze openbare ruimte. Dat is ook wel nodig in een klein land met veel inwoners die allemaal ruimte nodig hebben voor wonen, werken, reizen, sporten, vrije tijd en recreatie. Hoe verdelen we de steeds schaarser wordende ruimte? Hoe komen we tot slimme, betekenisvolle en innovatieve ontwerpen van meervoudig ruimtegebruik, waarbij de ecologische footprint zo klein mogelijk is, met optimale leefbaarheid en biodiversiteit? Waar mag gebouwd worden en waar niet? Waar is ruimte voor groen, duurzame energie, water, ecologische verbindingen, nieuwe fietspaden, voetgangers, auto- en snelwegen of spoorlijnen? Vanuit het domein Ruimte maken we programma’s binnen de disciplines gebieds- en projectontwikkeling, architectuur, de bouw, planologie en gentrificatie.
• Gezonde Leefomgeving (4x) • Logistiek020 (5x) • MetroMix (3x)
• Ongedeeld Verbonden
• Educaution (18x) • FemCity (20x) • Week tegen Racisme (16x) •
Ruim honderd daarvan vonden plaats in de twee dependances New Metropolis Nieuw-West en Zuidoost; bijna zeshonderd in het hoofdgebouw zelf.
3 Democratie Traditionele democratische instituties, zoals politieke partijen en verkiezingen, staan onder druk vanwege een groeiend wantrouwen in de bestuurlijke, ambtelijke en financiële systemen. Daarnaast nemen burgers steeds vaker zelf verantwoordelijkheid in het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, door middel van burgerinitiatieven en buurtcoöperaties. Moeten bestaande instituties nieuw leven worden inblazen, of zijn ze aan vernieuwing toe? Waar liggen de kansen voor burgerparticipatie en co-creatie, en wat zijn de valkuilen? En welke nieuwe (lokale) democratische modellen kunnen we invoeren om onze democratie weerbaar te maken voor de uitdagingen van de 21e eeuw? Vanuit het domein Democratie maken we programma’s over democratische vernieuwing, alternatieve democratische modellen en burgerinitiatieven. Daarbij delen we ervaringen uit binnen- en buitenland en bevorderen we kennisuitwisseling. • Climate AssembliesCitizens’(5x) • Biodiversity ans Finance (3x) • Fair Tourism (4x) • Future Capitalism (2x) • New Democracy (4x) • New Economy (7x) • Nieuwe Economie (7x) • Open Dialog Meet-up (3x) • Polderpraat (3x) • Tech for Society (5x) • Tegenlicht Meet-up (22x) • Public ConferenceSpaces(2x) CREATIEVE INDUSTRIE Alle stedelijke en maatschappelijke opgaven zijn per definitie ontwerpvraagstukken. Daarbij ligt de nadruk steeds nadrukkelijker op een ‘human-centered’ en duurzaam design perspectief. Hoe ontwerpen we steden waarin iedereen – inclusief toekomstige generaties – zich thuis voelt? Welke rol spelen designers en kunstenaars bij het (her)overwegen en (her)ontwerpen van onze manier van produceren en consumeren? Hoe laat creatieve industrie de tekortkomingen van huidige systemen zien? En hoe kan innovatieve ontwerpkracht een uitweg bieden? Vanuit het domein Creatieve Industrie maken we programma’s over fotografie, industrieel ontwerp, mode, architectuur en alle andere vormen van kunst en design. We gebruiken de verbeeldingskracht van ‘storytelling’ om verleden, heden en toekomst aan elkaar te verbinden en bieden een podium aan inspirerende ontwerpers, kunstenaars en initiatieven. • Designing Cities for All (25x) • Toekomst van de Amsterdamse nacht ( 5x) • Uncovering Creatives (8x) • Design Digger (4x) • Verhalen op Vrijdag (20x) • Fotokroniek (3x) • Architecture Now! (3x) • Media Architecture Biennale (5x) • Arts of Resistence (2x) • Media BiennaleArchitecture(10x) • She Says (3x) • Toekomst Amsterdamse Nacht (4x) • Verhalen op Vrijdag (14x) • Verhalen uit Nieuw-West(10x) SPECIALE PROGRAMMA’S • NL Kiest (22x) • Dag van de Empathie (1x) • Fair Tourism (1x) • Alkebulan Late Night (3x) • De Staat van de Stad; Amsterdamse Donutdagen (2x) • Cities for Change Forum (6x) • Friday Night Live (8x) • Late Night Talks (5x) • Impact Studio (3x) • Nieuw Amsterdam Talk (24x) • Nieuw AkkoordAmsterdam(30x) • Talk of the Town (6x) • Robin, NieuwetheatervoorstellingHelden(5x) • Zwart Manifest (2x)
PROJECTEN Naast de bijna 700 programma’s in 2021 realiseerde Pakhuis de Zwijger ook nog enkele projecten, die vaak overkoepelend zijn aan de losse programmareeksen:
De komende jaren vinden in de Amsterdamse stadsdelen NieuwWest en Zuidoost de meest omvangrijke transformaties plaats, zowel in het ruimtelijk, als in het sociale domein. Om die reden heeft Pakhuis de Zwijger ervoor gekozen twee dependances te openen. Eerst in het voorjaar van 2018 in een voormalig café aan de Burgemeester Rendorpstraat in Nieuw-West (Slotermeer) en later in het najaar van 2019 in de Amsterdamse Poort in Zuidoost, wat voorheen een speelgoedwinkel was. Bij beide locaties is het een komen en gaan van buurtbewoners, ambtenaren, jongerenwerkers, projectontwikkelaars, startende ondernemers, professionals van wooncorporaties en welzijnsorganisaties. Maar vooral ook van jongeren, scholieren en studenten, die aan elkaar verhalen vertellen over hun dagelijks leven en in gesprek gaan over de toekomst van hun stadsdeel. De belangrijkste thema’s zijn wonen, onderwijs, sociale veiligheid en zorg. Naast talentontwikkeling, ondernemerschap, maatschappelijk leiderschap en onderwerpen als racisme en discriminatie, drugsgebruik en geweld op straat.
Ook zijn de dependances initiatiefnemer van en deelnemers aan lokale manifestaties als de programma’s Vrouwen van Nieuw-West en Zuidoost (samen met Amsterdam Museum), Nieuw Amsterdam Academie (jongeren en maatschappelijk leiderschap), Keti Koti op 1 juli in Zuidoost en participatietrajecten, zoals Smart Mobility Hub en Park A9 in Zuidoost en de Schoon Plein 40-45 en de Buurtbudgetten in Nieuw-West. En maandelijks vinden in beide locaties storytelling-avonden plaats.
DEPENDANCES NEW METROPOLIS NIEUW-WEST EN ZUIDOOST
CLIMATE CITIZENS’ ASSEMBLIES
From April – September 2021, Pakhuis de Zwijger and Bureau Burgerberaad (with support from Extinction Rebellion NL and De Transitiemotor) joined forces in the international research project “Climate Citizens’ Assemblies: learning with, from and for Europe”. An investigation on how Climate Citizens’ Assemblies can help us strengthen democracy and fight climate change.
https://dezwijger.nl/dossiers/designing-cities-for-all
EDUCATIE Wij zijn als Pakhuis de Zwijger mede-initiatiefnemer van Maakplaats 021 (samen met OBA, Waag en HvA), waarvan er tien zijn gevestigd in buurtbibliotheken verspreid over de stad.
WeMakeThe.City is het festival dat stad en ommeland beter maakt. In 2018 en 2019 met grote manifestaties in Amsterdam en de metropoolregio, nu in 2021 met een langlopend programma WeMakeThe.City Green in het kader van Floriade Amsterdam –Almere 2022. Ruim een jaar lang in Almere, Amsterdam en op andere plekken in de regio; in de provincies Flevoland en Noord-Holland. Met lezingen, talkshows, workshops, expedities, exposities, filmvertoningen en veel storytelling voor een breed publiek. WeMakeThe.City is een initiatief van Gemeente Amsterdam, Pakhuis de Zwijger, Amsterdam Economic Board, Amsterdam Smart City, AMS, Hogeschool van Amsterdam en Waag naar aanleiding van het door de stad Amsterdam in 2016 in Brussel winnen van de iCapital Award (Innovatiehoofdstad van Europa). WeMakeThe.City Green wordt gerealiseerd door Pakhuis de Zwijger (Amsterdam) en Avanti (Almere) op initiatief van de gemeentes Almere en Amsterdam, met het accent op het thema: The Voice of Urban Nature.
PODCAST Wekelijks realiseert Pakhuis de Zwijger een podcast met een gast die een week later in een programma te zien is: van Herman Tjeenk Willink en Munish Ramlal tot Kiza Magedane en van Glen Hellberg en David van Reybrouck tot Aminata Cairo en Hans Schnitzler. En in de aanloop naar de gemeenteraads-verkiezingen de wethouders Marjolein Moorman, Rutger Groot-Wassink en Touria Meliani.
https://dezwijger.nl/project/wemakethe-city-green
In het CENTRINNO project werken negen steden, waaronder Amsterdam, samen om te komen tot nieuwe strategieën en werkwijzen rond inclusieve en duurzame gebiedsontwikkeling. Het gaat daarbij om het omvormen van industriële gebieden tot stadswijken waarin nieuwe en innovatieve manieren van maken en bestaand industrieel erfgoed nog steeds een prominente plek hebben. Pakhuis de Zwijger werkt in de Amsterdamse pilot samen met Waag, en het Hout- en Meubileringscollege (HMC). CENTRINNO loopt van 2020 tot 2024.
Naast de ‘fysieke’ en ‘tech’-maken, zijn wij verantwoordelijk voor het programma Maak je buurt. Teven maken we deel uit van de Amsterdamse Maakcoalitie en organiseren in Pakhuis de Zwijger de jaarlijkse Maakplaats-conferentie.
4 DESIGNING CITIES FOR ALL In 2021 en 2022 realiseert Pakhuis de Zwijger met financiële steun van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie het onderzoeksprogramma Designing Cities for All. Een serie gesprekken, presentaties, workshops, expertmeetings, lezingen, ilms en een boek en expositie over de rol van ontwerpers bij het (her)ontwerpen van de inclusieve stad. Een stad van, voor en door iedereen. In deze tijd dat steden steeds superdiverser worden (steden met alleen nog minderheden) is het van belang dat we ons nadrukkelijk richten op het thuisvoelen; dat je in de stad mag zijn wie je bent. ‘Cities of belonging’ zoals wij ze noemen. Steden waar iedereen welkom is en zich optimaal kan ontwikkelen, ongeacht leeftijd, nationaliteit, ras, capaciteiten, gender(identiteit) of culturele- en religieuze achtergrond. Het gaat daarbij niet alleen om ruimtelijken productontwerp, maar zeker ook om het ontwerpen van digitale publieke en commerciële platforms, systemen en services.
https://dezwijger.nl/project/eu-projects
Verder hebben wij in 2018 en 2019 het programma Mijn Amsterdam gedraaid voor steeds 300 groep 8 leerlingen. Een kennismaking met het ecosysteem van de stad en een introductie ’stadmaken’. Door COVID hebben de edities 2020-2022 geen doorgang gevonden.
Pakhuis de Zwijger participeert in verschillende EU-projecten: CLIC, REFLOW en CENTRINNO. Circular models Leveraging Investments in Cultural heritage adaptive reuse (CLIC) gaat over het behouden van cultureel erfgoed door het een nieuwe functie te geven, liefst met gebruik van circulaire principes. In dit Europese project wordt een lokaal actieplan ontwikkeld voor Rijeka (Kroatië), Salerno (Italië), Västra Götaland (Zweden) en Amsterdam. Pakhuis de Zwijger wordt in Amsterdam gebruikt als voorbeeld van een succesvol businessmodel voor het adaptief hergebruik van cultureel erfgoed. CLIC loopt van 2017-2021.
REFLOW gaat over het creëren van regeneratieve en circulaire materiaalstromen in steden en het daarbij betrekken van burgers, bedrijven en politiek. In verschillende steden door heel Europa ligt de focus daarbij op verschillende materialen, met in Amsterdam de nadruk op textiel en kleding. Pakhuis de Zwijger werkt in de Amsterdamse pilot samen met Waag, de gemeente Amsterdam en BMA-Techne. REFLOW loopt van 2019 tot 2022.
EUROPESE PROJECTEN
WEMAKETHECITY GREEN
https://dezwijger.nl/project/climate-citizens-assemblies
TALENTONTWIKKELING Jaarlijks verzorgd Pakhuis de Zwijger een cursus voor moderatie, voor beginnende gespreksleiders. Hier doen per jaar circa 15 deelnemers aan mee tussen de 20 - 32 jaar. Daarnaast hebben wij in New Metropolis Nieuw-West een academie opgezet die maatschappelijk leiderschap stimuleert. Inmiddels hebben er vijf edities plaatsgevonden. Deze communie van nu circa 45 jonge mensen tussen 18-28 jaar komen nog met regelmaat als alumni bij elkaar en maken inmiddels ook zelf programma’s of modereren. In totaal lopen tussen de 20 - 30 studenten per jaar hun stage bij Pakhuis de Zwijger, bij onze hoofdlocatie en bij onze dependances en projecten.
NIEUWE PUBLIEKGROEPEN Omdat de programma’s van Pakhuis de Zwijger de stad als onderwerp hebben, is ons uitgangspunt dat alle line-ups een afspiegeling van de stad moeten zijn. Dat is overigens een opgave op zich, maar lukt steeds beter. Specifiek in de domeinen ’sociaal’ en ‘creatieve industrie’’ zijn grote stappen gezet, mede door programma’s en projecten als: Wonen voor iedereen, Vrouwen van Zuidoost, Inclusief Nieuw-West, Jong Amsterdam, Educaution, QueerCity/FemCity en Uncovering Creatives. En natuurlijk Samen tegen Racisme/Week tegen Racisme en het Engelstalige tweejarige programma Designing Cities for All. Veel nieuw publiek komt overigens tot ons in de dependances in de stadsdelen Zuidoost en Nieuw-West.
PARTICIPATIE De programma’s van Pakhuis de Zwijger gaan voor het allergrootste deel over de toekomst van stad en regio en brengen wij dagelijks onderzoek, beleid en stedelijke praktijken samen in de programma’s op de verschillende podia van onze zalen en dependances. Uitgangspunt bij alle programma’s is de complexe stedelijke vraagstukken te bevragen en te bespreken om het leven in de stad beter te maken De dialoog is de hoofdvorm van gesprek. Amsterdammers vanuit alle hoeken en gaten van de samenleving en met zeer diverse belangen en interesses komen samen en nemen actief deel aan de gesprekken. Soms ontstaat participatie bij ’toeval’, maar ook wordt co-creatie expliciet in het programmaformat ingebed.
In 2021 heeft een stijging plaatsgevonden in het aantal programma’s, van 565 in 2020 naar in totaal 692 in 2021. Deze toename is te wijten aan het gegeven dat Pakhuis de Zwijger in 2021 voor vele partijen (partners, overheid en organisaties) dé plek was om online met een Livecast te communiceren met het publiek. Ook in 2021 heeft Pakhuis de Zwijger, ondanks alle ontwikkelingen rondom de pandemie, de programmering kunnen voortzetten en het bereik weten te behouden. De livecast-programma’s worden uitgezonden en zijn ook terug te kijken op de Pakhuis de Zwijger-website en facebook-pagina en die van veel van de partners. Meer dan de helft van de programma’s wordt ook live doorgezet op de lokale zenders AT5 en Salto1.
BEREIK Het coronajaar van 2021 sluit Pakhuis de Zwijger af met ook hier nauwelijks fysieke bezoekers ten opzichte van 2020, van 13.404 duizend bezoekers van januari t/m 11 maart 2020. Naar 6.101 duizend bezoekers van september t/m 28 november 2021 (daarna weer in lockdown). Daarentegen hebben wij in totaal 224.908 vanaf januari kijkers online bereikt met onze Livecast-programmering, in totaal 3.382.679 minuten/56.377 uur.
5
Deze stages betreffen zowel het programma maken, als ook productie, techniek, communicatie/marketing, als ook horeca en zaalexploitatie. Tot slot geven wij jonge externe programmakers of grassroots-organisaties de kans hun eigen programma te ontwikkelen en te realiseren in één van onze kleinere zalen. Daarbij zijn wij als Pakhuis de Zwijger de host van het programma en hebben wij een coachende rol.
Pakhuis de Zwijger manifesteerde zich ook nadrukkelijk online. Naast onze reguliere activiteiten op Facebook (36.600), Twitter (23.800), Instagram (17.100) en LinkedIn (12.800), informeerden wij onze leden door het gehele jaar heen via verschillende soorten nieuwsbrieven. Een wekelijkse algemene nieuwsbrief (47.000 abonnees) met de programma’s van de komende twee weken en diverse speciale ‘op maat’ e-mailings (35.000) gebaseerd op de interesses van de ontvangers. Ook brachten wij wekelijks een podcast tot stand, waarvan er inmiddels meer dan 150 zijn gerealiseerd en die nu in totaal al meer 171.000 beluisteringen hebben opgeleverd. De stageplaatsen die Pakhuis de Zwijger jaarlijks op het gebied van programmering en communicatie zijn weer beschikbaar stelt, in 2020 moesten deze vroegtijdig worden afgeblazen. Vanaf januari 2021 zijn wij weer gestart met het aanbieden van stageplaatsen en hebben daarmee studenten in Corona een plek kunnen bieden. Naar een leerzame periode, ook een welkome afleiding in de voor studenten moeilijke periode. In totaal 27 stageplaatsen in twee termijnen (voor- en najaar).
ONTWIKKELINGENFINANCIËLE
Wij sluiten het jaar 2021 van de programmastichting af met gerealiseerde opbrengsten van € 2.222.572. Het resultaat na belasting is € 189.586.De financiering die zorg draagt voor basisprogrammering van Pakhuis de Zwijger is ook in 2021 weer een combinatie van verschillende inkomsten: partnerschappen, subsidies, opdrachten en projecten die fysiek buiten Pakhuis de Zwijger plaatsvonden.
FAIR CODE Stichting Pakhuis de Zwijger onderschrijft in alle opzichten de Fair Practice Code en zet zich in de kernwaarden Solidariteit, Transparantie, Duurzaamheid, Diversiteit en Vertrouwen uit te dragen en waar te maken zoals opgesteld in ons beleidsplan 2021-2024.
Leden Raad van Toezicht Stichting Pakhuis de Zwijger zijn: De Raad van Toezicht kent nog een openstaande vacature; de werving en selectie hiervoor is per maart 2022 gestart. In 2021 is de programmering en de communicatie van de activiteiten van Stichting Pakhuis de Zwijger wederom gerealiseerd door medewerkers in dienst van Zalen Pakhuis de Zwijger BV onder leiding van Egbert Fransen (directeur-bestuurder) en Hester Tiggeloven (adjunct-directeur). Tussen het stichtingsbestuur/RvT en de directie van Pakhuis de Zwijger Zalen BV is voor de periode 2021-2024 een productie-overeenkomst gesloten.
Projecten waar programmamakers en directie ingezet werden voor bijvoorbeeld het WeMakeThe.City Green, Maakplaats021 in samenwerking met de OBA, de dependances New Metropolis Nieuw West en Zuidoost en een aantal kleinere producties en opdrachten. Stichting Pakhuis de Zwijger stond ook in 2021 voor een financiële uitdaging. Met het uitbreken van de COVID-19 pandemie in maart 2020 werd de toekomst van Pakhuis de Zwijger van één op andere dag uiterst onzeker. Nadat de programmering op 12 maart 2020 abrupt werd stilgelegd, is Pakhuis de Zwijger in een hele snelle tijd getransformeerd tot mediabedrijf. Ook in 2021 waren er weer periodes dat, door maatregelen ingesteld door de overheid i.v.m. COVID-19, de Horeca BV een tijdlang de deuren moest sluiten, de Zalen BV alleen online evenementen kon verkopen en de programmering van de stichting zonder publiek in digitale vorm werd uitgevoerd. Stichting Pakhuis de Zwijger sluit het moeilijke Corona-jaar 2021 af met een positief resultaat. Dit komt enerzijds doordat de stichting afgelopen jaar de meeste van haar partnerschappen en projecten heeft weten te behouden. De stichting heeft haar diensten, al in 2020 opgestart, op het gebied van programmering en productie weten door te zetten voor partners en gelieerde organisaties/instellingen uit het culturele en maatschappelijk veld die in Pakhuis de Zwijger livecastuitzendingen georganiseerd wilden hebben. Stichting Pakhuis de Zwijger is in 2020 de ontvanger geweest van de financiële Corona-noodregelingen vanuit het Rijkscultuurfonds, via het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Compensatie voor zowel de programmastichting Pakhuis de Zwijger alsmede de Zalen BV en Horeca BV. Voor 2021 kwam de stichting voor dezelfde steun in Deaanmerking.stichtingheeft voor 2021 geen aanspraak hoeven doen op deze regeling, door de combinatie van de noodsteun uit de NOWregeling en de TVL voor de gelieerde BV’s Horeca & Zalen en de hoger uitgevallen inkomsten van de stichting en de zalen BV voor respectievelijk het verzorgen van Livecasts en het verhuren van de digitale studio’s. Op verzoek van de subsidiegever Gemeente Amsterdam is er een geconsolideerde jaarrekening opgesteld van drie entiteiten. Wij sluiten het geconsolideerde jaar 2021 af met gerealiseerde opbrengsten van € 4.364.764. Het geconsolideerde resultaat na belasting is € 1.145.973. Het vrij besteedbaar totale vermogen van de drie entiteiten van Pakhuis de Zwijger dient als reserve om de continuïteit te waarborgen van de organisatie en de uit te voeren activiteiten. Voor 2020 is er geen geconsolideerde jaarrekening opgesteld. Om die reden is in de jaarrekening 2021 alleen toelichting gegeven op afwijkingen tussen begrote en gerealiseerde bedragen en niet op afwijkingen in realisatie ten opzichte van voorgaand jaar. De gerealiseerde ontvangen subsidies en directe opbrengsten liggen in lijn met de begroting. De gerealiseerde indirect opbrengsten zijn hoger dan begroot. De belangrijkste redenen voor deze afwijkingen zijn een veel hoger dan begrote tegemoetkoming vaste lasten (TVL) en hogere opbrengsten horeca en zaalverhuur. Deze laatste twee waren laag begroot omdat de opbrengsten door onzekerheden rondom COVID moeilijk waren in te schatten. De gerealiseerde activiteitenlasten zijn hoger dan begroot. De hogere kosten zijn direct te relateren aan de hoger dan begrote opbrengsten van de Zalen en Horeca BV (indirecte opbrengsten). Deze kosten zijn echter minder gestegen procentueel dan de opbrengsten omdat er in de COVID periode ook opbrengsten zijn gegenereerd vanuit onlineactiviteiten die minder dan normale inkoopkosten met zich meebrachten.
6
RAAD TOEZICHT,VAN BESTUUREN ORGANISATIE
CODE CULTURAL GOVERNANCE Stichting Pakhuis de Zwijger is verantwoordelijk voor de ‘eigen’ programmering. De feitelijke werkzaamheden - programmeren, communiceren en produceren - heeft zij gedelegeerd aan Zalen Pakhuis de Zwijger BV. Deze samenwerking wordt jaarlijks met een productiecontract ondersteund op basis van een activiteitenplan met begroting en dekking.
For All tijdens de Dutch Design Week en het Africa in the Picture Festival in oktober, een volgend Samen tegen Racisme Festival in maart volgend jaar en op weg naar Amsterdam 750 in 2025 een mooi, inspirerend en impactvol WeMakeTheCity Green-programma.
Na de winter-lockdown van 2021-2022 zijn de deuren van Pakhuis de Zwijger maart jl. weer opengegaan. Eerst met twee tot drie hybride programma’s per dag met een klein aantal fysieke bezoekers in de zalen. Eerst nog gecombineerd met livecasting. Op dit moment zenden we, op een enkele uitzondering na, niet meer live uit, maar de programma’s kunnen de volgende dag online via onze website worden teruggekeken. Ook bij Pakhuis de Zwijger, net als in de hele culturele sector, zijn de bezoekersaantallen zeer wisselend. Sommige avonden lopen heel goed, anderen minder. Tevens valt het op dat er sprake is van een hoge no show; publiek dat wel heeft gereserveerd maar toch niet komt opdagen. Daarom zenden we niet meer live uit, om het publiek aan te sporen meer fysiek naar Pakhuis de Zwijger te Doordatkomen.er minder publiek over de vloer komt, staat het verdienmodel met inkomsten uit horeca en zaalverhuur nog steeds onderdruk. Met name als het gaat over de omzet in avonduren van ons café/restaurant. Dat zit op dit moment slechts op 60% van het niveau pré Corona. Gelukkig gaat het met de zaalverhuur een stuk beter. De commerciële verhuur is de afgelopen maanden goed aangetrokken. Wel zien wij ook bij de ingehuurde events een aanzienlijke lagere opkomst dan normaal, dat zijn weerslag kent in de cateringomzet.
7
Ook bij Pakhuis de Zwijger, net als in het hele land, piept en kraakt het aan alle kanten. Een verschuiving in het medewerkersbestand in combinatie met een krappe arbeidsmarkt, een steeds maar duurder worden stad waar werknemers zich lastig kunnen vestigen of kunnen blijven wonen, nieuwe medewerkers met een andere kijk op de betekenis van werk vergroot de spanning binnen de organisatie en op de werkvloer. Met daar bovenop nog eens een stevig doorzettende inflatie. Pakhuis de Zwijger kijkt met zorg naar deze ontwikkelingen en ziet dat vele instellingen met dezelfde issues kampen. Dat vraagt wat ons betreft om een publieke dialoog over de toekomst van de culturele sector in stad én land. Verder kijken we uit naar De Staat van de Stad in op 28 juni, IDFA by Night op het plein in de eerste twee weken van juli, Designing Cities
CODE OF CONDUCT - EEN INCLUSIEF EN VEILIG HUIS VOOR IEDEREEN Tijden veranderen, het maatschappelijke debat polariseert snel en steeds meer groepen komen lijnrecht tegenover elkaar te staan.
En we hopen dat we in september eindelijk feestelijk stil te kunnen staan bij het 15-jarig bestaan van Pakhuis de Zwijger.
Hierbij blijkt taal één van de krachtigste vormen van respectievelijke in- en uitsluiting. Pakhuis de Zwijger streeft ernaar een veilige plek van ontmoeting te faciliteren waarin iedereen zich veilig en gehoord voelt zonder dat de open gesprekscultuur in het geding komt. Daarom hebben wij in 2020 een Code of Conduct ontwikkeld waarmee wij programmamakers, moderatoren, partnerorganisaties en deelnemers van de noodzakelijke handvaten en tools voorzien om door de vele sociale spanningsvelden te navigeren. En daar waar wellicht bepaalde expertise of ervaring ontbreekt kennis en ruggensteun te bieden. Juist door omgangs- en aanspreekvormen af te kaderen, ontstaat een setting waar vrij en open kan worden gesproken omdat bepaalde spanningen uit de lucht worden genomen, iedere aanwezige respect en erkenning ervaart, wederzijds begrip wordt gecreëerd en de vocaliteit van achtergestelde personen groeit. In juli 2021 zijn wij gestart met interne trainingen voor onze medewerkers, programmamakers en moderatoren. Trainingen onder leiding van Dionne Abdoelhafiezkhan van IZI Solutions. De afdeling communicatie heeft een workshop Diversity, Equity and Inclusion gevolgd bij Nadine de Ridder.
Mondiale ontwikkelingen, lokale impact Wat betreft de mondiale en lokale maatschappelijk ontwikkelingen kun je zeggen dat er in de afgelopen decennia hier eerder een zo interessant tijdsgewricht is geweest, met een opeenstapeling van een klimaat- en biodiversiteitscrisis, stikstofcrisis, vertrouwenscrisis tussen politiek en samenleving, sterk toenemende inflatie, wooncrisis en aankomende financiële crisis, en de recente voedselen energiecrisis in relatie tot de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.
Al deze mondiale ontwikkelingen zijn uiteindelijk terug te voeren op een algehele systeemcrisis en hebben uiteraard vergaande lokale consequenties en gevolgen naar stad en land. Daarom is in deze tijd het bij elkaar brengen van mensen zo uitermate belangrijk, om op intensieve wijze met elkaar in gesprek, in een eerlijke en open dialoog, te gaan. Argumenten en belangen te delen, goed naar elkaar te luisteren en samen te werken aan oplossingen die bijdragen aan een stabiele, voor iedereen veilige en duurzame toekomst. En in het bijzonder voor ons Amsterdam, een bijdrage te leveren aan een stad van, voor en door iedereen. Amsterdam, 27 juni 2022 E. Fransen directeur-bestuurder H. M. Groen voorzitter
RICHTINGONTWIKKELINGEN2022
Wij beogen met deze Code of Conduct een cultuuromslag teweeg te brengen en een nieuwe norm te stellen voor hoe het maatschappelijk gesprek op een constructieve, gelijkwaardige en inclusieve manier kan worden gevoerd.
8 BALANS PER 31 DECEMBER 2021 (na winstbestemming) STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2021
9
TOEGANKELIJK We bieden plek aan alle mensen die zich inzetten voor een stad van, voor en door iedereen. Hierbij maken we nadrukkelijk ruimte voor gemarginaliseerde groepen, zodat iedereen (ongeacht leeftijd, culturele achtergrond, capaciteiten, geloof en gender) gehoord wordt. We zorgen dat innovaties en ideeën die bijdragen aan rechtvaardige en duurzame steden een podium krijgen. De toegang tot onze gesprekken is en blijft gratis.
VERBONDEN Politiek, economie, ecologie en sociale vraagstukken: ze zijn allemaal met elkaar verbonden. In de stad, in het land en in de wereld. Daarom geloven wij in een integrale benadering. Pas als we het geheel overzien, kunnen we duurzame oplossingen ontwikkelen. Daarom leggen we verbinding tussen mensen uit verschillende disciplines, en brengen we een verscheidenheid aan meningen bij elkaar. Zo komen we tot gesprekken waaruit vernieuwende ideeën ontstaan die de wereld en de stad beter maken.
TOEKOMSTGERICHT
1: BEGINSELEN
Wij zijn een onafhankelijk en progressief platform voor iedereen die ideeën en plannen heeft voor de stad van morgen. Of beter nog: voor de hele wereld. We werken vanuit een nieuwsgierige houding en kijken kritisch naar heden én verleden. In onze programmering onderzoeken we nieuwe oplossingen voor dringende maatschappelijke vraagstukken en opgaven – zoals betaalbaar wonen, kansengelijkheid of duurzame economie - waarbij we ons telkens de vraag stellen: in wat voor een wereld willen we in de toekomst leven?
HUMAAN We bouwen aan steden van, voor en door iedereen. Steden zijn en worden steeds meer superdivers. Er is geen meerderheid van één bevolkingsgroep: verschillen in leeftijd, culturele achtergrond, gender(identiteit), geloof, seksuele geaardheid, en fysieke, mentale en economische capaciteiten horen bij de stad. Steden waar iedereen zich thuis voelt. Waar de menselijke maat centraal staat, waar uitsluiting geen plaats heeft, representatie en machtsverdeling in balans zijn en alle mensen gelijke kansen krijgen.
DUURZAAM We richten ons op een economie waarin het welzijn, de gezondheid en de veerkracht van mens en planeet centraal staan, hier en overal ter wereld. Hierbij respecteren we de grenzen van onze aarde en zetten ons in voor circulariteit, klimaat, milieu en biodiversiteit. We gaan op weg naar een duurzame stad en samenleving.
BIJLAGE
GELIJKWAARDIG Het begint allemaal in de straat, de buurt en de wijk. Daar wonen de mensen met wie wij willen bouwen aan een betere stad en metropoolregio, een mooiere wereld: een benadering van onderop. Bij ons hebben bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties een plek aan tafel, naast overheden, het bedrijfsleven en kennisinstellingen. Alleen door samenwerking tussen alle stakeholders van de stad en regio komen we tot duurzame oplossingen voor iedereen.
ONTWERPEND We zien alle stedelijke opgaven als een ontwerpvraagstuk. Door ontwerpers, kunstenaars, makers en andere creatieven bij elkaar te brengen, maken we ruimte voor verbeelding en andere manieren van kijken. Zo werken we aan ontwerpprincipes waarmee we een wereld kunnen vormgeven die bijdraagt aan het geluk en welzijn van alle bewoners. WAARDEGERICHT We brengen mensen samen, zoeken de gemeenschappelijke delers en zijn daarbij niet bang om ongemakkelijke gesprekken aan te gaan. Om gezamenlijk een stap verder te komen, gebruiken wij de waardegerichte dialoog als gespreksvorm. Bij de dialoog staat het luisteren naar, verdiepen in, begrijpen van en constructief samenwerken met elkaar centraal.
STEDELIJK We bekijken ontwikkelingen in de wereld vanuit het perspectief van de stad. Steden zijn immers de plekken waar de grote uitdagingen van deze tijd – zoals racisme, klimaatverandering en gentrificatie – zich in uitgesproken vorm voordoen. Steden zijn ook de plekken van vooruitgang en innovatie. Er wonen veel verschillende mensen, allemaal met hun eigen dromen, ambities en wensen. Wanneer we die mensen samenbrengen ontstaan er creativiteit en onverwachte oplossingen voor de grote uitdagingen waar we voor staan.
VERHALEND We zetten storytelling – verhalen vertellen – in om actuele onderwerpen op de agenda te zetten en vernieuwende ideeën te presenteren. Want verhalen inspireren, geven betekenis en spreken tot de verbeelding. We zorgen dat nieuwe talenten en gevestigde namen elkaar kunnen ontmoeten. Zo ontstaan nieuwe verhalen, uitwisselingen tussen verschillende standpunten en onderling begrip.
Piet Heinkade 179 | 1019HC Amsterdam | www.dezwijger.nl | info@dezwijger.nl | +31 20 6 246 380